INTERVIEW
INTERVIEW De stad als arena voor sociaal-ecologische strijd. Interview met Erik Swyngedouw Pascal Debruyne en Stijn Oosterlynck ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱǯȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱȱȱǯȱȱ ¢ ȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ principe van het politieke. ȱȱȱȱȱȱħǵ Swyngedouw:ȱȃȱȱȱȁŝŖǰȱȱȱȱ ȱȱǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ǯȱ £ȱ ȱ ȱ Êȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ Ĵǯȱ ȱ ȱ ȱħȱȱħȱȱȱȱȱȬȱ¡ǰȱ ȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ǯȱ ȱȱDas Kapital wel gelezen, ȱȱȱȱ ȱȱħȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ¢ǰȱ£ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ǯȱȱ ȱ vecht voor sociale en emancipatorische verandering, doe je dat niet in de korenvelden ȱǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱħȱȱ ȱȱǯȱȱȱ ȱȱħȱħȱħȱȱȱǻǼǰȱ ȱȱħȱȱ ¢ȱȱȱǯȱ ȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱ ǯȱǰȱȱȱȱȱǰȱȱ£ħȱ¢ȱºȱ ǰȱ ȱ ȱ £ ȱ ěȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱǯȱȱȱȱħȱȱȱȱ ȱȱħȱ ǯȱȱħȱǰȱȱȱǰȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ£ħȱȱ ȱ £ȱ ħȱ ǯȱ ħDZȱ ȱ ȱ ȱ ȱ staten blokkeren de ontwikkeling van minder ontwikkelde staten, maar voeren er ħħȱȱȱȱȱȱȮȱǯȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱǯȄ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǵ Swyngedouw:ȱȃȱȱȱȱȱȱȱȱǯȱȱ meest positieve ontwikkelingen, zoals technologische en sociale innovatie, maar ook de
32
Oikos 42, 3/2007
INTERVIEW
ȱȱȱȱěǰȱ£ȱȱȱǰȱȱȱȱǯȱ ȱȱ£ȱȱȱȱħħȱȱĞȱȱħȱȱǰȱȱ ȱȱ£ ȱȱȱȱȱ¡ȱȱ£ȱǯȱȱȱȱȱ ȱȱ ȱȱȱȱ ǯȱȱĞȱȱȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ħȱ ǯȱ ȱ ȱȱȱȱĴȱȱȱȱħȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱǯȄȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȁȂǯȱ ȱȱȱȁȂȱȱȱ ȱȱȱȱǵ Swyngedouw:ȱȃ ȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ǯȱȱȱħȱȱȱ ȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱ¡ȱȱȱȱȁŞŖȱǯȱ ȱ ¡ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭęȱ ȱ werden bekritiseerd omdat deze visies alles herleidden tot de economie – een terechte ǯȱȱ ȱȱȱ¡ȱ ȱȱȱȱȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ħǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱǯȱ ȱȱȱȱȱȱ ȱȱħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ De herschaling van de staat is volgens ȱȱȱȱȱęºȱ¢ȱ mij in wezen een strategie om de ǯȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ liberale democratische rechtstaat te vond ik de discussie die daar toen over gevoerd werd ondermijnen. ǯȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱ ħȱ ǰȱȱȱȱȱĚȱ ȱȱȱȱȱǯȱ ȱ ȱȱȱȱȱ eens, gewoon al omdat men de globalisering beschreef als een anoniem systeem en er ȱȱȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱȱ ħȱ ȱǰȱȱ ȱǯȱǰȱȱ en beleidsinstrumenten worden, op een bewuste manier, door concrete politieke ȱ ȱ ȱ ǻȱ ȱ ǰȱ £ȱ ȱ Ǽȱ ȱ ȱ ȱ ǻȱ Ȃȱ ȱ Ǽȱ ǯȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱǯȱȱȱħȱȱȱ £ȱ ħǰȱ ħȱ ħȱ ȱ Ȃȱ ȱ ǯȱ ȱ £ħȱ ȱ ħȱ ȱ ǰȱ ȱ £ȱ £ħȱ ȱ ȱ ǯȱȱ£ȱȱ ȱȱȱȱǰȱȱ georganiseerd als netwerken, die zorgen voor nieuwe relaties tussen bestuurders en ǯȱȱȱȱȱȱȱȱħȱȱ £ȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱħǯȱȱȱȱȱȱ reconversie illustreerde hoe de machteloosheid van overheden door die politieke ȱ£ȱ ȱǯȄ
