Een kruispunt in de autogeschiedenis

>DOSSIER E L E K T R I S C H E M O B I L I T E I T

Een kruispunt in de autogeschiedenis DE KOMST VAN DE EERSTE 100% ELEKTRISCHE MODELLEN GAAT EEN INGRIJPENDE VERANDERING TEWEEGBRENGEN IN HET AUTOLANDSCHAP. MAAR IS HET EIGENLIJK WEL MOGELIJK OM ZE TE INTEGREREN IN UW WAGENPARK? EN ZO JA, WELKE ZIJN DE GEVOLGEN? ALLEMAAL VRAGEN DIE AANSLUITEN BIJ DE EVOLUTIE VAN HET MOBILITEITSCONCEPT EN EEN ANTWOORD VERDIENEN.

L a n g vo o rd at d e o l i evo o r ra a d u i t g e p u t za l z i j n , z u l l e n d e m e r ke n va n d e G ro e p Vo l ks wa g e n k l a a r z i j n m e t e e n e l e k t r i s c h a a n b o d d at t e g e l i j k k wa l i t e i t svo l i s e n t o e g a n ke l i j k vo o r i e d e re e n .

20

Fleet Magazine 01/2012

ELEKTRISCHE MOBILITEIT

e auto is 125 jaar oud. Een formidabel avontuur dat van bij het begin werd doorspekt met ontdekkingen, uitvindingen en ontwikkelingen. Iets meer dan een jaar geleden heeft het wereldwijde wagenpark de grens van één miljard exemplaren overschreden. En de VN schat dat er nog een ander miljard mensen staat te trappelen om ook automobilist te worden. Op 125 jaar tijd hebben 9.000 merken ongeveer 2,5 miljard auto’s geproduceerd. Alleen al het voorbije jaar waren er dat zo’n 60 miljoen, gebouwd door ongeveer 300 constructeurs. Om maar te zeggen hoe afhankelijk de wereld is geworden van de automobiel. Alleen in België worden jaarlijks al meer dan 100 miljard kilometers afgelegd met de auto, wat neerkomt op 274 miljoen per dag. Ondanks alle geleverde inspanningen op het vlak van alternatieve mobiliteit zal de auto de komende jaren dus nog lang niet weg te denken zijn op onze wegen. Maar welke weg hij zal uitgaan, blijft vooralsnog de vraag.

D

A a rd o l i e t e g e n 2 5 0 d o l l a r p e r vat De allereerste auto die 100 km/u haalde, in 1899, had een elektrische motor en de eerste die de grens van de 200 km/u overschreed, reed op stoom. Maar toch haalde petroleum snel de overhand. Deze overvloedig beschikbare brandstof was namelijk de ideale oplossing, wegens gemakkelijk te raffineren, te stockeren, te verspreiden en vooral te transporteren in het voertuig dankzij zijn buitengewone energetische dichtheid. Intussen raken de bronnen echter stilaan uitgeput, zodat de dag waarop een vat aardolie 250 dollar zal kosten, onafwendbaar lijkt te worden. Bovendien zijn we ons hoe langer hoe meer bewust van

Fleet by D’Ieteren 01/2012

DOSSIER <

D E E VA N economy Tussen de Formel E en de e-up! is 30 jaar verstreken. Het avant-gardistische

Formel E-label (dat werd gelanceerd in 1981 en stond voor ‘economische formule’) lag aan de basis van de pioniersrol die Volkswagen heeft gespeeld in de ontwikkeling van technologieën om het brandstofverbruik te beperken. Hiermee reageerde de constructeur namelijk als eerste op de oliecrisissen van de jaren 70 door zuinigheidsmaatregelen te treffen: iedereen herinnert zich nog de verlengde overbrengingsverhoudingen en de geoptimaliseerde stroomlijn. Maar wat de meesten vergeten zijn, is dat de

