Werken met ‘Ondersteboven van lezen’
Paul Filipiak juli 2009
Werken met Ondersteboven van lezen
2
Gebruik de sterke punten van de methode: 1. De systematische tips voor samenwerkend leren. 2. Verwijzing naar software en materiaal van groep 3. 3. De aandacht voor leesbeleving en boekpromotie. 4. De formulering van doelen in de werkschriften (het Routeboek) voor de kinderen. 5. Het interactieve gebruik van voorkennis en voorspelling in tweetallen. 6. Het werken met een vervolgverhaal waardoor kinderen vaak kunnen lezen met voorkennis. 7. De aanwijzingen voor het hardopdenkend (voor)lezen. Bedenk oplossingen voor de volgende kwetsbare punten 1. In de bloemrijke lesbeschrijvingen zijn de lesdoelen, de observatiepunten en de reflectie vaak niet duidelijk en scherp op elkaar afgestemd. Hierdoor is de lesvoorbereiding tijdrovend en Directe of Effectieve Instructie niet goed mogelijk. (zie hierna “Leerlijnen en observatieformulieren”) 2. Je krijgt gedurende het schooljaar weinig informatie over wat kinderen kennen en kunnen, mede doordat lesdoel, observatie en reflectie niet op elkaar zijn afgestemd en door een beperkte frequentie van toetsing. In leseenheid 4, groep 4, staat bijvoorbeeld de volgende toetstip: U kunt methodegebonden toetsen afnemen na eenheid 4, en 9 of na 5 en 10. Als u het eerste besluit kunt u in eenheid 5 en 10 extra begeleiden. U kunt toetsen na eenheid 9 en 10 afnemen. Zwakke leerlingen in eenheid 10 extra begeleiden. Na eenheid 9 kunt u een toetsweek inplannen. Er zijn toetsen voor technisch lezen en begrijpend lezen, leesbevordering en informatieverwerving. Men kan natuurlijk ook aansluiten bij de lagere frequentie van toetsing, indien dit een bewuste keuze van het team is. De aansluiting bij de CITO begrjipend lezen is erg matig tot slecht. Vaardigheden die in deze toets worden gevraagd, zijn niet tot matig aangeleerd in de methode. 3. Voor scholen met veel zwakke lezers is er weinig aandacht voor het technisch lezen. Neem dus vooral meer tijd voor het technisch lezen, zeker in groep 4 en laat dat zeker niet achterwege. 4. Er worden regelmatig doelen herhaald en dezelfde doelen worden regelmatig verschillend geformuleerd. Een te regelmatige herhaling voor betere lezers en die herhaling is niet opgenomen in een overzicht en een differentiatieopzet, zodat de vraag zich opdringt of de betere leerlingen vaak onnodig moeten herhalen. Wel zijn er drie keuzelessen per thema in de leerlijn technisch lezen. Er moet beter gekozen worden uit de leerstof voor betere en zwakkere lezers. Het is voor leerlingen niet echt duidelijk welke leerdoelen bij begrijpend lezen horen. Het is als het ware een brij van doelen. 5. Er is vanaf groep 4 een aandacht voor leesbevordering op een sterk literaire manier, waardoor aandacht voor zakelijke teksten bijvoorbeeld in groep 4 lijkt wordt ondergesneeuwd en er vooral een appèl wordt gedaan op kinderen met een literaire interesse. Regelmatig komen in de leerlijn Leesbevordering abstracte en lastige literaire onderwerpen aan de orde. Ruil dan leesbevordering in voor vrijlezen en het daadwerkelijk uitbreiden van de leestijd. Zie ook het uitgebreide schema op bladzijde 65 van de Wegwijzer over de 10 literaire kenmerken. 6. Kinderen lezen 50 boeken in groep 4 t/m 8. De leerlingen leggen hun eigen leesgeschiedenis vast in het Routeboek. Het werken met (voorlees)boeken moet goed georganiseerd worden, door iemand die daarvoor verantwoordelijk is. Bijvoorbeeld: haal uit de bibliotheek het boek Dora, of de tante van de trollen. Hoe wordt het werken met boekenpakketten georganiseerd? Via de bibliotheek? Hoe? 10 boekenpakketten, 9 boeken op 3 verschillende niveaus? Een boek moet in 3 weken worden gelezen? De boeken waarnaar wordt verwezen in de boekenpakketten zijn niet allemaal meer leverbaar. Verder zijn de kosten van het aanschaffen van boekenpakketten per groep een zeer kostbare aangelegenheid. 7. Wat zijn leesdoelen en wat leesstrategieën in de methode:
De volgende leesstrategieën komen bij het onderdeel begrijpend lezen aan bod: • Leesdoel bepalen; doelgericht lezen • Manieren van lezen • Thema van tekst bepalen
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
3
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
• Verwijswoorden begrijpen • Structuur van tekst gebruiken; Tekststructuur en –soort (informatief, verhalend, mengvorm) opsporen • Informatie afleiden en voorspellen • Eigen leesgedrag plannen, sturen, controleren en evalueren. • Thema en hoofdgedachte van de tekst vinden (ook samenvatten) • Samenvatten En ook: • Informatie zoeken, selecteren en gebruiken • Eigen kennis activeren • Verschillende soorten vragen stellen In technisch lezen gaat het om de volgende leerlijnen: • Woordidentificatie • Hardop lezen • Zelf lezen • Voordrachtslezen Informatie verwerven (studerend lezen); studietechnieken • Belangrijkste woorden en zinnen in informatieve teksten vinden 8. Er is weinig aandacht voor verschillende soorten teksten en die aandacht voor diverse teksten komt laat in de methode (de algemene strategie 9). Vang dit op in de aandacht voor meer tijd voor het Vrijlezen en de leesbevordering in de school. 