DRAAIBOEK SCHOLING EXCEL 2010 IN 3 DAGDELEN IT Academy
Meer informatie op www.technologie-onderwijs.nl
Dit draaiboek is ontwikkeld in het kader van het IT Academy project van Microsoft en de drie licentiepartners APS ITdiensten, SLBdiensten en SURFmarket. Het is een hulpmiddel bij het voorbereiden van 3 bijeenkomsten voor docenten door een MOS gecertificeerde ITA coördinator of docent, of een gecertificeerde ITA-trainer (zie: www.technologie-onderwijs.nl).
Inhoudsopgave Bladwijzer niet gedefinieerd.
Fout!
Uitgangssituatie
3
Doelstelling bijeenkomsten
3
Oefenmaterialen
3
Agenda globaal
4
Dagdeel 1
4
Dagdeel 2
5
Dagdeel 3
6
Programmaoverzicht dagdeel 1
7
Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht.
7
Uitleg Excel.
7
Algemene introductie: Kennismaken met de Excel 2010 omgeving en het begrijpen van de principes van een spreadsheetprogramma.
7
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.
8
Huiswerk
8
Programmaoverzicht dagdeel 2.
9
Uitleg Excel.
9
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.
10
Programmaoverzicht dagdeel 3.
11
Uitleg Excel.
11
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.
12
Eindtermen / exameneisen voor examen 77-882: Excel 2010
13
1. Beheersen van de werkbladvaardigheden
13
2. Omgaan met celgegevens
13
3. Opmaken van cellen en werkbladen
13
4. Beheersen van werkbladen en bestanden
13
5. Formules en functies gebruiken
14
6. Gegevens grafisch weergeven
14
7. Werkbladen delen met andere gebruikers
14
8. Analyseren en organiseren van gegevens
14
2
Uitgangssituatie De ITA-coördinator van een bestuur, school of locatie heeft de leerkrachten/docenten geïnformeerd over het belang van en de scholingsmogelijkheden met behulp van de materialen van Microsoft IT Academy. De ITA-coördinator heeft de infrastructuur voor het gebruik van de materialen ingericht (Membersite, ITA LMS, bij voorkeur federatie via SURFfederatie/Kennisnetfederatie). Er is voldoende belangstelling van docenten van 1 of meer scholen om cursusgroepen samen te stellen. Er is een locatie beschikbaar met voldoende werkstations, een beamer en Office 2010. De technische toegang op de locatie is gecontroleerd. Er is een MOS-gecertificeerde docent beschikbaar om de bijeenkomsten te verzorgen. Dit kan de ITA-coördinator zijn, een andere gecertificeerde docent of een gecertificeerde ITA-trainer via www.technologie-onderwijs.nl De materialen die gebruikt worden tijdens de bijeenkomsten zijn vermenigvuldigd. Er zijn toegangscodes of leerplannen aangemaakt in het ITA LMS voor de cursisten. De cursisten weten, hoe zij toegang krijgen tot het e-learning materiaal (zie handleidingen www.technologie-onderwijs.nl). De te bewerken bestanden van de opdrachten zijn beschikbaar op de werkstations. Er zijn afspraken met een testcentrum, of de school/het bestuur heeft zelf een testcentrum ingericht. Er zijn examenvouchers beschikbaar voor de cursisten. De cursisten hebben via een proeftoets een goed beeld van het type examen waarop ze zich voorbereiden. De cursisten registreren zich bij www.certiport.com en maken een Live ID als er geen federatieve koppeling is.
Doelstelling bijeenkomsten De leerkrachten/docenten van de betrokken scholen/besturen hebben na drie bijeenkomsten en het voltooien van de opdrachten en het huiswerk voldoende kennis van Excel 2010 om het Excelcertificaat MOS 2010 te kunnen behalen.
Oefenmaterialen In een apart bestand zijn 10 lesbrieven met in totaal 10 opdrachten voor het onderwijs beschikbaar, inclusief de benodigde bestanden. Deze kunnen als vervanging gebruikt worden voor de opdrachten die zijn opgenomen in het e-learningmateriaal zelf. De trainer kan een keuze uit (onderdelen van) de lesbrieven maken en de rest als huiswerk meegeven. De opdrachten kunnen in zijn geheel in een blok van ruim een uur gemaakt worden, of na elkaar afgewisseld worden met onderdelen van de uitleg. Naast deze opdrachten met lesbrieven zijn nog 10 extra lessonplans beschikbaar met instructies voor een docent. Zie: www.technologie-onderwijs.nl
3
Agenda globaal Dagdeel 1
09.00 – 09.20 09.20 – 11.00
Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht. Kennismaken met de Excel 2010 omgeving en het begrijpen van de principes van een spreadsheetprogramma.