Formel E-modellen van de Passat toen al over een Stop-Startsysteem beschikten. Ver vooruit op hun tijd! Hoewel de e nog altijd staat voor economy, slaat het label vandaag ook op ecologie. En natuurlijk ook op elektrisch, zoals in het geval van de e-up!, waarvan de productieversie in 2013 op de markt zal komen. Deze stadsauto zal gebruikmaken van een elektrische motor van 80 pk en 210 Nm koppel, die hem een topsnelheid van 135 km/u verleent. De batterij verschaft hem een rijbereik van 130 km in ideale omstandigheden. D e p ro d u c t i eve r s i e va n d e e l e k t r i s c h e u p ! ko mt in 2013 op de markt.

het nefaste effect van petroleumverbranding op onze planeet en op zijn bewoners. Vandaar dat de ingenieurs koortsachtig op zoek zijn naar nieuwe oplossingen. De verbrandingsmotoren verbruiken steeds minder, hybride aandrijving raakt steeds meer ingeburgerd en de elektrische auto komt eraan. U n i ve r s e e l o f n i e t Dit nieuwe aanbod verruimt de keuze, maar vergt meteen ook meer overleg bij de aankoop: welk autotype beantwoordt het beste aan de behoeften van de koper? De auto met klassieke verbrandingsmotor is nog altijd ‘universeel’, want hij brengt je bijna overal naartoe, waarlangs en wanneer je maar wilt, zonder afstandsbeperkingen en mét passagiers en hun bagage. De huidige

evolutie van de elektrische auto op batterijen moet dat universele karakter nog missen en kan dus nog niet beantwoorden aan de behoeften van veruit de meeste automobilisten. De vraag is dus of hij zal kunnen leiden tot een ingrijpende aanpassing van de individuele mobiliteitsgewoonten die de voorbije eeuw werden mogelijk gemaakt door de klassieke auto. Vo o r d e p e n d e l a a r s De Volkswagen-groep besteedt al lang heel veel aandacht aan de verschillende vormen die de mobiliteit van morgen kan aannemen. Een van de jongste concepten is de NILS, een echt technologisch laboratorium waarvan het realisme echter dicht aanleunt bij de serieproductie. Een van de belangrijkste kenmerken van deze elektrische auto is

21


HOEVEEL kost dat? Het elektriciteitsverbruik per afgelegde kilometer wordt uitgedrukt in wattuur per kilometer (Wh/km) of kilowattuur per kilometer (kWh/km). Het is niet alleen afhankelijk van het gewicht van het voertuig, zijn belading/belasting, het parcourstype en de gemiddelde snelheid, maar ook en vooral van het gebruik van de verwarming in de winter en de airco in de zomer. Bij elektrische auto’s is het verbruik overigens veel afhankelijker van de rijstijl dan bij benzinewagens en vooral diesels. Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat de verbruiksverhouding van 1:1,5 tussen een correcte en een onbesuisde rijstijl met hetzelfde voertuig met een dieselmotor (1:2 met benzine) gemakkelijk kan oplopen tot 1:3 met een elektrische auto.

dat hij niet uitsluitend voor stadsbewoners werd ontworpen, maar vooral voor pendelaars. Op die manier anticipeert Volkswagen op toekomstige mobiliteitsbehoeften, die zich niet beperken tot de stadsgrenzen, maar zich uitbreiden tot het deel van de bevolking dat met de auto pendelt bij gebrek aan een bevredigend alternatief.

In ideale omstandigheden en vooral bij een regelmatige rijstijl op vlakke wegen verbruiken de elektrische stadsauto’s tussen 8 en 20 kWh/100 km, wat neerkomt op een elektriciteitskost van 0,9 tot 2,33 euro/100 km in piekuren (of 0,43 tot 1,07 euro in daluren) volgens de huidige Electrabel-tarieven, op voorwaarde dat de minister van Financiën zich nog altijd tevredenstelt met alleen maar de btw op dit brandstoftype.

