EEN BIJZONDER GRAPPIGE SCHOOLVOORSTELLING MET EEN BEKLIJVEND EINDE
INLEIDING De aandacht voor homoseksualiteit neemt de laatste tijd alsmaar toe. Het aantal verenigingen en initiatieven om holebi’s te ondersteunen groeit. Ook de media tracht hen positief te belichten. Homoseksualiteit maakt vandaag de dag deel uit van de alledaagse leefwereld. Toch blijft homoseksualiteit moeilijk bespreekbaar in het onderwijs en jongerenwerk. Hetero is nog steeds de norm en jongeren die twijfelen over hun seksuele voorkeur hebben last van deze hardnekkige standaard. Gelukkig vinden de meeste homoseksuele, biseksuele en lesbische jongeren uiteindelijk hun weg. Voor allochtone holebi’s ligt het een heel stuk moeilijker. Zij hebben nog meer te kampen met problemen in de identiteitsontwikkeling en psychische crises, verbroken of bedreigende familierelaties, worstelingen met het islamitische geloof. De schoolvoorstelling ‘Hou je van Blauwe Ogen’ is een aanzet om te werken rond homoseksualiteit in de klas. De werk- en spelvormen in deze werkmap zijn een gids voor leerkrachten om in te gaan op homoseksualiteit bij jongeren, al dan niet in cultureel diverse groepen.
JOETZ vzw - Sint-jansstraat 32, 1000 Brussel - www.joetz.be - Tel. 02.515.02.50
werkmap.indd 1
01/10/2012 10:07:29
DE VOORSTELLING Twee jongens van 17 zijn volop aan het puberen wanneer ze ontdekken dat ze niet op meisjes vallen. Ondanks het grote tortelduifgehalte staat er hen een serieus opstakel in de weg: één van hen is een Marokkaan. Terwijl Pieter (Ward Bal) thuis zijn geaardheid ongeremd uit de doeken kan doen, moet Rachid (Frédéric Celini) constant op de tippen van zijn tenen lopen. Zijn familie mag onder geen beding weet hebben van zijn relatie. De eer van de familie zou gekrenkt worden en Rachid krijgt het koud en warm tegelijk wanneer hij zich zo’n worst case scenario voor de geest haalt. Op een dag besluiten ze het niet te houden bij een date in een donkere filmzaal of bij Pieter thuis. Al zonnend op de heide, worden ze geklist door agenten. Waar Pieter zijn ouders hooguit geschrokken reageerden, sturen Rachid zijn ouders hun zoon naar Marokko. Hij moet en zal er trouwen om als enige zoon de naam van de familie verder te zetten. Is de prille liefde van de jongeheren bestand tegen de nachtmerrie of gaan ze elk hun eigen weg? Met Ward Bal en Frédéric Celini Productie Spektakelhuys Tekst & regie Robin David Duur 65 minuten
2
werkmap.indd 2
01/10/2012 10:07:29
1
NABESPREKING ‘HOU JE VAN BLAUWE OGEN?’
Na de voorstelling gaan de twee acteurs dieper in op een aantal fragmenten van het stuk. In de klas kan hierop verder ingegaan worden.
1.1 WERKWIJZE Verdeel de klas in kleine groepjes. Elke groep tracht onderstaande vragen op te lossen. Daarna volgt een klassikale bespreking. Pols steeds naar ervaringen van de jongeren. Kennen zij holebi’s in hun omgeving? Hoe verloopt hun verhaal? Was het een realistisch toneelstuk? Wat heeft dit stuk jou bijgeleerd over holebi’s? Heeft een bepaalde scène van het toneelstuk je geraakt? Welke thema’s komen aan bod? Waaruit kan je dit afleiden? Som de verschillen op tussen beide leefwerelden. Verklaar volgende uitspraak: ‘Ik sta met één been in uw wereld, en met het andere in die van mij‘. Had Rachid te weinig vertrouwen in Pieter? Pieter wou Rachids ouders leren kennen. Waarom? De kamer van Rachid is dan weer heel gewoontjes. Hoe komt dat? Hoe komt het dat de relatie spaak loopt? Wat zijn de voornaamste redenen? Waaraan kon je merken, zonder dat het uitgesproken werd, dat Rachid op geheimhouding aanstuurde. Wat vind je van de reactie van de ouders van Rachid? Hoe zou jouw vader/moeder (of ander familielid) reageren? Na vier jaar zien Pieter en Rachid elkaar terug. Het is een emotioneel moment. Waarom? Toch gaan ze met het weerzien anders om. Waarom? Waarom zegt Rachid aan het einde van het stuk het volgende verwijt tegen Pieter: “Ik heb het u zo dikwijls proberen uitleggen. Ik ben opgegroeid in uw wereld. Jij … ook in die van jou … Maar dat begrijp jij niet.” Heeft dit toneelstuk je visie over holebi’s veranderd?
1.2 OPDRACHT: BRIEF SCHRIJVEN Op het einde van de voorstelling spreken de jongens af dat ze elkaar zullen schrijven. Schrijf één van deze brieven van Rachid aan Pieter of omgekeerd. Of laat Rachid een brief aan zijn ouders schrijven waarin hij een en ander probeert uit te leggen. De brieven kunnen voorgelezen worden in de klas.
