Zorg op maat voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) en psychiatrische problematiek GGZ Kennisdag 2015: Psychische gezondheid van de jeugd
Ivon Riemersma, junior onderzoeker / gedragswetenschapper Martine Weeland, junior onderzoeker
Martine Weeland, psycholoog Daphne Vinke, orthopedagoog Marjolijn Bergman, kinder- en jeugdpsychiater / manager behandelzaken
Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie Diagnostiek en behandeling Complexe psychiatrische problematiek Kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar
Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie 4 zorglijnen:
2 provincies:
1) 2) 3) 4)
1) 2)
LVB ASS ADHD SAOS
Gelderland Overijssel
●
IQ = 55 – 85
● -
Aparte zorglijn omdat: Ouders vaak een verstandelijke handicap en/of psychiatrische problemen hebben Lichamelijke problemen en genetische afwijkingen vaak een rol spelen Het kind leert langzamer, dus ook in de therapie De geleerde vaardigheden generaliseren moeilijker Omgevingsfactoren spelen een grotere rol (veel trauma en sociale problemen)
-
Alle locaties: Polikliniek Locatie Ede: ● Polikliniek ● Intensive Home Treatment (IHT) per 1 feb ‘16 ● MDFT ● Dagbehandeling ● Klinische bedden: BOPZ en open
● ● ● ● ●
We bieden hoogwaardige zorg Zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig Het gezin staat centraal Competentiegericht In samenwerking met het netwerk en de ketenpartners
Als zorg moeilijk wordt, dan kom je naar Pluryn Verstandelijk beperkt
Normaal begaafd
Lichamelijk beperkt
Gedragsproblematiek
Residentieel
Ambulant
Gezinsbehandeling
Dagbehandeling
Orthopedagogische behandelcentra
Langdurige zorg
Crisis
Research & Development
Casus Damian • 11 jarige jongen • Geen psychiatrische problemen gediagnosticeerd • LVB (VIQ 78 PIQ 61)
Casus Damian
Wisselwerking
Jij bent okay! Een competentietraining voor jongeren met LVB en hun ouders met psychische en/of verslavingsproblemen Ivon Riemersma, junior onderzoeker Pluryn R&D en gedragswetenschapper Jan Pieter Heije
KOPP gedachten en gevoelens KOPP: Kinderen van Ouders met Psychische Problemen KVO: Kinderen van Verslaafde Ouders
Beschermende en risicofactoren
Jongeren aan het woord
Jij bent okay: Ondersteuningsgroep voor jongeren
Extra aanpassingen - Simpel taalgebruik - Concrete voorbeelden - Extra herhaling basisemoties
Jij bent Okay: oudermodule
Online oudermodule
Planning
Onderzoek
Eerste resultaten (n=11)
Jij bent okay!
Vragen? Voor meer informatie over deelname aan dit onderzoek: Ivon Riemersma
[email protected]
Behandeling in de Klas (BinK)
Martine Weeland, Psycholoog / behandelcoördinator BinK
•
• • •
Gedragsproblemen op SBO-school • Aandacht/ concentratie • Oppositioneel gedrag • Agressie School handelingsverlegen Conflict tussen ouders en school Hulpvraag school: • Diagnostiek? • Hoe komt hij weer tot ontwikkeling?