11.00 – 11.10 11.10 – 12.00
12.00 – 12.15
4
Bestand, cellen, rijen, kolommen en werkbladen
Tekst en getallen in een werkblad invoeren
Rij- en kolombreedte aanpassen
Rijen en kolommen toevoegen en verwijderen
Rijen, kolommen en cellen selecteren
Werken met meerdere werkbladen
Werkbladen hernoemen
Pauze Opmaken van een werkblad zodat de leesbaarheid en het uiterlijk verbeterd wordt.
Tekst, getallen en cellen opmaken
Getallen opmaken als valuta, datum, percentage of koers
Opmaakkleuren gebruiken
Randen en arceringen gebruiken
Stijlen toepassen en zelf maken
Cellen samenvoegen
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.
Dagdeel 2
09.00 – 09.20
Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemen.
09.20 – 10.25
Voorbereiden van een werkblad zodat deze afgedrukt kan worden, waarbij gelet wordt op de opmaak zodat het eindresultaat er professioneel uitziet. Bestand, cellen, rijen, kolommen en werkbladen.
10.25 – 10.35 10.35 – 10:55
Kop- en voetteksten toevoegen aan een werkblad
Paginamarges aanpassen
Afdrukinstellingen bekijken en afdrukken
Rijen en kolommen “bevriezen”
Pauze Werken met meerdere werkbladen en werkmappen en in staat zijn om informatie van een werkmap naar een andere werkmap over te brengen.
10.55 – 11:10
11.10 – 12.25
12.25 – 12.40
5
Tussen werkbladen in een werkmap schakelen
Werkbladen toe voegen of verwijderen
Werkbladen knippen, kopiëren en plakken
Informatie verzamelen uit een lijst van gegevens.
Gegevens sorteren
Gegevens filteren
Werken met formules en functies en leren omgaan met het wiskundige karakter van Excel.
(Basis) formules maken, aanpassen en kopiëren
Absolute en relatieve celreferenties gebruiken
Formules met condities maken
3D-formules gebruiken
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk.
Dagdeel 3
09.00 – 09.20
Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemen.
09.20 – 10.45
Maken van grafieken, diagrammen, afbeeldingen, opvallende opmaakstijlen, vormen en diagrammen in een Excel werkblad.
10.45 – 10.55 10.55 – 11.20
Grafieken maken en aanpassen
Opmaakstijlen van grafieken gebruiken
Grafiektype wijzigen
Vormen gebruiken (o.a. pijlen)
Afbeeldingen toevoegen
Pauze Gebruik van tabellen om daarmee het uiterlijk van de gegevens te verbeteren.
Tabellen maken en opmaken
Gegevens aan een tabel toevoegen
Sorteren en filteren in een tabel
Gebruik van draaitabellen en draaigrafieken om daarmee het inzicht in de gegevens te 11.20 – 12.20
12.20 – 12.35
6
verbeteren.
Draaitabellen begrijpen
Draaitabellen aanpassen
Draaigrafieken begrijpen
Een draaigrafiek maken
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk
Programmaoverzicht dagdeel 1 09:00 – 09.20
Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht. Tijdens de les kan de trainer de leerlingen zelfstandig laten oefenen met de opdrachten uit het bestand: Opdrachten die tijdens de lessen kunnen worden uitgevoerd.docx. Opdrachten Dagdeel 1. 09.20 – 10.15
Uitleg Excel. Algemene introductie: Kennismaken met de Excel 2010 omgeving en het begrijpen van de principes van een spreadsheetprogramma. Een werkblad maken Cellen selecteren Tekst, nummers en data in een werkblad invoeren Een serie gegevens invoeren Celinhoud wijzigen De formaten van rijen en kolommen wijzigen Cellen invoegen of verwijderen Verschillende werkbladen gebruiken Een werkblad hernoemen Cellen kopieren, knippen en plakken. Een werkblad afsluiten en Excel sluiten. Leg uit dat een werkblad bestaat uit cellen, rijen en kolommen. Leg uit wat een celadres is. Leg uit dat je het formaat van rijen en kolommen kunt wijzigen, rijen en kolommen kunt verwijderen of toevoegen. Mogelijke opdracht:
Laat de cursisten Excel 2010 starten en met je meedoen.
