duurzaam, veelzijdig en gedreven KOW en Woningbouw

duurzaam, veelzijdig en gedreven KOW en Woningbouw

‘Onze leefomgeving weerspiegelt de dynamiek van de maatschappij en is continu aan verandering onderhevig. Net zoals de zonnebloem die zich richt naar de zon, richt KOW zich op de essentie van de opgave.’ Hans Kuiper

Stadswoningen, Roosendaal De beperkte ruimte in de binnenstad is opgelost door smalle diepe woningen te ontwerpen met een gelijke hoofdopzet voor de verschillende woningtypen.

De opgave

7

Identiteit betekenis van de plek duurzame leefomgeving

9 11

Creatief projectaanpak consumentgericht

13 15

Duurzaam klimaatbewust bouwen

17

Vakmanschap bureau kwaliteit kostenbewust

19 21 23

Thema’s Groengebonden wonen Gemengd en gemeenschappelijk wonen Stedelijk wonen Nieuwe gebieden

27 43 57 73

INHOUDSOPGAVE

KOW en WONINGBOUW

Inhoudsopgave

De opgave

‘In de woningbouwopgave van morgen zijn de uitleglocaties niet langer dominant. Naast het renoveren van de bestaande woningvoorraad zal die opgave vooral bestaan uit ‘inbreiding’ en herontwikkeling van bestaande stedelijke gebieden.’ Duurzame binnenstedelijke herstructurering is een belangrijke, zeer actuele opgave. Een integrale benadering is hierbij een vereiste! KOW ziet een kans om met de verworven kennis en ervaring originele en inspirerende woningbouw te ontwikkelen. De disciplines waar wij ons dagelijks mee bezighouden zijn architectuur, stedenbouw, renovatie en herstructurering, interieur, duurzaamheid en gebiedsontwikkeling. Economische en maatschappelijke ontwikkelingen beïnvloeden het wensenpakket van de steeds veeleisender worden woonconsument. Voor ons reden genoeg om actiever te investeren in product- en procesontwikkelingen op dit gebied. Naast het ontwikkelen van woningplattegronden voor nieuwe, specifieke doelgroepen, is er een toenemende behoefte aan innovatieve en praktische concepten op stedenbouwkundig niveau.

Roozenburcht, Voorburg

De rol van woningcorporaties in deze opgave wordt belangrijker en zal zich verder verbreden. Thema’s als het huisvesten van allerlei zorgbehoeften, stedelijke herstructureringen en het ontplooien van commerciële activiteiten worden belangrijker. Maatschappelijk gezien zal een volgende stap worden gezet in het verduurzamen van de leefomgeving en het bevorderen van de leefbaarheid. Met dit boek willen wij u een indruk geven van onze ervaring in de woningbouw en van wat we voor u kunnen betekenen. KOW: duurzaam, veelzijdig en gedreven!

7

Identiteit Betekenis van de plek

‘Het gaat om de kwaliteit van de plek en de leefomgeving. Tezamen vormen zij de identiteit van een locatie.’

De eerste stap in het ontwerpproces is het identificeren van de al aanwezige kwaliteitsdragers in het plangebied. Door deze verder te ontwikkelen kan een plan ontstaan dat rekening houdt met de context waarbij de architectuur de lokale identiteit oppakt en versterkt. Het strategisch toevoegen van nieuwe functies kan een extra impuls geven aan het gehele gebied. Sociaal geografisch onderzoek en branding spelen daarbij een belangrijke rol. Hierdoor ontstaat uiteindelijk een sterke, eigen identiteit op alle schaalniveaus zodat een grotere sociale betrokkenheid en meer kwaliteit van de leefomgeving wordt bereikt. Het Magazijn, hoofdkantoor KOW, Den Haag KOW heeft het gebouw zelf herontwikkeld. Foto interieur voor de renovatie.

Een sprekend voorbeeld van deze aanpak is het Centre Court in Den Haag. Een eigentijds, multifunctioneel woon- en kantoorgebouw functioneerde als de

opmaat voor de ontwikkeling van een heel gebied. Aanvankelijk werd het gebouw slechts moeizaam door de Welstandcommissie goedgekeurd, maar vervolgens, in het eerste jaar na de in gebruikname, verkreeg het de Haagse Publieksprijs vanwege de positieve invloed op de plek.

CentreCourt, Den Haag

9 IDENTITEIT

KOW en WONINGBOUW

In de architectenwereld is het ongebruikelijk dat één bureau zoveel uiteenlopende bouwstijlen ontwerpt en bouwt. Mensen die onze filosofie kennen, weten dat achter ieder ontwerp een unieke verklaring schuilgaat. Wij stemmen de architectuur en verschijningsvorm van een gebouw of gebied af op de identiteit van de locatie. ‘De Betekenis van de Plek’ is leidend voor het ontwerp.

Identiteit Duurzame leefomgeving

‘Wat wij vandaag doen staat voor de kwaliteit van het leven van morgen.’

Met onze partners of opdrachtgevers onderzoeken wij telkens weer de voorwaarden voor een duurzame leefomgeving. Wij doen dat door ons te richten op het in balans brengen van de belangrijkste aandachtsvelden. Vijf dimensies zijn daarin vaak van belang zoals de sociale, de ecologische, de economische, de creatieve en de ruimtelijk fysieke dimensie. Een duurzame wijk is naast een leefbare en veilige wijk ook een wijk die ons dierbaar is. Een wijk waarin

Nieuw Terbregge, Rotterdam

bewoners leven en groeien, een wijk die bewoners inspireert en waarop bewoners trots kunnen zijn. Daarom beperken wij ons niet tot de fysieke aanpak. Processen als burgerparticipatie zijn sinds lange tijd een belangrijk deel van ons werk. Een goed voorbeeld van onze integrale ontwerpvisie is het project Nieuw Terbregge in Rotterdam. Destijds werd Nieuw Terbregge als een voorbeeldproject van duurzaam bouwen gezien en dat is nog steeds afleesbaar in de architectuur, in de wijze waarop energiehuishouding geregeld is, in het niveau van comfort en in de inrichting van het gebied. Nieuw Terbregge is mede tot stand gekomen met financiële ondersteuning van de Europese Commissie.

11 IDENTITEIT

In onze leefomgeving staan kernbegrippen als milieukwaliteit, leefbaarheid en veiligheid centraal. Wij geloven dat alleen door een integrale benadering alle gerelateerde ambities en initiatieven goed op elkaar afgestemd kunnen worden. Duurzame stedenbouw is veel meer dan het geven van extra aandacht aan het milieu of het bereiken van een zongerichte situering.

Creatief Projectaanpak

‘Elke opgave is uniek en vergt maatwerk! Wij zetten ons in om de meest optimale oplossingen te vinden voor onze opdrachtgevers.’

Met intensieve brainstormsessies, workshops en interne consultaties voeden wij het creatieve proces van alle betrokkenen. Tegelijkertijd wordt door ontwerpend onderzoek kennis verkregen die objectief met de opdrachtgever kan worden gedeeld. Door het beoordelen en wegen van de verschillende modellen kunnen alle partijen vervolgens beter invloed uitoefenen op het ontwerpproces, zodat draagvlak voor de gemeenschappelijke doelstelling kan worden bereikt.

MFC de Veste, Helmond Groot complex programma vertaald naar de menselijke maat.

Volgens ons volgt de vorm niet alleen de functie. Vormgeving is ook een strategisch en ordenend instrument om een mensvriendelijk leefmilieu te creëren. Opdelen van grotere gebouwen in kleinere segmenten versterkt bijvoorbeeld de herkenbaarheid en

de oriëntatie. Zo kunnen grootschalige projecten worden vertaald in een fijnmazig stedelijk weefsel: een gebouw als een stadje. Ook de architectuurstijl wordt niet per sé vooraf gedefinieerd. Vaak zijn de identiteit van de gebruiker en de stedenbouwkundige omgeving leidend. De signatuur van KOW kenmerkt zich door ervaring, kennis en vakmanschap. Mede daarom kan voor de inpassing van een gebouw in een bestaande stedenbouwkundige omgeving ook worden teruggegrepen op verschillende tijdsbeelden, eigentijdse oplossingen en doeltreffende voorstellen. Door de stedenbouwkundige schaalvergroting en een samenleving die anoniem en onpersoonlijk wordt, neemt de vraag naar individueel onderscheidende woningen toe. Herkenbaarheid en sociale betrokkenheid winnen aan belang en betekenis. Bij het multifunctionele centrum De Veste in Helmond zijn wij erin geslaagd het omvangrijke en complexe programma te vormen als een kleine stad voorzien van een menselijke schaal.

13 CREATIEF

KOW en WONINGBOUW

Progamma’s, locaties en ruimtelijke voorstellen kunnen wel op elkaar lijken, maar de uiteindelijke verschijningsvorm is altijd uniek. Wij zien het ontwerpproces als maatwerk waarbinnen efficiënt gewerkt moet worden aan het bereiken van de meerwaarde die groter is dan de optelsom van de uitgangspunten.

