Verslag Bijeenkomst 1 Maintenance in de Circulaire Economie Datum: 20 oktober van 13:00 -17:00 uur Locatie: Bio Base Europe Training Center, Zeelandlaan 2, 4538 CA Terneuzen
Relevante vragen 1. Welke bijdrage kan maintenance leveren aan de circulaire economie? 2. Op welke veranderingen kan en moet maintenance inspelen in een circulaire economie?
Prioriteiten en kansen voor maintenance in de circulaire economie 1. Performance-based contracting en met name Pay per use wordt als kansrijk en direct toepasbaar model gezien, bijvoorbeeld voor verlichting of reiniging. 2. Maintenance sharing al dan niet in combinatie met utility sharing, bijvoorbeeld voor afvalwaterzuivering of een warmtenetwerk 3. Predictive maintenance ondersteunt performance-based contracting en levensduurverlenging, bijvoorbeeld voor vervanging van vloeistoffen. 4. Circulaire businessmodellen elders in de asset life cycle waar maintenance op kan en moet anticiperen, o.a. chemical lease, industrial lease, energieefficiëntie en industriële symbiose.
Uitdagingen 1. Denken in prestaties en definiëren van performances is lastig door complexiteit en vertrouwelijkheid van processen en beperkte ervaring in procesindustrie. 2. Vertalen van corporate (circulaire) strategie naar een maintenancestrategie is nog een stevige uitdaging en niet eenvoudig, bijvoorbeeld door nadruk op business of allocatie van beperkte financiële resources 3. Creëren van een helder managementsysteem en afwegingskader op basis van maintenance prestatie-indicatoren (gekoppeld aan de asset life cycle), bijvoorbeeld voor keuze tussen levensduurverlenging of vervanging. 4. Eerlijk verdelen van benefits en risico’s tussen contractpartijen. Juridische aansprakelijkheid en financieel risico voor partijen ligt in praktijk bij de asset owners.
1
Aanleiding & Introductie •
•
•
Pieter Raes (directeur KicMPi) opent de dag. Maintenance is een van de kernactiviteiten in een circulaire economie, maar er is nog maar beperkte kennis en bewustzijn hoe dit concept vertaald kan worden naar de dagelijkse maintenancepraktijk. In twee bijeenkomsten willen we circulaire businessstrategieën en –modellen verbinden aan het operationele maintenanceproces. Door maintenance en circulaire economie bewust aan elkaar te koppelen kunnen innovaties en synergiën ontstaan. De ambitie van deze bijeenkomsten is om tot prioriteiten en aanbevelingen voor maintenance in de circulaire economie te komen en om samen met de bij KicMPi aangesloten bedrijven een aantal projecten op te zetten die hierop inspelen. De focus van de eerste bijeenkomst ligt op introductie van het circulaire economie concept. In deze sessie worden de onderliggende basisprincipes en businessmodellen uiteengezet en wordt geïdentificeerd welke algemene trends en ontwikkelingen een effect hebben op maintenance. Vervolgens wordt met de deelnemers een eerste verkenning uitgevoerd naar interessante cases en kansen. Tijdens de volgende bijeenkomst op 30 november wordt een aantal van de meest kansrijke cases verder uitgewerkt. Tijdens een kennismakingsronde stellen de aanwezigen zich aan elkaar voor en vertellen ze op welke manier ze bezig zijn met maintenance en/of de circulaire economie. Aan de hand van de ‘kanskaarten Circulaire Economie Monopolie’ geven ze aan welke ideeën de circulaire economie bij hen oproept. Vooraf stellen de deelnemers een aantal vragen waar ze tijdens de bijeenkomst graag antwoord op krijgen. Bijlage 1 bevat een lijst van de aanwezige deelnemers.
