VERWARMINGSSYSTEMEN EN PRODUCTIE VAN SANITAIR WARM WATER

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Renovatie met een hoge energieefficiëntie: technische details Leefmilieu Brussel VERWARMINGSSYSTEMEN EN PRODUCTIE VAN SANITAIR WARM

WATER

François LECLERCQ et Thomas LECLERCQ MATRIciel nv

Ontwerp van de installaties 1. Ventilatie? ●

Verliezen in het luchtbehandelingsnetwerk verminderen bij renovatie

Verwarming SWW

●

Bijzonderheden van systeem C en D

●

Gecentraliseerd of gedecentraliseerd?

●

Keuze van recuperator

●

Isolatie van de leidingen?

●

Voorbeeld van passiefrenovatie

2. Warmteproductie? ●

Ventilatie

Een bestaande installatie begrijpen en optimaliseren

Hulpuitrusting

●

Gecentraliseerde vs. gedecentraliseerde productie ●

Hernieuwbare energie

●

Rendabiliteit van de investeringen

2

De installatie begrijpen

Verliezen van … Productie

Distributie

Emissie

Regeling

3


Een deel van de verbrandingswarmte gaat verloren langs de schoorsteen


Distributie

Emissie

Regeling

4


Het water verliest een deel van zijn warmte wanneer het door niet-verwarmde lokalen loopt


Distributie

Emissie

Regeling

5


Een deel van de afgegeven warmte gaat direct verloren langs steunmuren, beglazing


Distributie

Emissie

Regeling

6

De installatie begrijpen De warmte wordt geleverd op onnodige momenten en/of met een vermogen dat niet altijd nodig is


Distributie

Emissie

Regeling

7

Een bestaande installatie beoordelen Rendement in % (totaal = productie x distributie x emissie x regeling)

Type van installatie  productie

 distributie

 emissie

 regelating

 totaal

Overgedimensioneerde oude ketel, lange distributielus

75 .. 80 %

80 .. 85 %

90 .. 95 %

85 .. 90 %

46 .. 58 %

Goed gedimensioneerde oude ketel, korte distributielus

80 .. 85 %

90 .. 95 %

95 %

90 %

62 .. 69 %

90 .. 93 %

95 %

95 .. 98 %

95 %

77 .. 82 %

Hoogrendementketel, korte distributielus, aan achterkant geïsoleerde radiatoren, regeling met buitenvoeler, thermostatische kranen, ...

8

Eindunits: verliezen beperken Emissieverliezen bij verwarming beperken  Zorg dat de verwarmingslichamen op de juiste plaats staan:  Niet voor een glaswand of een slecht geïsoleerde gevel (U >1W/m².K )

 Indien de radiotoren bij renovatie voor een niet-geïsoleerde gevelmuur staan, moet een isolatielaag van minimum 5 mm bekleed met aluminiumfolie achter de radiator worden aangebracht.

 Vrijstaande verwarmingslichamen voor een goede warmteafgifte  Overgedimensioneerde verwarmingslichamen om condensatie te bevorderen  regime 70/50

9

Eindunits: verliezen beperken Emissieverliezen bij verwarming beperken  Zorg dat de verwarmingslichamen op de juiste plaats staan :  Niet voor een glaswand of een slecht geïsoleerde gevel (U >1W/m².K )

Jaarlijks verlies voor een niet-geïsoleerde wand: 1m² x (Tint achter middelgrote radiator – Text middelgroot) x U muur x Tijd verwarming 1 x (30°C-6,5°C) x 2 W/m²K x 5,800 h / 1000

270 kWh/jaar 10

Eindunits: verliezen beperken Warmteverliezen langs de vloer beperken

Bron énergie +

10 cm PUR

+ 10% verbruik

11

Eindunits: verliezen beperken Warmteverliezen langs de vloer beperken

Bron énergie +

20 cm PUR

+ 5 % verbruik

12

Distributieverliezen voor verwarming beperken  Kortere leidingen, vooral in niet-verwarmde volumes

