Week van 24/09 tot 28/09/2012
Economie
Slechte economische vooruitzichten doen optimisme afbrokkelen
Elektriciteit
Nieuwe laagterecords voor de langetermijnelektriciteitsprijzen
Olie
Hoe de benzinepiek verlichten?
Gas
Gemengde prijstrends
Steenkool
Steenkoolprijzen opnieuw in dalende lijn
Emissies
Opflakkering in EUA-prijzen door politieke onderhandelingen
Belangrijk: Met betrekking tot Richtlijn 2004/39/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 betreffende markten voor financiële instrumenten (MiFID) mag dit document niet worden beschouwd als onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Zie de disclaimer aan het einde van het document. Dit document wordt verstrekt door GDF SUEZ Trading, een Franse beleggingsfirma erkend door en onderworpen aan de regels van de Autorité de Contrôle Prudentiel (ACP) en de Autorité des Marchés Financiers (AMF). GDF SUEZ Trading is een volle dochteronderneming van GDF SUEZ.
Economie
Elektriciteit
Olie
Gas
Steenkool
Emissies
Economie Index economisch sentiment en groei BBP in eurozone
EUR/USD enigszins zwakker
4
1.45 EUR/USD 20d mov. aver. - 2 stand. dev. + 2 stand. Dev
1.40
3 2
1 0
1.35
-1
-2
1.30
-3
-5
1.20 Oct-11
GDP yoy, %
-4
1.25
Dec-11
Feb-12
Apr-12
Source: Bloomberg, GDF SUEZ Trading
Jun-12
Aug-12
-6 Mar-01
Estimate based on the EU Economic sentiment (EU commission survey)
Sep-02
Mar-04
Sep-05
Mar-07
Sep-08
Mar-10
Sep-11
Source: Bloomberg, GDF SUEZ Trading
De economische cijfers die vorige week werden vrijgegeven, waren grotendeels heel slecht. Toch bleef de neerwaartse correctie van de risicoaandelen over het algemeen beperkt, uitgezonderd de Europese effectenmarkten (-4,8% voor Eurostoxx 50). De onderlinge verhouding tussen de markten en de economische fundamentals moet echter nog worden hersteld. Vooruitzichten Deze week worden heel wat economische cijfers gepubliceerd, te beginnen met de Amerikaanse productie-ISM op maandag. Over het algemeen verwachten we dat deze cijfers teleurstellend blijven. De markten lijken nog steeds te aarzelen, heen en weer geslingerd tussen de hoop ten gevolge van de actie van de centrale banken en de politieke bereidheid enerzijds, en de reële cijfers anderzijds. De volatiliteit zal vrij hoog zijn, want ze verschuiven makkelijk van optimisme naar pessimisme. De verslagen van de laatste Fed-vergadering kunnen een interessante indicatie zijn of de markten QE 4, 5 of 6 al kunnen verwachten. Het werkgelegenheidsrapport van de VS kan vrijdag voor een aangename verrassing zorgen, aangezien de creatie van banen ongewoon laag was in vergelijking met de ADP-cijfers voor de laatste zes maanden. Deze kloof zal vermoedelijk eerder vroeg dan laat worden gedicht.
Week van 24/09 tot 28/09/2012
Economie
Elektriciteit
Olie
Gas
Steenkool
Emissies
Elektriciteit Europese Cal 13 Baseload elektriciteitsprijzen
Europese month ahead baseload elektriciteitsprijzen
70
70
65
65 60
Eur/MWh
Eur/MWh
60 55 50 45 40 35 Jan-11
55 50
45 40
Netherlands Nordpool Germany Apr-11
Belgium UK from April
Jul-11
Oct-11
Jan-12
Spain France Apr-12
35 Jul-12
30 Jun-11
Netherlands Spain France
Belgium UK Germany
Aug-11 Oct-11 Dec-11 Feb-12 Apr-12 Jun-12
Aug-12
70
Source: Platts & GDF SUEZ Trading
Source: Platts & GDF SUEZ Trading
65
De sportmarktprijzen stegen de voorbije week ten gevolge van extra spanningen. In Frankrijk nam de beschikbaarheid van kernenergie af en daalde de capaciteit van de warmtekrachtcentrales met meer dan 3 GW door een staking door E.ON.