2
2. Presentatie ‘Principes & businessmodellen van de circulaire economie’ Douwe Jan Joustra (Implement Circular Economy) introduceert het concept van de circulaire economie (zie bijlage 3). De Ellen McArthur Foundation heeft het concept in de EU geïntroduceerd. Het kreeg direct vaart omdat er honderden miljoenen te besparen/verdienen zijn in de EU. In 2010 werd het concept in Nederland geïntroduceerd. Inmiddels weet 25% van de bedrijven wat circulaire economie is en houdt zich er al mee bezig. De circulaire economie is een prettig model dat de focus legt op economie, nieuwe businessmodellen en innovaties. Een aantal principes is leidend in een circulaire economie: •
•
• •
•
•
•
Incentives: Mensen reageren op incentives. Het gaat dus om identificeren van waarde(n). Een elektrische auto is bijvoorbeeld ook interessant doordat het meer garantie biedt op een parkeerplaats. Van eigendom naar gebruik: Als een producent eigenaar van een product, blijft, blijft de verantwoordelijkheid voor het functioneren ook bij hem liggen. De producent gaat een product ontwerpen dat veel waarde heeft ook aan het einde van de gebruiksduur. Waarom is ‘gebruiken’ goedkoper of duurzamer dan ‘kopen’? Gebruik is niet per definitie duurzamer, maar het eigendom van en de verantwoordelijkheid voor het product blijft dicht bij de producent liggen, waardoor hij het product zo zal ontwikkelen dat het meer waarde bevat aan het eind van de levensduur. Dat is een belangrijke stap in verduurzaming van product en proces. Product als grondstoffenbank: Producenten houden grondstoffen in eigen beheer doordat het eigendom bij de producent blijft. Sturen op condities: de regulerende overheid (lineair) wordt meer een ‘empowering’ overheid. de condities realiseren die groei versterken: een sterk voorbeeld is circulair inkopen om bedrijven hiermee een stimulans geven. Contracten: er ontstaan nieuwe soorten contracten, die over langere termijn werken, de markt voorspelbaarder maken en lange termijn beslissingen mogelijk maken. Wat is de relatie tussen de circulaire economie en de bio-based economie? De circulaire economie onderscheidt een bio- en een technocycle. De materialen in de technocycle worden met zo veel mogelijk waarde gebruikt en zo veel mogelijk in de cyclus gehouden. De materialen in de biocycle worden verbruikt, waarbij cascadering van belang is. Houd Biobased zoveel mogelijk biobased (biologisch afbreekbaar). Biobased: alle nutriënten die in biobased zitten benutten en terug brengen in natuurlijk systeem en hoe kunnen we cascaderend daar zoveel mogelijk waarde uit halen. Hoe bepaal je de optimale doorloopsnelheid van cycli? Kies je voor langzame cycli (levensduurverlenging) of snelle cycli? Dow gebruikt nog pompen uit 1965 die wel ge-upgrade zijn wegens milieu-eisen en als asset grote waarde hebben (afgeschreven maar wel functioneel). In een circulaire economie wil je
3
machines hergebruiken in plaats van opgebruiken, omdat nieuwe machines vaak veel betere (energie)prestaties leveren. Zo gebruikt Xerox in haar nieuwe generatie printers voor 60% materialen uit eerdere generatie printers. Er zijn diverse circulaire businessmodellen: 1. Korte cyclus (Case performance-based verlichting: grote energiebesparing. Philips levert lampen aan architectenbureau van Thomas Rau en betaalt ook energierekening): 1 project> heel businessmodel Philips wordt bepaald door dit project 2. Lange cyclus (levensduurverlenging en tweede markt, case Ikea-producten op Ebay) 3. Cascadering(waarde van grondstoffen vasthouden) 4. Pure cirkels (zorg voor scheidbare en beheersbare stromen en houd materialen de technocirkel of in de biologische cirkel, case Desso tapijttegels) 5. Dematerialisatie van diensten (case Spotify, Über, Airbnb) 6. Produce on demand (serieel maatwerk, unieke modellen naar behoefte, specificatie eindfase)
Figuur 1. Vlindermodel (Ellen MacArthur Foundation) In het ‘vlindermodel’ van de Ellen MacArthur Foundation wordt de binnenste cirkel weergegeven als ‘Maintenance’. Dat is de krachtigste cirkel als het gaat om waardebehoud van technologie: het product blijft in stand en functioneel/functionerend.
4
3. Interactief deel: Trendanalyse In vier groepen is een verkenning gedaan van maatschappelijke en bedrijfsmatige trends met een effect op maintenance. Maatschappijke trends & Maintenance specifieke trends Techniek > systeem
Principes & drivers
Businessmodellen
•
Snelle economie (korte looptijd van economische en materialencycli)
• •
Globalisering
• • • •
Digitalisering /New connectivity
• • • •
Kwaliteit ipv kwantiteit
• • • • • • •
Servitisation
•
Logistiek
Decentralisatie/Burgerparticiepatie(keten in eigen hand nemen, burger als producent) Robotisering Analytics (proces en modellen) 3D-printing
Gebruik ipv bezit Maatschappelijke acceptatie Kosten (total cost of ownership) als drijfveer
Multiple use / Slimme combinaties van producten en diensten Delen (kennis, equipment en toepassingen) Condition-based maintenance Levensduurverlenging: inbouwen Hergebruik en recycling: inbouwen Reststoffen en restenergie: vraag en aanbod beter aansluiten, bv. biovergister
5
4. Presentatie ‘Maintenance in de circulaire economie’ •
Onderhoud is de meest effectieve manier om CE te bedrijven. Dit besef is veelal aanwezig in de industrie. Onderhoud is de meest kosten- en tijdsefficiënte methode om met assets om te gaan. ”Het is dan ook tegenstrijdig dat veel bedrijven weinig investeren in of zelfs bezuinigen op onderhoud. Zo worden er bijvoorbeeld normen gesteld als max. 2% vervangingswaarde.” Er is een onbalans tussen dit besef en de realiteit.
•
Het businessmodel voor maintenance verschilt per bedrijf. Per fabriek worden er onderhoudsbudgetten vastgesteld. ”Dow ontwerpt een fabriek voor ‘100%’, maar hoopt er 110-130% uit te halen. Het rendement van deze laatste 1030% is hoog, omdat de infrastructuur en installaties dan feitelijk al afgeschreven zijn. Om de levensduur van assets te verlengen, wordt onderhoud gedoseerd uitgevoerd. Sommige fabrieken van Dow (als voorbeeld) zijn 30 jaar. Uiteindelijk is goed onderhoud goedkoper, dan vervangen.” Er zijn ook bedrijven die amper investeren in onderhoud. De maintenance wordt uitbesteed wat ten koste kan gaan van de leveringszekerheid en de veiligheid.