Waarom Behandelen in de Klas? • Veel kinderen met een LVB en psychiatrische problematiek lopen vast op school • Generalisatie van vaardigheden naar dagelijks leven is lastig • Daarom: behandelen in de setting waar problemen zich voordoen BinK: Tweedelijns kinderpsychiatrische (deeltijd)behandeling in de klas Kinder- en jeugdpsychiater, psycholoog/orthopedagoog, sociotherapeuten, vaktherapeuten, systeemtherapeut, ouderbegeleider. Speciale expertise op gebied van LVB, maar óók voor normaal begaafde kinderen
Visie • • • • •
Behandeling inzetten binnen de setting waar het kind vastloopt Zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig Competentiegericht Het hele systeem en verschillende milieu’s betrekken (school, gezin), multidisciplinair In samenwerking met ketenpartners
Van visie naar praktijk (1) • Behandeling inzetten binnen de setting waar het kind vastloopt • Sociotherapeuten zijn in de klas aanwezig en werken aan doelen • Behandelaren vormen een team met school; gedeelde visie en werkpunten • Generalisatie van vaardigheden
Van visie naar praktijk (2)
Zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig • Ambulante BinK: behandelaren komen naar school van herkomst • BinK als deeltijdbehandeling: behandeling vindt plaats op De Brouwerij, cluster 4 school, op het terrein van Karakter
Van visie naar praktijk (3)
Competentiegericht • Competentieanalyse: Vaardigheden vs. Ontwikkelingstaken kind én gezin • Concrete doelen en werkpunten • Beloningsysteem: fasering
Van visie naar praktijk (4) Het hele systeem wordt betrokken in de behandeling • School werkt samen met behandelteam • Ouders worden betrokken • Gezinsdiagnostisch onderzoek (GDO), psychiatrische gezinsbehandeling, systeemtherapie, ouderbegeleiding
Van visie naar praktijk (5) In samenwerking met ketenpartners • School van herkomst, samenwerkingsverband, vervolghulpverlening wordt betrokken in de diagnostiek en behandeling • Doel is altijd uitstroom naar passend onderwijs/ dagbesteding (deeltijdbehandeling max. 6 maanden)
1. Anoniem contact school 2. Vrijblijvend oriënterend gesprek met ouders 3. Intake met KPO en OA 4. Start BinK behandeling op de Brouwerij, doelen: -Verheldering diagnostiek (diagnose ODD; ADHD? ASS?) -Versterken emotieregulatie (signaleringsplan, psychomotorische therapie) -Ouders krijgen psychoeducatie LVB en praktische handvatten voor de aansturing van Damian in de weekenden
• (Anoniem) overleggen over casus ● Bellen met Karakter Ede: 0318-676611 ● Een mail naar:
[email protected] • Aanmelden: verwijzing van (huis)arts, jeugdarts (GGD), medisch specialist, Centrum voor Jeugd & Gezin of sociaal wijkteam ● Bellen met Karakter Ede: 0318-676611 ● Een mail naar:
[email protected]
Flexibele behandelgroep
Daphne Vinke- van Steijn, orthopedagoog/ behandelcoördinator Karakter
Stroom • • • • • •
Klinische open behandelgroep Totaal 8 bedden/ plekken die flexibel inzetbaar zijn Kinderen hebben een eigen kamer, gedeelde badkamer en toilet Basisonderwijs op terrein, voortgezet onderwijs op externe scholen of in thuissituatie Dagbehandelingsaanbod: individuele,- groep- en gezinstherapie, trainingen Duidelijke (dag)structuur aanwezig
Visie flexibilisering Behandeling moet flexibel en op maat zijn, passend bij kind en zijn gezin:
•Behandeling is ambulant, opname in de kliniek is als module inzetbaar •Zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig •Ouders zijn co-expert •Ieder gezin krijgt psychiatrische gezinsbehandeling (PG) •In samenwerking met ketenpartners
