ECAT
‘Empower the Community in response to Alcohol Threats’
1
ECAT Cijferrapport Situering In het kader van het ECAT project worden in dit rapport een aantal cijfergegevens in verband met alcoholgebruik/misbruik op lokaal en Vlaams niveau weergegeven. Deze data en de bevindingen van lokale partners hierover dienen om richting te geven aan de campagne. Dit document wil met andere woorden een bijdrage leveren tot het bepalen van de doelgroep voor wie er het meeste nood is aan een campagne binnen de stad Dendermonde. Daarnaast willen we hiermee ook een aantal doelstellingen voorop stellen voor de campagne. Meerdere
organisaties
werden
geraadpleegd
voor
cijfergegevens
betreffende alcoholgebruik. Slechts een beperkt aantal houden hierover gegevens bij. Dit document mag enkel gebruikt worden door de deelnemers van de focusgroep en de werkgroep van ECAT. Het mag niet aan derden doorgegeven
worden.
Om
deze
data
te
verspreiden
moet
de
oorspronkelijke bron geraadpleegd worden voor hun goedkeuring.
2
INHOUDSOPGAVE LOKALE Cijfergegevens alcoholgebruik/misbruik
4
1. CIJFERS CGG DE DRIE STROMEN VESTIGING DENDERMONDE
4
2. CIJFERS GGZ WAAS EN DENDER VESTIGING OASE
6
3. LEERLINGENBEVRAGING VAD
8
4. ENQUÊTE ALCOHOLGEBRUIK BIJ LEERLINGEN VAN 5E JAAR VTI DENDERMONDE 10 5. ALAD SIMULATIE EDITIE NOVEMBER 2006
12
6. ALCOHOLCONTROLES IN HET VERKEER UITGEVOERD DOOR DE LOKALE POLITIE VAN DENDERMONDE
13
7. EVALUATIE ENQUÊTE AFGENOMEN BIJ VERSCHILLENDE DENDERMONDSE ORGANISATIES
14
VLAAMSE Cijfergegevens alcoholgebruik/misbruik 1. GEZONDHEIDSENQUÊTE WIV 2004
20
2. TRENDS IN ALCOHOLCONSUMPTIE
24
3
LOKALE CIJFERGEGEVENS ALCOHOLGEBRUIK/-MISBRUIK 1. CIJFERS VAN CENTRUM VOOR GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG DE DRIE STROMEN VESTIGING DENDERMONDE (2008) Tabel 1.1: aantal mensen in behandeling met een alcoholproblematiek
Aantal patiënten in behandeling 915 100 %
Drugproblematiek
Alcoholproblematiek
88 9,16 %
60 6,55 %
Tabel 1.2: geslacht van mensen in behandeling met een alcoholproblematiek
Totaal 60 100 %
Mannen 38 63,33 %
Vrouwen 22 36, 66 %
Tabel 1.3: leeftijd van mensen in behandeling met een alcoholproblematiek (zie bijbehorende grafiek 1)
- 20 1 1,66 %
21-30 14 23,33%
31-40 7 11,66 %
41-50 18 30 %
51-60 14 23,33 %
60+ 7 11,66 %
Totaal 60 100 %
Grafiek 1: Aantal mensen in behandeling met een alcoholproblematiek volgens leeftijd
60 50 40 30
Aantal mensen in behandeling met een alcoholproblematiek
20 10 0 -20 jaar
21-30 31-40 41-50 51-60 jaar jaar jaar jaar
60+ jaar
Totaal
Algemeenheden Overgrote meerderheid: beginleeftijd drinken tussen de 12 en 20 jaar. Ongeveer 50 procent van de patiënten met een alcoholproblematiek is reeds in behandeling geweest. Bij meer dan de helft van deze populatie gaat het om een redelijk tot behoorlijk ernstig probleem. Afsluitingswijze: 2/3 van de mensen in behandeling met een alcoholproblematiek verbreekt eenzijdig de contacten.
4
Conclusie In CGG De Drie Stromen vestiging Dendermonde wordt de diagnose van alcoholproblematiek bij 6,55 procent van de patiënten gesteld. 63, 33 procent (ongeveer 2/3) hiervan zijn mannen en 36, 66 procent (ongeveer 1/3) vrouwen. De meeste mensen met deze diagnose (30 procent) bevinden zich in de leeftijdsgroep van 41 tot 50 jaar.
