Een kritische houding aannemen tegenover reclame (vraag 1a) De impliciet vermelde argumenten aanduiden in reclame (vraag 1b)

accent

Thema 7: remediëring bij toets begrijpend lezen

Naam:

Een kritische houding aannemen tegenover reclame (vraag 1a) De impliciet vermelde argumenten aanduiden in reclame (vraag 1b) 1 Bekijk deze reclame. Kijk eerst of ze voldoet aan de voorwaarden in de tabel. Kruis telkens aan. Beantwoord dan de vragen.

(opportuniteit) Reclame moet zo zijn:

oké

1 geen kleine lettertjes

X X

2 geen moeilijke woorden 3 duidelijk

X

4 eenvoudig

X X

5 niet misleidend 6 geen extra voorwaarden

niet oké

X

(Op de foto lijkt het stukje kunstgras groter dan 1 x 4 meter.) Tijd voor Taal accent - Taal Toetsen en remediëring 5

Thema 7 • remediëring lezen

247

Naam: - Denk je dat je voor 69 euro een mooi namaakgazon kunt kopen? Hoe groot is ‘het kunstgras’ in werkelijkheid?

eigen invulling : 1 x 4 m

- Wat zie je op de foto?

Het hele terras is bedekt, dus waarschijnlijk werden er enkele rollen naast elkaar gelegd.

- Is dat eerlijke reclame, vind je?

Nee, want je wordt misleid door de afbeelding. Je krijgt maar een klein stuk kunstgras.

248


Tijd voor Taal accent - Taal Toetsen en remediëring 5

Naam:

De betekenis van woorden achterhalen (vraag 2a) De hoofdpersonages aanduiden (vraag 2b) Het karakter van de hoofdpersonages typeren (vraag 2c) De verhaallijn ontdekken (vraag 2d) Je mening geven over een verhaal en de handelwijze van de hoofdpersonages (vraag 2e, f, g) 2

Lees eerst deze tekst. Beantwoord dan de vragen. In een land hier ver vandaan. Een liefdesverhaal dat begon in het jaar 1607 … In een land hier ver vandaan woonde eens een man, Jahangir genaamd. Hij was keizer van het Mongoolse Rijk. Keizer Jahangir woonde in Agra, in India. Op een dag was het markt in Agra. Geen gewone markt, maar een koninklijke markt voor de hofdienaren, prinsen, prinsessen en vrienden van de keizer. Ook Khurram, de vijftienjarige zoon van de keizer, wandelde tussen het winkelende publiek. Hij en zijn vrienden keken hun ogen uit. Niet vanwege de koopwaar, maar vanwege de meisjes die achter de kraampjes zaten. Wat waren ze mooi! Plotseling werd de aandacht van de prins getrokken door een meisje dat nog mooier was dan alle andere verkoopsters. Zonder zijn ogen van haar af te houden vroeg hij: “Wat kosten die glazen kralen?” “Die kralen zijn niet van glas, Hoogheid”, antwoordde de veertienjarige verkoopster plagerig. “Het zijn diamanten en ze zijn zelfs voor een prins als u onbetaalbaar.” “Ik neem ze”, zei de prins en hij betaalde een fortuin voor een paar glazen kralen aan de verkoopster die Arjumand heette. De volgende dag ging prins Khurram naar zijn vader en zei: “Vader, geef me alstublieft toestemming om met de kralenverkoopster te trouwen. Ik hou van haar.” “Khurram, luister goed”, zei de keizer. “Een prins trouwt niet uit liefde. Hij trouwt om zijn rijk te vergroten. Binnenkort ga je trouwen met een Perzische prinses.” Zoals steeds kreeg de Mongoolse keizer zijn zin. De prins trouwde met de Perzische prinses. Van zijn vader kreeg de prins een eigen harem: een paleis vol mooie meisjes die konden dansen, zingen en muziek maken. Het maakte de prins niet gelukkig. Hij bleef maar denken aan de kralenverkoopster. Opnieuw ging hij naar zijn vader en hij zei: “Ik heb maar één wens en dat is trouwen met Arjumand, het meisje dat ik op de markt heb ontmoet.” De keizer knikte en zei: “Ik geef je mijn toestemming. Dankzij je eerste vrouw is ons rijk een stuk groter geworden. Nu mag je trouwen met wie je wilt. Hoe meer vrouwen je hebt, hoe meer de mensen je bewonderen.” Vijf jaar later trouwden ze. De huwelijksplechtigheid vond plaats in het huis van Arjumand. De prins gaf de bruid haar nieuwe naam: “Vanaf nu heet je Mumtaz Mahal, parel van het paleis.”



249

Naam:

De prins en zijn nieuwe prinses leefden lang en gelukkig. Ze kregen samen veertien kinderen. Prinses Mumtaz Mahal zorgde goed voor haar kinderen en gaf elke dag geld aan de bedelaars die rondhingen voor de poorten van het paleis. Na de dood van zijn vader werd Khurram keizer van een land dat zo groot was als India en Pakistan. Ook hij kreeg een nieuwe naam: Shah Jahan. De nieuwe keizer was streng. Iedereen die hem tegenwerkte, werd gestraft. Zijn vijanden waren doodsbang voor hem. Meer dan eens trok de keizer zelf ten strijde om zijn vijanden te verslaan. Tijdens zo’n veldtocht kwam een boodschapper naar Shah Jahan om hem groot nieuws te brengen: “U hebt een veertiende kind gekregen, een dochter. Ze maakt het goed.” “Dat is goed nieuws”, zei de keizer. “En hoe gaat het met mijn vrouw?” De boodschapper keek naar de grond alsof hij bang was om te antwoorden. “Ga snel”, zei de keizer. “En kom terug met nieuws over mijn vrouw.” De keizer wachtte vergeefs. Langzaam begon hij te begrijpen dat er iets mis was en dat niemand hem het slechte nieuws durfde te brengen. Met angst in zijn hart ging Shah Jahan naar huis. Zijn geliefde Mumtaz Mahal was stervende. Vlak voor zij stierf, fluisterde ze zacht: “Bouw voor mij een graf dat zo mooi is als een tempel, zodat iedereen kan zien hoeveel wij van elkaar hielden.” “Dat beloof ik”, zei Shah Jahan. Na de dood van zijn geliefde trok de keizer witte gewaden aan en rouwde twee volledige jaren. Toen liet hij een mausoleum bouwen. Het werd een tempel gemaakt van wit marmer uit India, kristal uit China, turkoois uit Tibet, onyx uit Perzië en lapis lazuli uit Afghanistan. Toen het monument, de Taj Mahal, na meer dan twintig jaar eindelijk af was, werd Shah Jahan van de troon gestoten en gevangengenomen door zijn eigen broer. Door een klein raampje in de gevangenis keek hij uit op de Taj Mahal: het mooiste monument voor de liefste vrouw van de hele wereld. Hij wilde voor zichzelf een zwart mausoleum laten bouwen naast dat van zijn vrouw. Maar omdat zijn broer aan de macht kwam, ging dat niet door. Hij ligt nu bij zijn vrouw in de Taj Mahal begraven.

