drs. Emiel Rolink Long Alliantie Nederland
Inhoud 1. Nieuwe producten 2. Gewenste nieuwe producten? 3. Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten
1. Nieuwe producten
weten?’
1. Nieuwe producten •
www.inhalatorgebruik.nl 13 uniforme landelijke inhalatieprotocollen
•
3 uniforme landelijke zuurstofformulieren en zuurstof boekje voor patiënten
weten?’
1. Nieuwe producten CQI / PROMS astma & COPD
• – – –
•
Vragenlijst naar patiëntenervaringen Voor ziekenhuizen en eerstelijn Beste CQI vragenlijst van Nederland
Werkwijzers Astma / COPD
weten?’
2. Gewenste nieuwe producten?
•
1 landelijk uniform aanvraagformulier stoppen met roken zorg van 1A4 (i.p.v. de huidige 4 formulieren van 3A4)
weten?’
2. Gewenste nieuwe producten?
Gedachtewisseling:
Welke zaken kunnen wat u betreft handiger worden georganiseerd? (minder rompslomp, beter voor patiënten)
Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten Enkele cijfers: • Meer dan één miljoen longpatiënten • Jaarlijkse zorgkosten longziekten €2,6 miljard • Jaarlijkse verzuimkosten longpatiënten € 1 miljard • Jaarlijks 34.000 sterftes door en met longziekten = 25% van de totale sterfte in Nederland ALS WE NIETS DOEN WORDT HET PROBLEEM VAN LONGZIEKTEN GROTER, ERGER EN DUURDER
Bron: Longziekten feiten en cijfers 2013
Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten Nederland: tijd is rijp voor NACL Longenveld in Nederland was nog nooit zo verenigd als nu:
• •
34 lidorganisaties vormen samen de LAN Samenwerking met vele andere organisaties
Longenveld in Nederland was nog nooit zo verenigd:
Longenveld in Nederland was nog nooit zo verenigd:
Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten Nederland: tijd is rijp voor NACL Zorgstandaarden & richtlijnen Astma en COPD: landelijke consensus over normen voor goede preventie en zorg:
Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten De vijf doelen •
Doel 1: 25% minder opnamedagen in het ziekenhuis door astma en COPD
•
Doel 2: 15% vermindering verloren werkdagen door astma en COPD
•
Doel 3: 20% meer rendement in kwaliteit van leven per euro die aan inhalatiemedicatie wordt besteed
•
Doel 4: 25% minder kinderen onder de 18 jaar die beginnen met roken
•
Doel 5: 10% minder doden door astma en COPD
Doel 1: 25% minder ziekenhuisopnamedagen door astma en COPD •
Jaarlijks circa 200.000 ziekenhuisopnamedagen voor COPD longaanvallen in Nederland. Dit zijn circa 30.000 opnames per jaar.
•
Nederland: meer dan 50% zorgkosten COPD a.g.v. ziekenhuisopnames.
•
In Finland reductie ziekenhuisopnamedagen van 50% gerealiseerd!