5
2. CIJFERS GGZ WAAS EN DENDER- VESTIGING OASE Nota: Een verslavingsproblematiek bij volwassenen (+21 jaar) is een uitsluitingcriterium om in het centrum behandeld te worden. Bijgevolg kan dit de cijfers vertekenen. Cijfers voor 2007 Tabel 2.1: aandeel van mensen in behandeling met alcoholgerelateerde problematiek
Aantal patiënten in behandeling 776 100 %
Alcoholgerelateerde diagnose 14 1.8%
Niet-alcoholgerelateerde middelendiagnose 11 1.4%
Tabel 2.2: aantal mensen in behandeling met middelengerelateerde diagnose Diagnose Aantal Hoofddiagnose alcohol 1 Misbruik van alcohol 6 Alcoholafhankelijkheid 6 Aan alcohol gebonden stoornis NAO 1 Afhankelijkheid van sedativum, hypnoticum 2 of anxiolyticum Afhankelijkheid van een ander (of onbekend) 1 middel Afhankelijkheid van amfetamine 2 Afhankelijkheid van verschillende middelen 2 Afhankelijkheid van fencyclidine 1 Cannabisafhankelijkheid 1 Illegale drugs 2 Totaal 25 Tabel 2.3: leeftijd van mensen in behandeling met alcoholgerelateerde problematiek - 20 0 0%
21-30 1 7%
31-40 1 7%
41-50 5 36%
51-60 4 28,5%
60+ 3 21,5%
Totaal 14 100%
6
Cijfers voor 2008 Tabel 2.4.: aandeel van mensen in behandeling met alcoholgerelateerde problematiek
Aantal patiënten in behandeling 763 100 %
Middelengerelateerde Alcoholgerelateerde diagnose diagnose 23 3,2%
14 2%
Nietalcoholgerelateerde middelendiagnose 9 1,2%
Tabel 2.5.: aantal mensen in behandeling met middelengerelateerde diagnose Diagnose Aantal Hoofddiagnose alcohol 4 Misbruik van alcohol 4 Alcoholafhankelijkheid 4 Aan alcohol gebonden stoornis NAO 1 Persisterende dementie door alcohol 1 Afhankelijkheid van verschillende middelen 3 Afhankelijkheid van fencyclidine 1 Cannabisafhankelijkheid 1 Illegale drugs 3 Multidruggebruik 1 Totaal 23 Tabel 2.6.: leeftijd van mensen in behandeling met alcoholgerelateerde problematiek - 20 0 0
21-30 0 0
31-40 2 14%
41-50 6 43%
51-60 3 21%
60+ 3 21%
Totaal 14 100%
Conclusie: Deze cijfers zijn niet representatief voor de populatie van Dendermonde, aangezien mensen met een middelengerelateerd probleem weinig in behandeling worden genomen. De cijfers zijn bijgevolg niet valide om sluitende conclusies uit te trekken.
7
3. LEERLINGENBEVRAGING VAD (2005) De cijfers die u hieronder vindt geven het alcoholgebruik weer van leerlingen uit de scholen van Dendermonde. De cijfers zijn afkomstig uit de resultaten van de leerlingenbevraging van de VAD. Deze leerlingenbevraging is een instrument in het kader van een drugbeleid op school. Enerzijds beoogt het om de participatie van de leerlingen aan het drugbeleid op school te verhogen, anderzijds geeft het een beeld van de leefwereld van jongeren inzake alcohol- en druggebruik. Het is NIET de bedoeling om de resultaten van deze bevraging louter te gebruiken om te bekijken hoe het staat met het middelengebruik van de leerlingen. De tabel hieronder geeft het alcoholgebruik weer per graad en voor de hele groep Tabel 3.1.: Alcoholgebruik per graad en voor de hele groep Nooit % Ooit % (aantal) (aantal) 14.1% 85.9% (3126) Alle (513) leerlingen 70.6 (873) Eerste graad 29.4% (364) 8.2 (96) 91.8% (1068) Tweede graad Derde graad 3.6 (41) 96.4% (1094) Nooit % Niet laatste Wel laatste jaar % (aantal) jaar % (aantal) (aantal) 14.1% 15.6% (567) 70.3% (2559) Alle (513) leerlingen 28.9% (357) 41.7% (516) Eerste graad 29.4% (364) 8.2 (96) 13.7% 78% (908) Tweede (160) graad 92.8 (1053) Derde graad 3.6 (41) 3.6% (41) Nooit % Niet laatste Occasioneel Regelmatig (aantal) jaar % % (aantal) % (aantal) (aantal) 14.1% 15.6% (567) 44.2% 26.2% (952) Alle (513) (1607) leerlingen 28.9% (357) 36.0% (445) 5.7% (71) Eerste graad 29.4% (364) 8.2 (96) 13.7% 54.1% (630) 23.9% (278) Tweede (160) graad 44.2% (502) 48.5% (551) Derde graad 3.6 (41) 3.6% (41)