•
Maintenance leidt niet per definitie tot duurzamere prestaties, bijvoorbeeld bij het instandhouden van systemen met een hoge milieudruk. Een dilemma is: hoe voorkom je dat optimaal onderhoud en levensduurverlenging innovatie in de weg staan? Innovatie zit niet altijd in de ontwikkeling van nieuwe producten. Levensduurverlenging creeërt ook waarde en is ook innovatie. In een circulaire economie lijkt het echter optimaler om minder efficiënte systemen te vervangen.
•
Maintenance heeft een signalerende functie en kan leiden tot verbetering van het hele systeem. Maintenance kan nuttige feedback geven aan de operator, maar ook aan de ontwerper. ”Bij Dow zijn bij nieuwe ontwerpen dan ook altijd onderhoudsmensen betrokken.”
•
Performance-based contracting raakt steeds meer ingeburgerd. ”RWS werkt bijvoorbeeld alleen nog maar met DBFM(O)-contracten.” Hoe prestatiecontracten financieel uitpakken voor de afnemer, verschilt per situatie. Vaak zijn er financiële voordelen voor beide partijen (bv. Philips-Rau verlichting). Er zijn ook voorbeelden waarbij de prestatie of het gebruik in het contract te laag is ingeschat, waardoor de leverancier ‘binnenloopt’ in onze huidige economische gedachtengang (bv. de Noordtunnel in Rotterdam). Uiteindelijk wordt daar nog steeds naar prestatie betaald: de ‘euro per auto’ is gebleven, slechts het aantal auto’s nam toe en daarmee ook de geleverde prestatie. Het definiëren van de benodigde prestatie vormt dus een uitdaging.
6
•
In een circulaire economie wordt op creatieve wijze gekeken hoe het gebruik en functionaliteit geoptimaliseerd kan worden. Zo heeft de Ikea in Utrecht haar dak beschikbaar gesteld als voetbalveld in de wijk Kanaleneiland.
•
Met het faillissement van Thermphos is in Zeeland waardevolle kennis over fosfaat-herwinning weggezakt. Er ligt een geweldige kans om deze kennis weer bij elkaar te brengen en fosfaat terug te winnen uit alle waterzuiveringsinstallaties in Noord-West Europa. Hierover gaan ICEAmsterdam en Grontmij verder in gesprek.
7
5. Interactief deel: Cases Maintenance & circulair businessmodellen In twee gemengde groepen voerden de deelnemers een circulaire businessmodelscan uit en maakten ze een ‘IST & SOLL’-analyse. Daarbij keken ze vanuit ’performances’ naar hun proces. Als denkkader is gewerkt met het businessmodelframework van Nancy Bocken (TU Delft). Het doel van deze en de volgende bijeenkomst is het identificeren van kansen voor de innovatiethema’s van KicMPi en de betrokken bedrijven. Circulaire businessmodellen
IST
SOLL
Levensduurverlengi ng
•
maintenance is essentieel De levensduur van installaties is momenteel vaak al geoptimaliseerd. Veel installaties gaan veel langer mee dan hun oorspronkelijke levensduur.
•
goede planning wenselijk Shut-down frequenties van installaties zijn vaak wettelijk bepaald. Bij nieuwbouw moet je bijvoorbeeld na 4 jaar stoppen met draaien, bij een catalysator na 2 jaar stoppen. Op zo’n moment wordt direct groot onderhoud gepleegd.
8
Leasing & Pay per Use
•
•
Momenteel ligt onderhoud • vaak in hand van de assetowners. Outsourcing lijkt zelfs al weer op zijn retour. ‘Betrokkenheid kun je • niet inkopen’. Leasing van kleine installaties en apparaten (koelmachines, doseringsunits, etc.) is wel ingeburgerd. Yara heeft ook verlichting in gebouwen geoutsourced.
9
Kans: leasing van LEDverlichting (case Schiphol van Philips). Kans: optimaler ‘gedeeld’ gebruik van kapitaalgoederen (opstellen analyse ism www.floow2.com)?
•
Kans: procesinstallaties, pompen, ventilatoren en compressoren op basis pay per use
•
Kans: leasing van nieuwe fabrieken is ook een mogelijkheid
•
Kostenbesparing is de voornaamste driver voor nieuwe contractvormen. Er zijn hier goede ervaringen met leasing, o.a. van BAM.
•
Volgens het huidige businessmodel van de procesindustrie is het echter interessanter om tijdelijk te leasen en na 15 jaar alsnog de installaties te kopen. Hier komt een benadering tevoorschijn die bekend is als ESCO’s uit de energiesector.
•
Juridische aansprakelijkheid zou niet bij asset owner, maar bij service provider moeten liggen. Dit kan nu al in de vergunning geregeld worden.