3. Inhoud NACL Doel 1: 25% minder ziekenhuisopnamedagen door astma en COPD
Opbouw kosten in Nederland
Daling ziekenhuisopnamen Finland
Zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname
Stellingen
Het ontbreken van protocollaire zorg voor COPD-longaanvallen tijdens en na een ziekenhuisopname leidt tot: 1. ongewenste en onverdedigbare variatie in zorg
Variatie in aantal exacerbaties voor COPD Rapport Kwaliteit en kosten van de geleverde zorg rond COPD en astma in 2010 Plexus/Vektis
Er is ook grote variatie per ziekenhuis in aantal en soort opnames
Stellingen
Het ontbreken van protocollaire zorg voor COPDlongaanvallen tijdens en na een ziekenhuisopname leidt tot: 1. Ongewenste en onverdedigbare variatie in zorg 2. Gemiddeld te lange opnameduur, naast waarschijnlijk soms ook te vroege ontslagen en ongewenste opnames 3. Ontbrekende innovatie in de zorg, waarnemingen over goede zorg raken versnipperd 4. Niet aanwijsbaar goede zorg voor patiënten
Zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname
Projectdoel Jaarlijks 40.000 minder ziekenhuisopnamedagen door COPD longaanvallen (25% minder in 5 jaar) Aanpak • Ontwikkelen en vaststellen van een landelijk zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname (inclusief landelijk ziekenhuisprotocol) Versie 1.0 (2014/2015)
Zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname
Aanpak • Landelijke introductie versie 1.0. landelijk zorgpad COPD en ziekenhuisprotocl longaanval met ziekenhuisopname (2015) •
Pilot in zes regio’s: ziekenhuis & zorggroep(en) (2015-2017)
•
Aanpassen landelijk zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname op grond van: landelijke introductie & pilot & effectmeting (2017)
•
Landelijke implementatie (versie 2.0)
•
Nul-, tussentijdse-, en eindmeting
(2017) (2014- 2016-2017)
Doel 1: 25% minder ziekenhuisopnamedagen door astma en COPD
REDUX: REducing Delay through edUcation on eXacerbations • “REDUX is het project van de CAHAG in samenwerking met Astra Zeneca, Boehringer Ingelheim en GSK om door scholing van zorgverleners en educatie van patiënten exacerbaties in de eerste lijn eerder te herkennen én te behandelen” • Streven naar 50% reductie van delay bij frequente exacerbeerders • Scholingsmateriaal al gereed voor landelijke uitrol, tools voor herkenning en snelle behandeling in vergevorderd stadium
Ziektelastmeter COPD •
Zorgstandaard COPD stelt “ziektelast” patiënt centraal (COPD > longfunctie) maar definitie en operationalisatie van ziektelast ontbreekt
•
Ziektelastmeter COPD project – – – –
Op initiatief van PICASSO voor COPD Onder auspiciën van de Long Alliantie Nederland uitgevoerd door de Universiteit van Maastricht Financieel mede mogelijk gemaakt door:
4. Ziektelastmeter COPD Zorgstandaard COPD stelt “ziektelast” patiënt centraal (COPD > longfunctie) maar definitie en operationalisatie van ziektelast ontbreekt
•
–
Ziektelast is een fysieke, emotionele, psychologische dan wel sociale ervaring van de patiënt met COPD. Deze ervaring beïnvloedt de mogelijkheden om met de gevolgen van de ziekte en behandeling om te gaan.
–
Vragenlijst ziektelastmeter (14 vragen) Symptomen (CCQ) Functionele status (CCQ) Mentale status (CCQ) Emotionele ervaringen Vermoeidheid
• • • • • –
Behandelalgoritme met concrete behandeladviezen
4. Ziektelastmeter COPD
Onderzoek: • Gerandomiseerd onderzoek (n = 347) – Effectiviteit van de ziektelastmeter – Gereed begin 2015 • Ziektelastindex – Zorgverlening op individueel niveau doorvertalen naar zorgbehoefte op groepsniveau. – Gereed eind 2015
Doel 2 15% minder verloren werkdagen Probleem: • Trimbos 2011 (in opdracht van Min SZW): jaarlijks €1 miljard schade door arbeidsverzuim longpatiënten (gemiddeld 40 werkdagen per jaar) •
Arbobalans 2011 (in opdracht van Min SZW): 1853 arbeidsgerelateerde sterfgevallen waarvan 1810 sterfgevallen onder longpatiënten door stoffenblootstelling. Risicosectoren: bouw, metaal, landbouw, bakkerijen
•
Instroom WAO / WIA: 700 COPD’ers per jaar
•
Meer en langer verzuim rokers t.o.v. niet rokers (CBS)
3. Inhoud NACL Doel 2: 15% minder verloren werkdagen
Oplossing: • Plan wordt opgesteld voor aanpak van dit probleem
Doel 3: 20% meer rendement van inhalatiemedicatie
Belangrijk onderdeel van behandeling, 95% longpatiënten gebruikt inhalatiemedicatie draagt bij aan stabilisatie ziekte, meer kwaliteit van leven en onder andere minder ziekenhuisopnamen. € 440 miljoen kosten per jaar. Probleem: • Verbeterpotentieel “zinnig en zuinig” voorschrijven, nog niet benut – Eerste prescriptie – Gebruik combinatiepreparaten •
Therapietrouw longpatiënten 64%: laagste samen met ADHD
•
Veel verkeerd gebruik inhalatiemedicatie: wel kosten / geen baten
4. Inhoud NACL Doel 3: 20% meer rendement van inhalatiemedicatie Activiteiten: • Zinniger en zuiniger voorschrijven – Beter monitoren voorschrijfgedrag – Versterken prikkels voor zuiniger voorschrijven •
Actualiseren rapport Goed Gebruik Inhalatiemedicatie
•
Landelijke infrastructuur eenduidige inhalatie instructie:
Weet u hoe ze te gebruiken?