ȱ£ȱħȱȱȱȱȱȱȁȂǰȱȱȱ£ȱºȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱ£ȱȱȁ Ȃǵ Swyngedouw:ȱ ȃȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ £ħȱ ȱ Dzȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ££ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ĝǯȱ Ĝȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
33
INTERVIEW
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ £Ĵȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱǯȱ ȱȱȱ£ħȱȱºȱȱǯȱ ȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ £ħȱ £ħȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱħȱȱȱǯȱȱȱȱȱ£ȱħȱȱ in een horizontale ruimte? Op welke schaal reguleren we eventuele problemen en ȱȱȱǵȄ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ ȱȱȱ ȱȱȱȱħȱȱȱȱ ȱǯȱȱ ȱ£ȱȱȱȱȱȱȱ ȱǰȱ£ȱǰȱȱȱǯȱȱȱĞȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱǵ Swyngedouw:“Deze veranderingen gebeurden tegen de achtergrond van de dubbele ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȁŝŖȱ ħȱ ǯȱ ȱ waren onvoldoende, de werkloosheid was en is nog steeds hoog en de traditionele ȱȱȱȱ ȱȱȱěǯȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ DZȱ ǰȱȱȱǯȱ ȱȱȱȱ£ħȱǯȱ ȱȱħȱȱȱħȱȱ£ħǯȱ ȱȱǰȱ £ȱȱ ȱ ǯȱ ȱȱ ȱ ħȱȱȱȱȱǯȱ ȱ Ğȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ £ȱȱ ǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȁȂȬǰȱ ȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ innovatie en ondernemerschap worden gestimuleerd, de verzorgingsstaat wordt ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ǰȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ħǯ Deze economische en politieke veranderingen hebben enorm zware gevolgen ȱȱǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱ£ǯȱȱȱȱ ħ ȱȱȱȱȱȱ ȱȱ ȱǰȱȱȱȱ ȱȱȱħȱȱȱȱ£ǯȱ ȱ ȱĞȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ Ȯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ħȱ ȱ ȱ ££ȱ £ȱȱȱ£ȱ£ȱȱǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱ£ȱȱȱȱȱȱǯȱ ȱęȱ£ȱȱȱȱȱȱǯȱ ȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱȱ£ħǯȱȱȱȱȱȁȱȂȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȁȂǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱȱ ȱȱǯȱȱ¢ȱȱ ȱ ȱȱěȱǰȱ ħȱȱ ȱ ǯȱȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ħȱ ȁȂȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħǯȱ ȱ ȱȁȱȱȱȱ£Ȃȱȱȁȱȱ£Ȃǯȱȱħȱȱȱȱħȱ
34
Oikos 42, 3/2007