3
werkmap.indd 3
01/10/2012 10:07:30
2
ANDERE WERK- EN SPELVORMEN
2.1 TABOE DOEL »» »»
Opwarmer om het thema in de klas bespreekbaar te maken. Toont aan dat het niet evident is om over een thema te spreken wanneer het niet aanvaard wordt.
WERKWIJZE
Verdeel de klas in groepen. Elke groep krijgt een taboe-kaart (zie bijlage). Om de beurt tracht een leerling van een groep het woord duidelijk te maken zonder de andere twee of drie woorden uit te spreken. De andere groepen moeten het woord raden. (Zoals het TV-programma ‘Zeg eens euh’.) VOORBEELDEN VAN OPDRACHTEN »» »» »» »» »» »» »»
Homoseksualiteit Mag men niet zeggen: mannen - vrouwen - geslacht Homohuwelijk Mag men niet zeggen: lesbisch - trouwen - ringen Brokeback mountain Mag men niet zeggen: film - Heath Ledger Glenn De Gendt Mag men niet zeggen: Zanger - Get Ready De Regenboog Mag men niet zeggen: zon - regen - kleuren Taboe Mag men niet zeggen: spreken - vooroordeel Coming-out Mag men niet zeggen: homo - er voor uitkomen
2.2 PIM PAM POTTER DOEL »» »»
Opwarmer, het ijs wordt gebroken, de leerlingen voelen zich goed bij het thema. Het thema ‘holebi’s’ wordt gerelativeerd en opengebroken d.m.v. humor en fantasie.
WERKWIJZE
De leerlingen zetten zich in een kring. In het midden van de kring wordt een kussen gelegd en een tas met kaartjes met de letters van het alfabet. Je laat moeilijke letters zoals ‘Q, Y, U en X’ weg. Elke leerling trekt een letter van het alfabet uit de tas. Dan wordt er telkens een vraag voorgelezen door de leerkracht. De leerlingen moeten om het snelst op het kussen zitten en de vraag beantwoorden. Het antwoord moet beginnen met de letter die ze genomen hadden. De leerling krijgt dan een punt. Nadien kunnen de anderen ook nog hun antwoorden geven vooraleer de volgende vraag gesteld wordt. Maak vooraf met de klas afspraken over wat aanvaard wordt als een correct antwoord. Motiveer de leerlingen om fantasie en humor te gebruiken, pas dan wordt het spel echt leuk! VRAGEN »» »» »» »» »» »» »» »» »»
Geef een ander woord voor homo? Je beste vriend(in) komt je vertellen dat hij homo is. Wat is het eerste dat je zegt? Verklaar aan iemand van het eigen geslacht je liefde. Welke BV mag van jou zeker niet holebi zijn? Waaraan zie je dat iemand homo is? Waaraan zie je dat iemand lesbisch is? Ken je een personage uit een serie die holebi is? Wie? Geef een ander woord voor lesbisch? Vertel op de slechtst denkbare manier aan je ouders dat je holebi bent.
4
werkmap.indd 4
01/10/2012 10:07:30
2.3 COMFORT-STRETCH-PANIC DOEL
Nadenken over hoe je omgaat met situaties waarbij het holebi-thema aanbod komt. WERKWIJZE
Je tekent drie cirkels op de grond of baken drie zones in de klas af. De buitenste is de paniekzone, de binnenste de comfortzone en de middelste de stretchzone. Stel onderstaande situaties aan de leerlingen voor. De leerlingen gaan in een cirkel staan die hun gevoelens bij de situatie weergeeft en argumenteren hun keuze. Comfort-zone je voelt je op je gemak bij deze situatie. Mocht deze situatie zich voordoen, zou je er niet zwaar aan tillen. Stretch-zone in deze zone sta je wel open voor de situatie, hoewel je niet helemaal op je gemak voelt. Deze situatie is een uitdaging en je ziet het wel zitten om een stap verder te zetten. Paniek-zone je voelt je helemaal niet goed bij deze situatie. MOGELIJKE SITUATIES »» »» »» »» »» »» »» »» »» »»
Je beste vriend(in) vertelt dat hij/zij holebi is. Jouw beste vriend wil een relatie beginnen met iemand die 7 jaar ouder is. Een holebi komt na het sporten naast jou onder de douche staan. Je moeder of vader vertelt dat hij/zij holebi is. Tijdens het wachten op de bus, zie je een homokoppel hand in hand passeren. Bij een toneelstuk op school moet je een holebi-personage vertolken. Je wordt verliefd op iemand van een andere cultuur. Je vriend(in) die holebi is, vraagt of jij mee wil gaan naar een holebifuif. Je krijgt gevoelens voor iemand van hetzelfde geslacht. Voor een weddingschap moet je iemand van hetzelfde geslacht een tongzoen geven.
2.4 COLLAGE JANET DOEL »» »» »»
Op een creatieve manier laten nadenken over het thema ‘holebi’. Kritisch lezen/kijken van nieuws en media. Ondervinden dat iedereen boodschappen anders ervaart en dat dit niet altijd overeenkomt met wat de bedoeling van de schrijvers was.