Meer lezen? In een land hier ver vandaan Arend van Dam en Alex de Wolf Van Holkema & Warendorf, 2008

250



Naam: a Wat betekenen deze woorden? Formuleer met eigen woorden, zoek ze op of leid ze af uit de tekst.

islamitisch vrouwenverblijf / de vrouwen daarin Mumtaz Mahal: de nieuwe naam voor Arjumand, het kralenmeisje mausoleum: groot gebouw als graf(monument) harem:

b Hoe heetten de twee hoofdpersonages?

Khurram Toen hij keizer werd, heette hij Shah Jahan De kralenverkoopster heette eerst Arjumand Toen ze prinses werd, heette ze Mumtaz Mahal

De prins heette eerst

c Bestudeer de karaktereigenschappen van de hoofdpersonages! - De prins is erg streng. Zoek twee zinnen in de tekst om dit te bewijzen: 1 2

Iedereen die hem tegenwerkte, werd gestraft. Zijn vijanden waren doodsbang voor hem.

- De prins is verliefd. Schrijf een zin uit de tekst die dat bewijst.

,, bv. Ik heb maar een wens en dat is trouwen met Arjumand.

- De prinses was goed voor iedereen. Zoek in de tekst een zin die dat aantoont.

Prinses Mumtaz Mahal zorgde goed voor haar kinderen en gaf elke dag geld aan bedelaars.

d Kun jij de verhaallijn schrijven? Deze vraagjes helpen je op weg. Maar misschien kun jij het wel zonder hulp. - Wat gebeurde er op de koninklijke markt? - Wat vroeg de prins aan zijn vader? - Waarom moest de prins, tegen zijn zin, met een Perzische prinses trouwen? - Wat antwoordde de vader toen de prins nogmaals vroeg of hij met de kralenverkoopster mocht trouwen? - De prins werd keizer. Welke nieuwe namen kregen de bruid en bruidegom? - Wat gebeurde er toen de keizer op veldtocht was tegen de vijand? - Wat beloofde de keizer aan zijn lieve vrouw? - Wat deed de broer van de keizer met hem? Tijd voor Taal accent - Taal Toetsen en remediëring 5


251

Naam:

Mijn verhaallijn:

- Op de koninklijke markt ontmoette prins Khurram de beeldmooie kralenverkoopster Arjumand. - De prins vroeg aan zijn vader toestemming om met haar te trouwen. Hij moest tegen zijn zin met een Perzische prinses trouwen om het rijk te vergroten. - Nu het rijk vergroot was, kreeg hij wel toestemming om met Arjumand te trouwen. - De prins werd keizer en heette voortaan Shah Jahan. Zijn vrouw kreeg de naam Mumtaz Mahal. - Toen de keizer op veldtocht was, meldde een boodschapper dat hij een dochter had gekregen. Maar zijn geliefde was stervende. Hij ging naar huis en bracht na haar dood haar wens in vervulling. Hij liet een grafmonument bouwen, zo mooi als een tempel. - Later stootte zijn broer hem van de troon en nam hem gevangen.

e Wat vind jij van het feit dat de keizer een mooi grafmonument voor zijn vrouw liet bouwen?

eigen invulling

252



Naam: f Wat niet in het verhaal staat, maar wat je wel moet weten ... Duizenden mensen werkten gedurende vele jaren aan de bouw van het monument. Daarna werden hun handen afgehakt, zodat niemand ooit nog zo’n mooi gebouw zou kunnen bouwen. Zo luidt de legende. - Wat vind jij ervan dat de keizer erg lief is voor Mumtaz, maar gruwelijk wreed voor andere mensen?

eigen invulling



253

accent

Thema 7: verrijking bij toets begrijpend lezen

Naam:

Een kritische houding aannemen tegenover reclame (vraag 1a) De impliciet vermelde argumenten aanduiden in reclame (vraag 1b) 1

Lees eerst deze tekst. Beantwoord dan de vragen. We keren terug naar de verschrikkelijke oorlogsjaren 1940-1945. Hitler, een Duitse dictator, roept de kinderen op met reclameaffiches om bij de Hitlerjugend (Hitlerjeugd) te komen. In 1941 werd die jeugdbeweging voor alle kinderen vanaf tien jaar verplicht, anders werd je opgepakt. Vele andere jeugdbewegingen werden verboden of moesten zich aansluiten bij de Hitlerjugend. Het doel van de Hitlerjugend was de jongens voorbereiden op een leven als Duitse soldaat die trouw alle bevelen van de Führer opvolgt. Meisjes moesten zorgen voor vele kinderen, want het Arische ras moest over de wereld heersen.

De Duitse student vecht voor Führer en volk

De jeugd bij de luchtmacht

De jeugd groet de arbeider en de Führer

woordenschat Führer oerder, Duits voor leider, aanv tler mee gids. Er wordt Adolf Hi bedoeld. het Arische ras van De nazi’s (volgelingen van dit Hitler) vonden mensen er dan ras beter en belangrijk andere mensen.


Thema 7 • verrijking lezen

255

Naam: a Vele jongeren kozen er vrijwillig voor om bij die jeugdbeweging te gaan. Ze kampeerden, leerden schieten, hielden optochten en leerden over de nieuwe partij. Waarom zou de reclame hen aangesproken hebben, denk je?

bv. Het leek hen avontuurlijk.

b Zou jij lid willen worden van de Hitlerjeugd? Waarom wel? Waarom niet?

eigen invulling

c Waarom ben jij lid van een jeugdbeweging of waarom zou je lid van een jeugdbeweging willen worden?

eigen invulling

d Vind jij de Hitlerjeugd een jeugdbeweging? Waarom wel? Waarom niet?

256

bv. Nee, het is eigenlijk meer een opleiding om het land te dienen. Ontspanning kwam niet op de eerste plaats.