Kliniek als module • Door flexibilisering kan er beter worden aangesloten bij de zorgbehoeften van het kind en het gezin • Keuze zorgzwaarte is afhankelijk van het gezinssysteem • Geen schotten meer tussen afdelingen en disciplines
Vormen van flexibele zorg ● ● ● ●
Kliniek als tijdelijke crisisinterventie Deeltijdbehandeling: kind is deels thuis en deels op de kliniek Dagbehandeling Fulltime opname en gaandeweg meer naar huis
Casus Damian
• Opname Stroom fulltime voor de eerste 4 weken met als doel crisisinterventie • BINK blijft betrokken voor onderwijs • Opname wordt omgezet naar een deeltijdopname en start PG • Doelen opname Damian: emotieregulatie vaardigheden, rouwverwerking, psycho-educatie • Start Creatieve Therapie • Start systeemtherapie met doelen systeem
Op Volle Kracht Depressiepreventie bij jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen
Martine Weeland, junior-onderzoeker Pluryn R&D
Waarom Op Volle Kracht? ● Jongeren met een LVB hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van depressie en angststoornissen ● Dekker & Koot, 2003 ● Cooper, 1997; Meins, 1993, Richards et al., 2001
● Veel jongeren hebben al (sub)klinische symptomen
Hebben we het probleem in beeld? ● Nee..! In de praktijk lastig te herkennen (Damian) ● Gevolg: onderbehandeling depressie
● Bovendien: Met huidige behandelingen voor depressie wordt slechts 10-20% van de ziektelast weggenomen. 80-90% blijft dus bestaan (Trimbos, 2011) ●
Wat gaan we eraan doen? ● Op Volle Kracht ● Nederlandse bewerking van “Penn Resiliency Program” ● Brunwasser, 2009: PRP
● Aangepast voor LVB-doelgroep
Op Volle Kracht: Wat is het? ● Doel: versterken emotionele weerbaarheid jongeren met LVB ● Daardoor voorkómen en verminderen van depressieve symptomen
● 8 bijeenkomsten, op de behandelgroep, door SPV-ers en SPH-ers ● Competentiegericht ● Gebaseerd op cognitieve modellen en het sociaalcompetentiemodel van depressie
Op Volle Kracht: Hoe werkt het? ● GGGG-schema ● ● ● ●
Gebeurtenis Gedachte Gevoel Gedrag
Op Volle Kracht: Hoe werkt het? ● Niet-helpende gedachte: ● ●
Is vaak negatief en maakt je bang, bedroefd of boos Helpt je niet om met een vervelende situatie om te gaan
● Helpende gedachte: ● Helpt je om met vervelende situaties om te gaan ● Is vaak optimistisch (niet altijd)
Het onderzoek Is Op Volle Kracht effectief in het verminderen en voorkomen van depressie bij jongeren met een LVB? ● RCT met 2 condities ● ●
1. standaard klinische behandeling (treatment as usual) 2. standaard klinische behandeling + OVK
● Jongens en meiden tussen 12-16 jaar ●
Karakter (jeugd-GGZ), Pluryn (gehandicaptenzorg), De Hoenderloo Groep (jeugdzorg)
● Vragenlijsten: ● ● ● ● ●
Depressie: CDI-2 (Kovacs, 2012) Angst: SCAS (Spence, 1997) Denkfouten: CNCEQ-R (Maric, 2012) Coping stijlen: CRSQ (Abela, Brozina & Haigh, 2002) Gedragsproblemen: SDQ (Goodman, 1997)
Voorlopige resultaten ● ●
Geen vermindering depressieve symptomen, angst, negatieve denkstijlen en gedragsproblemen Geen verbetering coping en leefklimaat
Vervolganalyses ● Ouderrapportages? ● Implementatieverschillen tussen groepen en instellingen? ● Moderatoren?
Casus: welke behandeling indiceert u? • • • • • • •
Evelien, 10 jaar VIQ 66, PIQ 101 Eet- slaap en emotionele problemen, beperkte dagstructuur School gaat goed (SO cluster 3) Hoofddiagnose: PDD-nos Langerdurende psychiatrische gezinsbehandeling (IPG) en systeemtherapie hebben onvoldoende opgeleverd Vader heeft een autistische stoornis. Moeder voelt zich zwaar belast, heeft een laag energieniveau. Ouders willen dat het gezin tot rust komt en dat zowel Evelien als ouders leren omgaan met haar PDD-nos
