Educatieve diensten van de bibliotheek

Educatieve diensten van de bibliotheek voor basisscholen 2015-2016

in de gemeenten Renkum, Rheden en Rozendaal

Lezen en voorlezen Omdat u en ik weten dat lezen en voorlezen

1. de Bibliotheek op school

goed zijn voor de taalontwikkeling van kinde-

de school krijgt

ren, ondersteunt de bibliotheek scholen met producten en activiteiten die het leesplezier en de leesmotivatie van leerlingen vergroten.

- een eigen schoolbibliotheek: een aantrekkelijke collectie boeken voor gebruik op school en thuis. - lidmaatschap voor alle leerlingen. - expertise van een lees/mediacoach: een vastgelegd aantal uren inzet voor activiteiten rond leesbevordering en

De ene school heeft behoefte aan ondersteuning bij het

mediawijsheid. De school kiest activiteiten en projecten uit,

opbouwen en onderhouden van een goede collectie in de

die passen bij hun wensen en leerdoelen. De lees/media-

school en aan projecten en activiteiten die het leesplezier sti-

coach helpt bij het maken van een goede keuze.

muleren. Een andere school komt liever met de leerlingen naar de bibliotheek om daar boeken te lenen en wil graag advies

2. Expertise-abonnement

over geschikte boeken voor kinderen die lezen lastig vinden.

de school krijgt - groepspassen waarmee leerkrachten en leerlingen zelf

Vanaf het schooljaar 2015-2016 biedt de Bibliotheek Veluwezoom drie mogelijkheden. De Bibliotheek op school, een landelijk ontwikkelde en bewezen methode, die bestaat

materialen kunnen komen lenen bij de Bibliotheek Veluwezoom. - expertise van een lees/mediacoach: een vastgelegd aantal

uit meerdere, flexibel in te zetten onderdelen, zodat voor

uren inzet voor activiteiten rond leesbevordering en

iedere school een passend aanbod mogelijk is, een expertise-­

mediawijsheid. De school kiest activiteiten en projecten uit

abonnement en de ‘gewone’ groepspassen.

die passen bij hun wensen en leerdoelen. De lees/mediacoach helpt bij het maken van een goede keuze.

Welk aanbod past bij u? 3. Groepspassen Leerkrachten en leerlingen komen zelf materialen lenen in de bibliotheek. Activiteiten en ­projecten op school zijn bij deze keuze niet inbegrepen. Wij bespreken graag welke keuze bij uw school past.

1

De Bibliotheek op school

De Bibliotheek op school is een landelijk ontwikkelde en ondersteunde educatieve aanpak voor het basisonderwijs, die zich richt op leesbevordering, taalontwikkeling en mediawijsheid. De basisschool en de bibliotheek gaan een meerjarig samenwerkings­verband met elkaar aan. De focus ligt op het stimuleren van vrij lezen, omdat dit een bewezen positief effect heeft op woordenschat, spelling, grammatica, begrijpend lezen en schrijven. Door een kwartier vrij lezen per dag leert een kind duizend nieuwe woorden per jaar. - Leescoördinator De Bibliotheek op school bestaat uit meerdere, flexibel in te

Per school wordt ten minste één leerkracht opgeleid tot lees­

zetten bouwstenen die de partners in staat stellen samen en

coördinator. De leescoördinator is de spil in het schoolteam

op structurele wijze lezen en mediawijsheid in het onderwijs

wat betreft collectie en leesbevordering en het eerste aan-

te stimuleren. Het is geen standaardformule; het is aan te pas-

spreekpunt voor de lees/mediacoach van de bibliotheek. De

sen aan de lokale situatie, wensen en behoeften.

leescoördinator volgt binnen de Bibliotheek op school de cur-

Het doel: aantoonbare verbetering van de resultaten van het

sus Open Boek, of heeft een soortgelijke scholing afgerond. De

onderwijs. Specifieker gaat het om verbeteren van leerling­

leescoördinator heeft idealiter een vast aantal taakuren per

resultaten op de onderdelen:

week voor de functie.