Creatief Consumentgericht

‘Woningplattegronden moeten voortdurend verbeteren om te blijven voldoen aan de wensen van de consument.’

In de loop der jaren hebben wij een grote diversiteit aan woningtypologieën ontwikkeld. Onze portfolio omvat bijna 20.000 woningen met een veelheid aan typen voor elke doelgroep. De vraag binnen herstructureringswijken is gericht op een woningtype dat beter aansluit bij de diverse culturele achtergronden en bovendien

Park Allemansgeest, Voorschoten

levensloopbestendig is. Verschillende door ons bureau ontwikkelde woningtypen zijn inmiddels bekend geworden als ‘kangaroewoning’ en ‘familiewoning’. Een ander, door ons bureau ontwikkeld concept is de ‘toolbox’ voor woningdifferentiatie. Door middel van een optiepakket kan een reeks mogelijke doelstellingen worden verwezenlijkt. De variëteit die daarmee bereikt kan worden hangt mede af van het stedenbouwkundige programma. Zo ontstaat meer keuze in woonkwaliteit voor verschillende doelgroepen, met de daarbij bijbehorende prijsdifferentiatie.

15 CREATIEF

Elk woningtype vormt een praktische afspiegeling van de leefstijl van de beoogde bewoner. Het woonprogramma is continu aan verandering onderhevig en daarom moeten woningplattegronden voortdurend worden geëvalueerd. Een goed ontwerp plaatst het woningtype en de woningensembles in een stedenbouwkundig verband. Omgekeerd versterkt het stedenbouwkundige plan de woonkwaliteit voor de mogelijke doelgroep.

Duurzaam Klimaatbewust bouwen

‘Eisen die aan duurzaamheid en energieconcepten worden gesteld staan ontwerpkwaliteit en originaliteit niet in de weg.’

In 1994 ontwierpen we de Kleine Aarde in Boxtel, wat toen het eerste ‘Cradle to Cradle’ gebouw van Nederland was. Ruim tien jaar geleden ontwierpen we een volledig duurzaam verantwoord DuBo Centrum. Eind jaren negentig volgde woonwijk Nieuw Terbregge op een lastige plek in Rotterdam. Toen werd dat een duurzame sprong voorwaarts genoemd.

De Kleine Aarde, Boxtel Het eerste ‘Cradle to Cradle’ gebouw van Nederland

Al bij de start van een project moet integraal worden nagedacht over gebiedseigen toepassingen, zodat een synergetisch concept kan worden ontwikkeld. Het programma van eisen moet worden gecombineerd met de natuurlijke mogelijkheden. Zon, wind, lucht en regen worden gezien als nuttige ‘klimaatproducten’ waarmee

voordeel te behalen is. Duurzaam bouwen wordt dan klimaatbewust bouwen. Ook het ontwerp zelf genereert omstandigheden die van invloed zijn op het klimaat en de energiehuishouding. Besparingen op de realisatie en energieverbruik worden mogelijk. Wij zijn voortdurend bezig met het ontwikkelen van nieuwe energieconcepten en technologieën en werken ondermeer aan een betaalbare ‘nulenergie woning’. Verder is er nauwe samenwerking ontstaan met de grondleggers van de ‘Cradle to Cradle’ filosofie, William McDonough + Partners. In onze uitgave ‘Duurzame Projecten’ hebben wij verschillende projecten voorzien van een indicatieve waardering op duurzaamheidscriteria. De categorieën zijn: energie, water, materialen, mobiliteit, binnenmilieu, groen en sociaal-culturele aspecten. De totaalscore is een gewogen gemiddelde, samengesteld uit de zeven categorieën, waarbij de EPC factor de belangrijkste is. In de projectdocumentatie is deze grafische weergave van duurzaamheidscriteria te zien.

17 DUURZA AM

KOW en WONINGBOUW

Voor KOW is duurzaam ontwerpen een vanzelfsprekendheid. Door duurzaam te bouwen wordt volgens ons pas echt ecologische en maatschappelijke verantwoordelijkheid genomen. Duurzaam bouwen is bovendien ook erg leuk en inspirerend! Het is telkens weer een uitdaging te komen tot de juiste afweging van maatregelen om zodoende het beste voor elk project te bereiken.

Vakmanschap Bureau

‘Voor ons is architectuur maatwerk dat voortdurend wordt afgestemd op de ambities van de opdrachtgever, het gevraagde woonprogramma en de mogelijkheden van de omgeving.’

Met de toename van de diversiteit en complexiteit van de projecten is het in toenemende mate noodzakelijk om tijdig en flexibel in te spelen op de diverse voorwaarden, de juridische aspecten en het management van de opgave. Omdat het belang van de opdrachtgever en de kwaliteit van de gebouwde

Metropole, Den Haag Herontwikkeling voormalige bioscooplocatie.

omgeving daarin centraal staan, is een permanente vernieuwing en verdieping noodzakelijk. Het vinden van een goede balans tussen dikwijls confronterende wensen en eisen rekenen wij tot onze zorg. Wij zijn van mening dat werken met en werken bij KOW betekenisvol en inspirerend moet zijn. Daarom dagen wij voortdurend onze opdrachtgevers, onze medewerkers en andere marktpartijen uit om kritisch naar ons vakgebied en de ontwikkelingen van de markt te blijven kijken. Met het organiseren van fora, discussiemiddagen en evenementen benadrukken wij het belang van de maatschappelijke rol die wij allen spelen in de realisatie van de gebouwde omgeving.

19 VAKMANSCHAP

KOW en WONINGBOUW

Met onze kennis en ervaring in de woningbouw zien we kans om verantwoorde, originele en inspirerende oplossingen te blijven ontwikkelen. Binnen onze kantoren beschikken wij over veel bekwame en ervaren medewerkers en over vrijwel alle disciplines binnen het vakgebied. Dit maakt het mogelijk snel en efficiënt de juiste teams per project samen te stellen. Zo kunnen we een integrale aanpak bieden.

Vakmanschap Kwaliteit

‘Ontwerpen is een creatief en dynamisch proces. Verschillende innovatieve samenwerkingsvormen blijven daarom noodzakelijk.’

Wij betrekken in het beginstadium zoveel mogelijk kennis in het ontwerpteam. Meestal zijn dat onze stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, interieurarchitecten, experts op het gebied van duurzaam bouwen en ook vertegenwoordigers van toetsende instanties. Zo ontstaat in de beginfase al een goede afstemming van de disciplines en een efficiënt verloop van het ontwerpproces.

MFA Palet Vliedberg, Vlijmen Foto tijdens een workshop met betrokkenen. In opdracht van Stichting Woonveste is een programma ontwikkeld bestaande uit 40 huurwoningen, basisschool, kinderdagverblijf, BSO, peuterspeelzaal, gymzaal, een buurthuis en een aantal kantoren voor maatschappelijke instellingen.

Toepassing van BIM - technieken

Doelgroepen, budgetten en stedenbouwkundige randvoorwaarden dienen in de initiatieffase verkent te worden. Wij geven in deze fase een doorkijk naar de verschillende scenario’s, om te komen tot een optimaal ontwikkelplan dat past bij de ambities van de opdrachtgever. Vervolgens wordt een financiële indicatie

gegeven, zodat eventuele wijzigingen kunnen worden aangebracht en een tijdige toetsing kan plaatsvinden. In de loop van het proces worden de mogelijkheden tot beïnvloeding van de investeringkosten steeds kleiner en het resultaat steeds duidelijker. Daarom is tijdens de uitwerking en de uiteindelijke realisatie een actieve bewaking van de kosten en de geformuleerde ambitie van groot belang. Door het toepassen van volledig driedimensionale BIM modellen (Bouw Informatie Model) bieden wij alle partijen de mogelijkheid om al in een zeer vroeg stadium inzicht te krijgen in de verschijningsvorm en de materiaalkeuze. Het gebruik van goede BIM modellen levert enorme voordelen op voor alle betrokken partijen. In alle stadia van het proces wordt het mogelijk om verantwoorde keuzes te maken in kosten, materialen, uitvoering, exploitatie en kwaliteit. Verder kan al in een vroeg stadium een indicatie worden gegeven van de benodigde meerjaren onderhoudsramingen en exploitatieberekeningen.

21 VAKMANSChAP

KOW en WONINGBOUW

Door overleg, observaties, uitgebreide analyses en workshops kunnen adviseurs de ambities van de opdrachtgever begrijpen en vertalen. Het ontwerp van de architect dient in aanvang flexibel te zijn om voortschrijdend inzicht bij alle partijen toe te staan. Door het vroegtijdig betrekken van die adviseurs kunnen mogelijke en gewenste invalshoeken integraal worden meegenomen in het plan.

Vakmanschap Kostenbewust

‘De beginfase van een project is voor de bouwen exploitatiekosten dikwijls cruciaal. In deze fase worden fundamentele keuzes gemaakt, die bepalend zijn voor de latere ontwikkeling.’

