DUURZAAMHEIDSVERSLAG EEN GEVESTIGDE WAARDE OP GEBIED VAN INTERIEUR, RENOVATIE, AFWERKING & PROJECTORGANISATIE

è

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2013

EEN GEVESTIGDE WAARDE OP GEBIED VAN INTERIEUR, RENOVATIE, AFWERKING & PROJECTORGANISATIE

Inhoudsopgave Over het verslag ...................................................................................................................................... 3 Introductie ............................................................................................................................................... 4 Voorwoord .......................................................................................................................................... 4 Over Wycor.......................................................................................................................................... 5 Waarden en normen ........................................................................................................................... 7 Eigendomsstructuur ............................................................................................................................ 8 Organisatiestructuur ........................................................................................................................... 9 Betrokkenheid van de stakeholders ...................................................................................................... 11 Materialiteit....................................................................................................................................... 12 Stakeholders van Wycor .................................................................................................................... 14 Streven naar continuïteit....................................................................................................................... 22 Financiële continuïteit ....................................................................................................................... 22 Afzetmarkten ..................................................................................................................................... 26 Investeringen ..................................................................................................................................... 27 Klantentevredenheid ......................................................................................................................... 28 Lidmaatschappen .............................................................................................................................. 29 Duurzame relatie met leveranciers en onderaannemers ................................................................. 30 Werken bij Wycor .................................................................................................................................. 32 Duurzame relatie met de werknemers ............................................................................................. 32 Lokale werkgelegenheid .................................................................................................................... 33 Opleidingen ....................................................................................................................................... 34 Diversiteit .......................................................................................................................................... 37 Afwezigheidsbeleid............................................................................................................................ 38 Veiligheid en welzijn .......................................................................................................................... 39 Impact op het milieu ............................................................................................................................. 42 Afvalbeleid ......................................................................................................................................... 42 Luchtemissies .................................................................................................................................... 46 Bodem- en grondwaterverontreiniging ............................................................................................ 46 Duurzaam transport .......................................................................................................................... 47 Milieucharter Oost-Vlaanderen ........................................................................................................ 52 Duurzaam bouwen ............................................................................................................................ 52 Duurzame infrastructuur ................................................................................................................... 54 GRI G4 inhoudsopgave .......................................................................................................................... 58 Bibliografie ............................................................................................................................................ 60 Overzicht grafieken ............................................................................................................................... 60 Overzicht tabellen ................................................................................................................................. 60 Overzicht figuren ................................................................................................................................... 61 Overzicht uittreksels.............................................................................................................................. 61 Assurance verslag van de onafhankelijke auditor ................................................................................. 63

2 | 63 [2]

Over het verslag GRI Dit duurzaamheidsverslag werd opgesteld conform de G4 richtlijnen van de Global Reporting Initiative (GRI).

Scope Dit verslag bevat de resultaten van Wycor. Over de verbonden ondernemingen Wycimmo en Wycotec wordt er niet gerapporteerd. Wycor is niet verplicht om een geconsolideerde jaarrekening op te maken.

Verslagperiode Het voorliggend rapport is het eerste duurzaamheidsverslag opgemaakt door Wycor. In dit rapport wordt rekening gehouden met data over de periode 2011-2013. Wycor zal elke twee jaar een duurzaamheidsverslag opmaken.

Vorm van het verslag Een samenvatting van het duurzaamheidsverslag wordt gepubliceerd op de website van Wycor: www.wycor.eu.

Verificatie Om ons duurzaamheidsverslag geloofwaardig en robuust te maken naar de diverse stakeholders toe, verkiest Wycor een verificatie door een onafhankelijke derde partij. Zo tonen we niet enkel de duurzaamheidsprestaties, maar ook dat ze een accuraat een getrouw beeld geven van de performantie van de organisatie op economisch, sociaal en ecologisch vlak. Wycor opteert voor een verificatieteam van EY. Er wordt gekozen voor een beperkt nazicht, waarbij voor drie indicatoren de in het verslag opgenomen informatie wordt nagetrokken en waarbij de kwaliteit van het verslag wordt nagegaan. Het duurzaamheidsverslag is aangemeld bij de GRI.

Contact Voor meer inlichtingen met betrekking tot dit verslag kan men terecht bij Maarten De Smet op het mailadres: [email protected]

3 | 63 [3]

Introductie Voorwoord Bouwbedrijven krijgen meer en meer de vraag om duurzaam en transparant te werken vanuit de samenleving: architecten, aannemers, eindconsumenten , media, beleidsmakers…. Het betekent dat we ons als bedrijf zelf doelstellingen aanmeten om steeds beter te presteren, zowel op economisch, milieu- als sociaal vlak, en hierover intern en extern communiceren.

Wycor investeert in een nieuwe stofafzuiginstallatie

Wycor is al een tijdje bezig met de pijlers “financieel”, “sociaal” en “milieu”. Echter deze pijlers werden tot nu toe nog te weinig als een samenhangend geheel gezien. Het financiële luik had natuurlijk de eerste prioriteit. Het is natuurlijk onontbeerlijk voor de continuïteit en de verdere groei van de organisatie. Op sociaal vlak springt het opleidingsbeleid er uit. In 2013 werd er deelgenomen aan de verkiezing van VOKA Regio Ambassadeur. Het thema in 2013 was HR. Naar milieuverantwoord ondernemen werd er naast de toepassing van Beste Beschikbare Technieken (BBT) zoals bijvoorbeeld de investering in een frequentiegestuurde stofafzuiginstallatie geopteerd voor de deelname aan het Milieucharter Oost-Vlaanderen. 4 | 63 [4]

Bij Wycor is er dus een toenemende bewustwording van het belang van duurzaam ondernemen. Getuige hiervan het eerste Wycor duurzaamheidsverslag dat hier voorligt.

Over Wycor Wycor staat voor een kwaliteitsvolle aanneming van schrijnwerk en gebouwafwerking en biedt een totaalaanbod op het vlak van renovatie, binnen- en buitenafwerking. De volledige coördinatie en opvolging wordt in eigen beheer gerealiseerd. Hiervoor kan het rekenen op zijn 220 tal hooggekwalificeerde medewerkers die garant staan voor kwalitatief werk binnen de afgesproken timing.

Uittreksel 1: Visierapport 2012 (Vlaamse Confederatie Bouw, 2012)

Wycor is gespecialiseerd in het ontwerp, de productie en plaatsing van vast meubilair, binnen- en buitenschrijnwerk, brandcompartimentering en de totale binneninrichting in utiliteits- en kantoorgebouwen. Door een doorgedreven specialisatie, vooral in de bancaire en health-care sectoren, staat Wycor ook steeds meer en meer in voor de volledige organisatie en coördinatie van het totale bouwproces. Wycor is een klasse 8 erkend aannemingsbedrijf en beschikt over de nodige certificaten op het vlak van kwaliteitsopvolging (ISO 9001), veiligheid in het atelier en op de werf (VCA**) en verantwoord houtgebruik (FSC-CoC-certificaat).

5 | 63 [5]

Wycor streeft bij het bouwproces naar een voortdurende verbetering van de kwaliteit van aangeboden producten en diensten. Het levert door de klantgerichte mentaliteit een eindproduct af dat de totale tevredenheid van de klant wegdraagt.

Europees Parlement Brussel

Wycor staat voor open communicatie zowel naar de klanten toe als binnen het eigen bedrijf. Het besteedt de grootste zorg aan goede werkomstandigheden en opleidingsmogelijkheden voor zijn medewerkers. Wycor beschikt over een BENOR-merk voor 7 types brandwerende producten waarvan de voornaamste houten schuif-, draai- en zwaaideuren zijn. Deze producten worden op de markt gebracht onder de naam ComTec®. Het BENOR-merk geeft aan dat een product in overeenstemming is met een Belgische norm (NBN). Vooraleer een nieuw producttype onder het BENOR-merk kan vervaardigd worden dient de conformiteit initieel bewezen te worden door typeproeven. Deze geschieden naargelang het geval door de fabrikant zelf onder toezicht van de certificatie-instelling of in een extern beproevingslaboratorium. Wycor kiest voor het BENOR-merk om te voldoen aan de vraag uit de markt naar een onafhankelijke en betrouwbare bevestiging van de overeenstemming van de bouwproducten met de technische specificaties en van hun gebruiksgeschiktheid in een specifieke toepassing. Jaarlijks krijgt Wycor één of meerdere controlebezoeken van het Belgisch technisch Centrum van de houtbewerking en het meubel (TCHN). Doorheen het jaar worden bij levering stalen van het hout voor de brandwerende producten gecontroleerd op ondermeer vochtigheid en soortelijk gewicht. Deze stalen worden bewaard. Wycor heeft ook een dochteronderneming Wycotec die gespecialiseerd is in metalen deuromlijstingen en stalen schrijnwerk. Het is overduidelijk dat Wycor een uitgebalanceerd totaalconcept kan bieden voor een zorgeloos parcours. 6 | 63 [6]

Dankzij onze uitgebreide knowhow, flexibiliteit, een up-to-date machinepark, ervaren medewerkers,… kunnen we in ons eigen atelier kwalitatief hoogwaardig meubilair, binnen- en buitenschrijnwerk, brandwerend schrijnwerk,… aanbieden. Deze worden tevens door onze ervaren plaatsingsteams "on site" geleverd, geplaatst en geïnstalleerd. Wycor is verdeler in België van het FLAMECHECK gamma. Dit gamma hoogwaardige brandvertragende vernissen op waterbasis is speciaal ontworpen om rechtstreeks aangebracht te worden op hout.

Waarden en normen De waarden en normen van Wycor worden beschreven in een aantal documenten: beleidsverklaring Kwaliteit, Veiligheid en Milieu, arbeidsreglement, huisreglement, onthaalbrochure,… Bij het onthaal maakt een nieuwe medewerker kennis met de gedragsnormen die bij Wycor van tel zijn. Er wordt verondersteld dat er wordt gehandeld conform deze principes.

Beleidsverklaring Kwaliteit, Veiligheid en Milieu Wycor is er van overtuigd dat de zorg voor kwaliteit, veiligheid en milieu een prioriteit is bij het uitvoeren van de activiteiten. Daarom streeft Wycor er continu naar om een kwalitatief product af te leveren dat voldoet aan de eisen van de klant zonder de veiligheid van onze werknemers en derden in gevaar te brengen met een minimale belasting van het milieu.

Missie (onthaalbrochure) Voor onze klanten: Wycor zorgt voor het afleveren van een eindproduct dat een totale tevredenheid van de klant wegdraagt. Wycor streeft naar een voortdurende verbetering van de kwaliteit van de aangeboden producten en diensten. Een klantgerichte mentaliteit is één van onze grootste troeven.

Voor onze medewerkers: Wycor voorziet de nodige opleidingen opdat alle werknemers zich ten volle professioneel kunnen ontplooien. Wycor streeft naar een optimale groepsgeest door middel van een open communicatie. Wycor heeft als grootste zorg om de werkomstandigheden van al haar medewerkers zo veilig en gezond mogelijk te maken.

Voor de omgeving: Wycor verbindt er zich toe om een milieubeleid te volgen dat voldoet aan alle relevante wettelijke en regelgevende milieuvoorschriften die van toepassing zijn op haar activiteiten, producten en diensten.

7 | 63 [7]

Huisreglement Het naleven van de veiligheidsnormen is een absolute arbeidsvoorwaarde in onze organisatie. Er mag enkel van een veiligheidsnorm afgeweken worden om een groter risico af te wenden of om hulp te bieden in noodsituaties.

Beleidsverklaring alcohol en drugs Het werkgerelateerd gebruik van alcohol en drugs is één van de factoren die de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van werknemers en hun omgeving negatief kunnen beïnvloeden. Daarnaast kan het ook een negatieve impact hebben op de productiviteit en de kwaliteit van het werk en kan het imago van Wycor erdoor geschaad worden.

Eigendomsstructuur Wycor is als rechtsvorm een naamloze vennootschap (NV). Naast Wycor onderscheiden we nog de entiteiten Wycimmo en Wycotec. Ze zijn beiden ook een naamloze vennootschap. Wycimmo beheert de onroerende goederen en verhuurt gebouwen aan Wycor. De aandelen van zowel Wycor als Wycimmo zijn verdeeld over enerzijds Crea Invest (34 %) en anderzijds een aantal particuliere aandeelhouders (66 %). Wycotec is de dochteronderneming van Wycor, die instaat voor de productie van metalen schrijnwerk. Wycotec is gevestigd in de buurt van Luik. Wycor is de hoofdaandeelhouder van Wycotec (98 %). De overige aandelen (2 %) zijn in handen van particuliere aandeelhouders. In onderstaande figuur wordt de eigendomsstructuur van Wycor schematisch weergegeven. Particuliere aandeelhouders 66%

Crea Invest NV 66%

Wycor NV

2%

34%

34%

Wycimmo NV

98%

Wycotec NV Figuur 1: Eigendomsstructuur

8 | 63 [8]

Organisatiestructuur De Raad van bestuur (RVB) van Wycor bepaalt de visie en de strategie van het bedrijf. Volgende personen maken er deel van uit: Dhr. Serge De Cuyper, Dhr. Edwald Raemdonck, Dhr. Alfred Stevens en Dhr. Rik Hinnens. Dhr. Rik Hinnens is tevens de Gedelegeerd Bestuurder van Wycor.

ORGANIGRAM WYCOR (dd. 2013-09-30)

RVB

Gedelegeerd bestuurder

Executief Comité

Preventieadviseur Kwaliteitsverantw. Milieuverantw.

Stuurgroep

Directie Directie

- Afdeling Project

Technisch- en Commercieel directeur Wim Meneve

Directeur Comtec Pascal Vercammen

- Afdeling Comtec - Afdeling Buitenschrijnwerk

Technisch Directeur Chris Decaesstecker

- Afdeling Technische ondersteuning en R&D

Directeur Uitvoering Hendrik Wulteputte

- Commerciële relaties en Bouwteam-projecten - Afdeling logistiek

Directeur Productie Johan Van Muylder

- Engineeringsafdeling - Productieafdeling - Afdeling beheer infrastructuur en uitrusting

Algemeen Directeur Rik Hinnens

- Juridische afdeling - Afdeling Calculatie - Afdeling Calculatie meubel en schrijnwerk - Afdeling secretariaat - ICT afdeling - Inkoopafdeling

- Financiële afdeling - Afdeling HRM (arbeiders)

Financieel Directeur Jacques Polet

Figuur 2: Organigram Wycor

Het Executief Comité bestaat uit een team van zes personen, met name Dhr. Rik Hinnens (Algemeen Directeur), Dhr. Wim Meneve (Technisch- en Commercieel Directeur), Dhr. Jacques Polet (Financieel Directeur), Dhr. Johan Van Muylder (Productiedirecteur), Dhr. Hendrik Wulteputte (Directeur der werken) en Dhr. Chris Decaesstecker (Technisch Directeur). Het Executief Comité adviseert de Raad van bestuur bij de bepaling van het beleid (visie en strategie van Wycor) en voert het uitgestippelde beleid uit.

