EEN GOED VERBORGEN SCHAT: DE WONDERLIJKE PLITVICEMEREN IN KROATIË. Een bizar organisme uit het diepste van de oceaan p.11

1 3 e   j a a r g a n g   m a a r t   2 0 1 2

Bijzonder hoogleraar Frans de Waal bij Universiteit Utrecht p.4 én bij Collegetour p.5

Een bizar organisme uit het diepste van de oceaan p.11

Even voorstellen: de OAC-B en OCD p.6 en 7 De bijzondere biologische passie van Jonathan Wallaard p.13

U B

V

EEN GOED VERBORGEN SCHAT: DE WONDERLIJKE PLITVICEMEREN IN KROATIË

| INHOUD |

I N   B E E L D . . .

INHOUD...

4

7

8

10

11

12

15

21

23 24

2 | bioscope [8]

2   3   4   5   6  -­  7   8  -­  9   10   11   12   13   14   15   16   17  

Inhoud  –  Colofon Redactioneel  –  Wetenschappelijke  column Bestuurscolumn    -­  Departementsberichten Reportage:  Collegetour Even  voorstellen:  OAC-­B  &  OCD Biologie  in  het  Nieuws   De  ark  van  Utrecht  –  Even  denken  … Natuur  in  Utrecht  –  Opmerkelijke  organismen Biologische  bestemming:  Azoren Passie  voor  biologie Vraag  van  de  maand  –  Advertenties Biologische  bestemming:  Plitvicemeren Eerstejaarscolumn  –  Student  uit  eten Reportage:  Bijencursus  -­  Spelpagina

UBV 18   19     20   21     22   23   24  

UBV  Bestuurscolumn  -­  Mededelingen   UBV  Commissie  in  de  spotlight  –  Recept  van     de  maand UBV  activiteit:  Sportdag  -­    Advertentie UBV  activiteit:  Workshop  –  Paddenstoelen   cursus UBV  het  archief UBV  Fotoverslag UBV  Foto  van  de  maand  –  Agenda

| COLOFON | Hoofdredactrice Marloes  Leeflang Bio-­[email protected] Redactie Vidar  Bakker Valerie  Buijs Michiel  de  Groot Miriam  Loth Pieter  Munster Lisa  Rijnbeek Anne  van  Vlimmeren Freelance  bijdragen Johannes  Boonstra Anoek  van  den  Bosch Eva  Breedveld Jos  Dekker Marie-­José  Duchateau Lisa  Freitag Stephanie  Ijff Jonas  Jonker Yaro  Laenen Hannah  Löwenhardt Judith  Korhorn Lian  Smeets Jonathan  Wallaard

Aan  dit  nummer   werkten  verder  mee De  geïnterviewden  en   fotografen Vormgeving Ted  du  Bois T.M.E.dubois@students. uu.nl Adverteren  in   BioSCOPE Marloes  Leeflang Bio-­[email protected] Adverteren  voor  de   UBV Miriam  Loth   [email protected]

|REDACTIONEEL|

|

Pssssst

Met  politici  naar  bed   Iedereen   die   mij   persoonlijk   kent,   zal   wel   denken:   ‘Daar   gaat   ze   weer,   met   haar   aapjes..’.   Ja,   in   ook   deze   column   wil   ik   jullie   graag   weer   wat   vertellen   over   mijn   favoriete   diersoort.

Dit   keer   gaat   het   alleen   over   een   soort   die   ik   zelf   eigenlijk   altijd   een   beetje   onderschatte,   namelijk   de   dwergapen.   Zoo   Biology   heeft   eind   september   een   artikel   gepubliceerd   waarin   onderzoekers   van   de   City  University  of  New  York  nieuw  ontdekt  gedrag  bij   pinché-­aapjes  (Saguinus  oedipus)  beschrijven. De   kleine   en   schattige   pinché-­aapjes   worden   in   het   wild  nog  wel  eens  gezien  als  smakelijk  prooi.  Wanneer   een  individu  wordt  aangevallen  zal  hij,  samen  met  de   rest  v an  de  familie,  de  vijand  b edreigen  e n  p roberen  t e   verjagen.  Zij  doen  dit  door  de  predator  te  omsingelen,   tandjes  te  laten  zien  en  heftige  geluiden  te  maken. De  A merikaanse  onderzoekers  hebben  ontdekt  dat  dit   niet   het   enige   is   wat   de   aapjes   doen.   Het   blijkt   dat   de   kleintjes   ook   tijdens   schijnbaar   stille   momenten   tijdens   een   bedreiging   ook   geluid   produceren,   maar   dan   van   maar   50   decibel   in   plaats   van   52.   Dit   lijkt   weinig,  maar  is  wel  twee  keer  zo  zacht! De  p inché-­aapjes  fluisteren  d us  b lijkbaar  t egen  e lkaar,   iets   wat   al   eerder   bij   zangvogels   was   waargenomen,   maar  nog  niet  bij  apen.  De  onderzoekers  denken  dat   het   functioneert   om   afluisteren   te   voorkomen   en   zo   hun   strategie   kunnen   doornemen.   Dit   laatste   vond   ik   een   beetje   gek   klinken,   maar   betekent   eigenlijk   gewoon   dat   ze   minder   snel   gedetecteerd   kunnen   worden  door  predatoren  die  ‘meeluisteren’. In  ieder  geval  was  ik  weer  blij  verrast  met  dit  interes-­ sante   onderzoek.   Ik   ben   benieuwd   wat   hier   verder   mee  gaat  gebeuren,  want  zoals  het  artikel  zegt  zijn  er   waarschijnlijk   meer   (apen)soorten   die   deze   strategie   gebruiken,   maar   hebben   we   dat   nog   niet   ontdekt,   doordat  we  het  simpelweg  niet  konden  horen. Zo.   Dit   is   dan   het   enige   stukje   over   apen   in   deze   BioSCOPE,   maar   ook   deze   maand   zijn   er   natuurlijk   veel  meer  andere  leuke,  biologische  onderwerpen.  In   dit   nummer   een   reportage   over   de   Collegetour   met   Frans   de   Waal;;   een   stuk   over   een   gepassioneerde   bioloog;;  en  veel  andere  biologische  nieuwtjes.

W ET E N S C HA PPE L I J K E C OLUM N |

Een paar weken geleden was de vijfde VN klimaatconferentie in Stockholm. Ik had er van te voren nauwelijks iets over gehoord, tot de kranten er het weekend vooraf over schreven, het weekend dat ik dit stukje schrijf. Dat was vier jaar geleden wel anders. In de aanloop naar de conferentie in Kopenhagen in 2009 was er maanden lang bijna dagelijks nieuws over acties, politieke bijeenkomsten e.d. Er ging een hele trein met milieuorganisaties en politici naar toe. Uiteindelijk leverde die conferentie weinig op. Politiek kan vaak beter in stilte gemaakt worden. Politici sluiten compromissen liever niet voor de camera’s van de media. Ook nu verwacht ik weinig resultaat, als jullie dit lezen zal je het weten. Het is er de tijd niet voor. Er zijn geen grote wetenschappelijke doorbraken en de crisis biedt weinig ruimte voor politieke daadkracht. Tijdens de conferentie onderhandelen wetenschappers met politici over het zogenaamde beleidsrapport waarin op basis van de wetenschappelijke resultaten aanbevelingen worden gedaan aan regeringen om het klimaatbeleid aan te passen. Met de politici naar bed gaan, werd dat in de Volkskrant genoemd. Nu kan het heel lekker zijn om met iemand naar bed te gaan, maar de Volkskrant bedoelde het als ongemakkelijk. In die onderhandelingen moeten wetenschappers en politici het eens proberen te worden over de beleidsrelevante feiten, de ernst van het probleem, en mogelijke maatregelen. Veel wetenschappers hebben daar geen enkele moeite mee, maar feitelijk zijn ze politiek aan het bedrijven, en dat is iets anders dan wetenschap. Ze zeggen soms dat je dit soort problemen niet aan de politici kunt overlaten en zij met al hun kennis beter in staat zijn te bepalen wat er nodig is om het klimaatprobleem aan te pakken. Andere wetenschappers zien daarin grote risico’s voor hun wetenschappelijke integriteit. Zij kiezen er voor alleen wetenschappelijke feiten te produceren en de politiek aan politici over te laten. Het is een eeuwig dilemma in de relatie tussen wetenschap en politiek, vooral bij grote complexe problemen zoals het klimaatprobleem of de achteruitgang van de biodiversiteit. Een oplossing is niet eenvoudig. Als je meedoet aan dergelijke onderhandelingen, is transparantie over je uitgangspunten vereist, evenals over de lacunes en onzekerheden in kennis. Die transparantie staat echter op gespannen voet met de behoefte aan stilte waar politiek maken vaak bij gebaat is. Politiek gedijt beter onder de dekens dan wetenschap.

Veel  leesplezier!

Jos Dekker Marloes

[8] bioscope | 3

|

BE ST U U R S C OLUM N |

| D E PA R T E M E N T S B E R I C H T E N |

Frans  de  Waal  benoemd  tot   universiteitshoogleraar   Het academisch jaar 2013-2014 is begonnen met de opening van het jaar op 2 september in de Domkerk om 16.00. Voor de biologen was het jaar al eerder begonnen, want om half 10 in de ochtend van diezelfde dag op het grasveld bij het Went gebouw hebben we ruim 200 nieuwe biologie studenten verwelkomd.

Dit nieuwe academische jaar gaat een spannend jaar worden. Voor het eerst in de geschiedenis hebben we

Het   college   van   bestuur   heeft   per   1   september   2013   prof.   dr.   Frans   de   Waal   benoemd   tot   universiteitshoogleraar   bij   de   Universiteit   Utrecht.   De   Waal   is   een   vooraanstaande   en   wereldberoemde   bioloog   die   zich   heeft   gespecialiseerd   in   primatologie   en   ethologie.   De   Universiteit   Utrecht   kent   nu  tien  universiteitshoogleraren  die  benoemd  zijn  wegens  hun  internationale   kwaliteit  en  discipline  overstijgende  visie  en  uitstraling.  Hij  had  dit  jaar  al  een   eredoctoraat   van   de   Universiteit   Utrecht   ontvangen.   Frans   de   Waal   was   in   september   ook   te   zien   in   het   programma   Collegetour,   lees   daar   meer   over   op  pagina  9.

te maken met studenten die gematched zijn, d.w.z. de studenten hebben een dag een hoorcollege gevolgd, een artikel gelezen en een kort essay gemaakt, een toets gemaakt en daarna hebben ze zelf vastgesteld dat biologie voor hun de beste keus is. De matching is in het leven geroepen om de studierendementen te verbeteren waarbij de gedachte is dat de matching ervoor zorgt dat de studenten een goede keuze maken en goed gemotiveerd aan de studie beginnen. Over een jaar zullen we weten of de matching inderdaad een SRVLWLHI HҬHFW KHHIW JHKDG RS GH UHQGHPHQWHQ GXV of meer studenten een positief BSA hebben gekregen in vergelijking met vorige jaren. Het komende jaar wordt ook spannend omdat we nu begonnen zijn met een aangepast studierooster, 6 verplichte i.p.v. 8

| OPROEP |

verplichte cursussen in het eerste jaar en de mogelijkheid om in periode 3 en periode 4 een keuzecursus te volgen. Hiermee hopen we het curriculum aantrekkelijker te maken voor de studenten. Het komende

Aanbod  stage

jaar moeten we ook zorgen dat de studieadviespaden functioneel worden gemaakt, waarbij we heel duidelijk de eindtermen formuleren per niveau en per studiead-

Effects  of  atmospheric  CO 2  concentration  and  competition  on  Plantago   Asiatica  originating  from  a  natural  gradient  of  CO2  concentrations

viespad. Hierbij worden de benodigde academische en de vakinhoudelijke vaardigheden op een goede wijze geïmplementeerd in het studieadviespad. Ik ben er zeker van dat we dit allemaal op een goede wijze kunnen realiseren en dat we over een jaar kunnen concluderen dat we een heel aansprekend curriculum hebben

bij

biologie

waarin

de

studenten

op

een

optimale manier hun interesses binnen de biologie kunnen voor

volgen.

op

een

Bovendien

vervolg,

bereiden

hetzij

een

we

ze

maximaal

masterprogramma

hetzij een andere vervolgopleiding of een betaalde baan. Deze aanpassingen vragen een extra inspanning van onze docenten en daarom is het eveneens van groot belang dat

de docenten heel veel plezier beleven aan

het onderwijs dat ze geven in dit curriculum.

Johannes Boonstra

Experiment   Plantago  Asiatica   under   low,   ambient   and   high   CO 2   concentra-­ tions It   has   been   suggested,   that   how   a   canopy   at   the   stand   level   behaves   depends   strongly   on   the   effect   of   how   neighbors   influence   each   other.   Changes   in   plant   competition   may   occur   through   long-­term   exposure   to   elevated   CO 2.   But   there   are   still   many   uncertainties   how   plants   respond   to   long-­term   exposure   of   elevated   CO 2.   As   many   experiments   are   done   with   plants   which   are   used   to   the   current   CO 2   level   and   then   these   plants   are   put  under  elevated  CO 2  (Onada  et  al.  2007).  Only,  it  is  likely  that  plants  will   adapt   to   these   higher   CO 2   levels   over   the   years.   While   in   these   short   term   experiments  only  acclimation  of  plants  to  high  CO 2  can  be  studied.  However,   elevated   CO 2   affects   plant   responses   on   various   time   scales.   Natural   CO 2   springs   are   a   good   model   ecosystem   for   the   study   of   long-­term   effects   of   elevated   CO 2,   because   these   plants   are   exposed   to   high   CO 2   over   a   very   long  time.  However,  when  studying  these  plants  they  can  both  show  adaptive   and  acclamatory  responses  to  elevated  CO 2. In  this  research  we  would  like  to  investigate  what  the  effect  is  of  acclimation   and   of   adaptation   on   photosynthetic   responses   of   competing   plants   under   elevated  CO 2? This  research  will  be  done  in  the  climate  rooms  with  Plantago  Asiatica  under   different  CO 2  levels. The  project  starts  from  the  beginning  of  October For  more  information  please  contact:  Marloes  van  Loon,  [email protected]

4 | bioscope [8]

|

R E P O R TA G E |

Collegetour  met  Frans  de  Waal door  Lisa  Rijnbeek   Donderdag   19   september   om   een   uur   of   twaalf  stond  Burgers  Zoo  vol  met  nieuws-­ gierigen.   Nieuwsgierigen   die   allemaal   benieuwd   waren   naar   het   verhaal   van   Frans   de   Waal   en   hoopten   misschien   wel   een   vraag   te   kunnen   stellen   aan   dezelfde   man.   Na   heel   wat   ‘oh   het   is   binnen’   ‘nee,   het  is  toch  daar’  en  een  uiteindelijk  ‘het  is   op   het   terras   van   het   restaurant’,   konden   de  opnames  eindelijk  beginnen.   Frans  de  Waal,  de  man  van  de  boeken  die  je   voor   elk   gedragsvak   moet   lezen,   de   man   uit   het   rijtje   van   de   honderd   meest   invloedrijke   mensen   van  Amerika,   de   man   die   sinds   kort   bijzonder   hoogleraar   is   bij   het   departement   biologie   van   onze   eigen   Universiteit   en   de   man   die   ik   vorig   jaar   een   keer   tegen   het   lijf   liep   toen   ik   als   in   en   in   slechte   bioloog   de   beroemde   hoogleraar   helemaal   nog   niet   kende   (het   kan   ook   iemand   anders   zijn   geweest,  maar  volgens  mij  was  hij  het  en  het   maakt   het   verhaal   wel   extra   leuk   als   hij   het   was,   dus   we   nemen   even   het   onzekere   voor   het  zekere).  Ik  liep  een  grijze  meneer  met  een   lange   jas   tegen   het   lijf   en   ik   dacht   hé:   Berry   Spruijt,  mijn  favoriete  hoogleraar!  Al  snel  zag   ik  echter  dat  het  niet  Berry  Spruijt  was,  maar   iemand  die  ik  niet  kende.  Wel  herinner  ik  me   nog  dat  ik  dacht:  wie  zou  het  zijn,  want  toen  ik   hem  a ankeek,  keek  hij  echt  z o  t erug  v an:  j a,  i k   ben  het  echt!  Pas  toen  ik  als  voorbereiding  op   de  collegetour  een  filmpje  van  Frans  de  Waal   besloot   te   kijken,   kon   ik   de   twee   gezichten   linken   (misschien   is   de   beste   man   vorig   jaar   niet   eens   in   Nederland   geweest,   maar   toch:   meestal   ben   ik   buitengewoon   goed   in   het   onthouden   van   gezichten,   dus   het   zou   best   waar  kunnen  zijn).  

