opinie
Tekst: Elt KLu (b.d.) Mr H.H. Kruize
Operatie Serval Een 29-dagen analyse van de Franse inzet in het West-Afrikaanse Mali Het operatiegebied
Kaartje Mali e.o.
Mali ligt in West-Afrika, ruim 4.000 km van Parijs, ongeveer 6 uur vliegen. Het vliegveld Bamako-Senou (afgekort BKO) ligt ongeveer 14 km. verwijderd van het centrum van de stad. Het tijdsverschil tussen Parijs en de hoofdstad Bamako is 1 uur (Parijs UTC+2, Bamako UTC+1). Vluchten naar Bamako vinden plaats met tussenstops, er zijn geen rechtstreekse vluchten. De belangrijkste economische bronnen, uraniummijnen, bevinden zich in het NO-deel. In dit gebied liggen ook de belangrijke steden Timboektoe (wie is er niet naar toe gelopen) en Gao. Er wonen ruim 15 miljoen mensen op een oppervlakte van 1.240.192 km² (1,6% water). Mali meet maximaal 1.800 kilometer van oost naar west en 1.600 kilometer van noord naar zuid. Het is een voormalige Franse kolonie en is sinds 1960 onafhankelijk. Het Zuiden en Westen zijn het dichtstbevolkt, maar zijn ook het vruchtbaarst. Het NO is grotendeels woestijn.
van het regeringsleger vinden dat de politiek hun niet genoeg middelen geeft om de rebellen aan te pakken. Onder leiding van kapitein Amadou Sanogo plegen ze op 22 januari 2011 een staatsgreep en zetten president Touré af. Maar de junta raakt internationaal helemaal geïsoleerd. De MNLA maakt van de verwarring in Bamako gebruik door het hele NO van het land te veroveren, inclusief de steden Timboektoe en Goa. Onder druk van de buurlanden geeft Sanago de macht terug. Het leger blijft echter morren. Dan roept de MNLA de onafhankelijkheid van het N van Mali uit. Dit gebied wordt Azawad genoemd. Het betreft een reusachtig gebied. Ze sluiten daarom een verbond met Ansar Dine3, Het islamitisch recht wordt ingevoerd en door de strikte interpretatie van de islam vernietigen zij in Timboektoe historisch waardevolle mausolea, die behoren tot het UNESCO-werelderfgoed .
De wereld kijkt toe maar onderneemt niets. De aanwezigheid van AQIM baart de wereld wel zorgen. De VN Veiligheidsraad geeft de West-Afrikaanse landen in december 2012 toestemming om troepen te sturen naar Mali. Het blijft aanvankelijk bij woorden, want wie gaat dit financieren? Ansar Dine neemt dan de stad Konna in, op 70 km. van de belangrijkste stad Mopti. Deze stad is de poort naar de hoofdstad Bamako. Voor Frankrijk, de voormalige koloniale macht, is dit een brug te ver, althans de regering gebruikt dit motief voor de inzet van Franse troepen. De Franse president stuurt op 11 januari 2013 enkele honderden militairen naar Bamako om het Malinese leger bij te staan in zijn strijd tegen extremistische moslimrebellen.
Legitimiteit inzet
Hollande zegt daarover aan het begin van de interventie op 11 januari 2013 dat ‘Frankrijk geen ander doel heeft
14 | Carré 2 | 2013
Wat het mandaat betreft, de inzet van de Franse troepenmacht vindt plaats zonder internationale goedkeuring, let wel: er is aan Frankrijk geen apart mandaat gegeven om te interveniëren. De regering in Mali heeft met spoed een formele aanvraag ingediend bij de Franse regering om in te grijpen. De VN Veiligheidsraad heeft wel toestemming gegeven voor de inzet van Afrikaanse troepen. Een inzet van NAVO-strijdkrachten is niet aan de orde.
Het Franse BPC Dixmude
De verplaatsing. Mensen en materieel worden verplaatst per schip vanuit Toulon naar Dakar, alwaar zij ontscheepten. Verder vonden verplaatsingen plaats per vliegtuig naar Tsjaad met gehuurde transportvliegtuigen (Antonov) en ter beschikking gestelde Amerikaanse en Britse C-17’s7. Frankrijk kreeg op 19 januari 2013 ook Belgische hulp. Premier Di Rupo (PS) stelde zijn ‘copin’ veertig militairen ter beschikking en twee C-130’s plus een Augusta helikopter (voor medische doeleinden). De Nederlandse minister van buitenlandse zaken heeft gezegd dat Nederland zal bezien of het kan helpen met het trainen van het Malinese leger (tweede Kunduz?). De Amerikanen hebben een drone ter beschikking gesteld van
het type Global Hawk. Ook Niger, Burkina Faso, Benin, Togo, Senegal en Nigeria zegden toe om troepen te sturen. Groot-Brittannië en ons land verlenen eveneens logistieke steun, maar nemen zelf niet deel aan de gevechten. ‘Operatie Serval’ is niettemin een internationale interventie, maar de ruggengraat van de troepenmacht is zonder enige twijfel Frans, eh... vreemdelingen van het Vreemdelingenlegioen.
