Editoriaal lidgeld 2012 cue-sheets voor Sabam 5 mei 2012 The Best of FIF Lakenmetershuis

Editoriaal Beste vrienden,

Het eerste nummer van een jaargang, begint uiteraard met “De beste wensen voor het komende jaar, veel geslaagde producties en af en toe een prijsje daar bovenop”. Ik hoop dat jullie trouw blijven aan onze hechte groep AV werkers. We zijn helaas niet meer met veel leden, een verschijnsel dat zich in alle verenigingen voordoet, maar velen onder jullie zijn bij de DCB groep vanaf de stichting, wat mij dan toch weer goede hoop geeft, dat de “echte werkers” er nog steeds bij zijn. Dank daarvoor. Twee punten moet ik jullie in herinnering brengen:

1. Als je het lidgeld 2012 (17€ - of 37€ als je Sabam er bij neemt) nog NIET betaald hebt, dit is de laatste kans, anders wordt je van de ledenlijst geschrapt. Helaas dus.

2. Denk er aan dat voor de laatste week van januari je de cue-sheets voor Sabam moet invullen; je mag ze naar ons zenden, wij groeperen ze en zenden aan het CvB. Op 5 mei 2012 houden we onze algemene vergadering. We koppelen daaraan een projectie “The Best of FIF”. Een selectie van de drie laatste FIF festivals. Het gaat door in Gent in het Lakenmetershuis, in het kader van 100 jaar Lux Nova en de tentoonstelling “Gent anders bekeken”. Noteer alvast de datum en breng je vrienden mee. Maurice Dorikens

-1-

ND Filters - vervolg Maurice Dorikens

In aanvulling op het artikel verschenen in het vorige Bulletin moeten we ook vermelden dat er naast de ND filters met een vaste waarde, ook filters bestaan met een variabele waarde, te vinden onder de naam: Fader ND Filters van LCW. Een 82 mm (77 mm zie tekst) filter kost (Konijnenburg) € 169. Erg competitief met de professionele B+W filters. Maar is de kwaliteit ook competitief ? “That’s the question, my dear”. LCW Fader ND Ultra Filter 82mm De Fader ND Filters Mark II van LCW (Light Craft Workshop) zijn variabele ND filters welke naar eigen wens aan te passen zijn. Door de twee delen van de filters ten opzichte van elkaar te draaien ben je in staat om de gradatie traploos te veranderen van 9 tot 12 stops lichtverlies. Het materiaal

Omdat de 2 helften van het ND Filter ten opzichte van elkaar te draaien zijn is het voorste filterelement één maat groter dan je oorspronkelijke filtermaat. Hierdoor zal er ook bij het gebruik van groothoekobjectieven geen vignettering optreden. Je originele lensdop zal vervangen moeten worden door het meegeleverde LCW exemplaar. De filtermaat is dus 77 mm, maar de buitenring is 82 mm Een grotere buitenfilter maakt het instellen van de densiteit een stuk handiger dan bij een standaard circulaire polarisator. Instelling is vrij nauwkeurig omdat er graduaties aangebracht zijn. Tussenwaarden instellen is mogelijk. De filter zit vrij goed vast, zodat bij het draaien aan de densiteitinstelling dit niet loskomt van de cameralens.

Het filterglas

De glaskwaliteit is redelijk goed. Voor video gebruik zeker geen pro-2-

bleem. Voor foto’s, kan je een kleine vermindering in de algemene scherpte van het beeld zien. Men beweert: “Niets om zich zorgen over te maken”. Het filter zal, zoals te verwachten, de kleur beïnvloeden, maar dit kan in de nabewerking goed gecorrigeerd worden. “Vaste filters” vertonen hetzelfde verschijnsel. (B+W geeft hiervoor een waarschuwing bij de hoogste densiteiten).

Het gebruik van een 77 mm zonnekap is nu onmogelijk, ze passen niet of zouden de instelring onbereikbaar maken. Het wordt dus opletten voor reflecties. Je zou dus een extra rubberen zonnekap voor 82 mm moeten kunnen vinden. Maar zelfs met een zonnekap zal het opletten zijn en blijft het onhandig werken. Even er nog aan herinneren dat je de camera niet meer met de hand kan (mag) bedienen, alleen met een afstandsbediening om trillingen te voorkomen.

Verpakking Spijtig genoeg is de filterdoos niet groot genoeg om én filter én lensdop samen te bewaren. Spijtig want zo raak je makkelijk iets kwijt (in je fototas wel te verstaan). Om dit hoofdstuk af te sluiten nog deze bedenking: het is zeker geen eenvoudige techniek en er duiken nog een aantal problemen op, waaronder het scherpstellen met ietwat langere brandpunten. (Je werkt met grote lensopeningen en je plaatst twee glasplaten voor je lens!). Ook het volledig sluiten van het filter tot de maximale densiteit zou problemen opleveren. We veronderstellen gekoppeld aan polarisatieeigenschappen. Waar ik me vragen bij stel zijn de mogelijke complicaties met luchten die, afhankelijk van de hoek t.o.v. de zon, in combinatie met twee polariserende filters, hoe dat nog een uniform beeld kan opleveren. Vb. strepenvorming in de luchten zou me niets verwonderen. Als iemand gebruikservaringen heeft, dan horen we er hier héél graag iets over de resultaten van ND filter gebruik. 

-3-

FIAP CONGRES 2012 FIAP FOTO WEEK Maurice Dorikens

Een FIAP Congres, wat is dat de dag van vandaag? FIAP (Fédération Internationale de l’Art Photographique) verenigt de nationale fotografische federaties uit meer dan 70 landen. Slechts één federatie per land kan lid zijn van FIAP. In ons land hebben we nu twee regionale foto-organisaties CvB en FCP) en één overkoepelend orgaan (BFF) dat dus de binding met FIAP realiseert. Dit omslachtig systeem is verankerd in de FIAP statuten. FIAP heeft dus in de verschillende landen geen “lokale bureaus” of “agentschappen”. De financiële structuur van FIAP zou het ook niet veroorloven, want de werkingsmiddelen zijn zeer beperkt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de communicatie soms stroef en ingewikkeld is en voornamelijk beperkt blijft tot administratieve zaken. Helemaal juist is dat niet want FIAP organiseert ook bv Biënnale wedstrijden voor foto’s, geprojecteerde beelden, en meer recent voor een bijzondere wedstrijd voor clubs (individueel lid van FIAP). Steeds meer gaat de interesse uit naar dit nieuwe aspect van FIAP, zowel bij de fotografen als bij FIAP zelf. In deze optiek komt er bij de clubs (en dus de fotografen) meer interesse voor de FIAP Congressen. Helaas is een FIAP Congres in de eerste plaats een statutaire en administratieve aangelegenheid en de fotografische activiteiten op een congres zijn een aanvulling bij het congres. De zaken kunnen echter snel evolueren. Fotografische vriendschappen, ontstaan tijdens de congressen, hebben er toe geleid dat enkele fotografen het initiatief hebben genomen een FIAP Fotoweek te starten. Dit kon echter niet tijdens het congres om dat de agenda van zo’n FIAP Congres reeds sinds de jaren 70 vast ligt. De FIAP Fotoweek moest georganiseerd worden buiten het congres. De laatste FIAP Fotoweek ging in 2011 door op Bali (onder gunstige financiële voorwaarden). FIAP heeft nu besloten om de koppeling van de Fotoweek aan het congres toe staan, direct na einde van het gewone congres, en onder de hoofding van FIAP, waardoor deelnemers in groep kunnen komen voor de hele periode en dus reiskosten sparen. Tijdens de administratieve sessies voor de vertegenwoordigers van de landen (2 1/2 dag) worden dan excursies en activiteiten voor de niet-stemmers voorzien FIAP Congres + Foto week in 2012 Het FIAP Congres van 2010 in Vietnam keurde de organisatie van het 31e FIAP Congres in 2012 in Spanje goed. Het zal doorgaan in Palma. Er is nog -4-