 Isolatie van de leidingen  Vermindering van de ladingverliezen – watersnelheden in de leidingen beperken  Dimensionering van de circulatiepomp – keuze van een circulatiepomp met variabele snelheid

 Plaats en regeling van de inregelafsluiters

Probleem

13

Distributieverliezen voor verwarming beperken  Kortere leidingen  Isolatie van de leidingen

 Vermindering van de ladingverliezen – watersnelheden in de leidingen beperken  Dimensionering van de circulatiepomp – keuze van een circulatiepomp met variabele snelheid  Plaats en regeling van de inregelafsluiters

Probleem

Oplossing

14

Distributieverliezen beperken voor verwarming

OEFENING Bereken de verliezen van een verwarmingsleiding door een garage of een kruipruimte

Lengte van de leiding in de OAR Lineaire verliezen van de leidingen Gemiddelde temperatuur van de verwarmingslus Gemiddelde temperatuur van de OAR Duur verwarmingsperiode Jaarlijkse verliezen

50 0,236 30 12 5800 1231,9

m W/mK °C °C uur kWh/jaar

15

De regeling begrijpen Regeling

Ruimte

Tijd

Intensiteit

16

De regeling begrijpen Naleving van richttemperaturen 1°C te veel  oververbruik van 7% Onderbreking van warmtelevering in periodes zonder bezetting Geen onderbreking  oververbruik van 5 tot 30%

" Het heeft totaal geen zin de verwarming ‘s nachts uit te zetten, want de uitgespaarde warmte betaal je toch de volgende ochtend wanneer de muren weer opgewarmd moeten worden!"

17

De regeling begrijpen

Binnentemperatuur

Temperatuur (°C)

Temperatuur (°C)

Binnentemperatuur

Energieverbruik

Buitentemperatuur

Energieverbruik

Buitentemperatuur Uren

Uren

Geen onderbreking in periodes zonder bezetting  oververbruik van 5 tot 30% 18

De regeling begrijpen Als men het afgegeven vermogen wil verminderen, moet men dan het debiet of de vertrektemperatuur van de verwarmingsketel verminderen?

Afgegeven vermogen (%)

Thermostatische kraan

Twat – Tomg. (°C)


Radiator

Debiet (%)

Debiet (%)

Thermostatische kranen: beperkte oplossing  Eindregeling en niet-unieke hoofdregeling

19

De regeling begrijpen De oplossing: vertrektemperatuur regelen

Debiet (%)

Verwarmingscurve

Watertemperatuur (°C)

Twat – Tomg. (°C)


Vermogen afgegeven door een radiator afhankelijk van het debiet ervan en van de watertemperatuur

Buitentemperatuur (°C)

 Regeling van de vertrektemperatuur van het circuit  klimaatregelaar  Regeling van het waterdebiet in elk lokaal  thermostatische kraan

20

De regeling begrijpen Gecentraliseerde regeling Régulation centralisée Buitenvoeler

Radiatorencircuit

SWW-kring

Regelaar Circulatiepomp met variabele snelheid

Retour hoge temperatuur

KW

Retour lage temperatuur

Driewegmengkraan

21

De regeling begrijpen Regeling van delogements woningen Régulation des Tijdschakelaar Woonkamer

Badkamer

Tijdschakelaar

Slaapkamer

meter

TK

TK

meter

Kamerthermostaat Woonkamer

Badkamer

Kamerthermostaat

Slaapkamer

meter

TK

meter

In het algemeen kan de temperatuur nauwkeuriger worden afgesteld met een kamerthermostaat. Deze is echter moeilijker te gebruiken. Indien de kamerthermostaat slecht wordt gebruikt, kan dit tot oververbruik leiden, vooral22als een richttemperatuur is ingesteld die geen rekening houdt met periodes van inactiviteit of afwezigheid.