9. De differentiatie is uitgewerkt via het samenwerkend leren waarin betere en mindere lezers samenwerken, bij de verwerking van teksten op twee niveaus en met de tip om teksten voor te lezen in plaats van te laten lezen. Er zijn drie extra lessen per thema voor technisch lezen die wel of niet gedaan kunnen worden. Er is geen convergente differentiatie ten aanzien van basisstof. De teksten zijn beide op een hoog niveau als je echt met zwakke lezers te maken hebt. 10. Het woordenschatonderdeel werkt met een woordkeuze, contexttekening en contextzinnen en uitspelen van woorden. Maak meer werk van de woordenschat-aandacht en de woordenschatdidactiek. De woorden moeten allemaal goed behandeld worden want deze worden ook gebruikt in de woordenschattoetsen van de taalmethode Zin in taal. In de bijlagen doen we bij 9 eenheden een voorstel van gerichte informatie over Leerlijnen en observatieformulieren met duidelijke lesdoelen, de daaraan te koppelen lesobservatie en de lesreflectie. Daarmee worden de lessen makkelijker voor te bereiden en is effectieve of directe instructie beter mogelijk. Gebruiksmogelijkheden van “Leerlijnen en observatieformulier” • Check de voorgestelde lesdoelstellingen, ook met de doelen in de werkschriften. • Stem de gekozen lesdoelstelling af op de lesobservatie en lesreflectie. • Bekijk wat er moet gebeuren met de herhaling van lesdoelen gedurende een leerstofeenheid en gedurende het schooljaar (differentiatie). • Bereid de les dan voor in het kader van Directe of Effectieve instructie. • Krijg een overzicht van de leerlijn van de verschillende leesonderdelen per leerstofeenheid (er zijn 10 leerstofeenheden per schooljaar). • Krijg grip op de doorgaande lijn van de 10 leerstofeenheden per schooljaar, met betrekking tot de diverse leesonderdelen. • Krijg zicht op leerlijnen over de jaargroepen heen. • Gebruik het formulier voor de registratie van de observatie (O, V, G). Pas de lay out dan zo nodig aan.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
2 4
Leerlijnen en observatieformulier Ondersteboven van lezen, eenheid 1 Observatieformulier groep 4, eenheid 1, Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Technisch lezen, woordidentificatie
4
Technisch lezen, Hardop lezen
5 6 7
Begrijpend lezen Leesbevordering Technisch lezen, zelf lezen. 8 Technisch lezen, woordidentificatie. 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen, Hardop lezen 11 Leesbevordering 12 Technisch lezen, zelf lezen.
Doel/observatie/Reflectie O Kunnen vertellen wat er na elkaar in een verhaal gebeurt en hebben daarmee inzicht in de tijdstructuur Bij een titel kunnen zeggen waar een verhaal over gaat. Eenlettergrepige woorden met twee medeklinkers vooraan of achteraan goed en snel kunnen lezen. Twee tellen wachten na elke zin. Zeggen wat een hoofdletter en een punt betekenen. Zie doel 2. Zie doel 1. Een langere tekst zelfstandig en in een vlot tempo lezen. Zie doel 3 Zie doel 2 Zinnen tussen aanhalingstekens als spreektaal lezen. Zie doel 1 Zie doel 7
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 5
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 5, eenheid 1, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Technisch lezen
4 5 6
Begrijpend lezen Leesbevordering Technisch lezen
7
Begrijpend lezen
8 Technisch lezen 9 Begrijpend lezen 10 Informatie verwerven 11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie In een verhaal dingen die vroeger en die nu gebeuren, kunnen noemen. Lezen met drie vragen: • Waar gaat de tekst over? • Wat voor soort tekst is het? • Wat weet ik al over het onderwerp? Lezen en noemen van de grondwoorden in drie- en vierlettergrepige woorden. Zie doel 2. Zie doel 1. Lezen van drie- en vierlettergrepige woorden die niet uit twee grondwoorden bestaan. Zie doel 2. Plus: het nogmaals lezen van een deel van de tekst als die moeilijk is. Zie doel 3. Zie doel 2. De volgorde van letters in het alfabet noemen en gebruiken. Zie doel 2. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
2 6
Observatieformulier groep 6, eenheid 1, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
4 5 6
Begrijpend lezen Leesbevordering Informatie verwerven Begrijpend lezen
7 8
Informatie verwerven 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen 11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O De tijdsprongen in een verhaal noemen. Bij de titel, de tekening en de soort tekst vragen stellen en daarbij voorspellen en informatie uit de tekst afleiden. In een woordenboek woorden aan de hand van trefwoorden opzoeken en weten wat trefwoorden zijn. Zie doel 2. Zie doel 1. Zie doel 3.
V
G
Zie doel 2 + lezen met verwachtingen/voorspelling. Zie doel 3.
Zie doel 7. Vier- en vijflettergrepige woorden en leestekens goed, vlot op toon lezen. Doel 7 + moeilijke passages in de tekst kunnen lezen. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
3 7
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 7, eenheid 1, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
4 5 6
Begrijpend lezen Leesbevordering Informatie verwerven Begrijpend lezen*
7
Doel/observatie/Reflectie O In de tekst aanwijzen waar heel veel in het kort wordt verteld. Lezen met vragen al of niet met hulp van het hulpkaartje: • Vragen bij de titel • Vragen bij het plaatje • Vragen om eigen verwachting te controleren. • Een moeilijke passage begrijpen. Belangrijke informatie in een tekst vinden door onbelangrijke informatie te schrappen. Zie doel 2. Zie doel 1. Zie doel 3.
8
Zie doel 2. Plus: de afloop voorspellen en de hoofdgedachte noemen. Zie doel 3.
11 Begrijpend lezen* 12 Leesbevordering
Zie doel 7. Vlot en nauwkeurig lezen van lange woorden en van lange zinnen op de juiste toon. Zie doel 7. Zie doel 1.