GESPECIALISEERDE takeldienst De beperkte autonomie van de batterij behoort tot de belangrijkste reserves ten opzichte van de elektrische auto. De gebruikers van e-cars zullen moeten leren om constant het resterende rijbereik in de gaten te houden en rekening te houden met de oplaadtijd van hun batterijen én de beschikbaarheid van een laadpaal of stopcontact. Het gevaar voor immobilisatie onderweg heeft de VAB-Pechbijstand ertoe aangezet om een specifieke procedure voor elektrische auto’s uit te werken. In het kader van het Cambio-project, een initiatief van de Vlaamse regering met een vloot van 100 elektrische auto’s, verzekert de VAB de pechdienst van de gestrande voertuigen door ze naar een laadinstallatie te slepen of een snellader ter beschikking te stellen. Doel van dit testproject is het belang van de autonomie van de batterijen te onderstrepen en de verwachtingen van de gebruikers ten opzichte van de pechverhelpingstijd in kaart te brengen. Op basis van de testresultaten zal de VAB de ontwikkelingsmogelijkheden van de takeldienst voor elektrische voertuigen onderzoeken.

Opgeladen in 2 uur! Jürgen Leohold, directeur van de researchafdeling van de Volkswagen-groep: “Wij hebben een diepgaande analyse uitgevoerd van het pendelverkeer, met al zijn aspecten, op zoek naar een duurzame oplossing voor de toekomst. Vervolgens hebben wij onze onderzoeksresultaten aangeboden aan studiebureaus, zodat alle merken van de groep er voordeel uit kunnen halen.” De NILS is geenszins een theoretische oefening. Ondanks zijn bescheiden afmetingen beantwoordt deze conceptcar aan alle veiligheidsnormen van moderne voertuigen. De zeer compacte NILS is slechts 3 meter lang, en dus een halve

H e t N I LS - co n c e p t va n Vo l ks wa g e n i s vo o ra l g e r i c ht o p p e n d e l a a r s .

22



meter korter dan de up!. Hij is amper 1,39 meter breed en zelfs 10 cm lager dan een Porsche 911. Dankzij zijn wespentaille weegt de NILS slechts 460 kg, inclusief batterijen. Met een topsnelheid van 130 km/u en een sprintje van 0 tot 100 in minder dan 11 seconden bewijst hij ook dat ‘elektromobiliteit’ zeker niet saai hoeft te zijn. Het rijbereik bedraagt 65 km, maar de lithium-ionbatterij heeft slechts twee uur nodig op volledig op te laden aan een gewoon stopcontact. Nooit gezien!

Va n h e t z wa r t e naar het witte goud Met de komst van de eerste elektrische auto’s wordt er veel gesproken over de fameuze lithium-ionbatterijen. Dat is momenteel het meest performante batterijtype, zowel op het vlak van autonomie en laadsnelheid

DOSSIER <

als wat de afwezigheid van geheugeneffect betreft. Zoals de naam aangeeft, maken deze batterijen gebruik van lithium, een ultralicht witmetaal dat tegenwoordig zeer in trek is, maar waarvan de voorraden beperkt zijn. De belangrijkste producenten zijn momenteel de Chilenen,

ZON DER kristallen bol Voor de wagenparkbeheerders zal de opkomst van de elektrische auto een aantal vragen oproepen, waarvoor op dit moment nog niet altijd de nodige antwoorden voorhanden zijn. In ieder geval moeten we voorlopig nog geen massale toevloed van elektrische voertuigen

B u i t e n c at e g o r i e Zoals gezegd kunnen alle verwante merken voordeel halen uit het werk van de verschillende R&Dafdelingen van de Volkswagengroep. Zo presenteert Audi zijn Audi Urban Concept, een volledig atypische tweezitter die alle klassieke categorieën op een hoopje gooit. Met zijn vederlichte koetswerkstructuur, gemaakt van met koolstofvezel versterkte kunststof, combineert de Audi Urban Concept namelijk elementen van een sportwagen en een roadster met typische kenmerken van een vrijetijdsvoertuig en een stadswagentje. Het resultaat is een radicaal nieuw concept, aangedreven door twee elektrische e-tron-motoren die van energie worden voorzien door een lithium-ionbatterij. De Volkswagen NILS en Audi Urban Concept zijn twee denkpistes om de mobiliteit van morgen te benaderen, die perspectieven bieden voor nieuwe, originele en vooral perfect realistische ideeën.