Naam:

De (hoofd)personages aanduiden (vraag 2b) Het karakter van de hoofdpersonages typeren (vraag 2c) De verhaallijn ontdekken (vraag 2d) Je mening geven over een verhaal en de handelwijze van de hoofdpersonages (vraag 2e, f, g) 2

Lees eerst deze tekst. Beantwoord dan de vragen. Toen Hitler de oorlog verklaarde aan ons land en de omliggende landen, begon hij concentratiekampen op te richten. In Europa werden zes miljoen Joden opgepakt en op een trein in beestenwagons naar de kampen gevoerd. Joden waren volgens Hitler geen mensen.

woordenschat dwangarbeid je wil, werk uitvoeren, tegen in gevangenschap verzet n Alle mensen en groepe de die zich tijdens de Twee n Wereldoorlog verzette tegen de Duitsers.

De meeste vrouwen en bijna alle kinderen werden met duizenden tegelijk vergast en verbrand. De overblijvende mannen en vrouwen moesten dwangarbeid verrichten. Ze kregen bijna geen eten. Velen stierven van de honger. Wie niet hard genoeg meer kon werken, werd gedood. Slechts enkelen konden na de oorlog levend worden gered. Maar sommige Joden konden zich verstoppen met de hulp van het verzet. Jaap Sitters vertelt.

… Op een dag klonk er gebons op de voordeur. “Naar boven!”, riep vader. We vlogen naar onze schuilplaats tussen de beneden- en bovenverdieping. Beide verdiepingen bestonden uit kamers die van elkaar gescheiden waren met schuifdeuren en kasten. De schuilplaats bereikte je door de kastvloer in de bovenkamer op te tillen, waardoor je je kon laten zakken tot op het plafonnetje van de kast eronder. Boven elke kast pasten drie, vier personen. Boven de schuifdeuren was nauwelijks ruimte voor één iemand: mijn plek. Ik hoorde de zware laarzen van de Duitsers in de gang en de stemmen, die nu steeds luider werden. Ineens werd ik doodsbang. Natuurlijk zouden de Duitsers het gebons van mijn hart en het gehijg van de anderen kunnen horen. Ze klopten op de muren, op zoek naar holle ruimtes. Eindelijk werden de geluiden minder,



257

Naam:

de voordeur ging dicht. Geluk gehad. Maar we wisten niet of iemand ons had verraden. Niet lang daarna kwamen de Duitsers terug, midden op de dag. Ik was in de kelder aan het spelen en had het gebons op de deur niet gehoord. Een paar onderduikers renden langs me heen, naar buiten, om zich te verstoppen in de greppel van het weiland achter de tuin. Daar kwam je via een luik in de schutting. Voor ik het wist, was ik weer alleen. Toen hoorde ik vader boven aan de trap: “Jaap, verberg je! Wij zijn boven in de schuilplaats.” Geen tijd om wat terug te zeggen. De deur naar de kelder ging opnieuw open. Ik moest wat doen. Naast me stond een ijzeren vuilbak. Ik tilde het deksel op, liet me er vliegensvlug in zakken met het deksel op mijn kop. Voetstappen kwamen dichterbij, stopten bij de vuilnisbak, het deksel werd opgetild. Er klonk geen Duits commando, ik werd niet uit de vuilnisbak gesleurd. Iemand stortte een lading schillen en ander vuil op mijn hoofd en deed het deksel weer op de bak. Ik verroerde me niet, totdat de kelderdeur weer openging en mijn vader naar beneden riep: “Kom maar tevoorschijn. Alles is veilig!” Ik tilde het deksel op en kroop onder de schillen vandaan. Mijn vader kwam niet meer bij van het lachen. Hij zei me te blijven staan tot hij moeder erbij had gehaald. Gelukkig troostte zij me en maakte mijn gezicht schoon. De doek die ze gebruikte, werd rood van de bietenschillen. Die avond kwam onverwachts onze man uit het verzet langs. Hij had een grote zak bij zich. Hij was bij de boer geweest en had lakens en dekens voor eten geruild. Toen hij de zak opende, kwam daar een enorme ham uit, en broden, en wel honderd eieren. Er hing meteen een feeststemming in huis. Algauw rook het heerlijk: op ons noodkacheltje sputterden de gebakken eieren. Ik kon nauwelijks wachten. Smullen! Niet lang daarna kwam de hele boel er weer uit omdat mijn maag het vet niet meer verdragen kon. In de tijd daarna had ik veel honger en kreeg last van een steenpuist op mijn arm. De man van het verzet bleef weg. Voor mij was de oorlog nu op zijn hevigst. De voorraad hout slonk, alles wat branden kon, werd in kleine dunne houtjes gehakt. De trapleuning stookten we op, en ook de schutting in de tuin moest eraan geloven, er bleef alleen een stuk bij het huis staan om bij een vlucht naar het weiland onzichtbaar te kunnen blijven. We hoorden dat de bevrijders dichterbij kwamen. Op een avond werd er weer op de voordeur gebonsd. De onderduikers vlogen naar hun schuilplaatsen, al snel lag ik op mijn plek boven de schuifdeuren. Bij mijn hoofd stonden nog drie mensen op het kastplafonnetje. De Duitsers kwamen met veel lawaai naar boven, staken hun bajonetten - het mes op hun geweer - in de muur. Toen gebeurde waar we bang voor waren geweest: een bajonet ging door het dunne behang boven de kast. Drie onderduikers waren zichtbaar. “Raus! Eruit!” Een voor een klauterden ze naar beneden. Mij zagen ze, in de smalle tussenruimte, niet liggen. Na een eeuwigheid durfde ik rond te kijken. De kamer was leeg. Vader en moeder hadden zich, samen met nog twee anderen, in het weiland verstopt. Ook zij kwamen na enige tijd weer tevoorschijn. Iedereen was erg onder de indruk, maar ze vertelden ook keer op keer hoe flink ik geweest was. 258



Naam:

De laatste weken spraken we alleen nog maar over de bevrijding. Vader had een kaart van Europa uit een atlas gescheurd, en overal waar de Duitsers zich terugtrokken, prikte hij een speld in de kaart. Al die spelden verbond hij met elkaar door middel van een rode draad. Zo konden we precies zien hoever de bevrijders bij ons vandaan zaten. De rode draad kwam steeds dichter bij ons adres. Op een prachtige morgen was het zover. “Ga maar naar buiten”, zei vader. Naar buiten? “Is de oorlog afgelopen?”, vroeg ik. In onze straat was het doodstil. Onwennig liep ik richting de Biltstraat, waar ik een heleboel mensen zag. Net voor onze straat stonden Duitse legerwagens vol soldaten. Ze zwaaiden naar me toen ik voorbijliep. Een van hen gebaarde me te wachten. Even later kreeg ik een krentenbroodje toegestopt. Ik twijfelde: kon ik iets van een Duitser aannemen? Ik at het op, zo’n honger had ik. Het broodje was heerlijk. Verderop stonden duizenden mensen langs de kant van de weg. Overal vlaggen. Ik wrong me naar voren. Opeens was iedereen opgewonden: vanuit de verte naderde een groene jeep. Er zaten twee soldaten in, en er krioelde een massa mensen omheen. De mannen werden gekust, omarmd, iedereen wilde de soldaten aanraken …