WERKWIJZE
Verdeel de klas in groepen van maximum 5 personen en verspreid per groep voldoende kranten en tijdschriften. De leerlingen moeten per groep een collage maken over holebi’s aan de hand van elementen uit tijdschriften en kranten (woorden, foto’s, titels …). De leerlingen mogen ook zelf woorden opschrijven of tekeningen maken. Geef de jongeren voldoende tijd en ruimte om hun fantasie de vrije loop te laten gaan. De collages worden nadien in de klas opgehangen en besproken. NABESPREKING
Men kan dieper ingaan op vooroordelen en stereotiepen. Holebi’s hebben namelijk veel te maken met vooroordelen en stereotiepen, en vaak zijn deze eerder negatief of fout gekleurd. Ga samen na of er in de collages vooroordelen of stereotiepen verwerkt zijn. Wijs erop dat ze hun mening niet enkel mogen baseren op vooroordelen en stereotiepen, want vaak komen deze niet overeen met de werkelijkheid. Enkele richtvragen bij dit gesprek zijn »» Heb/had jij bepaalde vooroordelen t.o.v. holebi’s? »» Ken jij enkele stereotiepe kenmerken voor holebi’s? »» Hebben jullie voorbeelden of bedenkingen bij vooroordelen en stereotiepen in de media of maatschappij?
5
werkmap.indd 5
01/10/2012 10:07:30
2.5 WAT VIND JE VAN …? DOEL »» »» »» »»
Het bewust worden van de eigen mening. De leerlingen aanzetten tot productief en creatief denken. Discussie op gang brengen over waarden en normen rond homoseksualiteit. Gedachten uitwisselen aan de hand van stellingen om te komen tot een ruimere en dus tolerantere houding tov holebi’s.
WERKWIJZE
Deze methodiek kan op verschillende manier gehanteerd worden in de klas. De leerlingen krijgen elk een stelling. De jongere leest zijn/haar stelling voor en geeft er zijn/haar mening over. De andere jongeren mogen erop reageren. Variante: het carrouselspel De leerlingen verdelen zich in een binnenste en een buitenste cirkel met het gezicht naar elkaar toe. De leerlingen van de buitenste cirkel hebben elk een envelop met stellingenkaarten. Op een teken van de leerkracht zetten de twee kringen zich in tegenovergestelde richting in beweging. Als de cirkels halt houden, nemen de jongeren van de buitenste kring een stelling en stellen deze aan de jongere van de binnenste kring. Nadat de mening over de stelling is gezegd, nemen de jongeren van de binnenste kring de omslag met de vraagkaarten over, waarna het hele verloop zich herhaalt. VOORBEELDEN VAN STELLINGEN »» »» »» »» »» »» »» »» »» »» »» »» »» »»
De knapste mannen zijn homo. Holebi-jongerengroepen, holebi-cafés, holebi-tijdschriften … zorgen ervoor dat holebi’s nog meer afgescheiden worden van hetero’s. Iedereen wordt biseksueel geboren. De beeldvorming rond homoseksualiteit in de media is nauwelijks verbeterd over de jaren heen. Holebi-koppels zijn niet bekwaam om kinderen op te voeden. Als je fantasieën hebt rond vrijen met iemand van hetzelfde geslacht, ben je al homo. Homo en lesbo word je pas na je 18e verjaardag. Het is goed dat het homohuwelijk bestaat. Bij een homo-koppel is er altijd iemand het ‘meisje’ en de andere de ‘jongen’. Homoseksualiteit is een trend. Homoseksualiteit is erfelijk. Homomannen zijn goed in het huishouden. Homoseksualiteit komt meer voor in Westerse landen dan in andere landen. Relaties tussen mensen uit verschillende culturen kunnen niet standhouden.
ACHTERGRONDINFORMATIE BIJ ENKELE STELLINGEN.
Homoseksualiteit is een trend. Homoseksualiteit is even oud als het bestaan van de mensheid zelf. Het kwam bij de Grieken, Romeinen en zelfs de Egyptenaren voor. Homoseksualiteit is erfelijk. Iedereen wordt biseksueel geboren. Hoe het precies zit weten onderzoekers niet, maar homoseksualiteit is in ieder geval niet erfelijk zoals de kleur van je huid of je ogen. De meeste homoseksuele mannen en vrouwen hebben heteroseksuele ouders. Wel blijkt uit onderzoek dat er bepaalde genetische aspecten een rol spelen bij homoseksualiteit. Zo kunnen er in een gezin meerdere broers en zussen homoseksueel zijn. Naast onderzoek naar genen is er ook onderzoek gedaan naar andere biologische aspecten van homoseksualiteit, zoals hormonen en hersenen. Het is nooit bewezen dat er biologische aanwijzingen zijn voor homoseksuele gevoelens. Homoseksualiteit komt meer voor in Westerse landen, dan in andere. Deze stelling klopt niet, maar het lijkt wel zo. Dit heeft met verschillende dingen te maken. Niet overal ter wereld gebruikt men het begrip homoseksualiteit op dezelfde manier als hier in het westen. En niet overal geven mensen op dezelfde manier uiting aan homoseksualiteit. Maar de belangrijkste reden dat het hier meer voor lijkt te komen, is tolerantie. In heel veel landen worden homoseksuelen officieel gediscrimineerd en wordt homoseksualiteit gezien als een misdrijf. Hoe toleranter de omgeving, des te meer mensen er openlijk voor uit komen. In grote delen van West-Europa, Noord-Amerika en Australië is men over het algemeen redelijk tolerant ten aanzien van homoseksualiteit. Daarom lijkt het alsof er in deze landen meer homoseksuelen wonen. Naast een wettelijk verbod heersen er in veel landen ook culturele en religieuze overtuigingen die het onmogelijk maken om openlijk een homoseksuele relatie te hebben.