Stand van zaken (1) • Uniforme inhalatieprotocollen • Streven naar een compact, overzichtelijk protocol • 13 gereed, 4 kinderprotocollen, + aantal concepten • Instructie bevat altijd - uitleg doel medicatie - instructie, patiënt doet zelf voor - info over instructiefilm
Stand van zaken (2) • Scholing: werkgroep scholing stelt criteria op. Basis: best practice. Gespreksvoering, essentiële aspecten inhalatie, keuze device, training trainers, toetsing
• Continuïteit: nieuwe devices, nieuwe inzichten, herhaalde scholing
• Voorlichting patiënten: filmpjes, patiëntenversie protocol, website
Voorbeeldprotocol (1)
Voorbeeldprotocol (2)
Scholing o.a.: doel medicatie, motivatie, tong laag houden, essentiële fouten
Wat kunt u doen?
Van een grote variatie naar…
Wat kunt u doen?
Eenduidigheid!
Waar te vinden? www.inhalatorgebruik.nl • Voor wie? – Zorgverleners (protocollen, hulptool bij instructie) – Patiënten (instructiefilms bij eigen device)
Zegt het voort!
Doel 4: 25% minder kinderen die beginnen met roken
Probleem: • 19.000 sterfgevallen door roken p.j. • Jong geleerd: oud gedaan •
Cijfers: – 13 jarigen: 6% rookt – 14 jarigen: 19% rookt – 15 jarigen: 34% rookt – 16 jarigen: 37% rookt – 17/18 jarigen: 40% rookt – Heel Nederland: 25% rookt
Doel 4: 25% minder kinderen die beginnen met roken
Eerste activiteiten: • Rookvrije omgeving: 50% schoolpleinen rookvrij! Streven naar 100% •
Niet roken staat prominent in de Zorgstandaarden Astma en COPD bespreken rookgedrag met jeugd door zorgverleners (vanaf 13 jaar!)
•
TUPAC: Tobacco Use Prevention among Adolescents in primary Care
Doel 4: 25% minder kinderen die beginnen met roken
Doel 5: 10% minder doden door astma en COPD Probleem astma: 186 doden per jaar, 58 primaire en 128 secundaire doodsoorzaak, terwijl niemand hoeft te sterven aan astma. Activiteit: Diepte analyse van de astma doden in Nederland in een jaar. Lessen trekken
LAN knelpuntoverleg medicinale zuurstof: Probleem: circa 25.000 chronische longpatiënten zijn voor hun dagelijks functioneren afhankelijk van medicinale zuurstof; er zijn mogelijkheden de zorg voor deze mensen te verbeteren. Activiteiten: invoeren landelijke formulieren voor goed gebruik, betere voorlichting patiënten en zorgverleners, gezamenlijk knelpuntoverleg met alle
Doel 5: 10% minder doden door astma en COPD COPD & depressie: Indien een COPD patiënt ook lijdt aan depressiviteit dan stijgt de mortaliteitskans met 300%. COPD & hartfalen: Hartfalen is een belangrijke comorbiditeit die bij circa 20% van de eerstelijns COPD patiënten voorkomt. COPD & longkanker: Jaarlijks overlijden 10.000 mensen aan longkanker en onder hen is een aanzienlijk aantal mensen dat ook COPD heeft. Groeiend aantal vrouwen. => identificeren van mogelijkheden om de zorg voor deze mensen te verbeteren; verhogen van awareness en aanscherpen tailored care.