Meer lezen? Ondergedoken als Anne Frank Marcel Prins en Peter Henk Steenhuis Querido’s Uitgeverij, 2011

- Welke personages komen in dit verhaal voor? Kruis aan.  Jaap  vader  broer van Jaap  moeder  Duitse soldaten  zus van Jaap  de bevrijdende soldaten  de andere onderduikers  Hitler - Noteer vier woorden of woordgroepen uit de tekst die aangeven dat Jaap schrik heeft van de Duitsers.

doodsbang, gebons van mijn hart, ik verroerde me niet, na een eeuwigheid durfde ik rond te kijken

- Noem twee dingen die Jaap doet om niet gevonden te worden. 1 2

Hij verbergt zich boven de schuifdeuren van een kast. Hij kruipt in een vuilnisbak.

- Vertel kort hoe de Duitse soldaten de derde keer het huis van Jaap binnenvallen en wat ze dan doen.

Ze bonsden op de voordeur en staken hun bajonetten in de muur. Ze riepen dat de onderduikers hun schuilplaats moesten verlaten.



259

Naam: - Noteer de verhaallijn van dit fragment in een achttal regels. Vermeld geen details! Markeer in de tekst eerst belangrijke woorden en woordgroepen.

Jaap en zijn familie duiken onder voor de Duitsers. Duitse soldaten vallen meermaals binnen. Jaap verbergt zich boven de schuifdeuren van een kast en in een vuilnisbak. Na een volgende inval worden andere onderduikers opgepakt. Een man uit het verzet brengt hen eten. De vader van Jaap duidt op een landkaart aan waar de bevrijders zijn. De oorlog is voorbij. Jaap neemt een koek aan van een vluchtende Duitser. Het is feest.

- Jaap neemt een koek aan van een Duitse soldaat. Wat zou jij doen? Geef je mening.

eigen invulling

 Niet aannemen, want het is de vijand.  Aannemen, de oorlog is voorbij, dus geeft het niet.  Niet aannemen, want hij heeft mensen vermoord.  Aannemen, want die man is ook maar een soldaat die bevelen moet volgen.  Aannemen, want je hebt honger.  Ik heb geen mening hierover. - Zoek op het internet andere dictators die alles alleen beslissen of beslisten in hun land. Geef het woord ‘dictator’ in. Je mag dictators die nu leven noteren, maar ook dictators die al afgezet of dood zijn. Schrijf er ook bij in welk land ze heers(t)en.

bijvoorbeeld naam: Robert Mugabe naam: Jozef Stalin naam: Kim Jong-un

land: land: land:

Zimbabwe Sovjet-Unie Noord-Korea

- Wil je de nu volwassen Jaap (en anderen) hun verhaal horen vertellen? Surf dan even naar www.ondergedokenalsannefrank.nl. Klik dan op een van de stippen op de landkaart.

260



accent

Luistertekst: remediëring/verrijking bij toets luisteren

Instructie voor de leerkracht Vertel aan de leerlingen het volgende: De film die je te zien krijgt, is een stomme film. Dat wil zeggen dat er geen geluid bij is. Je zult merken dat de kwaliteit van de beelden nog niet zo goed is als nu. De film is uniek en van groot historisch belang omdat je er de eerste vluchten met een vliegtuig in de geschiedenis op kunt zien. Laat de leerlingen eerst de vragen van de remediëring/verrijking lezen. Toon het filmfragment ‘De gebroeders Wright’ een eerste keer op www.mijnmethodes.be (Klik door naar Tijd voor Taal accent, leerjaar 5). Lees tijdens de film deze leestekst voor. Daarna gaan de leerlingen aan het werk. Lees de leestekst daarna een tweede keer voor zodat de leerlingen kunnen aanvullen. vraag 1 t.e.m. 11 De gebroeders Wright Er bestonden al luchtballons maar een vliegtuig, dat was iets nieuws. Hier zie je Orville Wright, 32 jaar oud en zijn broer Wilbur Wright, 36 jaar oud. Het waren fietsenmakers in Dayton, een stad in de Amerikaanse staat Ohio. De droom van iedere mens was om ooit te kunnen vliegen. Deze twee broers hadden dezelfde droom. Ze maakten eerst zweeftoestellen en lieten die ‘vliegers’ op in de duinen van Kitty Hawk, in de staat North Carolina. Daar voerden ze experimenten uit om hun toestel te kunnen verbeteren. Zo ontdekten ze dat een motor noodzakelijk was en Charles Taylor hielp hen bij de bouw van een vliegtuigmotor. Ze hadden problemen met de propellers, zeg maar de schroeven van het vliegtuig, maar ook met de motorkracht en de besturing van het vliegtuig. Alleen maar rechtdoor vliegen was niet aan te raden. Je moet ook kunnen terugkeren of uitwijken voor een hindernis. Het vliegtuig werd in de lucht gebracht door het op een treinspoor te plaatsen. Sterke mannen trokken een zwaar gewicht, hoog in een toren. Het vliegtuig hing met een koord vast aan het zware blok. Wanneer de mannen het gewicht naar beneden lieten vallen, werd het vliegtuig de lucht in geschoten. Nadien vloog het toestel op de kracht van de motor en de propellers. Samuel Langley was een concurrent van de gebroeders Wright. Hij wilde in hetzelfde jaar, 1903, een vlucht uitvoeren, maar zijn toestel was nog niet klaar. De broers Wright moesten zich haasten om eerst te zijn. Ze oefenden met hun vliegtuig, gemaakt van hout en lakenstof, in de duinen van Kitty Hawk omdat daar een krachtige wind stond. Er was ook weinig publiek zodat ze rustig konden oefenen. Het vliegtuig was een tweedekker. Het had dus een extra paar vleugels bovenaan en twee propellers. Op 14 december 1903 waagden ze een eerste poging, maar die mislukte. Enkele dagen later, op 17 december 1903, probeerden ze het opnieuw. Deze keer met succes. Ze noemden hun vliegtuig ‘de Flyer’. De eerste vlucht in de geschiedenis van de mens was een feit. Bij de eerste poging vlogen ze 12 seconden en 37 meter ver. Bij de tweede poging op dezelfde dag vlogen ze 60 seconden en 260 meter ver. Nadien nodigden ze publiek uit om te komen kijken. Op 18 november 1908 vestigde Wilbur Wright het hoogterecord door op 360 voet te vliegen. Dat is ongeveer 110 meter. De hoogte werd gemeten door luchtballons die ook waren opgestegen. Nadien vestigden de broers nog een nieuw record: dat van de langste vlucht. Die duurde 1 uur, 12 minuten en 40 seconden. Pas in 1908 gaf het Amerikaanse Ministerie voor Oorlog de opdracht een vliegtuig te bouwen. Een oorlogsvliegtuig kostte toen 25 000 dollar. Dat zou nu 19 000 euro zijn. De broers reisden door heel Europa en ze raakten bekend door rond het Vrijheidsbeeld in New York te vliegen. Er kwamen vliegtuigfabrieken in hun woonplaats Dayton en in Duitsland. De eerste filmbeelden vanuit een vliegtuig werden toen ook gemaakt. De gebroeders Wright waren echte luchtvaartpioniers …