•
Bij incidenten betalen service providers wel voor schade aan apparatuur, maar niet voor productieverlies. Service providers kunnen deze kosten ook niet altijd dragen. Bij prestatiecontracten moeten contractanten wel garant kunnen staan.
Performance-based contracting
Sharing maintenance
•
•
•
Sharing infrastructure
Performance-based contracting vindt nog nauwelijks plaats in de procesindustrie. In de bouwen energiesector is dit model al veel meer ingeburgerd.
Shared maintenance vindt nog nauwelijks plaats. Alle bedrijven doen een beroep op hetzelfde potentieel en putten uit dezelfde pool medewerkers. Vaak liggen turnaroundmomenten en piekmomenten bij bedrijven op hetzelfde moment.
•
Shared infrastructure raakt meer en meer in gebruik bij nieuwe oplossingen op het gebied van industriële symbiose, bv. het delen van pijpleidingen
10
•
Kans: persoonlijke beschermingsmiddelen, kleding,
•
Kans: (kleinere) installaties
•
Kans: verlichting,
•
Kans: cleaning
•
Kans: reinigen van vetten (prestatie = ontvetten).
•
In contractering zou de signalerende functie van maintenance beter ingebouwd moeten worden.
•
Vereist afstemming van planningen en flexibiliteit in piekmomenten.
•
Nieuwe of bestaande utilities zullen de de infrastructuur moeten leveren die benodigd is voor hergebruik van restromen.
•
Sharing van ‘Heavy machinery’ is een optie die verkend kan worden. (zie www.Floow2.com)
•
Bij het delen van afvalzwaterzuivering betalen bedrijven gezamenlijk voor de prestatie schoon proceswater. Bedrijven moeten op elkaar kunnen vertrouwen dat zij afvalwater van eenzelfde kwaliteit/vervuilingsgraad leveren. Hier kun je onderling prestatieafspraken over maken. Er moet een gemeenschappelijk belang geregeld worden of een incentive.
Predictive maintenance & Diagnostics
•
Maintenance heeft een voorspellende waarde. Diagnostiek en remote sensing afstand wordt reeds toegepast. De businesscase bestaat uit continuïteit en besparing.
•
Dow heeft een lab in-huis. Een aantal onderdelen, zoals • koelmachines, worden wel op afstand gemonitord.
•
Het wordt als risicovol ervaren om kennis over het proces uit te besteden. De uitdaging van monitoring ligt • in de interpretatie en analyse van de data. Dit is lastiger voor outsiders. Veel • assetowners willen geen afhankelijkheid van leveranciers. Maar wie moet asset owner zijn?
•
Voor sommige sectoren als de energiesector is remote sensing eenvoudiger toe te passen, bijvoorbeeld bij Russische gasleidingen om lekkage en sabotage op te sporen.
Produce on demand & Maatwerk
•
Chemische processen zijn vaak bulkprocessen, waarbij er non-stop wordt gedraaid. Soms kan het slimmer door maatwerk te leveren.
Energie-efficiëntie
•
Energiegebruik heeft momenteel de grootste impact op het businessmodel van de procesindustrie.
11
•
Wie moet asset owner zijn? Is het voor asset owners makkelijker diagnostiek en predictive maintance uit te besteden als zij zelf geen eigenaar zijn van de procesinstallaties? Er zijn geen totaaloplossingen. Het proces bestaat uit veel units. Een dashboard met overzicht over de deelunits kan helpen. Kans: wanneer moet je verbruiksvloeistoffen vervangen. Remote sensing: nagaan hoe hier een ‘common ground’ voor kan ontstaan: nut/noodzaak/kansen analyse?
Kans: leasing. Bedrijven investeren via leasingconstructies in dure state-of-the-art compressor om energie te besparen. Kans: remote sensing
Hergebuik reststromen
•
Hergebruik van reststromen • en restwarmte is steeds meer in opkomst. Er is vooral een groot aanbod van • laagthermische restwarmte.
•
Er zijn genoeg denkbare cases, maar projecten komen meestal alleen van de grond bij schaarste of grote businesskansen.
Cascadering
•
McDonalds neemt oud frituurvet in en recyclet haar eigen vet/om te hergebruiken als biobrandstof? Niet alleen McDonalds, het is een breder businessmodel geworden.
Chemical lease
•
Chemical lease is een interessant businessmodel, bijvoorbeeld voor de prestatie ‘ontvetten’. SABIC heeft ook een dergelijke constructie voor een additief, waarmee polyethyleen uit spuitgietproducten bij recycling weer met virginkwaliteit teruggewonnen kan worden.
•
Coöperatie & Governance
•
•
•
Kern van KicMPi bij het • opzetten van het Maintenance Value Park. In het voorliggende innovatie programma is al sprake van veel coöperatieve inspanning. Provincie Zeeland heeft in haar governance nadrukkelijk • aandacht voor Circulaire economie opgenomen.
•
12
Behoefte creëren aan laagthermische restwarmte, o.a. kassen. Naast een analyse van beschikbaarheid, is ook een analyse van potentiële vraag wenselijk, waar door een (minimale) aanpassing bij de primaire ‘leverancier’ een passender product beschikbaar komt.
