DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - ISSN AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN 6 - NUMMER 41 Met toelating voor verzending aan het tarief voor tijdschriften

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - ISSN 0777-8546 AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN 6 - NUMMER 41 Met toelating voor verzending aan het tarief voor tijdschriften

°

°

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER : REGINE VAN COPPENOLLE LANGE BEELDEKENSSTRAAT 272 BE - 2060 ANTWERPEN TEL +32 03 236 07 65 ENTOMO-INFO 19-3 JAARGANG 19

°

°

NUMMER 3

september - oktober - november 2008

KONINKLIJKE ANTWERPSE VERENIGING VOOR ENTOMOLOGIE Vereniging zonder Winstoogmerk - Opgericht als Feitelijke Vereniging in 1947 Stichtend Voorzitter : Clément J. Segers †, Erevoorzitter Onder auspiciën van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen v.z.w.

Fig. 1. Theridion simile met parasiet.

©

ENTOMO-INFO

foto Hans Henderickx © 2008

Jaargang 19 nr 3, 2008. Koninklijke Antwerpse Vereniging voor Entomologie v.z.w. Steenstraat 75, 2180 Ekeren.

- 41 -

IDENTITEITSKAART VAN DE VERENIGING

KAVE v.z.w.

KONINKLIJKE ANTWERPSE VERENIGING VOOR ENTOMOLOGIE V.Z.W. opgericht in 1947 Zetel : Lange Beeldekensstraat 272, 2060 Antwerpen. Lokaal : Steenstraat 75, 2180 Ekeren. Secretariaat : Nachtegaallaan 12 bus 12, 2660 Hoboken. e-mail = [email protected] Minimum jaarlijks lidgeld :

bewoners van België 4,00 euro; bewoners van Europa 6,50 euro; bewoners van andere landen 9,00 euro.

KBC : 733-0380577-76, KAVE VZW, Lange Beeldekensstraat 272, 2060 Antwerpen. IBAN : BE 91 7330 3805 7776 BIC : KREDBEBB e-mail = [email protected] Ere-voorzitter wijlen ir Clément J. Segers

Ere-secretaris wijlen de heer Georges Myncke

Voorzitter ir Victor F. Naveau Lange Beeldekensstraat 272 BE - 2060 Antwerpen. [email protected]

Secretaris Frans Janssens Nachtegaallaan 12 bus 12 BE - 2660 Hoboken. [email protected]

Ondervoorzitter Peter de Batist Helmstraat 146 BE - 2140 Borgerhout. [email protected]

Penningmeester Regine Van Coppenolle Lange Beeldekensstraat 272 BE - 2060 Antwerpen. [email protected]

Bestuurder Dr Nico Büscher Vogelzang 54 BE - 2980 Zoersel. [email protected]

Bestuurder André De Boey Mortselsesteenweg 86 BE - 2540 Hove. [email protected]

Website = www.kave.be

e-mail = [email protected]

Werkgroepen Bibliothecaris Biospeleologie Coleoptera - kevers Collembola - springstaarten Computersystematiek Formicidae - mieren Exotische entomologie Heteroptera - wantsen Inventarisatie Antwerpse Biotopen Parasitologie Pseudoscorpiones Lepidoptera - vlinders & Referentieverzamelingen Spinachtigen. W.I.S. Videothecaris

Contactpersonen Rietje Weiss & Clemens van den Brink 03 605 47 74 Peter de Batist 03 271 03 17 Francis Verbeelen 03 541 72 94 & Michel Van Malderen 09 366 39 26 Frans Janssens Frans Janssens François Vankerkhoven 013 32 38 25 Peter de Batist 03 271 03 17 Jos Bruers & Gaby Viskens 03 288 74 95 Victor Naveau 03 236 07 65 Nico Büscher 03 383 49 45 Hans Henderickx 014 31 84 50 & Vik Vets 0476 78 22 76 Boudewijn Maes & Cyrille Van Eeckhoute 03 252 66 14 Gie Wyckmans 03 887 38 10 André De Boey 03 455 76 97

© De bijdragen in deze publicatie worden beschermd door de geldende wetgeving betreffende het kopierecht. Voorpagina en Fig. 2. Hymenoptera die als larve parasiteert op een spin, in dit geval de spin Theridion simile (determinatie Jan Bosselaers). De spin draagt de larve als een soort rugzakje mee. Het exemplaar werd in mei 2008 gevonden op de Mechelse heide en uitgekweekt. (volwassen exemplaar op p.50 Fig. 2.) foto Hans Henderickx © 2008 n

- 42 -

Jaargang 19 nr 3, 2008.

©

Koninklijke Antwerpse Vereniging voor Entomologie v.z.w. Steenstraat 75, 2180 Ekeren.

ENTOMO-INFO

Inhoudsopgave : ENTOMO-INFO : Jaargang 19 nr 3, 2008. blz.

44 : I. INLEIDING

blz.

44 : II. MEDEDELINGEN

blz. blz. blz. blz.

44 : 44 : 44 : 44 :

blz. blz. blz.

II. II. II. II.

1. ALGEMEEN 1.1. VAKANTIEGROETEN. 1.2. NATURARIA-FAIR 2008 TE ANTWERPEN. 1.3. ECODROOM 2008 IN HET PROVINCIAAL GROENDOMEIN RIVIERENHOF TE DEURNE. 45 : II. 1.4. BIBLIOTHEEK - DEEL 32. Rietje Weiss & Clemens J. van den Brink.

blz.

47 : II. 2. ACTIVITEITEN 47 : II. 2.1. ANTWERPSE KOEPEL VOOR NATUURSTUDIE, ANKONA, WORKSHOP “MICROSCOPIE EN DIGITALE FOTOGRAFIE”. 47 : II. 2.2. LIMBURGSE KOEPEL VOOR NATUURSTUDIE, LIKONA, INSECTEN EN SPINNEN IN DE ABEEKVALLEI EN AFSLUITING VAN HET WERKJAAR. 48 : II. 2.3. NETWERKDAG 2008 IN HET PROVINCIAAL INSTITUUT VOOR MILIEU-EDUCATIE, PIME TE LIER. 48 : II. 2.4. SEIZOENAFSLUITER IN HET ARBORETUM KALMTHOUT. 48 : II. 2.5. TENTOONSTELLING ‘SCHONE SLAPERS’ IN HET PROVINCIAAL NATUUREDUCATIECENTRUM DE VROENTE, KALMTHOUT. 49 : II. 2.6. TENTOONSTELLING OVER MIEREN IN HET ECOCENTRUM, DE GOREN TE MOL. 49 : II. 2.7. DOMEIN HOF TER SAKSEN TE BEVEREN.

blz.

50 : III. ENTOMOLOGISCHE BIJDRAGEN

blz.

50 : III. 1. VOLWASSEN SLUIPWESP.

blz.

51 : III. 2. HETEROPTERA VAN DE ABEEKVALLEI Gaby Viskens & Jos Bruers. IN DE PROVINCIE LIMBURG.

blz.

57 : III. 3. TABEL TER DETERMINATIE VAN DIPTERA OF TWEEVLEUGELIGEN, HUISVLIEGEN.

blz. blz. blz. blz. blz.

Hans Henderickx.

Victor F. Naveau.

blz.

61 : III. 4. BIJDRAGE TOT DE KEVERFAUNA (COLEOPTERA) VAN BELGIË. (APIONIDAE) Francis Verbeelen.

blz.

66 : IV. ACTIVITEITENPLANNING 19-3.

© Iedere schrijver is verantwoordelijk voor zijn artikel of verslag. MET DANK AAN ALLE MEDEWERKERS VAN DIT TIJDSCHRIFT n © ENTOMO-INFO

Jaargang 19 nr 3, 2008 Koninklijke Antwerpse Vereniging voor Entomologie v.z.w. Steenstraat 75, 2180 Ekeren.

-43-

I. INLEIDING Beste vrienden De zomermaanden zijn voorbij. Hopelijk hebben die natte dagen toch wat goede vondsten opgeleverd. Kom ze determineren in het lokaal. De wekelijkse bijeenkomsten vinden plaats in de Steenstraat 75, 2180 Ekeren, op

zondagvoormiddag tussen 10u00 en 12u00. Voor onze activiteiten kunt u de activiteitenplanning op de laatste bladzijden van het tijdschrift raadplegen. We verwachten U. n

II. MEDEDELINGEN II.1. ALGEMEEN II.1.1. VAKANTIEGROETEN Op de redactie ontvingen we vakantiekaarten. Deze lieve groeten zijn ook voor alle leden bedoeld en komen van Jan Peeters en Julienne Cornelissens, Boudewijn Maes en Julienne

Meul, Francis Verbeelen en Berthe Noterman, Nico Büscher, Peter de Batist en Hilde Van Gompel. We verwachten ook uw groeten. n

II.1.2. NATURARIA-FAIR 2008 TE ANTWERPEN NATURARIA-FAIR, georganiseerd door drie Belgische verenigingen : TERRA vzw, KAVE v.z.w. en AQUATOM vzw, is de grootste Reptielen-, Insecten- en Aquariumbeurs in België en ging ook dit jaar door in Antwerp Expo (bouwcentrum), Jan Van Rijswijcklaan 191, 2018 Antwerpen. Alle plaatsen voor standhouders waren sinds eind augustus 2008 volgeboekt. Er werd 965 meters stand verdeeld over 181 standhouders.