6
werkmap.indd 6
01/10/2012 10:07:31
2.6 DURF JE HET OF DURF JE HET NIET? DOEL »» »» »» »»
Het leren aanknopen van een moeilijk gesprek. Zich leren inleven in bepaalde situaties. Het bewust worden van de holebi–problematiek en in het bijzonder van de moeilijkheden bij een comingout. Informatie en tips verstrekken over een coming-out.
WERKWIJZE
Verdeel de klas in groepjes, naargelang de verschillende rollen per situatie. Geef elke groep een situatiekaart (zie bijlage). De leerlingen kruipen in de rol van de persoon op het kaartje en spelen de situatie na. VOORBEELDSITUATIES VOOR OP DE KAARTEN »»
»»
»»
»»
»»
Je bent 19 jaar en je hebt pas je rijbewijs behaald. Je mag voor één keer de auto van je ouders gebruiken om naar de sporthal te gaan. Bij het terug naar huis rijden, ’s avonds laat, rij je bij het parkeren op de brievenbus. Er zit een grote deuk in de bumper van de auto. De volgende morgen bij het ontbijt moet je het nieuws aan je ouders vertellen. Je zit in het 4de jaar middelbaar onderwijs. Wiskunde is niet je beste vak en telkens bij het behalen van slechte punten, handteken je zelf de test. Je leraar krijgt argwaan en roept je ter verantwoording. Je krijgt de kans om zelf alles thuis op te biechten vooraleer je leraar contact met je ouders gaat opnemen. Je beste vriend(in) vertelt aan jou een geheim dat je absoluut niet mag doorvertellen. Hoewel je gezworen hebt om het niet door te vertellen, heb je het toch aan iemand van de klas verteld. Je hebt er echter spijt van en je wil je vriend(in) inlichten voordat zij het te weten komt van anderen. Je wilt het uitmaken met je lief omdat je een oogje hebt op iemand anders. Je ziet hem/haar heel graag en jullie hebben een heel goede relatie samen. Hij/zij vermoedt dan ook niets en denkt dat jullie heel gelukkig zijn samen. Je wilt hem/haar niet kwetsen maar je moet toch het moeilijke nieuws vertellen. In de klas zit er meisje dat onfris ruikt. Waarschijnlijk is het te wijten aan een verkeerde deodorant. Je wilt het haar vertellen zodat zij het zelf weet en er iets aan kan doen.
NABESPREKING
Enkele richtvragen: »» Hoe formuleert hij/ zij het slechte nieuws? »» Probeert hij/zij eventuele lichtpunten aan te geven in de boodschap? »» Heeft hij/zij ook goed nieuws gemeld? Vind jij het verstandig om ook goed nieuws te vertellen? »» Heb jij al ooit slecht nieuws moeten vertellen? »» Was het moeilijk om slecht nieuws te vertellen? Link naar holebi-problematiek Wanneer holebi’s hun geaardheid bekend maken spreekt men van een coming-out. Voor sommige jongeren is niet vanzelfsprekend om hun geaardheid openbaar te maken. Onbespreekbaarheid met de omgeving, nietaanvaarding van de cultuur, twijfels en verwarring zorgen ervoor dat jongeren het moeilijk hebben om hun gevoelens aan anderen te vertellen, of om hun gevoelens te aanvaarden. Soms wordt hun coming-out positief ervaren, in andere wordt deze als ‘slecht’ nieuws ervaren. Zo staan sommige ouders of vrienden niet open voor hun geaardheid, of hebben ze even tijd nodig om het nieuws te aanvaarden. Enkele richtvragen: »» Hoe zou jij thuis vertellen dat je homoseksueel/lesbisch/biseksueel bent? »» Hoe zou jij reageren mocht je kind later zeggen dat hij/zij holebi is? »» Is homoseksualiteit bij jou thuis bespreekbaar? »» Zou een vriend/vriendin bij jou terecht kunnen om je dit nieuws te vertellen? »» Hoe denk je dat een coming out-proces verloopt? Welke gevoelens gaan daarmee gepaard? »» Stel dat jij holebi zou zijn, zou je het aan andere jongens en meisjes binnen je werking vertellen? Tips bij coming-out: »» De holebi-jongere vertelt het best pas als hij/zij er zelf écht klaar voor is. Je kan het meisje/de jongen in kwestie op het hart drukken om zélf het tempo te bepalen. Forceren heeft immers weinig zin, de holebi-jongere moet het zélf helemaal zien zitten. »» De holebi-jongere geeft de ouders, de vrienden … best ook even tijd. Als jonge holebi heeft hij/zij zelf ook wat tijd nodig gehad om dit allemaal op een rijtje te zetten. Geef daarom de tip mee om ook wat krediet te geven aan de ouders, de vrienden … Zij verdienen immers
7
werkmap.indd 7
01/10/2012 10:07:31
»»
ook die tijd. Bereid de holebi-jongere er ook op voor dat de omgeving in het begin misschien wat raar kan reageren. Maar als hij/zij de kans geeft om vragen te stellen kan dit snel veranderen. Wijs de holebijongere er op dat dit voor zijn/haar omgeving ook helemaal nieuw is! De holebi-jongere zorgt best voor opvang wanneer de coming out gepland is. Als de holebi-jongere het aan ouders, vrienden … wil vertellen, is het verstandig als hij/zij er voor zorgt dat er nadien iemand is (die hij/zij al in vertrouwen heeft genomen) om bij terecht te kunnen. Indien de reactie van ouders, vrienden … niet erg positief
2.7 VERRUIM JE BLIK! DOEL »» »»
Aantonen dat het referentiekader een belangrijke rol speelt bij de interpretatie van bepaalde zaken. Het leren kijken buiten het vertrouwde referentiekader.