De  collegetour  was  erg  interessant,  hoewel  er   soms  ook  vragen  bij  zaten  waarvan  ik  dacht:   nou,   je   had   net   zo   goed   kunnen   vragen   ‘wat   is   uw   lievelingskleur?’.   Geshockeerd   was   ik   van   het   stukje   waarin   een   vrouw   te   horen   is   die  911  belt  omdat  haar  vriendin  aangevallen   wordt   door   haar   huisdier,   een   chimpansee.   Vooral   toen   de   persoon   aan   de   andere   kant   van   de   lijn   vroeg:   ‘what   is   the   chimpanzee   doing  right  now?’  en  de  vrouw  antwoord:  ‘he   is   ripping   of   her   face’.   Echt   m’n   nekharen   stonden   overeind,   vooral   ook   door   de   toon   van  de  vrouw  die  de  politie  belde.  Mijn  hemel,   dat   vergeet   ik   niet   snel   meer.   Toen   ik   die   avond   in   m’n   bed   lag,   moest   ik   echt   even   zeggen   ‘sssh,   er   zijn   geen   apen   in   Utrecht   en  zeker  niet  hier’.  De  vriendin  van  de  vrouw   heeft  het  trouwens  overleefd,  maar  je  kon  aan   haar  foto  wel  zien  dat  het  ‘he  is  ripping  of  her   face’  niet  overdreven  was.   Behalve   dat   er   shockerende   en   minder   shockerende   beelden   werden   getoond,   hield   Frans  de  Waal  natuurlijk  ook  een  inhoudelijk   verhaal.   Hij   vertelde   over   chimpansees,   bonobo’s,   zijn   werk,   z’n   verleden   en   over   de   overeenkomsten   en   verschillen   tussen   apen   en  mensen. De   opnames   duurde   twee   uur   en   de   aflevering   maar   één   uur:   je   kunt   je   dus   voorstellen   dat   een   groot   gedeelte   van   wat   wij  gehoord  hebben,  niet  op  tv  is  geweest.  Zo   miste   ik   een   heel   stuk   over   de   vrije   wil   dat   ik   juist   wel   interessant   vond.   De   vraag   was   zoiets   als   ‘wat   denkt   u   van   vrije   wil’   en   het   leuke   vond   ik   dat   Frans   de   Waal   echt   zoiets   zei  van:  ‘vrije  wil,  ja  wat  is  dat  eigenlijk?  Pas   als   iemand   me   kan   vertellen   wat   het   is,   kan   ik   pas   zeggen   of   dieren   het   hebben.   Als   ik  

in  Amerika   rijd   met   m’n   auto   en   er   staat   een   eekhoorn   midden   op   de   weg,   kan   hij   kiezen:   schiet  hij  naar  links  of  naar  rechts?  Hoe  dan   ook:  hij  wordt  doodgereden.  Hij  kiest  een  kant   en   op   dat   moment   denk   ik:   ja,   is   dat   dan   de   vrije  wil?’  Prachtig.  Wat  mij  opviel  was  dat  z’n   verhaal   ook   op   de   gebieden   waar   filosofen   nogal  zweverig  over  kunnen  zijn,  vooral  heel   nuchter   was   en   dat   deed   me   goed.   Ik   vond   het   erg   leuk   om   bij   de   opnames   geweest   te   zijn   en   er   zijn   ook   zeker   leerzame   aspecten   voorbij   gekomen.   Heb   je   de   uitzending   gemist?   Kijk   hem   dan   even   terug   via   de   site   van   Ned3/gemist,   want   het   was   eigenlijk   wel   een   must-­see   voor   elke   bioloog.   Bovendien   heeft  de  UBV  ook  nog  haar  momentje  gehad   toen   kandidaatsvoorzitter   Ilja   Kocken   nog   even  het  woord  kreeg!  Kijken  dus!  

Collegetour Een   al   5   jaar   draaiend   programma   van   NTR   heeft   al   vele   bekende   gasten   gehad.   Het   principe   is   dat   de   presentator  Twan  Huys  samen  met  de   mensen  uit  het  publiek,  de  studenten,   de  interessante  deelnemers  interviewt.   Deze   keer   was   het   Frans   de   Waal,   maar  anderen  zoals  Whoopi  Goldberg,   de   Dalai   Lama,   Harry   Mulisch   en   Sir   Richard   Branson   gingen   hem   voor.   Komende   afleveringen   zullen   onder   andere   Epke   Zonderland   en   Karin   Slaughter   kritisch   ondervraagd   worden.   Studenten   kunnen   de   opnames  gratis  bijwonen  en  krijgen  de   kans  hun  vraag  aan  de  gast  te  stellen!

[8] bioscope | 5

| EVEN VO ORSTELLEN |

Medezeggenschap door  Pieter  Munster,    de  OAC-­B  en  de  ODC Het  academische  jaar  is  weer  begonnen.  Dat  betekent  dat  er  veel  nieuwe  studenten  zijn,  een  aantal  studenten  die  niet  meer  terugkomen   omdat  ze  klaar  zijn  met  hun  studie  en  nog  weer  anderen  die  lekker  doorgaan  waarmee  ze  gestopt  waren  voor  de  zomervakantie.  Zo’n   wisseling  van  de  wacht  is  ook  zichtbaar  in  de  medezeggenschap.  Ook  dit  jaar  is  er  een  (grotendeels)  nieuwe  studentengeleding  die   jouw  stem  als  student  vertegenwoordigd  in  de  medezeggenschap.Hoog  tijd  dus  voor  een  voorstelrondje... Ten   eerste   is   er   de   Opleidingsadviescommissie-­Biologie   (OAC-­B).   Deze   commissie   bestaat   uit   6   docenten   en   6   studenten   die   de   kwaliteit   van  het  onderwijs  binnen  de  opleiding  Biologie  bewaken.  Hierbij  adviseren  zij  het  bestuur  van  Biologie  over  de  ontwikkeling  en  uitvoering  van   onderwijsbeleid.  Daarnaast  maken  de  leden  van  de  OAC-­B  geregeld  deel  uit  van  ontwikkelteams  die  zich  bezig  houden  met  de  vernieuwing  van   specifieke  onderdelen  van  de  opleiding.  De  volgende  studenten  zullen  zich  aankomend  jaar  bezig  houden  met  de  kwaliteit  van  het  onderwijs. Naast   de   OAC-­B   is   er   ook   nog   de   Onderdeelscommissie   (ODC).   Veranderingen   in   het   beleid   die   het   Bestuursteam   in   wil   voeren   worden   eerst  voorgelegd  aan  deze  commissie.  De  commissie  voorziet  deze  voorstellen  van  advies.  Een  aantal  beleidszaken  en  -­stukken  vereisen  de   instemming   van   de   commissie   alvorens   ze   geldig   worden.   Verder   adviseert   de   commissie   het   Bestuursteam   ook   (mogelijk   ongevraagd)   over   lopende  zaken.  De  commissie  bestaat  uit  4  studenten  en  4  medewerkers.  De  volgende  studenten  zullen  zich  aankomend  jaar  bezig  houden  met   het  te  voeren  beleid.

De  studentgeleding  van  de  OAC-­B... Dorrit  de  Jong “Mijn  naam  is  Dorrit.  Ik  ben  vierdejaars  bachelorstudente,  en  ik  ben  vice-­voorzitter  van  de  OAC-­B  komend  jaar.  In   mijn  eerste  jaar  kwam  ik  soms  naar  de  studentberaden.  Dat  was  toen  heel  bijzonder,  want  er  kwamen  toen  nog  niet   zo  vaak  eerstejaars.  Ik  vond  het  leuk  om  te  weten  hoe  zaken  geregeld  worden  in  het  Departement  en  de  Faculteit.   In  mijn  derde  studiejaar  vond  ik  dat  ik  er  zelf  ook  wel  eens  iets  over  mocht  zeggen,  en  toen  ben  ik  bij  de  OAC-­B   gegaan.  Ik  heb  specifiek  de  OAC-­B  gekozen  omdat  ik  het  onderwijs  heel  belangrijk  vind,  maar  ook  omdat  ik  daar   zelf  veel  affiniteit  mee  heb  en  er  een  mening  over  heb.  Als  vice-­voorzitter  mag  ik  dit  jaar  de  studentenvertegen-­ woordiging  van  de  OAC-­B  aanvoeren  en  ben  ik  in  principe  een  aanspreekpunt  voor  alle  bachelorstudenten,  dat  is   een  hele  eer  maar  ik  vind  het  vooral  leuk  om  te  doen.” Hannah  Löwenhardt “Mijn  naam  is  Hannah,  20  jaar  en  ik  studeer  natuurlijk  biologie.  Inmiddels  ben  ik  het  tweede  jaar  in  gegaan  en  ben  ik   wat  meer  bekend  met  de  studie  en  het  studentenleven!  Naast  het  studeren  doe  ik  ook  leuke  dingen  zoals  tennissen   bij  TC  de  uithof.  Ook  ben  ik  een  actieve  UBV-­er.  Je  kan  mij  terug  vinden  in  de  PutCie,  Foetçie  en  muziekcie.  Ook   heb  ik  me  vorig  jaar  ingezet  voor  de  Eerstejaars  Onderwijs  Commissie  (EOC).  Vandaar  dat  ik  me  dit  jaar  ga  inzetten   voor  de  OAC-­  B.  Ik  wil  graag  mijn  werk  voortzetten  met  het  in  de  gaten  houden  en  beter  maken  van  het  onderwijs!   Kom  dus  vooral  met  tips,  opmerkingen,  vragen  bij  mij,  zodat  we  elkaar  kunnen  helpen  voor  beter  onderwijs!”

Tijmen  van  Loon Hallo   lieve   BioSCOPE   lezer!   Net   zoals   de   anderen   hier   ga   ik   komend   jaar   de   OAC-­B   versterken.   Maar   waarom   dan?  Zie  ik  je  denken.  Dat  zal  ik  eens  uitleggen.  Laat  ik  beginnen  met  iets  over  mezelf  te  vertellen.  Ik  ben  Tijmen,   vierdejaars  biologie  student  en  afgelopen  jaar  actief  bij  de  UBV  als  vice-­voorzitter  in  het  99 ste  bestuur.  In  die  functie   ben  ik  veel  met  het  biologie  onderwijs  in  aanraking  gekomen,  zodoende  werd  mijn  interesse  in  de  OAC-­B  gewekt.   Ik  hoop  dat  we  volgend  jaar  een  bijdrage  kunnen  leveren  aan  onze  prachtige  studie  en  kwaliteit  van  het  onderwijs   en  dat  we  met  onze  hulp  deze  zaken  naar  een  hoger  plan  kunnen  tillen!

Jonno  van  Vulpen “Hallo,  ik  ben  Jonno  van  Vulpen.  Sinds  dit  jaar  zit  ik  bij  de  OAC-­B  om  meer  betrokken  te  zijn  bij  het  bewaken  van   de  kwaliteit  van  het  onderwijs.  Ook  zit  ik  in  de  Introductiecommissie  Biologie,  waar  ik  veel  in  contact  kom  met  de   meningen  van  de  eerstejaars  studenten  over  de  studie.  Sinds  dit  jaar  zijn  er  veel  veranderingen  in  het  curriculum   van  de  eerstejaars,  dus  is  het  belangrijk  dat  de  Introductiecommissie  en  de  OAC-­B  goed  contact  hebben.  Naast   de  serieuze  zaken  in  het  onderwijs  ben  ik  ook  actief  bij  de  Muziekcommissie  van  de  UBV  en  ben  ik  hard  bezig  met   het  betegelen  van  mijn  pad  naar  de  microbiologie.  Ik  ben  van  mening  dat  elke  student  goed  onderwijs  verdiend  en   elke  student  zou  inspraak  moeten  kunnen  hebben  in  zijn  eigen  toekomst.  Juist  nu  is  het  belangrijk  dat  studenten   van  zich  laten  horen.”

6 | bioscope [8]

| EVEN VO ORSTELLEN | Rosanne  Michielsen Haai!  Ik  ben  Rosanne  en  ik  ben  dit  jaar  begonnen  aan  het  derde  jaar  van  de  prachtige  opleiding  biologie.  Hoe  mooi   en  interessant  deze  opleiding  ook  is,  er  zijn  altijd  dingetjes  die  anders  moeten  of  beter  kunnen.  Daarom  zit  ik  dit   jaar  in  de  OAC-­B  om  deze  verbeterpunten  niet  enkel  aan  te  wijzen,  maar  om  te  zorgen  dat  ze  ook  daadwerkelijk   verbeterd  worden!  Nu  ik  dit  schrijf  bevindt  ik  mij  in  Lapland,  waar  ik  gedurende  het  eerste  blok  een  cursus  volg.   Vanaf  het  begin  van  het  tweede  blok  zal  ik  echter  weer  te  vinden  zijn  op  de  Uithof  en  kunnen  jullie  me  bestoken   met  alle  vragen  en  opmerkingen  die  jullie  maar  hebben  over  de  cursussen.

Merlijn  Staps Ik   ben   Merlijn,   derdejaarsstudent   biologie   en   wiskunde.   Ik   zie   mezelf   toch   vooral   als   biologiestudent,   want   naar   wiskundecolleges  gaan  doe  ik  niet  zo  vaak.  Die  van  biologie  zijn  immers  veel  leuker!  Omdat  ik  het  belangrijk  vind   dat  het  leuk  blijft  en  we  ook  inhoudelijk  goed  onderwijs  krijgen,  zit  ik  dit  jaar  in  de  OAC-­B.  In  mijn  vrije  tijd  voetbal   ik   en   verder   ben   ik   als   organisator   betrokken   bij   de   wiskunde   olympiade.   Daarnaast   zullen   sommigen   van   jullie   me  kennen  van  mijn  bijbaantje  als  studentassistent.  Hopelijk  kunnen  we  dit  jaar  als  onderwijsadviescommissie  het   biologieonderwijs  nog  beter  maken,  ik  heb  er  in  elk  geval  veel  zin  in!  

…  en  de  ODC Sebastiaan  Broekema Ik   ben   Sebastiaan   Broekema,   derdejaars   biologiestudent.   Ik   zit   in   de   ODC   omdat   ik   namens   biologie   onderdeel   uitmaak  van  de  faculteitsraad.  De  faculteitsraad  heeft  ongeveer  dezelfde  taken  als  de  ODC  alleen  dan  op  facultair   niveau.  Ik  zit  dus  met  vertegenwoordigers  van  de  andere  opleidingen  binnen  Bèta  en  het  faculteitsbestuur  rond  de   tafel  om  te  kijken  naar  het  te  voeren  beleid.  Ik  wil  graag  weten  hoe  de  faculteit  precies  werkt  en  helpen  de  faculteit   en  het  departement  biologie  te  verbeteren.  Er  is  geen  betere  manier  om  hier  achter  te  komen  en  dit  te  doen  dan   onderdeel  uit  te  maken  van  een  controlerend  orgaan  op  het  faculteitsbestuur  en  het  departementsbestuur.

Tom  Roth “Ik  ben  Tom  Roth.  Ik  zit  nu  in  het  tweede  jaar  van  m’n  bachelor  biologie  en  wil  graag  de  kant  van  gedragsbiologie,   en  dan  specifiek  primatologie,  op.  Naast  het  studeren,  ben  ik  actief  binnen  de  UBV  als  lid  van  de  lezingcommissie,   eerstejaarscommissie  (komende  maand  nog)  en  als  mentor.  Ook  speel  ik  graag  gitaar  of  lees  een  goed  boek,  als   ik   er   aan   toe   kom.   Vorig   jaar   heb   ik   ervaring   opgedaan   in   de   Eerstejaars   Onderwijs   Commissie   (EOC),   waarna   ik  heb  besloten  om  lid  van  de  ODC  te  worden.  Ik  vind  het  namelijk  belangrijk  dat  de  belangen  van  de  studenten   vertegenwoordigd  blijven  binnen  de  universiteit,  zodat  biologie  een  nog  leukere  en  betere  studie  wordt.“

Robin  Vis “Hallo,  ik  ben  Robin  Vis.  Ik  ben  nu  3 e  jaars  student  en  dit  jaar  ga  ik  net  als  vorig  jaar  studentbelangen  vertegen-­ woordigen  in  de  ODC.  Vorig  jaar  deed  ik  dat  nog  vanuit  mijn  functie  als  faculteitsraadlid,  dit  jaar  verdedig  ik  jullie   belangen  ook  vanuit  VIDIUS  studentenunie  waar  ik  een  fulltime  bestuursfunctie  heb.  De  opleiding  biologie  vind  ik   heel  belangrijk,  daarom  wil  ik  graag  mijn  ervaring  inzetten  om  ervoor  te  zorgen  dat  jullie  kunnen  studeren  zonder   extra  zorgen.  Voor  mij  persoonlijk  is  het  ook  een  prettige  manier  om  met  biologie(studenten)  in  contact  te  blijven.   Dus  blijf  met  mij  in  contact;;  mail  naar  [email protected]”

Ruben  Vleeschouwer “Welke  richting  gaat  de  faculteit  Biologie  in  de  toekomst  uit  met  onderzoek?  In  welke  vakgebieden  wil  de  universiteit   investeren?  En  hoe  wordt  nu  eigenlijk  alles  geregeld  binnen  de  opleiding?  Dit  zijn  vragen  die  mij  bezighouden  en   misschien  ook  jou.  Daarom  ben  ik  lid  geworden  van  de  ODC.  Om  als  tussenpersoon  al  jouw  vragen  en  opmerkingen   voor  te  leggen  en  te  bespreken  met  het  bestuur.  Zo  vinden  we  samen  de  beste  oplossing.  En  wie  ben  ik?  Mijn  naam   is  Ruben  Vleeschouwers,  tweedejaarsstudent  biologie,  bij  wie  je  steeds  terecht  kan  voor  een  leuke  discussie  over   tennis,  Belgisch  bier  en  natuurlijk  ook  over  je  opleiding  en  alles  wat  de  ODC  voor  jou  kan  doen.  Ruben,  at  your   service!”