Informatie verwerven 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen
V
* Te moeilijk doel voor de meeste leerlingen, omdat er te veel ineens van de leerlingen wordt gevraagd.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
2 8
Observatieformulier groep 8, eenheid 1, Handleiding E Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
4 5 6
Begrijpend lezen Leesbevordering Informatie verwerven 7 Begrijpend lezen 8 Informatie verwerven 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen
11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O In een verhaal noemen waar de tijdsvolgorde wordt doorbroken. Voor, tijdens en na het lezen goede vragen bij een tekst stellen en deze beantwoorden. Vluchtig lezen van een tekst, zeggen waarover het gaat en bepalen of je met de tekst een onderzoeksvraag kunt beantwoorden. Zie doel 2. Zie lesdoel 1. Aantekeningen bij een tekst maken en de hoofdgedachte noemen. Zie doel 2. Zie doel 6. Zie doel 2. Vlot en nauwkeurig lezen van lange woorden en van lange zinnen op de juiste toon. Zie doel 2. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 9
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Leerlijnen en observatieformulier Ondersteboven van lezen, eenheid 2 Observatieformulier groep 4, eenheid 2, Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1 2 3
Leesbevordering
Begrijpend lezen Technisch lezen, woordidentificatie 4 Technisch lezen, hardop lezen 5 Begrijpend lezen 6 Leesbevordering 7 Technisch lezen, zelf lezen 8 Technisch lezen, woordidentificatie 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen, hardop lezen 11 Leesbevordering 12 Technisch lezen, zelf lezen
Doel/observatie/Reflectie O Zeggen waar gebeurtenissen in een verhaal zich afspelen. Kenmerken van begrippen noemen. Woorden met open en gesloten lettergrepen goed lezen. Zinnen met en vraagteken op toon lezen. Zie doel 2. Zie doel 1. Een langere tekst zelfstandig en in een vlot tempo lezen. Zie doel 3. Zie doel 2. Zie doel 4. zinnen met een uitroepteken op toon lezen. Zie doel 1. Zie doel 7.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
10 2
Observatieformulier groep 5, eenheid 2, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2 3
Begrijpend lezen Technisch lezen
4 5 6 7
Begrijpend lezen Leesbevordering Technisch lezen Begrijpend lezen
8 Technisch lezen 9 Begrijpend lezen 10 Informatie verwerven 11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O Zeggen waar gebeurtenissen in een verhaal zich afspelen. Kenmerken van begrippen noemen. Woordgroepen en leestekens op toon lezen. Zie doel 2. Zie doel 1. Zie doel 3. Zie doel 2. Plus: het hogere samenvattend begrip noemen. Zie doel 3. Zie doel 7. De volgorde van letters in het alfabet noemen en gebruiken. Zie doel 7. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 11
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 6, eenheid 2, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
Doel/observatie/Reflectie O De wisselende omgeving in het verhaal noemen. 2 Begrijpend lezen Kenmerken van begrippen vinden, ordenen en van het begrip een omschrijving geven. 3 Informatie verwerven Weten op welke manieren je boeken kunt ordenen. 4 Begrijpend lezen Doel 2 + begrippen vergelijken. 5 Leesbevordering Zie doel 1. 6 Informatie verwerven Zie doel 3. 7 Begrijpend lezen Het juiste woord in een gatentekst invullen. 8 Informatie verwerven Zie doel 3 + werken met het Sisosysteem. 9 Begrijpend lezen Zie doel 7. 10 Technisch lezen Woordgroepen als één geheel lezen en het goed lezen van zinnen op de juiste toon. 11 Begrijpend lezen Zie doel 7. 12 Leesbevordering Zie doel 1. 1
Leesbevordering
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
12 2
Observatieformulier groep 7, eenheid 2, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
4
Begrijpend lezen
5 6
Leesbevordering Informatie verwerven 7 Begrijpend lezen 8 Informatie verwerven 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen 11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O Vertellen waar in het verhaal iets wat ver weg is, dichtbij wordt gebracht. Kenmerken van begrippen noemen en ordenen, bijvoorbeeld m.b.t. het weer. Vluchtig lezen van een tekst, zeggen waarover het gaat en de belangrijkste punten noemen. Zie doel 2. Nu m.b.t. wolken en bewolking. Zie doel 1. Zie doel 3. Zie doel 2. Zie doel 3. Zie doel 2 Nu m.b.t.tot de wind. Een tekst op toon voorlezen. Zie doel 2. Zelf categorieën en een schema bedenken. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 13
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 8, eenheid 2, Handleiding E Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
4
Begrijpend lezen
5 6
Leesbevordering Informatie verwerven Begrijpend lezen
7 8
Informatie verwerven
9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen 11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O De kinderen geven aan in welke twee werelden een verhaal speelt. Een schema invullen met informatie uit de tekst. Een uittreksel van een tekst maken met de belangrijkste punten (indeling) en de hoofdgedachte. Bij een tekst het probleem en de oplossing aangeven en een schema met een probleem-oplossing correct invullen. Zie doel 1. Zie doel 3. Zie doel 4. Maar nu met betrekking tot een oorzaak en gevolg. Doel 3 en 7. Een uittreksel maken met behulp van een oorzaak-gevolgschema. Zie doel 7. Een tekst op toon voorlezen. Doel 3. Maar nu met betrekking tot een vergelijking in een tekst. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
14 2
Leerlijnen en observatieformulier Ondersteboven van lezen, eenheid 3 Observatieformulier groep 4, eenheid 3, Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Technisch lezen, woordidentificatie
4
Technisch lezen, hardop lezen Begrijpend lezen Leesbevordering Technisch lezen, zelf lezen Technisch lezen, woordidentificatie
5 6 7 8
9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen, hardop lezen 11 Leesbevordering 12 Technisch lezen, zelf lezen
Doel/observatie/Reflectie O Het gebruik en de functie van kleuren in een verhaal aangeven. Aan de hand van een illustratie bij een verhaal aangeven wat je voorkennis is en voorspellen waar het verhaal over gaat. Eenlettergrepige woorden met drie medeklinkers voor- en achteraan goed lezen. Leestekens lezen: de komma. Zie doel 2. Zie doel 1. Een langere tekst zelfstandig en in een vlot tempo lezen. Tweelettergrepige woorden met samenstellende delen lezen. Woorden met open lettergrepen vlot en goed lezen. Zie doel 2. Leestekens lezen: dubbele punt en puntkomma. Zie doel 1. Zie doel 7.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 15