9 | 63 [9]

De Stuurgroep heeft een technisch adviserende functie. De Stuurgroep kan voorstellen formuleren die ter evaluatie voorgelegd worden aan het Executief Comité. De Stuurgroep is samengesteld uit de leden van het Executief Comité aangevuld met een achttal personen met name: Mevr. Caroline Mees (Projectmanager), Dhr. Luc De Corte (Projectmanager), Dhr. Philippe Honoré (Projectmanager), Dhr. Oscar Lelie (Inkoopmanager), Dhr. Filip Meert (Projectmanager), Dhr. Rien van der Wielen (Productieverantwoordelijke), Dhr. Steven Van Loey (Verantwoordelijke Engineering) en Dhr. Pascal Vercammen (Directeur ComTec). Eén van de taken van de Stuurgroep is het formuleren van voorstellen met betrekking tot duurzaamheid. Dhr. Maarten De Smet is zowel preventieadviseur als kwaliteits- en milieuverantwoordelijke. Hij informeert zich rond duurzaamheidsthema’s door onder andere het bijwonen van opleidingen en seminaries. Hij stelt verbeteringsprojecten voor aan de directie. Hij volgt deze projecten op in overleg met de betrokken verantwoordelijke. Tevens doet hij in samenwerking met de verantwoordelijke infrastructuur en uitrusting de nodige analyses inzake afvalverbruik, energieverbruik, waterverbruik, luchtemissies…

10 | 63 [10]

Betrokkenheid van de stakeholders We zijn ervan overtuigd dat een duurzaam beleid alleen kan gerealiseerd worden door een nauwe samenwerking met onze interne en externe stakeholders. We hebben regelmatig contact met de verschillende groepen van stakeholders, in het bijzonder met de medewerkers, klanten, leveranciers, onderaannemers, opleidingsorganisaties,… Met de medewerkers zijn er diverse overlegmomenten op de verschillende niveaus. Dit gaat van toolboxmeetings met betrekking tot veiligheid en welzijn, verbetergroepen werf, functioneringsgesprekken, toelichting van de jaarprestaties, syndicale vergadering, veiligheidsvergadering,… tot het wekelijkse ploegbazenoverleg in het atelier. Dagelijks onderhouden onze medewerkers contact met deze externe stakeholders. In september 2013 werd er een opendeurdag georganiseerd. Het bedrijf werd opengesteld voor al onze relaties. De bedoelingen waren veelzijdig: het toelichten van de activiteiten van Wycor, het versterken van de band met klanten, leveranciers en architecten, het aantrekken van prospects,… Er werden een 800 tal bezoekers ontvangen. Het was tevens de ideale gelegenheid om aan al onze werknemers de kans te bieden om hun werkomgeving aan hun gezinsleden te tonen. Sinds 2012 doet Wycor mee aan de Open Wervendag. Dit is een initiatief van de Confederatie Bouw. In 2013 werd de werf Wit Gele Kruis OostVlaanderen opengesteld voor bezoekers. Wycor deed in 2013 mee aan de verkiezing tot Voka ambassadeur voor de regio Dendermonde. Het thema van de ambassadeursverkiezing in 2013 was HR. Op de verkiezingsavond werd het HR-beleid van Wycor toegelicht door onze algemeen directeur Rik Hinnens.

Uittreksel 2: Open Wervendag 2012 (Confederatie Bouw, 2012) 11 | 63 [11]

Materialiteit Voor het bepalen van de onderwerpen van het duurzaamheidsverslag die zowel de organisatie als zijn stakeholders aanbelangen, werd er een materialiteitsstudie uitgevoerd. Wycor baseerde zich onder meer op het paspoort Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO-paspoort) voor de bouwsector. Dit MVO-paspoort werd in opdracht van het FVB Constructiv opgesteld door EY en gevalideerd door verschillende stakeholders: Fonds voor de Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB), Centrum Duurzaam Bouwen, Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB), Vanhout, Wycor, Team Duurzame Ontwikkeling (DAR-Vlaamse overheid) en Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV). Ook de Vlaamse en Brusselse Confederatie Bouw en het preventie-instituut van de bouw (NAVB) werden geconsulteerd bij de inhoudelijke opmaak van het MVO-paspoort. Het MVOpaspoort verzamelt de meest relevante uitdagingen in de bouwsector en koppelt hieraan duurzaamheidsindicatoren. De thema’s die aan bod komen in het MVO-paspoort werden door een representatief team van Wycor medewerkers geëvalueerd. Op basis van een aantal interne besprekingen en analyses werd gekomen tot een lijst met kernthema’s. Tijdens deze analyses werd ook dieper in gegaan op de visie van Wycor rond duurzaamheid en hoe deze ingepast worden in de algemene bedrijfsstrategie. Er werd hierbij stil gestaan bij het belang van de kernthema’s voor de interne en externe stakeholders. Op deze manier werd gekomen tot een materialiteitsmatrix, waarin de verschillende thema’s weergegeven worden rekening houdend met de relevantie zowel voor de interne als voor de externe stakeholders.

Thema's 25 1

Relevantie voor stakeholders

20 3

15

2

4

12 10 5

13

5

7

6

0 11 10

8 9

-5 -10

14 15

-15

16

-20 -25

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

Relevantie voor Wycor Figuur 3: Materialiteitsmatrix

12 | 63 [12]

Top materiële thema’s voor interne en externe stakeholders: 1. Veiligheid en welzijn 2. Opbrengst en financiële continuïteit 3. Opleiding 4. Certificatie en normering 5. Afvalpreventie, -reductie en -hergebruik 6. Klanttevredenheid Belangrijk thema voor interne en externe stakeholders: 7. Werken met duurzame leveranciers en onderaannemers Belangrijke thema’s voor interne stakeholders: 8. Energie 9. Verloop 10. Diversiteit 11. Emissies Belangrijk thema voor externe stakeholders: 12. Lokale werkgelegenheid Minder relevante thema’s voor interne en externe stakeholders: 13. Materialengebruik 14. Aankoop duurzame materialen 15. Waterverbruik 16. Impact op lokale gemeenschappen De minder relevante thema’s materialengebruik, aankoop duurzame materialen, waterverbruik en impact op lokale gemeenschappen worden hieronder kort besproken. Verder in het duurzaamheidsverslag komen ze niet meer aan bod.

Materialengebruik / aankoop duurzame materialen Wycor heeft meestal zeer weinig inspraak in de materiaalkeuze van de opdrachtgever, architect of bouwheer. Het bestek schrijft de materialen, die gebruikt moeten worden in het project, voor. Wycor beschikt wel over een FSC®-certificaat en kan dus op vraag van de klant producten vervaardigen uit hout afkomstig van duurzaam bosbeheer.

Waterverbruik Zowel tijdens het productieproces bij Wycor als op de werven wordt het waterverbruik tot een minimum beperkt. Het leidingwater wordt gebruikt in de keuken van beide refters (afwasmachine, maken van koffie en thee,…), wasbakken in de toiletten en douches of wordt in een multibox meegegeven naar de werf. Het wordt beperkt gebruikt in het productieproces. Het leidingwater in het productieproces wordt hoofdzakelijk gebruikt voor het uitspoelen van borstels aan de lijmpersen en

13 | 63 [13]

het reinigen van het spuitmateriaal met behulp van de reiniging- en waterrecyclingmachine in de spuitafdeling. Hemelwater wordt opgevangen en gebruikt als spoelwater in de toiletten. Wycor loost alleen huishoudelijk afvalwater van het atelier en de burelen. Het bedrijfsafvalwater betreft spoelwater van lijm- en verfborstels. Dit wordt verzameld in vaten van 200 l en wordt afgevoerd door een erkende firma.

Impact op lokale gemeenschappen De impact van de werkzaamheden uitgevoerd door Wycor op lokale gemeenschappen is eerder beperkt. Waar het risico op overlast voor de lokale gemeenschappen zich toch voordoet worden de noodzakelijke maatregelen genomen om de hinder tot een minimum te beperken. Tussen het atelier en het woongebied bevindt zich een bufferzone. Verder worden de poorten aan de zijde van het woongebied consequent gesloten gehouden. Er wordt ook aandacht geschonken om geen draaiende voertuigen buiten te stationeren. Op de werven trachten we in overleg met de bouwheer en de lokale ordediensten de noodzakelijke afspraken te maken om de impact van de werf op de buurt te beperken bijvoorbeeld lawaaierige werken uitvoeren op vooraf afgesproken tijdstippen, treffen van stofwerende maatregelen, inname van de openbare weg in samenspraak met de lokale politie, periodieke opkuis van de openbare weg, het afbakenen van de werfzone, leveringen op minder drukke tijdstippen,…

Stakeholders van Wycor De interne stakeholders zijn de medewerkers, vakbondsafvaardiging, aandeelhouders en bestuursorganen. De externe stakeholders zijn: sectoren bedrijfsorganisaties, overheid, architectenen ingenieursbureaus, dochterorganisaties, verzekeringsmaatschappijen, omwonenden,... Financiële instellingen worden benoemd als toekomstige stakeholders.

Vakbond Wycor heeft vier vakbondsafgevaardigden. Ze zijn allen aangesloten bij het ACV. Maandelijks vind er overleg plaats tijdens de syndicale vergadering en de veiligheidsvergadering. Op deze vergaderingen worden er ook duurzaamheidsthema’s besproken. De vakbondsafgevaardigden bezoeken maandelijks een aantal werven. Zij verdedigen de thema’s uit de materialiteitsmatrix die de medewerkers belangrijk vinden.

Aandeelhouders / bestuursorganen Wycor heeft vier hoofdaandeelhouders. Zij zetelen in de Raad van Bestuur en stippelen de visie en strategie van Wycor uit. Ze hechten een groot belang aan de thema’s met een grote relevantie in de materialiteitsmatrix. Verder zijn de directieleden ook aandeelhouder. Zij zetelen in het Executief Comité en de stuurgroep. Via deze bestuursorganen zetten zij de visie en strategie met betrekking tot de relevantste thema’s om in een beleid.

14 | 63 [14]

Medewerkers De medewerkers zijn belangrijke interne stakeholders. Ze hechten voornamelijk belang aan veiligheid en welzijn, financiële continuïteit en opleiding. Een goed Human Resources (HR) beleid gekoppeld aan een welzijnsbeleid is essentieel want de werknemers zijn de hoofdspelers van het bedrijf. Zij zijn de knowhow van het bedrijf.

Klanten De belangrijkste externe stakeholders zijn onze klanten. Dit zijn zowel de overheid als bedrijven uit de privésector. Onze klanten verwachten kwaliteitsvolle projecten die tijdig opgeleverd worden. Wycor besteedt hier dan ook veel aandacht aan door middel van de implementatie van een ISO 9001 kwaliteitszorgsysteem, de opmaak van een degelijke projectplanning in MS-Project, het aanwerven en/of opleiden van gekwalificeerd personeel, het opbouwen van duurzame relaties met leveranciers en onderaannemers,… Naast deze thematiek wordt door de meeste klanten (bijvoorbeeld ArcelorMittal , Constructiv, Volvo,…) veel belang gehecht aan veiligheid en welzijn. Voor deze klanten heeft Wycor het VCA**-certificaat behaald. Nog andere klanten zijn geïnteresseerd in het duurzaamheidsbeleid (bijvoorbeeld Fortis en KBC) of het milieubeleid (bijvoorbeeld Regie der Gebouwen). Om deze klanten een antwoord te bieden, is Wycor gestart met het verder uitwerken van het duurzaamheidsbeleid. De opmaak van het duurzaamheidsverslag is hier een gevolg van.

15 | 63 [15]

Leveranciers Om onze projecten tot een goed einde te brengen heeft Wycor nood aan kwaliteitsvolle materialen. Deze worden aangeleverd door onze talrijke leveranciers. De producten worden verwerkt in het atelier of op de werven. Wycor tracht een duurzame relatie aan te gaan met de diverse leveranciers. Onze inkoopafdeling staat dagelijks in contact met de leveranciers. De belangrijke items bij de aankoopbesprekingen zijn prijs, kwaliteit en levertermijn. De leveranciers worden net zoals de onderaannemers tweemaal per jaar geëvalueerd op een aantal duurzaamheidsonderwerpen.

Architecten- en ingenieursbureaus De architectenen ingenieursbureaus begeleiden onze belangrijkste externe stakeholder “onze klanten” bij de verwezenlijking van een project. Een goede samenwerking met deze partijen is cruciaal voor het welslagen van het project. Deze partijen verwachten te kunnen samenwerken met een aannemer met gekwalificeerd personeel. De thematiek “opleiding” is hier dus in het spel. Tevens dienen de projecten op een veilige manier verwezenlijkt te worden. Het stilleggen van een werf naar aanleiding van een arbeidsongeval of een onveilige situatie is “not done”.

Onderaannemers Ook de relatie met de onderaannemers is voor Wycor van groot belang. Zij dragen immers hun steentje bij om onze projecten tot een succes te maken. Een goeie samenwerking is hierbij van groot belang. 16 | 63 [16]

Wycor besteedt veel aandacht aan het afsluiten van goede samenwerkingsovereenkomsten met onderaannemers. In de onderaannemingscontracten worden er naast bepalingen in verband met kwaliteit en timing ook voorwaarden gestipuleerd met betrekking tot veiligheid, gezondheid, milieu en sociale verplichtingen. Tweemaal per jaar worden de onderaannemers geëvalueerd.

Wycotec Wycotec is een dochteronderneming van Wycor en is gespecialiseerd in de productie van metalen schrijnwerk en omlijstingen, al dan niet brandwerend. In het kader van de totale afwerking van gebouwen is Wycotec een belangrijke leverancier van Wycor.

Uittreksel 3: Dochteronderneming Wycor (Wycor start nieuwe activiteit nabij Luik: Wycotec, 2012)

Overheid De diverse overheidsdiensten hebben een verschillend interessegebied in de kernthema’s van Wycor. De milieu-inspectie en de dienst milieuvergunningen van de gemeente Wetteren houdt zich bezig met onder andere afvalstoffen. Bij de eindevaluatie van het Milieucharter Oost-Vlaanderen Cyclus 2013 was er bijvoorbeeld een vertegenwoordiger van de dienst milieuvergunningen van de provincie OostVlaanderen aanwezig. De dienst Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) volgt de thematiek veiligheid en welzijn op. Jaarlijks wordt het jaarverslag interne dienst voor preventie en bescherming op het werk overgemaakt 17 | 63 [17]

aan de dienst TWW. Aan de hand van dit verslag wordt de periodiciteit van hun bedrijfsbezoeken bepaald. In kader van een ernstig arbeidsongeval wordt er een omstandig verslag overgemaakt aan de dienst TWW. Ook veiligheidsopleidingen zoals EHBO-nijverheidshelper, vorkheftruck, rolbrugbestuurder, hoogtewerker,… zijn relevant voor hen. De sociale inspectie controleert of er aan alle wettelijke bepalingen inzake arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid wordt voldaan. Dit voor zowel de binnenlandse als de buitenlandse werknemers. Er wordt bijvoorbeeld nagegaan of er een Limosa-melding heeft plaatsgevonden voor de buitenlandse medewerkers. De hoofdaannemer is verantwoordelijk voor de volledige keten van onderaanneming. Hierdoor is dit een belangrijk topic voor Wycor, dat hoofdzakelijk optreedt als hoofdaannemer. Andere controles zijn de melding van (onder)onderaannemers, arbeidsloon- en tewerkstellingsvoorwaarden, erkenning en klasse, sociale schulden,… De lokale overheid is naast het milieuvlak ook geïnteresseerd in opbrengst en financiële continuïteit van Wycor om de lokale werkgelegenheid op peil te houden.

Interim-, selectie- en detacheringskantoren Het is vandaag de dag niet evident om gekwalificeerd personeel aan te werven. Wycor heeft vooral nood aan schrijnwerkers en hogere technische profielen (bachelor hout, industrieel ingenieurs bouwkunde). Dit zijn zeer schaarse profielen, waardoor Wycor genoodzaakt is om continu tijd te investeren in het aantrekken van werkkrachten met de juiste studieachtergrond en ervaring. Wycor onderhoudt goede contacten met een aantal interim-, selectie- en detacheringskantoren die op continue basis vrijblijvend sollicitanten voorstellen. Deze recruteringskanalen zijn goed op de hoogte van de mogelijkheden bij Wycor waardoor er een goede wisselwerking ontstaat.

