Veelgestelde vragen over goodwill Geschiedenis van goodwill 1. Waarom wordt dit onderwerp nu ter sprake gebracht? Goodwill bestaat toch al heel lang? Al enige jaren hoort de LOVAH het geluid dat goodwill weer terug is. Gezien de resultaten van de enquête onder aios in 2014, waarin aios zich duidelijk uitspreken tegen goodwill, geven wij graag meer informatie over goodwill aan aios in het algemeen en toekomstige praktijkhouders in het bijzonder. 2. Wat is de geschiedenis van goodwill? Goodwill is jarenlang een fenomeen geweest in de huisartsenzorg, omdat er geen adequate pensioenvoorziening bestond. Deze goodwill hadden huisartsen die met pensioen gingen nodig om in hun ‘oude dag’ te kunnen voorzien. Omdat het betalen van goodwill bij overname van een praktijk als ongewenste ontwikkeling werd gezien, is in 1987 een fonds opgericht, naar aanleiding van afspraken die gemaakt zijn tussen de LHV en de overheid in een breder gesloten convenant in 1985. Huisartsen die ooit goodwill hadden betaald konden aanspraak op het fonds maken om deze terug te krijgen. Huisartsen die aanspraak maakten op dit fonds - dit waren overigens de meeste huisartsen - mochten geen goodwill meer vragen bij overname van de praktijk (zij hadden immers geld uit het fonds ontvangen). Indien zij dit wel deden werden zij geroyeerd door het ziekenfonds. De goodwill is daarmee eenmalig afgekocht. Dit was mogelijk doordat in 1973 de verplichte collectieve pensioenregeling voor huisartsen in het leven was geroepen, daarmee was het vragen van goodwill bij overname van de praktijk niet langer nodig. De uitbetaling uit het Goodwillfonds liep tot en met 2002. Alleen voor die huisartsen die aanspraak maakten op dit fonds gold een verbod voor het vragen van goodwill bij overname van de praktijk. De fiscale behandeling van de uitkeringen uit het Goodwillfonds was vastgelegd in een beleidsregel behorende bij de Wet inkomstenbelasting 2001, welke op 14 december 2006 is komen te vervallen. Dit in verband met het oprichten van de nieuwe zorgverzekeringswet. Sindsdien is er geen verbod meer op het vragen van goodwill. (bron Kamervragen aan minister Schippers/ VWS april 2014). 3. Bestaan er regels over goodwill? Nee, sinds de invoering van de zorgverzekeringswet in 2006, bestaan er geen regels of richtlijnen meer over goodwill. De LHV noemt het vragen van goodwill onwenselijk aangezien het geld niet in de zorg gestoken kan worden. Daarbij wordt een uitzondering gemaakt voor apotheekhoudende huisartsen. Minister Schippers keurt het vragen van goodwill af, maar ziet geen noodzaak tot een verbod. (bron Kamervragen aan minister Schippers/ VWS april 2014). VGZ en ook de Friesland verbieden in de zorgovereenkomst dat er goodwill betaald wordt, bij andere zorgverzekeraars is dit minder duidelijk. Definitie van goodwill 1. Wat is de definitie van goodwill? Als een vertrekkende huisarts duizenden euro’s vraagt voor het overnemen van inventaris, dan is dat geen goodwill. Dat zijn overnamekosten, ongeacht of nu de boekwaarde of de gebruikswaarde wordt berekend. Er is evenmin sprake van goodwill als de aantredende huisarts fors meebetaalt aan investeringen die zijn voorganger in de
Versie 1.0
22 december 2014
1
praktijk heeft gedaan, ook al zijn deze boekhoudkundig misschien allang afgeschreven – men spreekt dan van een ‘management fee’. In dit geval kun je terugleiden waar de extra kosten vandaan komen, zoals geïnvesteerde uren door de praktijkhouder. Goodwill, daarentegen, is de vergoeding voor wat niet tastbaar is. Voor de één draait het om de toegevoegde waarde van een praktijk, die de eigenaar méér oplevert dan het norminkomen. Voor de ander is het – ruimer – de waarde van de praktijk op de markt van vraag en aanbod. 2. Is goodwill alleen betalen voor een praktijk? Of kun je ook goodwill/ geld ontvangen als het een ongewilde praktijk is die je overneemt? Geld ontvangen om een praktijk over te nemen is het omgekeerde van goodwill betalen. Het gebeurt wel op kleine schaal. Je kunt hierbij denken aan de praktijken op de waddeneilanden, die ’s winters te klein zijn en ’s zomers erg groot. Soms betaalt de zorgverzekeraar dan een plek extra om adequate zorg te waarborgen. 3. Mag goodwill bovenop inventaris gevraagd worden of wordt dit geschaard onder inventaris? Goodwill wordt niet geschaard onder inventaris. Goodwill kan bovenop een vergoeding voor inventaris worden gevraagd. Het vragen van goodwill 1. Wordt er altijd goodwill gevraagd? Nee, er wordt niet altijd goodwill gevraagd. 2. Waarom zou men geen goodwill willen vragen? Het geld dat wordt besteed aan goodwill kan niet in de zorg voor patiënten gestoken worden. Een groep huisartsen vindt dit een onwenselijke situatie. Daarnaast verbieden sommige zorgverzekeraars het vragen én betalen van goodwill uitdrukkelijk in hun zorgovereenkomst, zoals VGZ en de Friesland. 3. Waarom zou men wel goodwill vragen? Een praktijkhouder kan extra geld willen voor het overdragen van een goedlopende praktijk. Om tot een goedlopende praktijk te komen, heeft de praktijkhouder soms (veel) tijd en geld geïnvesteerd. 4. Is goodwill illegaal? Nee 5. Hoe kom je erachter of een huisarts goodwill vraagt? Vraag hier bij een praktijkovername op tijd naar bij de overdragende huisarts. 6. Welke bedragen gaan er momenteel om bij goodwill? De bedragen die omgaan bij goodwill zijn erg verschillend. Dit is afhankelijk van de regio, de gunfactor, kwaliteit en organisatievorm van de praktijk, en de financiële situatie en wensen van de vertrekkende huisarts. Uit recente media uitingen in bijvoorbeeld Medisch Contact blijkt dat de bedragen sterk variëren. 7. Hoe staat de LHV tegenover goodwill? De LHV doet een moreel appel op zijn leden om geen goodwill te vragen. LHV-Wadi onderschrijft deze oproep. Het standpunt van de LOVAH en LHV-Wadi vindt u op onze websites.
Versie 1.0
22 december 2014
2
Financieel 1. Maakt goodwill het moeilijker om de financiering rond te krijgen voor een praktijkovername? Goodwill kan het lastiger maken om de financiering rond te krijgen. De mate waarin zal afhangen van de hoogte van het bedrag aan goodwill en de totale hoogte van het te financieren bedrag. Bovendien kan het - bij het aangaan van grote financiële verplichtingen - moeilijker worden om privé investeringen aan te gaan, zoals het kopen van een huis. 2. Wat zijn de gevolgen van goodwill op financiële middelen? De financiering van goodwill moeten binnen een bepaalde termijn worden afgelost bij de bank. Dit verschilt per bank, maar gemiddeld gaat het om 5 jaar. Volgens de fiscale wetgeving moet je goodwill afschrijven in minimaal 10 jaar. Vroeger mocht de afschrijving van goodwill in vijf jaar gedaan worden. Afschrijving is het aftrekken van een evenredig deel van de goodwillsom van het (fiscaal) inkomen van een jaar. Dat levert een fiscaal voordeel op dat op kan lopen tot 50 % van het afgetrokken bedrag. Nu de aftrek uitgesmeerd moet worden over 10 jaar in plaats van 5, duurt het dus twee maal zo lang voordat je dit fiscale voordeel gerealiseerd hebt. 3. Wat zijn de gevolgen van de langere periode waarover goodwill moet worden afgeschreven? Goodwill moet je in 10 jaar afschrijven (dat is een fiscaal voorschrift, zo staat het in de wet), wat inderdaad betekent dat je je fiscale voordeel (dat zal globaal 50 % zijn) ook pas in 10 jaar terug hebt (willekeurige afschrijving is niet van toepassing op goodwill). Normaal zou je dus van je aflossing ongeveer de helft uit je fiscale teruggaaf kunnen voldoen, door deze opzet wordt het misschien maar 25 % en komt 75 % uit je nettoprivé. Hoe korter lopend de aflossingsverplichting, hoe groter de druk op privé (maar ook: hoe minder rente je over de looptijd betaalt, dus dat is een voordeel). Na de aflosperiode stijgt je netto-besteedbaar inkomen dan behoorlijk omdat je geen aflossingsverplichting meer hebt, maar nog wel een paar jaar je fiscale voordeel van de afschrijving op de goodwill. Ten aanzien van goodwill in het algemeen zou het zo moeten zijn, dat die een verband vertoont met de winstgevendheid van de praktijk. Dus meer goodwill zou meer resultaat moeten betekenen en dus een terug te verdienen kostenpost. 4. Waar moet je op letten wanneer er goodwill gevraagd wordt? Bereid je goed voor op wat voor praktijk je wilt overnemen, informeer in de omgeving en bij je accountant. Neem daarbij mee: Praktijk o o o o o o o
Versie 1.0
Wat is de (algemene) vraag naar de huisartspraktijk (hoe loopt de praktijk: in en uitschrijvingen?) Hoe is het samenwerkingsverband met leveranciers, andere huisartsen? Is de praktijk geaccrediteerd? Wordt er actief aan de kwaliteit gewerkt? Waar zijn de praktijkkosten op gebaseerd; is er bijvoorbeeld sprake van dure computers, een verouderd pand, achterstallige administratie etc. Moet je je inkopen in de maatschap Verschil per organisatievorm van huisartspraktijken (solo/ duo/ verschillende soorten maatschappen/ HOED/ gezondheidscentra.) Wat is de kwaliteit van het personeel. Scholing personeel.
22 december 2014
3
Reële winstverwachting Een belangrijke factor is de reële winstverwachting. Dit is de verwachte omzet minus de praktijkgebonden kosten. o
De verwachte omzet kan worden bepaald aan de hand van de omzet die in het voorafgaande jaar is gerealiseerd. Het is mogelijk dat in uitzonderlijke situaties de omzet van het voorgaande jaar niet representatief kan worden geacht voor het komende jaar. In dat geval kan de gemiddelde winst van de afgelopen drie jaar worden gehanteerd.
o
Onder praktijkgebonden kosten vallen alle kosten die samenhangen met het voeren van een praktijk. Individuele kosten (financiering, goodwill, verzekeringen voor aansprakelijkheid en arbeidsongeschiktheid, tijdschriften lidmaatschap beroepsvereniging, reiskosten woon-werkverkeer) vallen hier niet onder. Ook de loonkosten van medewerkers vallen onder de praktijkgebonden kosten, behalve als een praktijkmedewerker zelf de praktijk overneemt. In dat geval vervallen de kosten van de praktijkmedewerker en worden de personeelskosten verminderd omdat deze praktijkmedewerker (daarna praktijkhouder) vervolgens het praktijkresultaat geniet. De praktijkgebonden kosten kunnen worden aangepast aan wijzigende omstandigheden. Het betreft dan wel uitsluitend zaken waarop de verkoper zelf invloed kan uitoefenen. Indien bijvoorbeeld de verkoper de praktijk aan huis heeft en geen huisvestingskosten ten laste van de praktijk opvoert, is het redelijk dat de koper bij het bepalen van de goodwill een standaardbedrag bij de kosten optelt. Echter, als de koper onnodig uitzonderlijk hoge kosten moet maken voor huisvesting is het niet redelijk om hiervoor de praktijkkosten te verhogen.
De marktomstandigheden en brancheontwikkelingen o
Het betalen van goodwill is een onzekere financiële investering vanwege terugkerende veranderingen in de financiering van de huisartsenzorg.
De locatie o o o o
Wat zijn de lopende contracten bv t.a.v. huur. Welke contracten verlopen binnenkort? Hoe hoog zijn de kosten, zijn deze nog reëel? De uitstraling van de praktijk en het investeringsniveau. Het maakt uit of er de afgelopen jaren veel of weinig (noodzakelijke) investeringen zijn gedaan. Is er achterstallig onderhoud in of niet?
De concurrentiepositie De mate van de afhankelijkheid van de ondernemer o
Versie 1.0
In hoeverre is de waarde van de praktijk persoonsgebonden? Bijvoorbeeld wanneer het gaat om een zeer bekwame huisarts die alleen maar zeer tevreden patiënten heeft.
22 december 2014
4
Het hebben en/of verkrijgen van contracten met zorgverzekeraars. o
Gaan de zorgverzekeraars (met name de preferente) akkoord met (verkapte) goodwill ? Hoe zijn de contracten? Verlopen deze contracten binnenkort, zijn ze overdraagbaar?
5. Hoe vind je informatie wat gebruikelijke bedragen zijn en/of het financieel rendabel is? Informatie over gebruikelijke bedragen is er niet. Informeer goed om je heen, in de regio, bij de banken en je accountant/boekhouder en natuurlijk de LHV. Lees verder op de LHV site. 6. Is goodwill aftrekbaar? Goodwill moet je volgens de belastingwetgeving in minimaal 10 jaar afschrijven. Vroeger was dit 5 jaar. Dit betekent dat het belastingvoordeel over een langere periode fiscaal moet worden terugverdiend. 7. Waar is de hoogte van goodwill bedragen op gebaseerd? De bedragen die omgaan bij goodwill verschillen sterk. Dit is afhankelijk van de regio, een grote gunfactor, kwaliteit en organisatievorm van de praktijk, de financiële situatie en wensen van de vertrekkende huisarts. Ook de financierbaarheid van de goodwill kan een rol spelen. Er is geen sluitende methode om goodwill te berekenen.
Organisatorisch 1. Wat zegt de wet over goodwill Sinds 2006 is goodwill niet meer verboden. Minister Schippers keurt anno 2014 het vragen van goodwill af, maar ziet geen noodzaak tot een verbod. (bron Kamervragen aan minister Schippers/ VWS april 2014). 2. Wat zegt de zorgverzekeraar VGZ en ook de Friesland verbieden in de zorgovereenkomst dat er goodwill betaald wordt, bij andere zorgverzekeraars is dit minder duidelijk. 3. Moet je goodwill ter sprake brengen tijdens onderhandelingen bij praktijkovername? Ja 4. Hoe weet ik of een verzekeraar in contracten goodwill wel/niet toestaat? Dit is per verzekeraar verschillend en afhankelijk van de zorgovereenkomst die afgesloten is door de praktijkhouder en die jij eventueel afsluit en/of overneemt. Bijvoorbeeld VGZ en ook de Friesland sluiten duidelijk in de zorgovereenkomst uit dat er goodwill betaald mag worden. Vraag dit dus per geval en verzekering na indien je overweegt goodwill te betalen. 5. Is er een derde partij die de regels zou kunnen controleren?
Versie 1.0
22 december 2014
5
Nee, er zijn immers geen regels omtrent goodwill.
6. Wordt er op toegezien dat huisartsen die geld hebben gekregen uit het goodwill fonds niet alsnog goodwill vragen bij overname van hun praktijk? Nee
Versie 1.0
22 december 2014
6
