Dyslexiebeleid van het Ludger College
Inhoudsopgave
2
1 Inleiding 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Kenmerken van dyslexie
3
2 De procedure 2.1 Ouderavond 2.2 Een vermoeden van dyslexie 2.3 De screening 2.4 De begeleiding 2.5 Dyslexieonderzoek 2.6 Dyslexieverklaring
4
3 Rechten en plichten 6 3.1 Mogelijke faciliteiten voor dyslectische leerlingen 3.2 Coaching voor dyslectische leerlingen 3.3 Dispensatiemogelijkheden 3.4 Begeleiding door ouder(s)/verzorger(s) 4
Verdere informatie, sites en adressen
7
1 Inleiding Voor u ligt het protocol waarin de werkwijze van het Ludger College met betrekking tot dyslectische leerlingen en leerlingen waarbij het vermoeden van dyslexie aanwezig is, wordt beschreven.
1.1 Wat is dyslexie?
Het Ludger College hanteert de definitie zoals deze is geformuleerd door de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) en onderschrijft daarmee ook de uitgangspunten van de SDN die hebben geleid tot de definitie.
Uitgangspunten bij het formuleren van de definitie: • De definitie staat in het teken van beschrijving en onderkenning (classificatie) van de stoornis. Daarmee wordt niets gezegd over mogelijke oorzaken, noch over (onderwijs)belemmeringen die ermee kunnen samenhangen. • De definitie heeft uitsluitend betrekking op de stoornis zoals die zich manifesteert op vaardigheidsniveau. Objectief waarneembaar gedrag in lezen en spelling staan centraal. • Dyslexie is een stoornis in het lezen of in het spellen op woordniveau, of in beide. Voor een stoornis in overwegend de spelling wordt geen aparte term gebruikt. Wel wordt, indien nodig, een nadere specificatie gegeven. • Dyslexie is een hardnekkig fenomeen dat verbonden is met de persoonsgebonden factoren. Lees- en spellingsproblemen die primair het gevolg zijn van depriverende omgevingsfactoren worden niet als stoornis geclassificeerd. • Dyslexie kan zich niet alleen manifesteren in de periode van het aanleren van lezen op woordniveau en spellen, maar ook op latere leeftijd.
Definitie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau.
1.2 Kenmerken van dyslexie
Het belangrijkste kenmerk van dyslexie is dat er een hardnekkig probleem optreedt bij het leren en vlot toepassen van het lezen en spellen. Daarnaast is één, of zijn meerdere van onderstaande problemen herkenbaar voor iemand met dyslexie: • het onthouden van namen • het onthouden van telefoonnummers • het vinden van het juiste woord • het horen wat er gezegd wordt • rijmen • concentratie • ordening van (school)werk • het schoolwerk (huiswerk en proefwerken) op tijd afkrijgen • leren van vreemde talen • tafels leren
3
2 De procedure Het is van groot belang dat dyslexie tijdig erkend wordt. Door tijdige erkenning kan er gerichter afgestemd worden tussen de mogelijkheden van de leerling en het best passend onderwijsniveau. Daarnaast kan een tijdige erkenning ertoe bijdragen dat mogelijke frustraties en motivatieproblemen ten gevolge van dyslexie beperkt blijven.
2.1 Ouderavond
Jaarlijks vindt voor de dyslectische leerlingen uit de brugklas en hun ouder(s)/verzorger(s) een informatiebijeenkomst over dyslexie plaats.
2.2 Een vermoeden van dyslexie
4
Wanneer bij het docententeam een vermoeden van dyslexie bij een leerling bestaat, kan de mentor een verzoek bij het zorgteam indienen om de leerling te laten screenen. Het zorgteam neemt, nadat zij informatie heeft ingewonnen bij de mentor, vakdocenten, ouders en de leerling zelf, een besluit om de leerling wel of niet te screenen. Bij deze beslissing spelen ook de cijfermatige gegevens van de leerling een rol. De ouders dienen formeel toestemming te geven voor deze screening.