Eur/MWh
60 55 50
Op de langetermijnmarkt daalde het Duitse cal 13-contract aan het begin van de week naar € 47,3/MWh, in lijn met de lagere kosten voor schoon gas en steenkool. Vervolgens herpakte Belgium Spain maar het had moeite de winst vast te houden. het contract zich,
45 40 35 Nov-10
Netherlands Nordpool Germany Feb-11
UK from April May-11
Week van 24/09 tot 28/09/2012
France
Aug-11 Nov-11 Feb-12 Vooruitzichten De komende dagen verzwakken de spotmarkten vermoedelijk tegen het midden van de week dankzij een gezondere productie van hernieuwbare energie (wind) en een feestdag in Duitsland. Daarna kunnen de fundamentals weer aanmoedigend zijn en kunnen de prijzen naar hun huidige niveaus terugkeren. De langetermijnmarkt heeft misschien een beperkt dalend potentieel als de brandstofprijzen dalen. Maar opgelet: de bodem is misschien niet veraf.
Economie
Elektriciteit
Olie
Gas
Steenkool
Emissies
Olie Brentprijzen – USD/vat
Brentprijzen – EUR/vat
130
100
125
95
120
90
EUR/bbl
USD/bbl
115 110
105 100
80 75
95
70
90
65
85 80 Dec-10 Mar-11
Jun-11
Sep-11 Dec-11 Mar-12
Brent 1st nearby Source: ICE and GDF SUEZ Trading 130 125
Jun-12
Sep-12
60 Dec-10 Mar-11
Jun-11
Sep-11 Dec-11 Mar-12
Jun-12
Sep-12
Source: ICE and GDF SUEZ Trading
De Brentprijzen stegen de voorbije week lichtjes met USD 0,97/vat en de 1st nearby-prijzen van WTI daalden met USD 0,97/vat, maar de bezorgdheid om de wereldwijde economische groei zorgde voor neerwaartse druk.
120 115
USD/bbl
85
110
105 100
95 90
85 80 Dec-10
Mar-11
Vooruitzichten De stemming wordt meer pessimistisch voor effecten nu zwakkere economische cijfers worden vrijgegeven, het risico van een Israëlische aanval op Iran lijkt te zijn uitgesteld, het aanbod van ruwe olie zou moeten verbeteren in oktober wanneer het Buzzard-veld weer ten tonele verschijnt ... maar benzineprijzen worden opgedreven door pannes en onderhoud in raffinaderijen, in Jun-11 combinatie Sep-11 Dec-11 Mar-12 met lage voorraadniveaus. Dit houdt wat opwaartse druk op de prijzen van ruwe olie. Wat zou de Amerikaanse president moeten beslissen gezien het lage persoonlijke inkomen in de VS net voor de presidentsverkiezingen aldaar? Een vrijgave van strategische oliereserves om de benzineprijzen te doen zakken zit er zeer binnenkort in.
Week van 24/09 tot 28/09/2012
Economie
Elektriciteit
Olie
Gas
Steenkool
Emissies
Gas Cal 2013-prijzen op de belangrijkste Europese markten
29.0
29.0
28.5
28.5
28.0
28.0
27.5
27.5
27.0
27.0
26.5
26.5
26.0
26.0
25.5
25.5
25.0
25.0
24.5 Jan-12 Feb-12 Mar-12 Apr-12 May-12 Jun-12 Jul-12 Aug-12 Sep-12
24.5
20 day Low
20 day High
20 day average
29
26 25 24
30
Source: Argus & GDF SUEZ Trading
De toename van het Noorse28 aanbod drukte de spot- en kortetermijnprijzen in de loop van de week neerwaarts. Op de continentale markten (die een tikkelte optimistisch waren) waren de 27 trends meer gemengd. De stijging van het Noorse aanbod volstond namelijk niet om de 26 impact van de toenemende vraag te compenseren.
27 EUR/MWh
27
29
28
26 25
25
De Europese langetermijnprijzen bleven in de loop van de week vrijwel ongewijzigd. De Cal 24 2013-prijzen bleven onder hun dalende gemiddelde over 20 dagen verhandelen. Dat 23 bevestigt hun dalende trend.