verwachten, in België evenmin als elders. Zo schat Arval dat tegen 2020 slechts 5% van de nieuw ingeschreven auto’s elektrisch zal zijn. FEBIAC heeft het over 10.000 exemplaren in 2015, wat neerkomt op 2% van de totale markt van nieuwe auto’s. Maar hoe zit het met de kostenstructuur voor de bedrijven? Wie gaat de extra elektriciteitskosten voor de gebruikers thuis betalen? En in welke richting zal de fiscaliteit ter zake evolueren? Momenteel bedraagt de fiscale aftrekbaarheid 120%, is de CO2-bijdrage beperkt tot het forfaitaire minimum van 23,53 euro/maand en wordt het voordeel in natura berekend op slechts 0,10 euro/km voor privédoeleinden. Maar wat wordt dat in de toekomst? Een kwestie van kosten Tijdens het Technology & New Powertrain-evenement in 2011, een organisatie van Fleet Europe, stelde professor Peter Cooke van de universiteit van Buckingham dat “de integratie van elektrische voertuigen traag zal gaan zolang het kostenplaatje van deze voertuigen niet kan concurreren met dat van klassieke auto’s met een verbrandingsmotor.” Een zienswijze die wordt genuanceerd door Joeri Van Mierlo van de Vrije Universiteit Brussel: “Als we naar de drie komende jaren kijken, zal de elektrische markt inderdaad marginaal blijven en zich beperken tot een aantal specifieke klanten. Maar als we verder in de toekomst kijken, krijgen we een totaal ander beeld te zien.” Volgens deze gerenommeerde expert zal tegen 2050 de helft van de autoverkoop bestaan uit elektrische modellen of plug-inhybrides. Alles zal evenwel afhangen van de evolutie van de technologieën in het volgende decennium, met name op het vlak van de batterijen, hun energetische dichtheid, hun autonomie, hun oplaadsnelheid en het kostenplaatje van dit voertuigtype.

Vo l g e n s J o e r i Va n M i e r l o va n d e

Pe t e r Co o ke va n d e u n i ve r s i t e i t va n

VU B za l é é n o p t we e n i e u we a u t o ’s

B u c k i n g h a m : “ H e t ko s t e n p l a at j e va n

in 2050 elektrisch rijden.

d e e l e k t r i s c h e a u t o ze t e e n z wa re re m o p z i j n co m m e rc i ë l e d o o r b ra a k .”


23


terwijl ook in Bolivië en China steeds meer lithium ontgonnen wordt. Lithium is in zuivere vorm niet te vinden in de natuur en wordt dus vrijgemaakt uit chlorides wanneer het is verbonden met de zouten van andere mineralen (met name in zoutmeren). De auto op kop De laatste jaren is de vraag naar lithium aanzienlijk gestegen. In 2009 was 97% van de productie bestemd voor batterijen van elektronische apparaten (zoals pc’s en gsm’s), terwijl de autosector slechts 3% afnam. In 2010 was de auto al goed voor 27% en dit jaar zou zijn aandeel al ruimschoots groter moeten zijn dan dat van

de elektronische apparatuur: specialisten gewagen van een 65/35-verhouding. Niet verwonderlijk, als je weet dat één batterij voor een elektrische auto evenveel lithium vergt als 8.000 gsmbatterijen. Zeer duur lithium Algemeen wordt aangenomen dat een elektrische auto tussen 3 en 6 kg lithium nodig heeft. Volgens een studie van het marktonderzoeksbedrijf Meridian International Research zal de autosector tegen 2020 8.500 ton lithium opgebruikt hebben voor 4 tot 5 miljoen voertuigen. Een schatting die met een korrel zout moet worden genomen, gezien de grote moei-

