DUURZAAM BEDRIJVENTERREIN
Inspiraties voor een duurzaam bedrijfspand
INLEIDING In Heerhugowaard wordt de komende jaren duurzaam bedrijventerrein De Vaandel ontwikkeld. Initiatiefnemer is de gemeente Heerhugowaard. De economie in Noord-Holland is volop in ontwikkeling en maakt een forse groei door. Reden genoeg voor de gemeente Heerhugowaard om naast het huidige aanbod in de gemeente een duurzaam bedrijventerrein te realiseren. Individuele bedrijven en organisaties worden gestimuleerd om op dit terrein innovatieve huisvestingsconcepten te realiseren. De gezamenlijke inspanningen van bedrijven, ontwikkelaars en gemeente moet leiden tot een innovatief vestigingsklimaat. De Vaandel wordt ontwikkeld tot een waardevaste vestigingslocatie. Duurzaamheid is daarvoor een sleutelbegrip. De gemeente Heerhugowaard gaat met de inzet van het verkoopteambedrijven begeleiden en ontzorgen bij het realiseren van een duurzaam bedrijfspand.
1
DUURZAAM BEDRIJVENTERREIN DE VAANDEL DUURZAAM BEDRIJVENTERREIN Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Duurzaam bouwen leidt tot meervoudige winst, zowel in ecologisch, maatschappelijk als economisch opzicht. Een duurzame aanpak leidt niet alleen tot een betere (werk)omgeving voor de mensen (people) en voor een betere omgang met de aarde (planet), maar duurzaamheid levert ook materiële winst op (profit). Door een goede planning en slim gebruik van beschikbare duurzame methodieken en materialen, kan een duurzaam project tegen dezelfde kostprijs worden gerealiseerd als traditioneel gebouwd vastgoed. Daarnaast vallen op de langere termijn exploitatie- en onderhoudskosten lager uit. Met name op het gebied van energie kan men flink besparen. Tevens is aangetoond dat duurzaam ontwikkelde bedrijfspanden een hogere marktwaarde hebben. WAT WORDT ER ONTWIKKELD ? De gemeente Heerhugowaard ontwikkelt het nieuwe duurzame bedrijventerrein De Vaandel met een bruto oppervlakte van circa 110 hectare. In april 2012 wordt gestart worden met de eerste fase van bouwrijp maken. Bij de inrichting van het plan wordt hoog ingezet op ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. Duurzaamheid is een integraal onderdeel bij gebruik en inrichting van de openbare ruimte en kavels. Vooral aan de duurzame thema’s energie, ecologie, water en groen wordt veel aandacht besteed. Zo wordt een aantrekkelijk en toekomstbestendig vestigingsmilieu ontwikkeld.
2
WAAR WORDT HET ONTWIKKELD? Het bedrijventerrein De Vaandel is gelegen aan de noordzijde van Heerhugowaard, tussen het spoor en de Middenweg en de Hasselaarsweg. De Vaandel grenst aan het bestaande bedrijventerrein Zandhorst.
De laatste decennia zijn Heerhugowaard, Alkmaar en Langedijk naar elkaar toegegroeid. Bedrijventerrein De Vaandel ligt aan de noordoostzijde van deze agglomeratie. Het HAL-gebied neemt in de regio een belangrijke plaats in en de agglomeratie is na Amsterdam de grootste “stad” van Noord-Holland. De A9 verbindt het HAL-gebied met de Randstad en diverse N-wegen ontsluiten het omliggende gebied. De Vaandel wordt ontsloten door de Westfrisiaweg. Deze weg is het Noord-Hollandse onderdeel van de snelle verkeersverbinding N23 van Alkmaar naar Zwolle. Met de Westfrisiaweg verbetert de bereikbaarheid van de regio en tevens de economische structuur en werkgelegenheid in deze regio.
3
VOOR WIE IS HET DUURZAME BEDRIJVENTERREIN BEDOELD? Met De Vaandel ontwikkelt Heerhugowaard een bedrijventerrein passend bij het imago van Heerhugowaard als groeistad. Elke ondernemer is welkom op dit bedrijventerrein, maar juist voor dié ondernemers die maatschappelijk verantwoord willen ondernemen en mee willen participeren in de duurzame ontwikkelingen is De Vaandel een extra aantrekkelijk bedrijventerrein. WAAROM OP DE VAANDEL? Door zijn duurzame ambitie zal het bedrijventerrein De Vaandel een belangrijke meerwaarde bieden aan de gebruikers ervan. Bedrijven die zich hier vestigen, hebben voordeel door lagere energiekosten, kunnen hun medewerkers een inspirerende en bovendien gezonde werkomgeving bieden, kunnen elkaar onderling versterken door de synergie tussen bedrijven en kunnen het terrein gebruiken als uiting van bewust ondernemerschap. HOE WORDT HET ONTWIKKELD? De uitgiftetermijn van bedrijventerrein De Vaandel is circa 25 jaar. Er wordt circa 70 hectare over deze 25 jaar gefaseerd uitgegeven . Gezien de looptijd is op het gebied van duurzaamheid gekozen voor een klimmende ambitie. De voorwaarden die verbonden zijn aan vestiging op het bedrijventerrein zijn gekoppeld aan de stand van de technologische ontwikkeling. Per ontwikkelfase wordt bekeken welke voorwaarden worden gesteld. Hierdoor is sprake van een gezonde ambitie. Het uiteindelijke doel is een energieneutraal bedrijventerrein. De ambitie is om op het bedrijventerrein de gebouwen op een duurzame wijze te verwarmen en te koelen middels individuele of geclusterde warmte-koude systemen met individuele warmtepompen. De Vaandel streeft naar een all-elektric bedrijventerrein, waar in de toekomst geen gasaansluiting nodig is. Op bedrijventerrein De Vaandel spelen water en groen een belangrijke rol. De straten zijn voorzien van bomen, groene bermen en hagen en in 4
het noordelijk deel van het bedrijventerrein wordt een parkzone gerealiseerd. Deze parkzone vormt een ecologische verbinding. Aan de oostzijde van het terrein wordt een bufferzone ingericht als waterrijk groengebied. Door natuurlijke oevers is de kwaliteit van het water in het gebied er goed. Fietsverkeer wordt gestimuleerd door de realisatie van aantrekkelijke fietsverbindingen. Hiermee wordt milieuvriendelijk transport bevorderd.