Condensatie bevorderen bij renovatie Vermogen dat een verwarmingslichaam afgeeft volgens temperatuurregime

Regime 90/70/20 °C tegenover 70/50/20 °C

(

T 1 T 2

)

1,3 =

( 60°C ) 40°C

1,3 = 0,59

 Overdimensioneringsfactor 1,7 Isolatie zorgt ervoor dat een huis op een lagere temperatuur verwarmd kan worden: regime 70/50/20 in de plaats van 90/70/20

 Winst van 3-4%

23

Prestaties SWW Passiefappartement

(liter/minuut) Debiet Débit ==QQ[litres/minute]

Hoog tijd voor een denkoefening over SWW

24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

(behalve hernieuwbaar)

19,6 l/min

8,7 l/min

6 l/min

Verwarming 0

Druk [Bar] Pression [Bar]

1

2

3

4

5

Spaardouchekop – dynamische Pommeaux de douche économique -debietbegrenzer limiteur de débit dynamique Spaardouchekop – économique statische debietbegrenzer Pommeau de douche - limiteur de débit statique Pommeaux douchespaarvoorziening sans dispositif d'économie Douchekopdezonder

Terugbetaaltijd: 6 maanden!!!

6

SWW Ventilatie Hulpuitrusting 24

Prestaties SWW

Gebruikte energie

Circulatielus

Globaal rendement

Gas

transformatie

productie

opslag

distributie

25


Verliezen in het luchtbehandelingsnetwerk verminderen bij renovatie

Verwarming SWW

●


●


●


●


●



Ventilatie


Hulpuitrusting

●



●


26

Uitdagingen op het vlak van warmteproductie

Lage energie

Heel lage energie

Passief

elektriciteit

gas Hulpuitrustingen

Ventilatie

Passief

SWW (zonnedekking 40%)

Verwarming

27

Gecentraliseerde of gedecentraliseerde productie?

gecentraliseerde productie

–

gedecentraliseerde productie

Stelling: de keuze wordt vooral bepaald door de productie van sanitair warm water 28


Berekening op basis van een gebouw met 31 woningen

Gecentraliseerde productie

–


1. Verliezen van de SWW-kring >< verliezen van de individuele opslagvaten 2. Onmiddellijke SWW-productie of met accumulatie? 3. Keuze van hulpuitrustingen?

29

Gecentraliseerde of gedecentraliseerde productie? Conclusie: in dit specifieke geval zijn de verliezen globaal genomen gelijk. Opmerking: de EPB is doorgaans ongunstig voor lusinstallaties … wat in het nadeel van gecentraliseerde installaties speelt

Verliezen?

4.200 + 7.200 = 11.400 kWh 3.600 benutte verliezen 7.800 reële verliezen

31 SWW-vaten van 100 liter

Verliezen aan ketelhuis + SWW-lus 90 m

Verliezen van de SWW-kring >< verliezen van de individuele opslagvaten

31 x 440 = 15.500 kWh 7.750 kWh benut 7.750 kWh reële verliezen 30

Distributieverliezen voor SWW beperken Welk isolatieniveau voor de kring sanitair warm water?

Kringlengte - 100 m T° lus - T°omgeving = 40°C

Verliezen in de leidingen (accessoires inbegrepen)

Jaarlijkse verliezen

Gelijke oppervlakte van zonnepanelen (Zonneproductie 500 kWh/m²)

Niet geïsoleerd

Weinig geïsoleerd

Goed geïsoleerd

31

Distributieverliezen voor SWW beperken Welk isolatieniveau voor de kring sanitair warm water?

Kringlengte - 100 m T° boucle - T°ambiante = 40°C

Verliezen in de leidingen (accessoires inbegrepen)

Jaarlijkse verliezen

Gelijke oppervlakte van zonnepanelen (Zonneproductie 500 kWh/m²)

Niet geïsoleerd

5.700 W

50.000 kWh

100 m²

Weinig geïsoleerd

1.500 W

13.500 kWh

27 m²

Goed geïsoleerd

850 W

7.500 kWh

15 m² 32


gecentraliseerde productie

–


1. Verliezen van de SWW-kring >< verliezen van de individuele opslagvaten 2. Onmiddellijke SWW-productie of met accumulatie? 3. Keuze van hulpuitrustingen? 33

Onmiddellijke SWW-productie of met semi-accumulatie? Gecentraliseerde productie Accumulatie

Regelaar

Circulatiepomp met variabele snelheid

Retour hoge temperatuur Koud water

Retour lage temperatuur

Onmiddellijk Regelaar

KW

Circulatiepomp met variabele snelheid

34

Onmiddellijke SWW-productie of met semi-accumulatie? Gecentraliseerde productie

Verliezen?