WERKWIJZE
Lees volgende situaties voor aan de leerlingen. De leerlingen trachten een antwoord te formuleren. Nadien worden deze klassikaal besproken. SITUATIES »» »»
Het is nacht en het raam staat open in de slaapkamer. Marieke ligt dood op de grond met een paar druppels water naast haar lichaam … Wat is er gebeurd? Pieter en Hanne hebben samen op restaurant gegeten en voelen zich nadien niet lekker. Hoe zou het komen dat zij zich niet lekker voelen?
Antwoorden op de situaties »» Marieke is geen mens maar een vis. Zij is uit haar bokaal gesprongen en gestorven door uitdroging. »» Pieter en Hanne hebben op een boot gedineerd en werden zeeziek. NABESPREKING
Uit deze oefening blijkt dat het moeilijk is om buiten het vertrouwde referentiekader te kijken. Je referentiekader is de ‘bril’ waarmee je kijkt en nadenkt. Dit kader wordt o.a. gevormd door je opvoeding, je opleiding (de school), je omgeving en je cultuur. Iedereen wordt (on)bewust beïnvloed door zijn referentiekader. Het referentiekader speelt ook een rol bij het omgaan met seksualiteit. In sommige allochtone culturen wordt homoseksualiteit niet geaccepteerd om verscheidene redenen (plicht heterohuwelijk, westers, koran, mannen gedragen zich ‘vrouwelijk’, abnormaal, traditie …). Zo aanvaarden sommigen homoseksualiteit niet omdat hun referentiekader het niet aanvaardt.
2.8 ALS IK TWEE JONGENS ZIE DOEL »» »» »»
Het uitwisselen van gedachten. Inzicht krijgen hoe normen tot stand komen. Normen ter discussie durven stellen.
WERKWIJZE
De leerlingen krijgen een blad met zinnen (zie bijlage) die ze individueel moeten aanvullen met de eigen gedachten. Na 5 minuten wordt alles met gans de klas uitgewisseld. Tijdens de uitwisseling worden de antwoorden in kernwoorden per zin op het bord gezet. Er wordt geïnventariseerd hoeveel jongeren er ongeveer hetzelfde antwoord hebben gegeven. Het antwoord met de hoogste score wordt tot norm verheven. De verkregen normen worden besproken. »» »» »» »» »» »» »»
Als ik een jongen en een meisje hand in hand zie lopen, dan denk ik ... Als ik een meisje met een meisje hand in hand zie lopen, dan denk ik ... Als ik een jongen met een jongen hand in hand zie lopen, dan denk ik ... Als ik een jong meisje met een oude man hand in hand zie lopen, dan denk ik ... Als ik twee oude mensen elkaar zie kussen, dan denk ik ... Als ik twee jongens elkaar zie kussen, dan denk ik ... Als ik een jongen een meisje zie kussen, dan denk ik ...
8
werkmap.indd 8
01/10/2012 10:07:31
2.9 TEST JEZELF DOEL »»
Het uitwisselen van je eigen testresultaten en het elkaar bevragen.
WERKWIJZE
De leerlingen krijgen een werkblad met meerkeuzevragen (zie bijlage) die zij individueel beantwoorden. Nadien volgt een klasgesprek. Variatie Het werkblad kan ook als huiswerk meegegeven worden ter voorbereiding op het onderwerp. Via de verzamelde antwoorden krijgt de leerling een beeld van de positieve en negatieve ideeën van de klasgenoten. MEERKEUZEVRAGEN 1.
Ken je mensen in je omgeving van wie je weet dat zij homo, lesbisch of bi zijn? oo Ja oo Nee oo Zeker weten doe ik het niet, maar ik heb mijn vermoedens
2.
Kun je je voorstellen dat je zelf holebi zou zijn? oo Nooit over nagedacht oo Ben je gek! oo Waarom niet?
3.
Stel dat je holebi bent. Wat vind je dan het vervelendste om elke dag te moeten ervaren? oo Altijd mannen en vrouwen samen in de reclame. oo Dat anderen denken dat ik hetero ben, zolang ik zelf niet vertel dat het niet zo is. oo Merken dat ik ‘anders’ ben.
4.
Als een vriend of een vriendin je vertelt dat hij of zij holebi is, wat zou je dan denken? oo Geen probleem, voor mij blijft hij of zij dezelfde. oo Jakkes! oo Altijd al gedacht. oo Dat had ik niet verwacht. Misschien ben ik het ook wel?
5.
Heb je zelf wel eens gemerkt dat mensen ervan uitgaan dat je heteroseksueel bent? oo Ja. oo Nee. oo Nooit op gelet of over nagedacht.
2.10 DE ROZE QUIZ DOEL »» »»
Informeren rond homoseksualiteit Kennis opdoen rond alles aspecten van homoseksualiteit
WERKWIJZE
Verdeel de klas in verschillende groepen van 3 à 4 leerlingen. Elke groep kiest een naam in verband met homoseksualiteit voor zijn groep. Elk groep krijgt een quizblad (in bijlage) en probeert de antwoorden te vinden. Zij krijgen hiervoor een tiental minuten de tijd. Nadien worden de vragen klassikaal besproken. 1.