24 23 22 Jan-11
28
TTF Gaspool Zeebrugge NBP 23 Jan-12 Feb-12 Mar-12 Apr-12 May-12 Jun-12 Jul-12 Aug-12 Sep-12
Daily close
30 Endex & GDF SUEZ Trading Source:
29
Eur/MWh
EUR/MWh
TTF Cal 2013-prijzen
22 Mar-11
May-11
20 day Low
Jul-11
Sep-11
Jan-12
Mar-12
20 day average Daily price Vooruitzichten De toename van het Noorse aanbod zal de spot- en kortetermijnprijzen de komende dagen neerwaarts blijven stuwen. De koudere temperaturen in het VK kunnen echter voor steun zorgen. Daarom verwachten wij een lichte prijsdaling. Voor de prijzen van 2013 zou de trend ook licht dalend moeten zijn aangezien de olieprijzen wel eens kunnen dalen.
20 day High
Week van 24/09 tot 28/09/2012
Nov-11
Economie
Elektriciteit
Olie
Gas
Steenkool
Emissies
Steenkool Steenkoolprijzen – Cal 13
Spotmarktprijzen voor steenkool
140
145
135
135
130 125
120
115
USD/t
USD/t
125
115
105
110 105 100 95
95
API2 Cal 13 API4 Cal 13 API6 Cal 13
85
90 Jun-11 Aug-11 Oct-11 Dec-11 Feb-12 Apr-12 Jun-12 Aug-12
Source: Argus & GDF SUEZ Trading
API2 (CIF ARA) API4 (FOB Richards Bay) API6 (FOB Newcastle) FOB Qinhuangdao
75 Jun-11 Aug-11 Oct-11 Dec-11 Feb-12 Apr-12 Jun-12 Aug-12
Source: Argus & GDF SUEZ Trading
Steenkool stond bij het begin van de week onder neerwaartse druk aangezien de fysieke markt nog steeds overbevoorraad is. Het toenemende nieuws van verminderingen van het aanbod en een heropflakkering van de olieprijzen beperkte de prijsdaling echter naar het einde van de week toe. Vooruitzichten We blijven geloven dat de steenkoolprijzen nog meer kunnen dalen ... Het dalende potentieel is echter waarschijnlijk beperkt en we zijn niet ver van de bodem van de markt meer verwijderd.
Week van 24/09 tot 28/09/2012
Economie
Elektriciteit
Olie
Gas
Steenkool
Emissies
Emissies EUA- en CER-prijzen
EUA-CER Spread
20 EUA Dec'12 EUA Dec'13 EUA Dec'14 CER Dec'12 CER Dec'13
18 16 14
6 5 Eur/t
Eur/t
12
7
4
10
8
3
6
2
4 1
2 0 Jun-11 Aug-11 Oct-11 Dec-11
Source: ECX
Feb-12 Apr-12
Jun-12 Aug-12
0 Jun-11
EUA - CER Spread Dec'12 EUA - CER Spread Dec'13 EUA - CER Spread Dec'14 Aug-11
Oct-11
Dec-11
Feb-12 Apr-12
Jun-12
Aug-12
Source: ECX
De aanhoudende politieke gesprekken op Europees niveau over maatregelen om de emissierechtenprijzen te ondersteunen slaagden erin de markten de voorbije week steun te bieden ondanks dalende effecten. Vooruitzichten De afname van de Europese economische activiteit blijft waarschijnlijk neerwaartse druk uitoefenen op de emissierechtenprijzen. De politieke gesprekken over het beperken van de overbevoorrading kunnen de daling binnen de perken houden.