Verloop van de strijd
Honderd Franse kwartiermakers moesten tijdens de ‘out of area’ operatie verkenningen doen, de ontvangst van het contingent voorbereiden en intussen het Malinese leger steun bieden in afwachting van de komst van het contingent van 2.400 militairen. Het transport van deze groep vond plaats met C-130 Hercules en C-160 Transal.
Voorbereidingen
Politieke situatie
Mali is een van de armste landen ter wereld. In het Noorden vormen de Toearegs een belangrijke bevolkingsgroep1. In 1990 komen zij in opstand tegen het regime2. Ongeveer 200.000 burgers, uit onder meer Gao, slaan om die reden op de vlucht. De officieren
dan de strijd tegen het terrorisme’4. Deze opstelling is nodig om de wereld duidelijk te maken dat Mali niet opnieuw door Frankrijk zal worden gekolonialiseerd. Op 15 januari 2013 breidt Hollande de doelstelling uit, het gaat nu om ‘het stopzetten van de terroristische agressie. Frankrijk wil Mali in staat stellen zijn territoriale integriteit te herstellen en zich ervan te verzekeren dat er legitieme autoriteiten zijn, een verkiezingsproces’5. Maar de Franse inzet staat wat haar doelen en haar mandaat betreft toch bloot aan kritiek. Het doel betreft tot dusver o.m. de terroristische agressie, het is waarschijnlijk niet de hoofdreden van de interventie, want de Fransen imponeren m.i. niet in de strijd tegen het fundamentalistische terrorisme. De expansie van Al-Qaïda zet in Afrika door naar het Westen, waar het merendeel van de Fransen woont en werkt. De Franse economische belangen worden bedreigd en dit is waarschijnlijk de echte reden om in te grijpen6.
Uit ‘Le Monde’ 31.01.13, tekst op het bord luidt: De stad Timboektoe is gegrondvest op de islam en valt onder jurisdictie van de islamitische wetgeving (sharia)
Opdracht. Het Franse Ministerie van Defensie is al sedert oktober 2012 bezig met het voorbereiden van de missie, die de naam ‘Operatie Serval’ krijgt. De president van de Franse republiek geeft de minister van defensie, Jean Ives LE DRIAN, op 11 januari 2013 opdracht daadwerkelijk in Mali te interveniëren. De ‘Operatie Serval’ is begonnen. Het land stuurt initieel ca. 100 militairen. Ruim een week later bevinden zich circa 2.500 Franse militairen op Malinees grondgebied.
Inname van de Niger Bend
15
opinie
Tekst: Elt KLu (b.d.) Mr H.H. Kruize
Operatie Serval Een 29-dagen analyse van de Franse inzet in het West-Afrikaanse Mali Het operatiegebied
Kaartje Mali e.o.
Mali ligt in West-Afrika, ruim 4.000 km van Parijs, ongeveer 6 uur vliegen. Het vliegveld Bamako-Senou (afgekort BKO) ligt ongeveer 14 km. verwijderd van het centrum van de stad. Het tijdsverschil tussen Parijs en de hoofdstad Bamako is 1 uur (Parijs UTC+2, Bamako UTC+1). Vluchten naar Bamako vinden plaats met tussenstops, er zijn geen rechtstreekse vluchten. De belangrijkste economische bronnen, uraniummijnen, bevinden zich in het NO-deel. In dit gebied liggen ook de belangrijke steden Timboektoe (wie is er niet naar toe gelopen) en Gao. Er wonen ruim 15 miljoen mensen op een oppervlakte van 1.240.192 km² (1,6% water). Mali meet maximaal 1.800 kilometer van oost naar west en 1.600 kilometer van noord naar zuid. Het is een voormalige Franse kolonie en is sinds 1960 onafhankelijk. Het Zuiden en Westen zijn het dichtstbevolkt, maar zijn ook het vruchtbaarst. Het NO is grotendeels woestijn.