…
Lange termijn economische beleid van de provincie dusdanig vormgeven dat het voor bedrijven aantrekkelijk wordt om zich circulair economisch te onderscheiden. Er is behoefte aan een overheid die stimuleert, faciliteert en coördineert. Delen van kennis en ideeën om aan nieuwe businessconcepten te komen, bijvoorbeeld via Scrum of Squats.
6. Afsluiting •
Op 30 november van 13 tot 17 uur is er een vervolgsessie waarin we dieper ingaan op specifieke kansen en cases voor maintenance in de circulaire economie. Dit gebeurt aan de hand van kansen die de deelnemende bedrijven onderkennen en de kansenscan van de 9 innovatiethema’s uit het projectportfolio van KicMPi (bijlage 2).
•
De bedrijven worden van harte uitgenodigd om tussen de beide bijeenkomsten door verder over circulaire kansen na te denken, om ideeën en cases te verzamelen vanuit het eigen bedrijf of elders, om na te denken over toepasbaarheid in hun organisatie en kansen voor samenwerking en synergie. Tussentijds worden er individuele gesprekken gevoerd met de deelnemende bedrijven om scherp te krijgen wat de voornaamste kansen en issues zijn, zodat we hier de komende sessie gericht op kunnen inzoomen.
•
Voorafgaand aan de tweede bijeenkomst is er ook mini-inhaal workshop over circulaire principes en businessmodellen voor de deelnemers die de eerste bijeenkomst gemist hebben. Deze lunchsessie vindt plaats vanaf 12 uur.
•
Op 4 november vindt een netwerkbijeenkomst van Studio KvK plaats bij de netwerkbeurs Contacta op woensdag 4 november met onder andere een tafel over Circulaire Economie.
•
De aanwezigen zouden de volgende keer ook graag met partijen uit andere circuits verkennen welke kansen er zijn, waaronder jongeren, start-ups en mkb-ers.
7. Bijlagen 1. 2. 3. 4.
Aanwezigenlijst Circulaire kansenscan projectportfolio KicMPi ICE (2015) Presentaties Douwe Jan Joustra (separaat) OPAi (2012) 'Ondernemen in de Circulaire Economie' te downloaden via http://www.opai.eu/2014/01/ondernemen-in-de-circulaireeconomie/
13
Bijlage 1. Aanwezigenlijst Nr .
Organisatie
Naam
1
Cofely
Hans de Rijk
2
Delta Infra B.V.
Renee van Rooijen
3
Dow
Cees Biesheuvel
4
Dow
Age Balt
5
Grontmij
Rutger van der Male
6
Hogschool Zeeland
Edward Mouw
7
Hogschool Zeeland
Chris Rijsdijk
8
Hogschool Zeeland
Bert Schollema
9
Implement Circular Economy
Douwe Jan Joustra
10
Implement Circular Economy
Janneke Pors
11
Kamer van Koophandel
Willy Reijniers
12
KicMPi
Jan Mol
13
KicMPi
Marjolein de Kerf
14
KicMPi
Pieter Raes
15
Provincie Zeeland
Hans Erkelens
16
Provincie Zeeland
Richard van Bremen
17
Rabobank
Adrie van de Laar
18
Spie
Anita Holst-Schillemans
19
Tebodin
Mariska van Dalen
20
Yara
Davy Kuijpers
21
Yara
Albert Platteeuw
22
Zeeland Seaports
Dick Engelhardt
14
Bijlage 2. Voorlopige kansenscan van het projectportolio van KicMPi
Inleiding Het KicMPi is hét centrum waar onderhoudsinnovaties in de procesindustrie worden gebundeld en worden uitgedragen. Op basis van het portfolio van het KicMPi hebben ICE en KicMPi voorafgaand aan de bijeenkomsten een eerste analyse gemaakt om te kijken welke innovatiethema’s de meeste kansen bieden voor Circulaire Economie (CE).
KicMPi innovatiethema nr. 1: ‘Industrieel reinigen’ Er zijn drie hoofdlijnen in het projectportfolio ‘Industrieel reinigen’: robotisering, beslissingsmodellen en nieuwe werkmethoden/-omstandigheden. Door automatisering en robotisering van onderhoud nemen veiligheid en betrouwbaarheid toe. Het beslissingsmodel draagt daarnaast ook bij aan ‘economischer opereren’. De huidige focus ligt veelal op de keuzes voor reinigingsmethoden en daarmee op beter management van projectkosten, kwaliteit en doorlooptijden. Daarnaast zijn er nieuwe (circulaire) businessmodellen die kunnen leiden tot verdere innovatie van industrieel reinigen.
Concrete verbinding tussen CE en ‘Industrieel reinigen’ Een verkenning van circulaire businessmodellen voor ‘Industrieel reinigen’ lijkt kansrijk. De nadruk ligt op twee invalshoeken of systeeminnovaties: ‘performancebased operations’ en ‘chemical lease’-constructies. Dat vraagt om een analyse van de huidige businessmodellen en -werkwijzen, een verkenning van bestaande ‘chemical lease’ constructies en toepasbaarheid van nieuwe constructucties voor de bestaande reinigingsoperaties. Deze anlyse leidt tot een advies aan de betrokken bedrijven over herijking van het businessmodel ‘perfomancebased reinigen’ en een overzicht van mogelijkheden om tot ‘chemical lease’- constructies te komen.