[8] bioscope | 7

| BIOLO GIE IN HET NIEUWS | door  $QQHYDQ9OLPPHUHQHQ0DUORHV/HHÀDQJ

Perceptie  van  tijd  is  subjectief Een   internationale   samenwerking   tussen   verschillende   wetenschappers   heeft   aangetoond   dat   de   tijdperceptie   afhangt   van   het   leefritme   van   het   individu. Vliegen   leven   in   een   tijdschaal   die   fijngevoeliger   is   dan   de   onze.   Daarom   zijn  ze  ook  goed  in  staat  om  een  vliegenmepper  te  ontwijken.  Voor  vliegen   gaat  dit  in  slow  motion,  zoals  wij  de  “bullet  time”  kennen  uit  The  Matrix.  Een   zelfde   principe   is   aangetoond   bij   atleten   die   hun   oogbewegingen   kunnen   versnellen  om  zo  de  locatie  van  de  bal  beter  te  kunnen  bepalen. Volgens  de  onderzoekers  heeft  het  te  maken  de  ecologische  niche  die  een   organisme   inneemt:   om   competitie   te   voorkomen   specialiseert   een   soort   zich  volledig. Het  is  fascinerend  na  te  denken  hoe  verschillend  andere  soorten  de  wereld   beschouwen,  concluderen  de  onderzoekers. Bron:  http://www.sciencedaily.com/releases/2013/09/130916102006.htm

Nieuw  instrument  detecteert  honderden  organische  stoffen  boven  bos   Klimaatonderzoekers  van  de  Universiteit  Utrecht  en  de  Universiteit  van  Berkeley  (VS)  hebben  voor  het  eerst  de  opname  en  uitstoot  van   organische  stoffen  door  een  bos  gedetailleerd  gemeten.  Tot  nu  toe  was  dat  alleen  mogelijk  voor  de  belangrijkste  stoffen  die  de  typische   ‘bosgeur’   veroorzaken,   maar   nu   hebben   de   wetenschappers   ook   honderden   andere   stoffen   gemeten.   Deze   kennis   is   belangrijk   om   de  invloed  van  planten  op  het  klimaat  beter  te  begrijpen.  Een  artikel  over  dit  onderzoek  verscheen  deze  week  in  het  toonaangevende   tijdschrift   Science.   Met   behulp   van   een   speciale   massaspectrometer   kunnen   de   chemische   processen   boven   bossen   beter   worden   gedetecteerd  en  beter  worden  begrepen,  dit  is  belangrijk  voor  bijvoorbeeld  het  bepalen  van  de  koolstofbalans  en  dus  de  concentratie   broeikasgassen. Bron:  http://pers.uu.nl/nieuw-­instrument-­detecteert-­honderden-­organische-­stoffen-­boven-­bos/

Vogels  zijn  zich  bewust  van  snelheidslimieten Snelheidslimieten   zijn   blijkbaar   niet   alleen   iets   waar   mensen   op   moeten   letten,   beweren  Canadese  onderzoekers.  Zo  houden  ook  vogels  hier  rekening  mee.   De  studie  die  vorige  maand  gepubliceerd  werd  in  Biology  Letters  onderzocht  verschil-­ lende   Europese   vogels   op   hun   wegvlieggedrag   als   er   een  auto  naderde.  De  afstand   tot   de   auto’s   op   het   moment   dat   de   vogels   wegvlogen,   ook   wel   FID   (Flight   Initiation   Distance)   genoemd,   correspondeert   de   toegestane   snelheid   van   de   weg.   Bij   een   snelweg  waar  de  maximaal  toegestane  snelheid  erg  hoog  is,  vliegen  vogels  al  weg  bij   ongeveer  75  meter.  Bij  provinciale  wegen  waar  slechts  50  kilometer  per  uur  gereden   mag   worden,   is   dit   slechts   15   meter.   Interessant   is   dat   FID   onafhankelijk   is   van   de   daadwerkelijke  snelheid  van  het  voertuig  dat  de  vogel  nadert.  De  sensitiviteit  van  de   vogels  kan  voordelen  hebben:  zo  wordt  de  kans  op  een  aanrijding  verminderd  terwijl   vogels  zo  veel  mogelijk  tijd  hebben  om  te  foerageren  op  of  naast  de  weg. Bron:  http://www.nu.nl/wetenschap/3555496/vogels-­reageren-­snelheidslimiet-­autos.html http://rsbl.royalsocietypublishing.org/content/9/5/20130417

8 | bioscope [8]

Bron:  www.telegraph.co.uk/news/worldnews/ australiaandthepacific/9522311/Plans-­for-­ emu-­underpass-­across-­Australian-­highway-­ abandoned.html

| BIOLO GIE IN HET NIEUWS |

Mensen  in  staat  om  nanostructuren  te  voelen Feeling   small:   zo   heet   het   artikel   dat   vorige   week   gepubliceerd   werd   in   Scientific   Reports.   Hierin   beschrijven   wetenschappers   uit   Stockholm  dat  mensen  in  staat  zijn  rimpels  van  enkele  nanometers  te  voelen. De  menselijke  vinger  is  bijzonder  sensitief  en  heeft  enorme  capaciteit  om  verschillende  materialen  van  elkaar  te  onderscheiden.  Tot  nu   toe  was  echter  nog  nooit  onderzocht  tot  welke  schaal  ons  tastzintuig  werkzaam  is.  In  het  onderzoek  moesten  mensen  een  oppervlak   bevoelen   dat   voor   ons   oog   hetzelfde   leek.   Op   sommige   daarvan   waren   nanorimpels   aangebracht,   andere   waren   weldegelijk   glad.     Gemiddeld   zijn   menselijke   vingers   in   staat   ribbels   waar   te   nemen   als   deze   langer   zijn   van   13   nanometer   (0,000013   millimeter).   De   onderzoekers   zien   vele   toepassingen:   touchscreens   voor   blinden   en   zelfs   shampoo   die   de   nanostructuur   van   je   haar   daadwerkelijk   veranderd. Bron:  http://www.nu.nl/wetenschap/3578564/mensen-­kunnen-­nanostructuren-­voelen.html

Wandelende  haai  ontdekt Een  beetje  een  bizar  filmpje  gaat  er  rond  op  internet,  maar   rond   de   eilanden   van   de   Molukken   is   een   wandelende   haai   ontdekt.   Het   organisme   heeft   de   naam   Hemiscyllium   halamhera,   ook   wel   bamboehaai,   gekregen.   De   soort   is   donkerbruin   en   heeft   witte   vlekken   op   een   lichtbruine   achtergrond.  De  haaien  kunnen  80  centimeter  lang  worden   en  duwt  zichzelf  met  zijn  vinnen  over  de  grond.  Het  klinkt  erg   bijzonder,   een   wandelende   haai,   maar   dit   is   eigenlijk   al   de   negende  soort  die  is  ontdekt. Bron:  http://phys.org/news/2013-­08-­shark-­indonesia.html

Bijen  vluchtgeheimen  onthuld Het  is  al  lang  bekend  dat  bijen  erg  bijzondere  methodes  hebben  om    aan  korfgenoten  aan  te  geven  waar  precies  het  beste  voedsel  ligt   en  hoe  ze  daar  moeten  komen.  Nu  hebben  onderzoekers  van  het  A ustralische  Vision  Centre  ontdekt  dat  bijen  hun  antennes  gebruiken,   samen  met  hun  ogen  om  de  beste  positie  voor  een  snelle  vlucht  in  te  calculeren.  Omdat  bijen  vaak  een  lange  afstand  moeten  afleggen   voor  een  kleine  hoeveelheid  nectar  moeten  ze  hun  energie  zo  optimaal  mogelijk  gebruiken,  het  is  dus  belangrijk  een  efficiënte  vlucht  te   maken.  Ze  doen  dit  onder  andere  door  hun  abdomen  te  verhogen  en  zo  de  weerstand  tijdens  vliegen  op  hoge  snelheid  te  verkleinen.   Nu  blijkt  dus  dat  de  antennes  van  bijen  veranderen  in  luchtstroming  kunnen  detecteren,  wat  natuurlijk  erg  handig  is,  want  de  wind  is   moeilijk  met  ogen  te  zien.  Op  deze  informatie  kunnen  ze  hun  lichaam  en  snelheid  dan  aanpassen  voor  een  goede  vlucht. Bron:  http://phys.org/news/2013-­09-­bees-­flight-­secrets-­revealed.html

Nieuwe  biomarker  voor  diabetesrisico  ontdekt Onderzoekers   hebben   een   nieuwe   biomarker   ontdekt   die   het   risico   op   diabetes   kan   voorspellen   tot   tien   jaar   voor   het   begin   van   de   ziekte. Voor   de   studie   werden   188   mensen   twaalf   jaar   lang   gevolgd   die   diabetes   type   2   ontwikkelden   en   188   mensen   zonder   de   ziekte.   In   de   bloedmonsters   werd   een   2-­aminoadipcic   acid   (2-­AAA)   gevonden   die   hoger   was   bij   mensen   die   de   ziekte   ontwikkelden.   Dit   bleek   belangrijker  te  zijn  dan  het  BMI  of  de    suikerspiegel  in  het  bloed.  Bovendien  lijkt  het  geen  passieve  marker  te  zijn,  maar  een  rol  te  spelen   in  glucose  metabolisme.  Verder  onderzoek  zal  moeten  uitwijzen  wat  de  precieze  klinische  rol  van  deze  biomarker  zal  zijn. Bron:  http://www.sciencedaily.com/releases/2013/09/130916131135.htm  

[8] bioscope | 9

|EVEN DENKEN... |

Met  je  hoofd door  Lisa  Rijnbeek   Denken,  denken,  denken.  Op  het  moment  ben   ik  zelf  erg  veel  aan  het  nadenken.  Misschien   iets  te  veel.  Zo  ben  ik  voor  m’n  plezier  bezig   met   een   amateuristische   theorie   over   ‘het   nemen  van  beslissingen’,  volg  ik  het  vak  bio-­ ethiek  waarvoor  wij  een  essay  moeten  schrij-­ ven  over  ‘het  nut  van  ethiek  voor  biologen’  en   ik  moet  natuurlijk  nadenken  over  een  onder-­ werp  voor  deze  column.   In   eerste   instantie,   had   ik   ‘hoe   kun   je   met   na-­ denken   een   actiepotentiaal   veroorzaken?’   in   m’n   hoofd.   Een   bijzonder   goede   vriend   van   mij   kwam  met  die  vraag  en  dat  vond  ik  eigenlijk  wel   een   interessante.   Dat   je   kunt   bewegen   doordat   bijvoorbeeld   trilharen   in   je   oren   van   positie   ver-­ anderen   door   geluidsgolven,   waardoor   cellen   in   het   oor   van   vorm   veranderen,   waardoor   de   membraanpotentiaal  verandert,  waardoor  er  een   actiepotentiaal   naar   de   hersenen   gaat   die   daar   dan   wordt   omgezet   in   een   actiepotentiaal   om   spieren  te  bewegen:  dat  kan  ik  begrijpen.  Maar   hoe  kun  je  nou  door  te  denken:  ‘ik  wil  deze  spier   bewegen’   een   spier   bewegen.   Hoe   kun   je   nou   actiepotentialen   oproepen   met   denken?   Hoe   kun  je  nou  energie  opwekken  met  denken,  want   denken  kost  toch  ook  energie  en  om  die  energie   beschikbaar  te  maken,  moeten  je  hersenen  toch   gebruikt  worden,  maar  dat  kost  toch  weer  ener-­ gie  en...  huh?  Van  de  gedachte  om  mijn  column   daarover   te   schrijven   werd   ik   echter   een   beetje   moe,   daarom   ga   ik   de   column   lekker   over   iets   anders  schrijven. Het   gaat   dit   keer   over   de   anticonceptiepil   en   waarom   ik   denk   dat   de   onschuld   van   deze   pil   overschat   wordt.   Om   dat   uit   te   leggen,   kan   ik   namelijk   gewoon   m’n   net   opgestelde   minitheo-­ rietje   gebruiken   en   dat   is   wel   zo   makkelijk.   De   anticonceptiepil:  vrijwel  iedere  vrouw  slikt  hem  of   heeft  hem  een  bepaalde  periode  van  haar  leven   geslikt.   Bekend   is   dat   er   nadelen   aanzitten,   zo   heeft  1  op  de  10.000  vrouwen  kans  op  trombose   en  er  zijn  onderzoeken  geweest  waaruit  blijkt  dat   de   kans   op   borstkanker   vergroot   wordt   (bron:   wikipedia   natuurlijk!),   maar   in   principe   wordt   de   pil   als   een   redelijk   onschuldig   medicijn   gezien.   De   bijwerkingen   zijn   in   de   meeste   gevallen   mi-­

10 | bioscope [8]

nimaal.  Ja,  dat  zal  best,  maar  rommelen  met  de   hormoonhuishouding  kan  volgens  mij  nooit  zon-­ der  bijwerkingen  zijn.  Daarbij  denk  ik  niet  zozeer   aan  lichamelijke  gevolgen,  maar  meer  aan  psy-­ chische  gevolgen.  Ik  denk  namelijk  dat  beslissin-­ gen  genomen  worden  aan  de  hand  van  emoties   en  rationele  gedachten  (logisch  toch?),  emoties   en  rationele  gedachte  zijn  afkomstig  uit  het  brein   (ook  heel  logisch),  maar  nu  komt  het:  ik  vind  het   ook   heel   logisch,   als   je   kijkt   naar   het   ontstaan   van  het  brein,  dat  als  je  voor  een  keuze  staat,  het   brein  met  alle  gegevens  die  het  kan  verzamelen   (inwendig,   uitwendig,   gegevens   uit   het   geheu-­ gen)  kan  uitrekenen  welke  beslissing  de  kans  op   het  doorgeven  van  genen  het  meest  vergroot:  als   een  rekenmachine.  Verder  denk  ik  dat  die  ‘goed-­ heid’  van  een  beslissing  zich  dan  kan  uiten  in  een   emotie  of  een  rationele  gedachte.  Veel  mensen   zullen   dit   minder   logisch   vinden,   ik   heb   het   nu   ook  wel  overdreven  kort  uitgelegd,  maar  om  te-­ rug   te   komen   op   de   pil:   de   pil   bestaat   uit   hor-­ monen  en  ik  denk  dat  je  met  het  slikken  van  de   pil   de   gegevens   over   de   inwendige   gesteldheid   verandert,   waardoor   de   formules   in   je   hoofd   op   andere  waarden  uit  kunnen  komen  dan  wanneer   je  de  pil  niet  zou  slikken  en  het  dus  kan  zijn  dat  je   andere   emoties   en   rationele   gedachten   ervaart   bij  het  denken  aan  een  keuzemogelijkheid,  waar-­ door  je  andere  beslissingen  kunt  gaan  nemen.   Wat   voor   andere   beslissingen   je   dan   neemt   en   wat  daar  de  gevolgen  van  zijn:  dat  weet  ik  niet.   Ik  denk  niet  dat  de  veranderingen  heel  drastisch   zijn,   vermoedelijk   maakt   het   je   als   persoon   iets   minder   fel,   iets   tammer.   Dat   je   bijvoorbeeld   net   iets  sneller  zegt:  ‘nou,  dit  feestje:  ik  sla  ff  over’.   Maar   dat   weet   ik   dus   niet   zeker.   In   ieder   geval   vind  ik  het  iets  te  makkelijk  om  het  slikken  van  de   pil  als  iets  totaal  onschuldigs  te  zien.   Verder  heb  ik  toch  Esther  de  Graaff  nog  gemaild   over  de  ‘denkvraag’  en  het  antwoord  is  helemaal   niet   lastig:   er   is   standaard   energie   beschikbaar   in  de  hersenen  en  er  is  dus  altijd  de  potentie  om   een  gedachte  hebben,  je  hebt  geen  sturing  van-­ uit   je   hersenen   nodig   om   energie   klaar   te   ma-­ ken   om   gebruikt   te   worden   voor   een   gedachte:   die  energie  staat  sowieso  al  klaar  voor  gebruik.  