5
DUURZAME KAVEL DUURZAAMHEID OP DE KAVEL Voor een duurzaam bedrijvenpark is een groot deel van de winst te behalen door intelligente keuzes en investeringen op kavelniveau. Het grootste energie- en materiaalverbruik vindt immers plaats als gevolg van de processen die zich hier afspelen. Ten aanzien van de duurzaamheid is een aantal criteria geformuleerd waaraan de bedrijfsgebouwen op De Vaandel moeten voldoen. Deze worden, conform de klimmende ambitie, periodiek of per fase geëvalueerd en vastgesteld. Het bedrijfspand dient bij voorkeur: • een optimale energiebalans te hebben volgens de trias energetica, de behoefte aan warmte, koeling en elektra zo laag mogelijk te maken; • een geschikt dak te hebben voor het (in de toekomst) plaatsen van zonnecollectoren en/of zonnepanelen; • het hemelwater op te kunnen vangen; • een GPR -score voor het thema energie van minimaal 7 te behalen • een gemiddelde score van 7 te behalen op de overige GPRthema’s;gebouwd te zijn van duurzame materialen; • verwarmd te worden met behulp van Warmte-koudeopslag en een warmtepomp; • een duurzame uitstraling te hebben De gemeente heeft een zogenaamde menukaart opgesteld. Op deze kaart staan per thema aangegeven welke duurzame voorzieningen/ technieken u in, om en aan uw bedrijfspand kunt treffen. Op deze wijze kunt u de mate van duurzaamheid zelf bepalen. Een professioneel adviesteam ondersteunt u bij de keuze welke duurzame maatregelen in een bedrijfsgebouw kunnen worden toegepast.
6
PARKMANAGEMENT Parkmanagement is een integrale aanpak om de kwaliteit van nieuwe bedrijventerreinen op lange termijn te handhaven. Professioneel parkmanagement is essentieel voor het garanderen van een blijvend hoogwaardig ondernemingsklimaat en bedrijventerrein. Door samenwerking van de ondernemers kunnen basisservices ontwikkeld worden op het gebied van onder andere: • • • • • •
Veiligheid; Onderhoud; ICT en communicatie; Afval; Inkoop; Milieu.
In het parkmanagement kan onderscheid gemaakt worden in een publiek-privaat deel, zoals het gezamenlijke beheer van de buitenruimte, en een zuiver privaat deel, waarbij het gaat om initiatieven die bedrijven gezamenlijk op kunnen zetten. Zo kunnen innovatieve en unieke concepten worden opgezet om tot industriële samenwerking te komen. Door de reststromen en de behoeften aan grondstoffen, mobiliteit, water en energie (warmte, koude, elektriciteit) op elkaar af te stemmen, liggen de belangrijke concurrentievoordelen voor het oprapen. Door gezamenlijk in te kopen, kunnen schaalvoordelen en specifieke voorwaarden worden bedongen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Het parkmanagement kan worden uitgevoerd door een partij die kan ondersteunen bij het leveren van een parkmanager, het gehele projectmanagement of enkel de raamcontracten kan aanbieden.
7
DUURZAME MAATREGELEN In de volgende pagina’s worden een aantal duurzame maatregelen toegelicht. Tot slot komen er enkele inspirerende voorbeeldbedrijven aan bod, die gebruikmaken van verschillende duurzame technieken.
WARMTE KOUDE OPSLAG (WKO)
Warmte-koudeopslag (WKO) is een duurzame techniek waarmee energie uit de bodem kan worden gewonnen, door gebruik te maken van de warmte die van nature aanwezig is in de bodem en het grondwater. In Nederland wordt WKO in de bodem al op grote schaal toegepast. Bij een WKO-systeem wordt in de zomer relatief koud grondwater (6-10 o C ) uit de bodem opgepompt en getransporteerd naar het gebouw voor koeling. Vervolgens geeft het gebouw warmte af, waardoor met gebruikmaking van een warmtewisselaar het verwarmde water weer teruggepompt in de bodem (12-16 oC). In de winter wordt het opgewarmde water opnieuw opgepompt. Energiezuinige warmtepompen onttrekken warmte aan dat water en staan de opgenomen energie met de juiste hoge temperatuur af aan het 8
verwarmingssysteem van het gebouw. Door het onttrekken van warmte koelt het grondwater sterk af. Dat afgekoelde water wordt vervolgens weer in de bodem gepompt. Dit water wordt weer hergebruikt in de zomer om het gebouw af te koelen. Met een WKO-systeem is besparing van 50% van het primaire energieverbruik voor koeling en verwarming mogelijk. Wat resulteert in lagere energiekosten. Tevens levert deze besparing een aanmerkelijke reductie van de uitstoot van de schadelijke broeikasgassen, zoals CO2. LAGE TEMPERATUURVERWARMING (LTV) Een warmtepompsysteem heeft een gunstig rendement bij lage temperaturen waardoor een warmtepomp en lage temperatuurverwarming (LTV) een uitstekende combinatie zijn. LTV is een verwarmingssysteem waarbij de aanvoer en retourtemperatuur lager liggen dan bij een conventioneel verwarmingssysteem. Vloer- en wandverwarming of vergrote convectoren en radiatoren zijn hiervoor geschikt. Een ruimte die door middel van vloerverwarming wordt verwarmd, wordt bij een lagere temperatuur als behaaglijk ervaren (19 à 20 graden)vergeleken met een ruimte die verwarmd wordt door middel van conventionele radiatoren (21 à 22 oC). Hierdoor bespaart vloerverwarming zo’n 10 à 20 procent energie voor ruimteverwarming. GOEDE ISOLATIE GEBOUWSCHIL Een goed geïsoleerde gebouwschil vermindert de energievraag en het energieverbruik van een gebouw. Omdat isolatie in de gebouwschil voor de levensduur van een gebouw kan meegaan is de keuze voor een hoog rendement per m² een goede investering voor de langere termijn. Tevens zijn een optimaal geïsoleerde schil en goede kierdichting van belang om WKO en LTV tot een succes te maken.