De meeste fundamentele keuzes in een project worden doorgaans in een vroeg stadium gemaakt. Dergelijke beslissingen hebben ingrijpende gevolgen voor de kostenstructuur van een project. Taakstellende budgetten zullen direct bij de start integraal moeten worden meegenomen in het ontwerpproces. Volgens ons moet het ontwerp van een woning een hoogwaardige woonkwaliteit hebben, en tegelijk een dierbare leefomgeving scheppen. Goede samenwerking en de bereidheid tot een brede aanpak zijn daarbij noodzakelijk. Dit vraagt wel om een zorgvuldige budgettaire verkenning, waarbij ambities en wensen in balans worden gebracht. Vroegtijdige en heldere afspraken zijn van groot belang. Zo hoeft de keuze voor

de Wasserij, De Bolder onderweg studentenwoningen, naar Schiedam Den Haag

duurzaam bouwen niet altijd een grotere investering te vragen en kunnen stadsverwarming, vegetatiedaken en open bestrating zonder riolering zich binnen enkele jaren terugverdienen. Bij renovatie moet veelal maatwerk worden geleverd. Bestaande (mogelijk historische) panden laten zich niet vangen in een standaard oplossing. Het verduurzamen van de huidige woningvoorraad is daarom een belangrijk aandachtsveld van ons bureau. De inventarisatie van de bestaande situatie, het advies over mogelijke CO2 reductie en het ontwikkelen van nieuwe technieken voor deze specifieke projecten zijn enkele van onze specialismen. Uiteindelijk staat of valt een succesvol integraal project met een gezonde financiële visie. De verschillende samenwerkingsverbanden met de uitvoerende partijen moeten worden verkend om zo tot de meest optimale contractvorm te komen.

23 VAKMANSChAP

Door de voortdurend veranderende economische en maatschappelijke context is bezinning op de rol van de woningaanbieder permanent noodzakelijk. Zeker wanneer sociale doelstelling tot de ‘core business’ wordt gerekend.

Referentieprojecten Groengebonden wonen

Groengebonden wonen

Wonen in het groen is voor uiteenlopende doelgroepen een ideale setting. ’s Zomers is de tuin of veranda een verlengstuk van de woonkamer. Tuinkamers worden speelkamers in de winter. De overgang van binnen naar buiten en andersom. De woonbeleving houdt niet op bij de voordeur. Elke opgave kent voor ons specifieke uitdagingen. Geen project is hetzelfde door de invloed van stedenbouw, ligging en oriëntatie. De simpele opgave om de aard

van de voordeur te bepalen kan van grote invloed zijn op een project. KOW heeft uiteenlopende innovatieve parkeeroplossingen ontwikkeld, waaronder de bekende voorbeelden in Hoornse Zoom of Nieuw Terbregge. Deze oplossingen houden de kwaliteit van de openbare ruimte en de beleving van binnen naar buiten in stand. Ook in binnenstedelijke context zijn daarom groengebonden woonkwaliteiten mogelijk.

27 Groengebonden wonen

KOW en WONINGBOUW

‘Groengebonden wonen is voor ons de opgave om het wonen optimaal te verbinden.’

De Groene Kreek Watervilla’s en flexibele woningen in Zoetermeer Oosterheem

Locatie:

Oosterheem, Zoetermeer

Naam:

De Groene Kreek

Differentiatie:

20 watervilla’s en 45 flexibele woningen

nul energie voorbereid

Totale oppervlakte: ± 8800 m2 Ontwerp:

KOW X, 2000

Status:

Gerealiseerd (2006)

Opdrachtgever:

Bouwfonds Delft

de groene kreek

Groengebonden wonen

29

Flexibele woningen (links) en waterwoningen (rechts)

In de VINEX wijk Oosterheem, bij Zoetermeer zijn 65 duurzame woningen ontworpen, 20 watervilla’s, 45 flexibele woningen. Het ontwerp van deze woningen is tot stand gekomen met intensieve bewonersparticipatie.

mogelijk individuele wensen worden gerealiseerd. Eenheid is er ook in materialisatie, er is gekozen voor een naturel uitstraling van de materialen en een rustige sobere kleurstelling.

Er zijn twee typen flexibele woningen. Eén type vormt een wand van twee- en drielaagse woningen met daarboven een energiedak (voor PV en zonnecollectoren) als verbindend element. Het andere type bestaat uit brede woningen rond binnenhoven. Beide typen kennen een basiswoning met vele uitbreidings- en keuze mogelijkheden. Houten rasters geven het kader aan waarbinnen uitbreidingen mogelijk zijn. Zo blijven de woningen een eenheid, terwijl zoveel

De ruimte tussen de woningen is zo open mogelijk gehouden. Bewoners hebben gekozen voor kleinere privétuinen ten gunste van collectief groen, dat mede door de bewoners beheerd zal worden. De hoven blijven autovrij en het gebied krijgt een natuurlijke inrichting. De woningen zijn bouwkundig voorbereid om energie nul (CO2 neutraal) te worden. Een deel van de woningen heeft een warmtepomp, en PV en thermische zonneenergie met seizoensopslag zijn direct inpasbaar.

* * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

TOTAL SCORE

* * * *

Klapwijk Eilandenrijck in Berkel

Locatie:

Klapwijkseweg, Berkel

Naam:

Klapwijk

Differentiatie:

71 woningen op basis van 2 typen

Parkeren: op eigen terrein Ontwerp:

KOW Architectuur, 2004

Status:

Gerealiseerd (2006)

Opdrachtgever:

Proper Stok Woningen

klapwijk

Groengebonden wonen

31

Impressie

Aan de rand van de nieuwe wijk Meerpolder in Berkel en Rodenrijs is het unieke plan Eilandenrijck gerealiseerd met in totaal 71 geschakelde twee-onder-een-kap eiland-woningen. De eerste en tweede fase waren twee eilanden met in totaal 47 woningen. De woningen liggen op zes eilanden, waarbij de waterrijke en groene omgeving bepalend zijn. De architectuur van de twee-onder-een-kapwoningen spreekt bijzonder tot de verbeelding. De traditionele vormgeving met mooie overstekken, erkers, diverse openslaande deuren en lichte kleurstelling van de woningen zorgt voor een stijlvolle uitstraling. Deze wordt

nog eens versterkt door de keuze om de woningen uit te voeren geheel in witte (gekeimd) of roodbruin metselwerk in combinatie met de blauw/grijze dakpannen. De woningen zijn gerealiseerd op kavels vanaf ongeveer 220 tot 315 m2 en hebben een inhoud van gemiddeld 500 m3. Afhankelijk van de individuele woonwensen kan de woning door de vele uitbreidingsmogelijkheden nog verder worden uitgebreid. Het gebruik van kwalitatief hoogwaardige en duurzame materialen spreekt voor zich.

De Groote Wielen Watertuinen ‘s-Hertogenbosch

Locatie:

De Zonkade, ‘s-Hertogenbosch

Naam:

De Groote Wielen

Differentiatie:

74 woningen

Ontwerp:

KOW X, 2003

Status:

Gerealiseerd (2005)

Opdrachtgever:

Bouwfonds Ontwikkeling BV

Deze nieuwe stadsrand is vormgegeven als een waterrijk woongebied. Stedenbouwkundig is het concept van dit plan gebaseerd op het creëren van contrasten. Een sterke statige ruggegraat met rijwoningen is gecombineerd met een ‘zwerm’ ogenschijnlijk willekeurig gelegen vrijstaande- en twee-onder-één-kap woningen daar omheen. Er is een eilandenstructuur gecreëerd, met wonen direct aan het water. Het water is de sfeerbepalende factor binnen de buurt. Regenwater wordt rechtstreeks geloosd op het oppervlakte water. Daarnaast heeft het water een ecologische functie, beplanting zorgt ervoor dat het water gezuiverd wordt.

de groote wielen

Groengebonden wonen

33

De bebouwing sluit aan op het beeldkwaliteitplan, dat refereert aan scandinavische dorpen. De woningen hebben een frisse en lichte uitstraling. Afwisselende kleuren zijn hierbij mede sfeerbepalend. In de materialisering komt dit tot uiting door het gebruik van baksteen afgewisseld met contrasterende gevelmaterialen zoals glas en sidings. Door een groot pakket aan opties (vlonders, uitbouwen, carports) aan te bieden, ontstaat een gevarieerd beeld. De woningen voldoen aan hoge duurzaamheidseisen, onder andere de energieprestatiecoëfficiënt is gemiddeld 0,67 en er is FSC-hout toegepast.

* * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

TOTAL SCORE

* * * *

De Laak Vathorst Amsterdamse grachtenwoningen met 2 appartementenblokken

Locatie:

Weteringkade (Vathorst), Amersfoort

Naam:

De Laak

Differentiatie:

84 woningen verdeeld over 2 blokken

60 eengezinswoningen

16 geschakelde souterraintypes

8 appartementen verdeeld over 2

poortwoningen

Parkeren:

92 parkeerplaatsen op het binnenterrein

inclusief 8 garages

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2008)

Opdrachtgever:

AM Wonen

Het ontwerp refereert aan de Hollandse waterstad, de grachtenpanden en omvat 84 woningen verdeeld over 2 stedenbouwkundige blokken. Om de aanblik van de kades en de straten te vrijwaren wordt ruimschoots voorzien in parkeermogelijkheid op het binnenterrein. Door de pandsgewijze ontwikkeling onstaat een gevarieerd gevelbeeld; Statige gevels wisselen elkaar af in materialisering en gevelopbouw. Er zijn 3 hoofdtypes

de laak vathorst

Groengebonden wonen

35

met elk verschillende subtypes door te variëren in (verdiepings- en kozijn)hoogte en dakvormen. Het ontwerp heeft veel detail: veel witte elementen; horizontale gevel- en dakbanden, goten, dakbeëindigingen, kozijnnegge van slechts 20 mm, dik kozijnhout 90 mm (wit); de zogenaamde witwaarde van het ontwerp.

Gevelbeeld grachtenwoningen Weteringkade

Ecozone Roomburg Uitzicht en zoninstraling

Locatie:

Octavialaan, Leiden

Naam: EcoZone Roomburg Differentiatie:

42 woningen (150 m2 per stuk)

waaronder 3 schoolwoningen

Totaal:

6300 m2

Ontwerp:

KOW X, 2004

Status:

Gerealiseerd (2006)

Opdachtgever(s):

Gemeente Leiden

ecozone roomburg

Groengebonden wonen

37

Wonen aan het water

De woningen in de belangrijke ecologische verbindingszone van de duurzame wijk Roomburg, hebben energie, groen, binnenmilieu en flexibel en aanpasbaar bouwen als thema’s. Om de groene ruimte zo groot mogelijk te houden is gekozen voor patiowoningen. De ecozone vormt een gemeenschappelijke groengebied en heeft tevens een parkfunctie voor de wijk. De woningblokken aan de noordzijde liggen los in het groen, de zuidbebouwing vormt een wand met een opening naar de ecozone. Hoogteverschillen en het water waarborgen privacy. Uitgangspunten bij het flexibele ontwerp waren uitzicht op de ecozone en zoninstraling. De brede woningen hebben een op de zon gerichte opbouw, de woonruimten liggen rond de patio.

De materialisatie contrasteert met het groen. De oranjerode keramische elementen en de metalen roosters worden tegelijkertijd weer met de ecozone verbonden door de gevelarchitectuur met gevelbegroeiing. De frames met begroeiing zorgen voor een gelaagde gevel en hebben een zonwerende functie. Achter de frames zijn de woningen eenvoudig uit te breiden. De woningen zijn energiezuinig (EPc = 0,75) en zijn voorzien van vegetatiedak, daktuin, hout met FSCkeurmerk, nestelmogelijkheden en natuurvriendelijke oevers. Regenwater wordt op het oppervlaktewater geloosd. Drie woningen zijn schoolwoningen en worden tijdelijk als klaslokalen gebruikt.

* * * * * * * * * * * * * * * *

TOTAL SCORE

* * *

De Hoornse Zoom Ruimtelijkheid en innovatieve parkeeroplossing in hoge dichtheid

Locatie:

Hoornseweg/Reinier de Graafweg, Delft

Naam:

De Hoornse Zoom

Differentiatie:

Stedenbouwkundigmasterplan van

ca. 12 ha met 500 woningen

Ontwerp en uitwerking:

170 grondgebonden woningen

30 appartementen

Parkeren:

Op eigen terrein (1/1,6)

Ontwerp:

KOW Stedenbouw en KOW Architectuur, 2003

Status:

Gerealiseerd (2008)

Opdrachtgevers: Amstelland Ontwikkeling, Rabo Vastgoed, Citadel BV

Stedenbouwkundige situatie

Stedenbouwkundige visie Het extensieve bedrijventerrein tussen Delft en Den Hoorn verandert in een stedelijke woonlocatie. De uitgangspunten zijn: het maken van een stedenbouwkundig sterk ensemble, de groen- en waterstructuur als kwaliteitsdragers van de openbare ruimte, ruimtelijkheid binnen de relatief hoge dichtheid door zichtlijnen, een centraal groengebied als interne schakel en informele route, identiteit en woonkwaliteit door klassieke stedenbouwkundige elementen, duurzame parkeeroplossingen en integratie van een ecologische zone. Het ontwerp heeft een eenvoudige stedenbouwkundige hoofdstructuur, met een hiërarchische opbouw en duidelijke begrenzingen. Het centrale hoefijzer vormt de hoofdontsluiting en is samen met de singel en de vijver het bindende element. De deelgebieden hebben door hun ligging aan park, laan, vaart of singel en de keuze voor herkenbare ruimtevormen zoals straat, laan, singel, vijver, park, of hof een sterke identiteit.

Beeldkwaliteit architectuur Het vocabulaire is dat van de jaren ’30 wijk: sterke horizontaliteit, overstekende kappen, erkers op de begane grond, lateien, rode baksteen, entree aan de straatzijde en bijzondere kopwoningen. De bebouwing ondersteunt de continuïteit van de straatwand. Beeldkwaliteit openbare ruimte Het Hoefijzer is de hoofdontsluitingsroute binnen het plan. Het heeft het kenmerk van een laan, met bomen aan beide zijden en met een singel naast de weg. De samenhang tussen de openbare ruimte en de woningen komt tot stand door het afstemmen van de kleur van de bestrating met de kleur van de gevels, en door duurzame lage gemetselde erfbegrenzingen.

De Hoornse zoom

Groengebonden wonen

39

Referentieprojecten Gemengd en gemeenschappelijk wonen

Gemengd en gemeenschappelijk wonen

De nieuwe opgave van de laatste jaren bestaat uit de samenkomst van uiteenlopende programma’s onder één dak. Zowel in nieuwe uitleggebieden als bij ontwikkelingen in dorpscentra en wijkkernen vormt deze opgave vaak het sluitstuk van of de kroon op een ontwikkeling. Dit zijn de nieuwe maatschappelijke vormen van waarin gemeenschappelijkheid en samenhang tot uiting komt. Elke opgave is uniek; wat de opgaven gemeen hebben is de uitdaging om de samenkomst van uiteenlopende onderdelen op overtuigende wijze vorm te geven, op een manier die een duurzame verbeelding van

gemeenschapszin geeft. Onlosmakelijk speelt schaal en samenhang een grote rol; hoe kan de schaal van deze opgave waarin woningen worden samengebracht met een cultuurhuis, zorgvoorzieningen of een school? De combinatie van verschillende functies en woningtypen. Met het concept ‘Gebouw als een stadje’ hanteert KOW een ontwerpprincipe dat op een prettige en ongedwongen manier de samenkomst van uiteenlopende programma’s mogelijk maakt in een schaal die teruggebracht kan worden naar ontspannen proporties.

43 gemengd en gemeenschappelijk wonen

KOW en WONINGBOUW

‘Met het concept ‘Gebouw als een stadje’ hanteert KOW een ontwerpprincipe dat op een prettige en ongedwongen manier de samenkomst van uiteenlopende programma’s mogelijk maakt in een schaal die teruggebracht kan worden naar ontspannen proporties.’

MFC De Veste Multifunctioneel centrum

Locatie:

Brandevoort, Helmond

Naam:

Multifunctioneel centrum (MFC) ‘de Veste’

Differentiatie:

17,155 m² bvo.

34 woningen/appartementen,

kinderdagverblijf, peuterspeelzaal +

BSO, brede school met 20 lokalen,

sociaal cultureel centrum,

sportcomplex, tuinen en schoolpleinen

Parkeren:

Parkeergarage met 222 pp

Ontwerp:

KOW Architectuur en KOW Interieur, 2003

Status:

Gerealiseerd (2006)

Opdrachtgever(s): Gemeente Helmond

MFC De Veste


45

Een gebouw als een stadje

Soms is de beste strategie een complex programma te groeperen als een kleine stad, zoals we bij het multifunctioneel centrum De Veste in Brandevoort/ Helmond hebben gedaan. KOW heeft voor complexe gemengde opgaven een concept ontwikkeld dat op verschillende wijzen wordt vormgegeven maar wel berust op hetzelfde principe: een gebouw als een stadje. Deze strategie maakt het mogelijk maximaal in te spelen op landschappelijke karakteristieken en uiteindelijk hierin op vanzelfsprekende wijze op te gaan. MFC De Veste is een multifunctioneel centrum in Brandevoort dat op een historisch stuk grond is gebouwd. Als deel van het thema “een gebouw als een klein stadje” hebben alle functies een eigen uiterlijk en design gekregen. De binnenplaatsen en de tuinen bieden rust, veiligheid en avontuur.

