JACHT ONZE JACHTAUTEUR Voor ONZE HOND schrijft Koos Blom, op de foto samen met een jonge Chesapeake Bay Retriever, een reeks artikelen over jacht en jachthonden. Koos is sinds begin jaren tachtig actief in de jachthondensport. Samen met zijn vrouw jaagt hij met Golden Retrievers, Chesapeake Bay Retrievers en Engelse Cocker Spaniels en verzorgen zij het hondenwerk bij diverse jachtcombinaties. Qua wedstrijden ligt zijn hart bij de veldwedstrijden: ’Die staan het dichtst bij de echte praktijkjacht’. Samen met zijn vrouw doet hij puppytesten door heel het land en verzorgen zij lezingen en workshops met praktijktraining. Koos Blom is keurmeester voor jachtproeven, -testen en -wedstrijden bij Retrieverrasverenigingen, en hij keurt regelmatig in binnen- en buitenland.
Uitgebreid trainingsmateriaal voor de jachthondensport Naast de vorige maand besproken basistrainingsmaterialen zoals een dummy, fluit, dummytas en dergelijke zijn er nog veel meer leuke en interessante trainingsmiddelen...
ker. Een goede hond zal meerdere dummies kunnen markeren. Met de juiste training kan men de hond zelfs leren welke dummy eerst, en welke laatst gehaald wordt. Daarom is het belangrijk dat de hond zich goed leert focussen als er iets valt, en die valplek onthoud. Dát is markeren!
TEKST EN FOTO’S: KOOS BLOM
en dummy-launcher, speciale dummies voor het markeren, een hazenbaan en fazanten-launcher om verleidingen na te bootsen die men ook tijdens een echte jacht tegen kan komen. Voor sommige apparaten moet men een verlof van de politie hebben. Door deze speciale trainingsmaterialen wordt de training boeiender en de basis van de hond een stuk breder. En hoe breder de basis des te groter is de kans op succes.
E
MARKEREN Markeren wil zeggen dat de hond de dummy of het wild ziet vallen en ver68 onze HOND 10/2005
volgens de valplaats onthoud. Als men de hond na enige tijd uitstuurt om te apporteren, moet hij duidelijk aangeven nog te weten waar de valplek is. De ene keer kan men de hond direct sturen, maar een andere keer zal men enige tijd moeten wachten. Dan wordt het geheugen van de hond, maar ook van de baas, op de proef gesteld. Vooral als er in die tussentijd meer dummies vallen en door andere honden worden gehaald. Als men de markeeroefening doet op kort gemaaid gras over 40 meter zal dat niet zo’n probleem opleveren. Maar in een weiland met 40 cm hoog gras wordt het al een stuk moeilij-
• Goed zichtbaar en ook hoorbaar. Men kan eenvoudig twee losse linten aan een dummy bevestigen voor hetzelfde effect.
JACHT dummy. Daardoor blijft de dummy langer in de lucht. Op die manier heeft de hond meer tijd zich te focussen op de dummy. Het geflapper van de linten zorgt er verder nog voor dat de dummy ook hoorbaar is.
• Het dummy-launcher apparaat.
• Voor de minste terugslag dient men de launcher op deze wijze te bedienen.
MARKEER DUMMIES In het vorige artikel werd de standaard één ponds dummy besproken. Wil men een hond leren focussen op een dummy, dan is bij het markeren het moment dat de dummy door de lucht vliegt erg belangrijk. Werpt men een donkere dummy tegen een donkere achtergrond dan is deze moeilijk zichtbaar. Werpt men een lichte dummy tegen een heldere lucht is deze ook moeilijk zichtbaar. Daarom zijn er dummies in de handel die aan de bovenkant wit, en aan de onderkant zwart zijn. Tevens zijn er twee brede linten, zwart en wit, bovenaan de dummy bevestigd. Deze markeerdummy is een stuk lichter dan de standaard één ponds
DUMMY-LAUNCHER Een handig hulpmiddel bij het markeren is de dummy-launcher. Hiermee schiet men een dummy over grote afstand weg. Afhankelijk van het type dummy kan dit ruim 100 meter zijn. Extra accessoire voor de launcher is een soort buis die over de loop geplaatst kan worden en waarmee men twee tennisballen tegelijk kan wegschieten. Men kan de dummy-launcher het beste als volgt gebruiken. Plaats de dummy over de loop. Onder in de loop stopt men een patroontje. Vervolgens trekt men de slagpin naar achteren. Wanneer men de slagpin loslaat, ontploft het patroontje en schiet de dummy weg. Dit geeft een behoorlijk schelle en harde knal. Voor de launcher en de munitie heeft men een verlof van de politie nodig. Daarnaast moet men een schriftelijke toestemming van de terreineigenaar hebben om op het betreffende terrein de launcher te mogen gebruiken.