Alle leerlingen % (aantal) 100.0 % (3639) 100.0 % (1237) 100.0 % (1164) 100.0 % (1135) Alle leerlingen % (aantal) 100.0 % (3639) 100.0 % (1237) 100.0 % (1164) 100.0 % (1135) Alle leerlingen % (aantal) 100.0 % (3639) 100.0 % (1237) 100.0 % (1164) 100.0 % (1135)
8
De tabel hieronder geeft het gebruik van verschillende alcoholische dranken weer. Tabel 3.2.: gebruik van verschillende alcoholische dranken Nooit % Ooit % (aantal) (aantal) 29.9% 70.1 % (2653) Bier (1134) 27.7% 72.3% (2735) Wijn (1047) 38.4% 61.6% (2332) Aperitieven (1451) 43.3% 56.7% (2144) Cocktails (1634) 35.3% 64.7% (2442) Alcopops (1335) 57.2% 42.8% (1623) Sterke drank (2167) Nooit % Niet laatste Wel laatste jaar % (aantal) jaar % (aantal) (aantal) 29.9% 15.7% (596) 54.3% (2057) Bier (1134) 27.7% 21% (793) 51.3% (1942) Wijn (1047) 38.4% 17.7% (671) 43.9% (1661) Aperitieven (1451) 43.3% 20.1% (761) 36.6% (1383) Cocktails (1634) 35.3% 21.7% (819) 43% (1623) Alcopops (1335) 57.2% 17.6% (668) 25.2% (955) Sterke drank (2167) Nooit % Niet laatste Occasioneel Regelmatig (aantal) jaar % % (aantal) % (aantal) (aantal) 29.9% 15.7% (596) 33.2% 21.1% (798) Bier (1134) (1259) 27.7% 21% (793) 45.2% 6.2% (233) Wijn (1047) (1709) 38.4% 17.7% (671) 38.7% 5.2% (196) Aperitieven (1451) (1465) 43.3% 20.1% (761) 32.2% 4.4% (167) Cocktails (1634) (1216) 35.3% 21.7% (819) 37.4% 5.5% (209) Alcopops (1335) (1414) 57.2% 17.6% (668) 22% (835) 3.2% (120) Sterke drank (2167)
Alle leerlingen % (aantal) 100% (3787) 100% (3782) 100% (3783) 100% (3778) 100% (3777) 100% (3790) Alle leerlingen % (aantal) 100% (3787) 100% (3782) 100% (3783) 100% (3778) 100% (3777) 100% (3790) Alle leerlingen % (aantal) 100% (3787) 100% (3782) 100% (3783) 100% (3778) 100% (3777) 100% (3790)
9
4. ENQUÊTE ALCOHOLGEBRUIK 5E MIDDELBAAR VTI In het 5e middelbaar van het VTI werd er door een student onderzoek gevoerd naar het alcoholgebruik en de vervoerswijze tijdens het uitgaan. 102 Studenten werden bevraagd door middel van een enquête. Volgende vragen werden gesteld (1. de leeftijd van de bevraagde, 2. drink je alcohol? 3. Ben je al dronken geweest? 4. Het vervoermiddel dat je gebruikt als je zelf bestuurder bent. 5. Het vervoermiddel dat je gebruikt als je passagier bent? 6. Welke drank geconsumeerd wordt bij het uitgaan. 7. Het aantal glazen dat geconsumeerd wordt als men uitgaat. 8. Verschilt je alcoholverbruik als je al dan niet zelf rijdt?) Hieronder vindt u de resultaten.
4.1. Leeftijd 120 100 80 60 leeftijd
40 20 0 leeftijd
15
16
17
18
ouder
totaal
2
57
36
5
2
102
42. Drink je alcohol? JA
NEE
SOMS
TOTAAL
77 (75%)
8 (8%)
18 (17%)
103 (100%)
4.3. Ben je al dronken geweest? JA
NEE
TOTAAL
73 (72%)
29 (28%)
102 (100%)
4.4. Vervoermiddel bij uitgaan als passagier versus als bestuurder/voetganger Bestuurder
Passagier
Te voet
21 (16%)
/
Auto
17 (13%)
92 (91%)
Brommer
14 (11%)
9 (9%)
Fiets
79 (60%)
/
10
Totaal
131 (100%)
101 (100%)
Bestuurder
Passagier
Frisdrank
50 (28%)
39 (24%)
Bier
80 (45%)
73 (45%)
Sterke drank
42 (24%)
45 (27%)
Water
2 (1%)
3 (2%)
Wijn
4 (2%)
3 (2%)
Totaal
178 (100%)
163 (100%)
4.5. Soort drank bij uitgaan
4.6. Aantal glazen bij het uitgaan? Bestuurder
Passagier
Geen
11 (10%)
12 (8%)
1 tot 5
29 (25%)
29 (27%)
5 tot 10
37 (32%)
31 (28%)
10 tot 15
28 (25%)
29 (26%)
Meer dan 15
9 (8%)
9 (8%)
4.7. Verschilt je alcoholverbruik als je al dan niet zelf rijdt? JA
NEE
TOTAAL
49 (48%)
53 (52%)
102 (100%)
Conclusie Het gebruik van alcoholische dranken verschilt niet zozeer als men zelf bestuurder is versus als men passagier is. Uit deze bevraging blijkt dat het alcoholverbruik bij jongeren uit het vijfde middelbaar van het VTI weinig aangepast wordt als ze zelf moeten rijden.