9
ZONNE-ENERGIE Zonnepanelen zijn voorzien van zonnecellen oftewel photo voltaic (PV)cellen die zonne-energie kunnen omzetten in elektriciteit. Het basismateriaal is silicium, een van de meest voorkomende elementen op aarde. Elke zonnecel is opgebouwd uit flinterdunne laagjes halfgeleidend materiaal waartussen (onder invloed van zonlicht) een spanningsverschil ontstaat. Een standaard paneel heeft een vermogen van ongeveer 150 tot 200 W bij volle zon. Dit vermogen wordt ook wel ‘piekvermogen’ genoemd, met als eenheid ‘watt piek’ (Wp). Omdat de zon niet altijd zo sterk schijnt levert een zonnepaneel het grootste deel van de tijd minder watt. Een omvormer zet de stroom uit het paneel om in wisselstroom en levert deze vervolgens aan het elektriciteitsnet of aan bijvoorbeeld een accu om het op te slaan. Een zonnepaneel van 100 Wp kan in Nederland jaarlijks ongeveer 80 kWh elektriciteit leveren. De verwachting is dat PV in 2020 kan concurreren met marktprijzen. DUURZAAM MATERIAALGEBRUIK Duurzame materialen zijn materialen die weinig invloed hebben op het milieu. Hierbij valt te denken aan van gerecyclede of hergebruikte materialen of milieuvriendelijke materialen. Om te weten of een materiaal milieuvriendelijk is, kan een keurmerk hulp bieden. Er zijn veel verschillende keurmerken bekend. Sinds een paar jaar zijn er Cradle to Cradle gecertificeerde producten op de markt: producten die conform de Cradle to Cradle filosofie ‘Afval = voedsel’ zijn ontwikkeld en zijn gekeurd op duurzaamheid. Andere duurzaamheidskeurmerken voor (bouw)producten zijn: de milieuklassen van NIBE , het Europese milieukeurmerk Eco-label, FSC en PEFC (voor hout), het Duitse keurmerk Blaue Engel en het Nederlandse keurmerk Milieukeur.
10
HEMELWATEROPVANG Regenwater dat op de daken valt, kan door middel van een regenton, een watertank onder het dak of een waterput in de grond verzameld worden. Het kan gebruikt worden voor bevloeiing van de groenvoorzieningen, minder kritische reinigingsprocessen is de spoeling van toiletten na behandeling van het regenwater. Hiermee wordt kostbaar drinkwater bespaard.
ENERGIEZUINIGE VERLICHTING Verlichting van een bedrijfsgebouw verbruikt gemiddeld 50% van het totale stroomverbruik, dus het loont om hier energiebesparende maatregelen te treffen. Door ten eerste daglichttoetreding binnen een ruimte te bevorderen, kan het energieverbruik voor verlichting verminderd worden. Een verhoogde daglichttoetreding verbetert tevens het binnenklimaat. Daarnaast kan verlichting energiezuiniger worden gemaakt door de schakeling te combineren met een daglichtafhankelijke regeling of een aanwezigheidsdetector. Door daglichtsensoren worden automatisch lichtgroepen uitgeschakeld als het buiten licht wordt. Ook op de buitenverlichting zijn daglichtsensoren nuttig. Door 11
aanwezigheidsdetectoren wordt verlichting automatisch uitgeschakeld bij afwezigheid van mensen. Daarnaast is LED-verlichting een duurzaam alternatief ten opzichte van conventionele verlichting bij een bedrijfsgebouw. Bij LED-verlichting is er niet meer sprake van gloeilampjes die voor de verlichting zorgen, maar van zogenaamde LED’s. Deze hebben een geringere energiebehoefte en een langere levensduur, doordat ze niet slijten door gebruik.
Sterk bedrijf te Gorredijk - Architectenbureau Sluijmer en van Leeuwen Uitgeverij, galerie, groothandel, winkel Genomineerd voor gebouw van het jaar 2009
1. WKO installatie 2. Vloerverwarming (gereguleerd per bedrijfsfunctie). Dit levert een enorme energiebesparing op ten op zichte van een traditioneel verwarmd bedrijfsgebouw. 3. Glasvakken teruggeplaatst in gevel om behoefte aan koeling te verminderen. 4. Optimale daglichttoetreding door middel van lichtstraten in het dak gericht op het noorden. 5. Flexibele ruimtes, verplaatsbare compartimentscheiding
12
Schuurman te Alkmaar - Bekkering Adams Architecten Showroom, magazijn, kantoor Specifieke aandacht voor daglichttoetreding
1. WKO installatie 2. Betonkernactivering is het verwarmen of koelen van het pand door kleidingen in de betonnen vloer of het plafond. 3. Bewegingsgeactiveerde daglichtafhankelijke verlichting (Philips pilotproject) 4. Optimale daglichttoetreding door oriëntatie ramen en patio levert van aanzienlijke energiebesparing en een prettig werkklimaat. 5. Flexibele ruimtes TNT distributiecenter te Veenendaal - Artec Architecten Kantoor en distributiehal CO2- emissievrij / platinum status LEED-systeem (AGBC) 1. WKO installatie. 2. Gevelmateriaal van herbruikbaar hout. 3. Pergola en houten zonwering ter voorkoming van opwarmen pand. 4. Hergebruik water vanaf gebouw voor spoelen toilet 5. Flexibele dubbelhoge distributiehal voor flexibele huisvestingsmogelijkheden 6. PV-cellen op het dak 7. Optimale daglichttoetreding door middel van sheddak 8. Toepassing hergebruikt materiaal voor isolatie (sandwichpanelen uit de koel- vriescellenbouw)en extra isolerend glas
13
Rijkswaterstaat te Terneuzen - opMAAT architectuur Kantoor Meest duurzame kantoor gebouw sinds 2000 (volgens Greencalc) 1. Warmtepomp onttrekt warmte uit kanaal 2. Vloer- en wandverwarming 3. Gevelmateriaal van hergebruikt afval (gebruik van gerecycled / natuurlijke materiaal) 4. Natuurlijke ventilatie (luchtroosters in de gevel via atrium en naar buiten door de schoorsteen) 5. Afvalwaterwaterzuivering door middel van helofytenfilter (water wordt hergebruikt voor toilet) 6. PV-cellen en zonnecollectoren op het dak 7. Zonnecellen functioneren als zonwering 8. Mos-sedum dak en het minimaliseren van de verharding voor buffering regenwater (hierdoor rioolaansluiting niet nodig).