geen programma beschikbaar. De prijs is reeds vastgelegd: € 950 per persoon en in een dubbele kamer, € 1250 in een eenpersoonskamer, voor 8 nachten in vol pension. De prijs zal niet meer gewijzigd worden. Het Congres zal plaats hebben van 1 tot 9 september 2012. Het is dus de bedoeling de fotoweek hierop te laten bij aansluiten. (Nog geen verdere gegevens beschikbaar). Hierbij moet je uiteraard de verplaatsingkosten nog rekenen. Nu ga je me natuurlijk vragen of er iets te beleven valt op het congres en vooral op de fotoweek voor AV werkers. In het algemeen niet direct, want alles is in handen van beeld-fotografen die onbekend zijn met ons medium. Op een FIAP Congres ga je geen wereldschokkende AV projecties zien. Spijtig , maar er zit voorlopig geen verandering in. De gemiddelde “congressist” zal graag deelnemen aan een projectie, als ze op het programma staat, maar dan in het kader van een excursie of een avondprogramma met bv. Folklore en muziek, en hij daarmee een “aangename avond” heeft. Wij zijn en zullen een minderheid blijven. Je zou als heel spectaculaire montages moeten maken en trachten je daarmee misschien te kunnen infiltreren in het milieu. Alleen als je zelf een congres zou organiseren zou je zoiets in je programma kunnen doordrukken. Dit gezegd zijnde, door deel te nemen aan een FIAP Congres zal je op plaatsen komen waar je als toerist niet geraakt, en daardoor toch foto’s kunnen maken die kunnen leiden tot een opvallende montage. Er is echter ook het aspect dat je op een congres talrijke vrienden maakt en dat daaruit wel interessante AV contacten kunnen voortkomen (teksten in vreemde talen, om maar iets te noemen). En niet te vergeten: lekker eten en een goed glas (of twee), met fotofanaten, is niet te versmaden. Als je naar Palma zou gaan, kan je al beginnen denken aan Chopin, ja, ja...een scenario? .Waarom niet. 

Echt gebeurd... Een festivalprojectie: goed gevulde zaal, handgeklap na elke reeks, aandachtig publiek. Niets speciaals dus. Komt er tijdens de pauze iemand langzaam op me af, twijfelend of hij me een vraag zou stellen, en met veel belangstelling de apparatuur bestuderend. Vraagt hij me dan: “Kan je me zeggen hoe die beelden hier geraken, hebben jullie een satelliet verbinding; en een tweede vraag: waar vinden jullie die beelden?”. Leve het interstellaire diaporama! (MD)

-5-

STUDIEDAG AV PRODUCTIES 2012 RIJEN - AV GROEP 1592 Locatie: Datum: Uur: Organisatie:

Studiedag AV-Producties 2012” CC “De Boodschap”, Nassaulaan 62-64, Rijen zaterdag 21 januari 2012. van 10:30 u tot ca. 16:45 u. leden AV-Groep 1592,

Inschrijven voor deze studiedag was maar mogelijk tot 5 december, maar je kan er steeds als bezoeker naar toe. Zeer aanbevolen want dit is een perfect georganiseerde dag waar elke AV werker iets kan bijleren. Elke gepresenteerde AV-Productie wordt besproken door Henk Tulp uit Oosterhout op de criteria: rode draad/verhaal, fotografie, 3e beelden, geluidsband, overvloeiingen enz.. Henk Tulp is al jarenlang op het gebied van AV producties een zeer ervaren en deskundig persoon. Rijen heeft goede Openbaarvervoer-verbindingen. Er is ook voldoende parkeergelegenheid. Koffie, thee en andere dranken en in beperkte mate belegde broodjes, snacks, soep, worstenbrood en tosti’s zijn verkrijgbaar aan de bar. (Neem je broodjes mee). Plaatsen reserveren is niet nodig, er zijn voldoende stoelen in de zaal beschikbaar. Zaal open om 10:15 u. Er worden uitsluitend digitale AV-producties met als uitgangsbasis stilstaande beelden besproken. Van de bewegingseffecten , welke dergelijke productie-software genereren, mag gebruik worden gemaakt. Tevens mogen in de AV-productie (beperkt) videobeelden worden opgenomen. Er wordt geprojecteerd met een resolutie van Full-HD 1920x1080 onzichtbare pixels, beeldverhouding 16:9. AV-producties verhouding 3:2 ingesteld op breedte van 1620 pixels; verhouding 4:3 ingesteld op breedte van 1440 pixels zodat aan beide zijden een zwarte balk ontstaat. Kleinere resoluties worden automatisch als een kleiner beeld geprojecteerd.

Het succes van Rijen moet hier niet meer benadrukt worden, de talrijke Belgen (Vlamingen) die er telkens naar toe gaan bevestigen dit alleen  maar. Dus: tot in Rijen, als deelnemer of als bezoeker ! -6-

ProShow Gold in PTE Robbie Breugelmans

Als organisator (SFNK) van onze jaarlijks wedstrijd voor AV-producties “Digirama” (Voorheen “Paul Martin), kregen we elk jaar met hetzelfde probleem te kampen. De AV’s die werden gemaakt met Proshow (Gold of Producer) bleken niet naar behoren te starten en te stoppen in onze PTE-presentatie van de verschillende werken. Daarom werd er besloten om, in analogie met “Grote Prijs Liliane Dorikens”, de AV’s gemaakt met Proshow niet toe te laten tot onze wedstrijd. Dit was natuurlijk tegen het zere been van de Proshow gebruikers. Omdat ondergetekende de vraag kreeg om Proshow terug toe te laten ben ik even op onderzoek gegaan. Het is toch niet mogelijk dat een product als Proshow niet compatibel is met andere software. Door het installeren van Proshow Producer, versie 4.52.3053, blijken de problemen grotendeels van de baan. Uit enkele testen blijkt dat een AV, gemaakt met deze versie zonder problemen loopt in een PTE (versie 7.0) presentatie.