• leesvaardigheid • taalvaardigheid

- Lees/mediacoach

• mediawijsheid

Elke school krijgt een ‘eigen’ lees/mediacoach van de

De Bibliotheek op school sluit aan op de concepten BoekStart

Bibliotheek Veluwezoom. De lees/mediacoach stelt een lees/

en BoekStart in de kinderopvang, die specifiek gericht zijn op

mediaplan op met de leescoördinator, doet suggesties voor

de (vroege) taalontwikkeling van nul- tot vierjarigen. Daarmee

projecten, verzorgt themacollecties en specifieke collectie­

wordt ingezet op een doorgaande leerlijn voor kinderen van

behoeften, voert de jaarlijkse monitor uit en is aanspreekpunt

nul tot veertien jaar.

voor de school op het gebied van lezen en mediawijsheid. Op basis van de wensen van de school plant de lees/mediacoach

Inhoudelijke omschrijving

projecten en activiteiten voor alle groepen. Hij/zij zorgt voor

De Bibliotheek op school stimuleert leerlingen om te lezen.

het vervoer van de materialen en/of voert zelfstandig lees­

Specialisten van de bibliotheek leiden leerkrachten op om kin-

bevorderende activiteiten uit. De lees/mediacoach heeft voor

deren aan het lezen te krijgen en te houden. Wát het kind

elke school een vast aantal uren per jaar beschikbaar, afhanke-

leest, moet aansluiten bij zijn of haar belevingswereld. Het

lijk van het aantal leerlingen van de school.

belangrijkste is dát het kind leest. De scholen beschikken met de Bibliotheek op school over een actueel en divers

- Lees/mediaplan

boekenaanbod.

De leescoördinator stelt met de lees/mediacoach van de

Elementen van de Bibliotheek op school zijn:

Bibliotheek Veluwezoom jaarlijks een lees/mediaplan op. In dit plan staan de werkvormen en activiteiten die de school wil uitvoeren ten aanzien van leesbevordering.

- Collectie De school krijgt een recente, aantrekkelijk gepresenteerde collectie boeken van de Bibliotheek Veluwezoom in bruikleen.

- Digitaal leensysteem

Deze collectie is geschikt om op school en thuis te lezen.

V@school is een uitleensysteem waarmee leerlingen boeken

Bij de samenstelling van de collectie houdt de Bibliotheek

kunnen zoeken, uitlenen, innemen en reserveren. Het biedt

Veluwezoom rekening met specifieke wensen van de school.

daarnaast veel extra functionaliteiten. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld zelf een profiel aanmaken en daarin bijhouden wat ze gelezen hebben, boeken beoordelen en kijken wat andere kinderen leuke boeken vonden.

3



Educatieve diensten voor basisscholen • 2015-2016 • de Bibliotheek Veluwezoom

- Monitor De geboekte resultaten worden jaarlijks gemeten. We kijken naar het leen- en leesgedrag van de kinderen, zowel binnen als

de Bibliotheek op school

buiten de Bibliotheek op school. De monitor is een digitaal

• Structurele samenwerking tussen school en

meetinstrument met vragenlijsten voor leerkrachten en leer-

bibliotheek (en gemeente)

lingen (vanaf groep 4). De lees/mediacoach bespreekt de resul-

• Aantoonbare verbetering van lezen, taal,

taten in het team en overlegt welke activiteiten bijgestuurd

informatie- en mediavaardigheid van leerlingen

en aangescherpt moeten worden.

• Structureel aandacht voor lezen en mediawijsheid • Een aantrekkelijke, actuele collectie in, of vlak bij, de school • Digitaal uitleensysteem

Kosten en voorwaarden de Bibliotheek op school

• Jaarlijks lees/mediaplan met doelen en activiteiten

• De Bibliotheek Veluwezoom en de school sluiten een

• Alle leerlingen lid van de bibliotheek (zonder te-laat-geld)

samenwerkingsovereenkomst af voor drie jaar.

• Materialen beschikbaar voor op school en thuis

• De Bibliotheek op school kost € 10,35 per leerling per jaar

• Goede samenwerking tussen leescoördinator

(exclusief 6% btw), bij een collectie in de school.