14
SUBSIDIES EN REGELINGEN MILIEU-INVESTERINGSAFTREK (MIA) EN WILLEKEURIGE AFSCHRIJVING MILIEUINVESTERINGEN (VAMIL) Ondernemers kunnen financieel voordelig investeren in milieuvriendelijke apparatuur door gebruik te maken van de MIA en Vamil. Bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor MIA/Vamil, staan vermeld op de Milieulijst. Deze lijst bevat circa 370 bedrijfsmiddelen. Daarnaast kan iedereen voorstellen aandragen voor het toevoegen van nieuwe bedrijfsmiddelen. Milieu-investeringsaftrek (MIA) Bij de MIA kan een bepaald percentage van de investering in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen worden afgetrokken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting, bovenop de andere fiscale aftrekmogelijkheden zoals de willekeurige afschrijving. U betaalt dus minder belasting. Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) Bij de Vamil kan in een willekeurig jaar een willekeurig percentage (tot 75%) van de investering in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen worden afgeschreven, zodat u een liquiditeit- of rentevoordeel kan behalen. Belastingvoordeel dus. ENERGIE-INVESTERINGSAFTREK (EIA) De Energie-investeringsaftrek (EIA) is een fiscale regeling waarmee de overheid ondersteund bij investeringen in energiebesparende bedrijfsmiddelen en in duurzame energie. De Energie Investeringsaftrek (EIA) is van toepassing op bedrijfsmiddelen die een doelmatig gebruik van energie bevorderen en voldoen aan bepaalde energieprestatie-eisen. Bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor de EIA zijn opgenomen in de Energielijst van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). Men kan 15
jaarlijks een voorstel indienen voor bedrijfsmiddelen die nog niet op deze lijst staan. Wanneer u gebruik maakt van de EIA heeft u als ondernemer dubbel voordeel: de energiekosten gaan omlaag én men betaalt minder belasting. Naast de gebruikelijke afschrijving kan men 41,5% van de investeringskosten van energiebesparende bedrijfsmiddelen van de fiscale winst worden afgetrokken. Over één of meerdere jaren betaalt u minder inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. REGELING GROENPROJECTEN De Regeling groenprojecten is in het leven geroepen om projecten te stimuleren die een positief effect op het milieu hebben. De overheid stimuleert deze projecten onder meer door de financiering van ‘groenprojecten’ aantrekkelijk te maken. Doordat de overheid een belastingvoordeel geeft aan ‘groene’ spaarders en beleggers kan de bank een lening aan een investeerder met een lager rentetarief verstrekken voor een groenproject. De rente die de banken in zo’n geval hanteren ligt in de praktijk ongeveer een procent lager dan normaal. Een groenproject is een project dat in een van de categorieën van de Regeling groenprojecten past en op basis daarvan een groenverklaring heeft gekregen. Enkele van deze categorieën zijn: duurzame energie, energiebesparing en duurzaam bouwen. Het bedrag dat groen gefinancierd kan worden is voor zeer duurzame nieuwbouw € 600, - per vierkante meter vloeroppervlak. STIMULERINGSREGELING DUURZAME ENERGIE (SDE+) Stimuleringsregeling Duurzame energie (SDE+) is een subsidie voor duurzame energieproductietechnieken. De SDE vergoedt het verschil tussen de kostprijs van grijze energie en die van duurzame energie over een periode van 12 of 15 jaar. De hoeveelheid subsidie is afhankelijk van de hoeveelheid geproduceerde duurzame energie en de hoogte van de SDE-bijdrage is afhankelijk van 16
de ontwikkelingen van de energieprijs. Bij een hogere energieprijs krijgt u minder SDE, maar ontvangt u een hogere vergoeding van het energiebedrijf en vice versa. Er zijn verschillende technologieën die voor het produceren van hernieuwbare elektriciteit of hernieuwbaar gas (groen gas) in aanmerking komen. Deze technologieën zijn: afvalverbranding, stortgas of biogas uit awzi en rwzi voor zowel hernieuwbaar gas als hernieuwbare elektriciteit, waterkracht, windenergie op land, in meer en op zee, diverse biomassa categorieën voor zowel hernieuwbaar gas als hernieuwbare elektriciteit, zonnestroominstallaties, osmose en geothermie COMBINATIE VAN SUBSIDIES Investeringen die in aanmerking komen voor zowel de EIA als voor de VAMIL kunnen voor beide regelingen apart aangemeld worden. Bij een overlap van EIA en MIA (milieu-investeringsaftrek) moet men een keuze maken. Projecten met een groenverklaring komen tevens in aanmerking voor de MIA.
INTERESSE ? ALS U INTERESSE HEEFT….. In dat geval kunt u contact opnemen met Hans Bouwman adviseur Bedrijven van de gemeente Heerhugowaard, telefoon 072-5755258 Indien uw bedrijf zich op De Vaandel kan vestigen, wordt een overleg met het verkoopteam gepland. In het verkoopteam is naast de adviseur Bedrijven, een Stedebouwkundige en een Adviseur duurzaamheid en milieu vertegenwoordigt. In het eerste overleg kunt u uw plannen uiteen zetten. Het verkoopteam geeft vervolgens aan wat er van u verwacht wordt en hoe wij u daarbij 17
begeleiden. Aan de hand van een menukaart wordt met u bekeken welke duurzame maatregelen interessant zijn. DUURZAAMHEID Het is van groot belang dat duurzaamheid integraal deel uitmaakt van het ontwerpproces. Juist dan hoeven duurzame maatregelen niet meer te kosten. De gemeente Heerhugowaard hanteert een klimmende ambitie ten aanzien van duurzaamheid. Dat wil zeggen dat technieken die nu innovatief zijn over een aantal jaren standaard kunnen zijn. Wij willen daar samen met u op inspelen. Bijvoorbeeld door het dak van uw pand noord-zuid te oriënteren met schuine vlakken. Zonnepanelen kunnen dan betrekkelijk eenvoudig in een later stadium worden aangebracht. Met de juiste situering van raampartijen kunt u energie besparen door optimale daglichttoetreding. Zo zijn nog vele voorbeelden te noemen. De verwarming van gebouwen op De Vaandel vindt plaats door middel van Warmte Koudeopslag in de bodem en een warmtepomp. Het pand moet daarvoor ingericht worden met laagtemperatuurverwarming. In het overleg wordt aan de hand van een checklist bekeken welke duurzame maatregelen in uw bedrijfspand kunnen worden gerealiseerd. In de voorontwerpfase (VO) vragen wij u om een GPR-berekening. De GPR is een maatlat waarmee op eenvoudige wijze kan worden aangetoond hoe uw pand scoort qua duurzaamheid op de thema’s Milieu, Toekomstwaarde, Gezondheid, Gebruikerskwaliteit en Energie. Voor het thema energie dient u minimaal een 7 te scoren, op de overige thema’s gemiddeld een 7. U bent vrij in de maatregelen die u wilt treffen. Een GPR-softwaretool wordt door de gemeente gratis beschikbaar gesteld. Wij zullen proberen u te begeleiden naar een zo duurzaam mogelijk bedrijfspand. Adviesbureau Search staat ons bij om de bouwplannen op De Vaandel te beoordelen en u op mogelijke kansen te wijzen. 18
MILIEUWETGEVING Het merendeel, van de bedrijven (ca. 90%) valt onder het Activiteitenbesluit milieubeheer. De overige bedrijven dienen een Omgevingsvergunning (milieuvergunning) aan te vragen. Uw bedrijf dient aan de voorschriften van het Besluit of de milieuvergunning te voldoen. Wij zullen u daarbij begeleiden. Indien u vragen heeft over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Marc Zwart, adviseur Milieu en Duurzaamheid tel 072 5755469
MEER INFORMATIE www.agentschapnl.nl www.durzamebedrijventerreinen.nl www.Slimme-energie.nl
19
20
DUURZAAM BEDRIJVENTERREIN
Inspiraties voor een duurzaam bedrijfspand
INLEIDING In Heerhugowaard wordt de komende jaren duurzaam bedrijventerrein De Vaandel ontwikkeld. Initiatiefnemer is de gemeente Heerhugowaard. De economie in Noord-Holland is volop in ontwikkeling en maakt een forse groei door. Reden genoeg voor de gemeente Heerhugowaard om naast het huidige aanbod in de gemeente een duurzaam bedrijventerrein te realiseren. Individuele bedrijven en organisaties worden gestimuleerd om op dit terrein innovatieve huisvestingsconcepten te realiseren. De gezamenlijke inspanningen van bedrijven, ontwikkelaars en gemeente moet leiden tot een innovatief vestigingsklimaat. De Vaandel wordt ontwikkeld tot een waardevaste vestigingslocatie. Duurzaamheid is daarvoor een sleutelbegrip. De gemeente Heerhugowaard gaat met de inzet van het verkoopteambedrijven begeleiden en ontzorgen bij het realiseren van een duurzaam bedrijfspand.