Onderwijsinstellingen Wycor onderhoudt goede contacten met een aantal onderwijsinstellingen. Er vinden bedrijfsbezoeken plaats bij Wycor om studenten kennis te laten maken met de realiteit op de werkvloer. Elk jaar geeft Wycor aan verschillende studenten de gelegenheid om hier hun stage te lopen. Regelmatig worden ook eindwerken van studenten begeleid door personeelsleden van Wycor. Indien de gelegenheid zich voordoet, krijgen deze jonge mensen een kans op vast werk aangeboden. Materiaal, zoals hout, dat door Wycor niet meer verwerkt kan worden, wordt aan de onderwijsinstellingen geschonken. Studenten kunnen deze materialen gebruiken tijdens de lessen om er verschillende technieken op toe te passen. Zo krijgen deze restmaterialen nog een nuttige bestemming. In 2010 werd er een convenant afgesloten ter verbetering van de doorstroom van leerlingen met een bouwdiploma naar bouwbedrijven. Het convenant bevat algemene afspraken om hieraan te verhelpen. De plechtige ondertekening van het convenant had plaats bij Wycor. Voor de bouwsector signeerde onze algemeen directeur Rik Hinnens (voorzitter Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid), voor de scholen minister van Onderwijs Pascal Smet. 18 | 63 [18]

Uittreksel 4: Ondertekening onderwijsconvenant bij Wycor (Confederatie Bouw, Samenwerking tussen onderwijs en bouwsector. Onderwijsconvenant voor betere bouwopleidingen, 2010)

Sector- en opleidingsorganisaties De confederatie Bouw verdedigt als overkoepelende werkgeversorganisatie voor de bouw de sectorbelangen bij de overheid, de economische beleidsmakers en de bouwpartners. In dit kader is het een belangrijke partner voor de financiële continuïteit van de organisatie. Onze algemeen directeur is voorzitter van de Confederatie Bouw Oost-Vlaanderen. Verder is het ook een belangrijke partner voor de organisatie van opleidingen. Constructiv koepelt het FVB, het NAVB en het Fonds voor bestaanszekerheid (FBZ). In functie van hun respectievelijke hoofdactiviteit hechten ze belang aan thema’s uit de materialiteitsmatrix zoals opleidingen, veiligheid en welzijn. Wycor onderhoudt goede relaties met deze sectororganisaties. Onze algemeen directeur is nationaal voorzitter geweest van het FVB en is momenteel lid van de Raad van bestuur. Fedustria behartigt de belangen en bevordert de ontwikkeling van de textiel-, houten meubelindustrie.

19 | 63 [19]

Wycor besteedt veel aandacht aan de vorming van het personeel. We zien de medewerkers als het kapitaal van de onderneming. Vandaar de relaties die onderhouden worden met diverse opleidingsorganisaties zoals VDAB, VETO, Syntra, Confederatie Bouw,… Regelmatig organiseren zij op vraag van Wycor interne opleidingen op maat. De sectororganisaties FVB, OpleidingsCentrum Hout (OCH) en CEVORA stimuleren vakopleidingen door tussenkomst in de loons- en/of opleidingskost.

Uittreksel 5: Op bezoek bij Wycor, Wycotec en Comtec (Bouwunie vzw, 2012)

Omwonenden De bedrijfsgebouwen van Wycor grenzen aan een woongebied. De omwonenden zijn dus belangrijke externe stakeholders. Belangrijk voor deze groep stakeholders zijn de milieueffecten die het gevolg zijn van de werkzaamheden van Wycor zoals vb. lawaaihinder en emissies naar de lucht, bodem en grondwater. Begin 2014 werd er een nieuwe milieuvergunningsaanvraag ingediend bij de gemeente. Bij het openbaar onderzoek in kader van de milieuvergunningsaanvraag hebben de omwonenden de mogelijkheid om klachten te formuleren.

20 | 63 [20]

23,5% van de werknemers van Wycor werkt in een straal van 10 km van de bedrijfsgebouwen, maar liefst 59% van de werknemers werkt in een straal van 20 km van de firma. Deze interne stakeholders volgen de opbrengst en financiële continuïteit nauw op de voet daar zij graag in de nabijheid van hun woonplaats werken.

Verzekeringsmaatschappijen De verzekeringsmaatschappijen zijn een externe stakeholder. Wycor beschikt over diverse polissen: burgerlijke aansprakelijkheid, autoverzekering, arbeidsongevallenverzekering, verzekering voor alle bouwplaatsrisico’s (ABR), brandverzekering,… Zowel onze arbeidsongevallen- en brandverzekeraar De Federale Verzekeringen als onze autoverzekeraar Baloise zijn geïnteresseerd in het veiligheids- en welzijnsthema van Wycor. In 2013 werd er ondermeer bij Wycor een preventievergadering met betrekking tot de bedrijfsvoertuigen door Baloise georganiseerd.

Financiële instellingen We zien de financiële instellingen eerder als een toekomstige externe stakeholder. Ze zijn een belangrijke partner voor financiële verrichtingen, geldplaatsing en bankwaarborg. In moeilijkere economische tijden zijn zij een belangrijke partner om verdere groei mogelijk te maken. Verder hechten zij van hun kant belang aan de opbrengst en financiële continuïteit van Wycor.

21 | 63 [21]

Streven naar continuïteit Financiële continuïteit Om de toekomst te kunnen garanderen is financiële continuïteit een belangrijke pijler. Met een solvabiliteit over de jaren heen van meer dan 40 % en een enge liquiditeit van gemiddeld rond 1,30 kan Wycor rekenen op een stevige financiële basis om de verdere groei van WYCOR te verzekeren. Het is ook een financiële buffer voor de uitdagingen van de toekomst. De omzetevolutie alsook de investeringsevolutie van de laatste tien jaren toont aan dat WYCOR een groeibedrijf is en de ambitie heeft om verder te groeien. Een van de financiële uitdagingen van de toekomst is om desondanks de steeds toenemende concurrentie de marges onder controle te houden. De jaarcijfers tonen aan dat we de laatste drie jaar een steeds hogere omzet moeten realiseren om een gelijkaardig eindresultaat te boeken. Dit illustreert dat de marges binnen het systeem van de openbare aanbestedingen zwaar onder druk staan.

Uittreksel 6: Crisis zet marges zwaar onder druk (De Naeyer, 2013)

Een efficiënt, tijdig en accuraat rapporteringssysteem is cruciaal. De financiële dienst rapporteert ieder maand uitgebreid aan het executief comité en ieder kwartaal aan de raad van bestuur. Deze informatie is essentieel voor de bedrijfsleiding om de juiste beslissingen te kunnen nemen en het beleid tijdig bij te sturen. In tabel 1, 2 en 3 vind je de balans, de resultatenrekening en enkele financiële ratio’s van Wycor nv terug. Voor meer informatie kan men de jaarverslagen van Wycor raadplegen op de website van de Nationale Bank van België.

22 | 63 [22]

I.

Balans (in EUR)

2013

%

2012

%

2011

%

Activa 1.

Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen op + 1 jaar

3.051.064,27 87.012,24 1.515.939,53 1.448.112,50 0,00

11

2.418.507,67 103.980,55 1.007.784,62 1.306.742,50 0,00

10

2.952.411,08 117.501,64 2.125.736,94 709.172,50 0,00

13

2.

Vlottende activa Voorraden Vorderingen op -1 jaar Korte termijnbeleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen

24.025.674,59 4.062.472,79 9.013.622,39 10.269.919,44 380.544,28 299.115,69

89

22.927.266,96 2.681.205,69 11.844.206,59 5.725.844,82 2.411.371,74 264.638,12

90

20.528.556,01 2.406.585,98 9.909.079,76 7.597.000,00 352.053,10 263.837,17

87

Totaal activa

27.076.738,86

100

25.345.774,63

100

23.480.967,09

100

Passiva 3.

Eigen vermogen Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Reserves Overgedragen resultaat Kapitaalsubsidies

11.742.120,06 1.245.923,76 39.724,94 0,00 10.392.097,80 0,00 64.373,56

43

10.883.975,71 1.245.923,76 39.724,94 0,00 9.570.008,34 0,00 28.318,67

43

11.872.966,03 1.500.992,81 39.724,94 0,00 10.238.749,99 0,00 93.498,29

51

4.

Lange termijnschulden Voorzieningen Uitgestelde belastingen Leningen en andere schulden

694.363,60 694.363,60 0,00 0,00

3

532.642,50 532.642,50 0,00 0,00

2

473.576,40 470.451,22 3.125,18 0,00

2

5.

Korte termijnschulden Langetermijnschulden -1jaar Financiële schulden Handelsschulden Belastingen Sociale lasten Overige schulden Overlopende rekeningen

14.640.255,20 0,00

54

13.929.156,42 0,00

55

11.134.424,66 0,00

47

Totaal passiva

27.076.738,86

11.166.534,26 1.005.225,39 1.388.046,87 999.994,29 80.454,39

10.527.037,42 380.012,35 1.311.668,67 1.647.853,98 62.584,00 100

25.345.774,63

7.876.651,63 304.031,68 1.474.008,84 1.423.818,74 55.913,77 100

23.480.967,09

100

Tabel 1: Balans Wycor

23 | 63 [23]

II.

Resultatenrekening (in EUR)

1.

2.

4.

2013

%

Omzet

62.035.614,16

100,00

Verkopen

60.737.401,29

Werken in uitvoering

%

2011

%

53.518.741,37

100,00

45.557.274,30

100,00

97,91

53.257.682,24

99,51

45.532.104,73

99,94

1.298.212,87

2,09

261.059,13

0,49

25.169,57

0,06

Verkochte aankopen

-44.551.492,12

-71,82

-36.675.904,67

-68,53

-31.083.323,19

-68,23

Verkochte aankopen

10.713.340,98

17,27

8.228.404,24

15,37

6.515.675,88

14,30

Onderaannemingen

33.838.151,14

54,55

28.447.500,43

53,15

24.567.647,31

53,93

Brutowinst

17.484.122,04

28,18

16.842.836,70

31,47

14.473.951,11

31,77

Overige kosten (61)

-3.261.853,14

-5,26

-2.807.372,81

-5,25

-2.193.137,92

-4,81

Huur en huurlasten

777.519,39

-61,12

617.576,35

-48,54

45.084,49

-3,54

Onderhoud en herstellingen

402.792,98

-31,66

363.585,66

-28,58

401.295,81

-31,54

Leveringen a/d onderneming

705.688,55

-55,47

678.009,75

-53,29

644.040,37

-50,62

Vergoedingen aan derden

221.824,75

-17,44

171.951,34

-13,52

257.727,46

-20,26

Interimkosten

402.277,64

-31,62

338.819,16

-26,63

282.410,18

-22,20

Verzekeringspremies

223.901,94

-17,60

231.354,00

-18,19

228.780,57

-17,98

Reiskosten en relatiekosten

282.383,89

-22,20

173.274,55

-13,62

183.955,84

-14,46

Kosten studie en onderzoek

0,00

2012

0,00

0,00

Bestuurderswedden

245.464,00

-19,29

232.802,00

-18,30

149.843,20

-11,78

Andere bedrijfsopbrengsten

943.569,47

1,52

575.548,93

1,08

405.044,65

0,89

Subtotaal

15.165.838,37

24,45

14.611.012,82

27,30

12.685.857,84

27,85

6.

Personeelskosten

-12.870.799,56

-20,75

-12.187.631,51

-22,77

-11.421.864,19

-25,07

7.

Afschrijvingen

-609.858,55

-0,98

-448.043,96

-0,84

-499.141,87

-1,10

69.718,58

0,11

6.872,59

0,01

170,30

0,00

Voorzieningen

-161.721,10

-0,26

-62.191,28

-0,12

270.428,71

0,59

Andere bedrijfskost

-110.490,40

-0,18

-147.647,45

-0,28

-158.667,41

-0,35

1.482.687,34

2,39

1.772.371,21

3,31

876.783,38

1,92

-117.637,26

-0,19

-100.331,81

-0,19

-172.174,17

-0,38

5.

Waardeverminderingen

8.

Bedrijfsresultaat (EBIT) 9.

10.

Financiële kosten Kosten van schulden

63.238,58

58.387,35

92.835,78

Overige kosten

54.398,68

41.944,46

79.338,39

Financiële opbrengsten Gewoon resultaat

11.

Belastingen

597.758,93

0,96

554.009,89

1,04

543.729,37

1,19

1.962.809,01

3,16

2.226.049,29

4,16

1.248.338,58

2,74

-520.792,73

-0,84

-641.083,76

-1,20

-448.731,93

-0,98

24 | 63 [24]

Resultaat na belastingen 12.

1.442.016,28

2,32

1.584.965,53

2,96

799.606,65

1,76

42.969,74

0,07

-160.129,53

-0,30

382.807,41

0,84

(incl ontr. & toev uitgest bel en reserves) Nettoresultaat

1.484.986,02

2,39

1.424.836,00

2,66

1.182.414,06

2,60

Nettoresultaat

1.484.986,02

2,39

1.424.836,00

2,66

1.182.414,06

2,60

-625.772,00

-1,01

-663.906,15

-1,24

-635.336,00

-1,39

859.214,02

1,39

760.929,85

1,42

547.078,06

1,20

Uitzonderlijke items

Uitgekeerde winst Gereserveerd

Tabel 2: Resultatenrekening Wycor

1.

2.

Financiële ratio’s Algemeen Gross margin percentage (brutowinst/omzet)*100 Mark up (brutowinst/verkochte aankopen)*100 Bruto toegevoegde waarde (omzet+74-60-61) Personeelskost/bruto TW Average tax rate

2013

2012

2011

28,18

31,47

31,77

39,24

45,92

46,57

15.165.838,37

14.611.012,82

12.685.857,84

84,87 26,48

83,41 27,98

90,04 27,51

Rentabiliteitsratios Return on assets (RoA)

5,48

6,99

3,73

(ebit/totale activa) Return on sales (RoS)

2,39

2,66

2,60

12,65

13,09

9,96

9.385.419,39

8.998.110,54

9.394.131,35

(vlottende activa - kortetermijnschulden) acid test

1,64

1,65

1,84

(vlottende activa/kortetermijnschulden) Verfijnde liquiditeitsratio

1,36

1,45

1,63

56,63%

57,06%

49,44%

43,37%

42,94%

50,56%

(netto-inkomen/omzet+wiu) Return on equity (RoE) (netto-inkomen/eigen vermogen) 3.

Liquiditeit Bedrijfskapitaal

(vlottende activa-voorraden/kortetermijnschulden) 4.