van het regeringsleger vinden dat de politiek hun niet genoeg middelen geeft om de rebellen aan te pakken. Onder leiding van kapitein Amadou Sanogo plegen ze op 22 januari 2011 een staatsgreep en zetten president Touré af. Maar de junta raakt internationaal helemaal geïsoleerd. De MNLA maakt van de verwarring in Bamako gebruik door het hele NO van het land te veroveren, inclusief de steden Timboektoe en Goa. Onder druk van de buurlanden geeft Sanago de macht terug. Het leger blijft echter morren. Dan roept de MNLA de onafhankelijkheid van het N van Mali uit. Dit gebied wordt Azawad genoemd. Het betreft een reusachtig gebied. Ze sluiten daarom een verbond met Ansar Dine3, Het islamitisch recht wordt ingevoerd en door de strikte interpretatie van de islam vernietigen zij in Timboektoe historisch waardevolle mausolea, die behoren tot het UNESCO-werelderfgoed .
De wereld kijkt toe maar onderneemt niets. De aanwezigheid van AQIM baart de wereld wel zorgen. De VN Veiligheidsraad geeft de West-Afrikaanse landen in december 2012 toestemming om troepen te sturen naar Mali. Het blijft aanvankelijk bij woorden, want wie gaat dit financieren? Ansar Dine neemt dan de stad Konna in, op 70 km. van de belangrijkste stad Mopti. Deze stad is de poort naar de hoofdstad Bamako. Voor Frankrijk, de voormalige koloniale macht, is dit een brug te ver, althans de regering gebruikt dit motief voor de inzet van Franse troepen. De Franse president stuurt op 11 januari 2013 enkele honderden militairen naar Bamako om het Malinese leger bij te staan in zijn strijd tegen extremistische moslimrebellen.
Legitimiteit inzet
Hollande zegt daarover aan het begin van de interventie op 11 januari 2013 dat ‘Frankrijk geen ander doel heeft
14 | Carré 2 | 2013
Wat het mandaat betreft, de inzet van de Franse troepenmacht vindt plaats zonder internationale goedkeuring, let wel: er is aan Frankrijk geen apart mandaat gegeven om te interveniëren. De regering in Mali heeft met spoed een formele aanvraag ingediend bij de Franse regering om in te grijpen. De VN Veiligheidsraad heeft wel toestemming gegeven voor de inzet van Afrikaanse troepen. Een inzet van NAVO-strijdkrachten is niet aan de orde.
Het Franse BPC Dixmude
De verplaatsing. Mensen en materieel worden verplaatst per schip vanuit Toulon naar Dakar, alwaar zij ontscheepten. Verder vonden verplaatsingen plaats per vliegtuig naar Tsjaad met gehuurde transportvliegtuigen (Antonov) en ter beschikking gestelde Amerikaanse en Britse C-17’s7. Frankrijk kreeg op 19 januari 2013 ook Belgische hulp. Premier Di Rupo (PS) stelde zijn ‘copin’ veertig militairen ter beschikking en twee C-130’s plus een Augusta helikopter (voor medische doeleinden). De Nederlandse minister van buitenlandse zaken heeft gezegd dat Nederland zal bezien of het kan helpen met het trainen van het Malinese leger (tweede Kunduz?). De Amerikanen hebben een drone ter beschikking gesteld van
het type Global Hawk. Ook Niger, Burkina Faso, Benin, Togo, Senegal en Nigeria zegden toe om troepen te sturen. Groot-Brittannië en ons land verlenen eveneens logistieke steun, maar nemen zelf niet deel aan de gevechten. ‘Operatie Serval’ is niettemin een internationale interventie, maar de ruggengraat van de troepenmacht is zonder enige twijfel Frans, eh... vreemdelingen van het Vreemdelingenlegioen.
Verloop van de strijd
Honderd Franse kwartiermakers moesten tijdens de ‘out of area’ operatie verkenningen doen, de ontvangst van het contingent voorbereiden en intussen het Malinese leger steun bieden in afwachting van de komst van het contingent van 2.400 militairen. Het transport van deze groep vond plaats met C-130 Hercules en C-160 Transal.
Voorbereidingen
Politieke situatie
Mali is een van de armste landen ter wereld. In het Noorden vormen de Toearegs een belangrijke bevolkingsgroep1. In 1990 komen zij in opstand tegen het regime2. Ongeveer 200.000 burgers, uit onder meer Gao, slaan om die reden op de vlucht. De officieren
dan de strijd tegen het terrorisme’4. Deze opstelling is nodig om de wereld duidelijk te maken dat Mali niet opnieuw door Frankrijk zal worden gekolonialiseerd. Op 15 januari 2013 breidt Hollande de doelstelling uit, het gaat nu om ‘het stopzetten van de terroristische agressie. Frankrijk wil Mali in staat stellen zijn territoriale integriteit te herstellen en zich ervan te verzekeren dat er legitieme autoriteiten zijn, een verkiezingsproces’5. Maar de Franse inzet staat wat haar doelen en haar mandaat betreft toch bloot aan kritiek. Het doel betreft tot dusver o.m. de terroristische agressie, het is waarschijnlijk niet de hoofdreden van de interventie, want de Fransen imponeren m.i. niet in de strijd tegen het fundamentalistische terrorisme. De expansie van Al-Qaïda zet in Afrika door naar het Westen, waar het merendeel van de Fransen woont en werkt. De Franse economische belangen worden bedreigd en dit is waarschijnlijk de echte reden om in te grijpen6.