Sinds wanneer mogen holebi’s volgens de wet burgerlijk trouwen in België? A. Sinds 1 januari 1997 B. Sinds 28 mei 2000 C. Sinds 23 juni 2003 D. Holebi’s mogen niet trouwen
2.
Welke discussie ontstond er na de 1ste Belgian Gay and Lesbian Pride (BGLP)? A. Er waren meer homo’s dan lesbiennes in de parade. B. In de pers werden er voornamelijk extravagante figuren getoond, waardoor de parade een aanstootgevende bijklank kreeg. C. De opkomst was zeer klein, en men vroeg zich af deze parade nog toekomst had. D. Er namen ook hetero’s deel aan deze parade. 9
werkmap.indd 9
01/10/2012 10:07:32
3.
Welk holebi-symbool is ontstaan tijdens de 2de wereldoorlog? A. De regenboogvlag B. Het rode lintje C. De roze driehoek D. Een roze en een blauwe driehoek die elkaar overlappen
4.
Welke film is een holebifilm? A. ‘Brokeback mountain’ B. ‘The fighting temptations’ C. ‘In the land of woman’ D. ‘Bad boys II’
5.
Sinds wanneer werd homoseksualiteit geschrapt op de lijst van geestelijke ziekten door de Wereldgezondheidsorganisatie? A. 1 januari 1982 B. 12 november 1968 C. 17 mei 1990 D. Homoseksualiteit heeft nooit op deze lijst gestaan
6.
Wat zijn Roze Huizen? A. Opvangtehuizen voor lesbiennes. B. Ontmoetingsplaatsen voor holebi’s. C. Roze Huizen heeft niets te maken met holebi’s, dit begrip bestaat zelfs niet. D. Roze huizen zijn plaatsen waar fuiven georganiseerd worden voor holebi-jongeren. Hierbij is roze telkens het thema. Iedereen moet in het roze gekleed zijn of roze accenten dragen.
7.
Wat betekent meemoeder? A. Een meemoeder is de grootmoeder van een lesbische moeder. B. Een moeder die zich out als lesbienne nadat ze kinderen heeft gehad met een man. C. Meemoeder is een term uit de dierenwereld. D. Wanneer lesbische koppels samen een kind hebben, is er sprake van een biologische moeder, degene die het kind heeft gebaard, en een meemoeder.
8.
Welke van deze bekende mensen is geen holebi? A. Wim De Vilder B. Yanaïka van ‘Mijn restaurant’ C. Peter Van de Veire D. Angelina Jolie
9.
Wat bedoelt men met homofobische uitspraken? A. Uitspraken over holebi’s. B. Positieve uitspraken over holebi’s. C. Haatdragende of angstige uitspraken over holebi’s. D. Uitspraken over holebi’s waarbij men het woord homo niet uitspreekt.
10. Welke uitspraak is fout? A. Er is geen verschil tussen homofilie en homoseksualiteit. B. Homofilie is een ouderwets woord voor homoseksualiteit. C. Homofielen zijn tegen homoseksualiteit. D. De term homofiel wordt nog vaak gebruikt in religieuze contexten.
NABESPREKING
Hier volgt achtergrondinformatie bij enkele vragen. Vraag 3 Regenboogvlag Het symbool van de holebigemeenschap. De vele kleuren symboliseren de diversiteit binnen de beweging. Rode lintje Het rode lint is het symbool voor de internationale bestrijding van hiv en aids Roze driehoek Homomannen droegen dit symbool in de nazi-kampen tijdens de tweede wereldoorlog. Nu is de roze driehoek een symbool van trots en strijdvaardigheid. 10
werkmap.indd 10
01/10/2012 10:07:32
Roze en blauwe driehoek die elkaar overlappen Dit is het symbool van biseksualiteit. Vraag 5 Sindsdien is 17 mei de nationale dag ter bestrijding van de homofobie. Vraag 7 Er bestaat een Roze Huis in Gent, Antwerpen, Hasselt en Brussel. Plaatselijke holebi-verenigingen maken gebruik van de infrastructuur voor hun activiteiten. Vraag 8 Wim De Vilder (homo), Yanaïka (lesbisch), Angelina Jolie (biseksueel)
2.11 HET ROZE KRUISWOORDRAADSEL DOEL »» »»
Informeren rond homoseksualiteit. Kennis opdoen rond alles aspecten van homoseksualiteit.
WERKWIJZE
Verdeel de klas in verschillende groepen van 3 à 4 leerlingen. Elk groep krijgt een kruiswoordraadsel (in bijlage) en probeert de antwoorden te vinden. Ze moeten ook het verticaal woord raden. Ze krijgen hiervoor een tiental minuten de tijd. Nadien worden de vragen klassikaal besproken. 1.
Hoe noemt men iemand die zeer angstig is voor homo’s? HOMOFOOB
2.
Op welk natuurverschijnsel is de holebi-vlag gebaseerd? REGENBOOG
3.
Welke kleur had de driehoek die homoseksuele mannen droegen in concentratiekampen tijdens WOII? ROZE
4.
Geef een synoniem voor homo? FLIKKER
5.
Het naar buiten komen met je seksuele voorkeur, wordt ook ‘uit de … komen’ genoemd. KAST
6.
“Alle homo’s zijn verwijfd” is een uitspraak van iemand die gebrek aan kennis heeft over homoseksualiteit. Hoe noemt men zo een uitspraak? VOOROORDEEL
7.