Tenminste  dat  was  wat  ik  begreep.  Dat  was  deel   2   alweer   van   ‘even   denken…’.   Voor   volgende   maand  ga  ik  in  gesprek  met  priesters,  pastoors   en  studenten  over  het  Christelijke  geloof  en  wat   de   Nederlandse   Christen   nu   eigenlijk   nog   ge-­ looft:  een  iets  concreter  verhaal  hoop  ik!  

Tot  dan!     Lisa

|ADVERTENTIE |

| D E A R K VA N . . . |

Marie-­José  Duchateau Het   behoud   van   soorten   is   een   veelbe-­ sproken  onderwerp  vandaag  de  dag.  Onze   rubriek   ‘De   ark   van   …’   is   door   een   BBC   documentaire   met   David   Attenborough   geïnspireerd   en   gaat   in   op   dit   belangrijke   concept  .  De  BioSCOPE  stelt  verschillende   biologen   één   vraag,   namelijk:   Welke   vijf   organismen  zou  u  meenemen  o p  u w  a rk?  I n   het  vorige  nummer  kon  u  de  kamerindeling   van   Edwin   Pos   lezen   en   deze   maand   zal   Marie-­José   Duchateau   ons   zijn   invulling   van  haar  ark  vertellen.

|

Op mijn Ark zou ik om te beginnen hommels meenemen. Ik heb jarenlang onderzoek naar hommels gedaan. Hommels zien er in hun kleurige pelsmantel schattig uit, maar het zijn vooral belangrijke bestuivers. In kassen zorgen zij o.a. voor de bestuiven van tomatenbloemen. Daarom neem ik ook tomatenplanten mee. Die blozend rode tomaten zijn een voedselbron voor mensen. Maar ik zal kiezen voor een eekhoorn die graag tomaten eet tot ergernis van mensen die in hun tuin tomaten te

telen. Om de kringloop compleet te maken zal ik een prachtig gekleurde bijeneter meenemen, die graag een hommel eet, helaas, maar zo werkt dat in de natuur. Om de afvalresten en dode organismen op te ruimen zal ik kiezen voor een regenworm, waardoor het weer opgeruimd en netjes wordt. Marie-José Duchateau

OPMERKELIJKE ORGANISMEN |

De  zeeduivel Hallo   allemaal!   Mijn   naam   Anoek   en   ik   ga   jullie  iets  vertellen  over  een  zeer  opmerkelijk   organisme…  namelijk  de  Lophius  piscatorius.   Beter  bekend  als  de  zeeduivel.  De  zeeduivel   is   een   straalvinnige   vis   uit   de   familie   van   zeeduivels   (Lophiidae),   orde   vinarmigen   (Lophiiformes)  en  komt  voor  in  de  Atlantische   Oceaan   en   Middellandse   zee.   Zoals   bij   alle   organismen   zijn   het   mannetje   en   vrouwtje   niet   hetzelfde,   maar   bij   deze   vis   is   het   wel   een  erg  groot  verschil.  Je  hebt  het  hulpeloze   kleine  mannetje  en  het  monsterachtige  grote   vrouwtje.   Gelukkig   vinden   ze   elkaar   wel   interessant   en   planten   ze   ook,   op   geheel   eigen   wijze,   voort.     Ik   ga   jullie   nu   alles   vertellen   wat   jullie   moeten   weten   over   dit   bijzondere  wezen.     Het  mannetje   Wanneer   de   mannelijke   zeeduivel   geboren   wordt,   kan   hij   eigenlijk   niet   zo   veel.   Hij   is   klein,   zwak   en   kan   amper   voedsel   vinden.   In   tegenstelling   tot   andere   vissen,   zal   de   mannelijke   zeeduivel   dit   stadium   nooit   ontgroeien,   hij   blijft   zijn   hele   leven   een   klein   babyvisje  en  hongerig.  Hij  wordt  geboren  met   een  sterk  ontwikkeld  reukvermogen.  Dit  is  de   drijvende  kracht  achter  zijn  voortbestaan.  Hij   zal   namelijk   zijn   hele   leven   opzoek   zijn   naar   de  geur  van  het  feromoon  van  het  zeeduivel-­ vrouwtje.   Het  vrouwtje   De   vrouwtjes   komen   voor   in   vele   vormen   en   maten  en  hebben  vaak  een  goede  schutkleur.   Verder   is   ze   groots   en   boosaardig.   Ze   lokt  

prooien  met  een  hengeltje  dat  boven  op  haar   hoofd   zit.   Aan   het   einde   van   het   hengeltje   zit   een   wiebeldingetje,   dit   kan   verschillen   per   soort   maar   het   idee   is   dat   het   aantrek-­ kelijk   is   voor   eventuele   prooien.   Zo   heeft   de   diepzee  zeeduivel  een  heleboel  lichtgevende   bacteriën   aan   het   uiteinde   van   haar   hengel,   waarmee   ze   in   de   diepte   een   lichtpuntje   brengt.   Hier   komen   andere   visjes   op   af   die   zij   dan   wil   opeten.   Wanneer   ze   haar   prooi   voor  haar  neus  heeft,  spert  ze  haar  kaken  en   maag,   waarmee   ze   prooien   twee   keer   haar   eigen  grootte  kan  verslinden.  

dat   het   vrouwtje   gebruikt   om   zichzelf   te   bevruchten.   Kortgezegd   wordt   het   mannetje   een   paar   testikels   voor   het   vrouwtje.   De   vrouwelijke   zeeduivel   kan   met   meerdere   mannetjes   fuseren   en   zo   kiezen   door   welke   ze  bevrucht  wil  worden.   Nu  weten  jullie  een  stuk  meer  over  de  bizarre   levenswijze   van   de   zeeduivel!   Hopelijk   vonden   jullie   allemaal   heel   interessant.   Ik   ben   vooral   heel   blij   dat   het   bij   mensen   toch   allemaal  een  beetje  anders  in  elkaar  zit!              

Voortplanting   Wanneer   het   mannetje   dan   eindelijk   een   vrouwtje   heeft   gevonden,   realiseert   hij   zijn   roeping  in  het  leven  en  hij  begint  het  vrouwtje   te   bijten.   Terwijl   hij   haar   bijt,   beginnen   zijn   lippen   weg   te   smelten.   Ook   beginnen   zijn   interne   organen   te   versmelten   en   fuseert   hij   met   het   vrouwtje.   Uiteindelijk   versmelt   zijn   gehele   lichaam   met   het   hare.   Het   enige   dat   overblijft   zijn   een   paar   geslachtsorganen  

[8] bioscope | 11

|

BIOLOGISCHE BESTEMMINGEN |

De  Azoren door  Michiel  de  Groot Een   Portugees   eilandengroepje,   midden   in   de   Atlantische   Oceaan.   Een   gek   idee:   precies   tussen   Lissabon   en   New   York   liggen  negen  kleine  eilandjes  die  compleet   Europees   zijn;;   oude   havenstadjes   met   perfecte   voorzieningen,   Portugees   en   toeristen-­Engels   op   straat,   en   een   goed   openbaar  vervoer  systeem  –  en  bovendien   een   prachtige,   unieke   natuur.   Toch   weten   veel  m ensen  überhaupt  niet  d at  z e  b estaan,   of   denken   dat   ze   zonovergoten,   drogere   plekken  zijn,  zoals  de  Canarische  eilanden   of  Lanzarote.  Niets  is  minder  waar. De   Azoren   zijn   negen   eilandjes,   zo’n   twee   uur   vliegen   vanaf   Lissabon.   Ze   zijn   verdeeld   in  drie  groepen:  een  oostelijke  groep  met  het   piepkleine   Corvo   en   het   ruige   Flores;;   een   middengroep  met  Pico  en  zijn  grote  vulkaan,   Faial   en   zijn   eindeloze   stroken   hortensia’s,   het  hoge  São   Jorge,   het   historische  Terceira   en   het   relaxede   Graciosa;;   en   een   oostelijke   groep  met  het  grootste  eiland,  São  Miguel,  en   het   meest   zonnige   eiland,   Santa   Maria.   De   eilanden  zijn  vulkanisch,  en  gevormd  doordat   dit   de   plek   is   waar   de   Noord-­Amerikaanse,   de   Euraziatische   en   de   Afrikaanse   platen   bijeenkomen.  De  Mid-­Atlantische  Rug  ligt  dan   ook   maar   net   ten   oosten   van   de  Azoren.   Ze   liggen  bovendien  in  een  bijna  permanent  ho-­ gedrukgebied   en   de   Golfstroom   komt   langs,   dus  het  is  er  eigenlijk  altijd  aangenaam  weer   –  13  graden  in  de  winter,  en  23  graden  in  de   zomer.   Doordat   de   eilanden   zo   steil   zijn     en   de   winden   veel   vochtige   lucht   meebrengen,   zijn   veel   eilanden,   vooral   de   bergachtige   zoals  Pico,  vaak  gehuld  in  mist.  

Aanplanting Dit   vinden   de   lokale   planten   natuurlijk   helemaal  fantastisch!  De  Azoren  hebben  dan   ook   een   ontzettend   mooie,   indrukwekkende   hoeveelheid   planten.   Jammer   genoeg   is   de   originele   vegetatie   bedreigd;;   de   Azoren   waren   vroeger   compleet   bedekt   met   een   nevelwoud   vegetatie   van   groenblijvend   bos,   hulst,   jeneverbes   en   hei   (allemaal   specifieke,   Azoraanse   ondersoorten).   Toen   de   Azoren   werden   gekoloniseerd   brachten   de   Portugezen   ook   allerlei   soorten   met   zich   mee,  sommige  invasiever  dan  anderen  –  één   van   de   meest   voorkomende   planten,   de   Japanse   ceder,   is   een   exoot,   net   als   de   bo-­ vengenoemde  hortensia’s  die  zovele  heggen   sieren,  maar  ook  de  bossen  ingegaan  zijn.  Dit   heeft   natuurlijk   ook   een   effect   op   de   dieren   die  er  leven,  zoals  de  priolo  (zie  kader).   Verkeerde  naam Om   maar   weer   eens   te   onderstrepen   hoe   belangrijk   het   is   altijd   een   bioloog   bij   je   te   hebben,   hebben   de   Azoren   ook   nog   een   compleet   verkeerde   naam.   Açor   is   het   Portugeze   woord   voor   “havik”   die   de   eerste   schippers  dachten  dat  ze  veel  zagen  vliegen   boven   de   eilanden.   Ze   zaten   ernaast:   de   ei-­ landengroep  h uisvest  h elemaal  g een  h aviken,   maar   alleen   buizerds,   maar   de   eilanden   zijn   nooit   meer   “Butiós”   gaan   heten.   Vogelaars   worden   vaak   ontraden   naar   de   Azoren   te   gaan   voor   de   unieke   vogels:   de   meest   voorkomende   zijn   de   mus,   de   merel,   en   de   kanarie  –  dit  zijn  allemaal  ook  weer  speciale   Azoraanse   ondersoorten,   maar   toch.   Desal-­ niettemin   is   rondlopen   tussen   de   weelderige   bloemen   een   feest   van   vogelgezang,   maar   misschien  dus  niet  bijster  origineel.

Walvisvaart De  A zoren  dreven  lange  tijd  op  één  belangrijk   exportproduct:  walvis.  Bijna  alle  steden  op  de   Azoren  zijn  ontstaan  door  de  walvisvaart,  en   je  ziet  ook  veel  betegeling  met  walvissen,  en   oude   levertraanfabrieken   zijn   er   op   bijna   elk   eiland.  De  walvissen  (voornamelijk  potvissen,   maar   ook   bultruggen   en   dwergvinvissen)   hebben   een   groot   deel   van   het   jaar   kolonies   rond   de   eilanden.   Ze   werden   gespot   door   mannen  die  de  hele  dag  door  een  verrekijker   tuurden   op   één   van   de   vele   uitkijktorens   op   de   eilanden,   en   als   er   één   gespot   werd   dan   belden   die   snel   de   dichtstbijzijnde   plaats   op,   waar   dan   hordes   mensen   hun   bootjes   ingingen,   gewapend   met   harpoen   en   speer.   Tegenwoordig  gebeurt  dit  natuurlijk  niet  meer,   maar  het  heeft  wel  een  groot  voordeel  gehad:   de   uitkijktorens   worden   nu   gebruikt   door   kleine  bedrijfjes  die  toeristen  met  een  bootje   de   walvissen   en   dolfijnen   kunnen   laten   zien,   op   precies   dezelfde   manier   als   toen   –   maar   dan  zonder  ze  mee  naar  huis  te  nemen.   De  priolo Door   de   invasie   van   nieuwe   planten   en   het   vrijmaken   van   grond   is   er   weinig   meer   van   de   vroegere   Azoraanse   habitat   over.   Dit   is   natuurlijk   funest   voor   de   beesten   die   hier   specifiek   van   leefden:   met   name   de   priolo,   of   Azoraanse   goudvink,   heeft   het   zwaar   gehad.   Behalve   dat   hun   leefgebied   verwoest   werd,   schoten   boeren   ook   op   de   arme  vogeltjes.  De  Azoren  dreven  namelijk   indertijd   op   de   sinaasappelteelt,   en   de   vinken   hadden   de   neiging   de   bloemen   van   de   sinaasappelplanten   op   te   eten.   De   hoeveelheid  priolos  is  daarom  ook  zo  sterk   afgenomen,   dat   in   de   negentiger   jaren   er   nog  maar  zo’n  200  over  waren,  in  een  klein   stukje  v an  S ão  M iguel.  O m  h et  v ogeltje  w eer   terug   te   laten   komen   worden   intensieve   projecten  op  São  Miguel  uitgevoerd  waarbij   de   zwaarwortelende   en   vaak   op   steile   kliffen   groeiende   Japanse   ceder   met   man   en  macht  worden  weggehaald  en  de  lokale   jeneverbesvegetatie   wordt   aangeplant.   En   het  werkt:  in  2008  was  er  een  populatie  van   ongeveer   775,   maar   helemaal   uit   de   brand   is  dit  koddige  vogeltje  nog  lang  niet.

Referenties Sayers,  David;;  Azores,  Bradt  Guides

12 | bioscope [8]

| PA S S I E V O O R B I O L O G I E |

Passie  voor  Biologie Mijn   naam   is   Jonathan   Wallaard   en   ik   ben   ondertussen   derdejaars   biologiestudent.   Toen   mij   gevraagd   werd   wat   mijn   passie   voor   biologie   nu   was,   hoefde   ik   niet   lang   te   denken.   Ook   al   vind   ik   veel   aspecten   binnen  de  biologie  leuk,  toch  is  er  één  die   er   tussenuit   springt   en   dat   is   mijn   passie   voor   fossielen.   Mijn   verzamelwoede   is   de   afgelopen   jaren   alleen   maar   toegenomen   en   ondertussen   zo   groot   dat   ik   na   een   periode   van   veel   zoektochten,   echt   even   moet   afkicken.   Jullie,   de   lezers,   weten   natuurlijk  wel  wat  fossielen  zijn,  ze  komen   in  veel  colleges  voorbij  en  er  zullen  bij  vele   van  jullie  enkele  exemplaren  ergens  in  een   vensterbank   liggen.   De   vraag   blijft   echter,   waarom  zijn  fossielen  zo  geweldig? Om  daarbij  te  komen  hoort  een  kort  stukje  wat   voorafging  aan  mijn  verzamelwoede.  Als  kind   trok  ik  vaak  met  mijn  ouders  de  bergen  in,  en   verzamelde   alle   mogelijke   soorten   stenen,   dat   hoefde   niks   bijzonders   te   zijn,   als   ik   het   maar   mooi   vond.   Naarmate   ik   ouder   werd,   groeide   de   voorkeur   naar   fossielen.   Tijdens   de  vakantie  kwam  de  kreet  steeds  vaker:  “we   gaan  naar  locatie  X,  hé  daar  kun  je  fossielen   zoeken.”  Deze  kreet  veranderde  ook  en  werd   al  snel:  “we  gaan  naar  locatie  X,  WANT  daar   kun   je   fossielen   zoeken.”   Gelukkig   vonden   mijn   ouders   alles   prima   en   begon   mijn   vader   het   fossielen   zoeken   ook   steeds   leuker   te   vinden. Toen   ik   biologie   begon   te   studeren   nam   mijn   hobby   steeds   serieuzere   vormen   aan   en   tegenwoordig  reis  ik  meerdere  malen  per  jaar   door   Europa   om   op   verschillende   plaatsen   een   dag   tot   week   te   gaan   zitten   hakken.   Je   kunt  mooie  fossielen  kopen,  maar  zelf  vinden   is  natuurlijk  veel  leuker.

erg   leuk,   de   variatie   tussen   de   groeves   is   groot  en  het  blijft  natuurlijk  de  vindplaats  van   de   Archeopteryx.   Als   je   er   zelf   gaat   zoeken   is   de   kans   op   een   Archeopteryx   erg   klein,   maar   je   kunt   er   veel   meer   vinden   zoals:   kreeften   (afbeelding   1),   vissen   (afbeelding   2),   ammonieten,   belemnieten,   coprolieten,   plantenresten   en   zeelelies.   Hierdoor   is   dit   mijn  favoriete  vindplaats. Vis  uit  Solnhofen

ecosystemen   en   de   dieren   die   je   er   soms   tegen  komt  zijn  erg  bijzonder.  Als  je  de  grens   overgaat   zit   je   al   snel   tussen   mooie   heuvels   en   wat   verder   van   Nederland   af   zijn   de   bergen  natuurlijk  ook  geen  vervelend  uitzicht.   Zo   ben   ik   bij   de   kalkrotsen   bij   Callais   (Cap   Blanc-­Nez)   waar   onder   andere   een   geweldig   getijdenverschil   is   (ongeveer   6   meter!)op   het   strand   ammonieten   wezen   zoeken   en   heb   ik   in  de  Alpen  op  2200  meter  hoogte  vlak  naast   de   eeuwige   sneeuw   ook   prachtige   fossielen   gevonden.  Daarnaast  is  er  de  kick  als  je  een   groot  blok  splijt,  je  voelt  je  even  heel  erg  sterk   en   kan   daarna   kijken   of   je   wat   gevonden   hebt.   Het   gevoel   dat   door   je   heen   gaat,   als   er  na  het  openen  van  zo’n  blok  een  prachtige   kreeftenschaar   (zoals   je   veel   kunt   vinden   in   de   Maastrichtse   mergel)   ligt   te   glimmen   in   de   zon.   Na   een   dag   zware   inspanning   een   aantal  mooie  stukken  toe  kunnen  voegen  aan   je   verzameling   geeft   een   geweldig   voldaan   gevoel.  Om  de  fossielen  zo  mooi  mogelijk  uit   de  steen  te  laten  komen  hoort  het  prepareren   er   natuurlijk   ook   bij,   maar   dit   is   leuk   om   te   doen.   Als   laatste   aspect   is   natuurlijk   een   gevulde  vitrinekast  de  kroon  op  het  werk.