11
5. ALAD SIMULATIE EDITIE NOVEMBER 2006 De ALAD simulatie maakt op basis van de Belgische Gezondheidsenquête een schatting van het aantal probleemdrinkers binnen verschillende leeftijdsgroepen. Het betreft dus slechts een verwachting en moet met enige nuance bekeken worden. De tabellen hieronder geven deze schatting weer. Tabel 5.1.: Verdeling van de bevolking per geslacht en leeftijdsgroep Man Vrouw Totaal
15-24 jaar 2469 2453 4922
25-34 jaar 2726 2680 5406
35-44 jaar 3098 3061 6159
45-54 jaar 3511 3441 6952
55-64 jaar 2913 2909 5822
65-74 jaar 1902 2158 4060
75 +
Totaal
1524 2641 4165
18143 19343 37486
Tabel 5.2.: schatting van aantal probleemdrinkers in Dendermonde (alcohol)
Man Vrouw Totaal
15-24 jaar 190 56 246
25-34 jaar 213 86 299
35-44 jaar 307 83 390
45-54 jaar 288 272 560
55-64 jaar 169 38 207
65-74 jaar 179 82 261
75 +
Totaal
70 18 88
1416 635 2051
Conclusie Op basis van Vlaamse percentages wordt het hoogst aantal probleemdrinkers in Dendermonde wordt geschat binnen de categorie van 45 tot 54-jarigen.
12
6. ALCOHOLCONTROLES IN HET VERKEER DOOR LOKALE POLITIE DENDERMONDE (2008)
De lokale politie van Dendermonde voerde 35 alcoholcontroles uit in 2008. Deze acties gaan steeds samen met drugscontroles in het verkeer. In totaal werden 2626 voertuigen gecontroleerd. We onderscheiden drie categorieën -24 jaar, 24-35 jaar en + 35 jaar. Per leeftijdsgroep vindt u het aantal gecontroleerde voertuigen, het aantal negatieve en positieve ademtests (alarm en positief). Tabel 7.1. Ademtests uitgevoerd bij – 24-jarigen Totaal
Negatief
Alarm
Positief
Positief totaal
419 (100%)
400 (95,46%)
7 (1,7%)
12 (2,86%)
19 (4,5%)
Tabel 7.2. Ademtests uitgevoerd bij 24-35 jarigen Totaal
Negatief
Alarm
Positief
Positief totaal
635 (100%)
615 (96,85%)
14 (2,25%)
6 (1%)
20 (3,25%)
Tabel 7.3. Ademtests uitgevoerd bij + 35-jarigen Totaal
Negatief
Alarm
Positief
Positief totaal
1242 (100%)
1158 (93,23%)
36 (2,9%)
48 (3,8%)
84 (6,7%)
Conclusie De meeste mensen met positieve ademtests bij de alcoholcontroles bevinden zich in de groep van 35+ ers
13
7. EVALUATIE ENQUÊTE AFGENOMEN BIJ VERSCHILLENDE DENDERMONDSE ORGANISATIES
Verschillende organisaties in Dendermonde werden bevraagd over het alcoholgebruik in de stad. In totaal werden de resultaten van 141 enquêtes samengebracht. Hieronder vinden jullie de evaluatie van deze enquêtes.
1
Voornaamste alcoholgerelateerde problemen in Sint-Niklaas
1. Dronken rijden 2. Sociale gevolgen (financiële problemen, werkloosheid,...) 3. Ontwrichte gezinssituatie (verwaterde familiebanden, huishoudelijk geweld,...) 4. Minderjarig drinken / Lichamelijke, emotionele en psychologische problemen te wijten aan alcoholgebruik 5. Openbaar, antisociaal gedrag (openbare dronkenschap, vandalisme,...) 6. Alcoholgerelateerd geweld en andere misdrijven (geweldpleging, seksueel misbruik,...) 7. Alcoholmisbruik (grote hoeveelheden, zuippartijen, ...) 8. Alcoholconsumptie beschouwen als de norm (jongeren die volwassenen na-apen,...) 9. Eenvoudige toegang tot alcohol (onverantwoord verkopen of opdienen, levering door derden,...) 10. Overdadig drinken in sportverenigingen / Dronken op de werkvloer 11. Alcoholgerelateerde verwondingen
- zeer jonge kinderen worden vaak mee naar cafés genomen (soms dagelijks, zeker in 1ouder gezinnen), hierdoor geen evenwichtige voeding, slaapgebrek, geen opvolging van schoolse prestaties, minderjarig drinken,… - Drugs - Jongeren die trachten alcohol te verkrijgen, ookal nog geen 16 jaar - Groepsdruk - Alcohol om emoties te verdoven