De oudere versies blijven de gekende kuren hebben: starten in de achtergrond, en bij stoppen, gaat PTE uit.  -7-

100 JAAR FOTOGRAFIE IN BELGIE Waarin een klein land groot kan zijn (2) Maurice Dorikens

Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen, UGent. Gent kent dus rond de eeuwwisseling in de tweede helft van de 19e eeuw minimaal drie bedrijven (Baekeland, Van Monckhoven en Beernaert) die elk de mogelijkheden in zich hebben om bedrijven van wereldformaat te worden, maar het zal Lieven Gevaert in Antwerpen zijn die dit realiseert. DR. LEO BAEKELAND (1863-1944) De levensomstandigheden waarin Leo Baekeland zijn jeugd doorbrengt zijn miserabel en het is dank zij zijn moeder dat hij onderwijs volgt. Hij is een middelmatige leerling die zich geleidelijk tijdens zijn middelbare studies aan het Atheneum opwerkt. Hij volgt daarnaast ook nog technische scheikunde aan de technische school. Hij sluit zijn middelbare studies af met Eenvoudige volksbuurt in Gent zeer goede cijfers en ontvangt een studiebeurs zoals Baekeland het als kind van de Stad Gent. Daarmee kan hij zich in 1880 waarschijnlijk gekend heeft. inschrijven aan de Gentse universiteit. Hij studeert er scheikunde en in 1884 behaalt hij met de grootste onderscheiding het doctoraat. Zijn grondige kennis van de scheikunde helpt hem in zijn latere loopbaan steeds voor te blijven op de vele concurrenten die geen wetenschappelijke Technische Hogeschool in Gent vorming bezitten. In de latere uitrusting van Baekeland’s chemisch laboratorium herkent men trouwens onmiskenbaar de onderzoektradities van Prof. August Kekulé (1838 -1917), die aan de Universiteit van Gent verbleef tot 1876 voor Baekeland er student werd. Hij legde de basis voor een fundamenteel scheikundig onderzoekslaboratorioum. Prof. Theodore Swarts (1839 -1914), opvolger van Kekulé heeft deze tradities verder gezet Leo Baekenland, stuen was de leermeester van Baekeland. dent aan de UGent. -8-

Baekeland wordt assistent bij Prof. Th. Swarts. Hij werkt er aan de studie van de reactie van fenolen en aldehyden. In zijn later leven leidt dit tot de ontdekking van bakeliet. Maar in 1885 tijdens zijn verblijf aan de Universiteit Gent gaat zijn interesse vooral uit naar de fotografie en in het bijzonder naar de technische aspecten en de chemie van de productie en ontwikkeling van Patent voor “fotografische platen ontfotografische emulsies. wikkelbaar in water. (Backlandt-sic). In 1886 verkrijgt Baekeland een patent op een merkwaardig procédé: “Nouvelles plaques photographiques développables dans l’eau”. Hij stelt daarin voor op de glasplaat langs de ene zijde de emulsie aan te brengen en langs de andere zijde droge chemicaliën zodat bij het onderdompelen in water en na toevoeging van een kleine hoeveelheid ammoniak, ontwikkelaar gevormd wordt en de fotoplaat ontwikkeld wordt. V. Guéquier helpt hem aan de nodige fondsen om een klein fabriekje op te starten “Baekeland en C°, Scheikundige ProducLocatie in Gent waar Baekeland ten”. Gebrek aan ervaring zal de ondernezijn eerste proeven deed. Foto R.H. ming doen mislukken. Nadat Baekeland (Gebouwen zijn verdwenen). naar de V.S. vertrokken is zet Guéquier het bedrijf nog verder, maar Emile De Coninck die in 1897 ontslag neemt bij de The Beernaert’s Dry Plate C° neemt de firma V. Guéquier & Cie over. Nadat De Coninck in 1907 naar Hasselt vertrekt wordt het bedrijf gesloten. Leo Baekeland ontmoet op het laboratorium Céline Swarts, de dochter van Prof. Swarts. Baekeland wint met zijn proefschrift de universitaire wedstrijd en ontvangt een reisbeurs. Hij huwt Céline Swarts en beide vertrekken op 10 augustus 1889 naar de Verenigde Staten. Zijn Belgische fotografische achtergrond doet hem direct zoeken naar werk in dat gebied. Familie Baekeland kort na aankomst in de V.S. De financiële toestand van het gezin is erbarmelijk.

-9-

In 1889-1890 werkt hij als scheikundige bij het fotografisch bedrijf Anthony Manufacturing Company (later Ansco). Hij doet daar zeer veel ervaring op en besluit zelf een nieuw fotopapier te gaan ontwikkelen. Baekeland weet dat het rijpen en wassen van de fotografische emulsie omslachtig en duur is. Hij wil proberen het wassen weg te laten, niettegenstaande hij ook weet dat de gevoeligheid daarmee achteruit gaat. Maar niets zegt dat het daarom een papier met slechtere kwaliteit zal zijn. Hij ontdekt dat dit ongewassen papier, hoewel het Celine Swarts met de kinde- nog steeds gevoelig is voor blauw licht, nu ook ren. Foto afgedrukt op Nepera gevoelig is voor geel licht. Het kan dus bij kunstChemical C° papier (Velox). licht (vb. gas- of petroleumverlichting) belicht en verwerkt worden. Bovendien heeft het een zeer goede tintenschaal. Het krijgt de naam “Gaslightpaper” en zal later de naam “Velox” krijgen. Met de hulp van Leonard Jacobi worden de nodige fondsen gevonden voor de oprichting van de “Nepera Chemical Company”. De productie van Velox start in 1893 en wordt een groot succes, zo groot dat het Eastman Kodak bedreigt. Bij de fabricage van fotopapier is het zeer belangrijk over de best mogelijke Een laboratoriumschrift met summier opgestelde recepten, dat is alles wat bestaat kwaliteit ruwpapier te beschikken. De over de fabricage van Velox papier en op beste papierfabrikanten zijn in Europa. die basis (en vooral op de groei van de verBaekeland weet niet dat Eastman naar koopcijfers die de omzet van Kodak zouden Europa gaat om met The General Paper overstijgen) werd door Eastman $750.000 voor het procédé geboden. (Handschrift Leo Baekeland).

C° in Brussel een exclusiviteitscontract voor de levering van ruwpapier af te sluiten. Voor Baekeland die, zoals iedereen, in Europa zijn papier aankoopt, betekent Velox fotopapier, zeer populair in het begin van de 20e eeuw.

- 10 -

De Velox fabriek in de eerste fase en in de eindfase bij de verkoop aan Eastman Kodak.

productie van Velox voortzetten onder dezelfde naam. Het wordt in België verkocht via de vertegenwoordiging Vve. Sebastiano Gecele in Brussel die van 1893 tot 1909 de Nepera Chemical C° van Leo Baekeland vertegenwoordigt. Baekeland heeft zijn ontdekking niet echt in België gedaan, maar de aanloop ertoe situeert zich in de periode waarin in het Gentse de fotografische industrieën grote groei kennen. Hij heeft er de invloed van ondergaan en is er in grote mate een exponent van.

dit dat hij geremd wordt in zijn expansiemogelijkheden voor de fabricage van Velox papier. Baekeland probeert nog papier te kopen in de V.S., maar komt daarmee nog meer onder druk te staan. Hij besluit daarop in 1899 zijn “Velox procédé” te verkopen aan Eastman Kodak voor $750.000. Zoals contractueel beloofd trekt hij zich volledig terug uit de fotografische industrie. Kodak blijft de

Dr. Sc. Leo Baekeland (1863-1944)

HET LIEVEN GEVAERT FOTOBEDRIJF DE AANLOOP Fotografie was in de eerste plaats een vak dat je slechts langs de praktijk om kon aanleren. Je kon nog wel kennis opdoen via boeken en enkele tijdschriften, maar fotografie studeren kan je pas sinds de tweede helft van de 20e eeuw. De enige studierichting die een inleiding tot de fotografie kon vormen was de scheikunde. Op die manier zijn trouwens Désiré Van Monckhoven en Leo Baekeland tot de fotografie gekomen. Niet zo met Lieven Gevaert (1868 – 1935). Niettegenstaande hij één van de grootste fotografische industrieën zou leiden, heeft Gevaert nooit een opleiding in de scheikunde of fysica gehad. Geen van de fotografische procédés van voor 1870 kon tot een volwaardige - 11 -