Week van 24/09 tot 28/09/2012
Oil markets
UK & Zeebrugge gas market (p/th)
Brent 1st nearby WTI 1st nearby
Crude Oil (USD/bbl) 21-Sep-12 28-Sep-12 111.42 112.39 92.89 92.19
Variation 0.9% p -0.8% q
Brent 1st nearby WTI 1st nearby
Crude Oil (EUR/bbl) 21-Sep-12 28-Sep-12 85.79 86.92 71.52 71.30
Variation 1.3% p -0.3% q
Spot Month ahead Q4 12 Q1 13 Win 12 Cal 13 Cal 14
NBP (p/th) 21-Sep-12 61.15 59.70 62.95 66.55 64.75 63.50 65.49
q q q q q u p
Zeebrugge (p/th) 21-Sep-12 28-Sep-12 60.08 58.25 59.85 59.30 62.38 61.45 65.03 64.25 63.70 62.85 63.20 63.25 -
Variation -3.0% -0.9% -1.5% -1.2% -1.3% 0.1% -
Spot Month ahead Q4 12 Q1 13 Win 12 Cal 13 Cal 14
PEG Nord (EUR/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 26.00 26.20 26.10 26.10 27.03 26.76 27.48 27.21 -
Variation 0.8% p 0.0% u -1.0% q -1.0% q -
PSV (EUR/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 26.90 26.70 27.00 27.30 -
Variation -0.7% q 1.1% p -
EUA (EUR/t) 21-Sep-12 7.41 7.46 7.82 8.35 8.81 -
28-Sep-12 7.91 7.96 8.34 8.84 9.28 -
Variation 6.7% 6.7% 6.6% 5.9% 5.3% -
CER (Eur/t) 21-Sep-12 1.90 1.88 2.10 2.22 2.33 -
28-Sep-12 2.19 2.17 2.37 2.52 2.68 -
Variation 15.3% 15.4% 12.9% 13.5% 15.0% -
Variation 11.6% 4.8% -2.1% -0.9% 0.6% 0.4% 0.4% 0.9%
p p q q p p p p
Belgium (Eur/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 45.90 53.25 53.91 55.90 56.47 54.73 56.85 57.40 44.31 44.95 50.70 50.82 51.16 50.85 52.19 51.84
Variation 16.0% 3.7% -3.1% 1.0% 1.4% 0.2% -0.6% -0.7%
p p q p p p q q
Variation -2.1% -2.4% -2.2% -1.3% 0.5% -1.8% 0.5% 0.4%
q q q q p q p p
UK (Eur/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 54.06 53.34 55.43 54.54 58.75 57.87 62.50 62.16 60.18 60.96 60.62 60.02 60.12 60.90 66.93 67.70
Variation -1.3% -1.6% -1.5% -0.5% 1.3% -1.0% 1.3% 1.1%
q q q q p q p p
28-Sep-12 58.25 59.00 61.80 65.60 63.70 63.48 65.89
Variation -4.7% -1.2% -1.8% -1.4% -1.6% 0.0% 0.6%
q q q q q p
Continental Europe gas markets (Eur/MWh)
Spot Month ahead Q4 12 Q1 13 Win 12 Cal 13 Cal 14
TTF (EUR/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 25.78 25.80 25.53 25.68 26.50 26.35 27.51 27.30 27.01 26.83 26.74 26.80 27.06 27.40
Variation 0.1% 0.6% -0.6% -0.8% -0.7% 0.2% 1.2%
p p q q q p p
NCG (EUR/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 25.80 25.95 25.60 25.75 26.56 26.44 27.08 26.98 26.94 26.88 27.25 27.46
Variation 0.6% 0.6% -0.5% -0.4% -0.2% 0.8%
p p q q q p
Coal market API2 (CIF ARA)
Spot Month ahead Q4 12 Q1 13 Q2 13 Cal 13 Cal 14 Cal 15
API2 (USD/t) 21-Sep-12 88.55 88.80 90.35 93.95 96.75 98.35 107.75 112.85
Carbon markets 28-Sep-12 86.61 88.25 89.45 93.25 96.20 97.80 107.10 112.20
Variation -2.2% -0.6% -1.0% -0.7% -0.6% -0.6% -0.6% -0.6%
q q q q q q q q
API2 (EUR/t) 21-Sep-12 68.18 68.37 69.56 72.34 74.49 75.72 82.96 86.89
28-Sep-12 66.98 68.25 69.18 72.12 74.40 75.64 82.83 86.77
Variation -1.8% -0.2% -0.6% -0.3% -0.1% -0.1% -0.2% -0.1%
p q q q p q p p
France (Eur/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 45.90 51.50 51.61 55.50 54.80 52.03 57.50 56.73 43.05 43.60 49.88 50.18 50.48 50.65 51.75 51.65
Variation 12.2% 7.5% -5.1% -1.3% 1.3% 0.6% 0.3% -0.2%
p p q q p p p q
Spot Month ahead Q4 12 Q1 13 Q2 13 Cal 13 Cal 14 Cal 15
Netherlands (Eur/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 47.50 53.00 50.55 52.96 52.70 51.61 53.76 53.25 47.62 47.92 50.92 51.13 49.70 49.90 49.30 49.73
Italy (Eur/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 73.71 67.73 -
Variation -8.1% q -
Spot Month ahead Q4 12 Q1 13 Q2 13 Win 12 Sum 13 Win 13
UK (Gbp/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 43.25 42.35 44.35 43.30 47.00 45.95 50.00 49.35 48.15 48.40 48.50 47.65 48.10 48.35 53.55 53.75