Toegevoegde waarde • • •
hogere kwaliteit en meer veiligheid door hernieuwde ordening van verantwoordelijkheden efficiëntere aanpak en daarmee beheersbare kosten op langere termijn en een besparingspotentieel (10+%) behoud van essentiële materialen voor reiniging en minder verlies van waardevolle basismaterialen
15
8. een stevige impuls voor assetmanagement
Case: Industrieel leasen (DSM) DSM Pharma Chemicals in Venlo installeert via een leaseconstructie een nieuwe persluchtcompressor die in de fabriek verantwoordelijk is voor de aandrijving van pneumatische kleppen en beademingstoestellen. DSM heeft besloten een grotere compressor te leasen dan nodig is, zodat deze de hele fabriek kan voorzien van perslucht. Een verouderde compressor wordt vervangen en twee andere oude exemplaren dienen alleen nog als back-up. De nieuwe compressor is veel zuiniger en vraagt veel minder energie. De meerkosten van één grotere compressor zijn relatief laag tegenover de grotere energiewinst die het oplevert. Die compenseert grotendeels de leasekosten. De leaseconstructie is voor DSM een weg uit de investeringsimpasse. Omdat de investering groot is en de budgetten schaars, is gekozen voor een leaseconstructie waarmee kan worden geïnvesteerd in energiebesparing. Onderdeel van he leasecontract vormt ook een onderhoudscontract.
KicMPi innovatiethema nr. 2: ‘Werken op hoogte’ Dit thema kent een reeks technologische innovaties, zoals het inrichten van drijvende en opblaasbare werkplatforms, het toepassen van UAS voor inspecties (onbemand vliegen/drones), toezicht en tenslotte een beslissingsmodel voor rationele beslissingen omtrent toepassing van de juiste technieken. Op dit thema is in beperkte mate een circulair economisch model van toepassing. Er is sprake van onderhoud op moeilijk bereikbare plaatsen en als zodanig draagt dit type onderhoud bij aan het assetmanagement van bedrijven. Toepasbaarheid van de ontwikkelde technieken op andere domeinen en locaties is een krachtig perspectief voor de betrokken contractors.
Concrete verbinding tussen CE en ‘Werken op hoogte’ Een verkenning van nieuwe ‘performancebased contractvormen’ is ook voor dit thema kansrijk. Een uitdaging is het formuleren van de wezenlijke prestatie die bedrijven nodig hebben en om hoe deze vervolgens in contractvorm op te nemen. Ook moeten samenwerkingen en verantwoordelijkheden tussen opdrachtgevers en contractanten opnieuw gedefinieerd worden. Deze prestatie vormt een aanvulling op het te ontwikkelen beslissingsmodel en biedt aanvullende input voor beslissers die hiervan gebruikmaken.
16
Toegevoegde waarde • • •
performancebased contracting als extra dimensie in het beslissingsmodel nieuwe ordening van verantwoordelijkheden tussen bedrijven winstdeling op basis van operationele prestaties
KicMPi innovatiethema nr. 3: ‘Digitalisering onderhoud’ Er zijn twee invalshoeken: het digitaliseren van industriele processen met behulp van mobiele electronica als smartphones en tablets en het ontwikkelen van mobiele sensoren en betere sensortechnologie in relatie tot de mobiele electronica.
Concrete verbinding tussen CE en ‘Digitalisering onderhoud’ Het ontwikkelen van circulaire businessmodellen voor Smart Maintenance staat hierbij centraal. Op het vlak van condition-based monitoring is ook de end-of-life of de end of- use kennis van belang. Hierbij is de omslag van Total Costs of Ownership (TCO) naar Total Revenues of Ownership (TRO) aan de orde. Een achterliggend beslismodel kan vanuit een circulaire benadering waarde toevoegen,evenals het benutten van kleinschalige technologische ontwikkelingen op dit gebied.
17
Case: Dynamic Asset Information System (Delta)
Het Nederlandse Daisy-consortium heeft een pakket sensoren en een datamanagementsysteem ontwikkeld voor windturbines. Slim gebruik van data levert 15% meer opbrengst op en lagere kosten op. Daisy staat voor Dynamic Asset Information System. De sensoren meten onder andere corrosie op de turbines, trillingen en de oliekwaliteit en -temperatuur van de transformatoren. Het managementsysteem analyseert en beheert deze big data. Met de informatie kunnen de beheerders het onderhoud van windturbines beter afstemmen en aansturen. De technologie maakt het mogelijk om op afstand in windturbines te kijken. Het consortium is een samenwerkingsverband van energiemaatschappij Delta Netwerkgroep en de ingenieurs- en adviesbureaus Oliveira International en IMS International. IMS is een samenwerkingsverband van projectpartners KEC en Filanet. Daisy is het resultaat van het innovatieproject World Class Windturbine Maintenance (WCWM). Het project kwam tot stand met steun vanuit de subsidieregeling Pieken in de Delta van het ministerie van Economische Zaken. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) voerde de regeling uit. Met de subsidieregeling wilde de overheid economische clusters die van groot belang zijn voor de economische draagkracht en de internationale concurrentiepositie van Nederland versterken en uitbouwen.