650 kWh

1.350 kWh 35

Onmiddellijke SWW-productie of met semi-accumulatie? Gecentraliseerde productie Retour lage temperatuur als de warmtewisselaar goed gedimensioneerd is 31 woningen

²

25 m² zonnepanelen

Berekening op basis van een gebouw met 31 woningen

Hetzij 0,8 m² per woning 36

Onmiddellijke SWW-productie of met semi-accumulatie? Gecentraliseerde productie

Hulpuitrusting

Verwarming

Sanitair warm water Semi-onmiddellijk

Onmiddellijk

KW

Niet geïsoleerd in de berekening

37

Onmiddellijke SWW-productie of met semi-accumulatie? Gedecentraliseerde productie: onmiddellijk of met accumulatie?

Warmwaterproductie in semi-accumulatie beperkt de overdimensionering van de ketel en verbetert het comfort. Het aftapdebiet is veel comfortabeler.

38


Verband tussen 16,4 liter/min. en 35°C? Vermogen = 1,16 Wh/liter * debiet * 1/60 * delta_T (W)

39


De productie van sanitair warm water heeft niet noodzakelijk hetzelfde rendement als de verwarmingsproductie …

40


1. Verliezen van de SWW-kring >< verliezen van de individuele opslagvaten 2. Onmiddellijke SWW-productie of met semi-accumulatie? 3. Keuze van hulpuitrustingen? 41


Geabsorbeerd elektrisch vermogen (W)

Impact van de keuze van hulpuitrustingen?

Vermogen zonder pomp 100% Vermogen zonder pomp 30%

Thermisch vermogen van de verwarmingsketel (kW)

Elektrisch vermogen opgenomen door een verwarmingsketel, behalve circulatiepomp, voor verschillende vermogens (bij 100% en 30% van de belasting van de ketel). Op basis van de technische fiches van de verwarminsketels van Viessmann Vitocrossal 300 (MatriX-brander).

Gecentraliseerde of gedecentraliseerde productie? Impact van de keuze van hulpuitrustingen: gedecentraliseerde pompen Verwarmingsketel zonder pomp bij 30% belasting

Geabsorbeerd elektrisch vermogen in W Circulator Circulator VerwarVerwarVerwarhoog hoog mingsmingsketel mingsverwarverwarcirculator zonder circulator mingsmingsbij 100% pomp bij bij 30% rendement rendement belasting 100% bij 30% bij 100% belasting belasting belasting belasting 17 62 88

model

Verwarmingsvermogen kW

Vitopend 200-W schoorsteen

18

17

Vitopend 200-W trekgat

24

17

17

62

88

Vitopend 200-W trekgat

24

60

89

62

88

Vitodens 200 dubbele functie

26

17

35

60

70

13

37

Vitodens 200 dubbele functie

35

18

48

70

90

13

37

Vitodens 200 (enkele functie)

19

17

30

45

60

13

27

Vitodens 200 (enkele functie)

26

17

35

60

70

13

37

Vitodens 200 (enkele functie) Vitodens 222 (geïntegreerde boiler 46 liter) Vitodens 222 (geïntegreerde boiler 46 liter) Vitodens 222 (geïntegreerde boiler 46 liter)

35

18

48

70

90

13

37

19

17

30

60

70

13

27

39

26

17

35

60

70

13

37

39

35

17

48

70

90

13

37

39

Pomp belasting SWW

Elektrisch vermogen opgenomen door een gasketel met laag vermogen (wandketel), de circulatiepomp ervan en de eventuele SWW-boilerpomp indien de ketel tegelijk warmte en warm water produceert (dubbele functie). Waarden voor verschillende vermogens (100% en 30% belasting van de ketel). Op basis van de technische fiches van fabrikant Viessmann.


Voordeel van centralisatie

Keuze?