lijkheid om de groei van de vraag in te schatten. Vandaar dat de grote batterijfabrikanten de belangrijkste lithiumproducenten en de regio’s met een rijke bodemvoorraad flink het hof maken. Intussen blijven de prijzen maar stijgen: van 300 dollar per ton in de jaren 90 tot meer dan 5.000 dollar per ton vandaag. En dat is waarschijnlijk nog maar een begin… G ro e n e f i s c a l i t e i t : e e n springplank Een recente studie van Ernst & Young toont aan dat de elektrische auto’s de speerpunt kunnen worden van een nieuwe economische groeisector. “Ze kunnen de

D e Au d i U r b a n Co n c e p t g o o i t a l l e k l a s s i e ke c at e g o r i e ë n o p e e n h o o p j e .

24



basis vormen voor de ontwikkeling van een nieuwe markt, die grote opportuniteiten en nieuwe werkgelegenheid kan creëren. De overheden kunnen door middel van doelgerichte en efficiënte fiscale incentives op relatief korte termijn bijdragen tot de snelle ontwikkeling van deze markt.” Tijdens Drive into the Future, een druk bijgewoonde studiedag rond de toekomstperspectieven van elektrische wagens, riep Ernst & Young op om in de nabije toekomst de nodige maatregelen te treffen om de groei van de markt van elek-

DOSSIER <

VIJF belangrijke uitdagingen Tijdens de komende 15 jaar zullen een aantal belangrijke evoluties het autolandschap drastisch wijzigen. Volgens een studie van Roland Berger Strategy zijn er duidelijk een vijftal tendensen te onderscheiden tegen 2025. 1. SMALL IS BEAUTIFUL. Het A/B-segment zou wereldwijd een gigantische groei moeten kennen. Tegelijkertijd zullen de budgetauto’s, die nu al bijzonder populair zijn, blijven beantwoorden aan de behoeften van een deel van de bevolking, dat zich goedkoop wil verplaatsen. 2. MINDER AUTO’S. De mobiliteit van morgen wordt multimodaal en zal een beroep doen op andere vervoermiddelen dan de auto. In de grote steden is nu al een daling van de autodichtheid waarneembaar en vanaf 2025 zal deze tendens niet langer beperkt zijn tot de geïndustrialiseerde landen. 3. ALTIJD VERBONDEN. Connectiviteit wordt een basiskenmerk van de auto. In 2025 zal de overgrote meerderheid van de voertuigen constant informatie ontvangen en verspreiden. Intelligente oplossingen om het verkeer te beheren en de files te beperken zullen echter niet klaar zijn voor 2025. 4. NIEUWE ZUINIGE MODELLEN . De grote spelers zullen het hoofd moeten bieden aan goedkope concurrenten, technologische challengers en nieuwe economische modellen. Mobiele ecosystemen, zoals carpooling en carsharing, zullen in 2025 beschouwd worden als serieuze alternatieven. 5. FLEXIBILITEIT. De autosector moet zich beslist openstellen voor en leren van andere sectoren. Alleen de meest flexibele ondernemingen zullen het hoofd boven water kunnen houden.

DRIE scenario’s Op basis van die onderzoeksresultaten heeft Roland Berger 3 scenario’s uitgewerkt, die omschrijven hoe de markt er in 2025 zou kunnen uitzien: 1. «HIGH-TECH». Volgens dit scenario zal een heel gamma accessoires worden ontwikkeld waarmee de gebruikers tijdens het rijden permanent in verbinding kunnen staan met het internet. 2. «BUDGET». In dit scenario zal de koopkracht gevoelig gedaald zijn als gevolg van de hogere belastingen, de inflatie en de lagere inkomens. Auto’s zullen dus minder betaalbaar worden en er zal minder geld besteed worden aan vervoer. 3. «DUURZAAMHEID». Volgens dit scenario zal het consumentengedrag sterk beïnvloed worden door de wetgeving en de fiscaliteit, maar ook door een algemene bewustwording op het vlak van duurzame mobiliteit.