Toegevoegde waarde • • •
inventarisatie van nieuwe ciculaire perspectieven en businessmodellen voor het beslismodel inventarisatie van toegevoegde waarde van end-of-life/use-values (van TCO naar TRO) samenwerking met Hogeschool Zeeland (HZ) op het gebied van ‘Digitalisering onderhoud’. HZ verricht onderzoek op het gebied van data driven decisionsupport met een aantal partners. Beslissingen ten aanzien van restlevensduur en onderhoudsinterventies kunnen met sensordata worden ondersteund.
KicMPi innovatiethema nr. 4: ‘Corrosie’ Er ontstaan steeds nieuwe technieken als het gaat om oppervlaktebehandelingen en verfsystemen. De kern van het thema corrosie is hoe deze nieuwe ontwikkelingen zich vertalen in kwaliteitssystemen.
18
Concrete verbinding tussen CE en ‘Corrosie’ Innovatieve oppervlaktebehandelingen is een thema dat veel besproken wordt in de Circulaire Economie (overigens nauw gekoppeld aan Cradle to Cradle in dit geval). Allereerst omdat er sprake is van een directe invloed op de herbruikbaarheid van de betrokken assets. Er is sprake van intensieve behandelingen die het proces van entropie (tweede Hoofdwet Thermodynamica) keren. Inmiddels wordt er voor verschillende coatings intensief gekeken naar de kansen die vanuit een benadering als biomimicry kunnen worden gevonden.
Toegevoegde waarde • • •
waardebehoud van commodities koppeling innovatie aan biomimicry performancebased contracting als onderdeel van kwaliteitssystemen
Case: Aanvullend businessmodel ‘carbon crediting’ (Akzo Nobel)
Het verf- en chemieconcern AkzoNobel biedt reders emissierechten aan als groen cadeau bij aankoop van schone verf. Kopers van milieu- en energiebesparende scheepscoating worden beloond met emissierechten. Vorig jaar slonk de nieuwbouwmarkt voor schepen wereldwijd, maar AkzoNobel vond compensatie in de repairmarkt. Verder heeft het concern belangrijke omzet gerealiseerd in 'fouling control products', scheepslakken die aangroei van micro-organismen op scheepsrompen tegengaan. De C02-uitstootreductie wordt gemeten door het onafhankelijke Gold Standard Institute, dat zowel emissieverminderingsprogramma's van overheidswege als op de vrijwillige markt uitvoert. Het emissierechtenprogramma geldt bij AkzoNobel voor zijn product Intersleek. Het effect van de coating is dat tijdens het varen de algenen andere aangroei van het schip afspoelt zonder dat er biociden of gifstoffen nodig zijn. Een schip met een schonere scheepsromp vaart met minder weerstand en verbruikt dus minder brandstof en minder uitstootgassen: 12% brandstofbesparing en een reductie van 15 ton CO2/dag. De Spaanse rederij Baleària ontvangt rechten met een waarde van ongeveer half miljoen dollar. De duurzame coating van AkzoNobel is tweemaal zo duur als traditionele scheepsverf. Dat weerhoudt sommige scheepseigenaren van aankoop, zeker in de huidige scheepvaartmarkt, die weinig noodzaak ziet om energiebesparende maatregelen te nemen zolang de prijs van stookolie laag is. Maar scheepseigenaren verdienen hun investering in 12-14 maanden terug door het gemak van onderhoud, brandstofbesparing en door verkoop van CO2-rechten.
19
KicMPi innovatiethema nr. 5: ‘Robotica in de procesindustrie’ Bij robotica in de procesindustrie gaat het om het realiseren van veilige en doelmatige systemen voor het reinigen van grote oppervlakten door middel van automatisering. Welke concrete verbinding kan worden gemaakt tussen CE en ‘Robotica in de procesindustrie’? Robotica kan bijdragen aan de prestaties van bedrijven. Uiteraard staan imago en effectiviteit daarbij centraal. Een aandachtspunt is de realisatie van het project ‘Coating robot’. Denk aan nieuwe manieren van positionering in de markt: performancebased contracting.
Toegevoegde waarde •
performance based contracting
KicMPi innovatiethema nr. 6: ‘Asset life management (1)’ Bij asset life management (1) gaat het om inventarisatie van de marktbehoefte van het personeel om daarmee inzicht te krijgen in de reële behoefte aan maintenance.
Concrete verbinding tussen CE en ‘Asset life management (1)’ Vakmanschap is een belangrijk thema in de Circulaire Economie en in de maintenance. Wij pleiten voor functionele samenwerkingen tussen MVP en regionale onderwijsinstellingen zoals HZ en University College Roosevelt, Scalda en eventuele andere onderwijsinstellingen. Het MVP kan dienst doen als een ‘living lab’ voor het onderwijs: opleiding en praktijk krijgen een directe relatie.