(school) en lees/mediacoach (bibliotheek)

• De Bibliotheek op school kost € 7,10 per leerling per jaar

• Resultaten meten (via digitaal uitleen­systeem)

(exclusief 6% btw), bij een collectie op loopafstand van de

voor bijsturing en analyse

school, bijvoorbeeld in een jeugdbibliotheek. • De school betaalt jaarlijks ongeveer € 328,- (exclusief 6% btw) licentiekosten voor het digitale uitleensysteem V@school. De prijs daalt naarmate er meer scholen deelnemen.

Monitor Een jaarlijkse digitale vragenlijst voor leerlingen (vanaf groep

De school krijgt:

4) en leerkrachten over leesmotivatie. De monitor maakt het

Collectie

mogelijk om te zien wat de effecten van de samenwerking

- Actuele collectie (ongeveer 5 titels per leerling)

met de bibliotheek zijn op o.a. leengedrag, leesgedrag, lees­

- Jaarlijkse aanvulling met actuele boeken

plezier, leescultuur thuis en leesbevorderende activiteiten op



school. De cijfers bieden een basis om leesbevorderings­

(‘wisselcollectie’)

- Aanvulling met themacollecties (in overleg)

activiteiten gerichter in te gaan zetten.

- Meubilair voor aantrekkelijke presentatie Groepspassen - Expertise

• Per groep 1 pas waarop per keer 40 boeken mogen

Lees/mediacoach



Gemiddeld 2 uur per week, afhankelijk van het aantal groepen

• Lidmaatschap voor alle leerlingen.

van de school. De school bepaalt, in overleg met de lees/

• Geen te-laat geld voor te laat teruggebrachte

media­coach, hoe de uren worden besteed. De projecten en



worden geleend.

boeken.

activiteiten waar de school uit kan kiezen, staan op www. onderwijsgidsgbn.nl/producten/basisbibliotheek.veluwezoom Het aantal uren inzet is gebaseerd op: - inrichting en onderhoud van een schoolbibliotheek. - jaarlijks vastleggen van plannen en afspraken in een lees/mediaplan. - jaarlijks ten minste 3 projecten of activiteiten per groep (inclusief transport). - Bliksemsnel Boeken Bezoek (boekpromotie) voor alle groepen. - overleg en advies over leesbevordering en mediawijsheid.

4

Educatieve diensten voor basisscholen • 2015-2016 • de Bibliotheek Veluwezoom

2

Expertise-abonnement

Een expertise-abonnement biedt scholen naast groepspassen, waarmee leerlingen en leerkrachten zelf materialen kunnen komen lenen bij de bibliotheek, specifieke expertise van een lees/mediacoach. Een lees/mediacoach is een soort ‘vakleerkracht lezen’ die een vastgesteld aantal uren projecten en activiteiten verzorgt om

Expertise-abonnement

leesplezier en leesmotivatie van de leerlingen te vergroten.

• Samenwerkingsovereenkomst tussen school

De focus ligt op het stimuleren van vrij lezen, omdat dit een



bewezen positief effect heeft op woordenschat, spelling,

• Een vastgesteld aantal uren expertise van een

grammatica, begrijpend lezen en schrijven. De school kiest



activiteiten en projecten uit die passen bij hun wensen en

• Gericht op verbeteren van lezen, taal, informatie-

leerdoelen. De lees/mediacoach helpt bij het maken van een



goede keuze.

• Jaarlijks lees/mediaplan met activiteiten op basis

en lees/mediacoach (bibliotheek). lees/mediacoach. en mediavaardigheid van leerlingen. van wensen en leerbehoeften van de school.

Inhoudelijke omschrijving

• Vervoer van materialen van en naar school.

De elementen van het expertise-abonnement zijn:

• Een eigen pas per groep, waarop 40 materialen

- Lees/mediacoach



geleend kunnen worden en geen te-laat-geld in



rekening wordt gebracht bij te laat inleveren.

