Ècht gebruiksvriendelijke software Startnotitie om te komen tot een PvE voor de inrichting van gebouwbeheersystemen
TVVL Expertgroep Gebouwautomatisering en Beheer Werkgroep GB4 Joep van der Velden
Jan Kerdèl
TVVL, meer dan een halve eeuw bundeling van kennis • Opgericht in 1959, en op dit moment 1.000 persoonlijke leden en 500 bedrijfsleden • Hét kennisknooppunt voor technologische innovatie in de sector van gebouwgebonden installaties en met aandacht voor de mens en zijn omgeving • Uniek: TVVL verenigt adviseurs, installateurs, onderzoekers, architecten en fabrikanten, eigenaren en gebruikers van gebouwen, en óók studenten • Kennisdeling, kennisontwikkeling en kennisoverdracht ten behoeve van het gehele proces van ontwerp tot en met hergebruik van gebouwinstallaties en voorzieningen www.tvvl.nl 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
TVVL haalde Jerimy Rifkin naar Nederland (4 november 2015) • Amerikaans econoom en schrijver • O.a. Adviseur van de Europese Unie en in ons land maakt hij een concept voor de nieuwe economie van Rotterdam • De impact van wetenschappelijke en technologische veranderingen op de economie, arbeidsmarkt en samenleving staan bij Rifkin centraal • Bekend van 'The Internet of Things' en 'The Third Revolution' www.tvvl.nl 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Ontwikkelingen • Aandeel installaties in gebouwen wordt groter • Eisen worden hoger • Technieken worden complexer • Embedded computer, software, Web, Java, BACnet, Dali, etc.
• Technische systemen zijn meer geïntegreerd • Toegang, inbraak, camera, klimaat, verlichting, GBS, energie
• Aantal technische mensen neemt af / meer uitbesteding 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Beheer wordt steeds belangrijker • Klimaatbeheersing en klachten • Prestaties worden slechter … • Prestaties (contracten) aantonen • Energiereductie EN aantonen voor labels BREEAM, LEED, etc. • Wetgeving: legionella, bodemenergie, milieubeheer, brandmeld-, Elektro-installaties, etc. Tip: ISSO publicaties Duurzaam Beheer en Onderhoud 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Huidige gebouwbeheertools • Computer bij technische dienst • Complex, alleen voor specialisten •
Wanneer specialist afwezig dan staat alles stil
• Vaak verouderd •
GBS computers moeten 15 jaar meegaan (??!)
• Beheer niet gebruiksvriendelijk •
Sluit niet aan bij bediening software thuis (iPad)
• Energiebemetering is niet gekoppeld •
Apart energiemanagement pakket nodig
• Onderhoud GBS kost veel geld
Gebruik is minimaal, niet zo vreemd toch… 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Wat moet er veranderen • Op welke wijze kan GBS-software echt gebruikersvriendelijker opgezet worden waardoor het gebruik sterk toeneemt • Hoe kan informatie snel en eenvoudig worden gevonden en helder gepresenteerd worden per gebruikersgroep
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Hoe willen we dit bereiken • Het project wil komen tot een ISSO- publicatie die door opdrachtgevers, hun adviesbureaus, de verwerkende industrie en door fabrikanten wordt gezien als de-facto standaard
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Inrichting GBS gericht op gebruikers Stappen: • Analyse en vastleggen van de functionele behoeftes van verschillende type GBS gebruikers • Onderzoeken of een basis Programma van Eisen voor de inrichting van een GBS kan worden geformuleerd • Onderzoeken bruikbaarheid Internationale publicaties BRSIA, VDI, CIBSE, ASHRAE
• Bewustwording branche over het onderwerp middels publicaties en lezingen • Het verzorgen van een startnotitie op basis waarvan een ISSO-publicatie wordt opgesteld 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Advies, ideeën delen en inbrengen
Ja, dat kan bij TVVL ! • • • •
Iedereen welkom om deel te nemen Inbreng eigen ervaringen, wensen en ideeën Kennisuitwisseling met specialisten Beperkte tijdsinvestering
Info of aanmelding :
[email protected] en via LinkedIn
Resultaat in dit project: 20 aanmeldingen 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Uitgangspunten van het PvE • Het PvE is een eindresultaat en bedoeld voor de mainstream aan projecten (80/20-regel) • We willen brede acceptatie vanuit de markt bevorderen • De ‘standaard’ mag niet te hoog liggen • Een model-PvE dient zoveel als mogelijk in de generieke vorm bruikbaar te zijn