1
DUURZAAM BEDRIJVENTERREIN DE VAANDEL DUURZAAM BEDRIJVENTERREIN Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Duurzaam bouwen leidt tot meervoudige winst, zowel in ecologisch, maatschappelijk als economisch opzicht. Een duurzame aanpak leidt niet alleen tot een betere (werk)omgeving voor de mensen (people) en voor een betere omgang met de aarde (planet), maar duurzaamheid levert ook materiële winst op (profit). Door een goede planning en slim gebruik van beschikbare duurzame methodieken en materialen, kan een duurzaam project tegen dezelfde kostprijs worden gerealiseerd als traditioneel gebouwd vastgoed. Daarnaast vallen op de langere termijn exploitatie- en onderhoudskosten lager uit. Met name op het gebied van energie kan men flink besparen. Tevens is aangetoond dat duurzaam ontwikkelde bedrijfspanden een hogere marktwaarde hebben. WAT WORDT ER ONTWIKKELD ? De gemeente Heerhugowaard ontwikkelt het nieuwe duurzame bedrijventerrein De Vaandel met een bruto oppervlakte van circa 110 hectare. In april 2012 wordt gestart worden met de eerste fase van bouwrijp maken. Bij de inrichting van het plan wordt hoog ingezet op ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. Duurzaamheid is een integraal onderdeel bij gebruik en inrichting van de openbare ruimte en kavels. Vooral aan de duurzame thema’s energie, ecologie, water en groen wordt veel aandacht besteed. Zo wordt een aantrekkelijk en toekomstbestendig vestigingsmilieu ontwikkeld.
2
WAAR WORDT HET ONTWIKKELD? Het bedrijventerrein De Vaandel is gelegen aan de noordzijde van Heerhugowaard, tussen het spoor en de Middenweg en de Hasselaarsweg. De Vaandel grenst aan het bestaande bedrijventerrein Zandhorst.
De laatste decennia zijn Heerhugowaard, Alkmaar en Langedijk naar elkaar toegegroeid. Bedrijventerrein De Vaandel ligt aan de noordoostzijde van deze agglomeratie. Het HAL-gebied neemt in de regio een belangrijke plaats in en de agglomeratie is na Amsterdam de grootste “stad” van Noord-Holland. De A9 verbindt het HAL-gebied met de Randstad en diverse N-wegen ontsluiten het omliggende gebied. De Vaandel wordt ontsloten door de Westfrisiaweg. Deze weg is het Noord-Hollandse onderdeel van de snelle verkeersverbinding N23 van Alkmaar naar Zwolle. Met de Westfrisiaweg verbetert de bereikbaarheid van de regio en tevens de economische structuur en werkgelegenheid in deze regio.
3
VOOR WIE IS HET DUURZAME BEDRIJVENTERREIN BEDOELD? Met De Vaandel ontwikkelt Heerhugowaard een bedrijventerrein passend bij het imago van Heerhugowaard als groeistad. Elke ondernemer is welkom op dit bedrijventerrein, maar juist voor dié ondernemers die maatschappelijk verantwoord willen ondernemen en mee willen participeren in de duurzame ontwikkelingen is De Vaandel een extra aantrekkelijk bedrijventerrein. WAAROM OP DE VAANDEL? Door zijn duurzame ambitie zal het bedrijventerrein De Vaandel een belangrijke meerwaarde bieden aan de gebruikers ervan. Bedrijven die zich hier vestigen, hebben voordeel door lagere energiekosten, kunnen hun medewerkers een inspirerende en bovendien gezonde werkomgeving bieden, kunnen elkaar onderling versterken door de synergie tussen bedrijven en kunnen het terrein gebruiken als uiting van bewust ondernemerschap. HOE WORDT HET ONTWIKKELD? De uitgiftetermijn van bedrijventerrein De Vaandel is circa 25 jaar. Er wordt circa 70 hectare over deze 25 jaar gefaseerd uitgegeven . Gezien de looptijd is op het gebied van duurzaamheid gekozen voor een klimmende ambitie. De voorwaarden die verbonden zijn aan vestiging op het bedrijventerrein zijn gekoppeld aan de stand van de technologische ontwikkeling. Per ontwikkelfase wordt bekeken welke voorwaarden worden gesteld. Hierdoor is sprake van een gezonde ambitie. Het uiteindelijke doel is een energieneutraal bedrijventerrein. De ambitie is om op het bedrijventerrein de gebouwen op een duurzame wijze te verwarmen en te koelen middels individuele of geclusterde warmte-koude systemen met individuele warmtepompen. De Vaandel streeft naar een all-elektric bedrijventerrein, waar in de toekomst geen gasaansluiting nodig is. Op bedrijventerrein De Vaandel spelen water en groen een belangrijke rol. De straten zijn voorzien van bomen, groene bermen en hagen en in 4
het noordelijk deel van het bedrijventerrein wordt een parkzone gerealiseerd. Deze parkzone vormt een ecologische verbinding. Aan de oostzijde van het terrein wordt een bufferzone ingericht als waterrijk groengebied. Door natuurlijke oevers is de kwaliteit van het water in het gebied er goed. Fietsverkeer wordt gestimuleerd door de realisatie van aantrekkelijke fietsverbindingen. Hiermee wordt milieuvriendelijk transport bevorderd.