Thema 7 • remediëring luisteren

261

accent

Thema 7: remediëring bij toets luisteren

Naam:

Verbale informatie associëren met non-verbale informatie (vraag 1, 2a) Je eigen mening geven over een tekst (vraag 2c, 3c) Feiten en meningen herkennen (vraag 3b) - Lees vooraf de vragen bij het verhaal. - Beluister nadien aandachtig de tekst die bij het filmpje hoort. - Je kunt een kladblad gebruiken waarop je een datum, een naam of een woord noteert. Let op: je hebt geen tijd om zinnen te noteren. - Beantwoord de vragen op je werkblad. - Zet een kruisje bij de antwoorden waarvan je niet zeker bent. - Herlees de vragen waarop je het antwoord niet weet. - Je krijgt de tekst een tweede keer te horen. Controleer de antwoorden op de vragen waar je een kruisje voor zette. Vul zoveel mogelijk antwoorden in bij vragen die je na de eerste luisterbeurt opengelaten hebt. 1

Waarover gaat het oude filmpje dat je zag?

over de eerste vlucht in de geschiedenis met een vliegtuig (door de gebroeders Wright) 2

Over welk vliegtuig gaat het filmpje? Kruis aan.

✘ 3

Wie waren de uitvinders van het eerste vliegtuig?

Orville en Wilbur Wright 4

Welk beroep hadden de gebroeders voor ze piloot werden?

fietsenmakers Tijd voor Taal accent - Taal Toetsen en remediëring 5


263

Naam: 5

Waarom oefenden ze in de duinen? Kruis aan. (Er zijn twee correcte antwoorden.)  Omdat er veel wind was. ✗

 Omdat er veel publiek was.  Omdat er weinig wind was.  Omdat er weinig publiek was. ✗  Omdat ze dan van de duinen konden glijden. 6

Hoe noemden ze hun vliegtuig?

de Flyer 7

Wanneer was de eerste geslaagde vlucht? Kruis aan.  14 december 1903

✗ 17 december 1903 

 18 november 1908

8

Waar vond de eerste vlucht plaats? Kruis aan.  in de duinen van Oostende  rond het Vrijheidsbeeld van New York  in de duinen van Kitty Hawk ✗

9

Welke titel zou jij geven aan dit filmpje?

bv. De eerste vlucht

eigen invulling

10 Kruis aan waarmee jij akkoord gaat en leg voor één uitspraak uit waarom.  Ik vind de uitvinding van het vliegtuig geen goede zaak. Denk maar aan de oorlogsvliegtuigen met hun bommen.  Ik vind dat vliegtuigen afgeschaft moeten worden. Ze vormen een ernstige bedreiging voor het milieu.  Ik vind het vliegtuig een mooie uitvinding. Nu kunnen we ver op reis gaan en de wereld zien. Ik leg uit:

eigen invulling Kun jij nog een andere reden bedenken waarom je voor of tegen vliegtuigen bent?

+ Het is een snel en veilig vervoermiddel.

- Het verbruikt veel brandstof en is duur. 264



Naam: 11 Duid bij elke uitspraak aan of het om een feit of een mening gaat. - De gebroeders Wright maakten eerst zweefvliegtuigen.

F/M

- De broers waren klungelaars, want ze maakten hun vliegtuig van hout en lakenstof.

F/M

- Ze hadden problemen met de propellers. - Als de Gebroeders Wright geen vliegtuig hadden uitgevonden, dan zouden we nu nog altijd niet kunnen vliegen.

F/M

- De broers hadden beter rond de Eiffeltoren dan rond het Vrijheidsbeeld gevlogen.

F/M

- In 1903 vond de eerste vlucht met een vliegtuig plaats.

F/M


F/M


265

accent

Thema 7: verrijking bij toets luisteren

Naam:

Verbale informatie associëren met non-verbale informatie (vraag 1, 2a) Je eigen mening geven over een tekst (vraag 2c, 3c) Feiten en meningen herkennen (vraag 3b) - Lees vooraf de vragen bij het verhaal. - Beluister nadien aandachtig de tekst die bij het filmpje hoort. - Je kunt een kladblad gebruiken waarop je een datum, een naam of een woord noteert. Let op: je hebt geen tijd om zinnen te noteren. - Beantwoord de vragen op je werkblad. - Zet een kruisje bij de antwoorden waarvan je niet zeker bent. - Herlees de vragen waarop je het antwoord niet weet. - Je krijgt de tekst een tweede keer te horen. Controleer de antwoorden op de vragen waar je een kruisje voor zette. Vul zoveel mogelijk antwoorden in bij vragen die je na de eerste luisterbeurt opengelaten hebt. 1

Je zag het vliegtuig op het filmpje en je luisterde naar de tekst erbij. Kun je het eerste vliegtuig natekenen? Je mag dat ook op het einde doen.

2

Vul de ontbrekende informatie in.

Wilbur en Orville Wright 1903 De eerste geslaagde vlucht was op 17 december (jaartal) . 260 Ze vlogen toen eerst 37 meter, later op die dag meter. De uitvinders van het eerste vliegtuig waren


Thema 7 • verrijking luisteren

267

Naam: 3

Leg kort uit wie Charles Taylor was.

Hij hielp de gebroeders Wright bij het bouwen van een vliegtuigmotor. 4

Bedenk een titel die duidelijk maakt waarover de inhoud gaat.

Bv. De eerste vlucht 5

eigen invulling

Waarom zijn het verhaal en het filmpje over deze gebeurtenis zo waardevol?