Elke school krijgt een ‘eigen’ lees/mediacoach van de Bibliotheek Veluwezoom. Op basis van de wensen van de school plant de lees/mediacoach gemiddeld twee projecten of

Kosten en voorwaarden expertise-abonnement

activiteiten per jaar voor alle groepen. Hij/zij zorgt voor het

Het expertise-abonnement is twee jaar geldig en kost € 3,05

vervoer van de materialen, voert zelfstandig leesbevorderen-

per leerling per jaar (exclusief 6% btw). De school krijgt per

de activiteiten uit en geeft advies over het saneren en aan-

jaar:

schaffen van boeken voor de eigen collectie van de school. De lees/mediacoach is een vast aantal uren per jaar beschikbaar,

Expertise

afhankelijk van het aantal leerlingen van de school.

een vast aantal uren inzet van een lees/mediacoach: De school bepaalt, in overleg met de lees/mediacoach, hoe de

- Groepspassen

uren worden besteed. Het aantal uren inzet is gebaseerd op

Elke groep krijgt een groepspas, waarmee leerkrachten en

het maken van een jaarplanning, collectieadvies, overleg en

leerlingen zelf materialen kunnen komen lenen bij de biblio-

gemiddeld 2 projecten of activiteiten per groep.

theek. Er kunnen maximaal 40 materialen per pas geleend worden en er wordt geen te-laat-geld in rekening gebracht bij

Groepspassen

te laat inleveren. De groepspas blijft ieder schooljaar bruik-

• Per groep 1 pas waarop per keer 40 boeken mogen worden

baar, tenzij het abonnement is opgezegd. Als er in de loop van het schooljaar een nieuwe groep bij komt, maakt de biblio-

geleend. • Geen te-laat geld voor te laat teruggebrachte boeken.

theek een extra pas aan.

5



Educatieve diensten voor basisscholen • 2015-2016 • de Bibliotheek Veluwezoom

3

Groepspassen

Met een groepspas kunnen leerkrachten en leerlingen zelf materialen komen lenen in een vestiging van de Bibliotheek Veluwezoom. Dit kunnen boeken, luisterboeken en films zijn. Er kunnen maximaal 40 materialen per pas geleend worden en er wordt geen kosten in rekening gebracht bij te laat inleveren. De groepspas blijft ieder schooljaar bruikbaar, tenzij het abonnement is opgezegd. Als er in de loop van het schooljaar een nieuwe groep bij komt, maakt de bibliotheek een extra pas aan. Bij deze keuze uit de educatieve dienstverlening voor scholen

Kosten en voorwaarden groepspassen

zijn activiteiten en projecten op school niet inbegrepen

Groepspassen kosten € 1,- per leerling per jaar

(project­kisten, de bibliotheek bezoeken, themacollecties etc.).

(exclusief 6% btw). De school krijgt per groep 1 pas waarop per

In ons aanbod voor 2015-2016 is de combinatie van groeps­

keer 40 boeken mogen worden geleend. Voor te laat terug­

passen en activiteiten en projecten op school ondergebracht

gebrachte boeken worden geen kosten in rekening gebracht.

in het expertise-abonnement. Als u kiest voor deze laatste optie en u hebt altijd al groepspassen van de bibliotheek gebruikt, dan kunt u deze ook in het nieuwe schooljaar blijven gebruiken.

6

Educatieve diensten voor basisscholen • 2015-2016 • de Bibliotheek Veluwezoom

Wat kan een lees/mediacoach voor u doen? Voor leerlingen en leerkrachten in het basisonderwijs kan de lees/mediacoach lessen verzorgen, materialen zoeken, boeken introduceren en advies op maat geven. Als een school een samenwerkings­overeenkomst met de bibliotheek afsluit (de Bibliotheek op school of een expertise-abonnement), bespreekt de lees/mediacoach, bij voorkeur met het hele team, wat de wensen, doelstellingen en ervaringen van de school zijn op het gebied van leesplezier en leesmotivatie. De lees/mediacoach maakt op basis van deze inventarisatie

- Centraal prentenboek

een schoolspecifiek jaarplan waarin de activiteiten en projec-

De bibliotheek heeft van een aantal titels genoeg exemplaren

ten staan opgenomen die gedurende het schooljaar zullen

voor de hele klas, zoals Nederland van Charlotte Dematons of

worden uitgevoerd.

de Gruffalo van Julia Donaldson. Alle kinderen krijgen van hun

Om een indruk te geven van de mogelijkheden, staat hier­

leerkracht een boek en een eenvoudige opdracht mee naar

onder een beschrijving van een aantal activiteiten. Een uitge-

huis. De ouderbetrokkenheid wordt op deze manier gestimu-

breid en actueel overzicht van alle projecten vindt u op: www.

leerd omdat kinderen thuis bezig zijn met een boek waar ze op

onderwijsgidsgbn.nl/producten/basisbibliotheek/veluwezoom

school over praten (groep 1 en 2).

- Collectie: saneer- en aanschafadvies

- Zomerlezen

Een actuele en gevarieerde collectie nodigt uit om te lezen.

Kinderen (met name zwakke lezers) kunnen na de zomer­

Liever een halfvolle kast met nieuwe en aantrekkelijke boeken

vakantie een terugval hebben in hun leesniveau en leestempo.

dan een volle kast met oude boeken.

Om zo’n dip te voorkomen, krijgen ze tijdens de zomer een boek van Vos en Haas mee en een schrift met opdrachten. Het

- Bliksemsnel Boeken Bezoek

boek is een zogenaamd meegroeiboek, dus oplopend in AVI-

De lees/mediacoach brengt aan elke groep een Bliksemsnel

niveau. Ouderparticipatie is belangrijk voor het slagen van dit

Boeken Bezoek om de nieuwste boeken te presenteren en kin-

project (groep 3 en 4).

deren enthousiast te maken om ze te lezen. - Schrijversbezoek - Themacollectie

Een schrijver vertelt over zijn of haar werk en biedt gelegen-

De lees/mediacoach stelt een collectie boeken samen rondom

heid tot het stellen van vragen. De klas bereidt zich voor op dit

een algemeen of juist bijzonder thema waarmee de groep of

bezoek aan de hand van een collectie boeken van de auteur.

de hele de school werkt.

De kosten voor de schrijver worden apart berekend.

- Boekadvies

- Mediawijsheid

Geschikte voorleesboeken voor leerkrachten of boeken voor

I Informatie zoeken, beoordelen en presenteren

kinderen die lezen lastig vinden? De lees/mediacoach geeft



De leerlingen leren waar zij op moeten letten bij

een advies op maat.



het selecteren van goede/juiste informatie voor

werkstukken en spreekbeurten en leren presenteren in Powerpoint of Prezi.

- Op bezoek in de bibliotheek Voor kinderen is een bezoekje aan de bibliotheek vaak een goede ervaring waarbij ze veel verschillende soorten boeken

II Sociale media

zien. De lees/mediacoach leest voor, vertelt en helpt bij het uit-



Leerlingen leren het verschil tussen pesten en

zoeken van een boek.



plagen en worden zich bewust van de gevolgen van



(cyber)pesten. Leerlingen denken na over hun

7





gedrag op internet en zijn zich bewust van de



gevolgen van het plaatsen van berichten en foto’s



op sociale media.

Educatieve diensten voor basisscholen • 2015-2016 • de Bibliotheek Veluwezoom

Colofon © mei 2015 Dit is een uitgave van de Bibliotheek Veluwezoom Contact: Roselijn de Bruin, specialist educatie jeugd en jongeren T 026 - 334 10 27 • E [email protected] I www.bibliotheekveluwezoom.nl Volg ons ook op twitter via @eduveluwezoom Op alle abonnementen is het Algemeen Reglement van ­toepassing. Het Algemeen Reglement is bindend voor alle ­gebruikers van de Bibliotheek Veluwezoom. Het reglement ­ 8 Educatieve diensten voor basisscholen • 2015-2016 • de Bibliotheek Veluwezoom is verkrijgbaar bij de klantenservice van de bibliotheek en raadpleegbaar op www.bibliotheekveluwezoom.nl