ALARMPISTOLEN Om de hond aan het schot te laten wennen kan men een alarmpistool aanschaffen. Deze zijn er in allerlei soorten, maten en kalibers. Het is raadzaam om voor de aanschaf eerst contact op te nemen met de politie (afdeling bijzondere wetten). Hier kan men alle informatie krijgen over de regelgeving betreffende het voorhanden mogen hebben van alarmpistolen, bijbehorende munitie en de locaties waar deze wapens gebruikt mogen worden. De toegestane alarmpistolen die men zonder verlof voorhanden mag hebben moeten aan drie voorwaarden voldoen. Te weten: 1) geen loop of een kennelijk verkorte, geheel gevulde loop hebben; 2) zodanig zijn ingericht dat zij uitsluitend knalpatronen van een kaliber niet groter dan 6 mm kunnen bevatten, 3) waarvan de ligplaats van de patronen en de gasuitlaat loodrecht staan op de loop of de lengterichting van het wapen. Daarnaast moet men te allen tijde schriftelijke toestemming van de terreineigenaar hebben om het alarmpistool dáár te mogen gebruiken. Om zeker te zijn dat men niet in overtreding komt, is het raadzaam altijd eerst contact op te nemen met de politie afdeling
• Links: Een klein 6 mm alarmpistool mag men, mits aan drie voorwaarden voldaan, zonder verlof hebben. Rechts: Een zwaar 9 mm alarmpistool, waar men voor het wapen en de munitie een verlof nodig heeft. 10/2005 onze HOND
69
JACHT
• De drieling dummy. bijzondere wetten. Eind juli werd bekend dat de regels voor het wapenbezit vanaf augustus 2006 strenger worden. DRIELING DUMMY Bij het apporteren kan de hond de dummy op diverse plaatsen vasthouden. Sommige honden hebben de dummy zelfs als een sigaar in hun bek. Echter de dummy is het best in balans als de hond deze in het midden vast heeft. Om een hond dat te leren is er een zogenaamde drieling dummy. Deze bestaat uit een zware midden-dummy, waarbij aan beide kanten een dummy is bevestigt. Het totale gewicht van deze drieling dummy is ongeveer 3,5 kilo. De eerste keer als men deze dummy laat apporteren zal de hond er vreemd bij staan te kijken. Na enige aanmoediging zal hij meestal de buitenste dummy oppakken. Op het moment dat de hond de dummy terug wil brengen slepen de andere twee ook mee. De kans is hierbij groot dat de hond met z’n poot op één van deze twee slepende dummies gaat staan, waardoor hij als het ware de dummy uit z’n bek trekt. Laat de hond dit zelf uitzoeken. Help 70 onze HOND 10/2005
hem zo min mogelijk. Op een gegeven moment zal de hond ontdekken dat de beste plek om vast te houden en te dragen de middelste dummy is. Hij voelt dat alles in balans hangt. Dit is belangrijk, want komt men in een situatie waarbij de hond een groot haas moet apporteren, dan heeft hij geleerd wáár de beste plek is om vast te pakken en te dragen.
VAN DUMMIES NAAR WILD In de jachthondentraining komt het moment dat de hond wild moet apporteren. Het beste is om eerst de dummy van enkele vleugels te voorzien. Maar hoe kan men daar aankomen? De eenvoudigste manier is een pas doodgereden fazant of eend langs de kant van de weg te gebruiken. Maar ook een jachtopzichter of jager uit de buurt kan misschien helpen. Laat de vleugels eerst goed drogen. Wanneer ze goed droog zijn bindt men ze stevig om de dummy heen. Het is makkelijk meerdere dummies te hebben. Werp eerste een paar keer een gewone dummy weg, gebruik daarna pas de vleugeldummy. Als de hond vlot de vleugeldummy apporteert kan men overstappen naar echt wild. Men gebruikt hier meestal koud dood wild voor. TIP: Gebruik bij de eerste keer liever geen houtduif. Deze laat snel veel veren los die kunnen achterblijven in de bek van de hond. Dit kan een nare ervaring zijn waardoor de hond
• Bij de overstap van de dummies naar wild kan men het beste eerst een paar vleugeltjes om de dummy binden.
JACHT
• De complete hazenbaan.
• Door aan het groene touw te trekken gaat het tuinheksluitinkje open waardoor het zwarte elastiek het ’haas’ laat wegrennen.
haring in de grond en bind het uiteinde van het elastiek er stevig aan vast. Aan het andere uiteinde van het elastiek bevestigt men de hazendummy. Vervolgens rekt men het elastiek zo ver mogelijk uit. Daar steekt men de pin met tuinheksluitinkje in de grond. Vervolgens stopt men de sleutelring van de hazendummy in de sluiting en bindt men een touwtje van ongeveer 20 meter aan de sluiting. Wanneer men aan het touwtje trekt, gaat de sluiting open, waarna het ’haas’ wegrent. Zoek een weiland met gras van ongeveer 30 cm hoog en zet de hazenbaan op scherp. Leg het touwtje dusdanig neer dat men deze eenvoudig kan oppakken. Haal de hond op en laat deze netjes volgen. Nu weet men wat er gaat gebeuren, en kan men extra alert op de hond zijn als het haas ’wegrent’. Dit soort trainingsmateriaal maakt het extra spannend.
