KLINISCHE CHEMIE
Veelgestelde vragen over bloedonderzoek ADVIES
Veelgestelde vragen over bloedonderzoek In deze folder leest u de meest gestelde vragen over bloedonderzoek. Hebt u vragen die niet in deze folder vermeld staan? Dan kunt u die altijd stellen aan uw behandelend arts.
Bloedarmoede door afname?
Buisjes Vraag: Waarom worden er soms zo veel verschillende buisjes bloed bij mij afgenomen? Is dat echt nodig en kan dat niet efficiënter? Antwoord: Voor bloedafname worden verschillende typen buisjes gebruikt, omdat de arts soms verschillende waardes in uw bloed wil bepalen. Om deze waardes te bepalen doet het laboratorium testen met het bloed en voor deze testen moeten vaak bepaalde stoffen aan het bloed toegevoegd worden. Deze stoffen moeten soms van te voren al in de buisjes gedaan worden, bijvoorbeeld om te voorkomen dat het bloed stolt. De medewerkers van het laboratorium zullen er altijd op letten dat voor ieder aangevraagd onderzoek het geschikte type buis wordt gebruikt, zodat alle bepalingen betrouwbaar uitgevoerd kunnen worden. Daarbij wordt er natuurlijk voor gezorgd dat er nooit onnodig veel bloed wordt afgenomen.
Vraag: Krijg ik geen bloedarmoede van al die buisjes bloed die bij mij worden afgenomen? Antwoord: In de meeste gevallen zal de hoeveelheid bloed dat tijdens 1x bloedprikken bij u wordt afgenomen niet meer zijn dan een borrelglaasje (20 ml). Op uw totale hoeveelheid bloed, die vergelijkbaar is met de inhoud van een huis-tuin-en-keuken emmer, is dat te verwaarlozen. Bovendien maakt het lichaam weer snel bloed aan.
Bloedgroepbepaling Vraag: Kan ik mijn bloedgroep laten bepalen? Antwoord: Bepaling van de bloedgroep heeft alleen zin als de kans bestaat dat u bloed toegediend moet krijgen (transfusie), bijvoorbeeld bij een operatie. Uw arts zal op dat moment uw bloed laten onderzoeken op bloedgroep en antistoffen, die bij een transfusie voor complicaties kunnen zorgen. Het heeft geen zin om dit onderzoek op eigen initiatief eerder te laten uitvoeren.
Kanker Vraag: Kun je in het bloed zien of je kanker hebt? Antwoord: Er zijn zeer veel verschillende soorten kanker en vele daarvan hebben 1
Laboratoriumuitslagen (2)
effect op allerlei laboratoriumuitslagen. De meeste van die laboratoriumuitslagen kunnen ook bij andere aandoeningen of zelfs bij gezonde mensen afwijkend zijn. Er zijn maar weinig laboratoriumbepalingen waarvan de uitslagen bewijzend zijn voor een bepaald soort kanker. Laboratoriumonderzoek is wel ondersteunend in samenhang met andere onderzoeksmethoden om een bepaald soort kanker aan te tonen of uit te sluiten. Als eenmaal de diagnose is gesteld, kan laboratoriumonderzoek worden gebruikt om het effect van therapie op een ziekte te volgen.
Vraag: Kan ik bij het laboratorium dan helemaal niet terecht met vragen over laboratoriumuitslagen? Antwoord: Ons Klinisch Chemisch Laboratorium wordt geleid door vijf laboratoriumspecialisten die u van alles kunnen en willen uitleggen over de bruikbaarheid van diverse laboratoriumbepalingen. Zij weten alles van de achtergrond, bepalingstechniek, mogelijke interacties en medische bruikbaarheid van alle laboratoriumbepalingen. Zij hebben echter geen informatie uit uw medisch dossier en het is voor hen dus niet mogelijk om de uitslagen op de juiste manier te interpreteren voor uw specifieke situatie. Hiervoor zullen zij u altijd terug verwijzen naar uw arts. U bent dan al wel een hoop wijzer geworden over de achtergrond van de analyses.
Laboratoriumuitslagen (1) Vraag: Waarom krijg ik mijn eigen laboratoriumuitslagen niet? Antwoord: Uw arts vraagt bij het laboratorium een onderzoek aan en daarom is hij degene die de uitslagen krijgt. Dit is wettelijk zo vastgesteld. Uw arts kan de uitslagen op de juiste manier interpreteren doordat hij ook beschikt over andere informatie van u, zoals uw klachten, het lichamelijk onderzoek, uw medische voorgeschiedenis en het bestaan van bepaalde ziekten bij uw familieleden. Door de uitslagen via uw arts te laten verlopen kan paniek over afwijkende waarden voorkomen worden, doordat uw arts uitleg kan geven. Bovendien hoeft een afwijkende waarde niet te wijzen op een ziekte.