5
DUURZAME KAVEL DUURZAAMHEID OP DE KAVEL Voor een duurzaam bedrijvenpark is een groot deel van de winst te behalen door intelligente keuzes en investeringen op kavelniveau. Het grootste energie- en materiaalverbruik vindt immers plaats als gevolg van de processen die zich hier afspelen. Ten aanzien van de duurzaamheid is een aantal criteria geformuleerd waaraan de bedrijfsgebouwen op De Vaandel moeten voldoen. Deze worden, conform de klimmende ambitie, periodiek of per fase geëvalueerd en vastgesteld. Het bedrijfspand dient bij voorkeur: • een optimale energiebalans te hebben volgens de trias energetica, de behoefte aan warmte, koeling en elektra zo laag mogelijk te maken; • een geschikt dak te hebben voor het (in de toekomst) plaatsen van zonnecollectoren en/of zonnepanelen; • het hemelwater op te kunnen vangen; • een GPR -score voor het thema energie van minimaal 7 te behalen • een gemiddelde score van 7 te behalen op de overige GPRthema’s;gebouwd te zijn van duurzame materialen; • verwarmd te worden met behulp van Warmte-koudeopslag en een warmtepomp; • een duurzame uitstraling te hebben De gemeente heeft een zogenaamde menukaart opgesteld. Op deze kaart staan per thema aangegeven welke duurzame voorzieningen/ technieken u in, om en aan uw bedrijfspand kunt treffen. Op deze wijze kunt u de mate van duurzaamheid zelf bepalen. Een professioneel adviesteam ondersteunt u bij de keuze welke duurzame maatregelen in een bedrijfsgebouw kunnen worden toegepast.
6
PARKMANAGEMENT Parkmanagement is een integrale aanpak om de kwaliteit van nieuwe bedrijventerreinen op lange termijn te handhaven. Professioneel parkmanagement is essentieel voor het garanderen van een blijvend hoogwaardig ondernemingsklimaat en bedrijventerrein. Door samenwerking van de ondernemers kunnen basisservices ontwikkeld worden op het gebied van onder andere: • • • • • •
Veiligheid; Onderhoud; ICT en communicatie; Afval; Inkoop; Milieu.
In het parkmanagement kan onderscheid gemaakt worden in een publiek-privaat deel, zoals het gezamenlijke beheer van de buitenruimte, en een zuiver privaat deel, waarbij het gaat om initiatieven die bedrijven gezamenlijk op kunnen zetten. Zo kunnen innovatieve en unieke concepten worden opgezet om tot industriële samenwerking te komen. Door de reststromen en de behoeften aan grondstoffen, mobiliteit, water en energie (warmte, koude, elektriciteit) op elkaar af te stemmen, liggen de belangrijke concurrentievoordelen voor het oprapen. Door gezamenlijk in te kopen, kunnen schaalvoordelen en specifieke voorwaarden worden bedongen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Het parkmanagement kan worden uitgevoerd door een partij die kan ondersteunen bij het leveren van een parkmanager, het gehele projectmanagement of enkel de raamcontracten kan aanbieden.
7
DUURZAME MAATREGELEN In de volgende pagina’s worden een aantal duurzame maatregelen toegelicht. Tot slot komen er enkele inspirerende voorbeeldbedrijven aan bod, die gebruikmaken van verschillende duurzame technieken.
WARMTE KOUDE OPSLAG (WKO)
Warmte-koudeopslag (WKO) is een duurzame techniek waarmee energie uit de bodem kan worden gewonnen, door gebruik te maken van de warmte die van nature aanwezig is in de bodem en het grondwater. In Nederland wordt WKO in de bodem al op grote schaal toegepast. Bij een WKO-systeem wordt in de zomer relatief koud grondwater (6-10 o C ) uit de bodem opgepompt en getransporteerd naar het gebouw voor koeling. Vervolgens geeft het gebouw warmte af, waardoor met gebruikmaking van een warmtewisselaar het verwarmde water weer teruggepompt in de bodem (12-16 oC). In de winter wordt het opgewarmde water opnieuw opgepompt. Energiezuinige warmtepompen onttrekken warmte aan dat water en staan de opgenomen energie met de juiste hoge temperatuur af aan het 8
verwarmingssysteem van het gebouw. Door het onttrekken van warmte koelt het grondwater sterk af. Dat afgekoelde water wordt vervolgens weer in de bodem gepompt. Dit water wordt weer hergebruikt in de zomer om het gebouw af te koelen. Met een WKO-systeem is besparing van 50% van het primaire energieverbruik voor koeling en verwarming mogelijk. Wat resulteert in lagere energiekosten. Tevens levert deze besparing een aanmerkelijke reductie van de uitstoot van de schadelijke broeikasgassen, zoals CO2. LAGE TEMPERATUURVERWARMING (LTV) Een warmtepompsysteem heeft een gunstig rendement bij lage temperaturen waardoor een warmtepomp en lage temperatuurverwarming (LTV) een uitstekende combinatie zijn. LTV is een verwarmingssysteem waarbij de aanvoer en retourtemperatuur lager liggen dan bij een conventioneel verwarmingssysteem. Vloer- en wandverwarming of vergrote convectoren en radiatoren zijn hiervoor geschikt. Een ruimte die door middel van vloerverwarming wordt verwarmd, wordt bij een lagere temperatuur als behaaglijk ervaren (19 à 20 graden)vergeleken met een ruimte die verwarmd wordt door middel van conventionele radiatoren (21 à 22 oC). Hierdoor bespaart vloerverwarming zo’n 10 à 20 procent energie voor ruimteverwarming. GOEDE ISOLATIE GEBOUWSCHIL Een goed geïsoleerde gebouwschil vermindert de energievraag en het energieverbruik van een gebouw. Omdat isolatie in de gebouwschil voor de levensduur van een gebouw kan meegaan is de keuze voor een hoog rendement per m² een goede investering voor de langere termijn. Tevens zijn een optimaal geïsoleerde schil en goede kierdichting van belang om WKO en LTV tot een succes te maken.