De bezoekers waren welkom op zondag 28 september 2008 tussen 10u00 en 16u00. We danken de organisators, de bezoekers, de deelnemende standhouders en de leden die geholpen hebben bij deze activiteit. NATURARIA-FAIR 2009 is op 27 september 2009. Antwerp Expo ligt op het kruispunt van de Jan Van Rijswijcklaan en de Antwerpse Ring. Meer info : www.naturaria-fair.be . n

II.1.3. ECODROOM 2008 IN HET PROVINCIAAL GROENDOMEIN RIVIERENHOF TE DEURNE Het Rivierenhof ecodroomde in kleur op zondag 12 oktober 2008, de laatste dag van de week van het bos. Vanaf 13u00 tot en met 17u30 dompelden ze de bezoekers onder in de wereld van kleur. De eerste herfstkleuren lieten zich zien. In de dreef tussen de kinderboerderij en het kasteel Rivierenhof kon je standhouders ontdekken die planten, gewone en zeldzame kruiden en oude en (vergeten) groenten aanboden. Tussen de kraampjes kon je verrassende hapjes en drankjes proeven. Tijdens Ecodroom 2008 kon je allerlei activiteiten zelf uitproberen : zelf ketchup -44-

maken, water rood kleuren - daarna groen en dan terug rood, schilderen met een penseel dat je zelf maakte van materiaal uit de natuur, groenten en fruit bewaren. In de kinderboerderij kon je wol kaarden, kleuren met planten en demonstraties bijwonen over wol vilten en spinnen. In het sprookjeshuis vertelde de vertelster verhalen vol kleuren. Info : www.rivierenhof.be Provinciaal Groendomein Rivierenhof, Turnhoutsebaan 232, 2100 Deurne. Tel. 03 360 52 00. FAX 03 360 52 13. e-mail = [email protected] n


© ENTOMO-INFO

II.1.4. BIBLIOTHEEK - DEEL 32 door Rietje Weiss & Clemens J. van den Brink. e-mail = [email protected]

Volgende publicaties werden toegevoegd aan onze bibliotheek. Deze lijst is niet volledig en zal regelmatig gepubliceerd worden om u op de hoogte te houden. Een volledige lijst van de in ENTOMO-INFO gepubliceerde titels is te vinden op www.kave.be BECCALONI, G.W., VILORIA, A.L., HALL, S.K. & ROBINSON, G.S., 2008. - Catalogue of the hostplants of the Neotropical butterflies. pp.536. Sociedad Entomologica Aragonesa, Espana. Natural History Museum, UK London. RIBES, Espana. CYTED, Espana. IVIC, Venezuela. Geschonken door S.E.A. op 2008.01.08. 32/19(3) BEUGER, L., 1978. - Tussen de Brandnetels. pp.64. SKARV. DK Holte. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) BOLIN, L. & VON POST, L., - Flora in Kleur. pp.216. Moussault’s uitgeverij N.V. NL Bussum. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) DALTON, S., 1982. - Caught in Motion. High-Speed Nature Photography. pp.160. Holly Farm House. GB Ardingly, Sussex. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) GOATER, B. NUSS, M. & SPEIDEL, W., 2005 - Pyraloidea I. Microlepidoptera of Europe. Volume 4. pp.304. Apollo Books. DK Stenstrup. Aangekocht in 2008. 32/19(3) HICKMAN, V.V., 1985. - Zoological catalogue of Australia. Vol. 3 Arachnida. Mygalomorphae, Araneomorphae in part, Pseudoscorpionida, Amblypygi and Palpigradi. pp 183. Geschonken door Guy Wyckmans op 2006.01.08. 32/19(3) HOWARD, L.O., 1932. - Mensch en Insect, hun onderlinge strijd. pp.252. NL Amsterdam. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) IBENS, W., 2005 - Fotoboek Oude Landen. 30 jaar natuur voor iedereen. pp.81. Natuurpunt Antwerpen-Noord. Geschonken door Francis Verbeelen op 2007.11.11. 32/19(3) KIRIAKOFF, S.G., 1962. - De Rupsen. Systematiek, levensmilieu en voedsel. Deel 1. pp.56. Wetenschappelijke Mededelingen van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. nr 44. NL Hoogwoud. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) KIRIAKOFF, S.G., 1965.- De Rupsen. Systematiek, levensmilieu en voedsel. Deel 2. pp.38 Wetenschappelijke Mededelingen van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. nr 58. NL Hoogwoud. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) KLAUSERNITSER, B., 2006. - Adephaga Band 2. Carabidae (Laufkäfer) 2 erweiterte Auflage. pp.521. Freude, H., Harde, K., Lohse, G. Die Käfer Mitteleuropas. Elsevier. Aangekocht in mei 2008. 32/19(3) KOESE, B., 2008. - De Nederlandse steenvliegen (Plecoptera). pp.158. Entomologische Tabellen I. EIS.- Nederland. Supplement bij de Nederlandse Faunistische Mededelingen. NL 2300 RA Leiden. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) KRUYT, W., 1965. - Macro-fotografie. pp.176. Focus n.v. NL Haarlem. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3)

© ENTOMO-INFO


45

MARAIS, E.N., 1958. - De Wonderwereld van de Termietenstaat. pp.160. Sandaard Boekhandel nv. BE Antwerpen. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. PESSON P. - De Wereld der Insekten. pp.204. H.J.W. Brecht’s nv. Amsterdam. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. REMINGTON, J.E., 1975. - Insects of the world. pp.159. Bantam Books. N.Y. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13.

32/19(3) 32/19(3) 32/19(3)

SANDVED, K.B. & EMSLEY, M.G., 1978.- De Magie der Insekten. pp.131. Unieboek B.V. Bussum. Geschonken door Toon Keukelaar op 2008.07.13. 32/19(3) VON LENGERKEN, H., 1952. - Der Mondhornkäfer und seine Verwandten. pp.57. Die Neue Brehm-Bücherei. Heft 58. DE Leipzig. Geschonken door Toon Keukelaar. op 2008.07.13. 32/19(3) WARCHALOWSKI, A., 2003 - The leaf-beetles of Europe and the Mediterranean area. Chrysomelidae. pp.600, pl56. Aangekocht in 2008. 32/19(3) WRIGHT, A. 1990. - British Sawflies, a key to the adults of genera occurring in Britain. p.531-593. Field studies Council n° 203. AIDGAP. Aangekocht op 2007.08.13. 32/19(3) n

46


© ENTOMO-INFO

II.2. ACTIVITEITEN II.2.1. ANTWERPSE KOEPEL VOOR NATUURSTUDIE, ANKONA, WORKSHOP “MICROSCOPIE EN DIGITALE FOTOGRAFIE” ANKONA workshop : een praktische info avond over ‘Microscopie en digitale fotografie’. Datum : Woensdag 19 november 2008. Tijd : 19u30. Prijs : gratis. Locatie : de Bioruimte van de UA op de Groenenborgercampus, vroeger RUCA, Groenenborgerlaan 171, 2020 Antwerpen. www.microscopie.be. Je bent natuuronderzoeker en je bekijkt de natuur met de microscoop. De vreugde die je beleeft met het kijken naar die bijna verborgen en wondere wereld van de natuur, kun je nog vergroten door anderen te laten meekijken of de beelden voor jezelf te bewaren. Het is dan ook spijtig als je die wondere microwereld niet op foto of video kan vastleggen. En toch... het kan... en met zeer beperkte middelen.

Wat heb je nodig ? Een microscoop, een digitaal fototoestel of videocamera, enkele kleine hulpmiddeltjes en creativiteit. Dankzij de medewerking van het Koninklijk Antwerps Genootschap voor Microscopie KAGM is de nodige apparatuur in het lokaal aanwezig. Deelnemers kunnen hun microscoop en fototoestel meebrengen! De les wordt gegeven door leden van het Antwerps Genootschap. Hoe inschrijven voor de workshop? Dit kan enkel door vóór 12 november 2008 : je naam, adres, telefoonnummer en e-mail adres door te geven aan het ANKONA-secretariaat. Meer info? Koen Cuypers van ANKONA. Tel. 03 259 12 75. FAX 03 259 12 35. e-mail = [email protected] n

II.2.2. LIMBUGSE KOEPEL VOOR NATUURSTUDIE, LIKONA, INSECTEN EN SPINNEN IN DE ABEEKVALLEI EN AFSLUITING VAN HET WERKJAAR 27 november 2008 : Insecten en spinnen in de Abeekvallei. Al enkele jaren wordt de vallei van de Abeek geïnventariseerd op insecten en spinnen. Vorig jaar werd de duizenste gekende insectensoort overschreden. Maar hoe zit het nu? Een tussentijdse analyse van de resultaten wordt besproken. Voordracht : Freddy Janssens & Luc Crévecoeur Locatie: Bezoekerscentrum De Lieteberg, Zuurbroekstraat 16, Zutendaal. van 19u00 tot 21u45. Organisator : LIKONA - Werkgroep Ongewervelden. www.freewebs.com/ongewervelden Contact : Luc Crèvecoeur. E-mail = [email protected]

© ENTOMO-INFO

10 december 2008 : Insecten in 2008. werkjaar.

Afsluiting

van

het

Resultaten inventarisaties 2008, evaluatie en bespreking acties 2009. Locatie : Bezoekerscentrum De Lieteberg, Zuurbroekstraat 16, Zutendaal. van 19u00 tot 22u00. Organisator : LIKONA - Werkgroep Ongewervelden. www.freewebs.com/ongewervelden Contact : Luc Crèvecoeur. E-mail = [email protected] n


47

II.2.3. NETWERKDAG 2008 IN HET PROVINCIAAL INSTITUUT VOOR MILIEU-EDUCATIE, PIME TE LIER Paarse koeien en roze olifanten? Spinazie in blokjes en vis in staafjes? Kinderen zijn er snel mee weg. Onderzoekers beweren dat we steeds meer van de natuur vervreemden. Meer beleving’ zou dé sleutel zijn om onze band met de natuur en het milieu te herstellen. Hoe pak je dat aan ? Wacht je op die toevallige ontmoeting met een ree of kun je beleving ook plannen? Lukt dat ook met volwassenen? En wat werkt er écht? Op de netwerkdag van ANNET ontdek je er alles over. Neem deel en laat je inspireren. Datum : Zaterdag 29 november 2008. Tijd : van 9u00 tot 16u00.

Plaats : ANNET - Antwerps netwerk voor natuur- en milieueducatie, Lier. Prijs : deelname is gratis. Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie vzw (PIME vzw) Mechelsesteenweg 365, 2500 Lier. Tel. 015 31 95 11. FAX : 015 31 58 80. e-mail = [email protected] Info : Jan Van Hoof, educatief medewerker. Tel. 015 30 61 24. e-mail = [email protected] n

II.2.4. SEIZOENAFSLUITER IN HET ARBORETUM KALMTHOUT Arboretum Kalmthout sluit haar seizoen af met een feestelijke dag met tal van activiteiten : - verwelkoming met drankje en doorlopende fotoreportage over de activiteiten van het voorbije seizoen. - bewonder unieke plantaardige creaties, ontworpen door bloembindster Bea Vermeulen met als thema: Rood natuurlijk. Ze geven je inspiratie voor de feestdagen. - ‘Special Guest’ is zilversmid Helena Schepens. In het historische Vangeertenhof presenteert zij haar werk, vaak geïnspireerd op planten. - ontdek een ongekende variatie aan Hippeastrum (Amaryllis), kleurrijke snijbloemen typisch voor deze periode van het jaar. - winterwandeling met gids om 14u00. Wandel mee met de arboretumgidsen en ontdek hoe de planten zich voorbereiden op de nakende winter.