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 5, eenheid 3, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Technisch lezen
4
Begrijpend lezen
5 6 7 8 9 10
Leesbevordering Technisch lezen Begrijpend lezen Technisch lezen Begrijpend lezen Informatie verwerven 11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O Het gebruik en de functie van kleuren en vormen in een verhaal aangeven. Verschillende betekenissen van woorden achterhalen. Woorden met de juiste klemtoon lezen. Informatie die niet letterlijk in de tekst staat afleiden uit de tekst. Zie doel 1. Zie doel 3. Woorden in een gatentekst invullen. Zie doel 3. Zie doel 4. Schatten in welk van drie delen van het alfabet een bepaalde letter staat. Zie doel 4. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
16 2
Observatieformulier groep 6, eenheid 3, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven Begrijpend lezen
4 5 6 7 8 9
Leesbevordering Informatie verwerven Begrijpend lezen Informatie verwerven Begrijpend lezen
10 Technisch lezen 11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O Vertellen hoe beeld en tekst bij elkaar passen. Voorbeeldzinnen geven van woorden en zinnen met meer dan één betekenis. Vertellen hoe je een boek in de bibliotheek opzoekt. Informatie die niet letterlijk in de tekst staat afleiden. Zie doel 1. Zie doel 3. Zie doel 4 + hardopdenkend lezen. Een boek met behulp van de Cd-rom van Klassenbieb opzoeken. Het juiste woord in een gatentekst invullen. Woorden met de juiste klemtoon lezen. Doel 4 + uit verschillende tekstsoorten + hardopdenkend lezen. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 17
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 7, eenheid 3, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
4 5 6
Begrijpend lezen Leesbevordering Informatie verwerven Begrijpend lezen
7
8
Informatie verwerven 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen
11 Begrijpend lezen
12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O Foto’s in je hoofd maken bij woorden en zinnen in de tekst. Weten wat beeldende teksten zijn. Het verschil vaststellen tussen een einddoel van de hoofdpersoon en zijn/haar tussendoelen. Bij een verhaal in een schema kunnen aangeven: • Hoofdpersoon • Waar? • Wanneer? • Doel? Zie doel 2. Zie doel 1. Zie doel 3. Zie doel 2. Met behulp van handelingen en aanwijzingen in de tekst het doel van een hoofdpersoon afleiden. Zie doel 3. Zie doel 2 en 8. Een tekst op toon voorlezen. Moeilijke woorden nauwkeurig en snel lezen. Zie doel 7. Bedoelingen van twee hoofdpersonen met tegengestelde belangen. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
18 2
Observatieformulier groep 8, eenheid 3, Handleiding E Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
4 5 6
Begrijpend lezen Leesbevordering Informatie verwerven
7 8
Begrijpend lezen Informatie verwerven 9 Begrijpend lezen 10 Technisch lezen
11 Begrijpend lezen 12 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Een sterk beeld in een verhaal herkennen en onthouden. Vragen bedenken of gebruiken van het hulpkaartje, voor, tijdens en na het lezen. Bij een voorgelezen verhaal aantekeningen maken, een schema invullen en daarmee een verslag maken. Zie doel 2. Zie doel 1. Doel 3. Maar dan van een voorgelezen tekst waar een vergelijking in zit. Zie doel 2. Zie doel 3. Maar dan met betrekking tot een indeling in de tekst. Zie doel 2. Een tekst op toon voorlezen. Moeilijke woorden nauwkeurig en snel lezen. Zie doel 2. Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 19
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Leerlijnen en observatieformulier Onderstebovenvanlezen; eenheid 4 Observatieformulier groep 4, eenheid 4, Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Doel/observatie/Reflectie 1
Leesbevordering
Herkennen van herhalingen in een tekst.
2
Begrijpend lezen
3
Technisch lezen Woordidentificatie
4
Technisch lezen Hardop lezen
Kunnen lezen met een voorspelling, bijvoorbeeld het verloop van gebeurtenissen. Eenlettergrepige woorden met drie medeklinkers achteraan lezen (-cht, -rst) Woordgroepen vloeiend lezen.
5
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
6
Leesbevordering
Zie doel 1 + herkennen van verhalen van dezelfde schrijver.
7
Technisch lezen Zelf lezen Technisch lezen Woordidentificatie
Een langere tekst in vlot tempo lezen, met een goed gebruik van leestekens. Tweelettergrepige woorden Met voorvoegsels ge-, be-, ver- en met een gesloten en open lettergreep lezen. Zie doel 2.
8
9
Begrijpend lezen
10
Technisch lezen Hardop lezen
Woordgroepen vloeiend lezen.
11
Leesbevordering
Zie doel 1 + praten over wat er in het boek gebeurt.
12
Technisch lezen Zelf lezen
Zie doel 7.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
20 2
Observatieformulier groep 5, eenheid 4, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Doel/observatie/Reflectie Herhaling van een belangrijk onderwerp in het verhaal herkennen.
O
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
Zeggen hoe en een hoofdpersoon in een tekst kunt herkennen.
3
Technisch lezen
Zonder spellinguitspraak lezen van vier- en vijflettergrepige woorden, die uit twee grondwoorden bestaan.
4
Begrijpend lezen
Hoofdpersoon, tijd en plaats aan het begin van een verhaal herkennen.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Technisch lezen
Zonder spellinguitspraak lezen van vier- en vijflettergrepige woorden, die uit niet twee grondwoorden bestaan.
7
Begrijpend lezen
Hoofdpersoon en het doel van de hoofdpersoon vinden.
8
Technisch lezen
Zie doel 3 en 6.
9
Begrijpend lezen
Zie doel 7.
10
Informatieverwerven
De plaats van letters in het alfabet scha
11
Begrijpend lezen
Zie doel 7.
12
Leesbevordering
Zie doel 1
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 21
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 6 , eenheid 4, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Doel/observatie/Reflectie Herhaling van een belangrijk onderwerp in het verhaal herkennen.
1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
Plaats, tijd, hoofdpersoon, doel en plan in een verhaal vinden
3
Informatieverwerven
Inhoudsopgave van een encyclopedie gebruiken.
4
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Informatieverwerven
Zie doel 3.
7
Begrijpend lezen
Zie doel 2 + het probleem in de tekst vinden.
8
Informatieverwerven
Zie doel 3 + de inhoudsopgave van een boek gebruiken.
9
Begrijpend lezen
Zie doel 2 + het resultaat van de handelingen van de hoofdpersoon.