De kinderopvang, voor- en naschoolseopvang en kinderen op de kleuterschool hebben veilige speelplaatsen met veel natuurlijke speelobjecten. Voor de kinderen op de basisschool zijn er alternatieven zoals het bouwen van hutten. MFC De Veste heeft een centrale plek in Brandevoort gekregen. Ook zit er in het programma een sociaal cultureel centrum met een horecagelegenheid, een grote sporthal voor speciale evenementen en kleine sportzalen voor activiteiten. MFC De Veste bevat 30 appartementen en woningen. Ook zijn er 222 parkeerplaatsen onder het centrum komen.

De Singelhof Inpassen woonzorgcomplex in landelijke dorpskern

Locatie:

Hammersdreef/Kluiskade, Maasland

Naam:

Woonzorgcomplex “De Singelhof”

Differentiatie:

Multifunctioneel woonzorgcomplex

62 huur- en 15 koop appartementen voor

zelfstandig wonen, hoofdkantoor van

Stichting Welzijn Midden-Delftland,

kantoorruimte van Zorginstelling Pieter

van Foreest, kleinschalig wonen voor

12 mensen met zorg van Pieter van

Foreest en recreatiezaal t.b.v.

activiteiten voor alle Maaslandse ouderen

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2008)

Opdrachtgever:

Algemene Woningstichting Maasland

De Singelhof


47

Situatie begane grond

In 2003 hebben de gemeente Midden-Delfland en de Algemene Woningstichting Maasland het initiatief genomen tot een aanzienlijke impuls voor het wonen voor 60 plussers in Maasland. Met behulp van adviesbureau Oranjewoud is onderzocht welke mogelijkheden er waren, en aan welke randvoorwaarden een complex van zorgwoningen zou moeten voldoen. Als locatie is het gebied tussen de Hammersdreef, Hofsingel, Postlaan en Kluiskade geselecteerd. Daarbij werd duidelijk dat op de plek van 33 bestaande, gedateerde, seniorenwoningen ruimte was voor een nieuwe ontwikkeling, midden in Maasland.

In totaal bestaat het nieuwe gebouw uit 78 seniorenwoningen, waarvan 62 huur en 15 koopwoningen. Daarnaast bevat het complex twee eigen units voor 2 x 6 psychogeriatrische patiënten. Het naastgelegen bestaande ouderencomplex maakt integraal onderdeel uit van de herontwikkeling. De ontmoetingsruimte van dit complex is uitgebreid met een grootkeuken, functioneert als restaurant.

De Wielewaal Huisvesting en voorzieningen voor verstandelijk gehandicapten

Locatie:

Charlois, Rotterdam

Naam:

De Wielewaal

Differentiatie:

9 woongebouwen (5622 m2 BVO) voor

102 verstandelijk gehandicapten,

Centraal voorzieningengebouw

(2489,7 m2 BVO) kantine, dagbesteding,

kantoren en therapeutisch zwembad

(548,4 m2 BVO)

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2008)

Opdrachtgever:

ASVZ Zuid West

Aannemer:

Bouwonderneming Stout BV

Adviseurs:

Smit Westerman (constructie)

Grontmij (E&W en infra adviseur)

49 de wielewaal


Totale oppervlakte: 8660,1 m2 BVO

Centrale hal voorzieningengebouw

De opgave bestaat uit het realiseren van vernieuwende huisvesting voor 102 verstandelijke gehandicapten in de wijk in Charlois, Rotterdam. Onderdelen zijn het stedenbouwkundig plan, een centrale voorzieningengebouw en 9 woningen voor 17 woongroepen. De structuur van de bebouwing staat los van de direct omliggende bebouwing en heeft een open karakter. Voor het voorzieningengebouw ligt een parkje. Het gebouw

heeft op de begane grond open, terugliggende hoeken. Dit begeleidt de route naar en van de dijk en richting de wijk. De woningen staan los in het groen in een vast ritme waardoorheen een informele wegenstructuur loopt. Om het open karakter niet te verstoren geschied het parkeren vooral aan de randen van het gebied.

De Masemude Seniorenappartementen met recreatieruimte

Locatie:

De Masemude, Monster

Naam:

De Masemude

Differentiatie:

54 appartementen voor ouderenzorg

en recreatiepaviljoen

Parkeren:


Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2006)

Opdrachtgever(s): Stichting R.K. Bejaardenpaviljoen

De Masemude

Arcade (voorheen St. West Ambacht)

De masemude


51

Recreatiepaviljoen

Situatie

Het combinatieproject Opmaat Masemude is ontworpen voor enerzijds een stichting welke 54 levensloopbestendige woningen initieert en anderzijds voor een zorginstelling die een compleet pakket aan zorg in de vorm van 62 intramurale zorgeenheden en 32 pg verpleegeenheden zal aanbieden. Dit laatste in de vorm van vier groepen van acht beschermde wooneenheden. Verder wordt het complex gecompleteerd met een reeks aan de zorggerelateerde functies, zoals onder andere een artsenpraktijk, maatzorg, winkels en een recreatieve ruimte. Het duurzaam energiegebruik in dit project komt tot uiting in het gebruik van een warmte terugwinningsy-

steem en het gebruik van een warmtepompsysteem, waarmee door middel van warmteopslag in de diepere aardlagen van de locatie, warmte opgeslagen, dan wel teruggewonnen wordt. Hierdoor zal doorgaans een energiebesparing plaatsvinden van 30 tot 60%. De constructie van het project wordt op innovatieve wijze vormgegeven. Flexibiliteit en terugbouwbaarheid zijn de belangrijke randvoorwaarden. Samen met duurzaam materiaalgebruik en een duurzaam plan voor de energiehuishouding maakt deze ontwikkeling tot een toekomstgericht project.

* * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

TOTAL SCORE

* * * *

Hart van Zuid Transformatie industriëel erfgoed naar woongebied

Locatie: Esrein, Hengelo Naam:

Hart van Zuid

Differentiatie: Stedenbouwkundig schetsontwerp en

29 woningen, 8 appartementen

Parkeren:

26 pp op eigen terrein

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2008)

Opdrachtgevers: Van Wijnen Projectontwikkeling Oost B.V.

Hart van Zuid

ries Indust

traat


53

Esrein

Situatie

Referentieprojecten Stedelijk wonen

Stedelijk wonen

Stedelijkheid is een optelsom van verschillende ervaringen. De rijkheid aan programma’s en functies, het binnen handbereik hebben van uiteenlopende voorzieningen en de mogelijkheid elke dag weer nieuwe indrukken op te doen lokt velen naar de stad, of naar de stad terug. Uiteenlopende doelgroepen vinden hun weg naar een stedelijke (woon)omgeving. De nadruk op jongere en oudere doelgroepen stelt bijzondere uitdagingen. Bijzondere ontsluitingstypen, oplossingen voor parkeren, vermenging van functies en doelgroepen binnen dezelfde bouwstructuur zijn het gevolg. Hoge dichtheden en vermenging van functies zijn mogelijk zonder aan kwaliteit in te boeten, integendeel. De bepaling van de opgave is echter de eerste en belangrijkste stap in het creatieve proces. De oplossing

komt voort uit het stellen van de vraag. Inmiddels heeft KOW een reeks projecten opgebouwd waarin integrale oplossingen tot aantrekkelijke stedelijke milieus hebben geleid. Van woon–werkwoningen tot familiewoningen. Ook hier kan aandacht voor details tot nieuwe ontdekkingen leiden. Door actief aan de ontwikkeling van nieuwe typen en doelgroepen te werken zijn we in staat om snel te reageren op nieuwe ontwikkelingen in markt en maatschappij.

57 stedelijk wonen

KOW en WONINGBOUW

‘De rijkheid aan programma’s en functies, het binnen handbereik hebben van uiteenlopende voorzieningen en de mogelijkheid elke dag weer nieuwe indrukken op te doen lokt velen naar de stad, of naar de stad terug.’

De Wasserij Studentenwoningen en bedrijfsruimte

Locatie:

Asmanweg, Den Haag

Naam:

De Wasserij

Differentiatie:

80 studenten-/jongerenwoningen

750 m2 bedrijfsruimte

16 interne parkeerplaatsen

Ontwerp:

KOW Herstructurering, 2005

Status:

Gerealiseerd (2008)

Opdrachtgever:

Ceres projecten, Den Haag

Aannemer:

Stebru Bouw BV,

Nieuwerkerk a.d. IJssel

de wasserij

Stedelijk wonen

59

Geveldetail met vouw- schuifpui

Studenten in de wasserij Op de plaats van een voormalige wasserij in Den Haag, heeft KOW Herstucturering plannen gemaakt om het bestaande gebouw voor hergebruik geschikt te maken. Na diverse studies is de uitkomst vervangende nieuwbouw.

Het Parklift parkeersysteem en studentenappartementen op de verdieping

Op de locatie wordt een ‘monoliet’ gesitueerd met daarin 80 appartementen voor jongeren. Op de begane grond is een bedrijfsruimte van ca. 750 m2 ontworpen, die plaats biedt aan een apotheek en een huisartsen praktijkruimte.

Parkeren wordt binnen het gebouw opgelost door het Wöhr Parklift parkeersysteem. Door dubbel grondgebruik worden 16 interne parkeerplaatsen mogelijk gemaakt. De Wasserij is maart 2008 opgeleverd.