9
ZONNE-ENERGIE Zonnepanelen zijn voorzien van zonnecellen oftewel photo voltaic (PV)cellen die zonne-energie kunnen omzetten in elektriciteit. Het basismateriaal is silicium, een van de meest voorkomende elementen op aarde. Elke zonnecel is opgebouwd uit flinterdunne laagjes halfgeleidend materiaal waartussen (onder invloed van zonlicht) een spanningsverschil ontstaat. Een standaard paneel heeft een vermogen van ongeveer 150 tot 200 W bij volle zon. Dit vermogen wordt ook wel ‘piekvermogen’ genoemd, met als eenheid ‘watt piek’ (Wp). Omdat de zon niet altijd zo sterk schijnt levert een zonnepaneel het grootste deel van de tijd minder watt. Een omvormer zet de stroom uit het paneel om in wisselstroom en levert deze vervolgens aan het elektriciteitsnet of aan bijvoorbeeld een accu om het op te slaan. Een zonnepaneel van 100 Wp kan in Nederland jaarlijks ongeveer 80 kWh elektriciteit leveren. De verwachting is dat PV in 2020 kan concurreren met marktprijzen. DUURZAAM MATERIAALGEBRUIK Duurzame materialen zijn materialen die weinig invloed hebben op het milieu. Hierbij valt te denken aan van gerecyclede of hergebruikte materialen of milieuvriendelijke materialen. Om te weten of een materiaal milieuvriendelijk is, kan een keurmerk hulp bieden. Er zijn veel verschillende keurmerken bekend. Sinds een paar jaar zijn er Cradle to Cradle gecertificeerde producten op de markt: producten die conform de Cradle to Cradle filosofie ‘Afval = voedsel’ zijn ontwikkeld en zijn gekeurd op duurzaamheid. Andere duurzaamheidskeurmerken voor (bouw)producten zijn: de milieuklassen van NIBE , het Europese milieukeurmerk Eco-label, FSC en PEFC (voor hout), het Duitse keurmerk Blaue Engel en het Nederlandse keurmerk Milieukeur.
10
HEMELWATEROPVANG Regenwater dat op de daken valt, kan door middel van een regenton, een watertank onder het dak of een waterput in de grond verzameld worden. Het kan gebruikt worden voor bevloeiing van de groenvoorzieningen, minder kritische reinigingsprocessen is de spoeling van toiletten na behandeling van het regenwater. Hiermee wordt kostbaar drinkwater bespaard.
ENERGIEZUINIGE VERLICHTING Verlichting van een bedrijfsgebouw verbruikt gemiddeld 50% van het totale stroomverbruik, dus het loont om hier energiebesparende maatregelen te treffen. Door ten eerste daglichttoetreding binnen een ruimte te bevorderen, kan het energieverbruik voor verlichting verminderd worden. Een verhoogde daglichttoetreding verbetert tevens het binnenklimaat. Daarnaast kan verlichting energiezuiniger worden gemaakt door de schakeling te combineren met een daglichtafhankelijke regeling of een aanwezigheidsdetector. Door daglichtsensoren worden automatisch lichtgroepen uitgeschakeld als het buiten licht wordt. Ook op de buitenverlichting zijn daglichtsensoren nuttig. Door 11
aanwezigheidsdetectoren wordt verlichting automatisch uitgeschakeld bij afwezigheid van mensen. Daarnaast is LED-verlichting een duurzaam alternatief ten opzichte van conventionele verlichting bij een bedrijfsgebouw. Bij LED-verlichting is er niet meer sprake van gloeilampjes die voor de verlichting zorgen, maar van zogenaamde LED’s. Deze hebben een geringere energiebehoefte en een langere levensduur, doordat ze niet slijten door gebruik.
Sterk bedrijf te Gorredijk - Architectenbureau Sluijmer en van Leeuwen Uitgeverij, galerie, groothandel, winkel Genomineerd voor gebouw van het jaar 2009
1. WKO installatie 2. Vloerverwarming (gereguleerd per bedrijfsfunctie). Dit levert een enorme energiebesparing op ten op zichte van een traditioneel verwarmd bedrijfsgebouw. 3. Glasvakken teruggeplaatst in gevel om behoefte aan koeling te verminderen. 4. Optimale daglichttoetreding door middel van lichtstraten in het dak gericht op het noorden. 5. Flexibele ruimtes, verplaatsbare compartimentscheiding
12
Schuurman te Alkmaar - Bekkering Adams Architecten Showroom, magazijn, kantoor Specifieke aandacht voor daglichttoetreding
1. WKO installatie 2. Betonkernactivering is het verwarmen of koelen van het pand door kleidingen in de betonnen vloer of het plafond. 3. Bewegingsgeactiveerde daglichtafhankelijke verlichting (Philips pilotproject) 4. Optimale daglichttoetreding door oriëntatie ramen en patio levert van aanzienlijke energiebesparing en een prettig werkklimaat. 5. Flexibele ruimtes TNT distributiecenter te Veenendaal - Artec Architecten Kantoor en distributiehal CO2- emissievrij / platinum status LEED-systeem (AGBC) 1. WKO installatie. 2. Gevelmateriaal van herbruikbaar hout. 3. Pergola en houten zonwering ter voorkoming van opwarmen pand. 4. Hergebruik water vanaf gebouw voor spoelen toilet 5. Flexibele dubbelhoge distributiehal voor flexibele huisvestingsmogelijkheden 6. PV-cellen op het dak 7. Optimale daglichttoetreding door middel van sheddak 8. Toepassing hergebruikt materiaal voor isolatie (sandwichpanelen uit de koel- vriescellenbouw)en extra isolerend glas
13
Rijkswaterstaat te Terneuzen - opMAAT architectuur Kantoor Meest duurzame kantoor gebouw sinds 2000 (volgens Greencalc) 1. Warmtepomp onttrekt warmte uit kanaal 2. Vloer- en wandverwarming 3. Gevelmateriaal van hergebruikt afval (gebruik van gerecycled / natuurlijke materiaal) 4. Natuurlijke ventilatie (luchtroosters in de gevel via atrium en naar buiten door de schoorsteen) 5. Afvalwaterwaterzuivering door middel van helofytenfilter (water wordt hergebruikt voor toilet) 6. PV-cellen en zonnecollectoren op het dak 7. Zonnecellen functioneren als zonwering 8. Mos-sedum dak en het minimaliseren van de verharding voor buffering regenwater (hierdoor rioolaansluiting niet nodig).