Omdat het een belangrijke historische gebeurtenis is. 2 Omdat het de eerste vlucht in de geschiedenis weergeeft. 3 Omdat het filmpje een bewijs levert dat de vlucht echt plaatsvond. 4 Omdat we meer vernemen over de omstandigheden. 1

6

Het voorgelezen verhaal is: non-fictie, want

het is echt gebeurd en vastgelegd op film.

fictie, want

7

Beschrijf hoe het vliegtuig in het begin omhoog werd gelaten.

Het vliegtuig werd op een treinspoor geplaatst. Sterke mannen trokken een zwaar gewicht hoog in een toren. Het vliegtuig hing met een koord aan het zware blok. Toen het gewicht viel, werd het vliegtuig in de lucht geschoten. 8

Geef je mening over de broers Wright. Vind jij hen waaghalzen, stuntmannen, geniale uitvinders …? Leg uit!

eigen invulling 268



Naam: 9

Wat is een feit? Wat is een mening? Noteer! Orville en Wilbur waren niet de enigen die toen een vliegtuig bouwden.

F/M

De gebroeders hebben nooit echt ver kunnen vliegen met dat ding.

F/M

Het vliegtuig was uit lakenstof en hout, dus niet echt stevig.

F/M

De broers werden na hun vlucht rond het Vrijheidsbeeld bekend.

F/M

10 Kun jij de afbeeldingen nummeren van 1 tot 3? Begin met het vliegtuig dat er eerst was. Schrijf er nadien een korte uitleg bij. Deze woorden kunnen je helpen: warme lucht – mand – motoren – verre vluchten – fabrieken – zweeftoestel – wind foto nr.

2

Het eerste vliegtuig was een zweeftoestel. Het kon een eindje vliegen of zweven door de wind. foto nr.

1

Een luchtballon stijgt op door de warme lucht. Onderaan hangt een mand voor de passagiers. foto nr.

3

De vliegtuigen kregen motoren. Verre vluchten waren nu mogelijk. De eerste vliegtuigfabrieken ontstonden. Tijd voor Taal accent - Taal Toetsen en remediëring 5


269

Naam: 11 Wat vind jij van het vliegtuig als uitvinding? Geef je mening. - Welke voordelen heeft het?

bijvoorbeeld

- snelle verplaatsing - minder verkeer op de weg - verre bestemmingen zijn bereikbaar voor werk, handel, toerisme ...

- Welke nadelen heeft het?

270

- luchtvervuiling - ongelukken - soms hoge kostprijs (voor tickets)



accent

Thema 7: remediëring bij toets taalbeschouwing

Naam:

Nadenken over de betekenis van een woord (vraag 1) 1

Vul de zinnen aan. a Kies uit: de wanhoop – erfelijk – riskante – humoristisch – vergeefse. Doorstreep het woord als je het gebruikt hebt. Ik probeer mijn krullen plat te krijgen, maar meestal is

vergeefse moeite. wanhoop Soms ben ik de het

nabij. Misschien moet ik me een kale knikker scheren. Benieuwd wat de spiegel dan zal zeggen! Ach, ik meen dat niet echt. Ik bedoel het

humoristisch het nooit echt doen. Het is trouwens

, hoor! Ik zou

erfelijk

,

denk ik, want mama heeft ook een hele bos krullen. Een kaalkop scheren zou ook een

riskante

onderneming zijn. Misschien

verbrandt mijn hoofdhuid wel. Ik zal maar leren leven met mijn krullenbol. b Maak een goede zin met deze woorden: snugger – taai – colofon – pop-up. Zoek de betekenis eventueel op. Je kunt ook kijken in je werkschrift op blz. 32, 39 of 43.

bijvoorbeeld 1 Spieken tijdens een toets is niet echt snugger. 2 Het vlees is altijd te taai, vind ik. 3 Ik weet nu wat een colofon in een boek is. 4 Een pop-up op mijn scherm vind ik vervelend.


Thema 7 • remediëring taalbeschouwing

271

Naam:

Verkleinwoorden vormen (vraag 2)

Wat zijn verkleinwoorden? Verkleinwoorden zijn naamwoorden met het achtervoegsel -je (of -pje, -tje, -etje) erbij. We gebruiken ze om: iets kleins aan te duiden. Ik plant een boompje.

te zeggen dat iets niet zo belangrijk is.

iets liefs aan te duiden. Mijn juf is een schatje!

te zeggen dat je iets/iemand niet leuk vindt. Stop daar eens mee, ventje!

Het was een ongelukje!

272



Naam: 2

a Vervang de onderstreepte zelfstandige naamwoorden door hun verkleinwoord. Pas indien nodig ook het lidwoord en het bijvoeglijk naamwoord aan. Daarstraks in het park, hoorde ik een mama een leuke babbel doen met haar baby’tje. Zo schattig! Dag schat! Leuk hé, dat de zon zo schijnt! Je hebt het te warm, want je kaken blozen. Wacht, ik zal je jas uitdoen. Nu nog even je papfles vullen, want je zult wel dorst hebben. Of wil je liever een koek? We zullen samen onder de boom gaan zitten. Daar is het koeler. Kijk eens hoeveel mooie bloemen hier staan? Straks komt papa ook naar het park. Dan maken we er samen een leuke avond van. Alvast een kus van papa! Mwwaahh!! Daarstraks in het park, hoorde ik een mama een leuke babbel doen met haar baby’tje. Zo schattig! Dag Leuk hé, dat

schatje ! het zonnetje

Je hebt het te warm, want je Wacht, ik zal je Nu nog even je

jasje papflesje

zo schijnt!

kaakjes

blozen.

uitdoen. vullen, want je zult wel

dorst hebben. Of wil je liever een We zullen samen onder

koekje boompje

? gaan zitten.

Daar is het koeler.

bloempjes (bloemetjes) hier staan? papaatje Straks komt ook naar het park. avondje Dan maken we er samen een leuk van. kusje Alvast een van papa! Kijk eens hoeveel mooie

Mwwaahh!!