Centrum Noord Wassenaar Vernieuwing bestaand centrum met appartementen, winkels en parkeergarage

Locatie:

Luifelbaan, Wassenaar

Naam:

Centrum Noord

Differentiatie:

38 woningen, 4000 m2 winkels

Parkeren:


Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2007)

Opdrachtgevers:

Provast Den Haag

Ontwikkelaar:

Provastgoed Nederland BV

Situatie

De bestaande architectuur in de directe omgeving van de Luifelbaan / Van Hogendorpstraat is een mengeling van de periode wederopbouw en “oud “ Wassenaar en sluit zodanig niet op elkaar aan. Daarom is gekozen voor een eigen, overbruggend architectuurbeeld dat associaties oproept met begrippen als allure, klassiek en chique. In de kleurstelling (verschillende wittinten) is aansluiting gezocht bij de periode wederopbouw, terwijl de architectuur refereert aan de oorspronkelijke bebouwingstypologie. Die overbrugging wordt mede gerealiseerd door luchtige elementen in glas en staal aan de Luifelbaanzijde. Door een klassiek vormgegeven kiosk aan de Van Hogendorpstraat wordt een aantrekkelijke omgeving gerealiseerd voor bewoners en winkelend publiek. De ingang van de parkeergarage wordt op een natuurlijke wijze verwerkt in de kioskbebouwing. Het eerder door KOW ontworpen complex aan de Rozenboomlaan in Voorburg kan als referentieproject worden beschouwd. Detail gevel

centrum noord wassenaar

Stedelijk wonen

61

Ahornstraat Sociale woningbouw met hoge dichtheid

Locatie:

Ahornstraat, Utrecht

Naam:

Ahornstraat

Differentiatie:

83 woningen (sociale huursector)

Parkeren:

72 pp bebouwd, 13 pp openbaar

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2007)

Opdrachtgever:

Mitros Ontwikkeling

ahornstraat

Stedelijk wonen

63

Geledingen met verschillende texturen van het gebouw aan de Ahornstraat

De wijk Ondiep komt als één van de eerste Utrechtse wijken voor herstructurering in aanmerking. Binnen de wijk Ondiep komt de locatie Ahornstraat als één van de eerste aan bod. Zoals volgens de planidentificatie vereist, zal er op de locatie sociale woningbouw worden ontwikkeld met een hogere dichtheid. Het aantal woningen zal in de toekomst hard nodig zijn als vervangende huisvesting voor bewoners van het Kleine wijk en de Heringastraat. Het relatief grote gebouw heeft een geleding gekregen om te kunnen aansluiten op de schaalgroottes van de omliggende bebouwing. De horizontale verdeling heeft een klassieke opbouw van plint, tussenlaag en toplaag. De plintlaag wordt gemaakt met penanten en is anderhalve verdieping hoog. De metselwerk penanten maken het mogelijk om de halfverhoogde woonlaag visueel te koppelen aan het maaiveldniveau. Door de woningen meer te betrekken aan het straatniveau ontstaat meer sociale controle. De toplaag wijkt af en beëindigt zo het gebouw. Om dit effect te versterken wordt de toplaag gemaakt met een keramisch materiaal.

Het materiaal springt iets terug ten opzichte van het metselwerk en verwijst naar een kaplaag met pannen. De transparante trappenhuizen delen de langsgevel op in leesbare delen en duiden meteen de entreepartijen aan. De entreepartijen zijn transparant en ruim opgezet. De hoek van het gebouw heeft juist weer massa gekregen om zodoende het ritme van de trappenhuizen niet te verstoren. Vanwege de geluidsbelasting zijn op de westhoek loggia’s ontwikkeld in plaats van open balkons. De kopgevel aan de Laan van Engelswier is opgedeeld in een doorgaande hoofdmassa van metselwerk en een lager deel. Om de hoofdmassa niet te verstoren, wordt het lagere deel afgewerkt met een andere textuur. De gevel aan de Boomgaardlaan oriënteert zich meer op de buitenhoeken vanwege de belemmering van het kantoorgebouw. De achtergevels zijn zoals eerder vermeld veel transparanter opgebouwd. De verspringende opbouw van de woningplattegronden geeft de mogelijkheid om de balkons te positioneren. Detaillering toplaag met keramisch materiaal aan de Westgevel

Dapperbuurt Hoogniveau renovatie

Locatie:

Commelinstraat e.o., Amsterdam

Naam:

Dapperbuurt

Differentiatie:

Hoogniveau renovatie met volledig

funderingsherstel, samenvoegingen en

plattegrondverbetering. Realiseren van

37 koopwoningen, 6 bedrijven,

8 huurappartementen met lift.

Herstel/terugbrengen waardevolle

elementen.

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2006)

Opdrachtgever(s): Ymere ontwikkeling, Amsterdam Aannemer:

Schaap Bouw, Huizen

Dapperbuurt

Stedelijk wonen

65

Achtergevel Commelinstraat in uitvoering

Hoogniveau renovatie herstelt karakter Dapperbuurt In de Amsterdamse Dapperbuurt heeft de stadsvernieuwing van de tachtiger jaren het karakter van de wijk zichbaar veranderd. Om te voorkomen dat het architectonische karakter nog verder aangetast zou worden besloot het Stadsdeel verdere sloop te verbieden. Voor 17 bouwkundig en woontechnisch slechte panden, aan de Commelinstraat e.o. had dit besluit een zeer ingrijpende betekenis.

In plaats van nieuwbouw worden de panden nu gerenoveerd cq. herontwikkeld. Zo is bij alle 7 blokken de fundering volledig vervangen en krijgen 3 blokken nieuwe achtergevels. De monumentale gevels worden hersteld. Deze restauratieve aanpak is zo compleet mogelijk, van snijvoeg tot de moderne variant van het schuifraam, van natuurstenen ornamenten tot cordonlijsten.

De Boulevard Hoogwaardige detaillering voor appartementen en commerciële ruimte

Locatie:

Boulevard 1945, Enschede

Naam:

De Boulevard

Differentiatie:

2 woontorens (waarvan 1 ca. 101 m

hoog) en laagbouw rond een groen

binnenhof. 165 luxe appartementen

en 425 m² commerciële ruimte

Parkeren:

Parkeergarage 200 pp.

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2008)

Opdrachtgever:

Ontwikkelingscombinatie

Boulevard v.o.f.

Trebbe Bouw Oost en Noord B.V.

De Boulevard

Stedelijk wonen

67

De Alphatoren

Het appartementencomplex De Boulevard bestaat uit 5 gebouwen gegroepeerd rond een groen binnenhof. Er komen in totaal 168 luxe appartementen, verdeeld over de woontoren en de overige bouwdelen, enkele winkelruimtes in de laagbouw en een markante observatieruimte van 170 m2 op de bovenste verdieping. Deze panoramaverdieping biedt een indrukwekkend uitzicht over de stad en het omringende Twentse landschap. De architectuur van de Boulevard is een aanvulling op de nieuwbouw rond het vernieuwde Van Heekplein. Om het monumentale ontwerp goed tot zijn recht te laten komen, worden de gebouwen uitgevoerd in baksteen met reliëf in de gevels.

Het karakter wordt verder onderstreept door trappen die leiden naar de hoge woontoren en toegang geven tot het binnenhof. De hoeken en de top van de toren zijn zoveel mogelijk transparant gehouden, waardoor de toren als een lantaarn in de stad zal staan. In het binnenhof tussen de diverse bouwdelen bevindt zich een semi-openbare binnentuin, die met een pocketpark aansluiting vindt bij het groene imago van de stad. De Boulevard won in 2007 de 2e prijs bij de VKG architectuurprijs.

Detailopname Alphatoren

‘t Waterfort Appartementencomplex Meer en Oever, Amsterdam Osdorp

Locatie:

President Allendelaan, Amsterdam

Naam:

‘t Waterfort

Differentiatie:

130 appartementen (14.776 m² BVO)

Parkeren:

Parkeergarage met 150 parkeerplaatsen

Ontwerp:


Status:

Gerealiseerd (2007)

Opdrachtgever(s):

Proper-Stok Woningen

Delta Forte BV

Aannemer:

Dura Vermeer Bouw Amsterdam BV

Adviseurs:

Ingenieursbureau Zonneveld (constructie)

Installatietechniek T&H (installatie)

DGMR (bouwfysica /brand)

‘t Waterfort

Stedelijk wonen

69

Overgang privé en semi openbaar gebied

‘t Waterfort is een zeer opvallend gebouw en een bijzonder appartementencomplex. Uniek vormgegeven en uniek gelegen. De 130 appartementen zijn ontworpen door KOW Architectuur in opdracht van Proper-Stok Woningen en Delta Forte. Het ligt als een veste of fort, in het water van de Sloterplas. Via een riante poort van maar liefst 25 meter breed en 6 meter hoog komt u ‘t Waterfort binnen. Zoals de meeste forten is het silhouet van het gebouw de basis van herkenning: Het silhouet is tevens aangezet door een witte contouren belijning die aan de binnenzijde een raster is geworden. De sterke contourlijsten zijn aan de binnenzijde een wit framewerk van witte opengewerkte vlakken. Hierdoor onstaat een duidelijk verschil tussen de harde donkere buitenzijde en de lichte structuur van het binnengebied. Het parkeervlak is een op het watervlak gelegen bak met daarboven een tuin als dek.