Squalicorax   pristodontus   haaientand  uit  Maastricht  Antiimpos  sp.  uit  Solnhofen

Wat   maakt   fossielen   zoeken   nu   zo   leuk?   Daarop   is   geen   kort   antwoord   te   geven,   er   zijn  namelijk  veel  factoren  die  meetellen.  Ten   eerste  is  de  locatie  in  veel  gevallen  prachtig,   de   groeves   bevatten   vaak   bijzondere  

en  

een  

Moet  je  nu  ver  reizen  om  fossielen  te  kunnen   zoeken?  Natuurlijk  niet,  in  Nederland  worden   op   verschillende   plaatsen   ook   fossielen   gevonden.   Bijvoorbeeld   in   Maastricht   (afbeelding   3   en   4)   of   Winterswijk   in   de   groeves   die   daar   aanwezig   zijn   (kijk   voor   de   open  dagen  op  de  website  van  de  Nederlands   Geologische   Vereniging).   Ook   langs   de   kust   worden   regelmatige   botten   gevonden   van   pleistocene   zoogdieren.   Mocht   je   nu   denken   ‘dat   fossielen   zoeken   lijkt   me   wel   wat’   en   je   wilt  er  wat  meer  informatie  over  hebben,  dan   help  ik  jullie  graag  verder.

Belemnitella  junior  uit  Maastricht.

andere  

Zo   zijn   er   veel   verschillende   aspecten   van   het   fossielen   zoeken   leuk   en   heeft   iedere   verzamelaar   zijn   (of   haar)   favoriete   vindplaats.   Dit   is   voor   mij   Solnhofen.   Naast   de   geweldige   toestand   waarin   de   fossielen   gevonden   worden   (tot   aan   de   vleugels   van   libellen  aan  toe)  is  ook  de  manier  van  zoeken  

[8] bioscope | 13

|

V R A A G VA N D E M A A N D |

Verschillende  hoogleraar,  verschillende  taak? door  Pieter  Munster Als  s tudent  denk  je  dat  hoogleraar  w orden,   naast   het   winnen   van   een   Nobelprijs,   het   hoogst   haalbare   is   als   je   kiest   voor   een   carrière   in   de   academische   wereld.   Onlangs   mocht   Frans   de   Waal   de   titel   van   universiteitshoogleraar   in   ontvangst   nemen.   Blijkbaar   iets   anders   dan   een   normale   hoogleraar.   Ondanks   dat   je   “top   of   the   bill”   moet   zijn   om   überhaupt   hoogleraar   te   worden   en     er   onderling     absoluut   geen   verschillen   zijn,   blijkt     er   op  papier  dus  een  onderscheid  gemaakt  te   worden.   Maar   wat   zijn   die   verschillen   dan   precies?   En   hebben   wij   bij   Biologie   van   elk  type  eentje  rondlopen? Als   ik   een   aantal   BioSCOPE   tijdschriften   van   de   laatste   paar   maanden   doorblader   heb   ik   zo   twee   artikelen   te   pakken   met   net   aangestelde   hoogleraren   bij   Biologie;;   een   bijzonder   hoogleraar   (Rik   Korswagen)   en   een   profileringshoogleraar   (Liesbeth   Sterck).   Even   surfen   op   het   web   leert   mij   dat   er   in   ieder   geval   negen   verschillende   soorten   hoogleraren   onderscheiden   worden   in   Nederland.   Een   behoorlijke   kluif   om   uit   te   zoeken   wat   het   verschil   is   tussen   al   deze   verschillende   typen   hoogleraren.   Navraag   binnen  het  departement  Biologie  leert  mij  dat   er   bij   Biologie   vier   verschillende   typen   zijn.   Een   wat   beter   te   behappen   aantal.   Zowel   dhr.   Korswagen   als   mevr.   Sterck     zijn   geen   “normale”  hoogleraar,  laten  w e  o m  h et  v erhaal   compleet  te  houden  daar  mee  beginnen. (Kern)hoogleraar: Hij   of   zij   heeft   een   leeropdracht   in   onderwijs   en   onderzoek   en   heeft   een   aanstelling   voor   onbepaalde   tijd.   Deze   hoogleraar   staat   aan  

het   hoofd   van   een   leerstoelgroep   en   speelt   een   centrale   rol   in   onderwijs,   onderzoek   en   de   organisatie   daarvan.   Hij   of   zij   draagt   de   primaire   verantwoordelijkheid   voor   de   organisatie,   kwaliteit   en   de   oriëntatie   van   de   binnen  een  groep  verrichte  werkzaamheden.   Profileringshoogleraar: Profileringshoogleraren   zijn   hoogleraren   met   een   toegespitste   leeropdracht   binnen   een   leerstoelgroep.   De   universiteit   benoemt   deze   hoogleraren   vanwege   hun   prominentie   ontleend   aan   onderwijs   of   onderzoek.   De   toegespitste   leeropdracht   brengt   focus   aan   in   een   gedeelte   van   de   leerstoel.   Een   profi-­ leringshoogleraar  wordt  in  de  regel  benoemd   voor  vijf  jaar.   Bijzonder  hoogleraar:   Bijzonder   hoogleraren   verbinden   universiteit  

en  samenleving.  Een  belangrijk  doel  voor  de   universiteit  is  het  binnenhalen  van  specifieke   expertise   in   onderzoek   en/of   onderwijs.   Daarnaast   kunnen   ook   de   maatschappelijke   instanties  -­  bedrijven,  instellingen,  stichtingen   en   overheden   -­   de   universiteit   verzoeken   om   een   bijzondere   leerstoel   in   te   stellen,   om   een   vakgebied   of   een   wetenschappelijk   probleemveld   te   bevorderen.   De   aanstelling   van   deze   type   hoogleraar   wordt   doorgaans   betaald   door   het   bedrijf   of   de   instantie   in   kwestie  en  betreft  een  nevenfunctie.   Universiteitshoogleraar: Universiteit   Utrecht   heeft   sinds   kort   een   nieuwe   universiteitshoogleraar,   namelijk   Frans   de   Waal.   Een   universiteitshoogleraar   is   een   excellente   wetenschapper   met   een   discipline   overstijgende   visie   en   uitstraling.   Hij   of   zij   krijgt   alle   vrijheid   om   vernieu-­ wende  vormen  van  onderwijs  en  onderzoek  te   initiëren   en   is   daarbij   niet   aan   een   specifiek   onderzoeksprogramma  o f  f aculteit  v erbonden.

Ready to take your job search to the next level? Upload your CV and cover letter at naturejobs.com and take full advantage of the leading career resource and recruitment platform for scientists. Your saved information will be immediately available, so you can quickly and easily apply for science jobs and if you opt to make your profile searchable, employers will be able to find and contact you directly.

To find out more, visit:

www.naturejobs.com/cvupload Search jobs on the go.

Download the new Naturejobs mobile app www.nature.com/mobile/naturejobs

Follow us on:

14 | bioscope [8]

ANDROID APP ON

Naast   bovengenoemde   hoogleraren   die     dus   te   onderscheiden   zijn   bij   de   Biologie   in   Utrecht   zijn   er   in   Nederland   nog   een   aantal   andere  typen  hoogleraren  aan  te  wijzen.  Niet   alle   typen   worden   door   elke   universiteit   ook   daadwerkelijk  gebruikt.  Daarom  zal  ik  om  het   eenvoudig   te   houden   hier   bij   laten.   Mocht   je   geïnteresseerd  zijn  in  de  wondere  wereld  die   hoogleraar  z ijn  h eet  k un  j e  a ltijd  g ooglen  o p  d e   volgende   termen:   buitengewoon   hoogleraar,   faculteitshoogleraar,   wisselleerstoelen,   visiting   professor   en/of   endowed   chair.   Het   blijft   boeiend   hoe   lastig   de   organisatiestruc-­ tuur   van   de   universiteit   is.   Ik   ben   in   ieder   geval  weer  een  stukje  wijzer  geworden.

|

BIOLOGISCHE BESTEMMINGEN |

Plitvicemeren door  Valerie  Buijs De   Plitvicemeren:   een   aaneenschakeling   van   meren   in   adembenemende   kleuren   en   spectaculaire   watervallen,   in   een   van   de   mooiste   nationale   parken   van   Kroatië.   Bij   aankomst   denk   je   écht   even   dat   je   een   schilderijtje   bent   binnengestapt.   Hoe   ontstaat   zo’n   beeldschoon   natuurgebied   en  hoe  kun  je  er  het  beste  naartoe?   In   het   nationale   park   Plitvice   liggen   16   meren   die   met   elkaar   verbonden   zijn   via   (op   dit   moment)   90   watervallen,   verspreid   over   een   hoogte   van   636   tot   503   meter   boven   zeeniveau.   Het   gehele   park   strekt   zich   uit   over   een   oppervlakte   van   226   km2.   In   het   park   zijn   veel   bijzondere   planten   te   vinden   en   het   is   het   leefgebied   van   beren,   wolven   en   zeldzame   vogels.     De   meren   staan   sinds   1979  op  de  UNESCO  World  Heritage  lijst.  Tot   2006  was  het  nog  toegestaan  om  in  een  van   de   meren   te   zwemmen,   maar   omdat   dit   het   onstabiele  evenwicht  dat  in  de  wateren  heerst   te  veel  verstoorde  is  het  verboden.  Dat  maakt   een  bezoekje  aan  de  meren  echter  totaal  niet   minder  de  moeite  waard.   Vorming  van  travertijn Voor  biologen  is  er  meer  reden  dan  alleen  het   natuurschoon   om   een   kijkje   te   gaan   nemen.   In   de   wateren   van   Plitvice   heersen   namelijk   bijzondere   omstandigheden   die   zorgen   voor   de   vorming   van   travertijn   (ook   wel   tufa   genoemd).   De   vorming   van   deze   kalksteen   zorgt   vervolgens   voor   de   vorming   van   de   cascades   die   zo   karakteristiek   zijn   voor   het   park.  Om  uit  te  leggen  hoe  dit  werkt  zullen  we   een  scheikundig  kijkje  moeten  nemen  naar  de   mineralen  in  het  water.   Wanneer   regenwater   door   de   oppervlak-­ kige   grondlagen   in   het   gebied   stroomt   neemt   het   veel   koolstof   dioxide   (CO2)   op   waardoor   koolzuur   (ook   wel   waterstofcar-­ bonaat   genoemd,   H2CO3)   word   gevormd.   Door   de   vorming   van   dit   zuur   veranderd   de   pH   van   het   water.   Vervolgens   stroomt   het   water   door   de   lijmsteen   en   dolomietsteen   in   het   gebied,   wat   dankzij   de   veranderde   pH   oplost   in   het   water.   Hierdoor   raakt   het   water   zeer   gemineraliseerd   met   onder   andere   calcium-­     en   magnesium   waterstofcarbonaat   (Ca(HCO3)2   en   Mg(HCO3)2).   Wanneer   het   water   ‘verbroken’   wordt,   bijvoorbeeld   bij   een   waterval   of   een   andere   vorm   van   barrière,   komt   er   meer   lucht   bij   het   water,   waardoor   de   chemische   balans   word   verbroken   en   het   calcium  en  magnesium  neerslaat.  Dit  legt  de  

basis  voor  het  ontstaan  van  travertijn.   Er   moet   echter   aan   meer   condities   worden   voldaan   wil   travertijn   ook   daadwerkelijk   ontstaan.   Er   bestaan   verschillende   soorten   travertijn,  en  dat  in  de  Plitvicemeren  heeft  de   aanwezigheid  van  bepaalde  algen  en  mossen   nodig  voor  de  vorming.  Mossen  groeien  graag   op   de   travertijnbarrières   in   de   meren.   Op   deze   mossen   leven   vervolgens   weer   algen   en   bacteriën   die   een   biofilm   uitscheiden.   De   neerslaande   mineraalkristallen   hechten   aan   deze   biofilm,   waardoor   op   rap   tempo   nieuwe   barrières   kunnen   ontstaan.   De   vorm   van   de   meren   en   watervallen   veranderd   dan   ook   relatief   snel.   Ook   zorgen   de   algen   en   bacteriën   voor   de   karakteristieke   verander-­ lijke   kleuren   van   de   meren,   die   variëren   van   azuurblauw  tot  diepgroen.  

enkel  nadeel  is  dat  ze  soms  erg  druk  kunnen   zijn,  dus  je  kunt  het  best  vroeg  beginnen  met   lopen.   Je   kunt   zo   lang   doorlopen   als   je   wilt,   want  langs  de  randen  van  het  park  gaan  shut-­ tlebusjes  heen  en  weer  naar  de  verschillende   ingangen   en   over   het   grootste   meer   vaart   een   klein   bootje,   zodat   je   snel   terug   kunt   komen   op   het   punt   waar   je   bent   begonnen.   De   toegang   tot   dit   vervoer   is   inbegrepen   in   een  tweedaags  ticket.    

Een   aantal   watervallen,   verstopt   tussen   de   bomen.

Verschillende  soorten  insecten  in  de  bergen.

Hiernaast   moet   het   water   ook   zeer   schoon   zijn.  Dit  is  dan  ook  de  reden  dat  er  niet  meer   gezwommen   mag   worden.   Er   mogen   niet   te   veel  organische  stoffen  in  oplossen,  want  dan   word   het   evenwicht   verstoort.   Het   water   is   dan  ook  zeer  helder.  Omdat  bomen  die  in  het   water  vallen  ook  overdekt  raken  met  algen  en   bacteriën,  en  vervolgens  met  travertijn,  kun  je   deze  mooi  in  verkalkte  vorm  zien  liggen.   Een  bezoekje Langs   de   Plitvicemeren   zijn   houten   paden   gebouwd  d ie  j e  l angs  d e  w atervallen  v oeren  e n   geregeld  voor  een  zeer  mooi  uitzicht  zorgen.   Doordat  de  paden  van  een  natuurlijk  hout  zijn   gemaakt  verstoren  ze  de  schoonheid  van  de   natuur   niet.   Elke   hoek   die   je   neemt   leidt   tot   een   nieuwe   waterval   of   een   ander   adembe-­ nemend   stukje   natuur.   Bij   de   ingangen   naar   de   meren   (er   zijn   er   twee)   kun   je   een   kaart   krijgen   met   wandelroutes.   Het   is   erg   aan   te   raden   om   een   van   de   langere   wandelroutes   te   pakken   die   langs   alle   watervallen   leidt   want   die   routes   zijn   werkelijk   prachtig.   Een  

Als   je   meerdere   dagen   de   tijd   hebt   kun   je   een   ticket   voor   twee   dagen   kopen.   Dit   is   nauwelijks   duurder   en   erg   de   moeite   waard,   want   dan   kun   je   even   de   bergen   in.   Er   zijn   een   aantal   wandelroutes   aangegeven   op   de   kaart   die   je   de   hoogte   in   leiden.   Van   deze   routes   staat   aangegeven   dat   ze   ‘moeilijk   begaanbaar’   zijn,   maar   vrees   niet,   de   paden   zijn  erg  goed  te  doen  en  niet  zwaar.  A ls  je  wat   hoger  en  meer  van  de  meren  verwijderd  raakt   zie  je  de  schoonheid  van  de  rest  van  het  park.   Je  zou  bijna  vergeten  dat  de  meren  omgeven   zijn   door   kilometers   prachtig   bos   waar   bijna   niemand   loopt.   Kies   een   van   de   routes   waarop   uitzichtpunten   staan   aangegeven,   want  deze  bieden  vaak  een  mooie  blik  op  de   meren  en  watervallen  van  bovenaf.  Af  en  toe   zijn   er   kleine   veldjes   tussen   de   bomen   waar   bloemen   rijkelijk   bloeien   en   waar   tientallen   vlinders  en  bijen  je  om  de  oren  fladderen.  Als   je  goed  oplet  kun  je  veel  bijzondere  insecten,   hagedissen   (van   een   behoorlijke   grootte)   en   vogeltjes  spotten.  Een  plek  die  je  in  je  leven   minstens  één  keer  moet  hebben  gezien,  want   Plitvice  is  een  waar  paradijs.    

