Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt! Overheden kunnen zonder meerkosten energiebesparing in gebouwen realiseren
PIANOo lunch 12 april 2011 Irma Thijssen, Agentschap NL Joost van Linder, Rijksgebouwendienst
Duurzaam Inkopen van huisvesting “Overheden kunnen zonder meerkosten energiebesparing in gebouwen realiseren” Huisvesting is qua omzet de helft van alle facilitaire inkopen. Hier liggen grote kansen voor overheden om zonder extra investeringen een grote energiebesparing en CO2-reductie te realiseren. Irma Thijssen adviseur Energie & Gebouwde Omgeving bij Agentschap NL – Toelichting Agentschap NL – Cijfers Utiliteitsbouw – Duurzaam Inkoop criteria voor kantoorgebouwen – Energiebesparingspotentieel van Duurzaam Inkopen – Effect van Duurzaam Inkopen op de vastgoedsector Joost van Linder adviseur Vastgoed, Portfoliomanagement bij de Rijksgebouwendienst – Toelichting Rijksgebouwendienst – Doorkijk op het beleid rond rijkshuisvesting – Ervaringen van de Directie Vastgoed met duurzaam inkopen van huisvesting – Voorbeelden
2
Agentschap NL – – – – – –
3
Uitvoering beleid innovatie en duurzaamheid Koppeling beleid aan praktijk Voor (inter)nationale overheden (ministeries en de EU) onderdeel van het ministerie van EL&I advisering bedrijven, kennisinstellingen en overheden Energie & Gebouwde Omgeving: i.o.v. ministerie BZK/WWI
Cijfers vastgoedsector Helft overheidsuitgaven voor de bouw 78.000 kantoren in NL (46 miljoen m2 bvo) ca. ¾ huur 20% overheid (11% Rgd) Bronnen: ECN, MONITweb, CBS, NEH, 2010
40% van het energiegebruik in NL > bouw 16% van het energiegebruik in NL > U-bouw >> hierop valt 80% te besparen 4
Duurzaam Inkopen door de overheid
5
Duurzaam Inkoop criteria kantoorgebouwen Nieuwbouw
GreenCalc 200 (plus eis binnenmilieu) of GPR-Gebouw 7 Plus: Overdrachtsdocument, Duurzaam hout
Renovatie
GreenCalc + 60 pt (plus eis binnenmilieu) of GPR + 2 pt Of: Uitvoeren economisch haalbare verbeteringen (n.a.v. EPA-advies) Plus: Overdrachtsdocument, Energiemonitoring, Duurzaam hout
Beheer
prestatiegericht onderhoud plus eisen bij vervanging
Huur en aankoop
minimaal Energielabel C, of: min. 2 labelstappen (indien E of lager), of: min. 1 labelstap (indien D) plus flexibel inbouwpakket en eisen t.a.v. verlichting
6
Aanpassing en aanscherping? -Energieneutraal? -Harmonisatie? -Breeam? -Label A? -CO2-ladder -Prestatie-eis beheer? -??
Overzicht facility management markt 2010 Bron: Facility management cijfers, FMM en Twijnstra Gudde 2010
Facilitaire dienst
Marktomvang (x 1.000.000 euro)
Afvalmanagement Automatencatering Beveiliging Contract catering Document services Integrated Facility Management Interieurbeplanting Kantoorbenodigdheden Kantoormeubilair Koeriersdiensten Schoonmaakdienstverlening Technisch beheer en onderhoud Textielverzorging Vastgoed Verhuizingen Wagenparkbeheer Totaal 7
1.715 475 2.057 2.829 2.197 4.382 122 749 441 609 4.006 5.485 1.169 29.143 186 7.200 62.765
Energie- en CO2-reductiepotentieel Onderzoek door DHV i.o.v. Agentschap NL en Rijksgebouwendienst Op basis van de DI criteria voor huur/aankoop en renovatie Resultaten voor Rijksgebouwendienst - Huur
1.000
1.000
800
800
600 400
600 400
200
200
0
0 A++
8
Energielabels 2020 Rgd (huur)
m 2 BVO (x1000)
m 2 BVO (x1000)
Energielabels 2010 Rgd (huur)
A+
A
B
C
D
E
F
G
A++
A+
A
B
C
D
E
F
G
Energie- en CO2-reductiepotentieel Resultaten voor Rijksgebouwendienst – Eigendom / renovatie
Energielabels 2010 Rgd (eigendom)
Energielabels 2020 Rgd (eigendom)
700 700 600
500
m 2 BVO (x1000)
m 2 BVO (x1000)
600
400 300 200 100
400 300 200 100
0
0 A++
9
500
A+
A
B
C
D
E
F
G
A++
A+
A
B
C
D
E
F
G
Impact Duurzaam Inkopen op de vastgoedsector Onderzoek Universiteit Maastricht (Dr. Nils Kok), 2009, i.o.v. Agentschap NL – 1/3 heeft nu label C of hoger (27% heeft label G) – (waarschijnlijk in werkelijkheid slechter) – Meerderheid beleggers is bereid te investeren
10
Meerwaarde duurzaam vastgoed Onderzoek Universiteit Maastricht (Nils Kok) en RSM Erasmus Universiteit, 2011, i.o.v. Agentschap NL en DTZ Zadelhoff – Energiezuinig kantoor (label C of beter): 6,5% hogere huurprijs – Nabijheid stations en andere voorzieningen: positief effect op de huurprijs (Huurprijs daalt 13% per kilometer) – Gebaseerd op energielabeldatabase, en ruim 1100 huurtransacties van 3 grootste Nederlandse makelaars – Wetenschappelijk bewijs: Duurzaamheid rendeert!
11
HUURINDEX “GROENE” KANTOORGEBOUWEN (LABELS A, B EN C) EN “NIET-GROENE” KANTOORGEBOUWEN (LABELS D EN LAGER)
12
Rol overheid als marktpartij en launching customer Verduurzaming van de markt door diverse ontwikkelingen: – Toenemende leegstand (14%, 7 miljoen m2 bvo) – Zeer energiezuinige nieuwbouw (energieneutraal in 2020) – Bewijs van meerwaarde duurzaam vastgoed – Druk vanuit Pensioenfondsen (o.a. PGGM en APG) en Rgd (label C) Beleggers gaan portefeuille verduurzamen; label C is de nieuwe norm “Als de Rgd een C-label eist, dan regelen we dat”, Hans Copier, directeur ING Vastgoed NL en voorzitter IVBN Dus: macht aan de huurder, rol overheid als launching customer de overheid is een serieuze partij en kan split incentive doorbreken beleggers zijn bereid te investeren kans voor overheden om gebouwen budgetneutraal te laten verduurzamen en CO2-reductie te realiseren 13
Meer informatie Agentschap NL: www.duurzaamvastgoedportal.nl PIANOo: www.pianoo.nl/duurzaaminkopen
14
15
GPR-Gebouw
16
GreenCalc+
17
