Duidelijker onderscheid niveaus 4 en 5

Dossier

Beroepsprofielen

Nieuwe beroepsprofielen

tus heeft van een advies. Maar verder is het beroepsprofiel ‘allesbehalve een pa-

Duidelijker onderscheid niveaus 4 en 5

pieren tijger’, aldus het eindrapport van de stuurgroep: ‘Het is een referentiekader van waaruit verder wordt gewerkt en ontwikkeld’. Het project V&V 2020 had als belangrijkste doel het ontwikkelen van nieuwe,

Minister van VWS Edith Schippers kan tevreden zijn. De opdracht van haar ministerie aan beroepsvereniging V&VN was onder meer een duidelijker onderscheid te creëren tussen de niveaus 4 en 5 op de verpleegkundige werkvloer.

toekomstbestendige beroepsprofielen voor de huidige verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten. Grote veranderingen in de zorg, zoals een snel groeiend aantal ouderen en chronisch zieken met een complexe

Toine de Graaf

zorgvraag en comorbiditeit, vragen volHierin lijkt de Stuurgroep V&V 2020

vormgegeven direct al felle reacties uit

gens de stuurgroep nadrukkelijk om een

geslaagd. Wel lokte de manier waarop

(zie kaders). Een troost voor de critici is

nieuw beroepenhuis, met nieuwe be-

de stuurgroep dit onderscheid heeft

dat het werkstuk van V&V 2020 de sta-

roepsprofielen. De oude profielen van de

REACTIE VERPLEEGKUNDIG SPECIALISTEN Christine de Vries-de Winter, voorzitter van

terniveau, komen onvoldoende uit de verf in

hebben bij de ontwikkeling van het be-

het Landelijk Overleg Opleidingen Master

het profiel zoals dat er nu ligt. Naast de ba-

roepsprofiel. Wat in die rondetafelbijeen-

Advanced Nursing Practice (MANP), is ener-

chelor verpleegkundige heb je ook nog de

komsten is gezegd, is zeker een afspiege-

zijds vol lof over het door V&VN geleverde

gespecialiseerde verpleegkundige. Als je het

ling van de huidige praktijk. Maar wij als

werk. ‘Wij vinden het fantastisch dat deze

verschil tussen de verpleegkundig specialist

opleidingen zijn een kartrekker bij de ont-

stap is gezet’, zegt de opleidingscoördinator

en de gespecialiseerde verpleegkundige

wikkeling van dit jonge beroep. We innove-

MANP van de Fontys Hogeschool Verpleeg-

vanaf dag één niet heel scherp en goed neer-

ren ons curriculum jaarlijks. In die zin zijn wij een belangrijke speler. Maar wij hebben

‘Nauwelijks of geen input kunnen leveren’

nauwelijks of geen input kunnen leveren voor het beroepsprofiel zoals het er nu

kunde in Tilburg. ‘Het was ook een noodza-

zet, gaat dat straks weer onduidelijkheid

ligt. Het is erg jammer dat pas op het laat-

kelijke stap, gezien alle onvrede en ondui-

geven in de praktijk.’

ste moment enigszins gebruik is gemaakt

delijkheid rond met name de bestaande

In het slechtste geval zou de bestaande on-

van onze expertise.’

mbo- en hbo-profielen. We zijn erg blij met

duidelijkheid tussen kwalificatieniveau 4 en 5

‘Wij hebben er alle vertrouwen in dat we

het beroepsprofiel voor de verpleegkundig

zich zelfs kunnen verplaatsen naar ‘boven’.

vanuit een goede samenwerking kunnen

specialist, naast de wettelijke bevoegdhe-

En dat is, zoals De Vries-de Winter het ver-

komen tot die fine-tuning die recht doet aan

den die deze onlangs heeft gekregen.’

woordt, ‘nou nét wat we niet willen’. Ze vindt

de gewenste toekomstbestendigheid van

Toch is nog wel wat fine-tuning nodig. ‘Het

het een gemiste kans dat het masterniveau

dit beroepsprofiel. Een goed beroepsprofiel

innovatieve karakter van deze relatief nieu-

niet meer reliëf heeft gekregen. Maar gezien

en goede wetgeving zijn belangrijk om de

we zorgprofessional en ook het niveau van

de gevolgde procedure is het wel begrijpe-

verpleegkundig specialist te kunnen borgen

de beroepsuitoefening, namelijk het mas-

lijk. ‘Het beroepsveld moet het eerste woord

in de Nederlandse gezondheidszorg.’