Toegevoegde waarde • koppeling praktijk en opleidingen • toekomstperspectief in maintenance als arbeidsmarkt 7. door circulaire businessmodellen toe te passen krijgen professionals nieuweverantwoordelijkheden en daarmee vaardigheden
KicMPi innovatiethema nr. 7: ‘Asset life management (2)’
20
Innoveren en het creëren van meerwaarde staan centraal bij dit thema. Het asset- management richt zich op de bestaande situatie en het effectief omgaan met de turnaround-momenten. Belangrijke onderwerpen hierbij zijn turnaroundinnovaties, nieuwe managementsystemen en fabrieksverlichting-innovatie (LED).
Concrete verbinding tussen CE en ‘Asset life management (2)’ Asset management wordt hier gepositioneerd als factor van gebruik. Assets hebben ook een eindwaarde, dat wil zeggen dat de gebruiksduur en/of levensduur van installaties eindig is: dan is de nieuwe gebruikswaarde van de elementen en de grondstoffen van belang. Aanvullend op ISO 55000 is aandacht voor circulaire businessmodellen wenselijk om tot een optimale en wellicht nieuwe balans te komen tussen prestaties, risico’s, euros en commodites.Rond verlichting is het principe ‘pay-per-lux- reeds geïntroduceerd in Nederland, doch veelal nog experimenteel. Pay-per-lux LED kan ook toegepast worden op bestaande fabrieken. Samen met de partners van MVP/ KicMPi en VSK7 kan verkend worden: welke kansen er zijn op het gebied van inkoop, maintenance en businessmodelling.
Toegevoegde waarde • •
koppeling ISO55000 aan circulaire aandachtspunten performance based contracting inbedden in kwaliteitssysteem waardebehoud commodities integreren
KicMPi innovatiethema nr. 8: ‘Inspectie management’ Het ontwikkelen van adequate beslismodellen en inzicht in doelmatige inspectiesystemen en best practices op het gebied van condition-based maintenance (CBM) staat hierbij centraal.
Concrete verbinding tussen CE en ‘Inspectie management’ Analyse van kennis en ervaring met circulaire business- en maintenance systemen in chemie, luchtvaart en andere high-tech sectoren levert nieuwe inzichten voor MVP/KI<|MPI. Innovatieve benaderingen die reeds worden toegepast in andere sectoren worden opgehaald. In de Circulaire Economie wordt ook gesproken over sturing op condities, waarmee wordt gedoeld op de creatie van ‘groeiomstandigheden’. Het zou nteressant zijn deze benadering als eerste regio in de wereld te integreren in het condition-based management. Dat levert nieuwe inzichten voor problem-owners en problem-solvers waar het gaat om coöperatieve samenwerking en effectieve kennisoverdracht.
21
Toegevoegde waarde • • •
inventarisatie van circulaire business- en maintenancesystemen uitwerking ‘sturen op condities’ als onderdeel van condition-based management profilering MVP/KI<|MPI als topregio in circulaire economie & maintenance
KicMPi innovatiethema nr. 9: ‘Logistiek’ Logistiek richt zich op Track & Trace en het versterken van efficiëntie en effectiviteit. Door innovatieve samenwerking wordt een nieuwe werkwijze mogelijk.
Concrete verbinding tussen CE en ‘Logistiek’ Logistiek is een belangrijk thema in de Circulaire Economie, waarbij veelal een koppeling wordt gemaakt met thema’s als refurbishment en remanufacturing. Daarnaast is er veel aandacht voor nieuwe logistieke oplossingen, zoals hoogwaardig 3D-printen. Track & Trace van onderdelen kan gecombineerd worden met nieuw serviceconcepten voor gereedschap en materiaal (middelen effectiever en efficiënter regelen). De economische groei kan worden bevorderd met ander logistiek beleid. Dit concludeert de Raad voor de Leefomgeving (Rli) in het advies 'Nederlandse logistiek 2040: designed to last’: “Omdat het bedrijfsleven steeds vaker grondstoffen uit afval hergebruikt beveelt de raad het kabinet aan om in te spelen op de kansen die daaruit ontstaan. Dat kan door Nederland dé circulaire hub van Europa te maken, met de Rotterdamse haven als regisseur. Beleid gericht op de clustering van bedrijven die gebruik maken van elkaars afvalstromen, verkort de logistieke ketens en verlaagt de bedrijfskosten.” Op het vlak van logistiek is het dus de moeite waard om een analyse te maken van de rol die VSK/MVP/KI<|MPI hierin kan spelen.
Toegevoegde waarde • • •
analyse van koppeling maintenance aan design en remanufacturing, refurbishment en recycling kaders voor Track& Trace in combinatie met nieuwe serviceconcepten: visie Logistiek VSK/MVP/KI<|MPI in relatie tot Circulaire Economie opstellen samenwerking met HZ op het gebied van ‘Logistiek’, o.a. rond de thema’s servitisation en reverse logistics.
22