Een brug brengt u naar de parkeerlaag waar veel groen en daglicht de binnenkomst veraangenamen. Een tweede brug, voor voetgangers, leidt naar het niveau van het binnenplein. Dit plein is voornamelijk in hout uitgevoerd, met uitzondering van het middelste gedeelte dat omzoomd is met bomen. Decoratieve, stalen roosters vormen het vloergedeelte. De lichte en vriendelijke gevels van de binnenzijde van de bouwblokken vormen een scherp contrast met de meer robuuste buitengevel. Voor de buitenzijde en de plint van het gebouw is een stevige roodbruine steen gebruikt. De kozijnen en hekwerken krijgen dezelfde kleur als het metselwerk. Hierdoor ontstaat een harmonisch geheel.

Icoon aan de Sloterplas

Referentieprojecten Nieuwe gebieden

Nieuwe gebieden

De creatie van nieuwe stedelijke gebieden daagt ons uit op het terrein waar KOW sterk in is: het scheidsvlak van stedenbouw en architectuur. Duurzame wijken en buurten vragen om een grondige verkenning van bestaande kwaliteiten en potenties. De identiteit van een gebied kan op verschillende wijzen worden gemaakt. Soms is water als bindende factor aanleiding voor alle oplossingen, van parkeren en ontsluiting tot energiehuishouding op wijkniveau. Soms ligt de sleutel in een gedegen analyse van alle kenmerkende onderdelen die de relatie tussen binnen en buiten, privé en openbaar bepalen.

De optelsom van vele complexe omgevingskenmerken vraagt om een krachtig stedenbouwkundig gebaar, en dan weer om een zorgvuldige inpassing die naadloos opgaat in zijn omgeving. Meestal staat de architectuur in dienst van de stedenbouw en is de maatschappelijke component maatgevend. De omkering leidt echter ook tot prachtige resultaten: architectonische oplossingen voor stedenbouwkundige vraagstukken. Dit proces is voor ons de uitdaging; in het definiëren van de opgave liggen de meeste oplossingen besloten.

73 Nieuwe gebieden

KOW en WONINGBOUW

‘Meestal staat de architectuur in dienst van de stedenbouw en is de maatschappelijke component maatgevend.’

Nieuw Terbregge Masterplan: stedenbouw, architectuur en landschap

Locatie:

Stoopweggebied, Rotterdam

Naam: Nieuw Terbregge Differentiatie: Fase 1: 78 DuBo eengezinswoningen Fase 2: 258 woningen Parkeren:

Op eigen terrein (Fase 1)

151 pp openbaar, 88 pp parkeergarage,

36 pp op eigen terrein

Ontwerp:

KOW Stedenbouw en KOW Architectuur,

1998/1999

Status:

Gerealiseerd (2005)

Opdrachtgever:

Proper-Stok Woningen BV

Nieuw Terbregge

Nieuwe gebieden

75

Masterplan Nieuw Terbregge, Europees voorbeeldproject Duurzaam Bouwen

Nieuw Terbregge maakt deel uit van RE-Start, een internationaal Thermieproject. Dit project heeft als doel om een bijdrage te leveren aan het realiseren van duurzame energie projecten en energie-efficiënte projecten. In Nieuw Terbregge wordt geëxperimenteerd met oplossingen voor het verminderen van de warmtevraag door extra isolatie, passief en actief gebruik van zonneenergie o.a. door een gunstige oriëntatie op de zon, kleine collectieve verwarmingssystemen met minikracht en /of een elektrische warmtepomp als warmtebron. Op basis van bovengenoemde randvoorwaarden is een programma van eisen in de samenwerkingsovereenkomst tussen Eneco, ProperStok, en de gemeente Rotterdam van 6 april 1998 opgenomen. Hierin is vastgelegd dat in de deelprojecten de Eilanden, de Erven, en de Waterwoningen zonnecollectoren, miniwarmtekracht en een elektrische warmtepomp worden opgenomen. Naast de subsidie, die per woning kan worden verkregen voor het bereiken van een Energie- Prestatie- Norm van minder dan 1

werd extra subsidie voor deze milieu-investeringen beschikbaar gesteld. Bij de Eilandwoningen van KOW zijn de zonneboilers als speels element op het centrale trappenhuis geplaatst. Het dakje van het trappenhuis steekt boven de woning uit en is bij alle woningen op het zuiden georiënteerd. Het opgetilde dak zorgt bovendien voor extra daglicht in het trappenhuis. Serres zijn optioneel voor op het zuiden gerichte woningen. Op de woningen in de Hoven van Scala zijn collectoren geplaatst op de zuidwest georiënteerde dakvlakken. In deelplan de Erven van Molenaar- Van der Winden hebben alle woningen zonneboilers op zuid gerichte daken, waarvan een deel niet alleen warm water voor huishoudelijk gebruik maar ook voor ruimteverwarming levert. De tussenwoningen aan de oostkant hebben hier een serre, als warmtebuffer. In de Landjes van Mecanoo hebben de woningen een vergroot glasoppervlak op het zuiden en een aangepaste dakvorm gekregen. In de Pleinappartementen van KOW is stadsverwarming toegepast.

* * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * *

TOTAL SCORE

* * *

Prima Bolnes Stadstuinen in Ridderkerk, herontwikkeling naoorlogs flatwijk

Locatie: Bolnes-Noord, Ridderkerk Naam:

Prima Bolnes

Differentiatie:

144 huurwoningen, 81 koopwoningen

Status:

Bouwuitvoeringstekeningen

Ontwerp:


Adviseur:

ing. Jos van de Lindeloof

landschapsarchitect

Opdrachtgever:

Ballast Nedam Bouw West

prima bolnes

Nieuwe gebieden

77

Overview

Stadstuinen in Bolnes-Noord De woningcorporatie Woonvisie heeft een vijftal partijen uitgenodigd een stedenbouwkundige en architectonische visie te presenteren voor de herstructurering van een gebied van ca 2,5 ha. in de gemeente Ridderkerk. Een samenwerkingsverband tussen Ballast Nedam en KOW Herstructurering heeft geresulteerd in het winnende ontwerp; ‘Prima Bolnes’. Het ontwerp kenmerkt zich door een centraal gelegen ‘stadstuin’ waaromheen grondgebonden woningen zijn ontworpen. Een viertal appartementengebouwen definiëren de hoeken van het plangebied.

Het ontwerp voorziet door de verbinding van collectieve en individuele ruimtes in beheerbare sociale clusters. In architectuur en materiaalgebruik is het plan modern klassiek. Om dit gebied autoluw te houden zijn twee halfverdiepte parkeergarages opgenomen. In het plan zijn 225 huur- en koopwoningen opgenomen, waaronder 66 starterswoningen.

Park Allemansgeest Sfeer vertaald naar toolbox en samenhangend natuurlijk beeld

Locatie:

Zuidhoflandse polder, Voorschoten

Naam:

Park Allemansgeest

Differentiatie:

260 woningen over vijf fasen

Ontwerp:


Status:

Fase A - (deels) Gerealiseerd (2008)

Fase B/C - In uitvoering

Fase D/E - In voorbereiding

I.s.m:

Groosman Partners en INBO

Opdrachtgever(s):

Ontwikkelingscombinatie

Park Allemansgeest CV

Woonzorg Nederland

Toolbox als gemeenschappelijke beelddrager Seriematig bouwen kan een aanzienlijk kostenvoordeel opleveren. De uitdaging bij de ontwikkeling van een bijzonder project ligt in een specifieke oplossing in tegenstelling tot een standaard assortiment van een willekeurige fabrikant. Hoogwaardige afwerking i.c.m. seriematig bouwen is hiermee haalbaar.

Park allemansgeest

Nieuwe gebieden

79

De voor het Park Allemansgeest speciaal ontwikkelde Toolbox biedt hierin voldoende variatie terwijl er samenhang blijft bestaan tot op detailniveau. Zelfs wanneer er met diverse architecten onder regie wordt gewerkt. De Toolbox kan hierdoor als gemeenschappelijke beelddrager toegepast worden.

Straatbeeld gerealiseerd

Park Brederode Toolbox met keuzemogelijkheden voor 63 villa’s in deelgebied Duinzicht

Locatie:

Duinzicht, Bloemendaal

Naam:

Park Brederode

Differentiatie:

63 individuele villa’s op basis van toolbox

Ontwerp:


Status:

Bouwvoorbereiding

Opdrachtgever:

Brederode CV, Heemstede

Wonen op Park Brederode is wonen vlak bij de zee, in een prachtige groene omgeving. In het ontwerp is rekening gehouden met de bestaande waardevolle bomen. In het parkgebied Duinzicht staan 63 sfeervolle vrijstaande en geschakelde villa’s met ieder een eigen signatuur. De positie van de vrijstaande en 2 onder 1 kap villa’s wordt bepaald door het ritme van verspringende bouwvolumes en kapvormen. Een verfijning van het kappenplan ontstaat door wisselende nok en goothoogtes. Hierdoor ontstaat een sculpturaal daklandschap. Daarnaast worden op strategische

plekken architectonische elementen toegevoegd zoals schoorstenen en erkers. Er is gestreefd naar ‘maatconfectie’ door middel van een toolbox voor casco, indeling vormgeving en detaillering. De toegepaste materialen hebben een natuurlijke uitstraling waardoor het geheel een wordt met het landschap. Het samenspel van de hagen, bomen en kappen zorgen voor wonen in een parkomgeving aansluitend op de oorspronkelijke landschapstructuur van J.D. Zocher jr. en L.A. Springer.

pARK bREDERODE

Nieuwe gebieden

81

Een Bloem voor Rijnsburg Herontwikkeling Floraterrein

Locatie:

Floraterrein, Rijnsburg

Naam: Een Bloem voor Rijnsburg Differentiatie: Herontwikkeling Floraterrein tot 2.400 m2 zorgvoorzieningen, 1000 m2 zwembad/ fitness, 490 m2 bedrijfsruimte, 330 appartementen en 60 eengezinswoningen Parkeren:

Parkeergarage: 360 parkeerplaatsen

Openbaar: 400 parkeerplaatsen

Ontwerp:


Status:

Definitief Ontwerp

Opdrachtgever:

De Raad Vastgoed

Impressies eengezinswoningen

Het plangebied betreft het deelgebied Oude Flora terrein dat onderdeel uitmaakt van de Strategische Visie Bouwlocaties van de Gemeente Rijnsburg. Het terrein markeert de zuidelijke entree van Rijnsburg. De ontwikkelingsactiviteiten betreffen de realisatie van nieuwbouw na afbraak van de bestaande opstallen. Het ontwerp neemt in de morfologie van Rijnsburg een autonome positie in, gelijk aan de gestelde uitgangpunten in de strategische visie van de gemeente. Ondanks deze autonome positie heeft het een sterke relatie met de omgeving. Middels zichtlijnen op het oude historische centrum (o.a.de kerk), wandelroutes van de omringende woningen naar het centrum door het plan en een wijkontsluitingsweg over de locatie wordt het ontwerp stevig ingebed in de direct omgevende stedenbouwkundige structuur.

Om die reden is een deel van de begane grond van de ‘Remiseflat’ verwijderd en ontstaat een directe verbinding tussen Floraterrein en het oude dorpscentrum. Het meest opvallende aan het plan is het groene karakter. Groene, openbaar toegankelijke lobben, begeleiden aantrekkelijke wandelroutes door het plan en verbindt de directe woonomgeving met elkaar. Alle groene lobben komen samen in het verhoogde ronde plein, centraal gelegen in het ontwerp. Dit plein wordt omgeven door algemene voorzieningen zoals een kapsalon, nagelstudio, zwembad met fitness, tandarts en huisarts en een fysiotherapieruimte. Deze voorzieningen met de woningtoegangen verlevendigen het plein en maken het een sociaal ontmoetingspunt voor de Gemeente Rijnsburg.

eEN bLOEM VOOR rIJNSBURG

Nieuwe gebieden

83

Index

Alle Diensten

index Alfabetisch

KOW Architectuur - Architectonische vormgeving en uitwerking alle gebouwtypes - Masterplannen - Ontwerpvisies - 3D vormgeving en maquettebouw - Beeldkwaliteitplannen - Samenstellen programma van eisen - Haalbaarheidsonderzoeken - Begeleiding en coördinatie ontwerpproces - Bestekken - Kostenramingen - Directievoering KOW Stedenbouw - Structuurplannen - Ontwerpvisies - Bestemmingsplannen - Beeldkwaliteitplannen - Plannen voor inrichting van het openbaar gebeid - Masterplannen - Verkavelingplannen woningbouw - Plannen voor de inrichting en vormgeving bedrijventerreinen - Infrastructuur en landschap

KOW Interieur - Concept en identiteit (branding) voor o.a. retail en hotels - Werkplek inrichting en ergonomische vormgeving voor o.a. kantoren - Haalbaarheidsonderzoeken, advies en facilitaire ondersteuning - Musea inrichting in combinatie met collectie beveiliging - Revitaliseringprojecten van winkels en bedrijfslocaties - Interieur renovatie en restauratieprojecten - Woon en werk kwaliteitverbetering voor de zorgsector KOW Communicatie - Marketing- en communicatieadvies - Strategie- en conceptontwikkeling - Communicatieplannen - Communicatiemiddelen - Projectcoördinatie KOW International - Internationale opdrachten - Samenwerkingverbanden - Vestigingstrajecten, zoeken van locaties, regelen van vergunningen - Ontwerpproces - Kantoren in Shanghai en Istanbul

Alfabetisch

In volgorde boek

63. ahornstraat utrecht

gROENGEBONDEN WONEN

83. bloem voor rijnsburg, een rijnsburg

29. Groene Kreek, DE Zoetermeer

67. Boulevard, DE Enschede

31. Klapwijk Berkel

61. centrumplan noord wassenaar

33. Groote wielen, de ‘s -hertogenbosch

65. dapperbuurt amsterdam

35. Laak, DE aMERSFOORT

37. EcoZone Roomburg Leiden

37. EcoZone Roomburg Leiden

29. Groene Kreek, DE Zoetermeer

39. Hoornse Zoom, DE Delft

33. Groote wielen, de ‘s -hertogenbosch 53. Hart van zuid hengelo

gEMENGD EN gEMEENSCHAPPELIJK WONEN

39. Hoornse Zoom, DE Delft

45. Veste, MFC DE Helmond

31. Klapwijk Berkel

47. Singelhof, DE Maasland

35. Laak, DE aMERSFOORT

49. Wielewaal, DE Rotterdam

51. Masemude, DE Monster

51. Masemude, DE Monster

75. Nieuw Terbregge Rotterdam

53. Hart van zuid hengelo

79. Park Allemansgeest Voorschoten 81. Park brederode bloemendaal

sTEDELIJK WONEN

77. PRIMA BOLNES RIDDERKERK

59. WASSERIJ, DE DEN HA AG

47. Singelhof, DE Maasland

61. centrumplan noord wassenaar

45. Veste. MFC DE Helmond

63. ahornstraat utrecht

59. WASSERIJ, DE DEN HA AG

65. dapperbuurt amsterdam

69. wATERFORT, ‘t Amsterdam

67. Boulevard, DE Enschede

49. Wielewaal, DE Rotterdam

69. ‘T wATERFORT Amsterdam NIEUWE GEBIEDEN 75. Nieuw Terbregge Rotterdam

KOW Herstructurering - Binnenstedelijke herstructurering (architectuur en stedenbouw) - Cultuur historische analyses / rapportages - Haalbaarheidsonderzoeken op bestaande voorraad - Herstructurering bedrijventerreinen - Inrichtingsplannen openbare ruimte - Monumenteninventarisatie - Ruimtelijke onderbouwingen - Stedenbouwkundige regie - Stedenbouwkundige verkavelingplannen - Structuurvisie bestaande gebieden - Verbouw en nieuwbouw herbestemming (transformatie)

KOW x - Conceptontwikkeling en internationale ontwerpen - Duurzaamheid - Kennis management en technologische innovatie - Bouwkundige ondersteuning

77. PRIMA BOLNES RIDDERKERK 79. Park Allemansgeest Voorschoten 81. Park brederode bloemendaal 83. bloem voor rijnsburg, een rijnsburg

index Alfabetisch

KOW

‘Wij hopen u te inspireren en te motiveren om, juist nu, de woningbouwopgave van morgen aan te pakken.’

KOW Den Haag Esperantoplein 19 2501 CE Den Haag T 070 346 66 00 F 070 356 12 60 E [email protected] (Algemeen) I www.kow.nl (Algemeen) KOW Amsterdam KNSM-laan 163 1019 LC Amsterdam T 020 509 11 20 F 020 509 11 21

KOW DDC Shanghai Rm 402, 4/F Building A, 1147 Kang Ding Road 200042 Shanghai, PR China T +86 21 312 65 518 F +86 21 613 20 922 KOW DDC Istanbul Büyükdere Cad. Maya Akar Center Kat 14, Suit 55, 34394 Esentepe / Istanbul, Turkije T +90 532 632 00 03

KOW Eindhoven Klokgebouw 111 5617 AB Eindhoven T 040 250 32 32 F 040 250 32 33

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotocopieën, opnamen of enige andere vormen, zonder voorafgaande toestemming van de KOW Groep. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. © KOW (februari 2009)

duurzaam, veelzijdig en gedreven KOW en Woningbouw

Recommend Documents