12 |

TvZ_12_02.indd Sec1:12

tvz | Tijdschrift voor Verpleegkundigen - 2012 nr. 2

4/10/2012 2:58:17 PM

Foto’s: Frank Muller / Zorginbeeld

Verpleegkundige en de Verzorgende/hel-

2020 in de langslepende ‘hbo-mbo-kwes-

deze doorstroming van mbo naar hbo te

pende, uit respectievelijk 1999 en 2000,

tie’ wil toewerken naar een onderscheid

bevorderen.’

voldoen eenvoudigweg niet meer. Dit

in opleiding, beroepstitel en daaraan

geldt ook voor de grote hoeveelheid deel-

gekoppeld taken en verantwoordelijk-

Vooral resultaatgericht

profielen, die een belemmering vormen

heden: de verpleegkundige heeft in 2020

De zorgkundigen gaan volgens het nieu-

voor de flexibiliteit van de ‘workforce’.

standaard een hbo-bachelor diploma,

we beroepsprofiel vallen onder de zoge-

en de huidige mbo-verpleegkundige

noemde ‘artikel 34 beroepen’ van de wet

Langslepende kwestie

(niveau 4) heet vanaf dan ‘zorgkundige’

BIG. Dit betekent dat zij niet worden ge-

De werkwijze van de stuurgroep mag

en werkt in relatief stabiele situaties.

registreerd in het BIG register en dat het

uniek worden genoemd. In het verleden

De stuurgroep gaat uit van een driejarige

tuchtrecht niet op hen van toepassing is.

was niet de beroepspraktijk van ver-

mbo-4-opleiding tot zorgkundige, waarin

De huidige mbo-opgeleide die als ver-

pleegkundigen (en verzorgenden) het

deze professional zich voorbereidt op

pleegkundige is geregistreerd blijft overi-

uitgangspunt, maar vormden de profie-

het werken met één of enkele patiënten-

gens wel onder het tuchtrecht vallen.

len vooral een reactie op de veelheid aan

categorieën. Mbo-ers die na hun oplei-

Beperking van het tuchtrecht tot de

opleidingswegen die leidden naar het be-

ding door willen studeren voor ‘allround

hbo-opgeleiden past naar de mening van

roep. V&V 2020 brak met deze traditie

zorgkundige’ (werken met alle zorgcate-

V&V 2020 beter bij de grotere verant-

en raadpleegde honderden verpleegkun-

gorieën) kunnen kiezen voor de tweeja-

woordelijkheid en zelfstandigheid. ‘Op

digen tijdens rondetafelgesprekken in

rige Associate Degree (AD). De bedoe-

den duur zal de groep verpleegkundigen

het land, naast tal van deskundigen en

ling is dat men alleen met een afgeronde

die onder het tuchtrecht valt meer ho-

‘stakeholders’. Ook voerde het Nivel op

mbo-4-opleiding kan instromen in deze

mogeen worden’, meldt het eindrapport.

verzoek twee studies uit. Het resultaat:

AD, en niet via een havodiploma. ‘Deze

‘Dat is gunstig omdat dit zal leiden tot

een eindrapport, drie beroepsprofielen

oplossing biedt veel mogelijkheden voor

een nadere precisering en aanscherping

en een boekwerk met bijlagen.

een soepele doorstroming naar het hbo’,

van de aan het beroep te stellen eisen.’

Het eindrapport is het centrale werkstuk

aldus een voetnoot in het eindrapport.

De nieuwe beroepsprofielen onder-

en heeft als titel Leren van de toekomst.