10
Technisch lezen
Zonder spellinguitspraak lezen van vier- en vijflettergrepige woorden, waaronder samenstellingen.
11
Begrijpend lezen
Zie doel 2 + het slot van de tekst noemen.
12
Leesbevordering
Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
22 2
Observatieformulier groep 7 , eenheid 4, Handleiding D Groep:………………………………………….. Kind:……………………………………………. Doel/Observatie/Reflectie/
Les 1
Leesbevordering
Een voorbeeld geven hoe een probleem in het verhaal stap voor stap wordt opgelost.
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven door lezen
Een schema invullen m.b.t. de overeenkomsten en verschillen (vergelijking) in het verhaal met gebruik van signaalwoorden. Zie doel 2.
4
Begrijpend lezen
Een schema invullen m.b.t. probleemoplossing in het verhaal met gebruik van signaalwoorden.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Informatie verwerven door lezen
Zie doel 4.
7
Begrijpend lezen
Zie doel 4.
8
Informatie verwerven door lezen
Zie doel 7.
9
Begrijpend lezen
Zie doel 4.
10
Technisch lezen
Een tekst goed voorlezen (melodisch accent) en je daar zelf op beoordelen.
11
Begrijpend lezen
Een schema invullen m.b.t. een opsomming en gebruik van signaalwoorden.
12
Leesbevordering
Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 23
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 8 , eenheid 4, Handleiding E Groep:………………………………………….. Kind:……………………………………………. Doel/Observatie/Reflectie/
Les 1
Leesbevordering
Herhaling in een verhaal herkennen.
2
Probleemgestuurd lezen
Kenmerken van gedichten noemen: woordgebruik en klank
3
Probleemgestuurd lezen
Probleem en deelproblemen van de eenheid noemen.
4
Probleemgestuurd lezen
Aangeven welke onderwerpen/ gedichten binnen een thema passen voor een bloemlezing.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Probleemgestuurd lezen
Op een goede manier bronnen raadplegen voor het kiezen van gedichten.
7
Probleemgestuurd lezen
Herkennen van klank, rijm en ritme in gedichten.
8
Probleemgestuurd lezen
De herkenbare en verassende dingen in een gedicht noemen.
9
Probleemgestuurd lezen
In een gedicht aangeven dat met weinig woorden veel wordt gezegd.
10
Probleemgestuurd lezen
De bijzonder taal in een gedicht aangeven: zelf verzonnen woorden, uitdrukkingen, vergelijkingen.
11
Probleemgestuurd lezen
Zeggen waarom een gedicht je aanspreekt.
12
Leesbevordering
Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
24 2
Leerlijnen en observatieformulier; eenheid 5 Observatieformulier groep 4, eenheid 5, Handleiding A Groep:………………………………………….. Kind:……………………………………………. Les 1
Leesbevordering
2
Begrijpend lezen
Antwoord kunnen geven op de vraag hoe je een verhaal kunt lezen: Wat weet je van het onderwerp? Wat zal er gaan gebeuren?
3
Technisch lezen, woordidentificatie
Drielettergrepige woorden met een open en gesloten lettergreep vlot en nauwkeurig lezen.
4
Technisch lezen, hardop lezen.
Woordgroepen als één geheel lezen.
5
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
6
Leesbevordering
Zie doel 1.
7
Technisch lezen, Zelf lezen
Een langere tekst zelfstandig en in een vlot tempo lezen.
8
Technisch lezen, woordidentificatie
Vlot en nauwkeurig lezen van woorden met achtervoegsels –es, -n, -ig, -lijk + de open lettergreep.
9
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
10
Technisch lezen, hardop lezen.
Zie doel 4.
11
Leesbevordering
Zie doel 1.
12
Technisch lezen, Zelfstandig lezen
Zie doel 7.
Doel/Observatie/Reflectie/ De kenmerken van een sprookje noemen, bijvoorbeeld de rollen in een sprookje.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 25
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 5, eenheid 5, Handleiding B Groep:………………………………………….. Kind:……………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/Observatie/Reflectie/ De kenmerken van een sprookje noemen: zeggen wat er anders is in het sprookje.
2
Begrijpend lezen
3
Technisch lezen, woordidentificatie
Antwoord kunnen geven op de vraag hoe je een verhaal kunt lezen: Wat voor soort tekst is het? Wat weet je van het onderwerp? Waar gaat de tekst over? Wat doe je bij een moeilijk stukje? Leenwoorden rustig, zonder fouten en met de juiste intonatie uitspreken.
4
Technisch lezen, hardop lezen.
Zie doel 2
5
Begrijpend lezen
Zie doel 1
6
Leesbevordering
Zie doel 3
7
Technisch lezen, Zelf lezen
Weten waarom je belangrijke zinnen uit de tekst hebt gehaald.
8
Technisch lezen, woordidentificatie
Zie doel 3
9
Begrijpend lezen
Zie doel 7
10
Technisch lezen, hardop lezen.
Van woorden de betekenis geven en ze in een alfabetische volgorde plaatsen.
11
Begrijpend lezen
Zie doel 2
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
26 2
Observatieformulier groep 6, eenheid 5, Handleiding C Groep:………………………………………….. Kind:……………………………………………. Les 1
Probleemgestuurd lezen
Doel/Observatie/Reflectie/ Verschillende verhaalsoorten noemen en een eigen verhaalvoorkeur noemen.
2
Probleemgestuurd lezen
Probleem in het verhaal vaststellen en uitwerken in deelproblemen of vragen.
3
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 2.
4
Probleemgestuurd lezen
Kennis aan de hand van onderzoeksvragen ordenen.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Probleemgestuurd lezen
Efficiënt zoeken van informatie.
7
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 6.
8
Probleemgestuurd lezen
Een opzet maken voor het schrijven van een tekst.
9
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 8.
10
Probleemgestuurd lezen
Een werkstuk maken en een eindpresentatie voorbereiden.
11
Probleemgestuurd lezen
Een werkstuk presenteren.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 27
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 7, eenheid 5, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Iets in een verhaal noemen dat je ook kent van een ander verhaal.