ȱħĞȱȱǰȱĚȱȱȱȱȱħȱȱȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ǻȱ Ǽȱ ȱ ȱ ħȱȱȱǯ Swyngedouw:ȃ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ Ğȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱȱȱȱħȱȱȱȱȱȱȱ ȱ ǰȱȱȱȱȱȱħȱȱȱ ǯȱ ȱ ȁȂȱ ȱ £ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ £ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ £ǯȱ ȱȱȱȱ£ȱȱȱDzȱȱȱȱħȱħǯȱȱȱȱ ȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱ ǯȱȱĞȱȱȱȱȱȱ ȱȱ ȱȱȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱǯȱ¡ȱ ȱȱȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱȱ£ħǯȱȱȱºȱȱħǯȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱ Ambassade opgericht die een thuishaven werd voor Ȭǯȱȱȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ legale schemerzone (diplomatisch gebied) die uitgebuit kan worden voor nieuwe, ȱ¡ǯȱȱȱ¡ȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱħȱ ȱ ȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱ ȱȱǯȄ
INTERVIEW
ȱ¡ȱ ħȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱǰȱ ȱȱȱȱȱǯȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱȱȱȱȱȱ ħȱ ȱȱȱȱ ȁ£ȂȱǯȄ
ȱȱȱȱ¡ȱȱȬȱȱ ȱȱȱ ȱǵ Swyngedouw:ȃȱȱ ħȱȱĚħȱȱ £ȱȱȱȱ ǰȱȱȱ ȱȱ ȱȱȱ ȱȱǯȱ ȱȱȱ¡ȱħȱħȱȱĠȱȱȱ ȱȱȱ ȱħȱȱȱȱǯȱ ȱȱȱ ȱ£ħǰȱ£ȱȱȱȱȱȱĚȱǯȱ ȱȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱȱ ȱȱÊȱȱȱȱȱǯȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ideale homogene Vlaamse samenleving naar voren en schrikken er niet voor terug het ȱħȱȱǯȱ ħȱȱȱȱȱ Door haar complexe politieke en insti- ȱ ȁȱ ħȂȱ ǰȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ tutionele structuur vertoont Brussel ȱȱȱȱDZȱȱǯȱ veel van die gaten en breuklijnen waar Door dat verhaal niet in vraag te stellen wordt politiek we kunnen ontsnappen aan de tota- ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħǯȱ ȱ ȱ liserende logica van kapitalistische je op alle niveaus ontelbare organisaties die opstaan voor verandering, gaande van progressieve ecologisten ontwikkeling in steden. ȱȱȱǯȱȱȱħȱ££ȱ
35
INTERVIEW
ȱȱ£ȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱȱ£ħǰȱ £ȱ ȱ ǰȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ęºȱȱȱȱȱȱȱȱħǯȱȱȱħȱ ȱȱȱȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱęȱ ȱȱ ȱȱ ȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱħȱȱ ȱȱǯȄ ȱȱ ȱĞȱȱȱħȱȱǯȱ ħȱȱȱȱ ȱȱȱ ȱȱȱȁȂȱȱ ǵȱ ȱȱ ȱȱȱ ǵ Swyngedouw:ȃȱ ȱȱȱĞȱȱȱǰȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱ ȱȱȱǰȱȱȱȱħĞȱ ȱħǯȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱ£ǯȱ ȱȱ£ȱȱȱȱȱħȱȱȱ ǯȱȱȱȱȱȱħȱȱȱǯȱȱ ħ£ȱȱȱǯȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱȬȱęǯȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱȱȱǯȱȱȱȱ ȱ£ȱȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱħȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱȱ ȱȱȱȱȱǯȱȱȱ ȱȱȱ ħȱȱȱȱȱȱȱ£ȱȱȱȱȱǯȄ
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱǵȱ ȱȱħȱ£ȱȱ ¢ȱȱȱȱ ǵȱ Swyngedouw:ȱ ȃ ȱ ȱ ȱ Êȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ metabolisch vehikel, als een immense materiële accumulatie van getransformeerde ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȁȂȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ¢ȱȱȱȱȱǯȱȱȁȂȱȱȱħȱ ħȱ ǰȱ ȱ Ȭ¢ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ Ȭ ȱǯȱȱȱȱȱĜȱȱȱȱȱȱ·ȱȱȱǯȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ĝȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ħ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ DZȱ ȱĜȱȱȱȬȱȱȱȱȱ ȱǰȱȱ ecologische transformaties in agarische gebieden, ontbossing, de arbeidsverhoudingen ȱ ȱ ĜȬǰȱ ħȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ǰȱ£ǯǯǯǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱħȱħȱ ȱ£ȱȱȱȱǰȱȱȱȱȱȱȱȱĞȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ğǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱȱȱȱ ǯȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ǯȱ ħȱ £ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ǯȱ ȱ aan drinkbaar water of goede sanitaire voorzieningen is de hoofdoorzaak van
36
Oikos 42, 3/2007
INTERVIEW
ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ğȱ De klimaatspolitiek vandaag gaat in door watergebrek is vele malen groter dan zelfs de eerste plaats over het veilig stellen van meest negatieve voorspellingen van de gevolgen van ǯȱ ȱ £ħȱ ȱ de duurzame ontwikkeling van een ħȱ ȱ ȱ Ȭȱ ǯȱ ǰȱ ȱ fundamenteel onrechtvaardig kapitaȱ ħȱħȱ£ȱȱ ¢ȱȱȱȱȱ listisch-ecologisch systeem. ħȱǰȱȱȱȱ ȱȱħ ȱȱȱ ħȱ ȱ ȁħȂȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱȬȱȱȱȱ ǯȱȱȱȱȱ van dorst, alleen de machtelozen sterven door een gebrek aan rechten op de natuur, in ȱȱ ǯȱ ȱ£ȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ¢ȱǻȱȱȱ ȱȱȱħǼȱȱȱȱȱȱȱȱǰȱ ȱ ȱ ȱ ęºȱ Ģħǯȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱȱěȱȱ ȱȱȱǻȱȱǼǰȱȱ ȱȱȱȱȱħȱȱȱȬȱȱ ȱȱǯȱ ȱ ȱ ··ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ Ğȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ DzȱȱȱȱħȱȱȱȱȱȱħȱȬ¢ȱ ǯȱȱȱħȱȱȱħȱȱȱȬȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȮȱȱħȱȱħȱȱ£ȱȱ ȱȱȱȱǯȱȱȱ··ȱȱȱȱȱȱħȱȱ ȱ ȱȱȱȱ··ȱȱȱȱħȱȱĴħȱȱȱȱȱǰȱȱ ħȱȱȱȱȱȱȱ¢ȱǯȱȱȱȱĴȱ ȱ ȱȁȂȱȱȱħȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱ ǯȱȱȱȱȱȱȱħȱȱ voor miljarden wereldburgers die moeten leven met een schaarste die echter niet door ȱȱºȱ ǰȱȱȱħȱȱȱȱǯȄ ȱ£ȱȱȱȱȱ£ȱȱȱǰȱ£ȱȱȱȬ¢ȱ £ȱȱȱȬ¢ȱȱȱǰȱȱȱȱȱȱȱȱȱ ħȱħȱȱěȱ£ǵȱ ȱȱȱȱǵȱ Swyngedouw:ȱ ȃȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ǰȱ ħȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ǰȱ ȱ hedendaagse malthusianisme dat eigen is aan delen van de ecologische beweging ȱ ȱ ǯȱ ǰȱ ȱ ȱ ħħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱħȱ ȱ£ȱȱȱȱ£ħȱȱȱ£ȱ ħ£ȱ£ħȱ ȱȱȱ ǯȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ŷȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱřŖȱȱŗŖŖȱǯȱȱȱȱȱ£ȱȱǻȱȱȱ Ȭȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ £ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱǼǯȱ ȱȱȱȱ ȱȱȱȱ ȱȱȮȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ŷȱ ǻȱ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱ¢ȱ ǼȱȱǰȱȱȱȱħȱȬȱ ȱȱȱȱ ȱȱǯȱȱȱȱ gaat in eerste plaats over het veilig stellen van de duurzame ontwikkeling van een ȱȱȬȱ¢ǯȱ Ik stel daartegenover dat de huidige onrechtvaardige en ondemocratische
37
INTERVIEW
ȁȂȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ £ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ŷȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ Ǽǯȱ ȱ ben ervan overtuigd dat het gemeengoed worden van het klimaatsverhaal weinig Ȭȱ ȱ ȱ £ȱ £ȱ ǰǯȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ een herintroductie van kernenergie (en dit is reeds bezig overal ter wereld en komt ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ħǼȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ħȱ Ȭ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ǰȱ £ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱȱȱǯȱ ħȱȱȱȬȱȱȱȱȱȱȱȁ£Ȃȱ ȱȱºȱȱǻȱȱ ȱ£ħǼȱȱȱȱȱȱ£ħȱ¡ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ te produceren, dat betekent een steeds toenemende metabolisering van de natuur ȱ ȱ ǯȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱ¡ǯȱȱȱȱȱȱ¡ȱȱȱȱȱ ȱ¢ȱȱȱ£ǯȱȱȱ¢ȱȱȱ¢ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ¢ȱ £ȱ ǯȱ ǰȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ is even sterk in het veranderen van de grenzen, en in het stelselmatig verplaatsen ȱȱǯȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ het energieverbruik zal doen afnemen (daar kan kapitalisme niet mee om), maar de ȱ£ȱǯȱ ȱȱȱ£ȱȱŶȱȱȱ ȱȱȱǻȱħȱ¡Ǽȱȱǯȱȱȱħȱ pleidooi voor de ecologische beweging om zich niet blind te staren op de nochtans reële milieuproblemen, maar op de sociaal-ecologische verhoudingen en politieke ȱȱȱǰȱ£ǰȱȱȬ£ȱ¡ȱºǯȱȱȱ een politieke mobilisatie rond een politiek project, een dat radicaal de kapitalistische
Erik Swyngedouw
38
Oikos 42, 3/2007
ħȱȱȱȱDZȱ ȱȱ£ȱȱȱȱȱ ħǰȱȱ£ȱȱȱȱȱǵȱ ȱȱȱ ȱȱ ȱħȱȱȱȱȱȱȱȱħǯȱ Swyngedouw:ȱȃȱȱħȱȱȱȱȱħȱȱȱȱ ȱǯȱȱȱȱħǯȱȱȱȱȱǻȱȱ ȱ voor het recht op een deel van de natuur in de vorm van vlees, bakstenen, wagen, ǯǯǯǼǰȱȱǻȱȱȱȱȬȱǼȱ ȱ ħȱ ǻȱ ȱ ȱ ȱ Ğȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ħȱ ȱ ǯȱ ħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭ¢ȱ ȱȱȱȱȱȱȁħȂȱħǰȱȱȱȱȱȱȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ǽǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ £ǯǯǯȱ £ħȱ ȱ ȱĚȱȱȱȱȱȱȁȂȱȱǯȱȱȱȱ£ȱ ȱȱȱħȱȱħȱȱȱȱȱǯȱȱ¢ȱȱǻ£ȱ ȱħǰȱŘȱȱħȱǼȱ ȱěȱȱěȱȱȱ ȱȱħǰȱȱȱȱȱǻ£ȱȱȱ£ȱǼǯȱȱȱ ȱȱȱĞȱȱȱȱȱ ȱȱDzȱěȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ġȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǻȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ǽȱ ȱ Ȭħȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱħǯȱǰȱ£ȱȱȱȬħȱȱǻ£ȱ Ŷǰȱħǰȱ ǰȱǰȱ£ǯǯǯǯǼȱȱȱȱȱ£ȱȱȱȱ van hun plaats, rol, en positie binnen de sociaal-politieke netwerken die het politieke ȱ£Ĵȱȱǯȱȱȱȱ ǰȱȱ¢ȱȱȱȱ ȱȱ£ ȱȱǰȱȱȱȱȱȱħDZȱȱȱ van de sociale constructie van het gewenste milieu is de fysieke productie van een concrete materiële en sociale ruimte, een productie die plaats vindt doorheen het ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȄ
INTERVIEW
ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ȱ ħȱ ǯȱȱȱȱȱȱ£ȱȱȱȱȱȱȱȱȱ politieke actie in een wereld die grotendeels gestuurd word door een postpolitieke ȱǯȄ
BIO ȱ ¢ȱ ȱ ęȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling (CDO) in Gent, lid van de ecologische denktank Terra Reversaȱȱǯȱ ħȱ¢ȱȱȱȬȱ£ȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱ¡ȱȱȱȱȱȱǰȱ ȱȱħȱȱǻǼȱȱȱ ǯ
39