L. Gevaert, 17 jaar.

fotografische industrie uitgroeien. Ze waren in feite manuele processen die niet geschikt waren voor industriële productie op grote schaal. Om tot een fotografische industrie te komen is het nodig dat: • de productie niet meer manueel gebeurt, om de kostprijs te drukken • de houdbaarheid der producten gewaarborgd is • de apparatuur gebruikt door de fotograaf, vooral de amateurfotograaf dan, eenvoudig is • de verkoop van de producten via een distributienet-

werk mogelijk is Voor de komst van Lieven Gevaert is in België niemand in staat deze vier voorwaarden te realiseren. Gevaert slaagt daarin wel en hij zou er nog een belangrijk vijfde punt aan toevoegen: sociale betrokkenheid van de werkgever die het welzijn van zijn werknemers ter harte neemt. Op 14 jaar stopt Lieven Gevaert zijn studies en gaat bij het familiebedrijf in Antwerpen werken om het vak van inlijster aan te leren. Er wordt een foto-atelier aan het bedrijf toegevoegd. In de periode 1885 - 1887 gaat hij bij verschillende fotoateliers in Charleroi, Antwerpen en Brugge in de leer. Hij komt ook onrechtstreeks in contact met Van Monckhoven door een stage in kooldruk te volgen bij één van zijn medewerkers Bévière. In 1889 opent hij met zijn moeder een fotostudio in Antwerpen (Montignystraat). Er komt een jonge medewerker bij, Hendrik Kuijpers (1891-1946). (Deze zal later nog een zeer belangrijke rol spelen in het Gevaert bedrijf wanneer hij algemeen technisch directeur en beheerder wordt). Naast gewone portretten, afgedrukt op albumine- of collodiumpapier en gemonteerd op karton, maken zij ook foto’s op keramiek. Deze porseleinfotografie moet gezien worden als de aanloop naar de experimenten van Gevaert met Antwerpen, Montignystraat 159. het fabriceren van beter fotopapier. Woonhuis en atelier van Lieven Het is niet zo duidelijk wanneer Gevaert voor Gevaert van 1890 tot 1893. - 12 -

het eerste denkt aan het produceren van een beter fotopapier. In 1892 geeft Gevaert een demonstratie met zijn nieuw “Papier au collodio-chlorure pour l’impression directe des positives”.

HET EERSTE FOTOPAPIER: CELLOÏDINEPAPIER: CALCIUMPAPIER In 1892 beschrijft Gevaert ook zijn productieproces van het collodiumchloride papier. Het begieten van het Kuijpersteerde fotopapier (d.i. papier bedekt met een laag bariumsulfaat waarop dan de lichtgevoelige laag wordt aangebracht) gebeurt nog manueel in een vlak houten raam. Het gieten gebeurt in het midden waarbij het raam eerst naar de ene zijde en daarna naar de andere zijde gekanteld wordt. (In de eerste beweging is de emulsie nog erg vluchtig, vandaar dat er twee maal overgelopen Begieten met de hand van een vel pawordt, in tegenstelling met het tweede deel pier opgespannen in een vlak houten van het raam). Het jaar daarop presenteert raam. ca. 1890. hij een nieuw celloïdinepapier. Dit papier vindt veel waardering en zet Gevaert er toe aan om in 1894 op de markt te komen met dit type papier onder naam “Calciumpapier”. Dit papier heeft een goede, maar vooral constante kwaliteit en wordt daardoor snel aanvaard. Formaten gaan tot 30 x 40 cm. Er wordt per uur zowat 2,5 m² Calciumpapier geproduceerd. Een tweede emulsie-gietzaal wordt ingericht. De verkoop van het nieuwe product verloopt nog zeer ambachtelijk: Hendrik Kuijpers verzorgt (per fiets) levering huis aan huis en uitsluitend in Antwerpen. 1894 - L. GEVAERT & C° Rond de eeuwwisseling breidt de fabriek snel uit en moet daardoor enkele malen naar nieuwe locaties uitzien. ANSELMOSTRAAT Op 28 juni 1894 wordt de vennootschap L. Gevaert en C° met zetel in Antwerpen opgericht. Het bedrijf wordt gevestigd in de Anselmostraat. In het begin koopt Gevaert de basisproducten bij lokale handelaars in fotoproducten, maar met de uitbreiding gaat hij chemische producten en gebaryteerd papier aankopen in het buitenland. Gevaert produceert naarmate de bestellingen binnen komen. De voorraad is zelden meer dan de productie van één week. Het bedrijf werkt in het eerste jaar met zes personen: Lieven Gevaert, zijn moeder, drie arbeiders en één bediende. - 13 -

Het gemiddelde loon voor een arbeider bij Gevaert is 3,75 Fr per dag, dat is meer dan bij alle andere fabrikanten. Het begieten van fotopapier met emulsie in de Anselmostraat. De installatie is een ontwerp van L. Gevaert. Liebig Chromoprent ca. 1894. De moeder van Gevaert helpt aan de gietinstallatie en zijn tante (rechts) snijdt de gegoten vellen. Links staan H. Kuijpers en twee medewerkers. Samen vormen ze de volledige Gevaert staf.

De verkoop van de Gevaert producten blijft stijgen en er worden plannen gemaakt voor de bouw van een nieuwe fabriek in Oude-God, een randgemeente van Antwerpen. KERKSTRAAT - GELATINE FOTOPAPIER: BLUE STAR In 1896 wordt de nieuwe fabriek in gebruik genomen: met 1300 m2 en 30 werknemers een aanzienlijke uitbreiding in vergelijking met de start in de Anselmostraat. Er komen twee grote gietmachines, maar binnen korte tijd barst de fabriek uit haar voegen. Lieven Gevaert en zijn moeder wonen in die tijd ook in de Kerkstraat. Op 31 oktober 1896 kondigt Gevaert de productie van het Blue Star fotopapier aan. Het wordt het eerste gelatinepapier van de firma. In 1896 wordt op een breedte van 60 cm en met een snelheid van 1,5 m per Gevaert woning Werkhuizen L. Gevaert & C° in de Kerkminuut reeds 50 km in de Kerkstraat. straat (nu H. Kruisstraat) in Oude-God fotopapier geprodu(1897 - 1905). ceerd. De winst verloopt eveneens in stijgende lijn. Het gaat goed met L. Gevaert & C° en de vooruitzichten zijn zeer gunstig.