‘Hogescholen en mbo-instellingen kun-

scheiden zich op belangrijke onderde-

Uit dit rapport wordt duidelijk dat V&V

nen hun samenwerking versterken, door

len van de huidige profielen. Ze zijn



| 13

4/10/2012 2:58:17 PM

Dossier

Beroepsprofielen

Verpleegkundig specialist

Verpleegkundige

De verpleegkundig specialist is een ver-

De verpleegkundige is een allround

pleegkundige die, als expert, met een

zorgprofessional die zich in de verschil-

omschreven groep patiënten een indivi-

lende velden van de gezondheidszorg

duele, zelfstandige behandelrelatie aan-

richt op het ondersteunen van het zelf-

gaat. Deze professional biedt vanuit het

management van mensen, hun naasten

perspectief van de patiënt care en cure

en hun sociale netwerk. Met als doel

geïntegreerd aan, ter bevordering van de

het behouden of verbeteren van het

continuïteit en kwaliteit van zowel de

dagelijks functioneren in relatie tot ge-

verpleegkundige zorg als de medische

zondheid en ziekte en kwaliteit van

behandeling. Het bevorderen van het

leven. De verpleegkundige treft proble-

vermogen tot zelfmanagement en van

men van patiënten aan op vier gebieden

de kwaliteit van leven van de patiënt

van het menselijk functioneren: het li-

staan hierbij centraal. De verpleegkun-

chamelijke, het psychische, het functio-

dig specialist komt op basis van klinisch

nele en het sociale. Deze problemen

redeneren (anamnese, lichamelijk en/of

zijn niet ziektespecifiek en kunnen op-

psychiatrisch onderzoek, diagnostiek)

treden bij zowel acuut als chronisch

Het nieuwe beroepsprofiel van de verpleegkundige

tot aanvullende diagnostiek en past in

zieke mensen, bij kinderen, (jong)vol-

werd 8 maart j.l. samen met het profiel van de

aansluiting hierop medische-verpleeg-

wassenen en ouderen en bij mensen

zorgkundige en de verpleegkundig specialist

kundige, therapeutische, evidence-based

met zeer verschillende aandoeningen.

gepresenteerd door de stuurgroep V&V 2020.

interventies toe. Een verpleegkundig

De verpleegkundige verleent zorg op

specialist indiceert en verricht voorbe-

basis van het continue, cyclische proces

niet alleen proces- maar vooral resul-

houden handelingen (zelfstandige be-

van klinisch redeneren. Dit omvat: risi-

taatgericht. Ze hanteren een nieuwe be-

voegdheid). Zij of hij vervult als ver-

co-inschatting, vroegsignalering, pro-

nadering van de begrippen ‘zorg’, ‘ver-

pleegkundig leider een voortrekkersrol

bleemherkenning, evidence-based inter-

plegen’ en ‘gezondheid’. En ze sluiten,

in de innovatie van het beroep en de

ventie, monitoring en evaluatie. Zij

met hun beschrijving van de competen-

zorg, onderbouwd door onderzoek en

beargumenteert deze beslissingen en

tiegebieden volgens de CanMEDS, aan

door implementatie van onderzoeksre-

communiceert daarover met patiënten

bij een internationaal gehanteerde ter-

sultaten. Ook levert de specialist een

en collegazorgverleners en betrekt daar-

minologie.

bijdrage aan de deskundigheidsbevorde-

in morele, professionele en persoonlijke

Het beroepenhuis dat V&V 2020

ring van de verpleegkundige beroeps-

afwegingen. Een verpleegkundige werkt

schetst, heeft zowel gevolgen voor pro-

groep en aan de kwaliteit van de zorg.