14
SUBSIDIES EN REGELINGEN MILIEU-INVESTERINGSAFTREK (MIA) EN WILLEKEURIGE AFSCHRIJVING MILIEUINVESTERINGEN (VAMIL) Ondernemers kunnen financieel voordelig investeren in milieuvriendelijke apparatuur door gebruik te maken van de MIA en Vamil. Bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor MIA/Vamil, staan vermeld op de Milieulijst. Deze lijst bevat circa 370 bedrijfsmiddelen. Daarnaast kan iedereen voorstellen aandragen voor het toevoegen van nieuwe bedrijfsmiddelen. Milieu-investeringsaftrek (MIA) Bij de MIA kan een bepaald percentage van de investering in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen worden afgetrokken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting, bovenop de andere fiscale aftrekmogelijkheden zoals de willekeurige afschrijving. U betaalt dus minder belasting. Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) Bij de Vamil kan in een willekeurig jaar een willekeurig percentage (tot 75%) van de investering in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen worden afgeschreven, zodat u een liquiditeit- of rentevoordeel kan behalen. Belastingvoordeel dus. ENERGIE-INVESTERINGSAFTREK (EIA) De Energie-investeringsaftrek (EIA) is een fiscale regeling waarmee de overheid ondersteund bij investeringen in energiebesparende bedrijfsmiddelen en in duurzame energie. De Energie Investeringsaftrek (EIA) is van toepassing op bedrijfsmiddelen die een doelmatig gebruik van energie bevorderen en voldoen aan bepaalde energieprestatie-eisen. Bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor de EIA zijn opgenomen in de Energielijst van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). Men kan 15
jaarlijks een voorstel indienen voor bedrijfsmiddelen die nog niet op deze lijst staan. Wanneer u gebruik maakt van de EIA heeft u als ondernemer dubbel voordeel: de energiekosten gaan omlaag én men betaalt minder belasting. Naast de gebruikelijke afschrijving kan men 41,5% van de investeringskosten van energiebesparende bedrijfsmiddelen van de fiscale winst worden afgetrokken. Over één of meerdere jaren betaalt u minder inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. REGELING GROENPROJECTEN De Regeling groenprojecten is in het leven geroepen om projecten te stimuleren die een positief effect op het milieu hebben. De overheid stimuleert deze projecten onder meer door de financiering van ‘groenprojecten’ aantrekkelijk te maken. Doordat de overheid een belastingvoordeel geeft aan ‘groene’ spaarders en beleggers kan de bank een lening aan een investeerder met een lager rentetarief verstrekken voor een groenproject. De rente die de banken in zo’n geval hanteren ligt in de praktijk ongeveer een procent lager dan normaal. Een groenproject is een project dat in een van de categorieën van de Regeling groenprojecten past en op basis daarvan een groenverklaring heeft gekregen. Enkele van deze categorieën zijn: duurzame energie, energiebesparing en duurzaam bouwen. Het bedrag dat groen gefinancierd kan worden is voor zeer duurzame nieuwbouw € 600, - per vierkante meter vloeroppervlak. STIMULERINGSREGELING DUURZAME ENERGIE (SDE+) Stimuleringsregeling Duurzame energie (SDE+) is een subsidie voor duurzame energieproductietechnieken. De SDE vergoedt het verschil tussen de kostprijs van grijze energie en die van duurzame energie over een periode van 12 of 15 jaar. De hoeveelheid subsidie is afhankelijk van de hoeveelheid geproduceerde duurzame energie en de hoogte van de SDE-bijdrage is afhankelijk van 16
de ontwikkelingen van de energieprijs. Bij een hogere energieprijs krijgt u minder SDE, maar ontvangt u een hogere vergoeding van het energiebedrijf en vice versa. Er zijn verschillende technologieën die voor het produceren van hernieuwbare elektriciteit of hernieuwbaar gas (groen gas) in aanmerking komen. Deze technologieën zijn: afvalverbranding, stortgas of biogas uit awzi en rwzi voor zowel hernieuwbaar gas als hernieuwbare elektriciteit, waterkracht, windenergie op land, in meer en op zee, diverse biomassa categorieën voor zowel hernieuwbaar gas als hernieuwbare elektriciteit, zonnestroominstallaties, osmose en geothermie COMBINATIE VAN SUBSIDIES Investeringen die in aanmerking komen voor zowel de EIA als voor de VAMIL kunnen voor beide regelingen apart aangemeld worden. Bij een overlap van EIA en MIA (milieu-investeringsaftrek) moet men een keuze maken. Projecten met een groenverklaring komen tevens in aanmerking voor de MIA.
INTERESSE ? ALS U INTERESSE HEEFT….. In dat geval kunt u contact opnemen met Hans Bouwman adviseur Bedrijven van de gemeente Heerhugowaard, telefoon 072-5755258 Indien uw bedrijf zich op De Vaandel kan vestigen, wordt een overleg met het verkoopteam gepland. In het verkoopteam is naast de adviseur Bedrijven, een Stedebouwkundige en een Adviseur duurzaamheid en milieu vertegenwoordigt. In het eerste overleg kunt u uw plannen uiteen zetten. Het verkoopteam geeft vervolgens aan wat er van u verwacht wordt en hoe wij u daarbij 17
begeleiden. Aan de hand van een menukaart wordt met u bekeken welke duurzame maatregelen interessant zijn. DUURZAAMHEID Het is van groot belang dat duurzaamheid integraal deel uitmaakt van het ontwerpproces. Juist dan hoeven duurzame maatregelen niet meer te kosten. De gemeente Heerhugowaard hanteert een klimmende ambitie ten aanzien van duurzaamheid. Dat wil zeggen dat technieken die nu innovatief zijn over een aantal jaren standaard kunnen zijn. Wij willen daar samen met u op inspelen. Bijvoorbeeld door het dak van uw pand noord-zuid te oriënteren met schuine vlakken. Zonnepanelen kunnen dan betrekkelijk eenvoudig in een later stadium worden aangebracht. Met de juiste situering van raampartijen kunt u energie besparen door optimale daglichttoetreding. Zo zijn nog vele voorbeelden te noemen. De verwarming van gebouwen op De Vaandel vindt plaats door middel van Warmte Koudeopslag in de bodem en een warmtepomp. Het pand moet daarvoor ingericht worden met laagtemperatuurverwarming. In het overleg wordt aan de hand van een checklist bekeken welke duurzame maatregelen in uw bedrijfspand kunnen worden gerealiseerd. In de voorontwerpfase (VO) vragen wij u om een GPR-berekening. De GPR is een maatlat waarmee op eenvoudige wijze kan worden aangetoond hoe uw pand scoort qua duurzaamheid op de thema’s Milieu, Toekomstwaarde, Gezondheid, Gebruikerskwaliteit en Energie. Voor het thema energie dient u minimaal een 7 te scoren, op de overige thema’s gemiddeld een 7. U bent vrij in de maatregelen die u wilt treffen. Een GPR-softwaretool wordt door de gemeente gratis beschikbaar gesteld. Wij zullen proberen u te begeleiden naar een zo duurzaam mogelijk bedrijfspand. Adviesbureau Search staat ons bij om de bouwplannen op De Vaandel te beoordelen en u op mogelijke kansen te wijzen. 18
MILIEUWETGEVING Het merendeel, van de bedrijven (ca. 90%) valt onder het Activiteitenbesluit milieubeheer. De overige bedrijven dienen een Omgevingsvergunning (milieuvergunning) aan te vragen. Uw bedrijf dient aan de voorschriften van het Besluit of de milieuvergunning te voldoen. Wij zullen u daarbij begeleiden. Indien u vragen heeft over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Marc Zwart, adviseur Milieu en Duurzaamheid tel 072 5755469
MEER INFORMATIE www.agentschapnl.nl www.durzamebedrijventerreinen.nl www.Slimme-energie.nl
19
20