2
Probleemgestuurd lezen
Een personage uit een boek beschrijven.
3
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 2. Weten hoe je informatie over een personage kunt vinden in de tekst.
4
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 2. Onderzoeksvragen bedenken om een personage te beschrijven.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 2 + Gebruik maken van: de achterflap, eerste bladzijden, hoofdstuktitels, tekeningen, de naam van het personage.
7
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 6 + Het ordenen van informatie over het personage.
8
Probleemgestuurd lezen
Een geschreven portret van het personage maken met een goede opzet met kopjes.
9
Probleemgestuurd lezen
Een beschrijving van het personage verbeteren op basis van commentaar van anderen.
10
Probleemgestuurd lezen
Een presentatie over een personage in een groepje voorbereiden.
11
Probleemgestuurd lezen
Een presentatie over een personage met een groepje uitvoeren.
12
Leesbevordering
Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
28 2
Observatieformulier groep 8, eenheid 5, handleiding E Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Een verhaalsoort herkennen, bijvoorbeeld een scheppingsverhaal.
2
Probleemgestuurd lezen
Een bloemlezing van gedichten maken, met een goede volgorde en titel.
3
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 2.
4
Probleemgestuurd lezen
Een plan maken voor het voordragen van de bloemlezing.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Probleemgestuurd lezen
Voordragen van je bloemlezing.
7
Probleemgestuurd lezen
Het favoriete gedicht uit een bloemlezing kiezen. Meedoen aan de voorbereiding van een klassikale bloemlezing.
8
Probleemgestuurd lezen
Zelf een voorlopige versie van een gedicht schrijven.
9
Probleemgestuurd lezen
Zie doel 8. Het herschrijven van het eigen gedicht.
10
Probleemgestuurd lezen
Meedoen aan het maken van een gedichtenposter.
11
Probleemgestuurd lezen
Kunnen zeggen wat je van het project over gedichten in eenheid 4 en 5 hebt geleerd.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 29
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Leerlijnen en observatieformulieren, eenheid 6 Observatieformulier groep 4, eenheid 6, Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Kunnen vertellen wat het spannende in het verhaal is.
2
Begrijpend lezen
Verwijswoorden ik en ze begrijpen.
3
Technisch lezen, woordidentificatie
4
Technisch lezen, hardop lezen
Goed en vlot lezen van auw-, -ouw –eeuw-, ieuw- woorden, woordstam en verkleinwoorden. Woordgroepen herkennen en samenhangend lezen.
5
Begrijpend lezen
Zie 2. Verwijswoord hem begrijpen.
6
Leesbevordering
Zie 1.
7
Technisch lezen, zelf lezen
Verhalen goed en in en vlot tempo lezen
8
Technisch lezen, woordidentificatie.
9
Begrijpend lezen
Goed en vlot aai-, ooi-, oei- woorden en drielettergrepige woorden met open lettergreep lezen. Zie 2. Verwijswoorden begrijpen.
10
Technisch lezen, hardop lezen
Zie 4.
11
Leesbevordering
Zie 1.
12
Informatie verwerven
Het alfabet opzeggen.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
30 2
Observatieformulier groep 5, eenheid 6, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Begrijpen hoe het verhaal van Johan in elkaar zit.
2
Begrijpend lezen
Waar en wanneer in de tekst kunnen invullen.
3
Technisch lezen
Op een goed leestempo lezen en rekening houden met leestekens en woordgroepen.
4
Begrijpend lezen
De betekenis van verwijswoorden kunnen aangeven.
5
Leesbevordering
Zie 1. Begrijpen hoe het verhaal van Jojjo in elkaar zit.
6
Technisch lezen
Zie 3
7
Begrijpend lezen
Zie 4
8
Technische lezen
Zie 3
9
Begrijpend lezen
Zie 4
10
Informatie verwerven
Een woord in een woordenboek opzoeken en daarbij de goede stappen gebruiken.
11
Begrijpend lezen
Zie 4
12
Leesbevordering
Zie 1. Begrijpen hoe het verhaal van Emma in elkaar zit
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 31
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 6, eenheid 6, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Open plekken in een verhaal invullen
2
Begrijpend lezen
De betekenis van verwijswooorden vaststellen door (ver genoeg) terug te lezen
3
Informatie verwerven
De opzet en kenmerken van tijdschriften kennen.
4
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Informatie verwerven
Reclameteksten herkennen en een kenmerk noemen.
7
Begrijpend lezen
Gebeurtenissen uit een tekst op een rijtje zetten met behulp van geschikte woorden.
8
Informatie verwerven
Zie doel 6
9
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
10
Technisch lezen
Vlot lezen door woordgroepen te lezen.
11
Begrijpend lezen
Zie doel 7.
12
Leesbevordering
Zie doel 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
32 2
Observatieformulier groep 7, eenheid 6, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie. Een open einde herkennen en een vervolg aan het verhaal bedenken.
2
Begrijpend lezen
Signaalwoorden van opsomming herkennen en het opsommingsschema invullen.
3
Informatie verwerven
4
Begrijpend lezen
Signaalwoorden van oorzaak-gevolg herkennen en het oorzaak-gevolg-schema maken. Zie 3.
5
Leesbevordering
Zie 1.
6
Informatie verwerven
Een schema van een indeling in een tekst maken.
7
Begrijpend lezen
Zie 6.
8
Informatie verwerven
Zie 3 en 6. Een schema maken van een indeling en oorzaak-gevolg.
9
Begrijpend lezen
Zie 8.
10
Technisch lezen
Goed voorlezen.
11
Begrijpend lezen
Zie 8.
12
Leesbevordering
Zie 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 33
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 8, eenheid 6, Handleiding E (nog zelf maken) Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. L es 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D oel/observ atie/R eflectie
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
34 2
Leerlijnen en observatieformulier eenheid 7 Observatieformulier groep 4, eenheid 7, Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Fantasie in een verhaal herkennen.
2
Begrijpend lezen
Moeilijke zinnen begrijpen door langzamer te lezen.
3
Technisch lezen, woordidentificatie
4
Technisch lezen, hardop lezen
Samengestelde woorden en drielettergrepige woorden met een open lettergreep goed en vlot lezen. Zinnen met het juiste melodische accent lezen, bijvoorbeeld iets spannend voorlezen.