- kom langs in de boekenshop voor de nieuwste boeken en originele sinterklaas-, kerst- of eindejaarsgeschenken. Zondag 30 november 2008, van 10u00 tot 17u00. Toegangsprijzen : volwassene € 6, kind € 3, arboretumleden & RHS gratis. In de cadeau- & boekenshop zorgen de medewerkers voor een feestelijke geschenkverpakking voor al de cadeaus en geniet in het cafetaria van verse koffie met smakelijk gebak. Plantencentrum extra korting op planten tot – 40% (niet voor Hamamelis en Acer). Heuvel 2, B-2920 Kalmthout. Tel. 03 666 67 41. FAX 03 666 33 96. [email protected] n

II.2.5. TENTOONSTELLING ‘SCHONE SLAPERS’ IN HET PROVINCIAAL NATUUREDUCATIECENTRUM DE VROENTE, KALMTHOUT Iedereen slaapt, en veel ook. Bijna een derde van je leven breng je slapend door. Slapen is belangrijk voor levende wezens. Ze doen het allemaal : mensen, vogels, reptielen en zelfs insecten.

48

Maar wat is slapen eigenlijk? En waarom doen we het? Dit en nog veel meer antwoorden krijg je in de tentoonstelling “Schone slapers” van 15 maart 2008 tot 2 maart 2009. Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout. n


© ENTOMO-INFO

II.2.6. TENTOONSTELLING OVER MIEREN IN HET ECOCENTRUM, DE GOREN TE MOL Vanaf oktober 2008 loopt in het Ecocentrum De Goren een nieuwe tentoonstelling over mieren, of zullen we ze op zijn Mols moerzaëkers noemen ? IJverige beestjes, die in deze gemeente perfect op hun plaats zijn. Een schooljaar lang zijn leerlingen uit de basisscholen van heel Vlaanderen welkom in De Goren om deze kriebelende gemeenschap te bewonderen.

Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, 2400 Mol. Tel. 014 81 66 07. FAX 14 81 74 25. [email protected] www.ecocentrum.be Samenwerkingsverband gemeente Mol en provinciebestuur Antwerpen. n

II.2.7. DOMEIN HOF TER SAKSEN TE BEVEREN MET REIZENDE TENTOONSTELLING Kasteel en park werden in 1982 beschermd als monument en als landschap in 1982 werd het domein eigendom van de gemeente Beveren. In de voormalige boerderij is de gemeentelijke groendienst gehuisvest. De bijenhal werd gebouwd in samenwerking met de Wase Imkersbond met als doel de relatie tussen bij en plant aan te tonen. De ijskelder in het bosgedeelte doet dienst als vleermuizenhuis. Het kasteelpark heeft een oppervlakte van 13,5 ha. Het park geeft een afwisselend beeld met grote boomgroepen, nieuwe aanplantingen, gazons en waterpartijen. Het arboretum beschikt over ongeveer 6.200 planten. De traag groeiende soorten en de

© ENTOMO-INFO

dwergplanten bevinden zich in het “moederarboretum“ te Nieuwkerken (2.300 soorten) en de rest op het Hof ter Saksen, 3.700 soorten in het park, 140 soorten in de oranjerie. Hof ter Saksen, Haasdonkbaan 101, 9120 Beveren. Tel. 03 775 28 51. Openingsuren Het domein Hof ter Saksen is van 1 april tot 31 oktober alle dagen open van 10u00 tot 16u30. Van 1 november tot 31 maart alle dagen open behalve zaterdag van 10u00 tot 16u30. Gratis toegang n


49

III. ENTOMOLOGISCHE BIJDRAGEN III.1. VOLWASSEN SLUIPWESP door Hans Henderickx Hemelrijkstraat 4, BE - 2400 Mol, e-mail = [email protected]

Fig. 2. De volwassen sluipwesp (zie voorpagina).

foto Hans Henderickx © 2008

n

50


© ENTOMO-INFO

III.2. HETEROPTERA VAN DE ABEEKVALLEI IN DE PROVINCIE LIMBURG door Gaby Viskens & Jos Bruers, Jan Van Heelulaan 31, 2050 Antwerpen. e-mail = [email protected]

Inleiding De werkgroep Ongewervelden van de Limburgse Koepel voor Natuurstudie probeert al gedurende enkele jaren de fauna van de Abeekvallei in kaart te brengen. De Abeek ontspringt op het militair schietveld van Meeuwen en stroomt dan door de gemeente Meeuwen-Gruitrode, Peer en Bocholt In deze beekvallei is er een afwisseling van natte hooilanden, loofbos en droge heide. Daardoor is het aantal insectensoorten hier bijzonder hoog [Info Luc Crevecoeur]. In de natuurgebieden van, Donderslagheide, In den Damp, de Abeekvallei in Ellikom, Grote Brogel en Reppel van de Maastrichterheide werden in

in periode 2004 - 2007 insectenvallen geplaatst en handmatig gesleept. De Heteroptera uit de vallen werden uitgeselecteerd door de heer Jaak Evens en bewaard in tubes. Heteroptera worden het best op naam gebracht in droge vorm. Heteroptera uit alcohol zijn dikwijls te erg beschadigd om nog verwerkt te worden voor een collectie. Toch werden species waarvan weinig verspreidings-gegevens bestaan opgezet voor de collectie van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. De beschadigde species werden verwijderd en in de databank aangeduid als observatie.

Werkwijze Er werden 280 Heteroptera species op naam gebracht, 28 uit bodemvallen, 120 uit raamvallen, 9 uit de pyramideval en 123 handmatig verzameld. Verspreid over 12 families. Waarvan in de families van de Saldidae, Berytidae, Anthocoridae, Reduviidae,

Acanthosomidae en Aradidae maar 1 soort voorkwam. Meerdere soorten werden gevonden in de families, Tingidae 2, Lygaeidae 16, Miridae 9, Rhopalidae 2, Nabidae 5 en in Pentatomidae 3.

Bijzondere soorten Tingis pilosa (Tingidae) werd nu in België voor de vijfde maal aangetroffen. In Nederland is de soort zeldzaam. Deze status is ook geldig voor België. Ze zijn macropteer, 3,5-4,1 mm groot. Ze worden gevonden op hennepnetel, andoren en andere lipbloemige. Ze overwinteren in mossen en in de strooisellaag [Péricart, 1983]. Rhopalus maculatus (Rhopalidae) vanaf 1870 tot nu werden maar 30 vindplaatsen vermeld,

© ENTOMO-INFO

vooral uit Wallonië. In Vlaanderen werden ze tussen 1911 – 1976 vier keer aangetroffen in de provincie Antwerpen en nu voor het eerst vermeld voor de provincie Limburg. Macrodema microptera (Curtis, 1836) hier werd de macroptere vorm gevonden die zeer zelden voorkomt. Meestal zijn ze brachypteer. Acalypta parvula (Fallén, 1807) eerste melding uit de provincie Limburg.


51

Kaart

n

52


© ENTOMO-INFO

Overzicht van de gevonden soorten Bodemval Raamval Saldula saltatoria Acalypta parvula Tingis (Neolasiotropis) pilosa Cymus melenocephalus Ischnodemus sabuleti Megalonotus chiragra Kleidocerys resedae Sphragisticus nebulosus Taphropeltus contractus Macrodema microptera Pterotmetus staphyliniformis Scolopostethus decoratus Drymus ryeii Drymus sylvaticus Drymus brunneus Trapezonotus dispar Heterogaster urticae Xanthochilus quadratus Stygnocoris sabulosus Neides tipularius Deraeocoris lutescens Miris striatus Lygus pratensis Acetropis carinata Stenodema calcarata Stenodema laevigata Stenotus binotatus Pithanus maerkelii Harpocera thoracica Anthocoris nemoralis Myrmus miriformis Rhopalus maculatus Himacerus apterus Himacerus mirmicoides Nabis limbatus Nabis ferus Nabis pseudoferus Rhynocoris annulatus Aradus depressus Aelia acuminata Eurydema oleracea Palomena prasina Elasmostethus interstinctus Totaal

© ENTOMO-INFO

1 4 0 0 0 2 1 2 0 2 6 0 0 0 3 1 0 0 4 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 28

Pyramideval Handmatig

0 0 0 0 1 0 33 0 4 0 0 10 2 4 0 0 9 1 0 0 3 0 1 0 0 2 0 0 7 0 0 0 0 0 0 2 1 5 18 13 1 1 2

0 0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0

0 0 1 4 0 0 2 0 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 3 1 2j 38 47 1 1 0 1 10 1 2 1 2 0 0 1j 0 0 0 1 0

120

9

123


-53-

Saldidae – Oeverwantsen : Saldula saltatoria (Linnaeus, 1758) : Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-05-09 1f, Obs. Tingidae – Netwantsen : Acalypta parvula (Fallén, 1807) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2004-10-24 2f ; 2007-04-22 1m1f, KBIN. Tingis (Neolasiotropis) pilosa Hummel, 1825 : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-05-06 1f, KBIN. Anthocoridae – Bloemenwantsen : Anthocoris nemoralis (Fabricius, 1794) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-05-06 1m, Obs. Miridae (Deraeocorinae) : Deraeocoris (Knightocapsus) lutescens (Linnaeus, 1758) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-05-06 1m1f; Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-05-09 1m, Obs. Miridae (Mirinae) : Miris striatus (Fallén, 1807) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-05-06 3m, Obs. Lygus pratensis (Linnaeus, 1758) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-08-07 1m; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-22 1m, Obs Pithanus maerkelii (Henrich-Schaeffer, 1838) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-08-07 1f, Obs. Acetropis carinata (Henrich-Schaeffer, 1841) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-06-06 3j, Obs. Stenodema (Brachytropis) calcarata (Fallén, 1807) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 200406-06 1f, 2004-08-07 5m31f1j, Obs. Stenodema (Stenodema) laevigata (Linnaeus, 1758) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 200406-06 4f, 2004-08-07 14m20f7j; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-03-25 2m, 2007-04-22 2m, Obs. Stenotus binotatus (Fabricius, 1794) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-08-07 1f, Obs. Miridae (Phylinae) : Harpocera thoracica (Fallén, 1807) : Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-05-23 5m2f, Obs. Reduviidae : Rhynocoris annulatus (Linnaeus, 1758) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-08 1m, 200704-22 3m2f, KBIN; Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-08-07 1j, Obs. Nabidae - Sikkelwantsen : Himacerus (Himacerus) apterus (Fabricius, 1798) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 200408-07 2f, Obs. Himacerus (Aptus) mirmicoides (Costa O., 1934) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 200406-06 1f, Obs. Nabis (Dolichonabis) limbatus (Dahlbom, 1851) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-0807 2f, KBIN Nabis (Nabis) ferus (Linnaeus, 1758) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-10-10 1f, Obs; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-03-25 1m; 2007-04-22 1m, Obs Nabis (Nabis) pseudoferus pseudoferus, Remane, 1949 : Peer (Maastrichterheide) FS7359 200704-22 1m, Obs.