●

●

Afhankelijk van het verbruik

●

Impact van de hulpuitrustingen

Plaatsbesparing in appartementen

●

Het is makkelijker een beroep te doen op hernieuwbare energie ●Gemeenschappelijk

onderhoud (+ indien

huurder)

●

Impact van de verliezen (opslag en/of lus) te verdelen over een groter of kleiner verbruik ●

…

Voordeel van decentralisatie ●

Makkelijke individuele afrekening

●

Individueel onderhoud (+ indien eigenaar)

44


Verliezen in het luchtbehandelingsnetwerk verminderen bij renovatie ●


●


●


●


●


Verwarming SWW


Ventilatie


Hulpuitrusting

●



●


45

Hernieuwbare energie? Thermische zonne-energie of warmtekrachtkoppeling?

Thermische zonne-energie

Warmtekrachtkoppeling

Warmtekrachtkoppeling moet zo lang mogelijk draaien.  geschikt voor SWW-productie waarvan het profiel homogeen is.  kan 95 % van de behoeften dekken 46

Hernieuwbare energie?

Thermische zonne-energie of warmtekrachtkoppeling? 70 kWh prim 60 kWh prim

-18%

50 kWh prim

- 8% Verwarmingsketel Chaudière

40 kWh prim 30 kWh prim

Elektrisch netwerk Réseau électrique

20 kWh prim 10 kWh prim

Cogénération Warmtekrachtkoppeling

0 kWh prim Basis Base

Zonnedekking 40%40% Couverte solaire

Warmtekrachtkoppeling Cogénération pour ECS voor SWW

Vanuit milieuoogpunt

47

Hernieuwbare energie?

Thermische zonne-energie of warmtekrachtkoppeling

Vanuit financieel oogpunt

Keuze hangt sterk af van de schaal van het project en van de beschikbare premies of groenestroomcertificaten Kleine en middelgrote projecten  thermische zonne-energie Wanneer de warmtebehoefte stijgt, neemt ook de rendabiliteit van de WKK toe  De investering (€/kW) daalt sterk met het vermogen  De onderhoudskosten (€/kW) dalen sterk met het vermogen

 Het elektrisch rendement van een WKK met groot vermogen is hoger dan het elektrisch rendement van een WKK met klein vermogen 48

Hernieuwbare energie? Gedecentraliseerde zonneboiler

49

Hernieuwbare energie? Biomassa

50

Hernieuwbare energie? Biomassa

 Zeer goede CO2-balans  Vervuilende lokale uitstoot problematisch in de stad  Investering, plaatsruimte, onderhoud  Kwaliteit van de “brandstof” hangt vooral af van de kwaliteit van de brandstof – geen erkenning van lokale leveranciers, ondanks het recente bestaan van normen

Emissiefactor per type verwarmingsketel voor verschillende polluenten

Bron: Verenigde Naties, gids EMEP/Corinair

51

Hernieuwbare energie? Houtkachel bij renovatie

Risico’s  Te hoog vermogen  Slechte trek door dichtheid (+ systeem C)

open vuur: onvolledige verbranding en CO-productie!

Aandachtspunten:  Kies voor een dicht haardvuur  Kies een houtkachel met een laag vermogen Houtkachel voor passiefwoning - 2 tot 4 kW  Toevoer van buitenlucht

52

Hernieuwbare energie Warmtepomp Principe

Verliezen:

ELEKTRICITEITSCENTRALE

Compressor Condensor Verdamper

Gas Stookolie Kernenergie Steenkool

Expansieklep

LOKALE BALANS: “warmte” “elek.”