Materialen zelfstudie:
E-learning 10569
> Excel 2010 beginnersvaardigheden > Werkbladen maken en bewerken > Werkbladgegevens opmaken
11.00 – 11.10 Pauze. 11.10 – 12.00 Algemene introductie: Opmaken van een werkblad zodat de leesbaarheid en het uiterlijk verbeterd wordt. Tekst opmaken Numerieke data opmaken Getallen als koersen opmaken Opmaakkleuren gebruiken Randen en arcering gebruiken Automatische opmaak gebruiken 7
Stijlen maken en toepassen Cellen samenvoegen Leg uit dat je cellen kunt vullen met tekst en/of getallen en dat je de opmaak kunt wijzigen. Mogelijke opdracht:
Laat de cursisten Excel 2010 starten en met je meedoen.
Materialen zelfstudie:
E-learning 10569
> Excel 2010 beginnersvaardigheden > Werkbladen maken en bewerken > Werkbladgegevens opmaken
12.00 – 12.15
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk. Huiswerk Project 1 en Project 2. Bestudering van de vermelde e-learningonderdelen van de IT-Academy.
8
Programmaoverzicht dagdeel 2. 09.00 – 09.20
Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemen. Tijdens de les kan de trainer de leerlingen zelfstandig laten oefenen met de opdrachten uit het bestand: Opdrachten die tijdens de lessen kunnen worden uitgevoerd.docx. Opdrachten Dagdeel 2. 09.20 – 10.25
Uitleg Excel. Algemene introductie: voorbereiden van een werkblad zodat deze afgedrukt kan worden, waarbij gelet wordt op de opmaak zodat het eindresultaat er professioneel uitziet. Koptekst en voettekst toevoegen aan een werkblad Marges en het middelpunt van een werkblad veranderen De pagina-indeling en grootte van het werkblad bepalen Rijen en kolommen verbergen en zichtbaar maken Een werkblad op het scherm vergroten of verkleinen Een werkblad afdrukken, printinstellingen Rijen en kolommen “bevriezen” Leg uit dat een overzichtelijke en professionele presentatie van de informatie belangrijk is. Leg uitdat je marges e.d. kunt wijzigen, waardoor er meer informatie op een pagina past. Leg uit dat je informatie die je niet wilt tonen kunt verbergen. Mogelijke opdracht: Materialen zelfstudie:
Direct meedoen in Excel 2010 E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden > Werkbladen maken en bewerken E-learning 10795
> Excel 2010 gevorderden > Werkmappen verfraaien
10.00 – 10.15 Pauze. 10.15 – 11.30 Algemene introductie: werken met meerdere werkbladen en werkmappen en in staat zijn om informatie van een werkmap naar een andere werkmap over te brengen. Tussen werkbladen schakelen in een werkmap Werkbladen toevoegen of verwijderen Werkbladen knippen, kopiëren en plakken Leg uit dat je je informatie soms beter kunt structureren, door het over meerdere werkbladen te verdelen Leg uit hoe je werkbladen toevoegt of verwijdert en hoe je informatie verplaatst naar een ander werkblad.
9
10.55 – 11.10 Gegevens sorteren Gegevens filteren Leg uit, dat je sorteren en filteren kunt gebruiken voor een overzichtelijke presentatie van je gegevens. Mogelijke opdracht: Materialen zelfstudie:
Direct meedoen in Excel 2010 E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden > Werkbladgegevens opmaken
11.10 – 12.25 Algemene introductie: werken met formules en functies en leren omgaan met het wiskundige karakter van Excel. Formules bouwen Formules kopiëren Absolute en relatieve celreferenties gebruiken Formules aanpassen - De SOM en AutoSom functie gebruiken - Datumfuncties invoegen - Condities inbouwen - 3D-formules bouwen Leg uit wat formules zijn, wat je eraan hebt en wat de kracht van formules is. Leg uit dat je formules kunt kopiëren en wanneer je absolute of relatieve celreferenties gebruikt. Leg het verschil uit tussen een formule en een functie. Leg uit dat je met logische formules Excel "beslissingen" kunt laten nemen. Mogelijke opdracht: Materialen zelfstudie:
Direct meedoen in Excel 2010 E-learning 10795 > Excel 2010 gevorderden > Met gegevens werken
12.00 – 12.15
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk. Huiswerk Project 3, Project 4 en Project 5. Bestudering van de vermelde e-learningonderdelen van de IT-Academy.