54


© ENTOMO-INFO

Lygaeidae : Cymus melanocephalus Fieber, 1867 : Peer (Grote Brogel) FS7570 2005-08-18 2f, Obs 1f, KBIN. Megalonotus chiragra (Fabricius, 1794) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-08 1j(5), Obs; 2007-04-22 1f, KBIN. Kleidocerys resedae (Panzer, 1797) : Ellikom (Abeekvallei) FS7668 2005-01-08 1f, Obs; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-03-11 1m; 2007-03-25 17m10f; 2007-04-08 1m1f; 2007-0422 1m5f; 2007-05-06 1m1f; Obs . Sphragisticus nebulosus (Fabricius, 1784) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-08 1m, KBIN; 2007-04-22 1f, Obs. Macrodema microptera (Curtis, 1836) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-22 2f, KBIN. Heterogaster urticae (Fabricius, 1775) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-03-25 3m1f; 200704-22 1m4f, Obs. Scolopostethus decoratus (Hann, 1833) :Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-05-09 1m2f, Obs; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-03-25 2m4f, 2007-04-22 1m, Obs. Ischnodemus sabuleti (Fallén, 1826) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-22 1m, Obs Drymus ryeii (Douglas & Scott, 1865) : Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-04-25 1m, Obs. Drymus sylvaticus (Fabricius, 1775) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-04-11 1m, Obs; Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-05-09 1f, Obs; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-0422 2m1f, Obs. Drymus brunneus (Sahlberg R.F., 1848) : Peer (Grote Brogel) FS7668 2005-01-08 1m2f, Obs. Taphropeltus contractus (Henrich-Schaeffer, 1835) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-0325 1f; 2007-05-06 1f, KBIN; 2007-03-25 3f, Obs. Pterotmetus staphyliniformis (Schilling, 1829) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-22 1m, 2007-05-06 1f, KBIN; 2007-04-22 2m3f, Obs. Trapezonotus dispar (Stal, 1873) : Wijshegen (In den Damp) FS7660 2004-04-25 1m, KBIN. Xanthochilus quadratus (Fabricius, 1798) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2007-08-04 1m, KBIN. Stygnocoris sabulosus (Schilling, 1829) Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-04-11 1m1f; 2004-09-12 1f; 2004-10-10 1m1f, Obs Berytidae : Neides tipularius (Fabricius, 1798) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2004-08-07 1j(5), KBIN Aradidae : Aradus depressus (Fabricius, 1794) : Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-05-23 1m1f, KBIN; 2004-05-09 4m4f; 2004-05-23 5m1f; Obs; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-03-25 1m; 200704-22 1f, KBIN. Rhopalidae – Glasvleugelwantsen : Myrmus miriformis (Fallén, 1807) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-08-07 3f, KBIN; 2004-08-07 6m1f, Obs. Rhopalus maculatus (Fieber, 1837) : Peer (Grote Brogel) FS7570 2005-08-18 1m KBIN. Pentatomidae – Schildwantsen : Aelia acuminata (Linnaeus, 1758) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-22 1m, Obs; Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-06-06 2m3f, 2004-08-07 1m5f1j, Obs. Eurydema (Eurydema) oleracea (Linnaeus, 1758) : Wijshagen (In den Damp) FS7660 2004-0509 1f, Obs. Palomena prasina (Fabricius, 1794) : Meeuwen (Donderslagheide) FS7659 2004-08-07 1f, Obs; Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-06-03 1m, Obs.

© ENTOMO-INFO


-55-

Acanthosomatidae : Elasmostethus interstinctus (Schilling, 1837) : Peer (Maastrichterheide) FS7359 2007-04-22 1m, 2007-05-06 1f, Obs. Besluit Om een overzicht te krijgen van het aantal Heteroptera op een gebied, is een regelmatig onderzoek noodzakelijk. Dankwoord J. Evens voor het zorgvuldig uitselecteren. B. Aukema die de determinatie van T. pilosa heeft bevestigd. L. Creveceour voor het vervolledigen van de afgekorte benaming op de labels en aanvullen van de inleiding. Literatuur AUKEMA, B. BAUGNÉE, J.-Y., BOSMANS, R., BRUERS, J., CHÉROT, F., DETHIER, M., VISKENS, G. & ALDERWEIRELD, M., 2001. Aanvullende gegevens over Belgische miriden (Heteroptera: Miridae). Bulletin S.R.B.E./K.B.V.E. 137 : 69-90. AUKEMA, B., CUPPEN, J.G.M., NIESER, N. & TEMPELMAN, D., 2002. Verspreidingsatlas Nederlandse wantsen (Hemiptera : Heteroptera). Deel I : Dipsocoromorpha, Nepomorpha, Gerromorpha & Leptoppodomorpha : 1-169. Nederland. AUKEMA, B. & HERMES, D.J., 2006. Verspreidingsatlas Nederlandse wantsen (Hemiptera : Heteroptera). Deel II : Cimicomorpha I (Tingidae, Microphysidae, Anthocoridae, Cimicidae & Reduviidae) : 1-136. Nederland. BOSMANS, R., 1979. Voorkomen van de Belgische Wantsen V : Phymatidae, Reduviidae, Nabidae. Biologisch Jaarboek Dodonaea 47 : 44-52. België. BOSMANS, R., 1980. Distibution Des Heteropteres Belges VI Tingidae. Bulletin & Annales de la Société royale belge dÉntomologie-Bulletin & Annalen van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Entomologie : 61-71. Belgique-België. BOSMANS, R. & DETHIER, M., 1980. Les Saldoidea De Belgique (Heteroptera). Biologisch Jaarboek Dodonaea 48 : 63-73 (16)/2/81. Belgique. PÉRICART, J., 1983. Hémiptères Tingidae Euro-Méditerranéens. Faune De France 69 : 1-595. France. PÉRICART, J., 1987. Hémiptères Nabidae DÉurope Occidentale et du Maghreb. Faune De France 71 : 1-185. France. PÉRICART, J., 1990. Hémiptères Saldidae et Leptopodidae DÉuropa Occidentale et du Maghreb. Faune De France 77 : 162-167. France. PÉRICART, J., 1998. Hémiptères Lygaeidae Euro-Méditerranéens Volume 1. Faune De France 84 A : 1-468. France. PÉRICART, J., 1998. Hémiptères Lygaeidae Euro-Méditerranéens Volume 2. Faune De France 84 B : 1-453. France. PÉRICART, J., 1998. Hémiptères Lygaeidae Euro-Méditerranéens Volume 3. Faune De France 84 C : 1-487. France. WACHMANN, E., MELBER, A. & DECKERT, J., 2004. Die Tierwelt Deutschlands. Wanzen Band II. 1-288. Keltern, Deutschland.

56


© ENTOMO-INFO

III.3. TABEL TER DETERMINATIE VAN DIPTERA OF TWEEVLEUGELIGEN, HUISVLIEGEN door Victor F. Naveau. Lange Beeldekensstraat 272, BE - 2060 Antwerpen. Tel. 03 236 07 65. e-mail = [email protected]

Deel 1 “Er zit een vlieg aan de lamp” Deze zegswijze heeft voor een taalkundige een heel andere betekenis dan voor een entomoloog of insectenliefhebber. Welke vlieg ? Welke soort is het ? De tweevleugeligen of DIPTERA hebben een volledige gedaanteverwisseling. Ze zijn van alle andere insecten gemakkelijk te onderscheiden aan hun één paar vleugels. (Sommigen hebben geen vleugels, de Pupipara of Luisvliegen). Het tweede vleugelpaar is tot twee kleine lepelvormige of trommelstokvormige knotsvleugels of halters gereduceerd. De larven zijn pootloos. De maden, zonder eigenlijke kop, hebben twee vooruit-stekende mondhaken. De meeste maden van muggen en vliegen die in woningen voorkomen ontwikkelen zich

buitenshuis. Ze zijn meestal wit of grauw en leven in een vochtige omgeving of in water. Vele soorten vertonen een sterke binding aan de mens en zijn woonomgeving, ze zijn synantroop. Als schadeveroorzakers aan voorraden hebben de vliegen maar een geringe betekenis, als hygiënische schadeveroorzaker zijn ze zeer belangrijk, in de eerste plaats als overdrager van pathogene organismen, waarbij de overdracht meestal mechanisch gebeurt. Slechts weinige soorten treden in onze gebieden op als tussengastheer van ziekteverwekkers. Vele soorten worden door hun massaal voorkomen in huizen uiterst lastig. Materiaalschade door tweevleugeligen komt niet voor.

Men kan twee hoofdgroepen onderscheiden : 1. Ze hebben een slanke bouw. De sprieten meestal lang en slank, soms zo lang als kop en borst samen, met 6 tot 39 gelijkvormige leedjes, die niet met elkaar versmolten zijn. De liptasters zijn duidelijk zichtbare naar onder hangende leedjes. Het zijn meestal slanke langbenige tweevleugeligen. De pop is orthoraaf of rechtspletig. ......................................... Nematocera, muggen 2. Sprieten gedrongen en meestal kort, in regel met 3 leedjes, zeer verschillend in gestalte. Bij de Orthorrhapha mogelijk met nog een klein versmolten eindlid. De liptaster gewoonlijk met slechts één zichtbaar lid. .....................................................................................................Brachycera, vliegen NEMATOCERA - MUGGEN 0 1 2

Er zijn ocellen. Een ontwikkeld aderstelsel. De poppen bezitten aan de prothorax twee ontwikkelde ademhalingsbuizen. .................................................. Polineura. . . 1 Geen ocellen. Zeer gereduceerd aderstelsel ........................................................ Oligoneura. . . 3 Borstrand op de rug met een V-vormige naad .............................................................................. 2 Borstrand op de rug zonder V-vormige naad ............................................................................... 3 Kop met puntogen. Kleine langbenige muggen. 5-7 mm ............. Trichoceridae, Watermuggen Hun larven leven in rottende plantendelen, zoals aardappelen en groenten. Daarom vindt men ze soms massaal in kelders van oktober tot in de lente. Op warme winterdagen dansen ze in de zon.