[8] bioscope | 15

|

E E R ST E JA A R S C OLUM N |

|

STUDENT UIT ETEN |

Let’s  do  this

King  Arthur

door  Judith  Korhorn

door  Anne  van  Vlimmeren Het

was

op

een

dinsdag, in een kleine gemeente

genaamd

Heemskerk.

Alle

eerstejaars biologiestudenten hadden

in

Utrecht

hun

tweede

dag erop zitten. Een van

deze

studenten,

wonend in het kleine dorpje aan de kust, was net thuisgekomen. Normaal is haar slaapkamer netjes die

opgeruimd,

dag:

tassen

maar lagen

hoe

Het   nieuwe   studiejaar   is   net   begonnen   en   om   onze   culinaire   uitspattin-­ gen   op   peil   te   houden   na   de   bourgondische   avonden   die   we   in   de   zomer   doormaakten,   besluiten   mijn   beste   vriendin   en   ik   uit   eten   te   gaan.   King   Arthur   is   de   plek   waar   we   uitkomen   -­   dicht   bij   mijn   huis   en   tevens   in   de   buurt  van  de  bushalte.

anders

was

verspreid

dat

over

de

vloer, studieboeken lagen als mikado op het

Als   we   binnenkomen   staat   er   meteen   iemand   klaar   om   ons   op   te   vangen.   Ons   gereserveerde   tafeltje   heeft   mooi   zicht   op   de   gracht.   Het   is   al   acht   uur,   maar   het  zit  nog  behoorlijk  vol.  Een  vriendelijke  serveerster  brengt  ons  onze  drankjes   en   de   menukaart.   De   kaart   staat   vol   met   verschillende   gerechten,   van   lunches   tot  maaltijdsalades,  van  bittergarnituren  tot  soepen,  maar  wij  hebben  een  stevig   knaagje  in  ons  maagje  en  kijken  meteen  naar  de  hoofdgerechten.  Er  is  veel  keus,   maar  niet  teveel.  Ergens  is  dat  fijn,  want  dat  vergemakkelijkt  het  kiezen.  Helaas   klinkt  alles  zo  lekker  dat  dat  alsnog  een  uitdaging  blijkt.  

bed gepresenteerd en roosters en schriften speelden verstoppertje op het bureau, waarbij ze elkaar als verstopplek gebruikten. En de student zelf? Zij lag nog net niet in een hoekje in de foetushouding. Wie deze student was? Inderdaad, dat was ik. Nu is het voor

Ik   besluit   voor   het   menu   te   gaan:   drie   gangen   voor   25   euro.   Mijn   vriendin   kiest   losse   gerechten   en   begint   met   carpaccio.   Het   is   zoals   carpaccio   moet   zijn,   niet   spannend  of  vernieuwend  maar  daarom  nog  niet  minder  lekker.  Zelf   heb   ik   een   drieluikje:  gerookte  zalm  met  dilletopjes  op  een  koude,  romige  aardappelsalade,   geitenkaas  op  een  geroosterd  stokbroodje  en  vitello  tonato  om  het  af  te  maken.  

mijn vrienden in de IJmond geen verrassing dat ik na de tweede dag al in paniek ben geraakt;

in

mijn

hoofd

heerst

namelijk

al

entropie als ik vijf minuten te laat ben voor een

afspraak

met

een

vriendin.

Ik

weiger

echter te geloven dat ik de enige ben die geïntimideerd is geraakt van alle informatie die die dinsdag op ons af is gekomen. Ik wed dat minstens de helft van de eerstejaars ook heeft geworsteld met de juiste verwerkingsmethode. Nu heb ik de dingen grotendeels onder controle, hoewel ik nog steeds minstens twee

Na   het   geslaagde   voorgerecht   moeten   we   lang   wachten   op   de   volgende   gang.   Net  als  we  het  zat  zijn,  komen  onze  borden  eraan.  Mijn  vriendin  heeft  mosselen   met   friet   en   hoewel   ze   de   kleine   variant   besteld   had,   is   het   nog   steeds   een   in-­ drukwekkende   hoeveelheid.   Zelf   heb   ik   een   elegante   combinatie   van   schol   en   zeetong   op   een   bedje   van   krieltjes   en   sugarsnaps.   De   vis   is   nog   niet   gefileerd   en  persoonlijk  vind  ik  dat  een  zwaar  minpunt.  Ik  ga  uit  eten  om  een  keer  niet  te   hoeven  koken  en  puur  ongegeneerd  voedsel  tot  mij  te  kunnen  nemen,  en  ik  vind   het  niet  relaxt  als  ik  dan  nog  eerst  een  vis  van  zijn  graatje  moet  ontdoen.  Verder   zitten  we  allebei  met  smaak  te  eten:  de  mosselen  zijn  goed  bereid,  de  vis  is  lekker   mals,   de   patat   knapperig   en   zout   en   de   bijgeleverde   sausjes   zijn   lekker   romig.   Wel  zitten  we  allebei  propvol  na  deze  gang.

keer op mijn rooster kijk, bang om de volgende dag erachter te komen dat ik helemaal niet in het Went moet zijn (wat helaas alsnog een keer gebeurd is). Ook vind ik het nog steeds moeilijk om te accepteren dat er prioriteiten gesteld moeten worden. Ik ben het gewend om alles te lezen, alles te maken, alles tot in de

details

proberen

te

begrijpen.

Nu

ligt

het tempo zo hoog, dat ik al blij ben als ik het college heb kunnen voorbereiden door de plaatjes in het boek te bekijken. Toch ben ik niet ontmoedigd. Sterker nog, elk nieuw feitje

dat

ik

leer,

motiveert

mij

om

nog

meer te willen weten. Er mag nu dan wel veel van mij verwacht worden, maar dat zal mij er

niet

van

weerhouden

om

de

allermooiste

studie van Nederland te kunnen volgen. Want, even serieus, mijn mede-biologen in spe: zijn jullie

niet

ook

zo

gelukkig

met

het

feit

dat je iets kan doen waar je een oprechte, misschien lichtelijk obsessieve passie voor hebt? Ja, ik heb er helemaal zin in.

16 | bioscope [8]

Het  is  dan  ook  alleen  vanwege  de  derde  gang  die  ik  in  mijn  menu  heb  zitten,  dat   we   een   toetje   eten.   Ergens   in   haar   toetjesmaag   vindt   mijn   vriendin   nog   ruimte   voor   een   bijzonder   grote   en   machtige   brownie   met   vanilleijs   die   verder   precies   is   wat   een   vrouw   van   een   brownie   wenst.   Ik   heb   een   grand   dessert   met   een   stukje  van  diezelfde  goddelijke  brownie,  een  bolletje  perensorbetijs,  een  mango-­ kokoscakeje  en  nog  een  aantal  dingen  die  ik  niet  precies  meer  eet. Al  met  al  zijn  we  voor  65  euro  klaar,  inclusief  drank  én  fooi.  We  kijken  terug  op   een   avond   die   ons   weer   een   beetje   deed   denken   aan   alle   haute   cuisine   van   afgelopen  jaar!

|

|

R E P O R TA G E |

S P E L PA G I N A |

Bijencursus  2013 door  Marloes  Leeflang In  d e  l aatste  maanden  van  h et  a fgelopen   academische   jaar   heeft   de   Universiteit   Utrecht   samen   met   de   UBV   en   de   NBV,   de   Nederlandse   Bijenhoudersvereni-­ ging,  een  bijencursus  voor  biologiestu-­ denten   geregeld.   De   diploma-­uitreiking   in   september   was   voor   de   BioSCOPE   de   perfecte   gelegenheid   om   de   cursus   eens  wat  uit  te  lichten. De   Nederlandse   Bijenhoudersvereniging   is   een   organisatie   die   zich   bezighoudt   met   de   belangen   en   ontwikkeling   van   de   Nederlandse   imkerij.   De   vereniging   verzorgt   ieder   jaar   meerdere   cursussen,   van  b asis  tot  gevorderden  en  v an  k oningin-­ nenteelt  t ot  bijengezondheid,  m ogelijk  v oor   jong   en   oud.   Deze   keer   was   echter   een   hele   speciale     cursus   opgezet,   aangezien   biologiestudenten  al  een  soort  voorsprong   hebben  door  de  verschillende  biologievak-­ ken  en  zij  toch  dit  soort  dingen  wat  sneller   opnemen.  De  deelnemers  zijn  sneller  dan   normaal   door   de   stof   heengegaan   en   ze   kregen   al   snel   grote   verantwoordelijkhe-­ den  tijdens  het  imkeren,  best  een  grote  eer   dus.  De  cursus  is  mede  mogelijk  gemaakt   door   een   van   onze   eigen   biologiedocen-­ ten,   Marie-­José   Duchateau.   Zij   is   hoofd   educatie   bij   de   NBV   en   heeft   ook   nog   kunnen   regelen   dat   alle   deelnemers   een   gratis  abonnement  op  het  tijdschrift  van  de   bijenhoudersvereniging   ontvangen.   Maar   een   groot   deel   van   de   cursus   is   geregeld   door   gepensioneerd   bijendeskundige   Rinus  Sommeijer,  hij  verzorgde  daarnaast   ook  meteen  een  aantal  van  de  colleges  en   begeleidde   een   deel   van   de   cursisten   bij   de  practijklessen.

naar   de   precieze   effecten   en   de   NBV   hoopt   hiermee   de   regering   over   te   halen   om   een   stop   te   zetten   op   het   gebruik   van   de  middelen.  Maar  een  andere,  dichterbij-­ staande   bedreiging   voor   de   Nederlandse   honingbij  is  de  varroamijt.  Deze  mijt  zorgt   niet  alleen  in  Nederland  voor  een  jaarlijkse   sterfte   van   20   tot   30   procent,   maar   ook   in   de   rest   van   Europa   en   zelfs   Noord-­ Amerika   vallen   de   bijen   bij   bosjes   uit   de   lucht.   De   varroamijt,   Varroa   destructor,   is   een  mijt  dat  schadelijke  virussen  met  zich  

Sudoku

Een   deel   van   de   geslaagde   studenten   van   de   cursus.

mee  kan  dragen  die  zich  vervolgens  in  een   bijenvolk  gaat  verspreiden.  De  deelnemers   van   de   cursus   hebben   een   kijkje   kunnen   nemen   in   het   omgaan   met   deze   mijten   en   hoe   ze   kunnen   worden   verholpen   en   voorkomen.

Woordzoeker

Naast   deze   interessante   lessen   was   er   natuurlijk   ook   veel   tijd   voor   het   leren   omgaan   met   een   bijenvolk.   Zo   werd   er   geleerd  raten  te  maken  van  was  en  hout  en   mochten   de   studenten   elke   les   de   volken   inspecteren.   Hoewel   er   veel   gebruik   werd   gemaakt   van   de   ‘verdovende’   middelen,   de   rookmachine,   was   er   elke   les   wel   een   bijensteekslachtoffer.  

De   groep   deelnemers   was   opgedeeld   in   twee   groepen:   de   ene   groep   werd   begeleid  door  Rinus  Sommeijer  en  hadden   praktijklessen   in   Ecologisch   tuinenpark   De  Driehoek.  De  andere  groep  had  Elbert   Hogendoorn,   gediplomeerd   bijendocent,   en   hadden   de   lessen   wat   verder   weg,   bij   de  iets  grotere  bijenstand  in  Vleuten.  

Aan   het   eind   van   de   cursus   was   er   een   tentamen   die   iedereen   uitstekend   heeft   gemaakt,   zo   zeiden   de   docenten.   Dit   was   de   uitgesproken   kans   om   tijdens   de   diploma-­uitreiking  e en  b eetje  u it  t e  p akken.   Een  van  de  studenten  had  het  mooie  idee   om  in  het  chic  te  gaan  en  Rinus,  Elbert  en   Marie-­José  waren  blij  verrast.

Een   van   de   belangrijkste   lessen   die   er   geleerd   werd,   was   over   de   bedreiging   van   de   bijen.   Zoals   al   veel   in   het   nieuws   is   geweest,   zijn   de   bijen   in   gevaar.   De   populatie   bijen   verminderd,   onder   andere   door   gebruik   van   insecticiden.   Neonicotinoïden   zijn   insecticiden   die   volgens   onderzoek   voor   de   grootscha-­ lige   wintersterfte   bij   bijen   veroorzaken.   Er   wordt   nog   steeds   onderzoek   gedaan  

Het   was   dus   een   geslaagde   cursus,   iedereen   heeft   veel   plezier   gehad   en   veel   geleerd.   Er   waren   eyeopeners   en   nieuw-­ ontstane  passies  voor  dit  onderdeel  van  de   biologie.   Hopelijk   wordt   het   volgend   jaar   opnieuw  georganiseerd  en  kunnen  andere   studenten  er  ook  van  genieten!

[8] bioscope | 17

|

|

BE ST U U R S C OLUM N |

MEDEDELINGEN |

De  Allerlaatste! door  Lian  Smeets Het

collegejaar

in

volle

gang!

is

alweer

Iedereen

is

weer met goede moed begonnen aan

nieuwe

vakken

in

een

nieuw jaar. Ook zijn er 225 eerstejaars de

studie,

begonnen die

hun

met plekje

beginnen te vinden binnen de studie en binnen de UBV. Commissies nemen nieuwe leden aan en er staan allemaal nieuwe activiteiten op de planning.

Bedankt! Dit   is   de   laatste   BioSCOPE   waar   wij   als   99 e   bestuur   medeverantwoordelijk   voor   zijn.   Jammer   maar   helaas   pindakaas   het   moment   van   afscheid   is   nabij.   Naast   het   moment   om   een   enkele   traan   te   laten   is   een   afscheid   er   ook   om   enige  dankzegging  uit  te  spreken  en  dat  gaan  we  dan  ook  doen:  Ten  eerste  alle   UBV-­leden  die  ons  jaar  zo  een  fantastisch  jaar  hebben  gemaakt,  de  ereleden   en  leden  van  verdienste,  alle  commissies  en  werkgroepen  voor  hun  inzet,  het   departement  Biologie,  de  Botanische  Tuinen,  Fruitbedrijf  Westeneng,  Brouwerij   de   Leckere,   alle   sponsoren,   alle   vrijwilligers   en   natuurlijk   iedereen   die   ik   vergeten  ben.  Wij  hebben  een  ongelofelijk  fijn  jaar  beleefd  en  wij  hopen  dat  dat   het  afgelopen  jaar  voor  jullie  hetzelfde  was!  Nogmaals  bedankt!

Zoals je ziet brengt het begin van het collegejaar veel nieuwe dingen met zich mee. Ik houd altijd wel van nieuwe dingen. Dat doorbreekt de routine en zorgt dat er geen sleur ontstaat. Ze zorgen ervoor dat er weer een frisse wind gaat waaien en dat er nieuwe inzichten ontstaan. Er wordt gedacht aan dingen waar eerst nog niet aan gedacht was.

Maar er moet natuurlijk wel plaats gemaakt worden voor al die nieuwe dingen. Er moet iets veranderd worden. Helaas zal dat heel spoedig ook het geval

Groentetas De  G roentetas  k omt  e r  b innenkort  w eer  a an!  B iologisch,  b eter,  b elachelijk  l ekker   en   binnenkort   weer   verkrijgbaar   op   de   UBV-­kamer.   Het   is   nog   even   wachten   tot  het  Groentetas  bestuur  gevormd  is,  maar  dan  gaan  we  weer  helemaal  los.   Wanneer  dit  zover  is  laten  we  je  dit  natuurlijk  direct  weten  via  de  gebruikelijke   kanalen.   Wil   je   een   Groentetas   bestellen   met   vier   verschillende   groente   en   een   fruitsoort   dan   kan   je   de   lijst   op   de   UBV-­kamer   invullen   of   een   bestelling   maken  via  groentetas.nl  onder  vermelding  van  de  UBV.  Voor  woensdag  besteld   betekend  maandag  middag  op  te  halen  op  de  UBV-­kamer.  Let  wel  op  want  een   bestelling  wordt  pas  doorgegeven  als  is  betaald.  

zijn met ons bestuur. Wij hebben een jaar lang met zijn zessen de UBV bestuurd en er alles voor gegeven. Wij hebben volgens onze eigen inzichten geprobeerd

de

UBV

vereniging

te

maken

Daarnaast

hebben

een

zo

voor

jullie

gezellig jullie,

ervoor

mogelijke

onze

gezorgd

leden. dat

UBV  Menu  bij  Botanica Lekkere   trek?   Sinds   kort   kan   je   als   UBV-­lid   bij   het   tuincafé   in   de   botanische   tuinen   een   Italiaanse   bol   met   een   drankje   naar   keuze   halen   voor   het   luttele   bedrag  van  €3,50.  Lekker  hoor.

er

altijd een fantastische sfeer hangt op de kamer en bij de activiteiten. Zonder jullie allemaal hadden

Emailadressen Voor  algemene  vragen  kun  je  terecht  op  [email protected].  

we niet zo’n leuk jaar gehad. Bedankt daarvoor!