Uit ‘Le Monde’ 31.01.13, tekst op het bord luidt: De stad Timboektoe is gegrondvest op de islam en valt onder jurisdictie van de islamitische wetgeving (sharia)
Opdracht. Het Franse Ministerie van Defensie is al sedert oktober 2012 bezig met het voorbereiden van de missie, die de naam ‘Operatie Serval’ krijgt. De president van de Franse republiek geeft de minister van defensie, Jean Ives LE DRIAN, op 11 januari 2013 opdracht daadwerkelijk in Mali te interveniëren. De ‘Operatie Serval’ is begonnen. Het land stuurt initieel ca. 100 militairen. Ruim een week later bevinden zich circa 2.500 Franse militairen op Malinees grondgebied.
Inname van de Niger Bend
15
DASSAULT Rafales op de rolbaan van N’Djamena te Tsjaad
Deze troepen kwamen aan op 13 januari op de Tsjaadse vliegbasis N’DjamenaDe Franse troepen vertrokken woensdagmorgen, 16 januari, vanuit de hoofdstad Bamako al naar het noorden van Mali. De stad Diabaly werd heroverd op 17 januari8. Het Malinese leger heeft zich gegroepeerd bij de grens met Mauritanië (NW). Luchtoperaties9. Tussen 31 januari en 4 februari 2013 zijn er 135 sorties gevlogen, meer dan 30 sorties waren gewijd aan de jacht op de rebellen. De sorties vonden plaats vanaf de vliegbasis N’Djamena in Tsjaad met Mirages 2000, 2000D en Dassault Rafales. De inzet betrof 25 doelen, voornamelijk logistieke depots en trainingscenters in het Noorden bij Kidal, nabij de zones Aguelhok en Tessalit. De aanvallen zijn uitgevoerd door jachtvliegtuigen en aanvalshelikopters. Het aantal vliegvelden op Mali is vrij groot en dus slecht te beveiligen10. Grondoperaties. Op de grond hebben de gezamenlijke strijdkrachten van Frankrijk, Afrika en Mali in precies 48 uur de controle verkregen over de
‘Boucle de Niger’ (Niger Bend (oranje gedeelte)) en ze hebben militaire doelen zeker gesteld in de steden Timboektoe en Gao. Dit is gebeurd door strijdkrachten van de MISMA (afkorting van ‘Mission internationale de Soutien au Mali’= internationale ondersteuningsmissie in Mali) en de FAM (afkorting van ‘Foyer Accueil Médicinale’= veldhospitalen). Achttienhonderd militairen uit Tsjaad hebben de stad Kidal veiliggesteld, de Fransen zijn gevolgd met het 1ste Para Regiment uit Pamiers die zijn ingezet wegens de beveiliging van het vliegveld Bamako/Senou. Een gepantserde tactische sectie van het 1ste ‘Regiment Infanterie Maritime’ (1RIMA) uit Angola heeft op 2 februari j.l. het doel in Gao veiliggesteld, ze verlieten de vooravond Niamey aan de Niger. Aldus versterkten zij de al sinds 27 janu-
ari 2013 aanwezige Franse eenheden. In de nacht van 27 op 28 januari is het vliegveld van Timboektoe ingenomen en is toegang verkregen tot de stad Timboektoe. Maritieme operaties. Op 21 januari vertrok uit de haven van Toulon het Bâtiment de projection et de commandement (letterlijk: het Operatiegebouw en Commandocentrum, afgekort BPC) Dixmude11. Het schip kwam op 28 januari 2013 aan in de haven van Dakar met aan boord de Groupement Tactique Interarmés (Groep Tactische gezamenlijke legerelementen, afgekort GTIA) gevormd door het 92e Regiment Infanterie (RI) en het 1e Regiment Infanterie Maritiem (RIMA) uit Toulon. Totale omvang van de interventiemacht. In totaal zijn er thans 4.000 Franse soldaten op Malinees grondgebied. Aan hun zijde vechten bijna 3.800 Afrikaanse militairen, waarvan ongeveer 2.000 afkomstig zijn van de MISMA, t.w. 640 van Togo, 500 van Burkina Faso, 240 van Nigeria, 500 van Niger, 90 van Benin en 50 van Senegal. Er volgen in de komende weken nog meerdere elementen.