10
Programmaoverzicht dagdeel 3. 09.00 – 09.20
Welkom, huishoudelijke mededelingen en programmaoverzicht, terugkomen op vorige les en eventuele huiswerkvragen doornemen Tijdens de les kan de trainer de leerlingen zelfstandig laten oefenen met de opdrachten uit het bestand: Opdrachten die tijdens de lessen kunnen worden uitgevoerd.docx. Opdrachten Dagdeel 3. 09.20 – 10.45
Uitleg Excel. Algemene introductie: gebruik van grafieken, diagrammen, afbeeldingen, opvallende opmaakstijlen, vormen en diagrammen in een Excel werkblad. Grafieken maken Grafieken verplaatsen, wijzigen en verwijderen De titels van Grafieken aanpassen Grafiekelementen verplaatsen en opmaken Grafiektypes wijzigen Brongegevens organiseren Gegevens updaten en assen wijzigen Lijnen en pijlen gebruiken Afbeeldingen gebruiken Grafieken bekijken en printen Leg uit dat je met een grafische weergave van gegevens de essentie vaak sneller duidelijk kunt maken. Leg uit dat je nog elementen kunt toevoegen, waardoor de attentiewaarde van bepaalde informatie verhoogd wordt. Leg uit dat je, ter verbetering, een heleboel detail aanpassingen in een grafiek kunt doen. Mogelijke opdracht: Materialen zelfstudie:
Direct meedoen in Excel 2010 E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden > Werken met grafieken en afbeeldingen E-learning 10795
> Excel 2010 gevorderden > Met tabellen en grafieken werken
10.45 – 10.55 Pauze. 10.55 – 11.20 Algemene introductie: werken met tabellen om daarmee het uiterlijk van de gegevens te verbeteren. Tabellen maken Tabellen opmaken Gegevens in een tabel plaatsen 11
Gegevens in een tabel sorteren en filteren Leg uit wat het verschil is tussen lijsten en tabellen Leg uit wat het voordeel kan zijn/is van tabellen Mogelijke opdracht: Materialen zelfstudie:
Direct meedoen in Excel 2010 E-learning 10569 > Excel 2010 beginnersvaardigheden > Werkbladgegevens opmaken > Inleiding op de tabelstijlen van Excel
11.20 – 12.20 Algemene introductie: werken met draaitabellen en draaigrafieken om daarmee het inzicht in de gegevens te verbeteren. Draaitabellen begrijpen Draaitabellen maken en aanpassen Draaigrafieken begrijpen Een draaigrafiek maken en aanpassen Leg uit met welke reden en wanneer je draaitabellen gaat gebruiken Mogelijke opdracht: Materialen zelfstudie:
Direct meedoen in Excel 2010 E-learning 10795 > Excel 2010 gevorderden > Met tabellen en grafieken werken
11.30 – 12.00
Afronden, samenvatten, vragen beantwoorden en opgeven huiswerk. Huiswerk Project 6 en Project 7. Bestudering van de vermelde e-learningonderdelen van de IT-Academy. Informatie Informeren over exameneisen en opzet.
12
Eindtermen / exameneisen voor examen 77-882: Excel 2010 1.
Beheersen van de werkbladvaardigheden 1.1. Navigeren door een werkblad Hieronder valt o.a. het gebruik van sneltoetsen en het naamvak 1.2. Printen van een werkblad of bestand Hieronder valt o.a. het printen van geselecteerde werkbladen, het printen van een heel bestand, toevoegen van kop- en voetteksten en het toepassen van printopties (schaal, titels afdrukken, pagina marge, afdrukbereik, rasterlijnen). 1.3. De gebruikersomgeving aanpassen via het tabblad Bestand Hieronder valt o.a. het aanpassen van de werkbalk Snelle Toegang, aanpassen van tabs en groepen op het Lint, aanpassen van de standaardinstellingen van Excel, importeren en exporteren van gegevens, aanpassen van de bestandseigenschappen, beheer van bestanden en mappen, toepassen van de verschillende bestandsformaten door gebruik te maken van de Opslaan Als functionaliteit.
2.
Omgaan met celgegevens 2.1. Omgaan met Celgegevens Hieronder valt o.a. plakken speciaal (opmaak, formules, waarde, plakken volgens voorbeeld, transponeren, bewerkingen, opmerkingen, valideren, plakken als link) en knippen, verplaatsen en selecteren van celgegevens. 2.2. Toepassen van Doorvoeren Hieronder valt o.a. het kopiëren van gegevens m.b.t. van Doorvoeren, Reeks, kopiëren of behouden van opmaak, kiezen uit een keuzelijst. 2.3. Toepassen en bewerken van hyperlinks Hieronder valt o.a. het maken van een hyperlink in een cel, het aanpassen van een hyperlink en het aanpassen van de kenmerken van een hyperlink, verwijderen van een hyperlink.
3.