Binnenkort zal het dan toch echt tijd zijn om het stokje door te geven aan het 100 ste bestuur. Ik heb er het volste vertrouwen in dat zij net zo hard hun best gaan doen als wij om de UBV zo leuk mogelijk te maken voor jullie. Ze zullen dit waarschijnlijk niet op dezelfde manier als wij doen. Maar zoals ik al zei, dat is juist goed. Zo zal er een frisse wind komen te waaien door de UBV. Na de wisselgrap zal de UBV-kamer er weer heel anders uitzien, er zullen nieuwe ideeën zijn en nieuwe activiteiten worden georganiseerd.

Voor  al  je  vragen  over  huisvesting  of  stukjes  voor  in  de  BioSCOPE: Vidar  Bakker     [email protected] Voor  al  je  vragen  over  UBV-­activiteiten  en  de  nieuwsbrief: Lian  Smeets     [email protected] Voor  al  je  vragen  over  financiën: Stijn  van  den  Bergh     [email protected] Voor  al  je  vragen  over  onderwijs: Tijmen  van  Loon           [email protected] Voor  al  je  vragen  over  sponsoring: Miriam  Loth     [email protected] Voor  al  je  vragen  over  de  boekverkoop: Sietske  van  Bentum   [email protected]

Ook voor ons zal er veel gaan veranderen. Een jaar lang doorbrengen op de UBV-kamer en iedere dag tosti’s eten is fantastisch. Maar het is goed om de sleur te doorbreken en weer iets anders te gaan

doen.

Wij

zullen

allemaal

weer

lekker

de

collegebanken induiken en proberen studiepunten bij elkaar te sprokkelen. Na een jaar hard werken voor de UBV en haar 1200 leden gaan wij weer hard werken voor onszelf. En eerlijk gezegd heb ik daar best zin in.

Liefs, Lian

18 | bioscope [8]

Wil  je  iets  leuks  doen  naast  je  studie  en/of  wil  je  nieuwe   biologen  leren  kennen?  Deze  commissies  zijn  nog  op   zoek  naar  nieuwe  biologen:   Werkgroep  de  Driehoek Werkgroep  Botanische  Tuinen Symposiumcommissie Otzi   Zoekt  jou  commissie  nog  nieuwe  leden?  Laat  dit  weten  aan   het  bestuur!

| UBV ACTIVITEIT |

| R E C E P T VA N D E M A A N D |

Kikkerviscie  To  Go

Crêpe  ‘Le  Chique’

door  Eva  Breedveld

door  Yaro  Laenen

De   eerstejaars   hebben   het   een   stuk   zwaarder   dit   jaar.   Maar   als   ze  koppijn  hebben  van  het  turen  door  een  microscoop  of  Darwin   ze  helemaal  de  neus  uit  komt,  staat  gelukkig  de  Eerstejaarscom-­ missie   voor   ze   klaar!   Wij   zijn   opgericht   met   als   enig   doel   om   de   eerstejaars  Biologie  het  zo  goed  mogelijk  naar  de  zin  te  maken  en   ze  zo  welkom  mogelijk  laten  voelen  bij  de  UBV.

Poe  poe,  het  is  alweer  naar  herfstweer  aan  het  worden  dat  is  wel   duidelijk.   De   regen   klettert   tegen   de   ramen   en   de   vogels   huilen   zachtjes   in   hun   boompjes.   Tijd   voor   een   herfstachtig   verwarmend   gerecht   zult   u   denken.   Maar   nee!   Ik   kies   ervoor   geestelijk   nog   even   te   verblijven   in   de   tijd   dat   je   nog   gewoon   buiten   kon   zitten   zonder  nat  te  worden.  Het  liefst  in  Frankrijk.  Als  je  maar  doet  alsof   is   het   bijna   waar.   Daarom   een   heerlijk   zomers   toetje:   een   crêpje   met   een   heerlijk   zoete   zomerse   vulling.   Ideaal   voor   als   je   net   je   nieuwe   liefde   ontvangt   voor   een   romantische   zomereravond   met   bijbehorende  zonsondergang.  Helaas  is  het  dan  nu  prutweer,  maar   laat  dat  de  zomer  in  je  hoofd  niet  bederven!

Het   logo   van   de   Eerstejaarscommissie   is   een   kikkervisje.   De   UBV   is   namelijk   de   mamakikker   die   de   jonge,   soms   hulpeloze   eerstejaars   ondersteund   en   op   laat   groeien   tot   volwaardige   kikkers.   Vandaar   dat   we  ook  wel  de  ‘Kikkerviscie’  worden  genoemd.  We  proberen  dan  ook   de   eerstejaars     zo   goed   mogelijk   op   weg   te   helpen   en   onlosmakelijk   met  de  UBV  te  verbinden.   De  Eerstejaarscommissie  bestaat  elk  jaar  uit  een  kersverse  groep  van   6  tot  10  eerstejaars  biologen.  Deze  groep  zal  dan  het  komende  jaar  de   nieuwe   eerstejaars   verblijden   met   de   leukste   activiteiten.   Ons   motto   is   dan   ook   ‘voor   eerstejaars,   door   eerstejaars’.   Met   in   gedachte   dat   doordat  er  eerstejaars  in  de  commissie  zitten,  deze  ook  het  beste  aan   de  behoefte  van  alle  eerstejaars  kunnen  voldoen.  Ook  dit  jaar  hebben   weer   een   heel   aantaal   enthousiastelingen   zich   opgegeven   om   bij   de   commissie  te  gaan  op  de  commissiemarkt  en  binnenkort  zal  de  nieuwe   eerstejaarscommissie  van  start  gaan! De   activiteiten   die   we   organiseren   variëren   heel   sterk,   met   als   enig   overeenkomst  dat  we  het  altijd  gezellig  maken!  We  hebben  afgelopen   jaar   als   eerste   activiteit   onze   eerste   verjaardag   gevierd   met   cake,   spelletjes   en   gezelligheid   in   de   UBV-­kamer.     Maar   we   zijn   ook   een   keer  met  z’n  allen  gaan  bowlen,  hebben  een  lenteborrel  georganiseerd   (in   afwezigheid   van   werkelijk   lenteweer)   en   hebben   ZigZag   door   de   stad  gespeeld.  Het  jaar  is  afgesloten  met  een  groot  spel  Gotcha,  waar   ook   heel   veel   ouderejaars   met   plezier   aan   mee   hebben   gedaan!   In   teams   heeft   iedereen   elkaar   voor   een   maand   lang   in   geheim   zitten   uitmoorden   met   waterpistooltjes.   Dit   jaar   zullen   we   als   ‘oude’   Kikker-­ viscie   nog   één   laatste   activiteit   houden   op   26   september.   Dit   wordt   een   ‘UBV   spoedcursus’   hierin   leren   we   de   nieuwe   eerstejaars,   onder   het  genot  van  een  drankje  en  eventueel  pizza,  alle  inns    en  outs  van   het   natuurlijke   gedrag   van   de   UBV’er.   Met   natuurlijk   alle   klassieke   spelletjes   en   activiteiten   die   veel   op   de   UBV-­kamer   ondernomen   worden.   Hierna   wordt   het   tijd   voor   ons   om   het   vaandel   over   te   dragen   naar   de   nieuwe   Eerstejaarscommissie.   Ze   zullen   natuurlijk   weer   een   heel   andere   invulling   geven   aan   hun   ambt,   doordat   dit   natuurlijk   weer   heel   andere   groep   eerstejaars   zijn   dan   afgelopen   jaar.   Ik   ben   er   van   overtuigd  dat  ze  het  enorm  naar  de  zin  gaan  hebben  net  zoals  ook  wij   afgelopen  jaar  ook  echt  heb  genoten!  

Voor  twee  personen Voor  de  vulling: -­  250  gram  aardbeien  (mag  eventueel  ook  uit  een  potje  komen,  het   blijft  herfst  natuurlijk) -­  250  gram  kwark -­  25  gram  suiker -­  1  eetlepel  citroensap -­  1,25  dl  slagroom Voor  de  crêpes: -­  3  eieren,  gescheiden -­  geraspte  schil  van  een  halve  citroen   -­  25  gram  suiker -­  1  eetlepel  bloem -­  wat  roomboter  om  in  te  bakken -­  verse  munttakjes  of  aardbeikroontjes  als  garnering De  vulling: Leg  allereerst  een  paar  aardbeien  apart  om  later  mee  te  garneren.   Pureer  de  rest  van  de  aardbeien  in  een  blender  of  stamp  ze  gewoon   helemaal   fijn   in   een   kommetje   (is   ook   leuker   eigenlijk).   Meng   de   kwark   en   suiker   in   een   kom   en   voeg   daarna   het   citroensap   toe.   Klop   in   een   andere   kom   de   slagroom   stijf   en   roer   voorzichtig   het   kwarkmengsel  erdoor,  gevolgd  door  de  aardbeienpuree. De  crêpes: Klop  de  eierdooiers  met  de  citroenschil  en  de  suiker  in  een  kom  tot   een   romig   geheel.   Klop   in   een   andere   kom   het   wit   van   de   eieren   stijf  (kijk  uit  voor  vettigheid  en  gebruik  een  schone  kom)  en  roer  er   voorzichtig  het  citroenmengsel  doorheen.    Zeef  de  bloem  boven  de   kom   uit   en   roer   deze   erdoor.   Pak   een   goede   koekenpan   en   verhit   een  klont  boter.  Giet  er  zoveel  crêpebeslag  in  dat  hij  wat  dikker  is   dan   een   normale   crêpe.   Dek   de   pan   af   en   bak   de   crêpe   op   laag   vuur  (een  beetje  zoals  een  omelet)  totdat  hij  goudbruin  is.  Leg  de   crêpe  op  een  bord  en  vul  hem  met  de  vulling.  Garneer  met  de  apart   gehouden  aardbeien  en  de  kroontjes  of  een  munttakje.  Een  beetje   opgeklopte  slagroom  is  ook  altijd  lekker.  Veel  zomers  eetplezier!

Ben  jij  volgend  jaar  een  vaandeldrager  van  de  Kikkerviscie?

[8] bioscope | 19

| AMBASSADEURSCHAP |

Ambassadeurschap

| UBV ACTIVITEIT |

Sportdag door  Jonas  Jonker

Ben  jij  die  gemotiveerde  student  die  wel  wat  extra  uitdaging  in  zijn   opleiding   kan   gebruiken?   Of   loop   jij   al   sinds   jaar   en   dag   met   een   fantastisch  idee  voor  een  onderzoek  rond?  Kan  jij  jezelf  goed  in  the   picture   zetten?   Dan   is   het   ambassadeurschap   jouw   kans!   Tijdens   dit  ambitieuze  project  kan  jij  jouw  droomonderzoek  doen  en  zet  je   tegelijkertijd   de   Biologie   in   Utrecht   in   de   spotlight.   Wat   houdt   het   precies  in? Het   ambassadeurschap   is   te   vergelijken   met   het   schrijven   van   een   onderzoeksscriptie.   Je   schrijft   hiervoor   eerst   een   scriptieplan   en   motivatie.   Het   is   aan   jou   om   niet   alleen   je   onderzoek   uit   te   leggen,   maar   ook   hoe   je   jouw   ideeën   in   de   praktijk   gaat   brengen.   Dit  betekent  dat  je  zelf  achter  een  plek  aan  moet  om  je  scriptie  te   schrijven,  een  plan  hebt  om  fondsen  te  werven  en  dat  je  laat  zien   hoe  je  je  onderzoek  in  de  media  onder  de  aandacht  gaat  brengen. Je   hebt   tot   vrijdag   25   januari   de   tijd   om   jouw   ideeën   op   papier   te   zetten   en   op   te   sturen.   Daarna   wordt   uit   alle   inzendingen   één   scriptieplan   geselecteerd.   Het   departement   Biologie   heeft   voor   de   winnaar  of  winnares  een  startkapitaal  van  €4000,-­  gereserveerd.  In   samenwerking  met  de  nader  gekozen  begeleider  wordt  het  ambas-­ sadeurschap  vervolgens  in  gang  gezet.   Heeft   dit   verhaal   je   enthousiast   gemaakt,   of   wil   je   toch   nog   iets   meer   informatie?   Ga   da   nu   naar   www.ubv.info.   Op   de   site   vind   je   een   kopje   ambassadeurschap   waar   je   meer   praktische   informatie   kunt  vinden  en  het  motivatie  formulier  kunt  downloaden. Alvast  heel  veel  succes!

Woensdag   11   september,   de   laatste   leden   druppelen   binnen,   groepje   A5   is   bijna   compleet.   Nog   weinig   enthousiast   voor   de   dag  lang  sporten  in  de  regen  wachten  we  het  startschot  af.  Lafjes   meedoen   is   vandaag   echter   geen   optie.   We   moeten   winnen!   En   waarom?   “Omdat   ons   mentorgroepje   al   drie   jaar   achter   elkaar   wint!”   wordt   ons   medegedeeld.   Tegen   zulke   argumenten   kunnen   we  uiteraard  niet  op,  en  even  later  staan  we  dan  ook  al  een  stuk   gemotiveerder  om  een  luid  schreeuwende  student    heen  die  onze   aandacht   blijkbaar   nodig   heeft.   De   zon   begint   te   schijnen,   we   kunnen  beginnen. Al  snel  staan  we  met  z’n  alle  tegen  een  enorme  bal  aan  te  sjorren,  met   de  bedoeling  het  snelst  een  parcours  af  te  leggen.  Succesvol  zijn  we   echter  niet  en  nog  geen  5  minuten  later  is  onze  eerste  nederlaag  een   feit,  na  wat  gemor,  “onze  bal  was  lek!”,  zijn  we  hard  op  weg  naar  onze   tweede   nederlaag.   “ja,   maar   zij   speelde   vals!”   Het   wordt   langzaam   duidelijk  dat  sporten  niet  onze  sterkste  kant  is.  Gelukkig  weten  we  na   nog  wat  nederlagen,  de  nodige  schrammen  en  een  enkele  hyperven-­ tilatie   dan   toch   onze   eerste   overwinning   binnen   te   slepen.   Klimmen   kunnen  we  blijkbaar  wel.  En  nog  een  overwinning  later  blijkt  flessen-­ voetbal  ons  ook  wel  te  liggen. Onze  uiteindelijke  plaats  in  het  klassement  is  helaas  niet  om  over  naar   huis  te  schrijven.  Gelukkig  is  de  vijftiende  plek  nog  wel  goed  genoeg   om  onze  eigen  taart  terug  te  winnen.  Toch  mooi  dat  we  er  alleen  wat   waterballonnen   in   hebben   gedaan.   Helaas   is   iemand   zo   verstandig   om  een  ballon  lek  te  prikken...  Dat  betekent  weg  taart,  en  nog  steeds   honger.  Gelukkig  staat  er  een  bbq  op  het  programma!  Maar  eerst… De   commissiemarkt!   En   of   de   regen   nou   een   handje   mee   helpt   of   niet,   al   snel   staat   de   hele   (overdekte)   commissiemarkt   vol   met   geïn-­ teresseerde  eerstejaars.  Gezelligheidscommissies  doen  het  uiteraard   bijzonder   goed,   en   al   snel   merken   commissies   als   de   feest-­   en   bor-­ relcommissie  dat  ze  aan  één  inschrijfformulier  niet  genoeg  hebben.  In   ons  groepje  doet  de  kookcommissie  het  erg  goed.  Wellicht  zijn  we  dan   wel  niet  de  sportiefste  groep,  maar  dan  toch  zeker  wel  de  culinairste!   Ook   wetenschapscommissies   mogen   op   de   nodig   interesse   rekenen.   Hun  aantal  inschrijving  is  wellicht  niet  zo  indrukwekkend  als  die  voor   de   gezelligheidscommissies,   maar   ze   hebben   zeker   geen   tekort   aan   interesse.   Sommige   commissies   zoals   de   goeden-­daden-­commissie   lijken   het   echter   wat   minder   goed   te   doen.   Maar   ach,   altruïsme   komt   nou  eenmaal  niet  met  een  lege  maag.  Iedereen  heeft  honger,  het  is  tijd   om  te  eten,  het  was  een  geslaagde  dag.