THE GENERAL PAPER COMPANY - BEPERKINGEN In 1898 duiken er ernstige problemen op rond de papierbevoorrading. Het is belangrijk deze even te bekijken, want ze zijn van grote invloed op de evolutie van de Gevaert fabrieken. - 14 -

Sinds meer dan dertig jaar zijn er in de wereld slechts twee papierproducenten die ruwpapier van hoge kwaliteit en geschikt voor gebruik als fotopapier maken. In Rives nabij Grenoble is dat Blanchet Frères et Kléber (Rivespapier) en in Malmedy is dat Steinbach en C° (Saxepapier). Albuminepapier procédés zijn nog veel in gebruik en in Duitsland trachten de albuminepapierproducenten (Vereinigte Fabriken photographischer Papiere, Dresden) een monopolie en controlepositie te verkrijgen. Zij hebben reeds een exclusiviteitscontract met Rivespapier. Steinbach blijft echter aan een iets lagere prijs leveren, zodat er nog geen echt monopolie is. De bevoorrading in ruwpapier voor de productie van gelatine-, collodiumen broomzilverpapier heeft minder de belangstelling van de Vereinigte. De fabrikanten van dit type fotografisch papier hebben gebaryteerd papier nodig en gaan zich dus bevoorraden bij een gespecialiseerd barytagebedrijf (dat zijn papier aankoopt van de ruwpapier producenten). Gevaert koopt het gebaryteerd papier voornamelijk bij het Duitse Gust. & Heinz Benecke. Ook de Engelse en Amerikaanse (waaronder Baekeland) celloïdine- en aristopapier fabrikanten moeten zich bij de Duitse fabrikanten bevoorraden. Een kleinere fabrikant Ernst Colby & C° levert ook nog wel gebaryteerd papier. A.F. Silomon van de Vereinigte wordt de aanvoerder van een aanval op onafhankelijke celloïdinepapier-fabrikanten, waaronder Gevaert, die dus dreigt in moeilijkheden te komen. Bij de Vereinigte sluiten zich in 1903 nog enkele fabrieken aan, zodat zij, na Eastman Kodak, de tweede belangrijkste foto onderneming worden. Zij sluiten met Eastman Kodak een concurrentieakkoord. Silomon bezoekt alle baryteurs en fabrikanten van collodiumpapier in Duitsland en zet ze onder druk: meewerken of geen grondstoffen meer ontvangen. Met Blanchet heeft Silomon ook al een akkoord. Als nu echter Steinbach afzijdig zou blijven, dan zou de hele Silomon constructie de mist in gaan. Steinbach wordt via Blanchet overtuigd mee te werken. Op 23 maart 1898 richten in Brussel Steinbach & C° en Blanchet Frères een vennootschap op onder de naam The General Paper C° (Gepaco). Gepaco zal vanaf dan instaan voor de verkoop van papier voor de fotochemische industrie. Fabrikanten Eastman en Abbott van Kodak zijn beide verantwoordelijk voor de “papier-oorlog” en de die lid worden van het “syndicaat” gevolgen er van voor Baekeland en Gevaert.

- 15 -

krijgen een voorkeursbehandeling. Gevaert wordt geen lid van dit syndicaat. Hij heeft daar een gegronde reden voor. Juist voor het in werking treden van de leveringsbeperkingen heeft Gevaert van zijn hoofdleverancier Benecke, nog grote hoeveelheden barietpapier ontvangen. In 1898 is de voorraad grondstoffen bij Gevaert verdrievoudigd. Hij kan daardoor de diversificatie van de producten uitbreiden. Er komt meer nadruk op het gelatinepapier en eveneens op producten die niet vallen onder de beperkingen van het syndicaat. Gevaert koopt in 1900 papier bij Schöller. Dit wordt waarschijnlijk bij MeseGoris in Turnhout gebaryteerd. Kort daarop bouwt hij zelf (nog in de Heilig Kruisstraat) een barytagezaal. Schöller blijft voor vele jaren de ruwpapier leverancier van Gevaert. Gevaert wordt snel een van de beste baryteurs in de wereld. Men kan dus gerust stellen dat de aanval van de Vereinigte op het voortbestaan van L.Gevaert & C° door Gevaert omgebogen wordt in een voordeelpositie tegenover de twee belangrijkste fotochemische industrieën: het concern van de Vereinigte Fabriken en Eastman Kodak. Niet tegenstaande het exclusiviteitscontract dat Eastman Kodak met The General Paper C° sluit, slaagt Gevaert er in zijn gebaryteerd papier in 1903 op de Amerikaanse markt te introduceren. Het zal hiermee duidelijk zijn dat de productie van ruw papier en gebaryteerd papier verweven zit in zeer complexe internationale afspraken (nog ingewikkelder dan hiervoor gedeeltelijk beschreven). Niettegenstaande al de moeilijkheden slaagt Gevaert er dus toch in zich een wereldplaats te veroveren. De zaken blijven goed gaan want in 1902-03 stijgt de omzet met 52% en de winst met 24%.

BROOMZILVER (BROMURO)PAPIER Ondanks de drukke bezigheden vindt Gevaert in 1899 nog de tijd een nieuw fotopapier te ontwikkelen: het eerste broomzilver papier (Bromidepapier). Hierdoor was L. Gevaert & C° van eind 1899 met een eigen product vertegenwoordigd in de drie grote soorten fotopapier: collodiumchloorzilverpapier (Calciumpapier), gelatinechloorzilverpapier (The Blue Star paper) en broomzilverpapier (Bromuropapier). In 1903 komen twee nieuwe merken op de markt: Orthobrom en Gevaert Mat. Orthobrom is de voortzetting van Gevaert Orthobrom het bromidepapier. In 1913 maakt het 42% uit van de Gevaert productie. Gevaert Mat is een kwalitatief zeer hoogstaand product en lange tijd het toppapier van de fabriek, in 1913 goed voor 24% van de productie. - 16 -

EEN NIEUWE FABRIEK – SEPTESTRAAT – RIDAX PAPIER De fabriek in de Kerkstraat (Heilig Kruisstraat) is dus te klein en er zijn plannen voor een nieuwe in de Septestraat (Mortsel-Antwerpen). De twee giet- en twee baryteermachines worden dubbel zo breed als voorheen, wat kostenverlagend werkt. In 1904 produceert Gevaert zijn eerste chloorbroomzilverpapier. In 1905 wordt dit verkocht onder de naam Ridax. Het wordt één van de meest bekende producten van Gevaert en goed voor 15% van de fotopapierGevaert fabriek, Septestraat, ca. 1910. Rechts verkoop in 1913, en 37% in 1917. vooraan de woning van H. Kuypers. In 1904-05 bedraagt de omzet voor het eerst meer dan één miljoen Frank. In de periode 1905-1909 verdrievoudigt de omzet zelfs. Gevaert is er van overtuigd dat de fabriek nog zal kunnen uitbreiden want hij koopt in die periode nog ruim 2 ha grond bij die zullen toelaten het Het zeer populaire Ridax

fabriekscomplex vele malen uit te breiden. In 1909 komt er een kapitaalsverhoging (de tweede in korte tijd) van 500.000 Fr, onder de vorm van bijkomende aandelen. Ze komen allen aan Gevaert toe als vergoeding voor zijn persoonlijke inbreng van fabricagemethoden, Barytagemachine ca.1912. Op de voorgrond de verdeling van de barietverf, op de achtergrond, fotorecepten en uitvindingen. hangend over stokken, de te drogen emulsies. Gevaert is op die manier verzekerd van de persoonlijke controle van zijn bedrijf en blijft daarmee ook buiten schot van The General Paper C° of Eastman Kodak C°. Lieven Gevaert, die van start ging als ongeschoolde arbeider, heeft nu het bedrijf uitgebouwd tot een grote onderneming en hij beseft dat het behoefte heeft aan bekwame personen met de nodige kennis om sneller te kunnen overgaan tot de fabricage van nieuwe producten waarvoor zijn persoonlijke kennis te kort - 17 -