-

Kop snuitvormig verlengd en zonder puntogen. Zeer grote slanke muggen (13 - 30 mm) met zeer lange poten die gemakkelijk afbreken. ............................ Tipulidae, Langpootmuggen Het zijn grote niet-stekende muggen. De larven (emelten) leven in de grond van tuinen, gazons, weiden en velden of in vermolmd hout. Men treft ze soms in huis aan en in vochtige kelders.

© ENTOMO-INFO


-57-

3

Muggen met een gedrongen, behaard vliegachtig lichaam. Tasters onder de ogen dicht bij de mondopening ingeplant, kort, met tot 11 gelijkvormige leedjes. Zeer grote facetogen bij de mannetjes. Bij de vrouwtjes beduidend kleiner. Mannetjes zwart, vrouwtjes soms roodbruin. (5-15 mm) ........................................................................................... Bibionidae, Haarmuggen. Grote of kleine zwarte vliegachtige muggen. De larven leven in de grond en ontwikkelen zich in komposterende of rottende tuinafval. Deze muggen laten bij het vliegen hun poten lang naar onder hangen. Ze kunnen in de zomer in grote zwermen optreden, vooral in appel- en perenbloesem, vooral in het voorjaar (maartse vliegen) of in de herfst tot in oktober. Soms tot in de stad. Ze dringen ook huizen binnen. Bij het soortenrijke geslacht Bibio is de punt van de voorscheen kraalvormig of snavelvormig verlengd, terwijl bij Dilophus er twee doornenrijen op de voorzijde van de thorax staan. Langs oevers van meren en rivieren ...................... Ptychoptera contaminata (LINNAEUS, 1758) kleine soort .................................................................................. Bibio marci (LINNAEUS, 1758) grote soort ........................................................................... Bibio hortulanus (LINNAEUS, 1758)

4 5

Muggen met gestrekt en smal lichaam, veel sierlijker en veel kleiner dan huisvliegen............... 4 Tasters priemvormig. Vleugels bruin gevlekt. De aders vertonen in het midden van het vleugelvlak een volledig gesloten discoidaalcel. .......................................................................... 5 Tasters met meerdere haren bezet, tasterleden duidelijk gescheiden. Vleugel zonder discoidaalcel ................................................................................................................................ 6 De aders M1 en M2 vertrekken ver uit elkaar aan de discoidaalcel. Vleugellengte 5 - 7,5 mm ................................................ Sylvicola fenestralis (SCOPOLI, 1763) Komt veel voor aan vensters, vooral in kelders tijdens het koude jaargetijde. De larven leven in rottende plantendelen zoals in opslagruimten van aardappelen en bieten, in de vochtdruppeltjes van waterzuiveringsinstallaties. Ze zijn onschadelijk maar komen soms massaal voor.

-

De aders M1 en M2 vertrekken dicht bij elkaar aan de discoidaalcel. Vleugellengte 4-6,5 mm ................................................ Sylvicola punctatus (FABRICIUS, 1787)

6 7

Met puntogen of ocellen. .............................................................................................................. 7 Puntogen of ocellen ontbreken. .................................................................................................... 8 Lichaam breed en glanzend. Ogen achter de tasterbasis jukachtig gekromd, zonder te versmallen, samenkomend. Taster en poten kort en dik. Vleugelbeadering. Lichaamslengte 1,5-3 mm .................................................................. Scatopsidae, Mestmuggen

Levenswijze zoals vorige soort, maar meer zeldzaam.

Ze ontwikkelen zich soms in grote getale in bietenkuilen, rottende aardappelen, varkensvoeder en in dierlijk afval. Ook in bloempotaarde in huis zoals Scatopse notata (LINNAEUS, 1758). Op rottende aardappelen kan het Rhexoza zacheri ENDERLEIN, 1936 zijn.

-

Lichaam lang gestrekt, mat en donker gekleurd, meestal zwart. Ogenverbinding achter de tasterbasis zeer smal en brugachtig . Tasters en poten lang en dun. Lichaamslengte 1-8 mm ........................................................................ Sciaridae, Rauwmuggen Hun larven ontwikkelen zich in rottende plantendelen en kunnen van daaruit ook levend weefsel aantasten. Ze leven in bloempotten, kunnen schadelijk zijn voor cactussen, in rottende aardappelen en groenten, bolgewassen en champignonkwekerijen. De soortbepaling is moeilijk.

8 9

-

58

Kleine vlinderachtige muggen met zeer brede vleugels met een scherpe hoek aan de top. Vleugeldwarsaderen dicht aan de vleugelbasis. Vleugels en tasters dicht behaard. Vleugellengte 1,5-3,5 mm. ........................................................ Psychodidae, Motmuggen . . . 9 Geen vlinderachtige muggen. Vleugels aan de top niet scherp gehoekt, eerder afgerond. ........ 11 Vleugelader R5 ontspringt op minstens 1/4 van de Vleugellengte vertrekkende van de vleugelbasis. De splitsing R2 en R3 ontspringt uit R4, ver van het vertrekpunt van de zeer korte cubitus. Ze hebben een lange steekslurf. Geelgrauwe muggen van 2-2,5 mm. De vleugels worden niet dakpansgewijs gedragen. ............................................................................ Phlebotomus papatasii (SCOPOLI, 1786) Vleugelader R5 ontspringt dicht bij de vleugelbasis. De basis van de splitsing R2 en R3 ontspringt uit R4 dicht bij de plaats waar de lange cubitus vertrekt........................................... 10


© ENTOMO-INFO

10

Vleugelader R5 bereikt de vleugelpunt onder de punt. De leedjes van de taster zijn tonvormig met vingervormige zonderlinge doorzichtige zintuigorganen (Ascoiden). Vleugelhouding vlak. De vleugels schijnen met het blote oog helder en donker gevlekt. Vleugellengte 2-3,5 mm. .................................................................................................... Pericoma WALKER, 1856 Op vochtige plaatsen. Meer in de vrije natuur dan in huizen. Wel in badkamers, toiletten en kelders.

-

Vleugelader R5 bereikt de vleugelrand juist in de punt. Minstens het eerste lid van de tastergesel is aan de basis verdikt en naar de top toe halsvormig uitgerokken, met drietakkig doorzichtige zintuigorganen (Ascoiden). Vleugelhouding dakpansgewijs. Met het blote oog éénvormig gekleurde mugjes. Vleugellengte 1,5-2,5 mm ................................................................................................ Psychoda LATREILLE, 1796 In toiletten en badkamers. Veel in de waterafvoer van gootstenen. De larven ontwikkelen zich in rottende en bedorven groentenresten en afval. In druppeltjes van rioolwaterzuiveringsinstallaties en in runderen paardenmest in mesthopen. Bij verstoring vliegen ze zelden weg. Het zijn geen ziekteoverdragers omdat ze niet steken. Psychoda alternata.

11

-

12

13

Minstens 6 millimeter lange muggen met lange slurf van minstens de helft van de lichaamlengte. Vleugels met schubben. De vleugelrandader blijft altijd even dik. De vleugelader M splitst zich nabij de vleugeltop. Tasters bij het vrouwtje zeer fijn en kort behaard, bij het mannetje krachtig en pluimvormig behaard. Alleen de vrouwtjes steken, de mannetjes likken plantensap. ......................................................................... Culicidae, Steekmuggen . . 12 Kleine tot zeer kleine mugjes, minder dan 1-4 millimeter. Stekende monddelen bij de vrouwtjes. Ofwel grotere muggen met slecht ontwikkelde, niet stekende mondwerktuigen. Vleugel niet beschubt. De vleugelrandader rijkt maar tot aan de punt, ader M is bij de grotere muggen niet gesplitst, bij de kleine muggen dicht bij de basis gesplitst. ................................... 15 Achterlijf zonder schubben. Schildje gelijkmatig afgerond met een ononderbroken rij grote borstelharen. Taster van het vrouwtje bijna zo lang als de steekborstel. Zithouding met het achterlijf gelijklopend met de ondergrond. Lichaamslengte ongeveer 6 millimeter. .................................................................. Anopheles MEIGEN, 1818, Malariamug . . . 13 Achterlijf van boven en van onder beschubt. Schildje drielappig met drie afzonderlijke groepen van haren bezet. Taster van het vrouwtje korter dan de steekborstels Zithouding met het achterlijf naar de ondergrond gericht. ............................................................................ 14 Op vier plaatsen in het midden van de vleugel staan de schubben dichter bij elkaar zodat er vier donkere vlekken ontstaan. Aan de donkere franjeszoom een tamelijk brede kreemkleurige afgesneden strook. De wijfjes vliegen bij schemering of nachts de gebouwen binnen om bij mensen of vee bloed te zuigen. Ze kunnen er ook overwinteren. Ze broeden in stilstaand zuiver water tussen dichte plantenbegroeiing. In Europa komen drie variëteiten voor, die men herkent aan de tekening op de eieren.

-

Alle vleugeladers zijn gelijkmatig met donkere schubben bezet zodat er geen donkere vlekken te zien zijn. De rugzijde van het borststuk is donker met brede heldere langsstrepen ............................. Anopheles claviger (MEIGEN, 1804)] = bifurcatus (MEIGEN, 1818) Het vrouwtje steekt in de vrije natuur gedurende de dag op beschaduwde plaatsen wilde dieren, huisdieren en de mens. Ze komt zelden binnenshuis. De broedplaatsen zijn stilstaand tot zwak vloeiend koel water. In zuidEuropa kan ze Malaria overbrengen.

14

Vleugel met donkere vlekken. Poten wit en donkerbruin geringd. Lichaam zwartgrauw met witte tot bruinachtige dwarsbanden. Bij het vliegen zoemt ze onregelmatig. Lichaamslengte 7 millimeter. ............................................ Culiseta ( = Theobaldia) annulata (SCHRANK, 1776) Kwelgeest in huizen. Overwinterd in kelders en gelijkaardige schuilhoekjes. Broed in kleine waterophopingen nabij huizen, zoals bronnen, regentonnen en waterputtekens.