5
Begrijpend lezen
Zie 2.
6
Leesbevordering
Zie 1
7
Technisch lezen, zelf lezen
Zelfstandig een tekst vlot lezen.
8
Technisch lezen, woordidentificatie
Ge-, be-,ver- woorden goed lezen. De stam van het werkwoord lezen.
9
Begrijpend lezen
Zie 2.
10
Technisch lezen, hardop lezen
Zie 4.
11
Leesbevordering
Zie 1.
12
Informatie verwerven
Het alfabet opzeggen en de plaats van letters in het alfabet aanwijzen.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 35
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 5, eenheid 7, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les
Doel/observatie/Reflectie
1
Leesbevordering
Herkennen van veranderde werkelijkheid door fantasie in het verhaal over Willem.
2
Begrijpend lezen
Bij moeilijke passages stoppen en iets herlezen.
3
Technisch lezen
Langere woorden lezen door twee grondwoorden in het woord te herkennen.
4
Begrijpend lezen
Pauzeren na een alinea en navertellen wat je hebt gelezen.
5
Leesbevordering
Zie 1.
6
Technisch lezen
Zie 3. Langere woorden in lettergrepen, verdelen en vervolgens vlot lezen.
7
Begrijpend lezen
Zie 4.
8
Technisch lezen
9
Begrijpend lezen
Zie 3. Woorden bestaande uit twee grondwoorden en vier- of vijf lettergepen, verdelen en vlot lezen. Zie 4.
10
Informatie verwerven
Met behulp van trefwoorden woorden in een woordenboek snel vinden.
11
Begrijpend lezen
Zie 4.
12
Leesbevordering
Zie 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
36 2
Observatieformulier groep 6, eenheid 7, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Realiteit en fantasie in een verhaal onderscheiden.
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
Moeilijke zinnen begrijpen door nog eens lezen, zin in stukjes lezen of terug of door lezen. Gegevens over televisie- en radioprogramma’s opzoeken.
4
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Informatie verwerven
Een krant met een eigen leesdoel kunnen lezen
7
Begrijpend lezen
Alinea’s begrijpen en het belangrijkste punt aangeven.
8
Informatie verwerven
Weten hoe een krant wordt geschreven
9
Begrijpend lezen
Zie doel 7.
10
Technisch lezen
Vier- en vijflettegrepige woorden en interpunctie vlot lezen.
11
Begrijpend lezen
Zie doel 7.
12
Leesbevordering
Zie doel 1
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 37
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 7, eenheid 7, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Aangeven waar in het verhaal over het meel, de schrijver met de werkelijkheid ’speelt’. Vóór het lezen goede vragen bedenken en die beantwoorden.
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
Vlug en vluchtig lezen en de belangrijkste punten van de tekst vinden.
4
Begrijpend lezen
Tijdens het lezen vragen bedenken en die beantwoorden.
5
Leesbevordering
Zie 1.
6
Informatie verwerven
Aantekeningen bij een tekst maken in steekwoorden of korte zinnen.
7
Begrijpend lezen
Na het lezen vragen bedenken en beantwoorden.
8
Informatie verwerven
Zie 6.
9
Begrijpend lezen
Zie 7.
10
Technisch lezen
Vlot, nauwkeurig en op toon lezen van een tekst met moeilijke woorden.
11
Begrijpend lezen
Voor, tijdens en na het lezen vragen bedenken en beantwoorden.
12
Leesbevordering
Zie 1, met betrekking tot het verhaal over Michael.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
38 2
Observatieformulier groep 8, eenheid 7, Handleiding E (nog zelf maken) Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Doel/observatie/Reflectie
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 39
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Leerlijnen en observatieformulier, eenheid 8 Observatieformulier groep 4, eenheid 8 , Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Gevoelens in een verhaal herkennen.
2
Begrijpend lezen
Het thema in een verhaal vinden.
3
Technisch lezen, woordidentficatie
Grondwoorden en de stam van het werkwoord herkennen.
4
Technisch lezen, hardop lezen
Zinnen zonder spellinguitspraak lezen.
5
Begrijpend lezen
Zie 2.
6
Leesbevordering
Zie 1.
7
Technisch lezen, zelf lezen
Een tekst in een vlot tempo lezen.
8
Technisch lezen, woordidentificatie
Zie 3.
9
Begrijpend lezen
Zie 2.
10
Technisch lezen, hardop lezen
Zie 4.
11
Leesbevordering
Zie 1.
12
Informatie verwerven
Alfabet opzeggen en de volgorde van tenminste 3 letters bepalen.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
40 2
Observatieformulier groep 5, eenheid 8, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie In een verhaal herkennen dat mensen anders doen dan ze zijn.
2
Begrijpend lezen
Het thema noemen.
3
Technisch lezen
Het lezen en begrijpen van leenwoorden.
4
Begrijpend lezen
Zie 2
5
Leesbevordering
Zie 1.
6
Technisch lezen
Zie 3.
7
Begrijpend lezen
Zie 2.
8
Technisch lezen,
Zie 3
9
Begrijpend lezen
Zie 2.
10
Informatie verwerven
Woorden m.b.v. trefwoorden in een woordenboek opzoeken.
11
Begrijpend lezen
Zie 2.
12
Leesbevorderiing
Zie 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 41
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 6, eenheid 8, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O Kunnen vertellen over hoe mensen in het verhaal met elkaar omgaan.
2
Begrijpend lezen
Het thema of de hoofdgedachte vinden.
3
Informatieverwerving
Plaatsen opzoeken op een topografische kaart.
4
Begrijpend lezen
Zie 2.
5
Leesbevordering
Zie 1.
6
Informatie verwerven
Het lezen van een plattegrond.
7
Begrijpend lezen
Zie 2.
8
Informatie verwerven
Zie 3.
9
Begrijpend lezen
Zie 2.
10
Technisch lezen
Het lezen en begrijpen van leenwoorden.
11
Begrijpend lezen
Zie 2.
12
Leesbevordering
Zie 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
42 2
Observatieformulier groep 7, eenheid 8, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie O Vertellen over het karakter van een persoon uit het verhaal.