14
2
Plaatselijke alcoholgerelateerde problemen Akkoord
Er zijn teveel drankgelegenheden in Dendermonde
Onzeker
Niet akkoord
49 (35%)
85 (60%)
6 (4%)
Alcohol vormt een groter probleem in Dendermonde dan elders
2 (1,5%)
31 (22%)
106 (75%)
De gemeenschap in Dendermonde is betrokken bij de preventie van alcoholgerelateerde problemen
33 (24%)
83 (59%)
20 (14%)
46 (32,5%)
30 (21%)
64 (45,5%)
7 (5%)
93 (66%)
35 (25%)
Alcohol bekleedt een sleutelpositie in het sociale leven van Dendermonde
39 (27,5%)
61(43%)
37(26%)
Alcohol vormt minder een probleem dan 12 maand geleden
8 (5%)
80 (57%)
48 (34,5%)
Het is veilig om ’s avonds van het café terug te wandelen
71 (50%)
42 (30%)
24 (17%)
Informatie over alcohol en alcoholgerelateerde problemen is voorhanden in Dendermonde
61 (43%)
62 (44%)
11 (7%)
De alcoholgerelateerde problemen worden plaatselijk goed aangepakt
32 (22, 5%)
91 (65,5%)
13 (9%)
Jongeren moeten onderricht worden over alcohol
131 (93%)
7 (5%)
2 (1,5%)
Hoeveel iemand drinkt is een privékwestie Mensen in Dendermonde drinken minder dan 12 maand geleden
15
3. Aanpak op plaatselijk niveau om alcoholgerelateerde problemen aan te pakken Preventie -
-
Alcoholproblemen meer out in the open brengen (bv. affiches, tv oost, tv stad dendermonde) Informatie geven over alcohol & de gevolgen van misbruik. Jongeren visualiseren wat de gevolgen zijn van het overmatige alcoholgebruik Jongeren niet aanmoedigen tot gebruik en misbruik. Verder niet teveel verbieden, want dat is aanzetten tot. Meer voorlichting in scholen Meer preventie via affiches/ gesprekken in schoolverband enz De jeugd bij de eerste keer dat ze uitgaan sensibiliseren over de gevolgen van alcohol Sensibiliseren vanaf zeer jonge leeftijd (lagere school) Informeren secundaire scholen (gevolgen alcohol op gebied van gezondheid/verkeer/studies/gezinssituatie) CAW meer laagdrempelig maken (bv. posters, persoonlijk verhaal in editie). ontwikkeling van een bewustwordingscampagne om te zorgen voor een cultuurwijziging van alcohol = oké naar alcohol is niet oké. Meer & groter publiek bereiken TV-mediacampagnes Het gebruik van niet-alcoholische dranken promoten vb. coctailbar met ook alcoholvrije drankjes. Imago van alcoholvrije middelen aantrekkelijker maken. Kernachtige boodschappen verspreiden over bv. Aantal consumpties die niet problematisch zouden zijn. Duidelijk maken dat wat betreft dosis alcohol er in feite weinig verschil schuilt in pintje versus glas wijn enz… De preventiedienst nog meer uitbreiden Campagnes op publieke plaatsen (scholen, hobbyclubs, verenigingen). Informatie overal voorhouden Bevolking aanspreken (pro-actief), betrekken in campagne/laagdrempelig aanspreekpunt
Curatie -
Meer informatie over wat je moet doen met iemand met een drankprobleem (binnen de sportclub Zorgen voor beschikbare deskundigen in Dendermonde zelf Gespecialiseerde dienst (zowel ambulant als residentieel)/ degelijk uitgebouwde ontwenningsdienst in een psychiatrisch ziekenhuis. Opvangmogelijkheden ondersteunen, maar evenzeer preventief werken. Blijvende aandacht voor hulpverlening omtrent deze problematiek Informatie uitbreiden over hulpverlening bij problemen (AA, Alanon, Ambulante zorgverlening, Behandeling in opnameverband) Verspreiden van hulplijnen en vervoerdiensten Meer betaalbaar psycho-therapeutisch aanbod (dus geen privé-therapeuten) Sociale controle en begeleiding van probleemdrinkers. Meer informatie/ bekendmaking bieden rond hulpmogelijkheden Bespreekbaar maken Laagdrempelig hulpaanbod.