Ontwikkelingen
Drie weken na die tijd zit François Hollande in dezelfde positie als de Amerikaanse president George Bush op 1 mei 2003. Vanaf het vliegdekschip de Abraham Lincoln zei deze: “Mission accomplished”. De Amerikanen maakten de fout niet te denken aan het verdere verloop van de strijd, nl. de reconstructie van Irak en de politieke situatie. Hollande heeft drie
Teruggave van Timboektoe aan de burgerregering
weken na de Franse inzet voet gezet op Malinese bodem, omringd door talloze militaire eenheden. Hij ondervindt nu dezelfde problemen als zijn verfoeide Amerikaanse collega: “Mission accomplie”. Hollande schijnt echter lessen te hebben geleerd. Hij heeft de Malinese autoriteiten uitgenodigd een “nieuw vooruitstrevend kader te scheppen om een einde te maken aan de vroegere langdurige bezetting van het Noorden” (politiek jargon voor: ‘een socialistische staat te vestigen’). Maar zijn de Malinese autoriteiten daarvoor gereed? Hebben ze voldoende mandaat van de bevolking? Door zijn aanwezigheid in Mali, luidt de Franse president het begin in van een zeer onzeker proces, de reconstructie van de staat Mali. Irak en Libië zijn daarvoor geen goede, maar eerder onheilspellende precedenten.
Toekomst van Mali
Troepen schepen zich in
16 | Carré 2 | 2013
Het staat nu al vast dat Mali het niet alleen zal redden tegen de fundamentalisten. De regering is zeer zwak, het leger heeft geen materieel en hun moreel is laag. De Fransen moeten er naar mijn mening op rekenen dat ze zeer lange tijd in Mali zullen verblijven. Zonder deze steun zal de Maline-
se regering het niet redden. Er gaan al stemmen op in Frankrijk dat de Fransen in de fuik zijn gelopen van Al-Qaïda. Het leger van Frankrijk ondergaat een korting op het budget. Het Franse Witboek van de Defensie kondigt drastische bezuinigingen aan. De militaire top wil blijven geloven in de capaciteiten van de minister van defensie om middelen voor het leger beschikbaar te houden: “Een goede minister is een goed budget”, zeggen ze. Maar de minister van defensie houdt een slag om de arm, mocht het mislukken.
Lessons learned?
Het is nog te vroeg om al te concluderen. Maar we kunnen er toch niet omheen dat we koud toe zijn aan de ontmanteling van de internationale missie in Afghanistan, of het strijdtoneel verplaatst zich naar Afrika. AlQaïda is dus bepaald niet verslagen! Een tweede conclusie is het grootste probleem van Frankrijk, met alle respect voor de fenomenale prestatie die is geleverd, dat ze geen expeditionaire krijgsmacht zijn, die met eigen middelen op korte termijn waar ook ter wereld kan worden ontplooid en zelfstandig kan optreden. Net als Frankrijk moet een land tegenwoordig een beroep doen op bondgenoten, materieel
Jean Ives LE DRIQAN, Ministre de la Défense Nationale
lenen van de buren, of van landen die er zelf belang bij hebben. Er is dus een groot transport probleem. Ten eerste uit zich dat in de onmacht van de Europese landen om zelf troepen van enige omvang te transporteren naar een oorlogsgebied en ze aldaar zelfstandig te ontplooien. Ten tweede zullen ook tijdens de operaties op de grond troepentransporten moeten plaatsvinden, waarvoor onvoldoende middelen beschikbaar zijn. Ten derde
17
DASSAULT Rafales op de rolbaan van N’Djamena te Tsjaad
Deze troepen kwamen aan op 13 januari op de Tsjaadse vliegbasis N’DjamenaDe Franse troepen vertrokken woensdagmorgen, 16 januari, vanuit de hoofdstad Bamako al naar het noorden van Mali. De stad Diabaly werd heroverd op 17 januari8. Het Malinese leger heeft zich gegroepeerd bij de grens met Mauritanië (NW). Luchtoperaties9. Tussen 31 januari en 4 februari 2013 zijn er 135 sorties gevlogen, meer dan 30 sorties waren gewijd aan de jacht op de rebellen. De sorties vonden plaats vanaf de vliegbasis N’Djamena in Tsjaad met Mirages 2000, 2000D en Dassault Rafales. De inzet betrof 25 doelen, voornamelijk logistieke depots en trainingscenters in het Noorden bij Kidal, nabij de zones Aguelhok en Tessalit. De aanvallen zijn uitgevoerd door jachtvliegtuigen en aanvalshelikopters. Het aantal vliegvelden op Mali is vrij groot en dus slecht te beveiligen10. Grondoperaties. Op de grond hebben de gezamenlijke strijdkrachten van Frankrijk, Afrika en Mali in precies 48 uur de controle verkregen over de