op basis van partnerschap samen met

fessionals, patiënten als zorginstellin-

Daarnaast heeft men een brugfunctie

patiënten, hun naasten en mantelzorg-

gen. V&V 2020 kiest voor twee niveaus

tussen artsen en verpleegkundigen. De

ers. De verpleegkundige voert alle vor-

van beroepsuitoefening voor de ver-

verpleegkundig specialist speelt een cru-

men van preventie uit en verricht voor-

pleegkundige beroepsgroep: de ver-

ciale rol in zorgcoördinatie, taakher-

behouden handelingen, deels met

pleegkundige (artikel 3 Wet BIG) en de

schikking, het bevorderen van vraagstu-

zelfstandige bevoegdheid, voor het

verpleegkundig specialist (artikel 14

ring en de verbetering van de kwaliteit

grootste deel met functionele zelfstan-

Wet BIG), met verschillende verant-

van zorg en leven. Ook het begeleiden

digheid. Zij of hij heeft een coördine-

woordelijkheden, bekwaamheden en

en coachen van verpleegkundigen en

rende rol rond de patiënt of groepen

bevoegdheden. Verpleegkundigen en

zorgkundigen behoort tot de taken,

patiënten: tussen disciplines en 24 uur

verpleegkundig specialisten oefenen

evenals het fungeren als vraagbaak voor

per dag, 7 dagen per week. De verpleeg-

hun beroep uit op het gebied van de in-

belendende beroepsgroepen en in pa-

kundige participeert in praktijkonder-

dividuele gezondheidszorg.

tiënt- of doelgroepgebonden onderzoek.

zoek.

14 |



4/10/2012 2:58:29 PM

Verpleegkundige en verzorgende beroepen en de niveaus van beroepsuitoefening zoals V&V 2020 deze omschrijft in de nieuwe beroepsprofielen. (bron: V&V 2020 Deel 1 Eindrapport, 2012).

Beroepenhuis V&V 2020 Verplegen Niveaus van beroepsuitoefening

Wettelijk kader

Domein

Voorbehouden handelingen

Opleiding (of EVC)

EQF / NLQF

Verpleegkundig specialist

Art. 14 Wet BIG

Allround, met specialistische focus en expertkennis

Zelfstandige bevoegdheid (art. 36)

Hbo-master (professionele master)

6, op termijn mogelijk 7 (vergelijkbaar met acad. master)

Zelfstandig bevoegd voor toedienen injecties catheterisaties en het voorschrijven van UR-geneesmiddelen (artikel 36). Functionele zelfstandigheid, regeling ex art. 39. Voor andere voorbehouden handelingen: uitvoering mogelijk op basis van art. 35 t/m 38 van de wet BIG

Hbo-bachelor

6

Individuele Gezondheidszorg Verpleegkundige

Art. 3 Wet BIG

Allround Individuele gezondheidszorg

Verzorgen Niveaus van beroepsuitoefening

Wettelijk kader

Domein

Voorbehouden handelingen

Opleiding (of EVC)

EQF / NLQF

Zorgkundige

Art. 34 Wet BIG

Specifiek

Functionele zelfstandigheid conform regeling ex artikel 39. (Huidige regeling: toedienen subcutane, intramusculaire of intraveneuze injectie; verrichten catheterisatie blaas bij volwassenen en inbrengen maagsonde of infuus; verrichten venapunctie en hielprik bij neonaten). Andere voorbehouden handelingen: uitvoering mogelijk op basis van art. 35 t/m 38 Wet BIG

Mbo-4 (3-jarig)

4

Idem als Zorgkundige Specicfiek

AD

5 = allround (vergelijkbaar met associate degree)

Mbo-3

3

Mbo-2

2

Individuele gezondheidszorg

Zorgkundige

Art. 34 Wet BIG

Allround Individuele gezondheidszorg

Verzorgende, kraamverzorgende (nog ontwikkelen)

Specifiek

Helpende (nog ontwikkelen)

Specifiek

Wonen & welzijn

Wonen & welzijn

Verzorging

gaan om chronisch zieken (multimorbi-

netwerk. De zorgkundige stelt de behoef-

De stuurgroep onderscheidt twee niveaus

diteit), kwetsbare ouderen en geriatrische

te aan zorg vast en beschrijft die in een

van beroepsuitoefening op het terrein

patiënten, patiënten die zijn opgenomen

(leef)zorgplan. Zij of hij biedt de patiënt

van verzorging: de zorgkundige (artikel

voor onderzoek, behandeling of operatie

lichamelijke, emotionele en geestelijke

34 Wet BIG; dit is een beroep op het ge-

(voorzorg, nazorg, revalidatie), psychia-

ondersteuning, voert zorggerelateerde

bied van de individuele gezondheids-

trische patiënten of mensen met een ver-

preventie uit en draagt zorg voor infor-

zorg) en de verzorgende/helpende (met

standelijke beperking. De allround zorg-

matievoorziening, voorlichting en advies.