16
- Meer informatie over de werking van AA - Individu-gericht werken: mensen helpen en proberen te motiveren om iets aan het probleem te doen. Enkel sanctioneren of boetes opleggen is niet voldoende. Politie en regelgeving -
-
Alcoholcontroles: op het stationsplein, op de weg (voornamelijk ’s nachts) en uitgaansgelegenheden en bij festiviteiten. Ook op school en in het jeugdhuis. Meer verschijnen van politie op grote fuiven om de organisatoren te steunen en de gemoederen te kalmeren. Strenger optreden Een kordate controle en aanpak door bevoegde diensten o.a. politie, jeugdparket, sociale diensten, zodat de problemen ingedijkt worden Bij overtreding dient repressief opgetreden te worden. Bij jongeren moet zeker zeer kort op de bal gespeeld worden. Alcoholgebruik (ook al is er nog geen misbruik) dient steeds gemeld te worden aan de burgerrechtelijk verantwoordelijken. Analoog met illegaal druggebruik moet steeds PV opgesteld worden – jeugdbescherming – (mogelijk problematische opvoedingssituatie) en wanneer vastgesteld wordt dat het niet bij experimenteel – occasioneel drinkgedrag gaat moet zeker doorverwezen worden naar de hulpverlening (minstens doorverwijzing). Adequaat optreden wanneer in scholen jongeren onder invloed van alcohol aanwezig zijn. Strenger optreden tegen dronken rijden. Hardere aanpak bij de gevolgen van misbruik. Bijkomende alternatieve maatregelen opleggen en harder optreden bij het gebruik van geweld als gevolg van overmatig alcoholgebruik
Nachtwinkels en horeca -
Nachtelijk weekendgebruik begrenzen door patrouilles, controles, sluitingstijden (stationsbuur, Choice) Samenwerking met de jeugdhuizen en jongerencafés rond consumptiebegrenzing Efficiënte controle op verkoop van alcohol aan minderjarigen Afspraken met de horeca (die bestaan) en winkels die alcohol verkopen dienen nageleefd te worden. Aanpak nachtwinkels en verkoop van alcohol aan minderjarigen door warenhuizen. Strenge controle in risicowijken, controle van identiteitskaarten in cafés en bij verkoop van alcoholpops in winkels Nachtwinkelverbod Geen drank meer schenken aan dronken mensen (weinig uitbaters houden hier nog rekening mee).
17
Beleidsmatige initiatieven en andere -
Gezamenlijke aanpak d.i. scholen, ouders, politie, jeugdparket Consequent reageren, hiervoor is er overleg nodig tussen alle diensten en sectoren Overleg opstarten met het netwerk in Dendermonde dat rond drugproblematiek werkt. Voorbeeldfunctie van beleidsverantwoordelijken bij officiële gelegenheden Samenwerken met sociale diensten Goede samenwerking tussen de betrokken diensten. Zoals consultvragen, doorverwijzingen,… 4. Bijkomende meldingen over alcoholgerelateerde problemen in stad Sint-Niklaas
-
-
Mensen worden niet hard genoeg gestraft als ze betrapt worden op dronkenschap. Er zijn drie AA groepen in Dendermonde De leden van de AA doen regelmatig schoolinformatie. Als de scholen in Dendermonde hun vragen komen zij belangeloos uitleg geven. Hulpvragen binnen CLB draaien minder direct rond alcohol. Leerkrachten hebben m.i. zicht op wie overmatig alcohol gebruikt, m.i. dit wordt meer binnen de school aangepakt Er zijn regelmatig structurele overlegmomenten tussen school (directie, coördinator, interne leerlingenbegeleiders) en CLB, waarin zorgvragen bij leerlingen (en gezin) doorgesproken worden en afspraken gemaakt worden naar handelen. De groep 12-18-jarigen blijkt een kwetsbare groep te zijn. Suggestie om actie daarop toe te spitsen. Jongeren drinken tegenwoordig veel sterke drank in tegenstelling tot ouderen. Vroeger niet zozeer. De politie verricht uitstekend werk, controles e.d. en opvolging (herkennen van vorig feit > controle) Cafébazen spelen een grote rol. Geven of niet geven van drank en controle leeftijd. Opvoeding speelt allergrootste rol. Kinderen – 18 jaar op tijd thuis? Alcohol is een hard drug en moet samen met de andere drugs aangepakt worden. Alcoholgebruik is en blijft een heel groot probleem. Er zijn er weinigen die daadwerkelijk op lange termijn ontwennen en dit geldt niet alleen voor Dendermonde. Dendermonde niet anders dan andere gemeenten. Probleem overstijgt gemeentegrenzen. Het gaat over de mentaliteit van de samenleving. Er bestaat geen intensieve aanpak in Dendermonde waar cliënten op regelmatige tijdstippen en met hoge frequentie terecht kunnen. Een CGG kan hier onvoldoende aan beantwoorden. Alcohol vraagt een heel specifieke aanpak net als andere verslavingsproblemen.
18
5. Bevraagde organisaties Sportdienst Dendermonde Sportverenigingen CLB Dendermonde Politie Dendermonde OCMW Sociaal huis Scholen van het Gemeenschapsonderwijs in Dendermonde Scholen van het Vrij Onderwijs in Dendermonde GGZ Waas en Dender - Oase AA Grembergen Huisartsen Dendermonde KSJ Dendermonde Scouts & Gidsen St Paulus Baden Powell Jeugdhuis Zenith Horeca Dendermonde PAAZ Sint-Blasius CAW: Thuislozenzorg, justitieel welzijnswerk, JAC, Forensisch CAW,… ….