Renouvelable Hernieuwbaar lorsque leCOP COP>>2,8 2,8 wanneer 53

Koudebron

Hernieuwbare energie Warmtepomp

Emissiesysteem Type van elektrische warmtepomp

Verwarming “lage Verwarming "hoge temperatuur" temperatuur"

Lucht/lucht

2,5

2,5

Lucht/water

3,7

2,9

Bodem/water

3,8

3,1

Grondwater/water

4,5

3,6

54

Hernieuwbare energie Elektrische warmtepomp

Warmtepomp op gas 2,3 kWgaz gas: 0,1 kW elek élec = 0,25 kWprim

1 kWélec elek = 2,5 kWprimaire Primair: Elektriciteit

Warmtetoevoer Absorber Koudeproductie

Verdamper Condensor

2,6 kW

Concentrator

Compressor

Expansieklep

Warmtedispersie

Koudeproductie Verdamper

Condensor

0,9 kW

3,6 kW PER REP = 3,6 /(2,5) = 146%

Warmtedispersie

3,6 kW REP = 3,6 /(2,3+0,25) = 141% PER Rendement annuel 130 % Jaarrendement 115115 totà130% 55

Hernieuwbare energie Warmtepomp Monovalente werking Verwarmingscurve kW

Jaarbelastingscurve warmte

Vermogen WP volgens buitentemperatuur

9

kW 9

8

8

7

7

6

6

5

5

4

4

Verwarmingscurve

3

3

2

2

1

1

0

0 -10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

0

500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 5500

°C

Uur/jaar

Elektrische weerstand

 Toepasbaar op eengezinswoning 56

Hernieuwbare energie Warmtepomp Bivalente werking

Toepasbaar op: • Renovatie • Appartementen • Tertiaire gebouwen

Parallelle werking

Alternatieve werking kW 90

kW 90

80

80

70

70

60

60

50

50

40

40

30

30

20

20

10

10

0

0 0

500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 5500 Uur/jaar

0

500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 5500 Uur/jaar

Warmtepomp Verwarmingsketel

57

Hernieuwbare energie Warmtepomp Gemengde werking

kW 90

80 70 60 50 40 30 20 10

Buiten- en binnenunits

0 0

500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 5500 Uur/jaar

Warmwaterreservoir

Verwarmingsketel

Bufferreservoir

Geavanceerde regeling vereist een geïntegreerd systeem

Warmtepomp wordt stilgelegd wanneer de COP lager is dan 2,5 wanneer het primair energierendement lager is dan een condensatiegasketel

58

Hernieuwbare energie Warmtepomp bij renovatie? Isolatie van de woning  Verliezen nemen af met +/- 60%

 Mogelijkheid het temperatuurregime van de bestaande verwarmingslichamen te verminderen Regime 50/40/20 tegenover 80/60/20

T

( 50°C )

1,3 =

( 50°C ) 25°C

1,3 = 0,4

 Mogelijkheid te werken met een warmtepomp 59

Hernieuwbare energie Kan een warmtepomp rendabel zijn bij renovatie? Lucht-waterwarmtepomp die 85% van de tijd werkt (EPB) + verwarmingsketel SPF= 3,25 (buitenlucht) Prijs stookolie: 0,8 euro/l Prijs gas: 0,07 euro//kWh Prijs elektriciteit: 0,18 euro/kWh (gemiddelde piekuren/daluren) Seizoenrendement verwarming: stookolie: 85% gas: 90% Meerprijs warmtepomp/verwarmingsketel vergeleken met alleen verwarmingsketel: 7.000 euro Wat is de winst aan primaire energie en de terugverdientijd van de investering? 60

Hernieuwbare energie Kan een warmtepomp rendabel zijn bij renovatie? Voor een verwarmingsketel op gas aangevuld met een lucht-waterwarmtepomp: Prijs kwh elek. OVW Prijs kwh gas OVW Warmtebehoefte

0,18 0,07 25000

warmtepomp verwarmingsketel totaal verwarmingsketel

geval 1 geval 2 financiële besparing besparing primaire energie Investering (WP) ETV

€ €

537 7265 7 000 13

Preferente rendement fractie 0,85 3,25 0,15 0,9 1

0,9

verbruik kWh/jaar 6538 4167 20513 27778

kostprijs € € € €

1 177 303 1 479 2 017

26%

SPF: seizoensprestatiefactor van de warmtepomp 61

Hernieuwbare energie Kan een warmtepomp rendabel zijn bij renovatie? Voor een verwarmingsketel op stookolie aangevuld met een lucht-water warmtepomp: Prijs kwh elek. OVW Prijs kwh stookolie OVW Warmtebehoefte