q q q q q q q q
Spot Dec 12 Dec 13 Dec 14 Dec 15
p p p p p
p p p p p
Europe baseload power markets (Eur/MWh)
Spot Month ahead Q4 12 Q1 13 Q2 13 Cal 13 Cal 14 Cal 15
Germany (Eur/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 43.25 48.00 47.27 46.13 49.05 47.65 50.62 49.68 43.69 44.07 47.83 47.76 48.42 48.53 48.79 48.85
Variation 11.0% -2.4% -2.9% -1.9% 0.9% -0.1% 0.2% 0.1%
Spot Exchange Month ahead Q4 12 Q1 13 Q2 13 Cal 13 Cal 14 Cal 15
Spain (Eur/MWh) 21-Sep-12 28-Sep-12 36.83 57.61 49.55 47.90 50.40 48.30 54.30 53.65 52.05 51.85 54.50 54.20 -
Variation 56.4% -3.3% -4.2% -1.2% -0.4% -0.6% -
p q q q q q
Commentaires
Source : Platts, Argus, Heren, ECX, EEX, ENDEX & GDF SUEZ Trading
Economie
Elektriciteit
Olie
Gas
Steenkool
Emissies
Verklarende woordenlijst API#2: de meest gevolgde Europese fysieke steenkoolindex. Geeft de CIF-leveringsprijs (CIF = kosten, verzekering en vracht) voor steenkool in de ARA-regio, Europa's belangrijkste toegangspoort voor de invoer van steenkool. API#4: geeft de FOB-leveringsprijs (FOB = vrij aan boord) voor steenkool in Richards Bay (Zuid-Afrika), een van Europa's belangrijkste invoerbronnen voor steenkool. ARA: Amsterdam/Rotterdam/Antwerpen, de meest gebruikelijke bestemmingshavens voor de Noordwest-Europese steenkoolleveringen. Backwardation: situatie waarbij de marktprijzen voor leveringen in de nabije toekomst hoger zijn dan voor leveringen verder in de toekomst. Bearish: situatie waarbij de marktspelers een daling van de marktprijs verwachten. Brent: referentie voor de Noordzeeolie die wordt verhandeld op de ICE-futuresbeurs in Londen. Bullish: situatie waarbij de marktspelers een stijging van de marktprijs verwachten. CER: Certified Emissions Reductions. Certificaten voor emissiereducties verwezenlijkt via CDMprojecten (CDM = Clean Development Mechanism) die door geïndustrialiseerde landen worden uitgevoerd in ontwikkelingslanden. Clean dark spread: verschil tussen de marktprijs voor elektriciteit en de kosten van de steenkool gebruikt voor de productie van die elektriciteit, met inbegrip van de emissiekosten (“clean”). Clean spark spread: verschil tussen de marktprijs voor elektriciteit en de kosten van het gas gebruikt voor de productie van die elektriciteit, met inbegrip van de emissiekosten (“clean”). Contango: situatie waarbij de marktprijzen voor leveringen in de nabije toekomst lager zijn dan voor leveringen verder in de toekomst. EUA: EU-emissierechten (EUA's) zijn de rechten die worden toegekend aan de bedrijven die deelnemen aan het Europees systeem voor de handel in emissierechten (EU ETS: EU Emission Trading Scheme). Elke EUA geeft de eigenaar het recht om één ton CO2 uit te stoten. De beschikbare hoeveelheid emissierechten is beperkt. Long: als een marktdeelnemer een longpositie inneemt, heeft hij een grondstof gekocht met de verwachting dat hij ze later tegen een hogere prijs zal verkopen. Merit Order: de volgorde waarin elektriciteitscentrales worden ingezet, vastgesteld op basis van hun specifieke, variabele productiekosten. NBP: referentie voor het aardgas dat wordt verhandeld op het Britse National Balancing Point, Europa's grootste hub voor de spot- en forwardhandel in gas. Short: als een marktdeelnemer een shortpositie inneemt, heeft hij een grondstof verkocht met de verwachting dat hij ze later tegen een lagere prijs zal inkopen. TTF: referentie voor het aardgas dat wordt verhandeld op de Nederlandse gasbeurs Title Transfer Facility, beheerd door transmissienetbeheerder GTS. WTI: West Texas Intermediate, type ruwe olie die als referentie wordt gebruikt in de Verenigde Staten en vaak wordt aangeduid als WTI, Cushing, Oklahoma.