20 | bioscope [8]

| UBV ACTIVITEIT |

| UBV ACTIVITEIT |

Paddenstoelen  cursus

Workshop  netwerken  door   Frans  Meeuwsen

door  Lisa  Freitag

door  Stéphanie  IJff

Na  de  succesvolle  UBV-­cursussen  van  afgelopen  jaren  is  dit  jaar  een   geheel   nieuwe   cursus   van   start   gegaan:   de   Mycologiecursus   onder   leiding  van  Aldert  Gutter.   Aldert,   bekwaam   veldbioloog   en   mycoloog,   is   zijn   biologiecarrière   begonnen  bij  de  NJN  (Nederlandse  Jeugdbond  voor  Natuurstudies)  en  is   hierna   altijd   zelfstandig   verder   gegaan   met   het   leren   en   bestuderen   van   de  natuur  en  van  paddenstoelen  in  het  bijzonder.  Inmiddels  doceert  hij  bij   meerdere   natuurgidscursussen   en   paddenstoelenfotografie,   organiseert   hij   regelmatig   rondleidingen   in   de   Schoorlse   Duinen   en   heeft   sinds   kort   ook  een  eigen  website  opgezet:  www.allesoverpaddenstoelen.nl.  Kortom,   een   enthousiaster   docent   om   ons   universitair   bachelorstudenten   wat   veldkennis  bij  te  brengen  is  er  niet.   De   cursus   zelf   is   opgebouwd   uit   theorieavonden,   afgewisseld   met   enkele   veldexcursies   in   Amelisweerd.   De   paddenstoelen   die   tijdens   de   wandelingen   verzameld   zijn,   worden   daarna   in   het   lokaal   uitvoerig   bestudeerd   en   zo   goed   mogelijk   op   familie-­   en   soortsnaam   gebracht.   Voor  dit  laatste  is  elke  methode  toegestaan  aldus  Aldert;;  ruiken,  proeven   (zolang  je  maar  niets  doorslikt!),  voelen  en  natuurlijk  veelvuldig  microsco-­ piegebruik.  Een  echte  paddenstoelenexcursie  zou  onmogelijk  zijn  zonder   een  tas  vol  boeken  en  meerdere  microscopen.  Want  paddenstoelen,  die   lijken  nogal  op  elkaar. De   eerste   veldexcursie   echter   bleef   bescheiden.   Gewapend   met   wan-­ delschoenen,   een   loepje   en   verzamelbakje   gingen   we   op   weg   naar   het   herfstachtige   Amelisweerd.   En   ja   hoor,   wat   eerst   een   eenvoudig   wandelpad  leek  te  zijn,  blijkt  nu  vol  te  staan  met  een  enorme  variëteit  aan   plaatjeszwammen,  buisjeszwammen  en  glibberige  substanties  op  takken   waarvan  ik  niet  wist  dat  het  paddenstoelen  waren.   Aldert   neemt   ons   geduldig   mee,   laat   zien   waar   je   op   moet   letten   bij   het   zoeken,   hoe   je   de   tere   vruchtlichaampjes   plukt   zonder   deze   te   beschadigen   en   hoe   je   met   een   speciaal   paddenstoelenborsteltje   de   eetbare   exemplaren   kunt   schoonborstelen   (wassen   vermindert   de   smaak).  Binnen  no-­time  schuifelt  iedereen  door  de  struiken  op  zoek  naar   de  mooiste  paddenstoel,  uiteenlopend  van  piepklein  gefrut  tot  “het  echte   werk”,  zoals  de  reuzenzwam.  Tips  van  Aldert  variëren  van  “zorg  dat  je  de   foto  ook  altijd  van  de  onderkant  neemt”  tot  “je  mag  ze  plukken,  maar  zorg   dat  de  gewone  voorbijgangers  dat  niet  zien!”.   Al  met  al  was  het  een  geslaagde  aftrap  van  deze  veelbelovende  cursus.   Aldert   weet   het   opa-­vertelt-­gevoel   dusdanig   te   combineren   met   interes-­ sante   weetjes   en   voldoende   paddenstoelenkennis   om   een   ieder   van   ons   tevreden   te   houden   tijdens   deze   avondcursus.   En   zeg   nu   zelf:   een   groep  studenten  die  ‘s  avonds  door  het  bos  loopt  met  loepjes  en  bakjes,   achter  een  man  aan  met  een  hoed  en  klompen…  dat  kunnen  alleen  maar   biologen  zijn.

Als   onderdeel   van   de   carrièreweken   werd   op   17   september   een  workshop  netwerken  georganiseerd  door  de  UBV.  Ideaal   natuurlijk,  dit  zal  goed  van  pas  komen  nu  de  banen  niet  voor   het  oprapen  liggen.  Wie  weet  zou  ik  de  juiste  tips  horen  om   me  bij  mijn  favoriete  werkgevers  in  the  picture  te  spelen.  Of   om   die   geweldige   stageplek   te   bemachtigen.   De   workshop   werd  verzorgd  door  Frans  Meeuwsen,  voormalig  studieadvi-­ seur  b ij  B iologie.  A ls  l oopbaanadviseur  h elpt  h ij  v eel  m ensen   op  weg  een  juiste  baan  te  vinden.  Mijn  verwachtingen  waren   dus  hoog  gespannen.   Als   positieve   verrassing   draaide   de   eerste   helft   van   de   avond   om   het   onderzoeken   van   je   eigen   talenten.   Bij   een   sollicitatie-­   of   netwerkgesprek   wil   je   natuurlijk   duidelijk   kunnen   vertellen   waar  je  kwaliteiten  liggen.  Maar  deze  kennis  kan  je  ook  helpen   te   bedenken   welk   werk   het   beste   bij   je   past.   Het   blijkt   echter   moeilijk  te  zijn  deze  ‘kernkwaliteiten’  zelf  te  vinden,  juist  doordat   ze  je  gemakkelijk  afgaan.  Tijdens  de  workshop  lieten  we  dan  ook   anderen  noemen  wat  zij  kwaliteiten  van  je  vinden  en  waar  zij  jou   over  tien  jaar  zien  staan.  Dit  was  voor  mij  een  nieuw  inzicht  en   helpt  om  een  breder  beeld  van  jezelf  te  kunnen  vormen.   Na   de   pauze   waren   we   toe   gekomen   aan   het   netwerken:   Hoe   vergroot  j e  j e  k ansen  o p  e en  b aan,  d oor  m ensen  t e  l eren  k ennen?   Netwerken   gaat   niet   om   vragen   naar   een   vacature,   maar   te   bewerkstelligen  dat  werkgevers  jou  kennen  en  benaderen  als  er   een  plekje  vrij  komt.  Kortom,  zorg  ervoor  dat  je  bij  hen  in  beeld   komt  en  dat  ze  je  vervolgens  onthouden.  Een  goed  verhaal  met   je  plan  waar  je  naartoe  wilt,  helpt  hierbij.  En  ga  bijvoorbeeld  op   gesprek  om  meer  te  weten  te  komen  over  jouw  droombaan.   LinkedIn   kan   in   deze   workshop   natuurlijk   niet   ontbreken:   een   praktische   manier   om   in   contact   te   blijven   met   interessante   mensen  die  je  tijdens  de  borrel  hebt  gesproken.  Zowel  bij  je  cv   als  bij  LinkedIn  is  een  tip  om  deze  aan  te  passen  aan  de  baan  of   stage  die  je  graag  wilt  hebben.  Denk  daarbij  aan  de  ervaringen   die  je  op  wilt  laten  vallen  en  zet  deze  bovenaan.   Kortom,   een   workshop   die   eigenlijk   niemand   mag   missen.   Ik   heb  weer  even  stil  gestaan  bij  mijn  toekomst  en  hoe  ik  daar  kan   komen.  Wie  weet  waar  ik  over  10  jaar  zal  staan…

[8] bioscope | 21

| U B V- A R C H I E F |

De  Haan door  Lian  Smeets Ken   jij   het   UBV-­verhaal   over   De   Haan?   Dit  is  een   verhaal   uit   de   jaren   ’50,   die   erg   tumultueus  waren  binnen  onze  vereniging.   Tijdens   de   ALv’s   werden   vaak   streken   uitgehaald   met   het   bestuur   door   de   leden.   In   het   jaar   1955   werd   het   bestuur   een   levende   haan   aangeboden   door   de   toenmalig   eerstejaars.   Natuurlijk   nam   het   bestuur   dit   geschenk   dankbaar   aan.   De   jaren   hierop   volgend   was   het   de   taak   van  de  tweedejaars  om  te  zorgen  voor  De   Haan.   Dit   werd   gedaan   door   een   speciaal   hiervoor   opgericht   Hanen   Comitée,   dat   zich  deze  jaren  ontfermde  over  het  wel  en   wee  van  De  Haan.   Voor   aanvang   van   de   ALv   op   23   oktober   1958  werd  door  de  tweedejaars  een  heerlijke   maaltijd   bereid   en   aangeboden   aan   het   toenmalige  bestuur  van  de  U BV.  D it  s makelijke   diner   was   een   haan   die   de   tweedejaars   zelf   hadden   bereid.   Het   bestuur   was   dan   ook   dankbaar   en   genoot   van   dit   lekkere   maaltje.  Na  afloop  van  het  diner  vertelden  de   tweedejaars  dat  het  bestuur  zojuist  De  Haan   van  de  UBV  opgegeten  hadden.  Het  bleek  dat   de  tweedejaars  De  Haan  hadden  ontvoerd  en   klaargemaakt.   Het   bestuur   was   diep   veront-­ waardigd   over   deze   brute   moord,   maar   kon   niets  anders  doen  dan  zich  verontschuldigen   voor  het  feit  dat  ze  niet  wisten  dat  de  zojuist  

het   ook   verboden   voor   een   bestuur   van   de   UBV   om   levende   dieren   als   cadeau   aan   te   nemen  b ij  r ecepties  e n  a ndere  g elegenheden.   Laatst   was   ik   tijdens   een   werkdag  Archief   in   het   archief   aan   het   graven   en   toen   vond   ik   een   aantal   aan   elkaar   gebonden   A4tjes.   Dit   bleek   het   ‘verslag   van   het   wel   en   wee   des   hanes’  te  zijn.  Ik  moest  natuurlijk  meteen  aan   het   verhaal   over   De   Haan   denken.   Toen   ik   begon   te   bladeren   bleek   dat   het   verslag   uit   de   jaren   ‘50  komt  en  te  gaan  over  De  Haan.   Het   verslag   is   opgesteld   door   het   eerder   genoemde   Hanen   Comitée   van   1956-­1957   en   het   leven   van   De   Haan   wordt   uitgebreid   beschreven.   Bekijk   zeker   even   de   afblee-­ dingen,   om   zo   een   beeld   te   krijgen   van   het   prachtige   verslag.   Het   verslag   ligt   overigens   in   de   vitrinekast   op   de   UBV-­kamer,   zodat   iedereen  het  kan  aanschouwen.

Een   prachtige   grafiek   over   de   kaalheid   van   De   Haan.

Op   schrikkeldag   achtervolgt   De   Haan   een   kip,   waarbij  hij  zijn  staartveren  verliest.

Op   5   december   vertrekt   De   Haan   incognito   naar   een   parkietenvolière.   Hier   steelt   hij   parkieten-­ voer.

Vanaf   nu   zal   in   iedere   BioSCOPE   een   opvallend  stuk  uit  het  UBV-­archief  te  zien  zijn.   Zo  kan  iedereen  maandelijks  een  duik  nemen   in   het   verleden   van   de   UBV   en   meekijken   wat   er   allemaal   gevonden   wordt   tijdens   een   werkdag  van  de  werkgroep  Archief.  

Op   29   oktober   1957   wordt   het   Hanen   Comitée   gedechargeerd   en   krijgt   het   volgende   jaar   de   zorg  over  De  Haan.

 De  voorkant  van  het  ‘Verslag  van  het  wel  en  wee   des  hanes.’

opgegeten  haan,  De  Haan  was.   Dit   verhaal   uit   de   UBV-­geschiedenis   had   ik   al   een   aantal   keer   gehoord.   Het   blijft   een   grappig   verhaal,   al   is   het   wel   sneu   voor   De   Haan   en   het   bestuur   destijds.   Sindsdien   is  

22 | bioscope [8]

 Introductie  in  het  verslag  door  het  H.C.  (het  Hanen  Comitée)

|

FOTOVERSLAG |

Mycologiecursus door  Vidar  bakker

Tussen alle regenbuien door vond er woensdag 18 september zomaar een paddenstoelenexcursie onder een stralend zonnetje in Amelisweerd plaats. Mocht je je nog afvragen waarom een mycologiecursus nou interessant zou kunnen zijn, kijk dan even naar de volgende schitterende plaatjes. Deze bloemetjes uit het schimmelrijk doen wat mij betreft niet onder voor de gemiddelde angiosperm.

De creatieve mastermind achter de Paddenstoelencursus Mister Aldert Gutter himself in actie.

Onderdeel van de determinatie procedure: even ruiken.

Wie het kleine niet eert…

Op zoek naar kabouter spillebeen.

Gewoon een mooi plaatje.

En ook dit plaatje mag er wezen.

[8] bioscope | 23

| Foto van de maand | Elke  maand  een  leuke,  mooie,  grappige  of  ontroerende  biologische  foto.  Foto’s  kunnen  door  iedereen  (verbonden  aan  het  departement  Biologie)   worden  ingezonden.  De  fotocommissie  van  de  UBV  bepaalt    de  winnaar.  De  winnaar  krijgt  zijn  foto  in  het  formaat  20  x  30  cadeau,  gesponsord   door  Foto  de  Zavel.  Digitale  foto’s  opsturen  naar  [email protected]

door  Tom  Koenderman Dit  is  een  spookaapje,  T.tarsiusLQ7DQJNRNRQDWLRQDOSDUNLQ1RRUG6XODZHVL+LMEHYLQGW]LFKLQHHQJURWHZXUJ¿FXV'HIRWRLVµVPLGGDJVJHQRPHQZDW redelijk  bijzonder  was  omdat  je  ze  normaal  eigenlijk  alleen  ‘s  avonds  ziet.  

UBV 3 Oktober Carrière avond: De knallende afsluiter van de UBV UBV 24 Oktober

carrière weken. Waarbij bedrijven uitleg komen geven

Departement 11-14 Oktober

over hun werkzaamheden. Aansluitend is er natuurlijk

EJW: De knallende afsluiter van de introductieperiode!

Apenkooien: De favoriete gyminvulling van de

uitgebreid de tijd om een praatje te maken met de

Nog even ontladen voordat de studie in alle hevigheid

gemiddelde scholier en dat is natuurlijk volledig terecht

medewerkers en wie weet loop je zo wel je toekomstige

losbarst. En iedere keer zijn de achterblijvers weer

dus waarom zou je daarmee stoppen als je inmiddels

werkgever tegen het lijf.

jaloers op het feit dat ze er niet bij waren.

op de Universiteit zit. Voetjes van de vloer en gas op die

UBV 5 Oktober

UBV 18 Oktober

Werkdag De Driehoek: Het is tijd om de kikkerpoel

Viesmaak VMB: Bij een goede start van een bestuursjaar UBV/Departement 25 Oktober

lolly.

HHQVӿLQNRQGHUKDQGHQWHQHPHQ'H]HZHUNGDJ]DOHU hoort een goede wisselgrap. Om deze wisselgrap tot een Bioborrel: Bezoek ook eens een Bioborrel. Elke laatste vrijdag van de maand organiseert de UBV in PHWJURIZHUNWXLJӿLQNRSORVJHEDJJHUGZRUGHQ+DUG succes te maken hebben wij jullie hulp nodig tijdens de werken dus, maar ook zeer dankbaar werk want ons eigen stukje natuurgebied heeft er nog nooit zo mooi bijgestaan. De noeste arbeider zal bovendien beloond worden met een heerlijke lunch.

viesmaak VMB. De rest spreekt denk ik zo voor zich.

VMB. Een mooie aangelegenheid om je docenten te UBV 23 Oktober

paaien voor een beter cijfer en de medewerkers van het

Wissel-ALv/PUT: Het moment om het stokje over te

departement Biologie te leren kennen. Het eerste drankje

dragen aan het nieuwe bestuur. Het belooft weer een

is bovendien gratis!

UBV 8 Oktober

mooie avond te worden met emotionele terugblikken en

UBV lezing: Deze keer met als thema: Conservatie en

veelbelovende vooruitzichten. De wissel ALv vindt zoals

Dierentuinen. De spreker van de avond zal menigeen

gewoonlijk plaats in de senaatzaal van het academie

niet onbekend zijn. Het is namelijk onze eigenste Rascha gebouw. Kom gezellig afscheid nemen van het oude bestuur, het nieuwe bestuur een hard onder de riem Nuijten! steken en aansluitend feestvieren in de PUT.

24 | bioscope [8]

samenwerking met het departement Biologie een