‘Boucle de Niger’ (Niger Bend (oranje gedeelte)) en ze hebben militaire doelen zeker gesteld in de steden Timboektoe en Gao. Dit is gebeurd door strijdkrachten van de MISMA (afkorting van ‘Mission internationale de Soutien au Mali’= internationale ondersteuningsmissie in Mali) en de FAM (afkorting van ‘Foyer Accueil Médicinale’= veldhospitalen). Achttienhonderd militairen uit Tsjaad hebben de stad Kidal veiliggesteld, de Fransen zijn gevolgd met het 1ste Para Regiment uit Pamiers die zijn ingezet wegens de beveiliging van het vliegveld Bamako/Senou. Een gepantserde tactische sectie van het 1ste ‘Regiment Infanterie Maritime’ (1RIMA) uit Angola heeft op 2 februari j.l. het doel in Gao veiliggesteld, ze verlieten de vooravond Niamey aan de Niger. Aldus versterkten zij de al sinds 27 janu-
ari 2013 aanwezige Franse eenheden. In de nacht van 27 op 28 januari is het vliegveld van Timboektoe ingenomen en is toegang verkregen tot de stad Timboektoe. Maritieme operaties. Op 21 januari vertrok uit de haven van Toulon het Bâtiment de projection et de commandement (letterlijk: het Operatiegebouw en Commandocentrum, afgekort BPC) Dixmude11. Het schip kwam op 28 januari 2013 aan in de haven van Dakar met aan boord de Groupement Tactique Interarmés (Groep Tactische gezamenlijke legerelementen, afgekort GTIA) gevormd door het 92e Regiment Infanterie (RI) en het 1e Regiment Infanterie Maritiem (RIMA) uit Toulon. Totale omvang van de interventiemacht. In totaal zijn er thans 4.000 Franse soldaten op Malinees grondgebied. Aan hun zijde vechten bijna 3.800 Afrikaanse militairen, waarvan ongeveer 2.000 afkomstig zijn van de MISMA, t.w. 640 van Togo, 500 van Burkina Faso, 240 van Nigeria, 500 van Niger, 90 van Benin en 50 van Senegal. Er volgen in de komende weken nog meerdere elementen.
Ontwikkelingen
Drie weken na die tijd zit François Hollande in dezelfde positie als de Amerikaanse president George Bush op 1 mei 2003. Vanaf het vliegdekschip de Abraham Lincoln zei deze: “Mission accomplished”. De Amerikanen maakten de fout niet te denken aan het verdere verloop van de strijd, nl. de reconstructie van Irak en de politieke situatie. Hollande heeft drie
Teruggave van Timboektoe aan de burgerregering
weken na de Franse inzet voet gezet op Malinese bodem, omringd door talloze militaire eenheden. Hij ondervindt nu dezelfde problemen als zijn verfoeide Amerikaanse collega: “Mission accomplie”. Hollande schijnt echter lessen te hebben geleerd. Hij heeft de Malinese autoriteiten uitgenodigd een “nieuw vooruitstrevend kader te scheppen om een einde te maken aan de vroegere langdurige bezetting van het Noorden” (politiek jargon voor: ‘een socialistische staat te vestigen’). Maar zijn de Malinese autoriteiten daarvoor gereed? Hebben ze voldoende mandaat van de bevolking? Door zijn aanwezigheid in Mali, luidt de Franse president het begin in van een zeer onzeker proces, de reconstructie van de staat Mali. Irak en Libië zijn daarvoor geen goede, maar eerder onheilspellende precedenten.
Toekomst van Mali
Troepen schepen zich in
16 | Carré 2 | 2013
Het staat nu al vast dat Mali het niet alleen zal redden tegen de fundamentalisten. De regering is zeer zwak, het leger heeft geen materieel en hun moreel is laag. De Fransen moeten er naar mijn mening op rekenen dat ze zeer lange tijd in Mali zullen verblijven. Zonder deze steun zal de Maline-
se regering het niet redden. Er gaan al stemmen op in Frankrijk dat de Fransen in de fuik zijn gelopen van Al-Qaïda. Het leger van Frankrijk ondergaat een korting op het budget. Het Franse Witboek van de Defensie kondigt drastische bezuinigingen aan. De militaire top wil blijven geloven in de capaciteiten van de minister van defensie om middelen voor het leger beschikbaar te houden: “Een goede minister is een goed budget”, zeggen ze. Maar de minister van defensie houdt een slag om de arm, mocht het mislukken.