Week van 24/09 tot 28/09/2012
Economic Research Head of Economic Research Evariste Nyouki
[email protected] Franck Schuttelaar
[email protected] Olivier Gasnier
[email protected] Paul Raymond
[email protected] Thomas Jaboeuf
[email protected]
Disclaimer Dit document is uitsluitend bedoeld ter informatie. Het is geen onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied, noch een persoonlijke of algemene aanbeveling inzake transacties in financiële instrumenten of een beleggingsadvies. Dit document is bedoeld om algemeen te worden verspreid; het houdt geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de financiële toestand of de bijzondere behoeften van de ontvanger. Het mag niet zonder schriftelijke toestemming van GDF SUEZ Trading worden bezorgd aan andere personen. De erin vervatte informatie, met inbegrip van geuite meningen, is niet bedoeld als aanbod of verzoek om financiële instrumenten, producten of diensten te kopen of te verkopen, noch als onderzoek op beleggingsgebied, als beleggingsaanbeveling of als financieel, beleggings-, juridisch, fiscaal, boekhoudkundig of ander advies. Alle in dit document vervatte informatie is verkregen van en/of gebaseerd op bronnen waarvan wordt aangenomen dat ze betrouwbaar zijn; zij wordt geacht duidelijk, eerlijk en niet misleidend te zijn, maar de juistheid of volledigheid ervan kan niet worden gewaarborgd. De in dit document weergegeven standpunten en meningen, voorspellingen, veronderstellingen, ramingen en richtprijzen gelden voor de opgegeven datum en kunnen te allen tijde worden gewijzigd zonder voorafgaande kennisgeving. De in het document vermelde cijfers die verwijzen naar prestaties uit het verleden vormen in geen geval een indicatie voor toekomstige waarderingen of prestaties. GDF SUEZ Trading is niet verplicht om dit document bekend te maken of er rekening mee te houden wanneer het zijn klanten advies verstrekt of met of voor hen handelt. GDF SUEZ Trading, zijn moedermaatschappijen (met inbegrip van GDF SUEZ), verbonden ondernemingen, directeurs, medewerkers, vertegenwoordigers of adviseurs noch enige andere persoon accepteren enige aansprakelijkheid jegens wie dan ook voor directe, indirecte, bijzondere, incidentele, gevolgschade of penaliteiten (met inbegrip van, maar niet beperkt tot, winstderving) die voortvloeit uit het gebruik en de verspreiding van dit document of de erin vervatte informatie. Niets in dit document is gericht op of bedoeld om te worden gebruikt door particuliere klanten of niet-professionele cliënten (zoals omschreven in Richtlijn 2004/39/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 betreffende markten voor financiële instrumenten - MiFID). Particuliere klanten of niet-professionele cliënten die een kopie van dit document in bezit krijgen, mogen zich niet enkel op de erin vervatte informatie baseren om beleggingsbeslissingen te nemen, maar dienen onafhankelijk financieel advies in te winnen. GDF SUEZ Trading, zijn moedermaatschappijen (met inbegrip van GDF SUEZ), verbonden ondernemingen, directeurs, medewerkers, vertegenwoordigers of adviseurs noch enige andere persoon zijn aansprakelijk voor enig gebruik van dit document of de erin vervatte informatie dat zou kunnen leiden tot financieel verlies of tot het nemen van beslissingen om transacties aan te gaan op basis van dit document. Het handelen in grondstoffen, financiële instrumenten, derivaten (met inbegrip van, maar niet beperkt tot, forwards, opties en contracten ter verrekening van verschillen) of andere activa houdt specifieke risico's en andere significante aspecten in. U behoort niet te handelen in deze producten tenzij u de aard ervan en het risico waaraan u zich blootstelt ten volle begrijpt. De ontvanger van dit document wordt ten stelligste aangeraden onafhankelijk juridisch of financieel advies