primaire gerichtheid op wonen, welzijn

kundige (Associate Degree) is een

Een zorgkundige werkt samen met pa-

en maatschappelijke dienstverlening).

zorgprofessional met een bekwaamheid

tiënten, hun naasten en mantelzorgers,

De zorgkundige is een zorgprofessional

voor het werken met alle groep(en) pa-

steunt hen en verwijst hen waar nodig.

met een specifieke bekwaamheid voor

tiënten. De zorgkundige richt zich op het

Zij of hij signaleert veranderingen in de

het werken met één of enkele omschre-

ondersteunen van het zelfmanagement

gezondheidstoestand van de patiënt tij-

ven groep(en) patiënten. Hierbij kan het

van mensen, hun naasten en hun sociale

dig. De zorgkundige werkt in zorgsitua-



| 15

4/10/2012 2:58:29 PM

Dossier

Beroepsprofielen

ties die in het algemeen relatief stabiel

antwoordelijkheid berust. De zorgkundi-

naar zorg, internationale eisen en verge-

zijn. Het handelen verloopt in die situa-

ge heeft voor een of meer voorbehouden

lijkingen, en vooral ook op de inzichten

ties grotendeels volgens (professionele)

handelingen functionele zelfstandigheid.

van de beroepsbeoefenaren zelf. Vóór

standaarden en richtlijnen. In instabiele,

2020 moet nog een flink aantal gerichte

acute en/of complexe situaties werkt de

Stap voor stap

stappen worden gezet om de profielen

zorgkundige onder supervisie van een

De beroepprofielen zijn gebaseerd op

concreet te maken. Naast wettelijke wij-

verpleegkundige, bij wie dan de eindver-

een analyse van de toekomstige vraag

zigingen vereisen de plannen een nade-

REACTIE ZORGWERKGEVERS EN VAKBONDEN

daarentegen rekent handhaving van de beroepstitelbescherming (artikel 3) voor

Al vóór de presentatie van de beroepspro-

leidingstitelbescherming volgens artikel 34 van

niveau 4 tot de ‘uitgangspunten die minimaal

fielen gaven de vakbonden CNV Publieke

de wet BIG’.

noodzakelijk zijn voor een goede oplossing’. Joyce Deggens, Beleidsadviseur Opleidin-

Zaak, Abvakabo FNV en NU’91 hierop kritiek. Ze deden dit in een brief aan de vaste

Nuances

gen en Patiëntenzorg van de NFU, bena-

Kamercommissies. Er is vooral ontevreden-

Hoewel de werkgevers naar buiten één front

drukt dat de ondertekenaars van het pers-

heid over de invoering van de zorgkundige

vormen, blijkt bij navraag dat ze het niet op

bericht het ‘arbeidsmarkttechnisch’ met

ten koste van de mbo-verpleegkundige en

alle punten met elkaar eens zijn. Eén zo’n

elkaar eens zijn. ‘Maar’, zo vult ze aan,

het terugbrengen van de mbo-opleiding tot

punt is de duur van de mbo-opleiding. Voor

‘er kunnen punten van verschil zijn in de

drie jaar.

de NVZ staat vast dat een verpleegkundige

nuancering. De brancheorganisaties zijn

Op de dag van de presentatie sloten vijf

mbo-opleiding van tenminste vier jaar nood-

het er trouwens ook over eens dat ze toe

werkgeversorganisaties zich in grote lijnen aan bij de stellingname van de vakbonden. In

Niet eens met ‘downgrading’ mbo-verpleegkundige

een gezamenlijk persbericht van Brancheorganisaties Zorg (BoZ) toonden de werkgevers

zakelijk blijft, om de doorlopende leerlijnen

willen naar een differentiatie van uitvoe-

zich verheugd over de betere positionering

en loopbaanperspectieven in de zorg niet te

rende verpleegkundigen aan het bed. De

van de hbo-v’er. Maar ze zijn het niet eens

frustreren. Voor de NFU daarentegen is een

stuurgroep V&V 2020 wil dat niet.’

met de ‘downgrading’ van de mbo-verpleeg-

mbo-opleiding met een duur van vier jaar

Deggens krijgt bijval van Margot van der

kundige. ‘Deze keuze doet geen recht aan de

geen absolute eis.