-

Vleugel zonder donkere vlekken. Poten niet geringd. Lichaam bruinachtig grijs met heldere dwarsbanden op het achterlijf. Een gelijkmatige zoemtoon bij het vliegen. Lichaamslengte 6 millimeter ..................... Culex pipiens LINNAEUS, 1758, Gemene steekmug Levenswijze zoals bij de vorige soort. Men kan twee rassen onderscheiden. Culex pipiens LINNAEUS, 1758. De dwarsbanden van het achterlijf zijn bij het wijfje vanaf segment 4 aan de zijkant en van boven en van onder en in het midden vanonder versmalt. De sternieten vertonen opvallende ophopingen van zwarte schubben in het midden en op de zijkanten. Aan de knie en aan de scheenpunten bevindt zich een duidelijke heldere vlek. © ENTOMO-INFO


-59-

Culex pipiens molestus FORSKAL, 1775. De dwarsbanden op het achterlijf zijn bij het wijfje altijd even breed. De sternieten zijn uniform helder beschubt. De heldere vlekken op de knieën en de scheenpunten ontbreken. Tot deze groep behoren ook de Woudmuggen Aëdes en nog andere (35) soorten. De Coquilletidia ( = Mansonia) richardii, (FICALBI, 1899) en consoorten zijn echte buitenmuggen die echte plagen kunnen veroorzaken.

15

Plompe muggen, grijs of diepzwart dikwijls met zilveren of gouden beharing. Ze hebben opvallend brede vleugels en verdikte poten. De vleugeladers Cu1 en Cu2 ontspringen aan de vleugelbasis Lichaamslengte 4 millimeter. ...................................... Simuliidae, Kriebelmuggen Alleen de vrouwtjes steken de mens, vanaf de vroege morgen tot bij zonsondergang. Na het steken komt er steeds een bloeddruppeltje vrij. De steek van Simulium erythrocephala ( DE GEER, 1776) kan bij massaal optreden en bij samenloop van omstandigheden de dood van runderen in de weide veroorzaken. De verschillende soorten zijn zeer moeilijk te onderscheiden. De larven leven in stromend water.

16

Slanke muggen met smalle vleugels en slanke tasters en poten. De vleugeladers Cu1 en Cu2 splitsen zich niet of slechts dicht bij de vleugelrand. ................................................................. 16 Vleugelader M1 splitst zich niet, M2 ontbreekt volledig. Ze zijn steeds zo groot of kleiner dan de gewone steekmug. De tasters van het wijfje hebben maar weinig afstaande haren. Bij het mannetje zijn de tasters in bundels behaard. In zithouding worden de voorpoten, die niet steunen, bij iedere luchtbeweging bewogen zodat ze schijnen te zoeken. ...............................................................................................Chironomidae, Zoekmuggen Schadeloos, de mens niet stekende muggen, die dikwijls met de steekmug verwisseld worden. De mannetjes vormen reuzezwermen in de nabijheid van water, waarin de larven zich ontwikkelen.

-

Vleugelader M splitst zich in de nabijheid van de vleugelrand of M2 staat niet in verbinding met M1 Zeer kleine mugjes, kleiner dan 1 millimeter. ........................................................................................ Ceratopogonidae, Baardmuggen De vrouwtjes van sommige soorten steken ‘s avonds en ‘s nachts geprikkeld. Andere soorten zuigen aan insecten. Soms vindt men ze wel eens aan het venster, alhoewel we ze meestal buiten vinden. De larven leven in water of in rottende plantendelen.

BRACHYCERA, VLIEGEN 1 2

Laatste tasterlid met een opvallende borstel (Arista) die glad, gevederd, vertakt of penseelvormig kan zijn. ................................................................................................................ 3 laatste tasterlid zonder borstel (Arista), in het laatste segment kan men meerdere leedjes erkennen of bestaat uit een geheel. .................................................................... Orthorrhapha 2 Vliegen van 4,5 tot 6,5 millimeter groot. Met twee blaasjes (Pulvilli) in het laatste tarsenlid van al de poten. Kop halfbolvormig, bij het mannetje op de schedel liggende ogen, bij het wijfje gescheide ogen met daartussen de drieledige tasters met een zeer groot laatst lid uit een stuk dat zijdelings bezien een ovaal lijkt. De borstrand is zwart- bruin- tot bronskleurig zonder borstels. De rug (Mesonotum) is zacht grauwgeel behaard. Het achterlijf is zwart. In rust worden de zwart berookte vleugels over het achterlijf evenwijdig over elkaar gelegd. De zwartbruine beadering van de vleugels hebben een typische tekening. ......................................... ............................................................................................. Venstervliegen, Scenopinidae De meest voorkomende soort is de Scenopinus fenestralis LINNAEUS, 1761 die binnenshuis aan gesloten vensters voorkomt. Hun larven leven als rover van insectenlarven in met stof beklede meubelen, tapijten en vuilnesten, zoals vogelnesten. Deze vliegen worden zelden in de open natuur gevonden.

-

60

Vliegen van 5 tot 25 millimeter groot, met drie blaasjes (Pulvilli + Arolium) in het laatste tarsenlid van al de poten. De ogen raken elkaar bij de mannetjes op de schedel en beslaan de hele kop. Bij de wijfjes staan ze altijd ver uit elkaar. In het laatste lid van de driedelige voelers zijn geen onderdelen te herkennen. Het onderste lid heeft een bult of is gelijkmatig afgerond. Deze vliegen komen in de vrije natuur voor en steken de mensen graag. Ze plagen ook graag het vee in de weide. Alleen de wijfjes zuigen bloed omdat bloed nodig is voor de ontwikkeling van hun eieren. Dikwijls loopt uit de wonde een druppeltje bloed. De mannetjes voeden zich met nectar uit bloemen. ................................................................Tabanidae, Dazen Einde deel 1 n Jaargang 19 nr 3, 2008 Koninklijke Antwerpse Vereniging voor Entomologie v.z.w. Steenstraat 75, 2180 Ekeren.

© ENTOMO-INFO

III.4. BIJDRAGE TOT DE KEVERFAUNA (COLEOPTERA) VAN BELGIË. (APIONIDAE) door Francis Verbeelen. Steenstraat 75, BE - 2180 Ekeren. Tel. 03 541 72 94. e-mail = [email protected]

De kevercollectie verzameld door Clément J. Segers omvat een grote soortenrijkdom. De nummering van het genus volgt de laatste nieuwe veranderingen en aanpassingen van de Fauna Europaea. (Alonso-Zarazaga) en staat voor de naam in de tabel. De nummering van de species is volgens Faune de France 62 (pars) (Hoffmann A) en staat achter de naam tussen haakjes. Verklaringen De gegevenslijnen worden weergegeven in kolommen : p = patria, land t = territorium of gebied r = regio, provincie of departement u = UTM-code c = commune of gemeente d = datum

q = quantum of hoeveelheid leg = naam van de legit of oogster det = naam van de determinator

De provincies van België worden door de volgende lettertekens gesymboliseerd : A = Antwerpen L = Liège O = Oost-Vlaanderen B = Brabant-Wallon Li = Limburg V = Vlaams-Brabant Bru = Brussels gewest Lu = Luxembourg W = West-Vlaanderen H = Hainaut N = Namur p

r

c

t

u

d

q

leg

det

Familia : APIONIDAE. Deel 2 27 BE

Pseudaplemonus WAGNER, 1930 W Nieuwpoort

limonii (KIRBY, 1808) (17) 1925.06.06 2

Segers Cl.

Segers Cl

29 BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

Perapion WAGNER, 1907 A Berchem L Spa, saule L Spa A Berchem, pied souche B Ft de Soignies, trèfle B Wolvertem, fauchoir H St Hubert B Rhode St. Genèse Li Meldert B Gaasbeek B Stockel N Jambes B Ft de Soignies, fauchoir A Zoersel, fauchoir Lu Jamoigne, sur bardanne Lu Torgny L Bevercé, fauchoir L Hockay Lu Sommerthonne, Rumex Lu Sommetthonne, Rumex Lu Mussy-la-Ville Lu Mussy-la-Ville Lu Ethe Lu Mussy-la-Ville Lu Bleid, fauchoir A Hoboken, polder Lu Mussy-la-Ville Lu Mussy-la-Ville

violaceum (KIRBY,1808) (18) 1939.05.07 1 1939.08.10 2 1939.08.17 1 1940.02.24 1 1942.05.09 1 1942.06.14 1 1942.05.11 1 1943.05.18 1 1944.04.10 1 1944.04.23 1 1944.08.06 1 1945.04.10 3 1945.06.17 1 1950.06.12 1 1951.07.21 2 1952.06.04 1 1953.06.14 1 1954.06.12 3 1954.07.29 3 1954.08.19 4 1955.07.16 1 1955.08.01 2 1956.07.07 1 1956.07.26 2 1958.07.19 1 1959.05.06 1 1965.07.13 1 1965.07.16 1

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Peeters L Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Roelofs Roelofs Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

© ENTOMO-INFO


-61-

p

r

c

d

q

leg

det

BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu

Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Elboef, sur Rumex Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville La Tour Torgny Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville, Oseille Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville Mussy-la-Ville

1965.07.25 1965.07.08 1965.07.19 1975.04.16 1978.07.07 1978.07.11 1978.07.16 1981.07.14 1981.07.17 1981.07.25 1981.07.26 1981.08.06 1981.08.06 1983.08.25 1985.07.22 1986.07.06 1987.07.13 1986.07.20 1987.07.04

1 1 1 3 1 1 2 3 2 2 1 2 1 1 1 1 1 2 3

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

27 BE BE BE

Pseudaplemonus WAGNER, 1930 B Rhode St. Genèse, sablière B Rhode St. Genèse, fauchior A Ranst

marchicum (HERBST, 1797) (23) 1943.07.24 2 Segers Cl 1943.08.29 1 Segers Cl 1952.09.14 1 Segers Cl