273

Naam: b Schrijf het verkleinwoord van het zelfstandig naamwoord dat tussen haakjes staat.

lachje dagje

Ik bekijk de toekomst met een (lach) Omdat ik denk aan elk (dag) Dat ik leven kan en spring. Dat ik dansen mag en zing. Voor al mijn toffe (vrienden) Voor baby’tjes en (kinderen)

vriendjes kindjes

Wens ik dat zij ook leven mogen, zoals ik, ’t is niet gelogen.

traantje kraantje Draai toch dicht, dat (kraan) mensjes Daarom heb ik voor alle (mensen) wensjes Niets dan lieve, leuke (wensen)

Want ook al vloeit er eens een (traan)

Anneke

274



Naam:

De trappen van vergelijking vormen (vraag 3)

Wat zijn ‛trappen van vergelijking’? ‛Leuk’ is een bijvoeglijk naamwoord. Maar sommige dingen zijn leuker dan leuk. Om dat uit te drukken, gebruiken we de ‛trappen van vergelijking’. Dit is een leuke mop. Ik ken een mop die nog leuker is. Dit is echt de leukste mop ooit. Dat kun jij zelf ook!

gekst mooist gekker mooier mooi 1 1 2

3

2

gek

duurder

3

Ken je ook deze ‛speciale gevallenʼ?

minderminst weinig liever liefst 2

3

1

3

2

1

graag

3

2

duurst

1 duur 3

beter best 2

1

goed

3

Vul deze reclameboodschappen aan met het bijvoeglijk naamwoord dat tussen haakjes staat. Gebruik trappen van vergelijking. Met deze tandpasta worden je tanden (wit) dan wit!

witter

Voor de (lief)

liefste

mama van de hele wereld! Bloemenwinkel ‘Rosa’ - Oostende

€ 3,50 per tube



275

Naam:

Onze winkel biedt de (laag)

Zo maak je je schoolboeken

laagste

(aantrekkelijk)

aantrekkelijker

!

prijzen aan!

Rekbare kaften vanaf € 2,99

Bij ons vind je de (ruim)

Zoek je een (leuke)

ruimste

leukere

keuze aan leuke kinderschoenen!

vakantiebestemming dan vorig jaar?

Reserveer nu!

276



Naam:

Het onderwerp, de werkwoorden en de gevraagde zindsdelen in een schema plaatsen (vraag 4a) Wat is een zinsdeel? Een zinsdeel is een deel van een zin. Een zinsdeel kan bestaan uit één woord of een woordgroep. Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: • (aan/voor) wie? • hoe? • wanneer? • waar? • waarom? • ... We kunnen in een zin niet enkel zeggen wat of wie iemand is of wat iemand doet. Een zin kan ook extra informatie bevatten. Die informatie staat in een zinsdeel. Bv. Ik heb gisteren bij onze buren goed voor de baby gezorgd, omdat ... s s s s s wanneer? waar? hoe? voor wie? waarom?



277

Naam: 4

Onderzoek de zinnen. Gebruik het schema. De pesters gaven papa een vals liefdesbriefje. stappen

vragen

zinsdelen

stap 1

Over wie of waarover wordt er in de zin iets gezegd? Wat is het onderwerp?

de pesters

stap 2

Denk na wat er in de zin over het onderwerp wordt gezegd.

stap 3

Welk zinsdeel zegt wat het onderwerp doet of wat ermee gebeurt?

gaven

Welk zinsdeel zegt wat of hoe iets of iemand is of wordt? stap 4

Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Wat of wie? Aan of voor wie?

stap 5

een vals liefdesbriefje papa

Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Waar(in)? Wanneer? Hoe? Naar wie? Waarmee? Met wie? …

278



Naam: Op de speelplaats bekeek Emma het Turkse meisje. stappen

vragen

zinsdelen

stap 1


Emma

stap 2


stap 3


bekeek


Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag:

het Turkse meisje

Wat of wie? Aan of voor wie? stap 5

Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Waar(in)?

op de speelplaats

Wanneer? Hoe? Naar wie? Waarmee? Met wie? …



279

Naam: Tim had het blonde meisje vlug gegrepen. stappen

vragen

zinsdelen

stap 1


Tim

stap 2


stap 3


had gegrepen


Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Wat of wie?

het blonde meisje

Aan of voor wie? stap 5

Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Waar(in)? Wanneer? Hoe?

vlug

Naar wie? Waarmee? Met wie? …

280



Naam: Vliegensvlug plukte de jongen het doosje uit de lucht. stappen

vragen

zinsdelen

stap 1


de jongen

stap 2


stap 3


plukte


Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag:

het doosje

Wat of wie? Aan of voor wie? stap 5

Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Waar(in)? Wanneer? Hoe?

vliegensvlug

Naar wie? Waarmee? Met wie? …


Waaruit?

uit de lucht


281

Naam: De mama van het meisje stierf vier maanden geleden in Turkije. stappen

vragen

zinsdelen

stap 1


de mama van het meisje

stap 2


stap 3


stierf


Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Wat of wie? Aan of voor wie?

stap 5

Welk zinsdeel in de rest van de zin geeft een antwoord op de vraag: Waar(in)? Wanneer?

in Turkije vier maanden geleden

Hoe? Naar wie? Waarmee? Met wie? …

282



Naam:

Zinnen uitbreiden met het gevraagde zinsdeel (vraag 5) 5

Vul deze zinnen aan met het zinsdeel dat antwoord geeft op de vraag tussen de haakjes.

bijvoorbeeld

De vervelende kinderen stonden Tim bracht een bezoek Het dagboek van het meisje zat

op de speelplaats aan Özlem vandaag

. (Waar?) . (Aan wie?) in Tim zijn

boekentas. (Wanneer?)

uit het doosje . (Waar?) de gebeurtenis aan de directeur. (Wat?) haar dagboek lezen. (Wat?)

De pissebedden kropen vliegensvlug De gymleraar vertelde Het meisje liet Tim

Daarna Elke avond zat ze Özlem nam Ze schreef alles


was de papa van Tim woedend. (Wanneer?)

stilletjes in het ronde kastje. (Hoe?) haar vriend mee naar huis. (Wie?) in haar dagboek . (Waar?)


283

accent

Thema 7: verrijking bij toets taalbeschouwing

Naam:

Nadenken over de betekenis van een woord (vraag 1) Verkleinwoorden vormen (vraag 2) 1

Schrijf een kort verhaal waarin je minstens vier van deze woorden gebruikt: humoristisch – communicatie – anonieme – spitsvondig – riskante – wanhoop – erfelijk –charmante – vergeefse. Zorg ervoor dat de context de betekenis van de woorden duidelijk maakt.

eigen invulling


Thema 7 • verrijking taalbeschouwing

285

Naam: 2

Beste leerlingen, Deze liefdesbrief vond ik tijdens het poetsen in een van jullie banken. Ik wou hem eerst in de vuilnisbak gooien, maar ik bedacht me. Waarom er geen taaloefening van maken? De verkleinwoorden die de schrijver schreef, heb ik vervangen door XXXXX. Schrijf jij die verkleinwoorden opnieuw?

bijvoorbeeld

Liefste XXXXX!

schatje Telkens als ik in jouw lieve XXXXX kijk, begint mijn XXXXX te smelten.

oogjes

hartje

Ik denk nog vaak terug aan het voorbije weekend. We zaten samen op de bank in het XXXXX achter de school.