0,18 0,085 25000

warmtepomp verwarmingsketel totaal verwarmingsketel

geval 1 geval 2 financiële besparing besparing primaire energie investering (WP) ETV

€ €

948 8654 7 000 7

preferentie fractie 0,85 0,15 1

rendement 3,25 0,85 0,85

verbruik kWh/jaar 6538 4412 20758 29412

kostprijs € € € €

1 177 375 1 552 2 500

29%

SPF: seizoensprestatiefactor van de warmtepomp 62


Verliezen in het luchtbehandelingsnetwerk verminderen bij renovatie ●


●


●


●


●


Verwarming SWW Ventilatie

Hulpuitrusting


Een bestaande installatie begrijpen en optimaliseren ●



●


63

Een verwarmingsketel vervangen OEFENING Rendabiliteit van de vervanging van een verwarmingsketel In een woning die 25.000 kWh/jaar nodig heeft voor verwarming, wordt een verwarmingsketel met een rendement van 75% bij regime 90/70 vervangen door een nieuwe verwarmingsketel met een rendement van 93%. Prijs gas: 0,06 euro/kWh Prijs van een nieuwe verwarmingsketel 6.000 euro

Bereken de ETV

64

Een verwarmingsketel vervangen OEFENING Oplossing

Jaarlijkse kostprijs in €

behoefte aan kWh Rendement

Verbruik in kWh

gas

ketel 1

25.000

0.75

33333

€ 2.200

ketel 2

25.000

0.93

2688

€ 1.774

besparing

€ 426

ETV

14 jaar

65

Een verwarmingsketel vervangen in een appartementsgebouw Technische beperkingen van de CLV-leidingen en types van verwarmingsketels

Bij elke type van verwarmingsketel past een specifiek soort leiding •

NBN EN 61-002

•

NBN D 51-003 en

•

EPB-installatie

•

ARGI

66

Hernieuwbare energie Een elektrische boiler vervangen door een sanitaire waterpompboiler

Investering (€) Behoefte (kWh) COP Verbruik kWh Jaarlijkse kostprijs (€) Sanitaire warmtepompboiler Boiler met elektrische weerstand Jaarlijkse besparing EVT

3500

3000

2

1500

240

700

3000

1

3000

480 240€ 11,7jaar

67

Interessante tools, internetsites, enz.: ●

Gids duurzame gebouwen, Leefmilieu Brussel - BIM, 2013: www.leefmilieubrussel.be

●

Leefmilieu Brussel – BIM: www.leefmilieubrussel.be

●

Energie +: www.energieplus-lesite.be

●

WTCB: www.wtcb.be

68

Wetteksten: ●

Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 3 juni 2010 betreffende de voor de verwarmingssystemen van gebouwen geldende EPB-eisen bij hun installatie en tijdens hun uitbatingsperiode

●

Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 januari 2012 tot wijziging van het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 3 juni 2010 betreffende de voor de verwarmingssystemen van gebouwen geldende EPB-eisen bij hun installatie en tijdens hun uitbatingperiode

●

NBN EN 12831 (2003): Verwarmingssystemen in gebouwen. Methode voor de berekening van de warmteverliezenwarmtebelasting

●

NBN B 61-002 (2006): Centrale verwarmingsketels met een nominaal vermogen kleiner dan 70 kW

●

NBN B 61-001 (1986): Stookafdelingen en schoorstenen 69

Referenties Gids duurzame gebouwen:

http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be

●

G_ENE08: De optimale productie- en opslagwijze voor verwarming en sanitair warm water kiezen

●

G_ENE09: De beste productiewijzen voor hernieuwbare koeling kiezen

●

G_ENE10: Verwarming, koeling en sanitair warm water: efficiënte installaties garanderen

70

Contact Thomas LECLERCQ MATRIciel sa – Projectbeheerder Place de l’Université, 25 – 1348 Louvain-la-Neuve 

: 010 24 15 70

E-mail: [email protected]

71

VERWARMINGSSYSTEMEN EN PRODUCTIE VAN SANITAIR WARM WATER

Recommend Documents