Solvabiliteit (Algemene schuldgraad in %) Vreemd verm./eigen verm. Solvabiliteit

Tabel 3: Financiële ratio’s

25 | 63 [25]

Afzetmarkten Het klantenbestand van Wycor kan opgedeeld worden in een aantal grote klantensectoren: de overheid, Niet-Gouvermentale Organisaties (NGO’s), scholen, ziekenhuizen, privébedrijven en de bankensector. Daarnaast is er de omzet die door de afdeling ComTec gerealiseerd wordt. Hieronder wordt de omzet per klantensector weergegeven te samen met de procentuele bijdrage. Deze cijfers weerspiegelen de gefactureerde omzet. Er wordt geen rekening gehouden met regularisatierekeningen, vooruitbetalingen en doorrekeningen overheidskosten intercompany. Sector

2013 Omzet (€)

Ziekenhuizen

2012 %

Omzet (€)

2011 %

Omzet (€)

%

37.259.481

59,92

22.954.186

43,68

14.093.507

32,25

NGO

4.490.132

9,83

4.006.035

7,62

5.949.264

13,62

Privébedrijven

5.735.720

9,53

2.567.087

4,88

3.656.224

8,37

Banken

4.257.605

7,11

7.120.362

13,55

2.528.995

5,79

Overheid

3.304.422

5,52

8.682.245

16,52

11.962.586

27,38

Scholen ComTec

3.055.808 1.782.609

5,11 2,98

5.520.631 1.702.129

10,50 3,24

3.654.504 1.850.633

8,36 4,24

59.895.577

100

52.552.675

100

43.695.713

100

Totaal

Tabel 4: Omzet volgens klantensectoren De opsplitsing overheid versus privé geeft onderstaande cijfers. We merken het grote aandeel van de overheidsopdrachten. Deze werken worden binnengehaald via openbare aanbestedingen waar de marges onder druk staan. In 2014 zal er een commercieel verantwoordelijke aangeworven worden met als doestelling om meer privéopdrachten binnen te halen en uit te voeren. Dit zal ons minder afhankelijk maken van het systeem van openbare aanbestedingen. Sector

2013 Omzet (€)

2012 Omzet (€)

%

2011 Omzet (€)

%

%

Overheid Privé

43.629.511 16.266.066

72,84 27,16

37.157.062 15.395.613

70,70 29,30

29.710.597 13.985.116

67,99 32,01

Totaal

59.895.577

100

52.552.675

100

43.695.713

100

Tabel 5: Omzet overheid versus privé Sector

2013 Omzet (€)

2012 %

Omzet (€)

2011 %

€

%

Vlaanderen

39.204.133

73,68

48.276.492

85,04

40.472.129

82,91

Brussel Wallonië

13.511.864 492.392

25,39 0,93

8.064.494 429.297

0,76 14,21

8.188.534 149.813

16,78 0,31

Totaal

53.208.389

100

56.770.283

100

48.810.476

100

Tabel 6: Omzet per regio

26 | 63 [26]

Investeringen Investeringen zijn onontbeerlijk om de marktpositie van Wycor in de markt te handhaven en verder te verstevigen. De Raad van bestuur kiest voor een duidelijke investeringspolitiek door een groot deel van de jaarlijkse bedrijfswinst te herinvesteren in het bedrijf. In 2011 werd 573.629,63 euro geïnvesteerd, in 2012 589.252,68 euro en in 2013 1.101.045,15 euro. In 2013 werd het grootste deel van het budget geïnvesteerd in rollend materieel, machines en installaties. Er werd een boorstraat met buffermagazijn aangekocht van Weeke. Deze machine maakt boorbewerkingen ten behoeve van het monteren van meubilair en ontlast de huidige CNC-machine. Tevens werd een dubbele verstekzaag Tryma voor het op maat zagen van glaslatten en een schaafmachine Weinig Cube aangeschaft. Teneinde de stofafzuiging van de boorstraat te kunnen waarborgen, werd er geïnvesteerd in een frequentiegestuurde afzuiginstallatie van Limoco. De opdeelzaag Selco en de machines in de meubelafdeling werden ook aangesloten op deze installatie. De nieuwe compressor werkt ook frequentiegestuurd. De frequentiesturing heeft een positieve invloed op het elektriciteitsverbruik. Wat het rollend materieel betreft, werd er diverse camionettes en personenwagens aangekocht. Tevens werd er geïnvesteerd in een nieuwe vrachtwagen.

In 2012 had het rollend materieel het grootste aandeel in de investeringen. Verder werd er o.a. geïnvesteerd in een afzuiginstallatie in de metaalafdeling, een rolbrug en wandzwenkkraan in de montageafdeling, twee bouwliften voor verticaal transport op de werf en diverse hardware en software ten behoeve van de afdeling ICT. In 2011 werd de parkeerplaats voor de bedrijfsvoertuigen uitgerust met branddetectie en werd geïnvesteerd in een ramenstraat in de montageafdeling, een meerbladzaag van Raimann, vier bouwliften voor op de werf en diverse hardware voor ICT. De aanschaf van rollend materieel was beperkt in vergelijking met 2012 en 2013.

27 | 63 [27]

Klantentevredenheid Wycor streeft er continu naar om een kwalitatief product af te leveren dat voldoet aan de eisen van de klant zonder de veiligheid van onze werknemers en derden in gevaar te brengen en met een minimale belasting van het milieu. Om dit te verwezenlijken werd een ISO 9001 kwaliteitszorgsysteem geïmplementeerd. Afwijkingen, die de kwaliteit beïnvloeden, worden op de diverse niveaus geregistreerd en behandeld. In het atelier en op de werf worden er bijvoorbeeld systematisch kwaliteitscontroles uitgevoerd. Hiervoor werden de nodige instructies opgesteld. Andere kanalen voor de registratie van afwijkingen zijn attesten van goede uitvoering, aangetekende brieven, attesten van voorlopige oplevering,… Ze zijn een indicator van klantentevredenheid.

Voor bepaalde representatieve projecten wordt een attest van goede uitvoering opgevraagd bij de UZ Gent Brandwondencentrum opdrachtgever. Wycor hanteert een opvolgingssysteem voor de ontvangen aangetekende brieven. Op deze manier wordt er voor gezorgd dat, indien noodzakelijk, tijdig de nodige actie ondernomen wordt. Ook wordt bijgehouden welke van deze aangetekende brieven ontvangen werden naar aanleiding van een klacht. In 2013 is het aantal klachten ondanks de stijgende omzet fors gedaald.

Jaar

# Aangetekende brieven (geen klacht)

# Klachten via aangetekende brief

% klachten via aangetekende brief

Omzet (EUR)

2011

424

31

6,81

45.557.274,30

2012

414

34

7,59

53.518.741,37

2013

361

27

6,96

62.035.614,16

Tabel 7: Opvolging aangetekende brieven Ook voor de opleveringen wordt een opvolgingssysteem gebruikt. Voor de indeling van de opleveringen worden vier categorieën gebruikt: 1. Oplevering zonder opmerkingen: het project is voorlopig opgeleverd zonder problemen. We beschikken over een proces verbaal (pv) van voorlopige oplevering al dan niet met opmerkingen. 2. Oplevering met opmerkingen: de voorlopige oplevering van het project is geweigerd of het pv van voorlopige oplevering in niet verkregen op eerste verzoek. 3. Oplevering is niet van toepassing: het bestuur voert geen oplevering uit. 4. Oplevering nog niet gebeurd: het project is beëindigd, maar er heeft nog geen officiële voorlopige oplevering plaatsgevonden. 28 | 63 [28]

Jaar

Aantal opleveringen Totaal

Categorie 1

Categorie 2

Categorie 3

Categorie 4

2011

69

35

50,7 %

3

4,4 %

31

44,9 %

0

0%

2012 2013

84 60

41 32

48,8 % 53,3 %

3 2

3,6 % 3,3 %

40 25

47,6 % 41,7 %

0 1

0% 1,7 %

Tabel 8: Opleveringen per categorie

Lidmaatschappen Wycor is lid van enkele strategische organisaties die de belangen van de sector behartigen zoals bijvoorbeeld de Confederatie Bouw, Bouwunie,... Een volledig overzicht vind je terug in tabel 9. Onze algemeen directeur Rik Hinnens vervult zelf o.a. binnen de Confederatie Bouw enkele functies. Dit is belangrijk om hete hangijzers in de bouwsector aan te kaarten en invloed uit te oefenen op strategische beslissingen. Organisatie

Naam

Functie

Innovatiecentrum OostVlaanderen

Chris Decaesstecker (technisch directeur)

Bestuurder

WTCB

Chris Decaesstecker (technisch directeur Pascal Vercammen (directeur ComTec)

Lid Technisch Comité schrijnwerk Bestuurder

Rik Hinnens (algemeen directeur)

Voorzitter

Confederatie Bouw Nationaal


Bestuurder

Confederatie Bouw Nationaal Confederatie Bouw Vlaams

Rik Hinnens (algemeen directeur) Rik Hinnens (algemeen directeur) Rik Hinnens (algemeen directeur)

Lid van de Nationale raad Bestuurder

Constructiv


Bestuurder

Kamer van Koophandel (VOKA) Oost-Vlaanderen


Bestuurder

VOKA regio Dendermonde


Bestuurder bij de Regionale raad

WTCB


Lid van de Algemene vergadering

Confederatie Bouw OostVlaanderen

Wycor

Lid

Confederatie Bouw Cluster Afwerking Confederatie Bouw OostVlaanderen

Confederatie Bouw Technische Commissie

Lid

29 | 63 [29]

Bouwunie

Wycor

Lid

Ondernemersplatform (VKW) Oost-Vlaanderen

Wycor

Lid

Belgische beroepsvereniging voor afwerkingsbedrijf (Bewap

Wycor

Lid

Tabel 9: Overzicht lidmaatschappen

Duurzame relatie met leveranciers en onderaannemers De leveranciers en de onderaannemers zijn een essentiële schakel in het verwezenlijken van een bouwproject. Wycor tracht dan ook een duurzame relatie met hen op te bouwen. We bekomen dit door een goede selectie, duidelijke afspraken, communicatie en evaluatie. De leveranciers en de onderaannemers worden tweemaal per jaar geëvalueerd op vlak van veiligheid, kwaliteit, levertermijn en facturatie. Deze resultaten worden besproken op de stuurgroep. Op basis van deze beoordeling kan er een gesprek plaatsvinden met de betrokken firma. In allerlaatste instantie kan er beslist worden om niet meer samen te werken met deze firma. Hiernaast worden de onderaannemers periodiek gescreend op de naleving van de wettelijke bepalingen inzake arbeidsvoorwaarden, sociale zekerheid en fiscaliteit bijvoorbeeld melding van Limosa. Verder wordt er in de overeenkomst met de onderaannemer verwezen naar het bouwplaatsreglement. In het bouwplaatsreglement worden er diverse punten met betrekking tot milieu vermeld die de onderaannemer dient na te leven op de werven van Wycor. In de onderstaande tabel wordt een beknopt overzicht gegeven van het aantal leveranciers en onderaannemers en de omzet die zij genereren. 2011 Leveranciers

Aantal Totale omzet (euro) Omzet top 20 (euro)

Onderaannemers

2012 424

433

443

5.599.846

5.943.729

7.986.782

3.219.195

3.113.207

4.570.791

358

340

377

23.367.445

26.412.965

32.319.446

12.423.260

14.273.836

15.361.569

Aantal Totale omzet (euro) Omzet top 20 (euro)

2013

Tabel 10: Verdeling onderaannemers en leveranciers Onze grootste leveranciers qua omzet zijn de leveranciers van massief hout, plaatmateriaal, deurbladen, glas, maatmeubilair, metaalwaren, plaatwerk, isolatiemateriaal en verlaagde plafonds De grootste leverancier in 2011 en 2013 was dezelfde firma. Het betreft een houtleverancier. In 2012 leverde de grootste leverancier metaalwaren. 30 | 63 [30]

De activiteiten van onze voornaamste onderaannemers, waarmee Wycor samenwerkt, betreffen het plaatsen van wanden, het plaatsen van plafonds, afbraakwerken, HVAC, elektriciteitswerken, schilderwerken, pleisterwerken, vloer- en wandbekleding, ruwbouw, automatische deuren, vloersystemen, cleanrooms,… De top 20 van onze grootste onderaannemers (in functie van omzet) voor de laatste drie jaar varieert. Dezelfde namen komen regelmatig terug, echter hun positie in de top 20 is verschillend. De activiteiten op de werven van Wycor zijn sterk projectafhankelijk. Als we in een bepaald jaar bijvoorbeeld veel nieuwbouwprojecten realiseren, zal er logischerwijs minder beroep gedaan worden op een afbraakfirma. De top 20 leveranciers vormen meer dan 50 % van de totaal omzet. Dit toont een duurzame relatie aan.

31 | 63 [31]

Werken bij Wycor Duurzame relatie met de werknemers Eind 2013 telde Wycor 217 medewerkers, tegenover 208 in 2012. Dit is een beperkte groei. Wycor heeft vooral nood aan schrijnwerkers en hogere technische profielen (bachelor hout, industrieel ingenieurs bouwkunde). Dit zijn zeer schaarse profielen, waardoor Wycor continu investeert in het aantrekken van werkkrachten met de juiste studieachtergrond en ervaring.

Uittreksel 7: Aantrekken werkkrachten (Baeyens, 2012)

We stellen het laatste jaar alleen een toename bij de mannen vast. De bouw blijft toch vooral een “mannenjob”. Wycor is hierop geen uitzondering. Dit blijkt ook uit de man-vrouwverhouding in de onderstaande tabel. Alle deeltijdse medewerkers zijn vrouwen. Alle werknemers werken ofwel voor het Paritair Comité (PC) voor het bouwbedrijf (124) ofwel het PC voor de stoffering en de houtbewerking (126) ofwel het PC voor de bedienden (218). Voor alle drie deze PC’s is er een CAO van toepassing.

Jaar

# PC 124 werknemers

2011

202

94

25

83

178

2012

208

93

30

85

34

94

2013 217 89 Tabel 11: Overzicht werknemers Wycor

PC 126

PC 218

Man

Vrouw

Voltijds

Deeltijds

24

180

22

182

26

189

19

191

26

197

17

In de bovenstaande tabel wordt alleen werknemers in rekening gebracht met een vast contract. Meer dan 95% heeft een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur. In 2013 traden 30 mensen in dienst, tegenover 21 uitdiensttredingen. De tijdelijke contracten worden hier ook in rekening gebracht. De instroom steeds groter dan de uitstroom. Dit toont aan dat Wycor een aantrekkelijke werkgever is. Aan de instroom wordt actief gewerkt, onder meer door goede contacten met de (hoge)scholen. Studenten doen een stage in het atelier of op de werf of lopen mee met een projectverantwoordelijke. Voor de vakantiejobs vragen we ook studenten met een technische achtergrond. Vaak zijn dit studenten die vooraf al stage hebben gelopen bij Wycor. De stagiairs en jobstudenten worden intern geëvalueerd. Medewerkers van Wycor doen tevens jurering in de 32 | 63 [32]

examencommissie voor laatstejaars schrijnwerkers, ingenieurs,… Verder onderhoudt Wycor goede contacten met een aantal interim-, selectie- en detacheringskantoren die op continue basis vrijblijvend sollicitanten voorstellen. Deze recruteringskanalen zijn goed op de hoogte van de wensen van Wycor en de mogelijkheden bij Wycor waardoor er een goede wisselwerking ontstaat.

Jaar

Leeftijd (jaar) Totaal 0-30 30> 50 50

Geslacht Functie Man Vrouw Arbeider Bediende

2011

25

10

13

2

21

4

16

9

2012 2013

30 30

10 12

19 14

1 4

27 28

3 2

21 18

9 12

Tabel 12: Overzicht instroom

Er is gemiddeld zowel bij onze arbeiderspopulatie als bij onze bedienden weinig verloop vast te stellen. Gemiddeld is de instroom bij de arbeiders gelijk aan de uitstroom. De voornaamste oorzaken van uitstroom bij onze arbeiders zijn brugpensionnering en ontslag werknemer. Bij de bedienden is er gemiddeld meer instroom dan uitstroom. De voornaamste oorzaken van instroom bij de bedienden zijn versterking van de ondersteunende diensten en een versterking van de projectuitvoering.

Jaar 2011 2012

Leeftijd (jaar) Geslacht Functie Anciënniteit (jaar) Totaal 0-30 30> 50 Man Vrouw Arbeider Bediende 0-1 1-5 5> 50 10 10 23 7 14 2 20 3 19 4 6 11 5 1 24 6 14 4 23 1 17 7 4 12 5 3

2013 21 6 12 Tabel 13: Overzicht uitstroom

3

19

2

18

3

2

7

5

7

In 2013 merken we een hogere uitstroom van medewerkers met een anciënniteit langer dan tien jaar. Hieronder vallen enkele medewerkers die reeds langdurig afwezig waren wegens ziekte. Verder noteren we enkele pensioneringen en twee arbeiders die reeds enkele jaren afwezig waren door loopbaanonderbreking.