Segers Cl Segers Cl Segers Cl

27 BE BE BE

Pseudaplemonus WAGNER, 1930 B Rhode St. Genèse, sablière B Rhode St. Genése L Spa

affine (KIRBY,1808) (24) 1943.07.31 1 1943.08.29 2 1951.07.21 1



27 BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

Pseudaplemonus WAGNER, 1930 A Edegem, bois B Ft de Soignies B Rhode St. Genèse, sablière B Rhode St. Genèse, sablère B Ft de Soignies B Stockel, fauchoir Li Bokrijk Li Bokrijk Lu Jamoigne, sablière Lu Jamoigne A Lichtaart L Barvaux, fauchoir Lu Mussy-la-Ville A Westmalle

curtirostre (GERMAR, 1817) (20) 1939.05.14 1 Segers Cl 1942.05.09 1 Segers Cl 1943.07.24 2 Segers Cl 1943.07.31 1 Segers Cl 1944.07.25 1 Segers Cl 1944.08.06 2 Segers Cl 1951.06.08 1 Segers Cl 1951.06.09 2 Segers Cl 1951.07.17 2 Segers Cl 1951.07.18 1 Segers Cl 1952.06.17 2 Segers Cl 1953.04.17 1 Segers Cl 1955.08.01 1 Segers Cl 1959.05.31 1 Segers Cl

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

30

Apion HERBST, 1797

BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

V A A A A B A A A V V H A B Lu N A Lu

frumentarium (LINNAEUS,1758) (75) miniatum auct 1936.05.22 1 Segers Cl 1936.07.18 5 Segers Cl 1936.08.18 4 Segers Cl 1936.00.00 2 Segers Cl 1939.04.02 5 Segers Cl 1939.04.12 1 Segers Cl 1939.04.08 1 Segers Cl 1939.05.15 1 Segers Cl 1939.11.05 5 Segers Cl 1940.09.22 1 Segers Cl 1941.11.30 1 Segers Cl 1943.05.11 3 Segers Cl 1952.05.12 2 Segers Cl 1956.05.18 1 Segers Cl 1956.07.17 1 Segers Cl 1959.05.17 2 Segers Cl 1969.04.07 1 Segers Cl 1971.04.06 1 Segers Cl

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

62

t

Vorst, Rumex Edegem, Rumex Edegem, Rumex Edegem Edegem, Oseille Grd. Bigard Edegem, Rumex Edegem, bois Edegem, Rumex Hal Beersel, pied peuplier St Hubert, forêt Duffel, oseille Ft de Soignies Mussy-la-Ville Houx, fauchoir Reet Musy-la-Ville

u


© ENTOMO-INFO

p

r

c

30

Apion HERBST, 1797

BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

A A B B V B B

30 BE BE BE BE

Apion HERBST, 1797 B Rhode St Genèse, sablière L Sankt Vith, bord route Lu Jamoigne, sablière Frelin

cruentatum WALTON, 1844 (76a) 1942.05.29 3 Segers Cl 1954.05.10 1 Segers Cl 1954.07.28 1 Segers Cl 1974.08.03 2 Segers Cl

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

30 BE

Apion HERBST, 1797 A Westmalle

rubens WALTON, 1844 (77) 1959.05.31 1

Segers Cl

Segers Cl

31 BE BE

Catapion SCHILKY, 1906 Lu Wellin Lu Resteigne

seniculus (KIRBY, 1808) (85) 1932.08.28 1 1935.07.23 1

Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl

31 BE

Catapion SCHILKY, 1906 V Sterrebeek

pubescens (KIRBY, 1811) (80) 1942.08.08 1 Segers Cl

Segers Cl

32 BE BE BE BE

Trichapion WAGNER, 1912 B Ft de Soignies A Kalmthout B Rhode St Genèse Li Bokrijk

simile (KIRBY, 1811) (148) 1942.05.09 1 1942.05.24 1 1944.07.19 1 1951.06.03 1



33 BE BE BE BE

Stenopterapion BOKOR, 1923 Lu Torgny V Gaasbeek, au fauchoir Lu Torgny Lu Latour

tenue (KIRBY, 1808) (145) 1944.07.17 1 1944.08.25 1 1955.07.19 2 1981.08.06 1



33 BE BE

Stenopterapion BOKOR, 1923 W Blankenberge Lu Torgny

meliloti (KIRBY, 1808) (143) 1945.07.14 3 1956.07.12 1

Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl

33 BE

Stenopterapion BOKOR, 1923 Li Landes

scutelare (KIRBY, 1811) (144) 0000.00.00 2 Segers Cl

Segers Cl

34 BE BE BE BE BE BE BE BE BE

Ischnoterapion BOKOR, 1923 N Namur, nosetier Lu Torgny Lu Torgny Lu Jamoigne, fauchoir H Ecaussines, fauchoir Lu Torgny Lu Jamoigne Lu Torgny Lu Torgny

loti (KIRBY, 1808) (147) 1943.09.15 1 1944.04.27 3 1952.06.04 1 1953.07.22 1 1953.09.10 1 1956.07.12 1 1959.07.11 1 1971.08.26 1 1974.08.02 1

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

34 BE BE BE BE BE BE

Ischnoterapion BOKOR, 1923 A Anvers A St. Antonius A Berchem B Ft de Soignies V Berg Lu Jamoigne, fauchoir

virens (HERBST, 1797) (141) 1928.08.07 1 1938.06.23 1 1939.04.20 1 1942.05.09 1 1942.08.23 1 1950.07.17 3

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl


B A Lu

t

u

d

q

leg

haematodes KIRBY, 1808 (76) (frumentarium auct.) Berchem 1939.05.07 2 Segers Cl Brecht, marmeren ven 1942.06.16 1 Segers Cl Rhode St Genèse, sablière 1943.05.18 3 Segers Cl Rhode St Genèse, carrière sable 1943.05.29 4 Segers Cl Vilvoorde 1943.07.10 1 Segers Cl Rhode St Genèse, sablière 1943.07.24 6 Segers Cl Rhode St Genèse 1943.09.05 1 Segers Cl Heyndonck 1944.08.16 1 Segers Cl Waterloo 1963.10.06 1 Segers Cl Oelegem 1966.09.21 1 Segers Cl Fratin 1974.08.03 1 Segers Cl

© ENTOMO-INFO


det

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

-63-

p

r

c

d

q

leg

det

BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

Lu H Lu H Lu Lu Lu H Lu Lu

Jamoigne Ecaussinnes, fauchoir Jamoigne Wodecq, bord rivière Ethe Mussy-la-Ville Torgny Ecaussinnes Torgny Torgny

1952.07.14 1953.09.10 1952.07.14 1953.12.13 1956.07.17 1957.07.21 1958.07.10 1963.09.10 1974.07.11 1974.08.02

2 2 1 1 1 1 1 1 1 3

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl


35

Protopirapion AL ZARAZAGA, 1991

atratulum (GERMAR, 1871) (95) striatum KIRBY auct. 1953.04.17 3 Segers Cl 1954.06.12 1 Segers Cl 1959.06.24 2 Segers Cl 1959.10.12 1 Segers Cl

BE BE BE BE

L L A A


36 BE BE BE

Synapion SCHILSKY, 1902 B Rhode St. Genèse, sablière B Rhode St. Genèse, sablière N Namur, nosetier

ebeninum KIRBY, 1808 (47) 1943.07.24 1 1943.07.31 1 1943.09.14 1



37 BE BE BE BE BE BE

Holotrichapion GYÖRFFY, 1956 N Triegnes L Huccorgne Lu Torgny Lu Torgny O Zwijndrecht N Treignes

ononis (KIRBY, 1808) (130) 1950.08.05 1 1952.06.15 2 1956.07.12 1 1956.08.20 1 1976.09.13 1 1980.07.13 3

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Beaulieu


37 BE BE

Holotrichapion GYÖRFFY, 1956 H Wavre, fauchoir Lu Torgny

pisi (FABRICIUS, 1801) (114) 1944.05.13 1 1952.06.04 3

Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl

37 BE BE BE

Holotrichapion GYÖRFFY, 1956 B Rhode St. Genèse,sablière Lu Jamoigne Lu Resteigne

aethiops (HERBST, 1797) (117) 1944.07.19 1 Segers Cl 1951.07.17 1 Segers Cl 1995.07.23 1 Segers Cl


38 BE

Hemitrichapion VOSS, 1959 Lu Wellin

reflexum (GYLLENHAL, 1833) (134) 1936.08.17 1 Segers Cl

Segers Cl

38

Hemitrichapion VOSS, 1959

BE

Lu

waltoni (STEPHENS, 1839) (135) (curtisi auct) 1932.09.01 8 Segers Cl

Segers Cl

8 BE BE

Hemitrichapion VOSS, 1959 L Glumanach Marseul

filicorne (WENCKER, 1864) (135a) 1931.09.00 3 Segers Cl 0000.00.00 Segers Cl

Segers Cl Segers Cl

38 BE

Hemitrichapion VOSS, 1959 Vosges

pavidum (GERMAR, 1817) (136) 0000.00.00. Segers Cl

Segers Cl

38 BE

Hemitrichapion VOSS, 1959 Li Landes

lanigerum (GEMMINGER, 1871) (137) 0000.00.00 Segers Cl

Segers Cl

39 BE BE BE

Pirapion REITTER, 1916 A Berchem, genêt A Berchem, genêt Lu Torgny

immune (KIRBY, 1808) (97) 1940.03.24 7 1940.03.28 2 1952.06.04 2


41 BE BE

Cynapion BOKOR, 1923 Lu Virton Lu Treignes

columbinum (GERMAR, 1817) (122) 1981.07.07 1 Beaulieu 1981.09.06 1 Beaulieu

64

t

u

Barvaux Hokay Westmalle Westmalle

Wellin, colline, four à chaux



Segers Cl Segers Cl

© ENTOMO-INFO

p

r

c

t

u

d

q

leg

det

41 BE BE BE

Cynapion BOKOR, 1923 B Overmere Lu Virton Vosges

spencii (KIRBY, 1808) (121) 1945.07.21 2 1981.08.07 1 0000.00.00 2

Segers Cl Beaulieu Segers Cl


41

Cynapion BOKOR, 1923 Berck

gyllenhalii (KIRBY, 1808 (124) 0000.00.00 1 Segers Cl

Segers Cl

42 BE

Oxystoma DUMÉRIL, 1806 Lu Montaigle

subulatum (KIRBY, 1808) (5) 1959.06.28 1

Segers Cl

Segers Cl

42 BE BE BE BE BE BE BE BE BE BE

craccae (LINNAEUS, 1767) (6) Oxystoma DUMERIL, 1806 B Ft de Soignies, espinette centrale 1942.05.03 1 B Ft de Soignies, Gde espinette 1942.05.07 1 B Rhode St. Genèse, tombe J.Darday 1942.05.10 2 B Rhode St. Genèse 1943.05.18 1 B Rhode St. Genèse, sablière 1943.07.31 1 B Ft de Soignies, (Laudron) 1944.05.14 1 Li Bokrijk 1951.06.03 1 Lu Torgny 1952.06.04 1 V Walem 1958.05.18 1 A Westmalle, coll. Peeters 1959.08.18 1