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
• De “wat”-vraag is belangrijk, niet “hoe” dit in te vullen
Twee dimensies zijn leidend in het PvE • 1) Gebruiker type (persona)
• 2) Het uitrustingsniveau ofwel de functionaliteit die een GBS moet bieden • Maakt onderscheid maken tussen basis, nominaal en hoog Basis kan worden gezien als de functionaliteit die minimaal aanwezig dient te zijn in elk GBS
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Voor wie speelt het GBS een rol
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
• Eigenaar / Facilitair Manager • Beheerder • Ruimtegebruiker • GBS-technicus
De personas uitgewerkt Roland Verkerk Facilitair Manager
Gerard Sondervank Beheerder
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
• Eigenaar en Facilitair Manager • Verantwoordelijk voor gebouwen en faciliteiten in (meestal) een grotere organisatie • Maakt meestal deel uit van een management team • Focus: effectiviteit van processen, kwaliteit, MVO, kosten • Beheerder • Verantwoordelijk voor beheer en onderhoud van gebouwen in kleinere organisaties of een deel van grotere organisaties • Manager, geen specialist, vaak technicus (maar niet altijd) • Focus: continuïteit en correcte werking technische installaties
De personas uitgewerkt
Personeel Dagelijkse bewoners/gebruikers
Joris voorthuisen Technicus 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
• Ruimtegebruiker • Dagelijks gebruikmakend van werkruimten • Behoort tot een organisatie • In het algemeen niet technisch • Bedient voorzieningen in ruimten • Ervaart onregelmatigheden in installaties (koude, tocht, hitte, licht, geluid en lawaai) • Wil dat klachten worden gehoord en opgevolgd • Focus: Primaire werkproces organisatie • Technicus • Vaak regeltechnicus • Vaak HVAC en regeltechnische achtergrond • Focus: Correcte werking GBS en technische installaties
Informatieniveau’s voor personas Informatieniveaus
Persona
Geven
Nemen
Strategisch
Eigenaar
Strategie -> tactiek
Rapportage ter controle strategie
Tactisch
Beheerder
Tactiek -> instellingen Instellingen tijd Instellingen klimaat
Rapportage ter controle tactiek Rapportage beheer
Gebruiker
Ruimtegebruiker Instellingen klimaat ruimte Feedback op instellingen Instellingen tijd ruimte
Operationeel/technisch Technicus
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Instellingen regeltechniek
Rapportage technisch Storingen / alarmen
Aandachtspunten bij het opstellen van een PvE • Logische procesvolgorde zoals bijvoorbeeld: Plan – Do – Check – Act (Deming) • Specifieke (terugkerende) taken zoals: controle instellingen en tijden, systeemcontrole, storingsoverzicht, afwijkingen, storingsintervallen, energiegebruik, respons op klachten etc. • Wat moet de minimale functionaliteit zijn: Omschrijf de minimum-eis die in ieder project moet worden aangehouden • Belangrijk is dat een GBS output levert die direct voor het gebruiksdoel inzetbaar is (geen conversie of overzetten naar andere software) 05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Voorbeeld
Persona:
Ruimtegebruiker
Hoofdactiviteit
Sub-activiteit
Bedienen
Signaleren
Presenteren
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Verlichting Ventilatie Ruimtedruk
Uitrusting Basis Aan/Uit Centraal Aan/Uit
Uitrusting Nominaal Instelbaar Per ruimte Instelbaar
Uitrusting Hoog Follow me Per werkplek Smartphone + PC
Temperatuur
Thermostaat
Follow me
Zonwering Validatie
Centraal Signaallamp
Smartphone + PC Per ruimte Display
Afwijking ruimteconditie
Signaallamp
Display
Display + Smartphone + PC
Storing conditioneringssyteem
Signaallamp
Display
Display + Smartphone + PC
Ruimtecondities
Temperatuur, Ventilatievoud, Ruimtedruk
Display
Display + Smartphone + PC
Per werkplek Display + Smartphone + PC
Conclusie en vervolg • Hopelijk een goed inzicht in de denkrichting die is gekozen • Rapportage vooronderzoeksfase komt ter beschikking op de TVVL-website • Rapportage vormt startpunt voor het opstellen ISSO-publicatie. Tijdens dit traject zal nader onderzoek noodzakelijk zijn en zullen marktpartijen worden geconsulteerd • Doelstelling: ISSO-publicatie gereed najaar 2016
05-11-2015
Nationale Conferentie Gebouw Automatisering
Zie ook het TVVL Themanummer november 2015