Lokale werkgelegenheid Jaar 2011 2012 2013

Afstand woon-werk (km) 0 - 10

10 - 20 58 56 51

20 - 50 74 80 78

> 50 67 71 78

10 11 10

Tabel 14: Aantal werknemers die binnen een bepaalde afstand van het wonen

33 | 63 [33]

In tabel 14 wordt het aantal werknemers vermeld die binnen een bepaalde afstand van het werk wonen. Eind 2013 werkt bijna 60 % van de medewerkers in een straal van 20 km van het werk. Wycor levert dus een belangrijke bijdrage aan de lokale werkgelegenheid. Al stellen we vast dat het percentage gedaald is in vergelijking met 2012.

Opleidingen Wycor voorziet de nodige opleidingen opdat alle werknemers zich ten volle professioneel kunnen ontplooien. Een tiental jaar geleden werd gestart met het opleidingsbeleid bij Wycor. Niet dat er daarvoor niet aan opleidingen werd gedaan, verre van zelfs, maar er bleek toch nood aan centralisatie en optimalisatie van alles wat met opleidingen te maken had. Het voorzitterschap van Rik Hinnens bij het Fonds voor de Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB) in 2008 betekende een belangrijke nieuwe stap in de goede richting. In datzelfde jaar werd de functie van verantwoordelijke voor opleidingen en HR gecreëerd. Opleidingen en HR gecombineerd betekent een grote meerwaarde vanwege de verbondenheid van beide items. In 2008-2009 werd Wycor beloond voor deze inspanningen met de Bouwopleidingsaward.

Voor bedienden werd een opleidingstraject uitgestippeld. Gedurende zeven weken (één voormiddag per week) worden nieuwe collega’s vertrouwd gemaakt met de meest noodzakelijke informatie om hun functie bij Wycor goed te kunnen uitoefenen. Dit gaat van een rondleiding in de ateliers, de opmaak van de noodzakelijke formulieren, tot zeer ver doorgedreven technische informatie.

34 | 63 [34]

Voor de begeleiding van de arbeiders worden peters opgeleid en wordt voor bepaalde functies in het atelier een 1/1 opleiding voorzien aan, bijvoorbeeld de bediening van CNC machines of computergestuurde opdeelzaag of kantenlijmer. Voor arbeiders op de werf, werden een tiental peters opgeleid. Deze mensen, meestal zeer ervaren en gedreven schrijnwerkers, volgden de mentoropleiding. Ondanks de meestal zeer hectische werkomstandigheden op de werf, proberen zij zich zo goed mogelijk te kwijten van hun taak: ervoor zorgen dat de jonge of nieuw aangeworvenen zich goed voelen binnen Wycor en ze klaarstomen tot volwaardige collega’s. Voor elke nieuwe collega, onafhankelijk van zijn functie binnen het bedrijf, wordt een opleidingsplan opgesteld. Samen met de verantwoordelijke wordt de nood aan specifieke opleidingen bekeken. Op de eerste werkdag krijgt elke nieuwe medewerker een onthaalopleiding. Deze introductie omvat een voorstelling van het bedrijf, toelichting van het arbeidsreglement, een rondgang in het atelier, uitleg over het kwaliteits-, veiligheids-, en milieugebeuren,… Dit neemt per medewerker ongeveer vier uur in beslag. In 2014 start er een nieuw project waarbij er zal gewerkt worden rond de thema’s onthaal en competentiemanagement. De bedoeling is om het onthaal van de nieuwe medewerkers verder te optimaliseren en de competenties van onze medewerker te registreren en te beheren. Deze thema’s kwamen aan het licht bij een bevraging die werd afgenomen bij onze medewerkers. Dit project wordt gesubsidieerd door het Europees Sociaal Fonds.

Uittreksel 8: Bedrijfsinterne opleidingen bij Wycor (Constructiv, 2013)

35 | 63 [35]

Naast een ruime deelname aan ‘open’ opleidingen, proberen we zo veel mogelijk ‘in company’ opleidingen te organiseren. Van zodra het minimum aantal deelnemers het toe laat, wordt de opleiding bij Wycor zelf én op maat georganiseerd. Dit varieert van Veiligheid checklist Aannemers (VCA) opleidingen tot opleidingen heftruck, rolbrug en hoogtewerker, van technische opleidingen zoals kitten tot plaatsen van luchtdicht schrijnwerk, van uitvoeren van overheidsopdrachten tot Word/Excel. Ook leveranciers zijn welkom om hun producten gedetailleerd en met bijzondere aandacht voor de technische achtergrond te komen toelichten. In de onderstaande drie tabellen wordt het totaal overzicht van de opleidingen en het totaal en gemiddeld aantal uren opleiding per type medewerker voor de laatste drie jaar weergegeven. Bij Wycor worden zowel de formele als de informele opleidingen geregistreerd. De formele opleidingen worden gegeven door een externe docent. Een medewerker van Wycor staat in voor het doceren van de informele opleidingen. 2011 # werknemers # uren opleiding Gemiddeld # uren opleiding per werknemer Formeel Informeel

2012

2013

202 14.710

209 15.487

217 7.301

72,8

74,1

33,6

6.172 8.538

5.731 9.756

3.350 3.951

Tabel 15: Overzicht opleidingen 2011

2012

2013

Mannen Vrouwen

11.723 2.987

12.851 2.636

6.383 918

Arbeider Bediende

5.133,5 9.576,5

5.967,5 9.519,5

3.629 3.672

Tabel 16: Totaal aantal uren opleiding per type werknemer 2011

2012

2013

Mannen Vrouwen

65,8 124,4

70,6 101,4

33,41 35,3

Arbeider Bediende

43,14 115,4

48,5 112

29,5 39,06

Tabel 17: Gemiddeld aantal uren opleiding per type werknemer Het verhoogd aantal opleidingsuren in 2011 en 2012 is te verklaren door een groot aantal opleidingen in kader van de implementatie van een nieuw (Enterprise Resource Planning) ERP-systeem. De implementatie omvat ± 40 à 45 % van de opleidingsuren in 2011 en 2012. Sinds 2013 worden de opleidingen geregistreerd in de opleidingsmodule van het sociaal secretariaat SD Worx. De voorbije jaren werden de opleidingsuren verwerkt in een Access-database. Hierbij werden de uren van de 36 | 63 [36]

docent meegerekend. In 2013 is dit niet meer het geval. Als we dit in rekening brengen en tevens de opleidingsuren in kader van het ERP-project er uit lichten, merken we een jaarlijkse toename van het aantal opleidingsuren. Een logische trend als gevolg van het opleidingsbeleid dat in 2008 werd uitgestippeld.

Diversiteit Wycor heeft een divers personeelsbestand: arbeiders, bedienden, mannen, vrouwen, slechthorenden, laaggeschoolden, anderstaligen, oudere werknemers,…. Al wordt dit niet expliciet nagestreefd via een diversiteitsbeleid. Wycor is op zoek naar waardevolle medewerkers ongeacht het geslacht, taal, handicap, opleiding,… Opvallend is bijvoorbeeld de toename van het aantal werknemers ouder dan 50 jaar. Voor alle groepen worden maatregelen getroffen of opleidingen georganiseerd, zodat ze zich ten volle kunnen ontplooien binnen Wycor. In de bestuurslichamen zetelen hoofdzakelijk mannen. Sinds 2012 worden de vrouwen vertegenwoordigd in de Stuurgroep.

Jaar 2011

# < 30 30 – 50 > 50 PC 124 PC 126 PC 218 Man Vrouw werknemers jaar jaar jaar 202 94 25 83 178 24 37 140 25

2012

208

93

30

85

182

26

37

145

26

2013

217

89

34

94

191

26

39

146

32

Tabel 18: Aantal werknemers per categorie

Bestuurslichaam Jaar

Man

Vrouw

30 – 50 jaar

< 30 jaar

> 50 jaar

Raad van bestuur

2011 2012

4 4

0 0

0 0

0 0

4 4

Executief comité

2013 2011

4 6

0 0

0 0

0 5

4 1

2012 2013

6 6

0 0

0 0

5 4

1 2

2011 2012

11 12

0 1

0 0

8 10

3 3

2013 13 Tabel 19: Onderverdeling bestuurslichamen

1

0

10

4

Stuurgroep

Minderheidsgroep Slechthorenden

2011

Laaggeschoolden Anderstaligen 45+

2012

2013

4

3

3

53

48

41

7

5

6

56

71

78

Tabel 20: Overzicht minderheidsgroepen

37 | 63 [37]

De personen met een gehoorprobleem worden allemaal tewerkgesteld in het atelier. Naar arbeidsveiligheid toe werden de machines, waarmee ze werken, uitgerust met een signalisatielamp. Tevens wordt de evacuatiesirene gekoppeld aan een flitslamp in hun werkzone. Hiernaast wordt er een tolk uitgenodigd voor diverse opleidingen. Eén maal per maand wordt er een vergadermoment ingepland voor de productieverantwoordelijke en de slechthorenden. Hiervoor wordt er ook een tolk gevraagd. De anderstaligen zijn afkomstig uit Polen, Roemenen, Nigeria, Sierra Leone,... De Franstaligen worden gekoppeld aan een tweetalige collega. De projectleiding communiceert tevens in het Frans met hen. Op deze manier kunnen instructies op een efficiënte en duidelijke manier medegedeeld worden. In het kader van de opleiding VCA werd er al een sessie in het Roemeens en het Pools georganiseerd. Tevens ging er een opleiding VCA voor laaggeschoolden door. Voor de 45+ers werd er een werkgelegenheidsplan 45+ opgesteld met als doel het behoud en de verhoging van het aantal werknemers van 45 jaar en ouder. Hierbij wil Wycor zich voornamelijk concentreren op o.a. specifieke opleidingen op gebied van ICT voor bedienden, en aanpassingen en opleidingen inzake rugpreventie en overbelastingsletsels voor arbeiders. Om de werkomstandigheden van de (oudere) werknemers te optimaliseren heeft Wycor de afgelopen drie jaar verschillende ervaringsfondsdossiers ingediend. Deze ervaringsfondsdossiers handelen over investeringen zoals meubelkarren voor het atelier en de werf, een railsysteem voor het intern transport van het buitenschrijnwerk in het atelier te verlichten, een dropsectie voor het ophangen van het buitenschrijnwerk aan het railsysteem, een rolbrug en zwenkkraan met vacuümlift voor de montage van het buitenschrijnwerk, de aankoop van nieuwe vijzenbakken voor de arbeiders van de werf ter vervanging van de oude grote en zware vijzenbakken,… Al deze investeringen verbeteren de ergonomie van zowel de arbeiders op de werf als in het atelier en laten toe dat deze arbeiders langer hun job met het nodige enthousiasme kunnen uitoefenen.

Afwezigheidsbeleid We merken dat het totaal aantal dagen afwezigheid door ziekte of arbeidsongeval elk jaar toeneemt. Dit is logisch als we de toename van het personeelsbestand in acht nemen. Als we het percentueel bekijken, in functie van het aantal gepresteerde uren op jaarbasis, stellen we een beperkte toename van de afwezigheid door ziekte vast. De percentuele toename van de afwezigheid door arbeidsongevallen ligt hoger. Dit wordt nader toegelicht onder “Veiligheid en welzijn”. Om de afwezigheid door ziekte en arbeidsongeval te beperken, wordt er een afwezigheidsbeleid gevoerd. Bij arbeidsongeschiktheid ten gevolge van ziekte of ongeval dient er steeds binnen de twee werkdagen een doktersattest ingeleverd te worden. Het aantal dagen afwezigheid door ziekte en/of arbeidsongeval worden besproken tijdens het jaarlijks functioneringsgesprek. In bepaalde gevallen wordt er een controlearts gestuurd. Wycor werkt tevens met een systeem van aangepast werk. In geval van een arbeidsongeval kan er met goedkeuring van de behandelende dokter en de betrokkene alternatief werk aangeboden worden. In 2013 heeft bijvoorbeeld een ploegbaas op de werf blijven

38 | 63 [38]

verder werken onder vorm van aangepast werk. Ondanks een gekneusde rib heeft hij de coördineerde taak op de werf verder blijven vervullen. Arbeiders # dagen ziekte # dagen arbeidsongeval Ziekte/ jaarprestatie Arbeidsongeval/ jaarprestatie

Bedienden

Totaal

2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 1.409 1.345 1.724 251 367 228 1.660 1.712 1.952 103

288

524

0

1

0

103

289

524

6%

5%

7%

2%

2%

1%

4%

4%

4%

0,5 %

1,2 %

2%

0%

0,01 %

0%

0,3 %

0,7 %

1,2 %

Tabel 21: Overzicht afwezigheid door ziekte en arbeidsongeval Het aantal dagen afwezigheid van een medewerker, die een volledig kalenderjaar niet gewerkt heeft, wordt voor dat specifieke jaar niet meegeteld in tabel 21.

Veiligheid en welzijn Veiligheid en welzijn is een belangrijke pijler voor Wycor. Wycor voert een geïntegreerd kwaliteitsveiligheids- en milieubeleid. We zijn er van overtuigd dat de zorg voor kwaliteit, veiligheid en milieu een prioriteit is bij het uitvoeren van de activiteiten. Daarom streeft Wycor er continu naar om een kwalitatief product af te leveren dat voldoet aan de eisen van de klant zonder de veiligheid van onze werknemers en derden in gevaar te brengen en dit alles met een minimale belasting van het milieu. Dit beleid wordt gestuurd met behulp van het kwaliteitszorgsysteem ISO 9001 en een VCA**-systeem. VCA is een certificatieproces waarbij een certificatie-instelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan eisen gesteld op het vlak van veiligheid, gezondheid en milieu. Het certificatieproces is gericht op aannemers. Bij Wycor wordt niet alleen het werfgebeuren op deze manier benaderd, ook de arbeiders van het atelier krijgen een opleiding “Basisveiligheid”, volgen een maandelijkse toolboxmeeting, werken met periodiek gekeurd materieel,… Dit betekent dat de volledige organisatie handelt in overeenstemming met de eisen van de VCA**.

Door de jaren heen zijn het kwaliteitszorgsysteem ISO 9001 en het VCA**-systeem binnen Wycor vergroeid geraakt. Het kwaliteitszorgsysteem ISO 9001 van Wycor is geëvolueerd naar een kwaliteits, veiligheids- en milieuzorgsysteem. De VCA**-procedures en -instructies met betrekking tot veiligheid, gezondheid en milieu werden geïntegreerd in het kwaliteitshandboek en worden benaderd via de principes van een ISO-zorgsysteem. Deze evolutie leidde tot een gezamenlijke audit van het ISO 900139 | 63 [39]

en VCA**-systeem door Vinçotte. Voor zowel veiligheid, gezondheid en milieu werden er indicatoren vastgelegd, waaraan doelstellingen worden gekoppeld. Deze indicatoren worden periodiek gemeten, geanalyseerd en besproken op diverse overlegorganen. In functie van de resultaten worden er corrigerende maatregelen vastgelegd om de prestaties op vlak van veiligheid, gezondheid en milieu te borgen en natuurlijk continu te verbeteren. Binnen arbeidsveiligheid zijn de frequentiegraad, de werkelijke ernstgraad en de globale ernstgraad de meest gebruikte indicatoren. In tabel 22 worden deze indicatoren weergegeven voor Wycor. Deze cijfers zijn niet van toepassing op de jobstudenten, de uitzendkrachten en de onderaannemers.

