Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch ondernemen genoemd. Het is voor veel bedrijven een bekend, maar ook breed en veelomvattend begrip en vaak is het onduidelijk hoe het moet. Kortweg komt maatschappelijk verantwoord ondernemen erop neer dat een bedrijf aandacht heeft voor de maatschappij waarin het functioneert. Het gaat om een verantwoord evenwicht tussen de financiële aspecten van uw bedrijfsvoering (winst, economisch rendement) en sociale en ecologische aspecten (mens en milieu). Zorgen voor mens en omgeving met behoud van de nodige en noodzakelijke winst. Deze drie aspecten worden ook wel aangeduid als de 3 P’s: People – Planet – Profit. Waarom maatschappelijk verantwoord ondernemen? Bedrijven zijn zich steeds vaker bewust van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zij laten graag zien dat ze zich verantwoord gedragen ten aanzien van mens, maatschappij en milieu. De huidige samenleving verwacht dit ook steeds meer van hen. Consumenten, klanten, werknemers, aandeelhouders en andere ´stakeholders´ (ofwel belanghebbenden) letten op de gedragingen van bedrijven, maar ook de directe omgeving doet dat, bijvoorbeeld de buurtbewoners. Slecht gedrag levert een slecht rapportcijfer op. En dat kon wel eens directe gevolgen hebben (consumentenboycot, verkoop van aandelen, negatieve publiciteit etc.) of op lange termijn schade opleveren. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is niet alleen plicht, maar ook een morele eis. De meeste bedrijven gedragen zich gelukkig niet alleen maatschappelijk verantwoord om dat wet- en regelgeving dit van hen eist, maar ook omdat ´het hoort´ en zij dit vanuit een gevoel van maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid zelf willen. Samenwerken is de basis van maatschappelijk verantwoord ondernemen en garandeert continuïteit op lange termijn. Hoe pak ik maatschappelijk verantwoord ondernemen aan? U kunt incidenteel of impulsief activiteiten ondernemen. Maar wil maatschappelijk verantwoord ondernemen op de lange termijn echt vruchten afwerpen, dan kunt u het beste een beleid opstellen en een plan van aanpak maken. Heeft uw bedrijf een missie of strategische visie, dan kan deze mede richting geven. U kunt ook een gedragscode opstellen die een aantal normen en waarden van het bedrijf aangeeft. Kijk verder naar de voorbeelden die op deze site worden gegeven en bepaal voor uzelf hoever u kunt en wilt gaan. Bepaal tenslotte per doelgroep (zoals klanten, leveranciers, werknemers) welke activiteiten u gaat ondernemen.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen in 5 stappen: 1. Stel een lijst op van verbeterpunten (t.a.v. personeelsbeleid, milieu etc.). 2. Zet kleine stappen, werk gericht volgens een bepaalde visie of strategie, hou de kosten in het oog. 3. Werk samen, b.v. met collegabedrijven, ondernemersvereniging, gemeente, leveranciers. 4. Doen! 5. Leer van de ervaringen; maatschappelijk verantwoord ondernemen is een proces… MVO doe je meestal niet alleen, maar werkt het beste samen met andere bedrijven, bijvoorbeeld in een bedrijfskolom of keten. Inventariseer daarom wat uw klant wil, bepaal welke MVO-aspecten u het belangrijkste vindt, met welke bedrijven u op welke manier wilt samenwerken, en spreek af hoe u de MVO-resultaten gaat meten. Wat kost maatschappelijk verantwoord ondernemen? Moet maatschappelijk verantwoord ondernemen meer of minstens evenveel opleveren dan het kost? Plukt u er als ondernemer meteen voordelen van of is het alleen op de lange duur rendabel? Wanneer is maatschappelijk verantwoord ondernemen ‘lonend’? De verhouding tussen de kosten en de baten van maatschappelijk verantwoord ondernemen is lastig exact aan te geven. Sommige ondernemers vinden dat het meer mag kosten dan het oplevert. Anderen zijn van mening dat het financieel lonend moet zijn. Of u het nu doet uit sterke persoonlijke betrokkenheid of omdat ´het moet´, we kunnen algemeen stellen dat maatschappelijk verantwoord ondernemen helpt om sommige risico´s te beperken en de band met de omgeving te versterken. Op korte of lange termijn is het dus in alle gevallen ´lonend´, in goodwill en betrokkenheid van de stakeholders uitgedrukt en/of in geld/winstgevendheid. Zo kunt u op een verantwoorde wijze winst behalen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat uit van een win-win situatie voor iedereen, met samenwerking als basis.