2
Begrijpend lezen
Het thema of de hoofdgedachte vinden.
3
Informatie verwerven
Een kaart m.b.v. een legenda lezen.
4
Begrijpend lezen
Zie 2. m.b.t. oorzaak-gevolg.
5
Leesbevordering
Zie 1.
6
Informatie verwerven
Een register gebruiken.
7
Begrijpend lezen
Zie 2. m.b.t. probleem-oplossing.
8
Informatie verwerven
Zie 3 en 6. (legenda en register gebruiken)
9
Begrijpend lezen
Zie 2. m.b.t. vergelijkingen in de tekst.
10
Technisch lezen
Een tekst goed voorlezen.
11
Begrijpend lezen
Zie 2. m.b.t. beschrijving en opsomming.
12
Leesbevordering
Zie 1.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
V
G
3 43
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 8, eenheid 8 (handleiding E) (nog zelf maken.) Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Doel/observatie/Reflectie
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
44 2
Leerlijnen en observatieformulier, eenheid 9 Observatieformulier groep 4, eenheid 9, Handleiding A Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les
Doel/observatie/Reflectie
1
Leesbevordering
Werkelijkheid en fantasie in een verhaal onderscheiden.
2
Begrijpend lezen
Onderscheidende kenmerken van informatieve en verhalende tekst kunnen noemen en de manier van lezen aanpassen.
3
Technisch lezen, woordidentificatie
Drie- en meerlettergrepige woorden met open lettergrepen en met open i en u goed en vlot lezen.
4
Technisch lezen, hardop lezen
Teksten rustig, zonder fouten, met leestekens en op toon lezen.
5
Begrijpend lezen
Zie doel 1 + gebruiksaanwijzingen herkennen en de manier van lezen daarop aanpassen.
6
Leesbevordering
Zie doel 1.
7
Technisch lezen, zelf lezen
Zie doel 3.
8
Technisch lezen, woordidentificatie
9
Begrijpend lezen
Tegenwoordige, verleden en voltooide tijd van sterke werkwoorden kunnen noemen en dit gebruiken om de stam van het werkwoord te vinden. Zie doel 1 en 5.
10
Technisch lezen, hardop lezen
Zie doel 4.
11
Leesbevordering
Zie doel 1.
12
Informatie verwerven
Woorden op basis van beginletter in alfabetische volgorde plaatsen.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 45
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 5, eenheid 9, Handleiding B Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les
Doel/observatie/Reflectie
1
Leesbevordering
Werkelijkheid in een verhaal onderscheiden in beschrijvingen van situaties, gebeurtenissen en gevoelens. Onderscheidende kenmerken van informatieve, verhalende tekst en een gebruiksaanwijzing (handleiding) kunnen noemen. Vijf- of meerlettergrepige woorden goed vlot en melodisch lezen.
2
Begrijpend lezen
3
Technisch lezen
4
Begrijpend lezen
De belangrijkste kenmerken van een reclametekst noemen.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Technisch lezen
Zie doel 3.
7
Begrijpend lezen
Zie doel 4.
8
Technisch lezen
Zie doel 3 en 6.
9
Begrijpend lezen
De belangrijkste kenmerken van een fabel noemen.
10
Informatie verwerven
Namen van mensen met hun telefoonnummers opzoeken.
11
Begrijpend lezen
Zie doel 9.
12
Leesbevordering
Zie doel 1 en 5.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
46 2
Observatieformulier groep 6, eenheid 9, Handleiding C Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Herkennen van meerder betekenissen in een verhaal.
2
Begrijpend lezen
3
Informatie verwerven
Onderscheidende kenmerken van informatieve, verhalende tekst en een handleiding kunnen noemen. Met een spoorkaartje je treinreis bepalen.
4
Begrijpend lezen
Kenmerken van een verslag noemen.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Informatie verwerven
Vertrektijden van treinen op een vertrekbord en op Internet lezen.
7
Begrijpend lezen
8
Informatie verwerven
Kenmerken van een beschouwende tekst noemen in verband met feiten en meningen. Borden van een bushalte lezen.
9
Begrijpend lezen
Kenmerken van een betogende tekst noemen in verband met meningen.
10
Technisch lezen
11
Begrijpend lezen
Vijf- of meerlettergrepige woorden met twee grondwoorden goed vlot en melodisch lezen. Van een verslag, beschouwing en betoog de verschillen noemen.
12
Leesbevordering
Zie doel 1 en 5.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
3 47
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
Observatieformulier groep 7, eenheid 9, Handleiding D Groep:……………………………………………………….. Kind:…………………………………………………………. Les 1 Leesbevordering
Doel/observatie/Reflectie Herkennen van meerdere betekenissen in een verhaal.
2
Begrijpend lezen
Een aantal kritische vragen bij een verhaal stellen en beantwoorden.
3
Informatie verwerven
Onderwerp en belangrijke punten uit een tekst halen door vluchtig te lezen.
4
Begrijpend lezen
Zie doel 2.
5
Leesbevordering
Zie doel 1.
6
Informatie verwerven
Met je aantekeningen de hoofdgedachte uit de tekst halen.
7
Begrijpend lezen
Zie doel 2 en 4.
8
Informatie verwerven
Zie doel 6.
9
Begrijpend lezen
Zie doel 2, 4 en 7.
10
Technisch lezen
Moeilijke woorden nauwkeurig, snel en melodisch lezen.
11
Begrijpend lezen
Zie doel 2, 4, 7,9 + een beschouwende tekst.
12
Leesbevordering
Zie doel 1 en 5 + een verborgen betekenis vinden.
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G
Leerlijnen en observatieformulier; Ondersteboven van lezen - OMJS, P.Filipiak
48 2
Observatieformulier groep 8, eenheid 9, Handleiding E, (nog zelf maken) Groep:……………………………………………………….. Kind:………………………………………………………….
Les 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Doel/observatie/Reflectie
Onderwijs Maak Je Samen - Mierloseweg 4 5707 AL Helmond T: 0492-881157 E:
[email protected] I: www.onderwijsmaakjesamen.nl
O
V
G