Jaar 2011 2012

Gepresteerde # arbeidsongevallen FrequentieWerkelijke Globale uren met werkverlet graad ernstgraad ernstgraad 319.517 14 43,82 0,50 0,50 325.892,6

2013 342.308,8 Tabel 22: Indicatoren arbeidsveiligheid

27

82,9

1,11

2,03

18

52,58

2,08

5,15

We stellen vast dat de frequentiegraad schommelt doorheen de jaren. In 2011 noteerden we de laagste frequentiegraad van de laatste tien jaar. In 2012 werd het sectorgemiddelde (53,42 voor NACEcode: 43.320 schrijnwerk) overschreden. Van de zeventwintig arbeidsongevallen in 2011 vonden er eenentwintig plaats op de werf. Een mogelijke reden voor dit hoge cijfer is de druk die we ervaren op de uitvoeringstermijn. Bij verschillende werven wordt deze steeds korter, waardoor er een groter aantal aannemers aan het werk is op een beperkte ruimte. Tevens valt op dat acht van deze zeventwintig arbeidsongevallen met werkverlet een afwezigheid van slechts één of twee kalenderdagen heeft. In 2013 konden we het aantal arbeidsongevallen terug beperken, wat leidde tot een frequentiegraad onder het sectorgemiddelde. We noteerden echter vijf arbeidsongevallen met een lange afwezigheid. Dit verklaart de hoge werkelijke ernstgraad van 2,08. De hogere globale ernstgraad wordt veroorzaakt door vijf arbeidsongevallen met een blijvende ongeschiktheid. Het percentage blijvende ongeschiktheid voor deze ongevallen varieert van 1 tot 5 %. Er werden nog geen beroepsziekten (ziektes veroorzaakt door het uitoefenen van een job bij Wycor) vastgesteld door het Fonds voor de beroepsziekten. Tevens noteerden we nog geen enkel werkgerelateerd sterfgeval. Dit houden we het liefst zo. Hiervoor wordt er continu aan het veiligheids- en welzijnsbeleid gewerkt. 40 | 63 [40]

In de onderstaande grafiek wordt voor de arbeidsongevallen met werkverlet, zonder werkverlet en op de weg weergegeven welk letsel ze hebben veroorzaakt. De kneuzingen, snijwonden en oogletsels springen er uit. Elk arbeidsongeval wordt grondig geanalyseerd door de preventieadviseur en besproken met de diverse verantwoordelijken. De getroffen preventiemaatregelen worden toegelicht op de maandelijkse toolboxmeetings. Ook rond de rugletsels worden er in 2014 diverse acties ondernomen bijvoorbeeld een opleiding Back Perfect.

Type letsels door arbeidsongevallen 12 10 8 6 4 2 0

2011

2012

2013

Grafiek 1: Type letsels door arbeidsongevallen 41 | 63 [41]

Impact op het milieu Afvalbeleid Het afval van Wycor is afkomstig van het productieproces, de burelen en de werven. In het atelier hebben we afvalcontainers voor metaal, hout, glas, papier en karton, steengruis en restafval. Deze afvalfracties worden allemaal apart gesorteerd en afgevoerd. Gevaarlijk afval zoals filtermatten, lege verfpotten, afvalolie, afvalwater,… worden opgeslagen in specifieke vaten en bakken en opgehaald door een erkende firma voor verwerking. Sinds 1/07/2013 voorziet de wetgeving een verplichte gesorteerde ophaling van PMD. Hiervoor werden bij Wycor op verschillende locaties in het atelier en de burelen aparte vuilbakken geplaatst. Dit werd gekoppeld aan een sensibiliseringscampagne van de medewerkers. Het afvoeren van het PMD-afval gebeurt via de regeling van de gemeentelijke ophaling. Het afval afkomstig van de werven is afhankelijk van de werken die er worden uitgevoerd. Op de grote werven zijn er meestal afvalcontainers ter beschikking. Op kleinere werven, waar er geen afvalcontainers zijn, wordt het afval meegenomen met de camionette naar het atelier van Wycor. De totale hoeveelheid afval geproduceerd op de diverse werven is moeilijk in te schatten. Enerzijds kan een afbraakfirma instaan voor het afvoeren van het afval. Dit wordt dan niet geregistreerd door Wycor. Anderzijds kan Wycor als hoofdaannemer of als een aannemer van een bepaald lot fungeren op een werf. De verantwoordelijkheden voor het organiseren van de afvoer van het afval worden vaak door de bouwheer bij de hoofdaannemer gelegd, al kan dit ook anders geregeld worden. In 2014 zal er in samenwerking met OVAM en het Agentschap Ondernemen een materialenscan uitgevoerd worden. Via de materialenscan zullen we meer inzicht krijgen op het huidig materialenverbruik en de kosten die ermee gepaard gaan. Dit moet ons toelaten om de milieu-impact en de productiekosten verder te verlagen. De materialenscan wordt uitgevoerd door een geselecteerde adviseur. Hieronder worden de verschillende afvalfracties besproken. We maken een onderscheid tussen gevaarlijk en niet gevaarlijk afval.

Gevaarlijk afval Op de werven wordt er naast verpakkingsmateriaal van verf nagenoeg geen gevaarlijk afval geproduceerd. Het grootste deel van het gevaarlijk afval in het atelier is afkomstig van de spuitafdeling. In de spuitafdeling hebben we een spuitwand, spuitcabine en dompelbak. Deze afdeling genereert vervuilde filtermatten, verpakkingsafval van verf, afvalwater,… De verschillende lijmpersen brengen lijmresten en spoelwater voort. Wycor is alleen vergund voor de lozing van huishoudelijk afvalwater. Het bedrijfsafvalwater afkomstig van het spoelen van lijmborstels en spuitmaterieel wordt afgevoerd naar een erkende firma. Om de hoeveelheid bedrijfsafvalwater te beperken, wordt in de spuitafdeling een waterzuiveringsmachine gebruikt. Het afvalwater wordt zo meermaals gereinigd, zodat het herbruikt kan worden als spoelwater. Dit afvalwater wordt uiteindelijk ook afgevoerd naar een erkende firma.

42 | 63 [42]

Overzicht gevaarlijk afval 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0

2011

2012

2013

Grafiek 2: Overzicht gevaarlijk afval

De toename van het aantal filtermatten en het verpakkingsmateriaal is gelinkt aan de toename van het aantal gepresteerde uren in het atelier over de jaren heen. Als er met een product met het risico op zelfontbranding wordt gespoten, is er een procedure van toepassing die verplicht om elke avond de filtermatten te vervangen, ongeacht of ze verzadigd zijn of niet. Dit risico doet zich voor als de verf alkydhars als bindmiddel bevat. Deze verven worden voornamelijk gebruikt bij de afwerking van tropische houtsoorten. De keuze van de houtsoort ligt in de handen van de bouwheer. Wycor kan hier slechts een adviserende rol vervullen. In 2014 zal er een test worden uitgevoerd met een nieuwe spuittechniek waarbij er zal gespoten worden met verwarmde stikstof. Met deze techniek kan er tot 25 % verf bespaard worden. Tevens zal er minder overspray zijn, wat een lagere VOS-uitstoot betekent. De filtermatten zullen ook minder sneller verzadigd zijn.

Niet gevaarlijk afval De grootste fracties niet gevaarlijk afval in het atelier zijn bouwhout en bouwafbraak. Onder de hoeveelheid bouwhout atelier valt het hout afkomstig van het atelier, maar ook het houtafval dat wordt teruggebracht van de werven waar geen afvalcontainer aanwezig is. De hoeveelheid bouwhout wordt mede bepaald door het aantal dergelijke werven. Het kan dus niet volledig gelinkt worden aan het aantal gepresteerde uren in het atelier. Er worden diverse maatregelen getroffen om de hoeveelheid houtafval te beperken: enerzijds door voorkomen en anderzijds door hergebruik van houtafval. Bij het verzagen van platen op de opdeelzaag wordt optimalisatiesoftware toegepast door de afdeling engineering. Het afkorten van hout gebeurt tevens door middel van computergestuurde machines met optimalisatiesoftware. Er wordt verder gewerkt met behulp van gelamelleerd hout. Dit geeft bij verwerking minder afval dan bij bijvoorbeeld massief hout. Naar recyclage toe worden houtresten in bijvoorbeeld sokkels van meubilair en verstevigingen van wanden verwerkt.

43 | 63 [43]

Overschotten van plaatmateriaal worden geschonken aan scholen, die een opleiding houtbewerking aanbieden.

Overzicht niet gevaarlijk afval 400,0 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 Bouwhout atelier (ton) 2011

Bouwafbraak atelier (ton) 2012

2013

Grafiek 3: Overzicht niet gevaarlijk afval atelier

Onder bouwafbraak verstaan we restafval bijvoorbeeld plastiek, piepschuim, folies, huishoudelijk afval,… Dit kan ook afkomstig zijn van de kleinere werven. We merken een sterke afname vanaf 2012 met opnieuw een lichte toename in 2013.

Overzicht niet gevaarlijk afval 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 Spaankrullen (m3)

Papier en karton (kg) 2011

2012

Glas atelier (kg)

Steengruis / zand atelier (m3)

2013

Grafiek 4: Overzicht overig niet gevaarlijk afval atelier

In 2012 werd gestart met de gescheiden inzameling van papier, karton en glas apart. Er werd voor beide fracties een container voorzien. Tevens worden er voor de fracties papier en karton per afdeling vuilbakken voorzien. De spaankrullen worden via de stofafzuiging aan de diverse houtbewerkingsmachines opgevangen en afgezogen naar de stofbunker of met behulp van de kettingfilter naar stofcontainers. De spaankrullen 44 | 63 [44]

worden achteraf verbrand met energierecuperatie. Sinds 2013 werd er een nieuwe stofcycloon in gebruik genomen. De opdeelzaagmachine Selco, de nieuwe boorstraat van Weeke en de machines in de machineafdeling werden hierop aangesloten. Deze stofcycloon werkt frequentiegestuurd, wat gunstig is voor het energieverbruik en de lawaaihinder.

Verpakkingsafval Wycor heeft een contract afgesloten met Val-I-Pac voor de recyclage van bedrijfsmatig verpakkingsafval. Verder gebruikt Wycor houten en metalen paletten voor de aanlevering van de afgewerkte producten naar de klant. Deze metalen paletten kunnen meermaals gebruikt worden. Alleen de wikkelfolie wordt éénmalig gebruikt. De wikkelfolie wordt gerecycleerd. De hoeveelheid recycleerbare kunststof wordt in de onderstaande grafiek weergegeven. Het cijfer in 2011 wordt bepaald via een gedetailleerde berekening. De data in 2012 en 2013 is berekend met behulp van de hoeveelheid in 2011 en het omzetcijfer voor beide jaren.

Verpakkingsafval (kg) 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2011

2012

2013

Grafiek 5: Overzicht verpakkingsafval

Afvalverwerking In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de verwerkingswijze voor de laatste drie jaar per hoeveelheid gevaarlijk en niet gevaarlijk afval.

Verwerkingswijze

Jaar

Gevaarlijk afval (kg)

Recyclage

2011 2012 2013 Verbranding met 2011 energierecuperatie 2012 2013 Uitsorteren: recyclage 2011 of verbranding met 2012 energierecuperatie 2013 Tabel 23: Verwerkingswijze afval

0 0 318 3.137 2.822 5.525 4.189 4.098 6.756

Niet gevaarlijk Niet gevaarlijk afval (kg) afval (m3) 858 117 11.756 96 15.616 115 280.800 697 199.400 992 277.100 1.153 368.500 0 142.000 0 188.100 0 45 | 63

[45]

Het houtafval van Wycor betreft B-hout. B-hout is het middensegment kwaliteit houtafval: geverfd of verlijmd, maar niet verduurzaamd in termen van impregneren. Dit type houtafval wordt verbrand met energierecuperatie. Er wordt in 2014 bestudeerd om het A-hout (schoon en onbehandeld hout) en het B-hout van elkaar te scheiden en apart in te zamelen.

Luchtemissies De luchtemissies bij Wycor worden voortgebracht door de spuitwand en –cabine in de spuitafdeling en via de diverse stookinstallaties op aardgas. Jaarlijks worden emissiemetingen uitgevoerd in de afzuigkanalen van de spuitcabine en de spuitwand. Het stofgehalte en het gehalte aan vluchtige organische solventen (VOS) worden bepaald. Uit de resultaten van voorgaande jaren bleek dat steeds aan de vooropgestelde emissiegrenswaarden van Vlarem werd voldaan. In de mate van het mogelijke worden watergedragen verven en vernissen gebruikt i.p.v. deze op solventbasis. Naar de toekomst toe is het de bedoeling om verven en vernissen op solventbasis volledig uit het gamma te weren. In 2014 wordt er een test uitgevoerd met een nieuwe spuittechniek met Nitrothermspray. Deze spuittechniek trekt de stikstof rechtstreeks uit de perslucht. Deze stikstof wordt vervolgens opgewarmd. Het voordeel is naast een betere hechting van de laklaag een aanzienlijke vermindering van de uitstoot van VOS.

De emissiemetingen van de kleine stookinstallaties voor gasvormige brandstoffen met een nominaal thermisch vermogen tot en met 1 MW worden om de vijf jaar uitgevoerd. Bij Wycor vallen twee ketels onder deze indeling. De resultaten tonen aan dat deze luchtemissies onder de grenswaarden vallen. Om de twee jaar wordt er een onderhoud uitgevoerd op alle stookinstallaties door een erkend technicus.

Bodem- en grondwaterverontreiniging Bij Wycor werden de nodige maatregelen getroffen om de verontreiniging naar bodem en grondwater te voorkomen:  de bedrijfsterreinen zijn verhard;  ter hoogte van de dieselpomp werd er een vloeistofdichte doek voorzien onder de verharding;  de producten met een gevaarseigenschap worden opgeslagen op een lekbak of boven een inkuiping;  de drenkbak in de spuitafdeling is voorzien met een epoxy-laag;  de ondergrondse milieudeskundige;

dieseltank

wordt

periodiek

onderzocht

door

een

erkende

 de ondergrondse houder voor diesel is tevens voorzien met een overvulbeveiliging;  er werden procedures opgesteld in het geval van morsen en/of lekkage; 46 | 63 [46]

 om een verspreiding van gemorste diesel te voorkomen zij er absorberende slangen en korrels voorradig. Om de twintig jaar wordt er een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd. Het laatste onderzoek dateert van 2012. Ter hoogte van een drietal peilbuizen wordt de bodemsaneringsnorm voor het zwaar metaal nikkel benaderd of overschreden. Deze verhoging kan niet in verband gebracht worden met de activiteiten bij Wycor. Het wordt gelinkt aan de zandhoudende bodems in tuinbouwgebieden (natuurlijke bodemprocessen). Tevens heeft het geen ernstige bodemverontreiniging voor mens en milieu. Er dient geen beschrijvend bodemonderzoek uitgevoerd te worden.

Duurzaam transport Het transport bij Wycor kan opgedeeld worden in transport van goederen en personeelsleden. We trachten door maatregelen op verschillende vlakken de milieu-impact van het transport te beperken. Voor het transport van goederen naar de werf beschikt Wycor over drie vrachtwagens en een zevendertigtal camionettes. Van de drie vrachtwagens wordt er één als back-up gebruikt. We beschikken over twee medewerkers met als hoofdtaak vrachtwagenchauffeur. In functie van de planning kan er ook een externe vrachtwagen ingezet worden om materiaal naar de werf te transporteren. Het aanleveren van de goederen door externe firma’s gebeurt door middel van vrachtwagens of camionettes van diverse leveranciers. Gemiddeld komen er een vijfentwintigtal vrachtwagens en/of camionettes per dag leveren in het atelier. De transporthoeveelheden kunnen variëren van een volledige vrachtwagen met plaatmateriaal of een camionette met slechts één doos. De ligging van de twintig grootste leveranciers (in functie van jaarlijkse omzet) wordt in de onderstaande grafiek weergegeven.