Starre: ‘Allereerst wil ik benadrukken dat er

positie die mbo-verpleegkundigen zich de af-

Op een vergelijkbare manier is ‘minimaal een

nu een goed advies ligt, dat recht doet aan

gelopen jaren hebben verworven’, verklaren

opleidingstitelbescherming volgens artikel 34

de behoefte van onderscheid tussen de ver-

ActiZ, GGZ Nederland, de Nederlandse Fede-

van de wet BIG’ voor de NVZ voldoende, als het

schillende niveaus verpleegkundigen in de

ratie van Universitair Medische Centra (NFU),

gaat om de mbo’er. ‘Als coördinatie van zorg en

ziekenhuizen. Professionals opgeleid binnen

NVZ Vereniging van Ziekenhuizen en Vereni-

zelfstandig handelen nadrukkelijk deel uitma-

het verpleegkundig domein kunnen echter

ging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN).

ken van de functie, is het logisch dat de profes-

heel verschillende functies vervullen. Dit

Zij vinden dat de stuurgroep V&V 2020 te

sional onder het tuchtrecht valt’, zegt NVZ-di-

geldt zowel in de breedte als voor het niveau

weinig oog heeft gehad voor de mogelijke

recteur Margot van der Starre over de

van het werk. De vraag is nu vooral: hoe ga

gevolgen voor de arbeidsmarkt en vrezen te-

hbo-bachelor. ‘Maar dit hoeft niet te gelden

je onderscheid maken tussen niveau 4 en 5?

korten. Daarom pleiten ze voor ‘een oplos-

voor een professional met louter uitvoerende

En: welke beroeps- en functiebenamingen

sing die uitgaat van de waarde van een vier-

verpleegkundige taken.’ Voor de NVZ volstaat

geef je aan beide niveaus, waarbij je recht

jarige mbo-opleiding, waarin de term

nader onderzoek naar de keuze tussen

blijft doen aan het belang van deze functies

verpleegkundige herkenbaar is (bijvoorbeeld

beroepstitelbescherming (artikel 3) of oplei-

in de ziekenhuizen? We willen daarover graag

basisverpleegkundige) met minimaal een op-

dingstitelbescherming (artikel 34). De NFU

in gesprek met V&VN en de andere partijen.’

16 |



4/10/2012 2:58:29 PM

re uitwerking en vertaling in passende

beroepenstructuur stap voor stap maakt,

wing van de voorstellen. ‘Op basis van

opleidingseisen en curricula.

met behoud van positie. Voor de huidige

de huidige cijfers is het niet verant-

Maar er moet nog meer gebeuren. ‘Een

verpleegkundigen, zowel niveau 4 als 5,

woord een inschatting te maken van het

eerste essentiële voorwaarde voor het

verandert dus niets. Verpleegkundigen

aantal benodigde mbo-zorgkundigen en

draagvlak binnen en buiten de beroeps-

met een mbo-opleiding die nu geregis-

hbo-opgeleide verpleegkundigen’, is te

groep is het ontwerp van aanvaardbare en

treerd zijn in het BIG-register behouden

lezen in het eindrapport.

werkzame overgangsregelingen’, schrijft

bijvoorbeeld het recht op (her)registratie.

Ook is meer onderzoek nodig naar de

de stuurgroep. Het voorstel is dat de be-

Een tweede essentiële voorwaarde be-

rol van verpleegkundigen, verpleeg-

roepsgroep de overgang naar een nieuwe

treft een betere cijfermatige onderbou-

kundig specialisten en zorgkundigen.