in te winnen alvorens beleggingsbeslissingen te nemen, inzonderheid om na te gaan of deze beleggingsbeslissingen beantwoorden aan zijn specifieke beleggingdoelstellingen en financiële capaciteiten; in geen geval mag hij zich voor beleggingsbeslissingen enkel op dit document baseren. Van tijd tot tijd, en voor zover toegestaan door de toepasselijke wetgeving, mogen GDF SUEZ Trading en/of de ondernemingen die ermee verbonden zijn binnen de Groep GDF SUEZ optreden op basis van het document of gebruik maken van de erin vervatte informatie, voorafgaand aan of onmiddellijk na de verspreiding ervan. Van tijd tot tijd mogen zij de in dit document vermelde grondstoffen, financiële instrumenten, derivaten of andere activa aanhouden, erin handelen, profijt trekken van de handel erin of optreden als marktmakers, adviseurs of makelaars met betrekking tot deze producten. GDF SUEZ Trading, zijn moedermaatschappijen (met inbegrip van GDF SUEZ), gelieerde ondernemingen, directeurs, medewerkers, vertegenwoordigers of adviseurs mogen van tijd tot tijd een positie innemen in de in dit document vermelde beleggingen of eraan gerelateerde beleggingen, of deze aanhouden. Belangrijk: De omstandigheden waarin dit document is opgesteld zijn dusdanig, dat het niet mag worden beschouwd als onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied zoals bedoeld in de MiFID-richtlijn. Dit document dient te worden beschouwd als marketingcommunicatie voor de doeleinden van MiFID. Het is niet opgesteld in overeenstemming met de regelgevende bepalingen ter bevordering van het onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied en voor GDF SUEZ Trading gelden geen verbodsmaatregelen voor het handelen in de in dit document vermelde grondstoffen, financiële instrumenten, derivaten of andere activa voorafgaand aan de verspreiding van deze marketingcommunicatie. Redenen hiervoor zijn ondermeer dat de rapporterings- of vergoedingsstructuren of de fysieke locatie van de auteur van dit document of het feit dat de auteur kan deelnemen aan klantrelaties mogelijk niet voldoen aan de vastgestelde wettelijke eisen ter bevordering van het onafhankelijk onderzoek op beleggingsgebied. Verklaring der analisten: Dit document is opgesteld door de economen van GDF SUEZ Trading. Iedere auteur van dit document verklaart hierbij dat de erin tot uitdrukking gebrachte inzichten een getrouwe weergave zijn van zijn of haar persoonlijke inzichten inzake de in dit document vermelde grondstoffen, financiële instrumenten, derivaten of andere activa en niet van de inzichten van GDF SUEZ Trading of andere medewerkers van GDF SUEZ Trading. Verrichting van bedrijfsactiviteiten: GDF SUEZ Trading is niet gerechtigd om bedrijfsactiviteiten, met inbegrip van de verspreiding van dit document, te verrichten in alle rechtsgebieden. Sommige producten en diensten zijn mogelijk niet beschikbaar in alle jurisdicties of voor alle klanten. Derhalve dient de ontvanger van dit document advies in te winnen over het al dan niet voldoen aan de toepasselijke wet- en regelgeving van door hem voorgenomen beleggingen, voordat hij een beleggingsbeslissing neemt. GDF SUEZ Trading, zijn moedermaatschappijen (met inbegrip van GDF SUEZ), gelieerde ondernemingen, directeurs, medewerkers, vertegenwoordigers of adviseurs noch enige andere persoon zijn aansprakelijk met betrekking tot de verspreiding, het bezit en de verstrekking van dit document of de erin vervatte informatie in welke jurisdictie dan ook. Auteursrechten: Alle marktgegevens, namen en bronnen die zijn opgenomen of worden vermeld in dit document kunnen de exclusieve eigendom zijn van de erkende uitgever, vermeld als bron van de gegevens, en kunnen derhalve beschermd zijn door internationale of Franse auteursrechtwetten. Het is uw verantwoordelijkheid om deze regels na te leven.