Wat levert maatschappelijk verantwoord ondernemen op? Winst voor het bedrijf: • • • •
• • • • •
• • •
Verdieping van relaties met klanten c.q. klantenbinding. Goede en open relatie met leveranciers. Continuïteit van het bedrijf op de lange termijn. Inspelen op nieuwe markten en doelgroepen (bieden van nieuwe artikelen/diensten aan de klant en het ontmoeten van nieuwe, potentiële klanten). Meer geïntegreerde bedrijfsvoering. Onderscheiden van concurrentie. Beter imago van het bedrijf c.q. versterking of verbetering van de reputatie. Grotere naamsbekendheid. Binding met werknemers: goede werksfeer in het bedrijf met gemotiveerde, ondernemende en tevreden werknemers die een ambassadeur voor het bedrijf zijn en positief voor het werven en vasthouden van werknemers. Individuele ontplooiing door het opdoen van nieuwe vaardigheden, het kennismaken met andere groepen in de samenleving. Je kunt persoonlijk meer kwijt in je werk en het levert voldoening op. Je bent maatschappelijk betrokken bezig.
Winst voor de samenleving: • • • •
Beter milieu. Betere kansen voor b.v. de zwakkeren in de maatschappij. Prettigere leefomgeving, b.v. door buurtbeveiligingsprojecten. Professioneel verenigingsleven als bedrijven clubs (onder)steunen.
Hoe sterk moet ik me inzetten? Dit is mede afhankelijk van de grootte en aard van uw bedrijf, maar ook van uw eigen mening over het hoe en waarom van maatschappelijk verantwoord ondernemen. U kunt zich puur aan de wettelijke regels en richtlijnen houden (bijvoorbeeld geen kinderarbeid) of iets verder gaan, bijvoorbeeld door energiezuinig te produceren of door maatregelen te nemen die een maatschappelijk belang dienen, maar ook aansluiten op de activiteiten binnen uw bedrijf (zoals goede arbeidsomstandigheden en een duurzaam personeelsbeleid).
Maar u kunt zich ook actief inzetten voor projecten die niet direct tot uw bedrijfsactiviteiten behoren. Het zit ´m trouwens niet alleen in ´grote´, zwaarwichtige zaken. Ook ´kleine´ activiteiten helpen mee! Maatschappelijk verantwoord ondernemen en mkb Overigens gaat maatschappelijk verantwoord ondernemen verder dan maatschappelijke betrokkenheid. U kunt geld geven, maar u kunt zich ook actief inzetten voor allerlei initiatieven en projecten, bijvoorbeeld door kennis, faciliteiten, goederen of mankracht ter beschikking te stellen. Of door in de eigen bedrijfsvoering arbo- en milieuzaken net iets anders aan te pakken. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een logische handelswijze voor een mkb-er. Hij/zij staat immers met het bedrijf midden in de samenleving. Kleine bedrijven hebben vaak directer inzicht in de eisen die klanten stellen aan verantwoorde en duurzame producten of diensten en kunnen daar snel en flexibel op inspelen. Wat zijn stakeholders? Denk bij de diverse belanghebbende doelgroepen bijvoorbeeld aan:
• • •
• • • • • • • • • •
Klanten/consumenten/afnemers Leveranciers Businesspartners (b.v. joint-venture partners) Werknemers Concurrenten Lokale omgeving (buurt, wijk, regio…) Samenleving in het algemeen Aandeelhouders Politiek, overheid Milieu- en gezondheidsorganisaties Vakbonden Media Overigen stakeholders
Welke aandachtspunten gelden ten aanzien van de diverse doelgroepen (stakeholders) bij maatschappelijk verantwoord ondernemen? Personeel: • • • •
Goede arbeidsomstandigheden (gezondheid, veiligheid, prettige werksfeer) Gelijke behandeling Opleiding en ontwikkeling Reïntegratie van arbeidsongeschikten
Consumenten, klanten, afnemers: • • •
Productkwaliteit en productveiligheid Voldoen aan milieueisen Duurzame alternatieven bieden
Leveranciers: • • •
Milieuveilige en milieuvriendelijke producten Arbeidsomstandigheden van hun werknemers Klachtenprocedure
Buurt, wijk, regio: • • • •
Buurt(verbeterings)projecten Ondersteuning lokale activiteiten, clubs en verenigingen Veiligheid in de wijk Ondersteuning goede doelen
Samenleving in het algemeen: • • • • • •
Energiebesparing en beperking van milieuvervuiling Aandacht voor b.v. werkeloosheidsproblematiek en WAO-instroom Instroom van (gedeeltelijk) arbeidsongeschikten en gehandicapten Mensenrechten respecteren Kinderarbeid Corruptie
Concurrenten: • • •
Concurrentiebeperkende maatregelen Eerlijke concurrentie Intellectueel eigendom respecteren
Aandeelhouders: •
Handel met voorkennis