De reacties vanuit het mbo- en hbo-onder-

den vertrekken vaker en hebben een grotere

al naar de toenemende complexiteit van de

wijsveld op de nieuwe beroepsprofielen

behoefte aan loopbaanontwikkeling.’

zorgvraag. Daar zal het onderwijs op moe-

weken vanaf het eerste moment

Op 9 maart kwam ook de HBO-raad met een

ten anticiperen. Het is vooral belangrijk dat

sterk van elkaar af. Al op 8 maart, de dag

officiële reactie. Die was heel wat positiever.

er een eenduidig curriculum uitkomt. De

van de presentatie, kwam de MBO Raad op

Volgens Thom de Graaf, voorzitter van de

hbo-v’s delen die wens.’

haar website met een kritische reactie. De

HBO-raad, zorgen de nieuwe beroepsprofie-

boodschap was helder: mbo-verpleegkundi-

len ‘voor een verdere professionalisering en

Van Mierlo spreekt van een ‘mooi en even-

gen zijn ook in 2020 hard nodig. De MBO

meer carrièreperspectief voor verpleegkundi-

wichtig’ beroepsprofiel, waarin de rol van

Raad ziet weinig in het voorstel om het

gen’. De HBO-raad vindt dat de taakherschik-

de zorgverlener centraal staat en de ande-

beroepen- en opleidingenstelsel zo te wijzi-

king een belangrijke bijdrage levert aan de

re beroepsrollen min of meer ondersteu-

gen dat het beroepsprofiel mbo-verpleeg-

veranderende vraag in de gezondheidszorg.

nend zijn. ‘Het huidige hbo-onderwijs is

REACTIE MBO-V EN HBO-V

geordend rondom vijf rollen. In het nieuwe

’Meer carrièreperspectief’

beroepsprofiel zijn de competenties geordend volgens de CanMEDS. Er zijn veel

kundige en -verzorgende verdwijnt.‘Met het

‘In aansluiting op de wensen van het werk-

overeenkomsten met de huidige rollen,

laten verdwijnen van opleidings-

veld en de beroepsverenigingen worden de

maar ook wel verschillen. Wij vinden het

mogelijkheden tot verpleegkundige in het

nieuwe beroepsprofielen gebruikt als vertrek-

positief voor de bachelorverpleegkundige

mbo snijd je de weg af voor jongeren en zij-

punt voor een passend opleidingsaanbod’,

dat het klinisch redeneren er heel duidelijk

instromers die graag in de verpleegkundige

aldus de vereniging van hogescholen.

in zit. Ook evidence based practice heeft

zorg willen werken’, aldus Jan van Zijl,

Ook het Landelijk Overleg Opleidingen

een herkenbare plaats in het beroepspro-

voorzitter van de MBO Raad.

Verpleegkunde (LOOV) reageert positief, bij

fiel, net als de bijdrage die verpleegkundi-

De MBO Raad vindt net als V&VN dat er

monde van voorzitter Caroline van Mierlo. ‘Wij

gen leveren aan innovatie of de beroeps-

meer duidelijkheid moet komen over de rol,

waarderen het zorgvuldige proces en het eind-

ontwikkeling. Dit geldt ook voor het

het imago en de positionering van mbo- en

resultaat’, zegt Van Mierlo, in het dagelijks

praktijkgericht onderzoek. Dat zijn heel

hbo-verpleegkundigen. Maar volgens Van

leven directeur Instituut Verpleegkundige Stu-

duidelijke richtingen, die passen bij het ba-

Zijl is functiedifferentiatie voor hbo’ers

dies van de Hogeschool van Arnhem en Nij-

cheloronderwijs. Het is een mooi palet van

hiervoor een beter instrument: ‘Mbo’ers

megen (HAN). ‘Wij kunnen ons vinden in deze

competenties geworden. Het onderwijs

blijken hun weg op de arbeidsmarkt prima

uitkomst, die een goed antwoord is op de uit-

moet en kan zich daarop aanpassen. En

te vinden en in het primaire proces een

dagingen waar we binnen de gezondheids-

dat doen we, heel graag samen met het

constante factor te zijn. Juist hbo-opgelei-

zorg de komende jaren voor staan. Kijk alleen

werkveld.’



| 17

4/10/2012 2:58:29 PM

Dossier

En dan over de volle breedte van het functioneren van de beroepsgroep: van

Beroepsprofielen

‘Weg uit oude patronen’

zorgproces tot bijdrage aan veiligheid, van doelmatigheid tot in- en uitstroomgegevens van beroepsbeoefenaren, van taakherschikking tot multidisciplinaire samenwerking met andere disciplines. Als eerstvolgende stap zou, volgens de stuurgroep, een ‘zenuwcentrum’ of Taskforce in het leven moeten worden geroepen. Die zou de voorgestelde agenda kunnen gaan uitvoeren, met ver-