2.3 De screening
De screening wordt afgenomen door de orthopedagoog van het Ludger College. De uitkomst van de screening wordt door de orthopedagoog besproken met de ouders en de leerling. Vanzelfsprekend vindt terugkoppeling naar de mentor en het docententeam plaats.
2.4 De begeleiding
Bij een vermoeden van dyslexie naar aanleiding van de screening wordt de leerling gedurende zes maanden begeleid door een dyslexiecoach. Deze begeleiding is verplicht en vraagt een goede motivatie van de leerling. Samen met de leerling wordt een begeleidingsplan opgesteld. In principe vindt deze begeleiding plaats tijdens een z-uur. De kosten voor deze begeleiding worden betaald door de school.
2.5 Dyslexieonderzoek
Na afloop van de ingezette zes maanden begeleiding, vindt er een tweede screening plaats. Als hieruit blijkt, dat ondanks de begeleiding sprake is van hardnekkigheid, dan wordt de ouder(s)/verzorger(s) van de leerling geadviseerd door een erkend bureau verder (dyslexie)onderzoek te laten uitvoeren. De kosten voor dit onderzoek komen voor rekening van de ouders. Dit onderzoek mag alleen worden uitgevoerd door een professional die gekwalificeerd is voor het uitvoeren van psychodiagnostisch onderzoek en beschikt over specialistische kennis op het gebied van leerstoornissen en onderwijsbelemmeringen die daarmee samen kunnen hangen. Daartoe is een academische graad in de klinische psychologie of orthopedagogiek vereist, alsmede een erkende bekwaamheidsregistratie in de psychodiagnostiek.
5
Het gaat bij het vaststellen van dyslexie om drie voorwaarden: • Een onderkennende diagnose
Er moet aangetoond worden dat ondanks extra hulp (de zes maanden begeleiding) een significante achterstand is op lees- en/of spellingsgebied ten opzichte van leeftijdsgenoten (de didactische resistentie).
• Een verklarende diagnose
Er moet aangetoond worden dat er (cognitieve) factoren bestaan die de stoornis oproepen of in stand houden.
• Een indicerende diagnose
Deze diagnose bestaat uit een analyse van de te verwachten onderwijsbelemmeringen als gevolg van dyslexie. Deze diagnose beschrijft globale richtlijnen voor het zo goed mogelijk hanteren en begeleiden van de dyslexie.
2.6 Dyslexieverklaring
Dit onderzoek kan leiden tot een officiële dyslexieverklaring. Een dyslexieverklaring is een persoonlijk document waarin staat dat er sprake is van dyslexie. Niet alleen voor de faciliteiten op het Ludger College, maar ook met het oog op de faciliteiten van het vervolgonderwijs (MBO, HBO, Universiteit etc.) is het van belang de verklaring altijd goed te bewaren. Met name de indicerende diagnose is van groot belang om de begeleiding en faciliteiten voor de dyslectische leerling te bepalen. Een dyslexieverklaring en een goed handelingsplan geven de school voldoende informatie voor de begeleiding. Het Ludger College erkent elke geldige dyslexieverklaring die voldoet aan de voorwaarden van de SDN.
3 Rechten en plichten Zodra een leerling een dyslexieverklaring heeft mag er gebruik gemaakt worden van extra faciliteiten. Het zal duidelijk zijn dat de geboden voorzieningen binnen de technische en organisatorische mogelijkheden van de school moeten passen.
3.1 Mogelijke faciliteiten voor dyslectische leerlingen • Verruiming van tijd bij toetsen (max. een half uur) • Vaker mondelinge overhoringen in plaats van schriftelijke overhoringen • Veelvuldig gebruik van een woordenboek • Werken met een (eigen) laptop (klas 2 en hoger) • Auditieve ondersteuning (gesproken boeken) • Deelnemen aan een audio eindexamen • Een gelijkwaardig aangepaste toets die binnen de reguliere toets tijd gemaakt kan worden. Inzet van ICT.