19
VLAAMSE cijfergegevens alcoholgebruik/misbruik 1. GEZONDHEIDSENQUÊTE WIV 2004 Laatstejaarsgebruik, per geslacht en per leeftijdsgroep (Vlaamse cijfers) Mannen Alcohol gedronken
Geen alcohol gedronken
15-24 j.
89,4%
10,6%
25-34 j.
93,9%
6,1%
35-44 j.
88,4%
11,6%
45-54 j.
94,6%
5,4%
55-64 j.
92,1%
7,9%
65-74 j.
88,7%
11,3%
75+
80,6%
19,4%
Totaal
90,6%
9,4%
Vrouwen Alcohol gedronken
Geen alcohol gedronken
15-24 j.
86,1%
13,9%
25-34 j.
87,7%
12,3%
35-44 j.
87,2%
12,8%
45-54 j.
89,7%
10,3%
55-64 j.
82,0%
18,0%
65-74 j.
72,9%
27,1%
75+
57,8%
42,2%
Totaal
82,5%
17,5%
Totaal Alcohol gedronken
Geen alcohol gedronken
86,4%
13,6%
20
Aantal glazen alcohol per week, per geslacht en per leeftijdsgroep (Vlaamse cijfers)
Mannen Geen of occasione el LJgebruik
1-7 glazen/ week
8-14 glazen/ week
15-21 glazen/ week
22 glazen Gemiddel en d aantal meer/we glazen ek per week
15-24 j.
29,4%
22,9%
24,4%
5,7%
17,5%
11,9
25-34 j.
20,3%
41,7%
20,0%
6,3%
11,7%
8,6
35-44 j.
23,6%
35,9%
17,6%
9,4%
13,5%
9,3
45-54 j.
18,0%
34,2%
22,7%
10,9%
14,2%
10,8
55-64 j.
22,5%
32,6%
17,9%
15,2%
11,9%
10,2
65-74 j.
28,2%
38,2%
14,5%
9,4%
9,6%
7,9
75+
41,3%
35,7%
11,9%
4,8%
6,3%
6,1
Totaal
24,3%
34,5%
19,2%
9,2%
12,8%
9,6
Vrouwen Geen of occasione el LJgebruik
1-7 glazen/ week
8-14 glazen/ week
15-21 glazen/ week
22 glazen Gemiddel en d aantal meer/we glazen ek per week
15-24 j.
41,2%
41,2%
12,6%
3,9%
1,1%
3,7
25-34 j.
36,0%
48,6%
10,9%
2,5%
2,0%
3,8
35-44 j.
36,6%
44,8%
13,0%
3,9%
1,7%
3,8
45-54 j.
36,4%
39,1%
17,2%
3,8%
3,5%
5,0
55-64 j.
41,2%
38,2%
15,1%
2,2%
3,4%
4,8
65-74 j.
51,8%
35,7%
6,8%
4,5%
1,2%
3,3
75+
63,6%
26,3%
7,5%
1,0%
1,7%
2,3
Totaal
41,9%
40,3%
12,4%
3,3%
2,1%
3,9
Totaal Geen of occasione el LJgebruik
1-7 glazen/ week
8-14 glazen/ week
15-21 glazen/ week
33,3%
37,5%
15,7%
6,2%
22 glazen Gemiddel en d aantal meer/we glazen ek per week 7,3%
6,7
21
Heavy drinking (min. 6 glazen per dag), per geslacht en per leeftijdsgroep (Vlaamse cijfers) (HD = heavy drinking) Mannen Geen laatstejaarsgebrui k
Geen HD (<1x/6m)
Zelden HD (<1x/m)
Occasioneel HD (13x/m)
Regelmatig HD (12x/w)
Chronisch HD (>=3x/w)
15-24 j.
10,8%
28,1%
19,2%
17,3%
19,1%
5,4%
25-34 j.
6,1%
34,5%
27,9%
15,7%
13,7%
2,1%
35-44 j.
11,8%
37,1%
18,5%
12,8%
14,5%
5,2%
45-54 j.
5,6%
45,8%
17,7%
13,3%
12,6%
5,1%
55-64 j.
8,3%
50,5%
16,4%
9,2%
11,8%
3,8%
65-74 j.
11,8%
62,9%
11,8%
5,7%
4,9%
2,9%
75+
20,3%
69,3%
3,9%
0,9%
2,8%
2,8%
9,7%
44,0%
17,9%
11,9%
12,4%
4,1%
Totaal
Vrouwen Geen laatstejaarsgebrui k
Geen HD (<1x/6m)
Zelden HD (<1x/m)
Occasioneel HD (13x/m)
Regelmatig HD (12x/w)
Chronisch HD (>=3x/w)
15-24 j.
14,0%
56,1%
16,5%
6,5%
6,4%
0,6%
25-34 j.