Opmaken van cellen en werkbladen 3.1. Toepassen en aanpassen van celopmaak Hieronder valt o.a. het uitlijnen van de celinhoud, toepassen van getalsopmaak, toepassen van tekstterugloop en gebruik van Opmaak kopiëren en plakken. 3.2. Samenvoegen en splitsen van cellen Hieronder valt o.a. Samenvoegen en centreren, samenvoegen over selectie, samenvoegen van cellen en het opheffen van samenvoeging. 3.3. Maken van rij- en kolomkoppen Hieronder valt o.a. het printen van rij- en kolom koppen, rij- en kolomtitels afdrukken, even en oneven pagina’s printen, eerste pagina afwijkend. 3.4. Rijen en kolommen weergeven en verbergen Hieronder valt o.a. rijen en/of kolom(men) verbergen, rijen en/of kolom(men) weergeven. 3.5. Instellen en aanpassen van de pagina-instellingen Hieronder valt o.a. afdrukstand, schalen van de pagina, paginamarges, marges van kop- en/of voetteksten. 3.6. Maken en aanpassen van celstijlen Hieronder valt o.a. het toepassen van bestaande stijlen en het maken van nieuwe stijlen.
4.
Beheersen van werkbladen en bestanden 4.1. Maken en opmaken van werkbladen Hieronder valt o.a. het toevoegen, verplaatsen, hernoemen, verwijderen en kopiëren van werkbladen. Kopiëren en verplaatsen van werkbladen, groeperen, tabkleur instellen, verbergen en zichtbaar maken van werkbladen. 4.2. Beheersen van vensters en weergaven Hieronder valt o.a. het splitsen van vensters, schikken van vensters, huidig venster openen in een nieuw venster. 4.3. Beheersen van bestandsweergaven Hieronder valt o.a. de normaalweergave, pagina-indeling weergave, pagina-eindevoorbeeld, maken van aangepaste weergaven.
13
5.
Formules en functies gebruiken 5.1. Formules maken Hieronder valt o.a. het gebruiken van de basisoperatoren, formules herzien. 5.2. Afdwingen voorrang Hieronder valt o.a. de volgorde van evaluatie, prioriteit met behulp van haakjes, prioriteit van operatoren voor procent en machtsverheffen. 5.3. Gebruik maken van celverwijzingen Hieronder valt o.a. de relatieve en absolute celverwijzing. 5.4. Voorwaardelijke logica in een formule gebruiken Hieronder valt o.a. een formule maken met waarden die voldoen aan criteria, omschreven voorwaarden in een formule bewerken, een reeks van voorwaardelijke logica waarden gebruiken in een formule. 5.5. Benoemde bereiken in formules Hieronder valt o.a. het definiëren, bewerken en de naam van een benoemd bereik toepassen. 5.6. Celbereiken in formules wijzigen Hieronder valt o.a. een cel bereik definitie invoeren via opdrachten uit het Lint, definiëren een celbereik met de muis, een celbereik met een sneltoets definiëren.
6.
Gegevens grafisch weergeven 6.1. Grafieken maken 6.2. Invoegen en beheren van Illustraties Hieronder valt o.a. Clip Art, SmartArt, vormen en schermafbeeldingen 6.3. Maken en aanpassen van afbeeldingen m.b.v. Hulpmiddelen voor Afbeeldingen Hieronder valt o.a. kleur- en scherpte, helderheid en contrast wijzigen en gebruik van artistieke effecten. 6.4. Toepassen van Sparklines Hieronder valt o.a. het gebruiken van Lijn-, Kolom en Winst/Verlies Sparklines en het aanpassen van Sparklines m.b.v. Hulpmiddelen voor Sparklines.
7.
Werkbladen delen met andere gebruikers 7.1. Bestanden delen m.b.v. het tabblad Bestand Hieronder valt o.a. een bestand via de mail verzenden, opslaan in Skydrive, wijzigen van het bestandsformaat voor andere Excelversies en opslaan als PDF of XPS. 7.2. Beheren van opmerkingen Hieronder valt o.a. opmerkingen invoegen, bewerken, tonen en verwijderen.
8.
Analyseren en organiseren van gegevens 8.1. Filteren van gegevens Hieronder valt o.a. het instellen, toepassen, verwijderen, zoeken m.b.v. een autofilter. 8.2. Sorteren van gegevens Hieronder valt o.a. het gebruiken van sorteeropties (waarde, tekst en celkleur). 8.3. Gebruik van voorwaardelijke opmaak Hieronder valt o.a. het toevoegen van voorwaardelijke opmaak op cellen, gebruiken van het venster Regels beheren om de voorwaarden aan te passen, gebruiken van de als-voorwaarde, gebruiken van pictogramseries, gegevensbalken en regels verwijderen.
14