Afstand van de top 20 leveranciers tot Wycor (km) 12 10 8 6 4 2 0 0-50

50-100 2011

2012

> 100 2013

Grafiek 6: Afstand van de top 20 leveranciers tot Wycor (km)

47 | 63 [47]

Om de af te leggen afstand te beperken wordt er vaak geleverd op de werven zelf bijvoorbeeld gyprocwanden,… Er wordt dan gekeken naar een leverancier in de buurt van de werf. Materialen zoals plaatmateriaal, massief hout, deurbladen,… dienen eerst verwerkt te worden in het atelier van Wycor. Deze strategische leverancier bevinden zich allemaal op een afstand minder dan 100 km van Wycor. Bij het transport van personeelsleden onderscheiden we het woon- en werkverkeer en de verplaatsing van arbeiders en projectleiding naar de diverse werven. De directie, leidinggevenden en projectleiding beschikken over een personenwagen.

Woon- en werkveer Wycor stimuleert het woon-werkverkeer met de fiets door het aanbieden van een fietsvergoeding. Tevens werd er een fietsenstalling met toegangscontrole uitgerust. De fietsers hebben de mogelijkheid om zich te douchen in de kleedruimte. Er is een treinhalte binnen een straal van één km. Tevens is er de mogelijkheid tot het nemen van de bus in een straal van 500 m vanaf de terreinen van Wycor. In 2011 werd een diagnostiek van het woon- en werkverkeer van de werknemers afgenomen.

Bromfiets of moto 3% Trein 1%

Te voet 1%

Andere 1%

Fiets 9%

Auto (carpoolen) 4% Auto (alleen) 81%

Grafiek 7: Overzicht woon- en werkverkeer

Personenwagens, camionettes en vrachtwagens De CO2-uitstoot van de personenwagens, camionettes en vrachtwagens van Wycor heeft een belangrijke bijdrage aan de opwarming van de aarde. Via het aantal afgelegde kilometers en het dieselverbruik per jaar hebben we de CO2-emissie berekend (Meten is weten - het berekenen van CO2emissies, 2013). Via de cijfers van het Vlaams Instituut voor de Logistiek kunnen zowel “Tank to Wheel”- als “Well to Wheel”-emissies bepaald worden. Deze cijfers werden gebruikt voor de berekeningen in tabel 24 en 25. De berekening van de CO2-emissie wordt ingedeeld naar type voertuig: personenwagens, camionettes en vrachtwagens.

48 | 63 [48]

# Totaal # afgelegde Gemiddeld # km / Totaal # l Gemiddeld verbruik voertuigen km's / jaar voertuig / jaar diesel / jaar (l/100 km) 2011 39 1.348.773 34.584 100.086 7,42 2012 48 1.491.921 31.082 103.095 6,91 2013 53 1.794.573 33.860 118.143 6,58 Tabel 24: Verbruik personenwagens

“Well to Wheel”-emissies ton CO2 / Emissie (g jaar CO2 / km) 2011 313,77 233 2012 323,20 217 2013 370,38 206 Tabel 25: Emissies Personenwagens

Emissie (gem. g CO2 / voertuig) 8.045.375 6.733.392 6.988.270

“Tank to Wheel”-emissies ton CO2 / Emissie (g jaar CO2 / km) 263,23 271,14 310,72

195 182 173

Emissie (gem. g CO2 / voertuig / jaar) 6.749.389 5.648.747 5.862.568

Evolutie CO2-emissie personenwagens (g CO2 / km) 250 200 150 100 50 0 2011

2012 Well to Wheel

2013 Tank to Wheel

Grafiek 8: Evolutie CO2-emissie personenwagens (g CO2 / km)

49 | 63 [49]

De laatste jaren worden zuinigere voertuigen aangekocht met een gunstige CO2-uitstoot. Dit verklaart de dalende trend van het verbruik en van de emissie CO2 per km. Het verbruik is gedaald van 7,42 l / 100 km tot 6,58 l / 100 km.

# voertuigen

Totaal # afgelegde km's / jaar

Totaal # l Gemiddeld diesel / verbruik (l/100 jaar km) 20.842 132.541 14,79 27.058 167.527 15,10

Gemiddeld # km / voertuig / jaar

2012 43 896.202 2013 41 1.109.375 Tabel 26: Verbruik camionettes en vrachtwagens

“Well to Wheel”-emissies ton CO2 / Emissie (g jaar CO2 / km)

“Tank to Wheel”-emissies Emissie (gem. g ton CO2 / Emissie (g CO2 / voertuig) jaar CO2 / km)

2012 415,51 464 9.663.133 2013 525,20 473 12.809.699 Tabel 27: Emissies camionettes en vrachtwagens

348,58 440,60

389 397

Emissie (gem. g CO2 / voertuig / jaar) 8.106.551 10.746.254

Evolutie CO2-emissie werfvoertuigen (g CO2 / km) 500 400 300 200 100 0 2012

2013

Well to Wheel

Tank to Wheel

Grafiek 9: Evolutie CO2-emissie werfvoertuigen (g CO2 / km) Voor het jaar 2011 zijn er geen gegevens beschikbaar voor de camionettes en vrachtwagens. Zowel het gemiddeld verbruik als de emissies, uitgedrukt als g CO2 per km, zijn licht gestegen in 2013 ten opzichte van 2012. Nochtans werden er de laatste jaren ook camionettes aangekocht met een gunstige CO2-uitstoot. Bijvoorbeeld de motoren van de twee recentste vrachtwagens, aangekocht in 2006 en 2013, voldoen respectievelijk aan euro 3 en euro 5. De vrachtwagens worden bij het binnenrijden in de laad- en losruimte voorzien van een opzet-uitlaatgasfilter om de uitstoot in het atelier te minimaliseren. Om het transport van de vrachtwagens te optimaliseren, wordt er gebruik gemaakt van een transportplanning. Deze planning wordt opgemaakt door de verantwoordelijke logistiek. Er

50 | 63 [50]

werden tevens twee aanhangwagens aangekocht. Hierdoor kan er extra materiaal vervoerd worden met een camionette, wat een extra rit met de vrachtwagen bespaart. De principes met betrekking tot ecodriving werden via een toolboxmeeting gecommuniceerd aan de arbeiders werf. De projectleiding volgde een opleiding, georganiseerd door onze autoverzekeraar Baloise. In 2014 zullen de chauffeurs met een rijbewijs C de opleiding ecodriving volgen in het kader van de vakbekwaamheid. Er zijn concrete plannen om in de toekomst hybride camionettes en personenwagens aan te kopen. Deze voertuigen zijn voorzien van een ‘dual fuel tank’ waardoor ze zowel op aardgas of CNG (compressed natural gas) als op benzine kunnen rijden. De omschakeling tussen rijden op gas en rijden op benzine gebeurt automatisch door middel van de sturingseenheid van de motor. Bij gebruik van CNG als energiebron is er een aanzienlijke vermindering van de uitstoot van fijne deeltjes en CO2. Het voordeel van CNG of aardgas is nog groter indien rekening gehouden wordt met de uitstoot over de volledige levenscyclus van "well to wheel" en niet alleen met de uitstoot die het resultaat is van het eindgebruik van de brandstof. De winning en de behandeling van aardgas verbruiken immers minder energie. Ander voordelen zijn de lagere prijs aan de pomp, minder motorslijtage en lager brandstofverbruik. Het grootste nadeel is het beperkt aantal verdeelpunten. Het dieselverbruik wordt nauwgezet opgevolgd met behulp van een registratiesysteem aan de interne pomp. Er wordt gebruik gemaakt van een batch-systeem voor de identificatie en de kilometerstanden worden ingevoerd bij elke tankbeurt. Ook bij het tanken aan een Dats-station met een camionette wordt steeds de kilometerstand gevraagd. Bij buitensporig dieselverbruik wordt de medewerker hierop aangesproken.

51 | 63 [51]

Intern transport Voor het intern transport in het atelier wordt er gebruik gemaakt van transpaletten en vorkheftrucks. We beschikken over twee zijladers en drie frontladers. Ze worden gebruikt voor het laden en lossen van camionettes en vrachtwagens, het toeleveren van materiaal naar de diverse afdelingen, het beheer van het houtmagazijn,… Deze vorkheftrucks worden allemaal aangedreven door middel van elektrische batterijen. Dit is milieuvriendelijker dan een vorkheftruck met een dieselmotor.

Milieucharter Oost-Vlaanderen Wycor nam in 2013 deel aan het Milieucharter Oost-Vlaanderen. Het Milieucharter is een project van VOKA, de Kamer van Koophandel, in samenwerking met de Provincie Oost-Vlaanderen. Samen willen ze bedrijven aanzetten om initiatieven te nemen ter bevordering van het milieu. Wycor tracht zijn milieu-impact te reduceren door enkele concrete maatregelen rond vier milieuthema’s te realiseren. Er werd o.a. gewerkt rond verbruik van perslucht, lekkage van gevaarlijke producten, communicatie rond het milieubeleid,… Begin 2014 werd Wycor geëvalueerd door een team van milieudeskundigen en verkreeg Wycor voor de eerste maal het Milieucharter Oost-Vlaanderen. In 2014 zal Wycor voor een tweede maal deelnemen aan het Milieucharter Oost-Vlaanderen. Een viertal nieuwe milieumaatregelen zullen worden opgelijst.

Duurzaam bouwen Wycor haalt zijn werk hoofdzakelijk binnen via openbare aanbestedingen. We zijn in dit opzicht eerder projectvolgend en niet projectbepalend. We bekomen een bestek van de bouwheer en de architect en we dienen de werken uit te voeren en goederen te leveren of te gebruiken dewelke in het bestek staan vermeld. Duurzaam bouwen is dus een keuze van de klant. Het aanbieden van duurzamere vaak duurdere materialen verhoogt meestal de kans niet tot het binnenhalen van het project. Na het binnenhalen van een project kan Wycor de klant wel sturen richting een meer duurzame keuze. Wycor heeft al ervaring met betrekking tot duurzaam bouwen. Er werden onder andere al een aantal projecten verwezenlijkt waarbij een BREAAM-certificaat bij oplevering wordt verwacht bijvoorbeeld Politiecommissariaat Brugge, Shopping Nivelles, Résidence Palace,… BREAAM is een keurmerk om de duurzaamheidsprestaties van een gebouw te bepalen. Gebouwen worden beoordeeld op een negental onderdelen: management, gezondheid, energie, transport, water, materialen, afval, landgebruik & ecologie en vervuiling.

52 | 63 [52]

Wycor draagt tevens zijn steentje bij aan een verantwoord bosbeheer. Het beschikt over een FSC®certificaat. Hierdoor kan het op vraag van de klant producten aanbieden in hout dat afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Wycor beschikt sinds 2000 over een FSC®-certificaat. Volgens de onderstaande info werd er in 2012 en 2013 geen FSC®-hout aangekocht. Dit kan worden verklaard door het verhaal van de openbare aanbestedingen. Voor het project "Politiehuis Brugge" werd er binnen- en buitenramen geplaatst in FSC®-hout.

Politiehuis Brugge

Uittreksel 9: Duurzaam bouwen (Verbeke, 2013)

Momenteel wordt er op de werf "Résidence Palace" buitenschrijnwerk geplaatst in PEFC™-hout. PEFC™ is de Europese tegenhanger van FSC®. Voor dit project wordt er geen PEFC™-certificaat gevraagd voor de verwerker van het hout. We dienen wel op de technische fiche van het hout weer te geven welke weg het hout heeft afgelegd. Het betreft witte Amerikaanse eik. Voor het project 53 | 63 [53]

Watertoren Brugge werd er in 2013 ook PEFC™ gecertificeerde dark red meranti aangekocht en verwerkt tot buitenschrijnwerk. Wycor tracht in 2014 een PEFC™-certificaat als verwerker te behalen. In tabel 28 en 29 wordt per jaar weergegeven hoeveel FSC®- en PEFC™-hout er aangekocht werd. Jaar

# FSC®-projecten

2011 2012 2013 Tabel 28: Overzicht FSC®-projecten

1 0 0

Hoeveelheid (m3) 26,042 0 0

Jaar # PEFC™-projecten Hoeveelheid (m3) 2011 1 0 2012 0 0 2013 2 6,017 Tabel 29: Overzicht PEFC™-projecten

Hoeveelheid (lm) 17.656,6 0 4.853,161

# leveranciers 1 0 0

# leveranciers 1 0 2

Duurzame infrastructuur Wycor investeert continu in zijn infrastructuur met het oog op onder andere het comfort van de medewerkers en de vermindering van het energieverbruik. Het herbruik van het hemelwater in de toiletten werd eerder in het verslag al besproken. In 2014 zal er een meter geplaatst worden ter hoogte van de buffertank. Hierdoor kan het hemelwaterverbruik gemonitord worden.

Comfort medewerkers In 2010 werd de nieuwbouw in gebruik genomen. De nieuwbouw geeft in de eerste plaats iedere medewerker voldoende werkruimte. Kantoren Wycor

54 | 63 [54]

Verder werd de nieuwbouw voorzien met comfortkoeling. Ook de afdelingen engineering en productie werden uitgerust met een airconditioningsinstallatie. In 2013 werden de het buitenschrijnwerk in de oude burelen vervangen. Dit is o.a. een oplossing voor de tochtproblemen. In het voorjaar van 2014 zal de meubelafdeling, de afdeling van de opdeelzaagmachine Selco en de nieuwe afdeling met de boorstraat van Weinig uitgerust worden met stralingspanelen. De verwarming in deze afdelingen zal opgevolgd en geregeld worden met behulp van een digitaal gebouwenbeheerssysteem.

Energieverbruik De totale energiekosten van elektriciteit en aardgas bedragen 0,3 % van de omzet. We volgen het energieverbruik zorgvuldig op en streven continu naar efficiëntieverbetering. Maandelijks wordt het energieverbruik geregistreerd. Dit geeft de mogelijkheid om snel te reageren op onverwachte fluctuaties. De verantwoordelijke infrastructuur en uitrusting bespreekt deze cijfers jaarlijks met de directie.

Verbruik aardgas (MWh) 400 350 300 250 200 150 100 50 0

2011

2012

2013

Grafiek 10: Verbruik aardgas (MWh)

Jaar

Verbruik aardgas (MWh)

2011 2012 2013 Tabel 30: Verbruik aardgas

# Equivalente graaddagen

922,5 1.173,5 1.525,7

Omzet (euro) 1.928 2.327 2.537

43.695.713 52.552.675 59.852.210

We kennen de laatste drie jaar een toename van het aardgasverbruik. Dit is deels te verklaren door het stijgende omzetcijfer. Aardgas wordt bij Wycor niet alleen gebruikt als brandstof voor verwarming van de lokalen, maar ook als energiebron in het productieproces: Comtec-pers, spuitwand, spuitcabine en droogkamer van de spuitafdeling. Verder werd er in 2012 een nieuwe verdieping van de nieuwbouw in gebruik genomen, wat bijkomende verwarming met zich meebrengt. Voor 2014 worden er in twee hallen (boorstraat Weeke en opdeelzaag Selco) bijkomende stralingspanelen opgehangen, wat leidt 55 | 63 [55]

tot een verwachte toename van het aardgasverbruik. Daarnaast werd in 2013 een energieaudit uitgevoerd door studiebureau Boydens. Naar aanleiding van deze audit werden er een aantal maatregelen getroffen: vervangen van het buitenschrijnwerk in de oude burelen, het maken van een sas met behulp van een snellooppoort in de laad- en loszone. Een derde verklaring van de toename van het gasverbruik kunnen we terugvinden in het aantal equivalente graaddagen. Het aantal equivalente graaddagen laat toe om een vergelijking te maken door de jaren heen onafhankelijk van de weersomstandigheden. Voor een bepaalde dag zijn de graaddagen die gebruikt worden door de aardgassector in België gelijk aan het verschil tussen 16,5 °C en de gemiddelde dagtemperatuur gemeten door het KMI te Ukkel. Hoe hoger het aantal graaddagen, hoe kouder het is geweest. We stellen een toename van het aantal graaddagen vast sinds 2011. Het elektriciteitsverbruik bij Wycor is grotendeels gerelateerd aan het aandrijven van de diverse machines en de verlichting in het atelier. Daarom wordt het elektriciteitsverbruik vergeleken met het aantal gepresteerde uren van de arbeiders in het atelier (logistiek, productie, onderhoud en magazijn).