12,6%
64,8%
12,1%
6,8%
3,0%
0,6%
35-44 j.
13,1%
65,1%
15,6%
3,0%
2,7%
0,5%
45-54 j.
10,8%
71,1%
7,1%
6,0%
4,1%
0,9%
55-64 j.
18,7%
70,2%
5,3%
2,6%
1,3%
1,9%
65-74 j.
28,6%
66,6%
2,0%
1,0%
1,9%
0,0%
75+
43,0%
54,2%
1,6%
0,0%
1,1%
0,0%
Totaal
18,0%
64,8%
9,4%
4,0%
3,1%
0,7%
Totaal Geen laatstejaarsgebrui k
Geen HD (<1x/6m)
Zelden HD (<1x/m)
Occasioneel HD (13x/m)
Regelmatig HD (12x/w)
Chronisch HD (>=3x/w)
14,0%
54,6%
13,6%
7,9%
7,6%
2,4%
22
Aandeel alcoholdrinkers met problematisch alcoholgebruik (CAGE) (Vlaamse cijfer)
Mannen Geslacht/leeftijd
Geen alcoholproblemen
Wel alcoholproblemen
15-24 j.
92,3%
7,7%
25-34 j.
92,2%
7,8%
35-44 j.
90,1%
9,9%
45-54 j.
91,8%
8,2%
55-64 j.
94,2%
5,8%
65-74 j.
90,6%
9,4%
75+
95,4%
4,6%
Totaal
92,0%
8,0%
Vrouwen Geslacht/leeftijd
Geen alcoholproblemen
Wel alcoholproblemen
15-24 j.
97,7%
2,3%
25-34 j.
96,8%
3,2%
35-44 j.
97,3%
2,7%
45-54 j.
92,1%
7,9%
55-64 j.
98,7%
1,3%
65-74 j.
96,2%
3,8%
75+
99,3%
0,7%
Totaal
96,5%
3,5%
Totaal Geslacht/leeftijd
Geen alcoholproblemen
Wel alcoholproblemen
94,1%
5,9%
23
2. TRENDS IN ALCOHOLCONSUMPTIE (“Alcohol. Cijfers in perspectief”)
Trends in alcoholconsumptie van jongeren
Indrinken Onder indrinken verstaan we ‘het drinken van alcoholische dranken, thuis, op straat of onderweg naar, voordat jongeren uitgaan’. Indrinken is de laatste jaren erg populair bij jongeren. Er zijn meerdere redenen om in te drinken. Ten eerste omdat aan jongeren die nog geen 16 jaar zijn soms alcohol wordt geweigerd in uitgaansgelegenheden. Ten tweede omdat alcoholische dranken in de horeca duur zijn voor jongeren. Vooraf alcohol drinken is veel goedkoper omdat de drank thuis voorhanden is of omdat ze de alcohol in de supermarkt gaan kopen (STAP, 2004). Ten derde drinken jongeren ook al van tevoren om in de stemming te komen.
Binge-drinken We spreken van Binge drinken als door vrouwen vijf en door mannen zes glazen alcohol gedronken worden in een tijdspanne van twee uur. Comazuipen is daarvan een extreme vorm, waarbij men zoveel drinkt dat men in coma geraakt.
Alcoholpops Alcoholpops zijn alcoholhoudende limonade -en vruchtensapmixen met een alcoholgehalte tussen 4% en 8%. Alcoholpops zijn een typisch voorbeeld van desinger drinks: producenten creëren met behulp van reclame bewust een jong, trendy en eigentijds imago. Uit recent onderzoek bij de Vlaamse schoolgaande jeugd blijkt echter duidelijk dat alcoholpops gebruikt worden door jongeren vanaf 12 jaar. Alcoholpops zijn het meest populair bij de 16 tot 17 jarigen. Omdat deze drankjes afgeleid zijn van frisdranken en frisdranken zeer populair zijn bij jongeren, wordt het onderscheid tussen frisdranken en alcoholhoudende dranken ondergraven.
24
Combigebruik Combigebruik is het gebruik van meer dan 1 drug door eenzelfde persoon waarbij de effecten van verschillende drugs elkaar beïnvloeden (alcohol in combinatie met een andere legale/illegale drug.
Trends in alcoholconsumptie van vrouwen Vrouwen drinken minder alcohol dan mannen, en vrouwen drinken ook minder frequent. In Vlaanderen is het dagelijks drinken door vrouwen toegenomen tussen 1997 en 2004. Overconsumptie van alcohol vertoont bij vrouwen de laatste jaren een stijgende tendens. Het problematische alcoholgebruik is bij vrouwen tussen 2001 en 2004 toegenomen en vooral in de leeftijdsgroepen 25-34 jaar, 45-54 jaar en 64-74 jaar.
25
Bronvermelding -
Alcohol. Cijfers in perspectief. Els De Donder, Garant, 2006.
26