Hoogleraar Verplegingswetenschap en lector Zorg voor ouderen Marieke Schuurmans tekende als lid van de stuurgroep V&V 2020 mede voor de totstandkoming van nieuwe beroepsprofielen in de verpleging en verzorging. Ze schreef ook mee aan het beroepsprofiel van de verpleegkundige. Zij is ‘oprecht trots’ op het resultaat: een heldere nieuwe beroepenstructuur voor verpleegkundig specialisten, verpleegkundigen, zorgkundigen en verzorgenden, die vanaf 2020 dagelijkse praktijk moet zijn.

antwoordelijkheid voor de coördinatie tussen alle onderdelen. Het voorstel is

Veronique Huijbregts

dit zenuwcentrum te bemensen met personen van verschillende achtergronden: ‘Niet alleen verpleegkundigen en ver-

Brancheorganisatie Actiz uitte kritiek

Waarom moet de mbo-verpleegkundi-

zorgenden maar ook aanpalende disci-

op de nieuwe beroepsprofielen, en

ge (niveau 4) verdwijnen?

plines, bestuurders en beleidsmakers.’ ■

dan met name op dat van de zorgkun-

‘Nu al, en zeker vanaf 2020, is de zorg-

dige. Het heeft Marieke Schuurmans

vraag groter dan het aanbod. Iedereen

Referenties

verrast. Als ‘mens van de inhoud’

die voor de zorg kiest moet dus opti-

V&V 2020 (2012). Leren van de toekomst. Deel 1

begrijpt ze die reactie niet goed. Haar

maal zorg kunnen verlenen. Verder is er

inzet is een beroepenstructuur te bou-

met de invoering van de nieuwe kwalifi-

wen die een beter antwoord geeft op

catiestructuur (1996) een weeffout

Meer informatie

de bestaande en toekomstige zorgvra-

ontstaan in de beroepenstructuur: er

Het eindrapport van V&V 2020, de beroepspro-

gen dan de huidige onoverzichtelijke

kwamen een mbo- en een hbo-opleiding

fielen en de bijlagen zijn te downloaden via de

structuur. ‘De kwaliteit laat nu vaak te

met gelijke profielen en uitstroomkwali-

website van V&VN: www.venvn.nl/

wensen over, zeker in de ouderenzorg,

ficaties. We hebben toch niet voor niets

Vakdossiers/VerpleegkundigenVerzorgen-

het terrein van Actiz. Wie durft er op

verschillende opleidingsniveaus? De

den2020.aspx

een verjaardagsfeestje nog te vertellen

huidige praktijk doet geen recht aan de

dat zij in een verpleeghuis werkt?’

problemen van patiënten, en evenmin

Begrip voor de gevoelens van mbo-

aan de behoeften van jonge mensen die

studenten en -verpleegkundigen heeft

voor ons vak kiezen. Jaarlijks stijgt het

Schuurmans wél. ‘Zo’n ingrijpende

aantal mensen dat in het BIG-register is

verandering in de beroepenstructuur

ingeschreven, maar niet in de zorg

roept natuurlijk veel vragen op. Als je

werkt. Je moet dus constateren dat we

nu op het mbo zit, snap ik dat je even

veel mensen opleiden die in ons vak

schrikt van deze voorstellen. Maar dat

niet aan hun trekken komen.’

Eindrapport.

is voor mij onvoldoende reden zaken

18 |


te laten zoals ze zijn. De samenleving

Waarom de naam zorgkundige?

verandert, de zorgvraag verandert.

‘Ik heb ook lang tegen die naam zitten

Je kunt niet gewoon doorgaan op het

aanhikken, maar deze maakt wel duide-

gebaande pad.’

lijk waar het accent ligt in het beroep.


4/10/2012 2:58:29 PM

Duidelijker onderscheid niveaus 4 en 5

Recommend Documents