D e m o b i l i t e i t va n m o rg e n wo rd t m u l t i m o d a a l e n za l e e n b e ro e p d o e n o p a n d e re ve r vo e r m i d d e l e n d a n d e a u t o.


25


E L E K T R I S C H E A U TO ’ S O P B AT T E R I J E N voor en tegen Geen schadelijke uitstoot ter plaatse Werkingsstilte Gebruikskosten Onderhoudskosten Eenvoud en betrouwbaarheid Optrek- en hernemingsvermogen bij lage snelheden

Hoge aankoopprijs

Beschikbaarheid

Onzekere restwaarde

Levensduur batterijen

Zeer variabel en soms

oplaadinfrastructuur

Laadduur

Vervangingskosten batterijen

onvoorspelbaar verbruik

Voetgangerveiligheid

Rijbereik

(door werkingsstilte)

trische auto’s te stimuleren. “In combinatie met andere fiscale steunmaatregelen is het absoluut nodig om de fiscale aftrekbaarheid van energiezuinige auto’s te verhogen. De politieke verantwoordelijken van alle partijen bevestigen in koor dat er meer stimulansen moeten komen voor innovatie. Een eensgezindheid die een ideale springplank kan vormen.” Niemand kan echter vandaag voorspellen op welke manieren de toekomstige ministers van Financiën zullen reageren op het inkomstenverlies van de accijnzen op het brandstofvolume dat niet langer verbruikt zal worden door de elektrische wagens.” Hogere aftrekbaarheid Ernst & Young stelt vast dat België in 2009 een kader heeft gecreëerd dat voorziet in de toekenning van een belastingkrediet voor natuurlijke personen, zowel bij aankoop van een elektrisch voertuig als bij de installatie van

26

een oplaadpunt. Voor de ondernemingen voorzag dit kader in een 120% aftrekbaarheid van de kosten verbonden aan een elektrisch voertuig, alsook in een verhoogde belastingaftrek voor investeringen in oplaadinfrastructuur. “Gelet op het gegeven dat elektrische wagens trager dan initieel voorzien hun intrede doen op de markt, en aangezien deze maatregelen aflopen in 2012 (met uitzondering van de 120% aftrekbaarheid), is een verlenging van deze termijn, alsmede een verhoging van het percentage van de aftrekbaarheid, zeker aangewezen.” De wetgeving aanpassen “De aankoop van een elektrische wagen vergt een extra budget van 10.000 tot 15.000 euro. Meerkosten die echter gedeeltelijk worden gecompenseerd door de tijdelijke fiscale gunstmaatregelen. Bovendien liggen voor een onderneming de nettobedrijfskosten van het gebruik van een elek-

trisch voertuig of hybride wagen significant hoger dan het kostenplaatje van een traditioneel voertuig met verbrandingsmotor. Aangezien elektriciteit als energieproduct onderworpen is aan de accijnsregelgeving in België, zullen de uitbaters van laadinfrastructuren eveneens geconfronteerd worden met zware administratieve verplichtingen en fiscale risico’s. Om dergelijke bijkomende administratieve lasten te vermijden is het opportuun de wetgeving overeenkomstig aan te passen”, aldus nog Ernst & Young. “Om een echte doorbraak van de elektrische wagen - en de sociale, ecologische en economische opportuniteiten die ermee gepaard zullen gaan - te forceren, zijn bepaalde maatregelen van essentieel belang”, stelt Rudi Braes, Managing Partner van Ernst & Young. “België kan door zijn dichte wegennet en korte afstanden tussen de steden namelijk een pioniersrol spelen in deze groeisector.” <


Een kruispunt in de autogeschiedenis

Recommend Documents