42 BE BE BE BE BE BE BE BE

Oxystoma DUMÉRIL, 1806 Li Bokrijk Lu Houyet, dans Vicia Lu Jamoigne, taillis, (kreupelhout) Lu Jamoigne, taillis N Rosèe;fauchoir Lu Bleid Lu Ciergnon, fauchoir Lu Mussy-la-Ville

cerdo (GERSTÄCKER, 1854) (3) 1951.06.09 1 1953.10.22 3 1954.07.01 3 1954.08.01 3 1956.06.05 1 1958.07.19 2 1962.06.03 1 1982.07.27 1

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl Segers Cl

42 BE BE BE BE

Oxystoma DUMÉRIL, 1806 N Namur, noisetier A Westmalle A Wesmalle L Ouffet

pomonae (FABRICIUS, 1798) (1) 1943.09.15 15 Segers Cl 1959.06.24 1 Segers Cl 1959.08.18 1 Segers Cl 1959.08.22 1 Segers Cl


42 BE

Oxystoma DUMÉRIL, 1806 L Yvoir

ochropus(GERMAR, 1818) (2) 1942.06.05 1 Segers Cl

Segers Cl

44 BE BE

Eutrichapion REITTER, 1916 W Blankenberge, vicia Lu Mussy-la-Ville

viciae (PAYKULL, 1800) (131) 1946.07.06 1 1974.07.07 1

Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl

44 BE BE

Eutrichapion REITTER, 1916 Lu Mussy-la-Ville Lu Montaigne

ervi (KIRBY, 1808) (129) 1956.07.25 2 1959.06.28 1

Segers Cl Segers Cl

Segers Cl Segers Cl

44 BE BE

Eutrichapion REITTER, 1916 Lu Eure Lu Torgny

punctigerum (PAYKULL, 1792) (115) 1940.05.00 1 Segers Cl 1952.06.04 1 Segers Cl

Segers Cl Segers Cl

Einde Deel 2

© ENTOMO-INFO

n


-65-

IV. ACTIVITEITENPLANNING 19.3 2008.03.15 tot 2009.03.02 : Tentoonstelling “Schone Slapers” in De Vroente, Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout. 2008.10.01 tot 2009.03.31 :van 10u00 tot16u30 : Hof ter Saksen. Natuurtuin. Haasdonkbaan 101, 9120 Beveren. Tel. 03 775 28 51. Alle werkdagen + zon- en feestdagen open. 2008.09.07 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren. 2008.09.13 : zaterdag : samen met Floristisch Onderzoek voor Natuurbehoud = FON onderzoek bij een Brugse stadsexcursie. Brugge - Noordrand - Stad - Kaaien - dokken en bijhorende flora (urbaan district). Tochtverantwoordelijke Nico Wysmantel van de FON. Bijeenkomst aan het station van Brugge om 9u15 na telefonische afspraak langs de FON-OFOON 0474 82 04 71. 2008.09.14 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Werkgroep Pseudoscorpiones” door de heren Hans Henderickx, 014 31 84 50 & Vik Vets, 0476 78 22 76. 2008.09.21 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Samen op naam brengen van uw insecten en toevoegen aan de CAT. Systematiek en inventarisatie met de Computer” door de heer Frans Janssens en “Werkgroep Coleoptera” door de heren Francis Verbeelen, 03 541 72 94 & Michel Van Malderen, 09 366 39 26. 2008.09.21 : zondag : om 10u00. Raversijde Strand. Afspraak : Walraversijde parking. 2008.09.21 : zondag : van 13u00 tot 18u00. Het Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie bestaat 15 jaar. PIME vzw. Mechelsesteenweg 365, 2500 Lier. 2008.09.27 : zaterdag : samen met Floristisch Onderzoek voor Natuurbehoud = FON onderzoek bij een Leuvense stadsexcursie. Kareelveld - ook nog een groeiplaats van de klimopbremraap. Tochtverantwoordelijke Nico Wysmantel van de FON. Bijeenkomst aan het station van Leuven om 9u15 na telefonische afspraak langs de FON-O-FOON 0474 82 04 71. 2008.09.27 & 28. zaterdag en zondag : 14èmes Rencontres Entomologiques d’Ille de France. Bourse Exposition Internationale d’Insectes. Salle J. Ladoumègue, rue Jules Ferry, 91260 Juvisy, Frankrijk. http://blogs.aol.fr/aecft/JUVISY2008 2008.09.28 : zondag : van 10u00 tot 16u00 NATURARIA-FAIR 2008, Jan Van Rijswijcklaan 191 te 2018 Antwerpen. 2008.10.01 : woensdag : vanaf oktober : Tentoostelling over Mieren. in het Ecocentrum, De Goren, Postelsesteenweg 71, 2400 Mol. www.ecocentrum.be 2008.10.05 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren. 2008.10.11 : zaterdag : samen met Floristisch Onderzoek voor Natuurbehoud = FON onderzoek bij een Naamse stadsexcursie. Centre ville - omgeving samenvloeiing van Samber en Maas. Tochtverantwoordelijke Nico Wysmantel van de FON. Bijeenkomst aan het station Namur om 9u15 na telefonische afspraak langs de FON-OFOON 0474 82 04 71. 2008.10.12 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Werkgroep Pseudoscorpiones” door de heren Hans Henderickx, 014 31 84 50 & Vik Vets, 0476 78 22 76. 2008.10.12 : zondag : van 13u00 tot 17u30 : ECODROOM 2008 in het provinciaal groendomein Rivierenhof te 2100 Deurne. 2008.10.19 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren. 2008.10.19 : zondag : om 10u30. Oostduinkerke, Sint-André. Afspraak : Sint-Andréstrand, einde Scottlaan.

-66-


© ENTOMO-INFO

2008.10.25 : zaterdag : samen met Floristisch Onderzoek voor Natuurbehoud = FON onderzoek bij een Edegemse excursie. Omgeving Fort V - nieuwkomers in het straatbeeld - kansen van voorstadsflora bij matiging van herbicidengebruik (urbaan district). Tochtverantwoordelijke Nico Wysmantel van de FON. Bijeenkomst aan de ingang van Fort V (Kerkplein) om 9u15 na telefonische afspraak langs de FON-O-FOON 0474 82 04 71. 2008.10.26 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Samen op naam brengen van uw insecten en toevoegen aan de CAT. Systematiek en inventarisatie met de Computer” door de heer Frans Janssens en “Werkgroep Coleoptera” door de heren Francis Verbeelen, 03 541 72 94 & Michel Van Malderen, 09 366 39 26. 2008.11.02 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren. 2008.11.09 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Werkgroep Pseudoscorpiones” door de heren Hans Henderickx, 014 31 84 50 & Vik Vets, 0476 78 22 76. 2008.11.15 : zaterdag : van 12u00 tot 18u00 INTERGEM. Internationale beurs voor mineralen, edelstenen en fossielen georganiseerd door de Academie voor Mineralogie in het Metropolis Business Center, Groenendaallaan 394, 2030 Antwerpen. 2008.11.16 : zondag : van 10u00 tot 17u30, INTERGEM in het Metropolis Business Center. 2008.11.16 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren. 2008.11.19 : woensdagavond : om 19u30. “Microscopie en digitale fotografie” in de Bioruimte van het Ruca, Groenenborgerlaan 171, 2020 Antwerpen. Inschrijven voor 12.11.2008. bij Koen Cuypers van ANKONA : tel. 03 239 12 75. 2008.11.23 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Samen op naam brengen van uw insecten en toevoegen aan de CAT. Systematiek en inventarisatie met de Computer” door de heer Frans Janssens en “Werkgroep Coleoptera” door de heren Francis Verbeelen, 03 541 72 94 & Michel Van Malderen, 09 366 39 26. 2008.11.27 : maandag van 19u00 tot 22u00 : voordracht “Insecten en Spinnen in de Abeekvallei” door Freddy Janssens & Luc Crèvecoeur in de Lieteberg, Zuurbroekstraat 16, Zutendaal. 2008.11.28, 29 & 30 november 2008. Dierenhappening in de Grenslandhallen te Hasselt met o.a. een vlindertuin, een frettenheuvel, een kinderboerderij, een indoor-blotevoetenpad. Meer info : www.dierenhappening.be 2008.11.29 : zaterdag : van 9u00 tot 16u00 “Netwerkdag 2008 : natuur- en milieueducatie belevend!” PIME. Mechelsesteenweg 365, 2500 Lier. http://www.pime.be/ 2008.11.30 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren. 2008.11.30 : zondag : van 10u00 tot 17u00. Seizoensafsluiter in het Arboretum Kalmthout, Heuvel 2, 2920 Kalmthout. 2008.12.07 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren. 2008.12.10 : woensdagavond : om 19u00.”Insecten in 2008. Lokatie : De Lieteberg, Zuurbroekstraat 16, Zutendaal. 2008.12.14 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Werkgroep Pseudoscorpiones” door de heren Hans Henderickx, 014 31 84 50 & Vik Vets, 0476 78 22 76. 2008.12.21 : zondag : vanaf 10u00 bijeenkomst in het lokaal in de Steenstraat 75 te Ekeren en “Samen op naam brengen van uw insecten en toevoegen aan de CAT. Systematiek en inventarisatie met de Computer” door de heer Frans Janssens en “Werkgroep Coleoptera” door de heren Francis Verbeelen, 03 541 72 94 & Michel Van Malderen, 09 366 39 26. 2008.12.21 : zondagnamiddag : om 13u30. De Panne-Westhoekstrand. Winterslachtoffers uit de zee. Afspraak : zeedijkje, einde Dynastielaan. Tot zondag. n © ENTOMO-INFO


-67-

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - ISSN AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN 6 - NUMMER 41 Met toelating voor verzending aan het tarief voor tijdschriften

Recommend Documents