parkje Weet je nog dat ik die mooie XXXXX voor je plukte? Het was wel geen

bloempjes (bloemetjes) duur boeket uit het XXXXX in de straat, maar het was goed bedoeld.

winkeltje Ik liep op wolkjes toen je me nadien een XXXXX gaf. Ik heb de hele week mijn wang niet meer gewassen!

kusje Toen zijn we verliefd verder gewandeld, met jouw XXXXX in het mijne.

handje Ik kijk al uit naar het volgende XXXXX.

afspraakje Je liefste XXXXX

schatje/ zoetje

286



Naam:

De trappen van vergelijking vormen (vraag 3) 3

Kies bijvoeglijke naamwoorden om deze zinnen aan te vullen. Gebruik trappen van vergelijking. Voorbeeld: Mijn haren zijn langer dan die van mijn buurmeisje.

bijvoorbeeld

Jouw schoenmaat is De kleur van zijn ogen is

groter donkerder/bruiner

dan de mijne. dan die van

chocolade.

slimmer/dommer dan de meeste kinderen uit mijn klas. mooier Een grote tatoeage vind ik dan een kleine. vrolijker Mijn vriendje lacht veel meer en is dus dan ik. belangrijker Ik vind het innerlijke veel dan het uiterlijke. cooler/toffer Een piercing is veel dan oorbellen. betere/correctere Mijn Franse vrienden hebben een Franse Ik ben veel

uitspraak dan ik.

erger

Bij het auto-ongeluk was mijn ene vriend gewond dan de andere. Ik vind wiskunde 4

leuker/saaier

dan knutselen.

Vertel wat meer over jouw beste vriend of vriendin. Gebruik trappen van vergelijking die aangeven dat hij of zij alles overtreft. Voorbeeld: Marijke is de allerliefste vriendin die ik ken. Zij bedenkt de leukste spelletjes. 1

eigen invulling

2 3 4



287

Naam:

Het onderwerp, de werkwoorden en het gevraagde zinsdeel aanduiden (vraag 4) Zinnen uitbreiden met het gevraagde zinsdeel (vraag 5) 5

Onderzoek de zinnen. a Omcirkel het onderwerp. b Kleur de werkwoorden die vertellen wat het onderwerp doet of wat ermee gebeurt groen OF kleur het werkwoord en de woorden die zeggen wat of hoe het onderwerp is of wordt geel. c Zet de persoonsvorm tussen schuine strepen. d Onderstreep het zinsdeel in de rest van de zin dat antwoord geeft op een vraagwoord en schrijf dat vraagwoord eronder.

We hebben hem met open armen ontvangen.

wie? hoe?

Belofte maakt schuld.

wat?

Hoge bomen vangen veel wind.

wat?

Je moet je eigen boontjes doppen.

wat?

Hij kent het bos als zijn broekzak.

wat?

hoe?

Voor het krieken van de dag ging hij vissen.

wanneer?

Zij is een zacht gekookt eitje.

Tijdens de rekenles trok hij een lang gezicht.

wanneer?

288

wat?



Naam: 6

Vul deze uitdrukkingen aan met het gevraagde zinsdeel. a Kies uit: één brood – het beste oorkussen – in de brandnetels – zijn gat – in een klein hoekje – tot op het hemd – als het heet is.

zijn gat (Wat?) toegedraaid. het beste oorkussen (Wat?) Een zuiver geweten is Hij heeft hen uitgekleed. (Hoe?) tot op het hemd Een wijze hen legt wel eens een ei in de brandnetels (Waar?) Hij heeft hem

b Noteer de betekenis van de uitdrukkingen. De woorden die je moet invullen, vind je ook bij oefening 7a.

als het heet is . (Wanneer?) Je moet handelen als de gelegenheid zich Betekenis: voordoet. in een klein hoekje . (Waar?) Het geluk ligt Geluk vind je soms onverwacht in kleine dingen. Men moet het ijzer smeden

7

Vul deze tekst aan met de gevraagde zinsdelen. Kies uit: de schoonheid van een godin – zijn broer – alle ongelukken – aan Prometheus – de jonge vrouw – nieuwsgierigheid – toen. De doos van Pandora Een Griekse mythe over de vrouw die rampspoed op de wereld bracht Prometheus en zijn broer Epimetheus hadden van Zeus de opdracht gekregen om de mens te maken. Zij maakten de man, maar omdat die man zo ongelukkig was, stal Prometheus een brandende toorts uit Olympus en schonk de mensheid het vuur. Zeus vond dat verraad zo erg dat hij de mensheid wou straffen. Om Prometheus en Epimetheus niet te beledigen deed hij dat niet rechtstreeks. Hij beval Hephaistos om uit water en aarde een vrouw te vormen. Daarna schonken alle goden

de jonge vrouw

. (Aan wie?)

goede gaven. Tijd voor Taal accent - Taal Toetsen en remediëring 5


289

Naam:

Athena gaf haar intelligentie, talent, manieren en mooie kleren.

de schoonheid

Aphrodite keek naar haar uiterlijk en gaf haar .

van een godin

. (Wat?)

De andere goden gaven haar goud en staken bloemen in haar haren. De laatste god, Hermes, gaf haar de spraak en een bedrieglijk karakter. Zo kreeg zij een eigenschap die geen enkele andere sterveling had: nieuwsgierigheid. De vrouw kreeg de naam Pandora, wat letterlijk betekent ‘de Al Begaafde’. Zeus schonk haar

aan Prometheus

. (Aan wie?), maar deze

wist dat een geschenk van de goden niet zonder gevolgen blijft en weigerde haar.

zijn broer

Hij raadde

(Wie?) aan dat ook te doen.

Zeus liet haar daarop naar Epimetheus brengen, de domme broer van Prometheus. Niettegenstaande de waarschuwingen van Prometheus nam hij haar tot vrouw. Zeus schonk het paar ook een pithos, een doosje, waarin

alle ongelukken

(Wat?) zaten opgesloten. Als de doos

gesloten bleef, konden die niemand treffen. Pandora kon haar

nieuwsgierigheid

(Wat?) niet bedwingen

en opende de doos.

Toen

(Wanneer?) verspreidden alle rampen,

ziekten en zorgen zich over de aarde. Pandora wilde nog gauw het deksel dichtklappen, maar alleen de hoop zat nog in de doos toen ze weer gesloten werd. Vandaar dat zelfs bij de hevigste rampen de mensen nog steeds blijven hopen. Naar: www.beleven.org

290



Een kritische houding aannemen tegenover reclame (vraag 1a) De impliciet vermelde argumenten aanduiden in reclame (vraag 1b)

Recommend Documents