6
In schooljaar 2016-2017 wordt door alle dyslectische leerlingen in klas 1 en klas 2 gewerkt met het spraaksynthese programma “ClaroPDF Pro”. Deze beslissing is genomen met de invoering van de iPad in alle eerste klassen in schooljaar 2015-2016. Klas drie en hoger werkt met het programma “Kurzweil”.
Met betrekking tot de beoordeling van het werk van dyslectische leerlingen kiest het Ludger College ervoor zo weinig mogelijk uitzonderingen te maken. Dyslectische leerlingen dienen namelijk tijdens het eindexamen aan dezelfde criteria te voldoen als niet dyslectische leerlingen. Wel heeft een dyslectische leerling tijdens het schoolexamen en centraal eindexamen recht op extra tijd en audio-ondersteuning.
3.2 Coaching voor dyslectische leerlingen
Leerlingen uit klas 1 en 2 met een dyslexieverklaring, kunnen gebruik maken van coaching. Deze vindt individueel of in groepjes plaats. Hierbij wordt rekening gehouden met het rooster van de betreffende leerling, om zo min mogelijk of geen lessen te missen. Opgave voor deze coaching geschiedt door de mentor. Motivatie van de leerling zelf is een vereiste. Leerlingen uit klas 3 en hoger kunnen zelf een afspraak maken voor individuele begeleiding van een dyslexiecoach.
3.3 Dispensatiemogelijkheden
Dyslectische leerlingen uit mavo 1 en mavo 2 kunnen dispensatie (= vrijstelling met verplichte vervanging) aanvragen voor één van de twee moderne vreemde talen (Frans of Duits). De mentor en afdelingsleider kunnen nadere informatie verstrekken over deze procedure.
3.4 Begeleiding door de ouder(s)/verzorger(s)
Belangrijk voor u als ouder(s)/verzorger(s) is het stimuleren, bemoedigen en ondersteunen van uw kind bij het leren omgaan met dyslexie. U kunt hierbij helpen bij het oefenen en trainen. Wees hierbij vooral ook alert en denk mee met uw kind en met de school.
4 Verdere informatie, sites en adressen Websites
www.dyslexie.nl - een pagina met de Sire campagne www.woortblind.nl - oudervereniging www.balansdigitaal.nl - oudervereniging www.nvo.nl - website orthopedagogen www.psynip.nl - website psychologen www.komfa.nl www.anderslezen.nl www.minocw.nl - ministerie van onderwijs en wetenschappen www.lexima.nl/site.swf www.dyslexie.pagina.nl
Belangenvereniging
Landelijke Oudervereniging (van kinderen met o.a. dyslexie) Tijdschrift ‘Balans’ Blad voor ouders met dyslectische kinderen. Verschijnt 9 x per jaar. Tel: 030 - 22 55 050 Info-tel: 0900 - 20 20 065 www.balansdigitaal.nl
Adressen
Anders Lezen Bibliotheken Info: alle leesboeken op band en Cd-rom Tel: 0486 – 486486 www.anderslezen.nl Federatie Nederlandse Blindenbibliotheken / Dedicon Info: over alle studieboeken op Cd-rom en over aanvraag DAISY-speler. Tel: 0486 – 48 64 86 www.fnb.nl Stichting Dyslexie Nederland, De Kwinkelier 40, 3722 AR Bilthoven
Hulpmiddelen
Gesproken (studie)boeken: www.anderslezen.nl www.fnb.nl www.dedicon.nl
7
HOOFDGEBOUW Vondelstraat 5 7002 AN Doetinchem WILLIBRORDGEBOUW Holterweg 121 7002 EK Doetinchem CONTACT T 0314 32 52 48 E
[email protected] W ludgercollege.nl