schiet. Verschillende buitenlanders komen in dienst bij het bedrijf. TAALGEBRUIK

Het personeel krijgt (voor die tijd) nogal kordate taalgebruik voorschriften. Zo is het Nederlands de officiële taal van het bedrijf. Zelfs tot in de jaren 50 zijn opschriften en bedieningsknoppen van IBM computers in het Nederlands. Gevaert wil bovendien het bedrijf uitbouwen in alle takken van de fotochemische industrie. Tussen 1910 en 1914 blijft de productie en verkoop van fotopapier stijgen. In 191213 worden de eerste Instructies van L. Gevaert over taalgebruik in het bedrijf. 7 juni 1907. Zeer uitzonderlijk voor die tijd, omdat in België de investeringen en proehele economie, industrie en wetenschap Franstalig was. ven gedaan met het oog op de exploitatie van kleurenfotografie. De resultaten zijn negatief en het project wordt stop gezet. (wordt vervolgd)  Nieuws van de NVG André Hartensveld meldt ons dat de NVG Algemene Ledenvergadering op 5 november 2011 Robert Bleekrode gekozen heeft als nieuwe voorzitter van de NVG. Een voorzitter die de ambitie heeft de banden met de leden en regioverenigingen verder aan te halen. In die lijn zouden wij eventuele contacten met België (Vlaanderen) zeker waarderen. We wensen de nieuwe voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Geluid- & Beeldregistratie een schitterende tijd in zijn belangrijke functie. - 18 -

LIBRARY MUSIC NIEUWS (toch nog maar eens)

Maurice Dorikens Hoe het werkt Het CvB heeft voor zijn leden een regeling met SABAM uitgewerkt rond het reproduceren van muziek. De regeling omvat de synchronisatierechten (auteurs- en reproductierechten). Het tarief voor de synchronisatierechten (= auteurs- en producentenrechten) van Library Music werd nu officieel vastgelegd op € 35 (geïndexeerd en + 6% BTW) per gebruiker en per jaar, onafhankelijk van het aantal gebruikte stukken (het is dus gebruiker gebonden, dus bv. geen “fotoclub”). Voor iedere AV-werker, ook aangesloten bij het CvB, die in de loop van een jaar producties heeft gesonoriseerd met Library Music en voor elke productie een cue-blad heeft ingeleverd, zal het CvB de rechten betalen aan Sabam. Het grote verschil met het buitenland is dat bv. in Groot-Brittannië,je voor een kleiner jaarlijks bedrag, alle beschikbare muziek, dus ook niet-library music mag gebruiken. Sabam is niet echt vriendelijk tegenover ons. Even herhalen wat MAG volgens het nieuwe contract a) Een AV-productie mag maximaal 60 minuten duren. b) AV-producties mogen vertoond worden op manifestaties georganiseerd door CvB-clubs, provinciale CvB-organisaties en het CvB zelf, op voorwaarde dat dit alles zonder winstoogmerk gebeurt. c) AV-producties mogen vertoond worden op manifestaties en festivals, georganiseerd door derden maar wel zonder winstoogmerk en uitsluitend voorbehouden voor amateurproducties. Waar haal je Library Music? In de eerste plaats zijn der twee hard disken die (via het CvB) bij de respectievelijke vertegenwoordigers in België kunnen besteld worden ‘zie de website van het CvB). Daar staat reeds uren muziek op. Muziek is een eufemistische omschrijving, want het grootste deel is onbruikbaar voor kwaliteitsvolle AVproducties. Het is elektronische stamp en klop muziek waarvan men denkt dat wij die gebruiken. Klassieke muziek is een héél klein onderdeel, en dan nog in zeer twijfelachtige uitvoeringen. Maar er is toch meer te vinden. Want de muziek die op de twee disken staat is ook op het internet te vinden, naast nog een oneindig veel meer. De muziek die je via het internet op de sites van de aanbieders vindt is meestal niet auteursrechten vrij. Als ze dat wel is, let dan - 19 -

op voor die sites, want zitten soms beestjes in die je beter niet in huis haalt, en zorg dat je op een windows pc een professionele (niet gratis) virusscanner geïnstalleerd hebt, die permanent update en voor dergelijke sites direct waarschuuwt ). Je kan dergelijke muziek, juist zoals de muziek die op de twee disken staat, gebruiken. Alleen de muziek die je van het internet haalt en die ook vertegenwoordigd is in België kan je dus “reglementair aangeven” en dan ook gedekt zijn. Het is dus belangrijk bij het downloaden van die muziek na te zien wie ze vertegenwoordigt in België. Dat kan heel goed één van de vertegenwoordigers zijn die ons de “CvB disken” aanleveren. (bv. Universal Publishing Production Music UPPM - Worlwide contacs/Belgium Mevr. Annemie Hendrickx. )De aanbieders van “Production Music” laten je de muziek gratis downloaden, al dan niet via een voorafgaande registratie, maar dat wil niet wil zeggen dat je ze gratis mag gebruiken. Als je het doet, ben je in overtreding, en moet je zelf uitmaken of je zoiets doet of niet. Denk er ook aan dat, telkens je voor die dingen registreert, je een e-mail adres opgeeft, en je dus altijd traceerbaar bent. (e-mail adressen kunnen doorgegeven worden aan het betrokken land, hoewel zoiets voor de occasionele gebruiker die wij zijn, niet erg waarschijnlijk is.) Enkele grote Production-Music aanbieders 1. www.unippmglobal.com, 2. http://www1.playproductionmusic.com/pages/home/index.cfm. 3. www.sonofind.com, CvB-leden loggen in met naam en CvB-lidnummer. 4. www.hibou-music.com, (klein Frans label) CvB-leden kunnen (zonder login) muziek downloaden. Verwijzend naar de UPPM catalogus moet ik hier zeker vermelden dat, mits wat zoekwerk, je een enorme hoeveelheid (populair) klassieke muziek kan vinden. In goede (maar meestal veel te snelle) uitvoering. Misschien toch bruikbaar voor onze producties. Het grote probleem is dat je in het systeem heel snel verloren loopt. Niets gaat boven een goede CD, maar dat lijkt ons niet meer gegund. Rechtenvrije muziek Er zijn muzikanten die geheel of gedeeltelijk afstand doen van hun auteursrechten. Te vinden onder de Creative Commons Licenses. Deze muziek mag vrij gebruikt worden mits naamsvermelding van de auteur(s) en zonder commerciële bedoelingen. www.creativecommons.org.  Informatie over aanbieders van Production Music met dank overgenomen van Alfons Ceunen, KCLG, Mortsel. - 20 -