Lessons learned?
Het is nog te vroeg om al te concluderen. Maar we kunnen er toch niet omheen dat we koud toe zijn aan de ontmanteling van de internationale missie in Afghanistan, of het strijdtoneel verplaatst zich naar Afrika. AlQaïda is dus bepaald niet verslagen! Een tweede conclusie is het grootste probleem van Frankrijk, met alle respect voor de fenomenale prestatie die is geleverd, dat ze geen expeditionaire krijgsmacht zijn, die met eigen middelen op korte termijn waar ook ter wereld kan worden ontplooid en zelfstandig kan optreden. Net als Frankrijk moet een land tegenwoordig een beroep doen op bondgenoten, materieel
Jean Ives LE DRIQAN, Ministre de la Défense Nationale
lenen van de buren, of van landen die er zelf belang bij hebben. Er is dus een groot transport probleem. Ten eerste uit zich dat in de onmacht van de Europese landen om zelf troepen van enige omvang te transporteren naar een oorlogsgebied en ze aldaar zelfstandig te ontplooien. Ten tweede zullen ook tijdens de operaties op de grond troepentransporten moeten plaatsvinden, waarvoor onvoldoende middelen beschikbaar zijn. Ten derde
17
In de meeste Europese landen, waaronder niet de geringste landen als Frankrijk, Engeland, Duitsland en ook Nederland, zijn de regeringen begonnen met het grotendeels ontmantelen van hun legers. In Nederland heeft de Koninklijke landmacht geen tanks meer, de Koninklijke marine moet schepen verkopen, de Koninklijke luchtmacht zal waarschijnlijk nog jaren vliegen met de verouderde F-16. Samenwerken, samen delen en op elkaar parasiteren is het devies. Stoot taken af die een ander heeft en nodig vindt en probeer leentjebuur te spelen. En dat in een wereld die in brand staat...
zijn bevoorradingsvluchten nodig. Frankrijk ontbeert ook die middelen. Het gaat nu nog alleen over de inzet van een contingent militairen en hun
materieel van beperkte omvang. Hoe moet dat als het contingent militairen nog groter is? De inzet van de NAVO in Mali kon op grond van het beruchte artikel 8 van het NAVO-verdrag niet plaatsvinden er was immers geen sprake van een aanval op Frankrijk. Landen die wel deelnemen doen dat op eigen doft. Behalve voor de inzet van Afrikaanse strijdkrachten, is er geen mandaat van de VN. Last but not least: Wie gaat dat betalen? Uit de inaugurele rede van de Amerikaanse president Obama blijkt maar weer eens duidelijk dat de Amerikaanse regering, geconfronteerd met een fabelachtig deficiet, thans zeer terughoudend is met het zenden van troepen naar de brandhaarden van de wereld.
Voetnoten:
6 Vanwaar nu die daadkracht? Is het louter
krijgsmacht van de VS zich afzijdig houdt,
om de Malinese vrienden te helpen tegen
zullen de andere Westerse landen het gat
want met volksgenoten in Noord-Afrika. Ze
het spook van het fundamentalisme? In
moeten opvullen. De Franse president Hol-
voelen zich achtergesteld in een land waar
elk geval is het oprukkende moslimfunda-
lande genoot als eerste de twijfelachtige eer
de economische macht - hoe klein ook - in
mentalisme in West-Afrika een doorn in
het Zuidwesten geconcentreerd zit
het oog van het westen, en zeker ook van
e formeren de ‘Mouvement Populaire 2Z
Antonov bij het inladen
oearegs zijn Berberse nomaden, ze zijn ver 1T
om dit te ondervinde. e Franse chef staf Edouard GUILLARD 8D
Parijs. Mali ligt centraal in West-Afrika en
liet bij het vertrek al weten dat de Franse
pour la Libération de l’Azawad’ (de volks-
zou wel eens kunnen fungeren als draai-
troepen in een directe confrontatie met de
beweging voor de bevrijding van Azawad,
schijf voor de export van het terrorisme,
rebellen verwikkeld zouden raken. Hij ver-
afgekort MPLA). De beweging is lastig voor
zelfs van drugshandel. Bovendien is het erg
wachtte dat de gevechten het karakter zou-
het slecht getrainde en bewapende Malinese
moeilijk om alles te controleren wat zich in
den hebben van een ‘’guerrilla-oorlog’’...