Hoe noemt men iemand die verliefd wordt op iemand van het tegenovergestelde geslacht? HETERO
8.
Hoe noemt men de jaarlijkse parade voor holebi’s? Ze heeft een Engelse naam. GAY PRIDE
Het verticale woord is HOMOSEKSUALITEIT.
11
werkmap.indd 11
01/10/2012 10:07:32
MEER INFO OVER HOLEBI HOLEBIFOON Voor al je vragen rond homoseksualiteit Bellen: is bereikbaar op maandag en donderdag (behalve op feestdagen) van 18u tot 22u en op woensdag van 14u tot 22u op het gratis nummer 0800 99 533. Mailen:
[email protected] Chatten: www.holebifoon.be
WEL JONG NIET HETERO vzw Samenwerkingsverband van de Vlaamse en Brussels holebi-jongerengroepen www.weljongnietherero.be
DE HOLEBIFEDERATIE Koepel van de Vlaamse holebiverenigingen www.holebifederatie.be
ROSA DOCUMENTATIECENTRUM ROL EN SAMENLEVING (literatuur en documentatie i.v.m. lesbianisme) www.rosadoc.be
[email protected]
MERHABA vzw Belgische allochtone holebi-vereniging www.merhaba.be
SHOUF SHOUF vzw Allochtone holebivereniging www.shouf-shouf.be
12
werkmap.indd 12
01/10/2012 10:07:32
BRONNEN WWW.HOMOSEKSUALITEIT.HOLEBI-INFO.BE WWW.WELJONGNIETHETERO.BE/DOWNLOADS/WJNH_VREEMDE_EEND_IN_DE_BIJT.PDF WWW.STEUNPUNTJEUGD.BE/THEMAS/KADERVORMING/METHODIEKEN/
WEET WIE IK BEN?
Educatieve map homoseksuele en lesbische vorming, het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Gelijke Kansen in Vlaanderen, Gent, 30 september 1998
13
werkmap.indd 13
01/10/2012 10:07:33
BIJLAGE 1 TABOE
HOMOSEKSUALITEIT
HOMOHUWELIJK
Mag men niet zeggen
Mag men niet zeggen
mannen - vrouwen - geslacht
lesbisch - trouwen - ringen
BROKEBACK MOUNTAIN
GLENN DE GENDT
Mag men niet zeggen
Mag men niet zeggen
film - Heath Ledger
zanger - Get Ready
DE REGENBOOG
TABOE
Mag men niet zeggen
Mag men niet zeggen
zon - regen - kleuren
spreken - vooroordeel
COMING-OUT Mag men niet zeggen
homo - er voor uitkomen
werkmap.indd 14
01/10/2012 10:07:33
BIJLAGE 2 DURF JE HET OF DURF JE HET NIET? KAART 1 Je bent 19 jaar en je hebt pas je rijbewijs behaald. Je mag voor één keer de auto van je ouders gebruiken om naar de sporthal te gaan. Bij het terug naar huis rijden, ’s avonds laat, rij je bij het parkeren op de brievenbus. Er zit een grote deuk in de bumper van de auto. De volgende morgen bij het ontbijt moet je het nieuws aan je ouders vertellen.
KAART 2 Je zit in het 4de jaar middelbaar onderwijs. Wiskunde is niet je beste vak en telkens bij het behalen van slechte punten, handteken je zelf de test. Je leraar krijgt argwaan en roept je ter verantwoording. Je krijgt de kans om zelf alles thuis op te biechten vooraleer je leraar contact met je ouders gaat opnemen.
KAART 3 Je beste vriend(in) vertelt aan jou een geheim dat je absoluut niet mag doorvertellen. Hoewel je gezworen hebt om het niet door te vertellen, heb je het toch aan iemand van de klas verteld. Je hebt er echter spijt van en je wilt je vriend(in) inlichten voordat zij het te weten komt van anderen.
KAART 4 Je wilt het uitmaken met je lief omdat je een oogje hebt op iemand anders. Je ziet hem/haar heel graag en jullie hebben een heel goede relatie samen. Hij/zij vermoedt dan ook niets en denkt dat jullie heel gelukkig zijn samen. Je wilt hem/haar niet kwetsen maar je moet toch het moeilijke nieuws vertellen.
KAART 5 In de klas zit er meisje dat onfris ruikt. Waarschijnlijk is het te wijten aan een verkeerde deodorant. Je wilt het haar vertellen zodat zij het zelf weet en er iets aan kan doen.
werkmap.indd 15
01/10/2012 10:07:33
BIJLAGE 3 ALS IK TWEE JONGENS ZIE … 1.
Als ik een jongen en een meisje hand in hand zie lopen, dan denk ik ...
2.
Als ik een meisje met een meisje hand in hand zie lopen, dan denk ik ...
3.
Als ik een jongen met een jongen hand in hand zie lopen, dan denk ik ...
4.
Als ik een jong meisje met een oude man hand in hand zie lopen, dan denk ik ...
5.
Als ik twee oude mensen elkaar zie kussen, dan denk ik ...
6.
Als ik twee jongens elkaar zie kussen, dan denk ik ...
7.
Als ik een jongen een meisje zie kussen, dan denk ik ...
werkmap.indd 16
01/10/2012 10:07:33
BIJLAGE 4 TEST JEZELF 1.
Ken je mensen in je omgeving van wie je weet dat zij homo, lesbisch of bi zijn? oo Ja oo Nee oo Zeker weten doe ik het niet, maar ik heb mijn vermoedens.
2.
Kun je je voorstellen dat je zelf holebi zou zijn? oo Nooit over nagedacht. oo Ben je gek! oo Waarom niet?
3.
Stel dat je holebi bent. Wat vind je dan het vervelendste om elke dag te moeten ervaren? oo Altijd mannen en vrouwen samen in de reclame. oo Dat anderen denken dat ik hetero ben, zolang ik zelf niet vertel dat het niet zo is. oo Merken dat ik ‘anders’ ben.
4.
Als een vriend of een vriendin je vertelt dat hij of zij holebi is, wat zou je dan denken? oo Geen probleem, voor mij blijft hij of zij dezelfde. oo Jakkes! oo Altijd al gedacht. oo Dat had ik niet verwacht. Misschien ben ik het ook wel?
5.
Heb je zelf wel eens gemerkt dat mensen ervan uitgaan dat je heteroseksueel bent? oo Ja oo Nee oo Nooit op gelet of over nagedacht.
werkmap.indd 17
01/10/2012 10:07:33
BIJLAGE 5 DE ROZE QUIZ 1.
Sinds wanneer mogen holebi’s volgens de wet burgerlijk trouwen in België? A. Sinds 1 januari 1997 B. Sinds 28 mei 2000 C. Sinds 23 juni 2003 D. Holebi’s mogen niet trouwen
2.
Welke discussie ontstond er na de 1ste Belgian Gay and Lesbian Pride (BGLP)? A. Er waren meer homo’s dan lesbiennes in de parade. B. In de pers werden er voornamelijk extravagante figuren getoond, waardoor de parade een aanstootgevende bijklank kreeg. C. De opkomst was zeer klein, en men vroeg zich af deze parade nog toekomst had. D. Er namen ook hetero’s deel aan deze parade.
3.
Welk holebi-symbool is ontstaan tijdens de 2de wereldoorlog? A. De regenboogvlag B. Het rode lintje C. De roze driehoek D. Een roze en een blauwe driehoek die elkaar overlappen
4.
Welke film is een holebifilm? A. ‘Brokeback mountain’ B. ‘The fighting temptations’ C. ‘In the land of woman’ D. ‘Bad boys II’
5.
Sinds wanneer werd homoseksualiteit geschrapt op de lijst van geestelijke ziekten door de Wereldgezondheidsorganisatie? A. 1 januari 1982 B. 12 november 1968 C. 17 mei 1990 D. Homoseksualiteit heeft nooit op deze lijst gestaan
6.
Wat zijn Roze Huizen? A. Opvangtehuizen voor lesbiennes. B. Ontmoetingsplaatsen voor holebi’s. C. Roze Huizen heeft niets te maken met holebi’s, dit begrip bestaat zelfs niet. D. Roze huizen zijn plaatsen waar fuiven georganiseerd worden voor holebi-jongeren. Hierbij is roze telkens het thema. Iedereen moet in het roze gekleed zijn of roze accenten dragen.
7.
Wat betekent meemoeder? A. Een meemoeder is de grootmoeder van een lesbische moeder. B. Een moeder die zich out als lesbienne nadat ze kinderen heeft gehad met een man. C. Meemoeder is een term uit de dierenwereld. D. Wanneer lesbische koppels samen een kind hebben, is er sprake van een biologische moeder, degene die het kind heeft gebaard, en een meemoeder.
8.
Welke van deze bekende mensen is geen holebi? A. Wim De Vilder B. Yanaïka van ‘Mijn restaurant’ C. Peter Van de Veire D. Angelina Jolie
werkmap.indd 18
01/10/2012 10:07:34
9.
Wat bedoelt men met homofobische uitspraken? A. Uitspraken over holebi’s. B. Positieve uitspraken over holebi’s. C. Haatdragende of angstige uitspraken over holebi’s. D. Uitspraken over holebi’s waarbij men het woord homo niet uitspreekt.
10. Welke uitspraak is fout? A. Er is geen verschil tussen homofilie en homoseksualiteit. B. Homofilie is een ouderwets woord voor homoseksualiteit. C. Homofielen zijn tegen homoseksualiteit. D. De term homofiel wordt nog vaak gebruikt in religieuze contexten.
werkmap.indd 19
01/10/2012 10:07:34
BIJLAGE 6 HET ROZE KRUISWOORDRAADSEL 1.
Hoe noemt men iemand die zeer angstig is voor homo’s?
2.
Op welk natuurverschijnsel is de holebi-vlag gebaseerd?
3.
Welke kleur had de driehoek die homoseksuele mannen droegen in concentratiekampen tijdens WOII?
4.
Geef een synoniem voor homo?
5.
Het naar buiten komen met je seksuele voorkeur, wordt ook ‘uit de … komen’ genoemd.
6.
“Alle homo’s zijn verwijfd” is een uitspraak van iemand die gebrek aan kennis heeft over homoseksualiteit. Hoe noemt men zo een uitspraak?
7.
Hoe noemt men iemand die verliefd wordt op iemand van het tegenovergestelde geslacht?
8.
Hoe noemt men de jaarlijkse parade voor holebi’s? Ze heeft een Engelse naam.
Het verticale woord is ...........................................................................................................
1 2
3 4 5
6
7
8
werkmap.indd 20
01/10/2012 10:07:34