FAZANT-LAUNCHER Een ander leuk apparaat is de zogenaamde fazant-launcher. Dit apparaat werpt middels twee krachtige veren een dummy de lucht in. Het principe is simpel. Twee sterke veren worden onder spanning gebracht als men de dummy erin stopt. Door een palletje erover wordt alles onder spanning gehouden. Via een ontgrendelingsmechanisme kan men de dummy eruit laten vliegen. Hiermee bootst men de volgende situatie na. Op 70 meter voor ons is een fazant gevallen. Men stuurt de hond erheen om deze op te halen. Onderweg stoot de hond een gezonde fazant op. Deze kan de hond zo erg afleiden dat hij totaal niet meer weet waar de eerste fazant is gevallen. Nu in de training: Een helper staat 70 meter voor ons, schiet een keer en werpt een dummy. Ongeveer 15 meter schuin voor ons staat de fazant-launcher met een
later een hekel aan wild krijgt. Om dit te voorkomen kan men een oude panty om de duif heen doen. SPECIALE VERLEIDINGEN Komt men ooit in de gelegenheid echt mee op jacht te gaan is het belangrijk dat de hond in de training al met heel veel situaties heeft kennis gemaakt. Op een echte jacht kan er plots vlak voor ons een haas opspringen en wegrennen. Het is dan niet de bedoeling dat de hond daar direct als een raket achteraan gaat. Om de hond in dit soort situaties te trainen is de zogenaamde hazenbaan. Een hazenbaan bestaat uit de sluiting van een tuinhekje op een metalen pin, een lang stuk elastiek, een tentharing en een dummy met een hazenvacht eromheen. Aan het touwtje van de dummy is een sleutelring bevestigd. Men steekt de tent-
• Fazant-dummy en eend-dummy, voor ons net echt, maar door de vleugels om de eend ruikt deze eendendummy ook naar eend en niet naar kunststof... 10/2005 onze HOND
71
JACHT
• Wanneer men de dummy omlaag duwt komen de twee veren aan de voorkant onder spanning.
• Door aan het groene touwtje te trekken ontsluit men de vergrendeling en schiet de dummy omhoog.
dummy erin. Men stuurt de hond om de geworpen dummy te halen. Wanneer hij in de buurt van de launcher komt trekt men aan een touwtje en de dummy schiet omhoog. De eerste keer zal de hond dusdanig afgeleid zijn dat hij de eerste dummy totaal niet meer weet. Men moet dit apparaat in het begin dan ook niet in de lijn van de inzetplaats en de dummy 72 onze HOND 10/2005
plaatsen, maar minstens 30 meter daarnaast. Veel van dit soort materiaal kan men ook vinden op het internet. Op de Amerikaanse website www.retrieverworld.com staan veel noviteiten op het gebied van jachthondentraining en -materialen. EEND / FAZANT DUMMY Een product dat onder andere door
deze site naar Europa is overgewaaid zijn de zogenaamde foamdummies. Deze zijn van een soort foam en hebben de vorm van een eend of fazant. Wanneer men deze dummies aanschaft is het raadzaam er vleugeltjes omheen te binden. De reden is als volgt: wil men verder in de jachthondensport zal men steeds vaker met nagebootste jachtsituaties te maken krijgen. Bijvoorbeeld een eendenjacht waarbij plastic lokeenden in het water drijven. Met een schot werpt een helper vanuit het riet een dummy tussen de plastic lokeenden. De hond moet dan de dummy apporteren en niet de plastic lokeenden. Voor de hond ruikt een plastic lokeend naar kunststof. De geur van de dummy zal hij dan ook snel herkennen tussen deze plastic eenden. Werpt men nu een foameend tussen de plastic lokeenden dan maakt men het onbewust voor de hond erg moeilijk. Hij heeft geleerd géén kunststof lokeenden te apporteren. Maar nu werpt men een plastic dummyeend tussen de plastic lokeenden. Door een paar echte eendenvleugeltjes om de foameend te binden wordt alles weer duidelijk voor de hond. Zonder vleugeltjes is het voor een hond namelijk onbegrijpelijk wanneer men hem straft als hij de lokeend meebrengt in plaats van de foameend. Hij ruikt geen verschil: er drijven een paar plastic dingen en er valt ook een plastic ding bij. Wij mensen leven voor een groot deel in een visuele wereld, en zien in de foameend de vorm van een eend. De hond leeft voor een groot deel in een geurenwereld en ruikt alleen maar een stuk plastic. Soms kunnen het maar hele simpele dingen zijn, waardoor de hond in de fout gaat. En bijna altijd blijkt de voorjager de schuld te zijn van de fout die de hond maakt!