Verbruik elektriciteit (MWh) 120 100 80 60 40 20 0

2011

2012

2013

Grafiek 11: Verbruik elektriciteit (MWh) # gepresteerde uren arbeiders atelier (u) 2011 789,8 72.823,5 2012 884,6 86.850,3 2013 972,3 89.672,3 Tabel 31: Verbruik elektriciteit (MWh) versus aantal gepresteerde uren atelier Jaar

Verbruik elektriciteit (MWh)

We merken een toename van het elektriciteitsverbruik gedurende de laatste drie jaar. In de tweede helft van 2013 werd onder andere de Boorstraat van Weeke en de nieuwe stofafzuiginstallatie in gebruik genomen. Verder stellen we een toename van de gepresteerde uren in het atelier vast. Wycor voert een efficiënt energiebeleid. Zo wordt in het atelier gebruik gemaakt van een aangepaste sturing en een herverdeling van de lichtkringen om het verbruik te reduceren en de lichtverdeling te 56 | 63 [56]

optimaliseren. De verlichting in de nieuwe hallen wordt gestuurd door een combinatie van schemerschakelaars en tijdsschakelaars. De lichten worden gedoofd tijdens rustperiodes. De verwarming in het atelier gebeurt door middel van condensatieketels. Deze vorm van verwarming levert minder energieverbruik op daar er afhankelijk van de behoefte kan gekozen worden uit tien stappen. Tevens wordt een deel van de energie hergebruikt. In de droogzone van de spuitafdeling wordt bijvoorbeeld de warmte van de afgezogen lucht gerecupereerd. Wycor beschikt over twee compressoren om de machines van perslucht te voorzien. Het energieverbruik van persluchtinstallaties bedraagt tot 10 % van het industrieel elektriciteitsverbruik. Eén van deze compressoren werd in 2013 vervangen door een frequentie gestuurde compressor als energiezuinige persluchtinstallatie. Tevens werd in 2013 het programma opgestart om lekkages te elimineren of te reduceren. Tweewekelijks wordt er een rondgang uitgevoerd door een onderhoudstechnieker. Verder werden de werknemers gesensibiliseerd om duurzaam om te springen met perslucht. De nieuwe afzuiginstallatie werkt ook frequentiegestuurd en kan dus ook als energiezuinig aanzien worden. In 2014 zal het dak van de oude burelen bijkomend geïsoleerd worden.

57 | 63 [57]

GRI G4 inhoudsopgave Algemene standaard indicatoren Algemene standaard indicatoren Strategie en analyse G4-1 Organisatie profiel G4-3 G4-4 G4-5 G4-6 G4-7 G4-8 G4-9 G4-10 G4-11 G4-12 G4-13 G4-14 G4-15 G4-16 Geïdentificeerde materiële aspecten en grenzen G4-17 G4-18 G4-19 G4-20 G4-21 G4-22 G4-23 Stakeholder betrokkenheid G4-24 G4-25 G4-26 G4-27 Rapport profiel G4-28 G4-29 G4-30 G4-31 G4-32 G4-33 Organisatie en beheer G4-34 Ethiek en integriteit G4-56

Pag.

Externe verificatie

4 3 5 62 62 8 22, 26, 28 22, 23, 25, 32, 33 32, 33 32 30, 47, 52 30, 47 42, 46, 54 52 29 3 12 12 12 12, 14 NVT NVT 14 12 11, 12, 14 14 3 3 3 3 3, 58 3 9 7

58 | 63 [58]

Specifieke standaard indicatoren Specifieke standaard indicatoren Economie G4-EC1 Milieu G4-EN3 G4-EN5 G4-EN23 G4-EN30 G4-EN32 Sociaal G4-LA1 G4-LA6 G4-LA9 G4-LA12 G4-LA14 G4-HR10 G4-SO9 G4-PR5 Overige G4-CRE6 G4-CRE8 Tabel 32: GRI inhoudstabel

Pag.

Externe verificatie

22 55 55 42 47 30 32 38, 39 34 37 30 30 30 28

X

X X

28, 39, 52 5, 52

59 | 63 [59]

Bibliografie Aardgas. (2014). Opgeroepen op februari 3, 2014, van www.vw.be: http://www.new.volkswagen.be/nl/think-blue/cng.html Bouwunie vzw. (2012). Bouwunie Oost-Vlaanderen op bezoek bij Wycor, Wycotec en Comtec. Bouwnieuws, 66. Confederatie Bouw. (2010). Samenwerking tussen onderwijs en bouwsector. Onderwijsconvenant voor betere bouwopleidingen. Bouwbedrijf, 36. Confederatie Bouw. (2012). Bedankt voor een fantastisch bouwfeest! Bouwbedrijf, 10-11. Constructiv. (2013). Zij vertellen uit ervaring. Andere bouwbedrijven hebben al bedrijfsinterne opleidingen georganiseerd voor u. Constructiv info, 17. De Naeyer, J. (2013). Crisis zet marges onder druk. Wycor groeide uit tot een uit de kluiten gewassen afwerkingsbedrijf. Schrijnwerk, 11-13. Is de aardgasauto of CNG-wagen een volwaardig alternatief? (2014, januari 15). Opgeroepen op februari 3, 2014, van www.energids.be: http://www.energids.be/nl/vraag-antwoord/is-deaardgasauto-of-cng-wagen-een-volwaardig-alternatief/198 Meten is weten - het berekenen van CO2-emissies. (2013, februari 28). Opgeroepen op februari 3, 2014, van www.vil.be: http://www.vil.be/2013/meten-is-weten/ Verbeke, B. (2013). Brugge heeft energiezuinigste politiekantoor van het land. Bouwen aan Vlaanderen, 81-85. Vlaamse Confederatie Bouw. (2012). Geïntegreerd aanbod voor afwerking van gebouwen. Visierapport 2012, 64-65. Wycor start nieuwe activiteit nabij Luik: Wycotec. (2012). Ondernemers, 38.

Overzicht grafieken Grafiek 1: Type letsels door arbeidsongevallen .................................................................................... 41 Grafiek 2: Overzicht gevaarlijk afval ...................................................................................................... 43 Grafiek 3: Overzicht niet gevaarlijk afval atelier ................................................................................... 44 Grafiek 4: Overzicht overig niet gevaarlijk afval atelier ........................................................................ 44 Grafiek 5: Overzicht verpakkingsafval ................................................................................................... 45 Grafiek 6: Afstand van de top 20 leveranciers tot Wycor (km) ............................................................. 47 Grafiek 7: Overzicht woon- en werkverkeer ......................................................................................... 48 Grafiek 8: Evolutie CO2-emissie personenwagens (g CO2 / km) .......................................................... 49 Grafiek 9: Evolutie CO2-emissie werfvoertuigen (g CO2 / km) ............................................................. 50 Grafiek 10: Verbruik aardgas (MWh) .................................................................................................... 55 Grafiek 11: Verbruik elektriciteit (MWh)............................................................................................... 56

Overzicht tabellen Tabel 1: Balans Wycor ........................................................................................................................... 23 Tabel 2: Resultatenrekening Wycor ...................................................................................................... 25 Tabel 3: Financiële ratio’s ...................................................................................................................... 25 Tabel 4: Omzet volgens klantensectoren .............................................................................................. 26 Tabel 5: Omzet overheid versus privé ................................................................................................... 26 Tabel 6: Omzet per regio ....................................................................................................................... 26 Tabel 7: Opvolging aangetekende brieven ............................................................................................ 28 Tabel 8: Opleveringen per categorie ..................................................................................................... 29 60 | 63 [60]

Tabel 9: Overzicht lidmaatschappen ..................................................................................................... 30 Tabel 10: Verdeling onderaannemers en leveranciers ......................................................................... 30 Tabel 11: Overzicht werknemers Wycor ............................................................................................... 32 Tabel 12: Overzicht instroom ................................................................................................................ 33 Tabel 13: Overzicht uitstroom ............................................................................................................... 33 Tabel 14: Aantal werknemers die binnen een bepaalde afstand van het wonen................................. 33 Tabel 15: Overzicht opleidingen ............................................................................................................ 36 Tabel 16: Totaal aantal uren opleiding per type werknemer ................................................................ 36 Tabel 17: Gemiddeld aantal uren opleiding per type werknemer ........................................................ 36 Tabel 18: Overzicht afwezigheid door ziekte en arbeidsongeval .......................................................... 39 Tabel 19: Aantal werknemers per categorie ......................................................................................... 37 Tabel 20: Onderverdeling bestuurslichamen ........................................................................................ 37 Tabel 21: Overzicht minderheidsgroepen ............................................................................................. 37 Tabel 22: Indicatoren arbeidsveiligheid ................................................................................................ 40 Tabel 23: Verwerkingswijze afval .......................................................................................................... 45 Tabel 24: Verbruik personenwagens ..................................................................................................... 49 Tabel 25: Emissies Personenwagens ..................................................................................................... 49 Tabel 26: Verbruik camionettes en vrachtwagens ................................................................................ 50 Tabel 27: Emissies camionettes en vrachtwagens ................................................................................ 50 Tabel 28: Overzicht FSC®-projecten ...................................................................................................... 54 Tabel 29: Overzicht PEFC™-projecten ................................................................................................... 54 Tabel 30: Verbruik aardgas.................................................................................................................... 55 Tabel 31: Verbruik elektriciteit (MWh) versus aantal gepresteerde uren atelier ................................. 56 Tabel 32: GRI inhoudstabel ................................................................................................................... 59

Overzicht figuren Figuur 1: Eigendomsstructuur ................................................................................................................. 8 Figuur 2: Organigram Wycor ................................................................................................................... 9 Figuur 3: Materialiteitsmatrix................................................................................................................ 12

Overzicht uittreksels Uittreksel 1: Visierapport 2012 (Vlaamse Confederatie Bouw, 2012) .................................................... 5 Uittreksel 2: Open Wervendag 2012 (Confederatie Bouw, 2012) ........................................................ 11 Uittreksel 3: Dochteronderneming Wycor (Wycor start nieuwe activiteit nabij Luik: Wycotec, 2012) 17 Uittreksel 4: Ondertekening onderwijsconvenant bij Wycor (Confederatie Bouw, Samenwerking tussen onderwijs en bouwsector. Onderwijsconvenant voor betere bouwopleidingen, 2010)........... 19 Uittreksel 5: Op bezoek bij Wycor, Wycotec en Comtec (Bouwunie vzw, 2012) .................................. 20 Uittreksel 6: Crisis zet marges zwaar onder druk (De Naeyer, 2013) ................................................... 22 Uittreksel 7: Bedrijfsinterne opleidingen bij Wycor (Constructiv, 2013) .............................................. 35 Uittreksel 8: Duurzaam bouwen (Verbeke, 2013) ................................................................................. 53

61 | 63 [61]

Wycor nv Biezeweg 6 B-9230 Wetteren T: +32 9 525 26 00 F: +32 9 252 28 37 [email protected] www.wycor.eu

62 | 63 [62]

Assurance verslag van de onafhankelijke auditor Het assurance verslag van de onafhankelijk auditor, EY, vindt men op de volgende pagina.

63 | 63 [63]

Ernst & Young Specialist Advisory Services Moutstraat 54 B-9000 Gent

Tel: +32 (0)9 242 51 11 Fax: +32 (0)9 242 51 51 ey.com

ASSURANCE VERSLAG VAN DE ONAFHANKELIJKE AUDITOR Ter attentie van de directie van WYCOR NV Opdracht Wij zijn door WYCOR NV (hierna “Wycor”) aangesteld geweest om een beperkt nazicht (“Limited assurance engagement”) uit te voeren op een selectie Global Reporting Initiative G4 ( hierna “GRI”) indicatoren (G4-LA6, G4LA9 en G4-EN23) aanwezig in het 2013 Wycor Duurzaamheidsverslag, voor het jaar afgesloten per 31 december 2013. Verantwoordelijkheid van de directie De directie is verantwoordelijk voor de voorbereiding van het Duurzaamheidsverslag in overeenstemming met de GRI criteria. Deze verantwoordelijkheid omvat het opstellen, uitvoeren en het onderhouden van een interne controle nodig voor de voorbereiding van het Duurzaamheidsverslag zodanig dat er geen afwijkingen van materieel belang zijn, het selecteren en toepassen van de geschikte verslaggevingsprincipes en het toepassen van waarderingsmethoden en schattingen die redelijk zijn in de gegeven omstandigheden. De verantwoordelijkheid van de onafhankelijke auditor en reikwijdte van de uitgevoerde werkzaamheden Onze verantwoordelijkheid bestaat erin om een conclusie te formuleren enkel met betrekking tot een beperkte selectie GRI G4 indicatoren (G4-LA6, G4-LA9 en G4-EN23), voor het jaar 2013, gebaseerd op het uitvoeren van een beperkt nazicht zoals hierboven omschreven. We hebben onze procedures uitgevoerd in overeenstemming met de International Standard for Assurance Engagements 3000 (“ISAE 3000”): “Assurance Engagements other than Audits or Reviews of Historical Information” en de Ethische code (“Code of Ethics”) van de International Federation of Accountants (“IFAC”). Procedures We hebben alle werkzaamheden uitgevoerd die we noodzakelijk achtten om het bewijs te verzamelen dat voldoende en geschikt is om een basis te vormen voor onze conclusies. Onze voornaamste procedures waren: • Verkrijgen van een begrip van de sector en zijn relevante duurzaamheidsonderwerpen en uitdagingen; • Het evalueren van i) de bestaande procedures bij Wycor om informatie te verzamelen en ii) de toegepaste interne controles; • Het onderzoeken van bewijs, op een beperkte test basis, dat de selectie GRI G4 indicatoren (G4-LA6, G4-LA9 en G4-EN23), betrouwbaar zijn; • Het voeren van interviews met verantwoordelijken van Wycor, voornamelijk met het doel om de consistentie van de beschrijvende data in het Rapport te beoordelen; • Het evalueren van de geschiktheid van de audit bewijzen met betrekking tot de hierboven vermelde indicatoren. Conclusies Op basis van onze uitgevoerde procedures om een beperkt nazicht uit te voeren, is er niets ter onzer attentie gekomen waaruit we zouden besluiten dat selectie GRI G4 indicatoren (G4-LA6, G4-LA9 en G4-EN23), afwijkingen van materieel belang bevatten. Brussel, 28 mei 2014 EY Specialist Advisory Services, vertegenwoordigd door:

Christoph Vanderstricht Partner

DUURZAAMHEIDSVERSLAG EEN GEVESTIGDE WAARDE OP GEBIED VAN INTERIEUR, RENOVATIE, AFWERKING & PROJECTORGANISATIE

Recommend Documents