leger. De MPLA wil een onafhankelijk land
de onmetelijke Sahara woestijn afspeelt. In
liegtuigen Franse luchtmacht, onder meer: 9V
dat zij Azawad noemen, een Toeareg-staat,
Mali wonen 6.000 Fransen, waarvan 2.300
330 gevechtsvliegtuigen, 107 Transport-
die het hele Noordoosten van Mali beslaat.
permanent, en die hebben daar uiteraard
vliegtuigen, 14 tankers, 84 helikopters,
De toenmalige president Alpha Oumar
economische belangen. Het is niet toevallig
1 Boeing C-135 E-3 Sentry-radarvliegtuig.
KONARE slaagt erin de rust enigszins te
dat de eerste Franse troepen de hoofdstad
Gevechtsvliegtuigen: Dassault Falcon 50
bewaren. In zijn opdracht wordt het Noor-
Bamako moesten beschermen, waar de
• Falcon 900 • Mirage 2000 • Mirage F1
den van Mali een speciale bestuurlijke zone.
meeste Fransen wonen
• Rafale, Alpha Jet. Transportvliegtuigen
De Toearegs trekken naar het Noorden. Ze werkten voor de Libische leider Moe’ammar
7 De Antonovs kosten Parijs een flinke duit, maar ook de Amerikanen laten zich niet
C-130 Hercules, Transall C-160 10 V liegvelden in Mali: Bamako Airport,
al-KHADAFFI. De val van dat regime heeft
onbetuigd. Voor de levering van de C-17’s
(Luchthaven Senou), Gao Airport, Goundam
desastreuze gevolgen, want de Toeareg-
kreeg de Franse regering een rekening
Airport, Kayes Dag Dag Airport, Koutiala
strijders slaan in Libië op de vlucht en keren
voorgeschoteld van twintig miljoen dollar
Airport, Mopti Ambodedjo Airport (Lucht-
met zware wapens terug naar Mali. De
(vijftien miljoen euro’s), vijftigduizend dol-
haven Sevare AB), Nara Airport, Nioro Du
MPLA wordt omgevormd tot ‘Mouvement
lar per vlieguur. De Washington Post fulmi-
Sahel Airport, Sikasso Airport, Timboektoe
National pour la Liberation de l’Azawad
neerde op 18 januari 2013: “Een smerige
(Nationale beweging voor de bevrijding van
streek tegen een vriend in Mali”. Het artikel
Azawad, afgekort MNLA). Het visuele ver-
wrijft de Obama administratie nog eens
die recent beschikbaar zijn voor de Franse
schil: de MNLA krijgt een nationaal karakter.
extra in dat dankzij de Franse regering geen
vloot. De eerste BPC was De Mistral in
De MNLA boekt militaire successen in het
troepen uit de VS benodigd zijn. En de krant
2006 en de tweede de Tonnère (2007). Een
verre Noordoosten tegen het slecht bewa-
vervolgt: “Het is een schande. Een partner
BPC wordt gekwalificeerd als een “Zwitsers
pende regeringsleger
alleen laten betalen, die in zijn eentje strijdt
mes”, multifunctioneel, veelzijdig en inter-
3 e en fundamentalistische rebellengroep
in het zand van de Sahel tegen een door
krijgsmachtelijk inzetbaar. Het is tegelijk
en met de terreurgroep ‘Al-Qaïda in de
ons als zodanig erkende gevaarlijke jiha-
een helikopterthuishaven, een transport-
Maghreb’ (afgekort AQIM) gelieerd
distische vijand!” Als reactie op het artikel
vaartuig voor troepen en materieel, voor
in de Washington Post trekt Obama ijlings
pantservoertuigen en amfibische vaartuigen,
de factuur in. Wacht Frankrijk opnieuw een
een hospitaal en een commandocentrum,
nadelig besluit van de Obamaregering? Drie
in staat om een Europese of internationaal
France veut permettre au Mali de recouvrer
bevoorradingsvliegtuigen, die het land nodig
hoofdkwartier onderdak te verlenen en het
son intégrité territoriale et s’assurer qu’il
heeft, voor het bevoorraden van de grond-
in staat te stellen te opereren vanaf zee. Het
y ait des autorités légitime, un processus
troepen, zullen die gratis ter beschikking
schip is uitermate geschikt voor humanitaire
électoral’ ’
worden gesteld? Waar de expeditionaire
operaties van belangrijke omvang
itaat: ‘La France n’a pas d’autre but que 4C la lutte contre le terrorisme’ itaat: ‘Arrêter l’agression terroriste. La 5C
18 | Carré 2 | 2013
Airport, Yelimane Airport 11 D e BPC Dixmude is een van de drie schepen