Laboratoriumuitslagen (3) Vraag: Wie heeft er allemaal inzage in mijn laboratoriumuitslagen? Antwoord: Laboratoriumuitslagen zijn een onderdeel van uw medisch dossier. Dit is alleen in te zien door de mensen die betrokken zijn bij uw behandeling, bijvoorbeeld uw arts, huisarts en de verpleegkundigen. U kunt zelf ook inzage krijgen in uw eigen medisch dossier. Hiervoor moet u een verzoek indienen bij uw behandelend arts. Iedereen die inzage heeft in uw dossier is bij wet gebonden aan het vertrouwelijk omgaan met uw gegevens.
2
Laboratoriumuitslagen (4)
interpretatie van de uitslagen kan beter in handen liggen van een arts. Zie daarvoor het antwoord op laboratoriumuitslagen (1).
Vraag: Mijn arts heeft de resultaten van het bloedonderzoek, dat bij mij is uitgevoerd, met mij besproken. Eén van de uitslagen lag buiten de door het laboratorium vermelde grenzen, maar de arts hecht daar geen waarde aan. Hoe zit dat? Antwoord: Uw arts beoordeelt de laboratoriumuitslagen altijd in relatie tot zijn medische vraagstelling. Bepaalde (patronen van) uitslagen ondersteunen of verwerpen mogelijke diagnoses. De door het laboratorium opgegeven grenzen zijn zo vastgesteld dat 95% van de resultaten van gezonde proefpersonen er binnen vallen. Ook zonder dat er sprake is van ziekte zal dus al minstens 5% van de uitslagen ‘buiten de grenzen vallen’. Naast de mate waarin de ‘grens wordt overschreden’ is het ook belangrijk of uitslagen van verschillende laboratoriumonderzoeken en/of andere vormen van onderzoek elkaar ondersteunen. Uw arts houdt daar rekening mee bij het interpreteren van de resultaten van uw bloedonderzoek. Het is dus goed mogelijk dat hij of zij de afwijkende laboratoriumuitslag niet ondersteund ziet door aanvullend ander onderzoek en daarom terecht naast zich neer legt.
Nuchter Vraag: Voor een aantal onderzoeken moet ik nuchter zijn. Betekent dit dat ik van te voren geen alcohol mag drinken? Antwoord: Nuchter wil in dit geval zeggen dat u geacht wordt niet meer te eten en te drinken vanaf ’s avonds 22.00 uur, voorafgaande aan de dag van de bloedafname. U mag wel water drinken. Uw eventuele medicijnen kunt u gewoon innemen.
Nader gebruik patiënten-materiaal Ons ziekenhuis houdt zich aan de Nederlandse richtlijn “Code goed gebruik lichaamsmateriaal”: Dit betekent dat als al het aangevraagde onderzoek is uitgevoerd en er nog materiaal over is (bijvoorbeeld bloed), dit gebruikt mag worden voor bepaalde onderzoeken. Degene die dit onderzoek uitvoert kan uw persoonlijke gegevens niet herleiden. Mocht u toch bezwaar hebben tegen het nader gebruik van lichaamsmateriaal, geef dit dan door aan de medewerker bloedafname. In dat geval wordt het materiaal gemarkeerd en na analyse vernietigd.
Zelf laboratoriumonderzoek aanvragen? Vraag: Mag ik ook zelf, buiten medeweten van mijn arts, laboratoriumonderzoek aanvragen? De rekening wil ik graag betalen. Antwoord: Bij ons laboratorium is dit niet mogelijk. De vraag is of dit ook zinvol is. De
3
Meer weten over laboratoriumonderzoek? Via onderstaande links kunt u meer informatie vinden. • www.antoniusziekenhuis.nl Website St. Antonius Ziekenhuis. • www.nvkc.nl Website Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde. • www.fk.cvz.nl Diagnostisch Kompas, uitgebreide achtergrondinformatie over verschillende diagnostische tests. Artsen kunnen er niet zonder. • www.medischlab.nl Medisch lab geeft informatie over verschillende soorten laboratoriumonderzoeken. Natuurlijk kunt u ook altijd contact opnemen met uw behandelend arts of met een medewerker van het Klinisch Chemisch Laboratorium.
4
St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00 E
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 Klinische Chemie 088 - 320 71 00
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern
5
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
kcl 008/06-’05
Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis
