Veel voorkomende asbesttoepassingen Buildings
Imtech Health & Safety Centre
1
Inhoud • • • • • • • •
Wat is asbest? Wat zijn de risico’s van asbest? Voorkomen is beter…… Asbest herkennen kan niet! Asbesttoepassingen in de bouw Aandachtsgebieden Imtech Toch asbest tijdens het werk? Meer weten? .
Imtech Health & Safety Centre
2
Wat is asbest? • •
•
•
Mineraal dat bestaat uit microscopisch kleine vezels Verschillende soorten: – Serpentijnen hebben gekrulde vezels, – Amfibolen staafvormige vezels Onderscheid naar kleur: – wit asbest, een serpentijn (chrysotiel) – bruin asbest, een amfibool (amosiet) – blauw asbest, een amfibool (crocidoliet) Asbesttoepassingen in Nederland zijn naar schatting voor 85% wit asbest
Imtech Health & Safety Centre
3
Wat is asbest? •
•
Asbest heeft de volgende gunstige eigenschappen: – bestand tegen zuren en hoge temperaturen – slijtvast, brandwerend, isolerend – goedkoop Vanwege de gunstige eigenschappen is asbest in zeer veel toepassingen gebruikt
Imtech Health & Safety Centre
4
Wat is asbest? Asbesthoudend materiaal is op verschillende manieren verwerkt: • Niet-hechtgebonden of losgebonden: – Asbestvezels kunnen makkelijk vrij komen, omdat ze niet in een ander materiaal zijn vastgezet. Losgebonden asbest moet dan ook altijd afgedekt, gefixeerd of verwijderd worden •
Hechtgebonden: – Asbestvezels gemengd met een andere stof, meestal cement of lijm. Als hechtgebonden asbest niet beschadigd is of wordt, levert het weinig gevaar op voor de gezondheid
Imtech Health & Safety Centre
5
Wat zijn de risico’s van asbest? •
•
Asbest kan het lichaam binnenkomen via: – inademing en – inslikken Alleen ingeademde vezels (van bepaalde afmetingen) kunnen schade veroorzaken
Imtech Health & Safety Centre
6
Wat zijn de risico’s van asbest? •
Bekendste ziekten zijn: – Asbestose (stoflong of fibrose) – Longkanker – Mesothelioom (zeldzame vorm van kanker van het long- of buikvlies)
Imtech Health & Safety Centre
7
Wat zijn de risico’s van asbest? • •
Tussen inademen van vezels en moment waarop ziekten zich voordoen, kunnen tientallen jaren zitten (circa 10-60 jaar) Het risico wordt groter naarmate: – meer vezels worden ingeademd – de blootstelling langer duurt – iemand rookt
Imtech Health & Safety Centre
8
Wat zijn de risico’s van asbest? Kans op longkanker Geen van beiden
1
Roken
10x
Asbest
5x
Asbest en roken
100x
Imtech Health & Safety Centre
9
Wat zijn de risico’s van asbest? Minder risico
Meer risico
hechtgebonden
niet-hechtgebonden
gecoat
ongecoat
heel laten
bewerken
nat
droog
buiten
binnen
Imtech Health & Safety Centre
10
Voorkomen is beter….. Het uitgangspunt moet altijd zijn dat voorafgaand aan de werkzaamheden wordt nagegaan of asbest aanwezig is/kan zijn. Dus bij aanbesteding en/of tijdens de werkvoorbereiding! Een bouwwerk van voor 1994 is altijd verdacht! – Vragen stellen over aanwezigheid asbest – Opvragen inventarisatierapport(en) – Checken of voor Imtech relevante gebouw- en installatiedelen in de rapportage worden benoemd! – Bedacht blijven op ‘verborgen’ toepassingen – Bij twijfel of onduidelijkheden, onderzoek uit laten voeren………(QHSE of Arbodienst inschakelen)
Imtech Health & Safety Centre
11
Asbest herkennen kan niet!
• • •
Asbesthoudend materiaal kun je niet herkennen! Vezelachtige structuur op breukvlakken en bij beschadigingen is slechts een indicatie Uitsluitsel geven of er echt asbest aanwezig is kan alleen na onderzoek met een elektronenmicroscoop
Imtech Health & Safety Centre
12
Asbest herkennen kan niet! •
Kennis van veel voorkomende asbesttoepassingen helpt!
•
Belangrijk is het tijdvak waarin het materiaal is toegepast – van ca. 1945 – 1993 is asbest toegepast – 1977 verbod op spuitasbest – 1985 verbod toepassen niet-hechtgebonden asbest – 1993 algeheel verbod op toepassen asbest
Imtech Health & Safety Centre
13
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – Hard materiaal vezels hechtgebonden – Blootstelling • Spontaan bij zeer verweerd en verouderd materiaal • Bij mechanische bewerking (boren, zagen, schuren etc.)
TIP Asbestvrije vezelcementproducten zijn meestal herkenbaar aan een "NT" vermelding
Imtech Health & Safety Centre
14
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – belangrijkste toepassingen – dakbedekking (golfplaten, vlakke platen, leien, nokken, ventilatiekappen) en boeiboorden
Imtech Health & Safety Centre
15
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – belangrijkste toepassingen – gevelbekleding of -beplating, binnenspouwbladen, spouwplaten langs kozijnen
Imtech Health & Safety Centre
16
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – belangrijkste toepassingen – drink- en rioolwaterleidingen, hemelwaterafvoer, schoorstenen, ontluchting
Imtech Health & Safety Centre
17
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – belangrijkste toepassingen – ventilatie, luchtverwarming, vuilstortkokers (buizen, kokers, pijpen, goten, hulpstukken, platen)
Imtech Health & Safety Centre
18
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – belangrijkste toepassingen – Plafonds, dakbeschotten en stralingsafscherming bij vuurhaarden (achter gevelkachel, rondom schouwen en in convectorputten)
Imtech Health & Safety Centre
19
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – belangrijkste toepassingen – brandwerende wanden en deuren, kruipluiken, vensterbanken en schaamschotten (dikke platen)
Imtech Health & Safety Centre
20
Asbesttoepassingen in de bouw •
Asbestcement – belangrijkste toepassingen – wandelementen (dubbelwandig met messing- en groef); – diverse soorten en vormen reservoirs en (bloem)bakken
Imtech Health & Safety Centre
21
Asbesttoepassingen in de bouw •
Lichtgewicht platen – platen bestaan uit een mengsel van asbest en cement of calciumsilicaat en cellulose. Het asbestgehalte is hoger dan dat van asbestcement: 25 tot 40% en is meestal bruine asbest – Blootstelling • Lichtgewicht isolatieplaten zijn zacht en de vezels laten gemakkelijk los, zeker als het materiaal is verouderd
Imtech Health & Safety Centre
22
Asbesttoepassingen in de bouw •
Lichtgewicht platen – belangrijkste toepassingen – Plafondtegels – Ketelommanteling – Brandwerende bekleding (bijv. in meterkast en op brandwerende deuren) – Zwevende vloeren
Imtech Health & Safety Centre
23
Asbesttoepassingen in de bouw •
•
Isolerende en afdichtende producten – in de meest uiteenlopende vormen toegepast, variërend van dekens uit pure asbestvlokken tot mengsels met andere isolatiematerialen zoals bijvoorbeeld kurk en vilt. Het asbestgehalte kan variëren van 10 tot (nagenoeg) 100% Blootstelling • Vezels laten doorgaans gemakkelijk los, zeker als het materiaal is verouderd
Imtech Health & Safety Centre
24
Asbesttoepassingen in de bouw •
Isoleren en afdichten – belangrijkste verwerkingsvormen – Spuitasbest • als brandwerende bekleding op staalskeletten en andere dragende staalconstructies • als isolatie op leidingen • als akoestische spuitlagen op plafonds en wanden
Imtech Health & Safety Centre
25
Asbesttoepassingen in de bouw •
Isoleren en afdichten – belangrijkste verwerkingsvormen – Vilt en papier; • als viltbanen onder de vloerbedekking of als onderlaag van vloerbedekking met een vinyllaag; • als brandwerende platen van asbestkarton (branddeuren, ketelommanteling, brandkasten); • als brandvertragende bekleding van spaanplaat
Imtech Health & Safety Centre
26
Asbesttoepassingen in de bouw •
Isoleren en afdichten – belangrijkste verwerkingsvormen – Weefsel en koord • afdichtingen van aansluitingen van rookgasafvoeren op schoorstenen en verbindingen van pijpsegmenten
Imtech Health & Safety Centre
27
Asbesttoepassingen in de bouw •
Isoleren en afdichten – belangrijkste verwerkingsvormen – Weefsel en koord • bij leidingdoorvoeren door wanden en in voegen, sponningen en kozijnaansluitingen • tussen ophangbeugels leidingen • als afdichtband bij verplaatsbare scheidingswanden
Imtech Health & Safety Centre
28
Aandachtsgebieden Imtech •
Stookplaatsen – Ruimte bekleding (platen of spuitasbest) – Pakkingen in stookketels – Dichtingsvoeg voor stookketeldeur – Warmte-isolatie boilers en waterleidingen – Schoorsteenkanalen in asbestcement – Flensdichtingen, leidingen, branders – afvoerpijpen
Imtech Health & Safety Centre
29
Aandachtsgebieden Imtech •
Schachten en technische ruimten – Ruimte bekleding met platen – Brandwerende kleppen/afdichting – Isolatie van elektriciteitskabels – Brandwerende platen / vlamschotten
Imtech Health & Safety Centre
30
Toch asbest tijdens het werk? • • • •
In overleg met leidinggevende werkzaamheden stoppen en eventueel plaats markeren contact opnemen met QHSE of Arbodienst (en monster laten nemen) Maatregelen worden genomen op grond van uitslag monster Eventuele blootstelling melden bij QHSE, middels risicomeldingsformulier Incident wordt onderzocht en mogelijke blootstelling wordt geregistreerd
Imtech Health & Safety Centre
31
Meer weten? Bekijk de volgende documenten op onze website: themadossier asbest: • Beleid Imtech – Verbod op werken met asbest • Informatieblad ‘Asbest’ • Toolboxmeeting ‘Vragen over asbest’ • Asbesttoepassingen: Industrial, Infrastructural en Marine
Vragen stellen? • Raadpleeg uw QHSE-afdeling • Mail naar
[email protected] of bel 010 429 61 35. Imtech Health & Safety Centre
32