AV FESTIVALS FIAP ERKENNING (2011) FIAP BESTUUR Document 2003/301-AV Internationale AUDIOVISUELE festivals ADDENDUM aan de bijzondere voorwaarden voor het aanvragen van FIAP Erkenning De voorschriften van het Document 2003/301 blijven geldig voor FIAP ERKENNING, maar het bijvoegsel van dit addendum is van toepassing op AV. De nummering hier gebruikt refereert naar dezelfde nummering in het Document 2003/301. (301F voor de originele Franse tekst). 2.3 Definitie van de werken Audiovisuele werken (diaporama’s) kunnen onder verschillende vorm voorkomen, vb. monovisie, polyvisie, multivisie. Meer informatie hierover is te vinden in «Normalisatie van Diaporama’s 1998 - Document 287 F. Het geheel van het werk moet gebaseerd zijn op het stilstaande fotografische beeld; maar video sequenties zijn toegelaten als ze niet overwegend zijn in het geheel van de montage. Video zal zich beperken in oppervlakte en ingebracht zijn in een deel van het beeld en zal zich strikt limiteren tot het inpassen in de rode draad van het werk. Stilstaande beelden mogen zich wel verplaatsen over het scherm. Organisatoren moeten niet noodzakelijk alle vormen aanvaarden. In dat gevel moeten ze duidelijk in het reglement vermelden welke genres toegelaten zijn. 2.7 Samenstelling van de jury Voorselectie is toegelaten als meer dan 60 inzendingen ontvangen worden. Art. 2.2 heeft zowel betrekking op de preselectiejury als op de hoofdjury. De preselectiejury moet minimaal twee leden van de hoofdjury bevatten. Alle ingezonden werken moeten volledig beoordeeld worden en dit zonder uitzondering door de preselectiejury of de hoofdjury. Alleen de hoofdjury kan beslissen over de FIAP aanvaardingen en over de toekenning van de FIAP prijzen. De organisatoren moeten zich beperken tot het elimineren van de werken die niet conform zijn met het reglement van het festival of die een foutloze projectie zeer moeilijk maken. De jury (of jury’s) kunnen beroep doen op vertalers die eventueel geen deel uitmaken van de jury. Minstens één persoon die de taal van het werk goed - 21 -

begrijpt zou moeten aanwezig zijn. Alle talen moeten gelijkwaardig behandeld worden. Iedere auteur moet een samenvattin van zijn productie meezenden. De organisator moet voor de vertaling van deze samenvattingen zorgen. Deze teksten moeten beschikbaar zijn voor de jury, of ten minste voorgelezen worden voor de projectie van het werk. 2.10 Aantal aanvaarde werken Het aantal werken dat door de hoofdjury aanvaard kan worden is beperkt tot 50% van het aantal inzendingen. Om de kwaliteit van de te aanvaarden werken te garanderen is het strek aanbevolen om er minder te weerhouden. 2.13 Aanvaardingsdiploma’s Ieder werk, door de hoofdjury aanvaard, ontvangt een herinneringsdiploma. 2.14 Cataloog of Programma Er moet een cataloog uitgegeven worden. Indien de jury alleen plaats heeft tijdens het festival zal een programma uitgegeven worden. Dat moet beschikbaar zijn bij de aanvang van het festival. Het programma zal zo snel mogelijk vervolledigd worden met de palmares die dan gevoegd wordt bij het programma om zo de cataloog te vormen. Het palmares moet zeer duidelijk de lijst van de FIAP aanvaardingen vermelden. Indien de palmares bij de prijsuitreiking niet beschikbaar is, zal die zo snel mogelijk aan alle auteurs gezonden worden. 2.18 Afsluiten van de manifestatie De organisator moet binnen de 30 dagen na het einde van het festival volgende documenten aan de FIAP AV Commissie (nu Service Audiovisuel!) zenden: * de cataloog (programma + palmares) met de statistiek en de aanvaardingen * de titels van alle ontvangen werken en de namen en adressen van alle auteurs. ********** Wat te onthouden van dit FIAP addendum? 1. De 50% regel wordt niet gewijzigd. AV werken worden onderworpen aan dezelfde basis regels die gelden voor «alleenstaande» foto’s. Omdat FIAP een fotografische associatie is wordt AV essentieel bekeken vanuit een «foto» standpunt. Organisatoren van AV manifestaties moeten zich aan dezelfde basis regels houden als de organisatoren van fotosalons. De basis van een AV productie moet de fotografie zijn. 2. FIAP laat het gebruik van video toe (Wat in theorie niet het geval was). Al onze auteurs zijn uiteraard eens met het principe dat de sequentie iets moet bijdragen aan het geheel van de montage, geen eigen leven mag gaan leiden.. Deze vertaling is een zo goed mogelijk inhoudelijke weergave van de originele en bindende Franse tekst. Maurice Dorikens  - 22 -

YANN ARTHUS-BERTRAND Auteur van: De Aarde vanuit de Hemel en HOME Hij werd geboren in Parijs op 13 maart 1946 in een vermaarde ju-

weliersfamilie, opgericht door Claude Arthus-Bertrand en Michelle-Ange Marion. Zijn zus Catherine is een van zijn vaste medewerkers. Vanaf zijn jeugd is hij geïnteresseerd in de natuur en in het wild levende dieren. Zijn eerste banen In 1963, werd hij op 17-jarige leeftijd director-assistent, en dan acteur in films. Hij speelde samen met bekende acteurs zoals Michèle Morgan in ‘Dis-moi qui Tuer’ (1965).

In 1967 zei hij de filmindustrie vaarwel om in het Château de Saint Augustin wildpark in Château- sur Allier (Midden Frankrijk) te gaan leiden. Toen hij 30 jaar was (1976) verliet hij het land om samen met zijn vrouw Anne in Kenia in het Massai Mara Reservaat te gaan wonen. Hij leefde gedurende 3 jaar onder de Massai-stam om het gedrag van een leeuwenfamilie te bestuderen en nam gedurende deze tijd foto’s van die leeuwen. Hij ontdekte een nieuwe passie voor de fotografie en de schoonheid van de natuur bij het observeren van bovenuit in hetelucht ballonnen Hij begreep de kracht van de foto en hoe te communiceren met deze middelen. Hij kwam terug naar Frankrijk in 1981, en publiceerde een fotoboek ‘Lions’ in 1983, en werd een internationale journalist, reporter en fotograaf, gespecialiseerd in documentaires over sport, natuur en luchtfotografie voor tijdschriften zoals Paris Match en GEO. Hij fotografeerde 10 Parijs-Dakar rallys. Elk jaar publiceerde hij een boek over de Roland Garros, de Franse Tennis-Open. Hij nam ook elk jaar foto’s op de Paris International Agricultural Show en van de etholoog die de gorilla’s in Rwanda bestudeert. Luchtfotografie In 1991 stichtte hij het Altitude Agency (Hoogte Agentschap) welk het eer - 23 -

te persagentschap en beeldenbank ter wereld werd gespecialiseerd in luchtfotografie (500.000 foto’s genomen in meer dan 100 landen door meer dan 100 fotografen). In 1994 begon Arthus-Bertrand met een grondige studie over de toestand van de aarde, gesponsord door UNESCO. Als onderdeel van deze studie maakte hij foto’s ter inventarisatie van de mooiste landschappen ter wereld vanuit helikopters en luchtballonnen. Van het boek van dit project, Aarde vanuit de hemel (‘la Terre vue du ciel’) werden meer dan 3 miljoen exemplaren, vertaald in 24 talen, verkocht. In 2000 werd zijn gratis tentoonstelling ‘Aarde vanuit de hemel’ opgezet op tal van grote posters op poorten van de Jardins du Luxembourg in Parijs. In 2008 werd ‘Aarde vanuit de Hemel’ uitgebracht op DVD. Ecologische betrokkenheid Op 1 juli 2005 richtte hij de internationale milieuorganisatie GoodPlanet op en startte het programma Action Carbone ter compensatie van zijn eigen uitstoot van broeikasgassen geproduceerd door zijn eigen helikopter. Sindsdien werd dit programma verder ontwikkeld om mensen en bedrijven te helpen hun uitstoot te verminderen en voor het effect op het klimaat. Sedertdien is de organisatie betrokken geweest bij diverse projecten: • Schoolposters zijn elk jaar gratis verspreid in alle Franse scholen over verschillende milieuthema’s ( duurzame ontwikkeling in 2006, biodiversiteit in 2007 en energie in 2008). - 24 -

• 6 miljard anderen : een video tentoonstelling vond plaats begin 2009 in het Grand Palais in Parijs. Meer dan 5.000 video’s werden getoond. Ze werden opgenomen over de hele wereld en toonden vrouwen en mannen, pratend over universele thema’s zoals geluk, verdriet, leven, dood, liefde, haat en ga zo maar door. • Alive : een fototentoonstelling over de hele wereld met een tekst display in verband met de invloed van de mens op het milieu. • Good Planet Info : internationale nieuwswebsite over het milieu. • Good Planet Junior : sommige vakantietrips in beschermde gebieden aangeboden aan kinderen om hen te leren hoe het milieu te beschermen. • Good Planet Conso : een non-profit website om mensen te helpen bij een meer milieuvriendelijke manier van leven. Yann Artus-Bertrand werd benoemd tot Ridder van de Legion d’Honneur en ridder van de Ordre du Mérite Agricole door president Sarkozy in juni 2008. Bovendien werd hij samen met Lucien Clergue verkozen aan de Académie des Beaux Arts. In 2006 lanceerde hij een reeks documentaires genaamd ‘Vu du ciel’ voor de Franse publieke zenders. De 5de aflevering werd uitgezonden in december 2007 en ging over de landbouw. In 2006 publiceerde hij Algerije van bovenaf gezien, wat hij beschouwt als een van zijn beste werken tot nu toe. Dit boek biedt een gloednieuwe visie op dit land. In april 2007 begon hij met het regisseren van een film, eerst genaamd Boomerang. Nadien veranderde hij de titel in Home. De film werd geproduceerd door Luc Besson en gefinancierd door de PPR-groep ( een Franse multinational). Het was Yann Arthus-Bertrands voornemen om de toestand van onze planeet te tonen en de uitdagingen voor de mensheid. De uitstoot van broeikasgassen, gevormd door de opnames voor de film werd gecompenseerd door de organisatie van Yann Arthus-Bertrands Good Planeten en haar ‘Action Carbone’ programma. Op vrijdag 5 juni 2009 bracht hij internationaal de nieuwe - 25 -

film ‘Home’ (een film over de gevaren van de menselijke activiteiten op de planeet aarde). Op de avond van de release boden vele theaters een gratis reusachtig openlucht vertoning op de Champs-de-Mars aan in Parijs die 20.000 toeschouwers trok. Mooie luchtfoto’s, alom beklijvende muziek en een grote post productie maakten deze film emotioneler dan de vorige films over hetzelfde onderwerp. De gelijktijdige TV-uitzending van de film op France 2 trok meer dan 8 miljoen kijkers. De volgende zondag, bij de Europese verkiezingen, eindigde de ecologische partij dicht bij de tweede plaats als Frankrijks politieke partij. Alhoewel de enquêtes voorspelden dat de ecologen een hoge score zouden halen bij deze verkiezingen werd het op grote schaal onderschat. Op de avond van de verkiezingen vreesden vele commentatoren dat de film screening een enorm resultaat op de uitslag van de verkiezingen zou gehad hebben. Vandaag is ‘Home’ beschikbaar op DVD en gratis via zoeken op het internet (Arthus-Bertrand zag af van zijn auteursrechten). Op 19 maart 2008 kreeg hij de Georges Pompidou-prijs die jaarlijks een culturele persoonlijkheid beloont (in 2006 de schilder Pierre Soulages, in 2005 de dirigent William Christie). Een paar scholen zijn naar Yann Arthus-Bertrand genoemd ( lagere scholen van Cysoing, Noviant-aux-pres, Carentoir en Villaines sous Bois, kleuterscholen van Cairanne Saint- Aignan de Cramesnil evenals de middelbare school van Radinghem gespecialiseerd in de landbouw). Hij verklaarde dat dit de grootste eer was die hij kon krijgen. In 2008 lanceerde hij het project met de naam “6 miljard anderen”. Het is een video-tentoonstelling over mensen over gans de wereld die antwoorden op dezelfde vraag. Op 22 april 2009 werd hij officieel aangewezen als ‘United Nations Environnement Program Goodwill Ambassador’ (UNEP) en ontving de ‘Earth Champions’-prijs voor zijn inzet voor het milieu en zijn inwerken op het openbaar milieubewustzijn. Hij ondersteunt ook de Zeitz Foundation, een organisatie gericht op duurzame ontwikkeling en instandhouding.  Tekst van Internet site Yann Arthus-Bertrand,- Wikipedia, uit het Engels vertaald door Gilbert Thuys. Met dank overgenomen uit AVF-Nieuws.

- 26 -

internationale festivals Elk jaar organiseert de NVG (Nederlandse Vereniging voor Beeld & Geluidsregistratie) het Nationale Geluids- & AV-festival. Zaterdag 14 april 2012 gaat de AV wedstrijd door in de Veluwehal te Barneveld. Daarnaast is er jaarlijkse de internationale CIMES wedstrijd (geluidsjagers). Hoe in te zenden voor 14 april 2012? De inschrijf formulieren downloadt u via de pagina van het Aanvullend Reglement, te vinden op de Downloadpagina van de NVG (vanaf 20 december 2011). http://www.beeldgeluid.nl/beeld_geluid_wedstrijden.htm De projectie van de wedstijd is altijd perfect en een gelegenheid om te genieten van een dag AV met voornamelijk Nederlandse producties.  uuu Op 3 maart 2012 is er in het Cultureel Centrum Cool te Heerhugowaard een AV festival. Het AV festival Noord Holland Noord wordt voor de eerste keer gehouden. Het is gekoppels aan het Internationale Salon "A Tribute to Colour" en een tentoonstelling van de fotoclub van Heerhugowaard. Inzenden voor: 1 februari 2012. Deelname is gratis. Inzenden kan via WeTransfer (www.wetransfer.com) of door inzenden van CD/DVD. Verzend adres, reglement en inschrijvingsformulier: Adri Snijders Rozenlaan 71, NL - 1702 TG Heerhugowaard. (aj.snijders@quicknet. nl). Onderwerp is vrij. Eén montage per auteur. Max 6 min. Toegelaten systemen: PTE, m.objects, Wings Platinum, DGFectsAV. Korte zijde van de beelden 1080 pixels. Notificatie 1 week voor het festival. Aanwezig heid wordt zeer op prijs gesteld. - 27 -

DCB-Bulletin Vol.23 nr.1 winter 2012

Inhoudsopgave Editoriaal .…………….............................................................. 1 Neutral Density Filters (deel 2), Maurice Dorikens .................... 2 FIAP Congres 2012 - FIAP foto week, Maurice Dorikens .......... 4 Studiedag AV producties 2012 Rijen, ....................................... 6 ProShow Gold in PTE, Robbie Breugelmans ........................... 7 100 jaar fotografie in België (deel 2), Maurice Dorikens ........... 8 Library Music nieuws, Maurice Dorikens .................................. 19 AV Festivals, FIAP erkenning 2011, ........................................... 21 Yann Arthus-Bertrand, Auteur van: De Aarde tussen Hemel en Home ......................... 23 Internationale Festivals, ............................................................ 27 Inhoudsopgave ….…...………………….................................. 28

- 28 -