Tweede Kamer der Staten-Generaal
2
Zitting 1980-1981
13 969
Perspectievennota Zuid-Limburg
IMr. 73
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN
De vroegere stukken zijn gedrukt in de zittingen 1975-1976,1976-1977, 1977-1978,1978-1979 en 1979-1980.
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 's-Gravenhage, 26 januari 1981 Hierbij bied ik u de conclusies aan die in het overleg dat op 23 januari jl tussen de Regering en het provinciaal bestuur van Limburg is gehouden over het Perspectievennotabeleid, zijn bereikt. De Minister van Economische Zaken, G. M. V. van Aardenne
2 vel
Tweede Kamer, zitting 1980-1981, 13 969, nr. 73
1
RESULTATEN OVERLEG REGERING EN PROVINCIAAL BESTUUR V A N LIMBURG OP 23 J A N U A R I 1981 IN DEN HAAG. N I E U W GEMAAKTE AFSPRAKEN Investeringspremieregeling In de Nota regionaal sociaal-economisch beleid 1981 t / m 1985 die b i n n e n enkele weken aan de T w e e d e Kamer zal w o r d e n a a n g e b o d e n , w o r d t een aanpassing van de I n v e s t e r i n g s p r e m i e r e g e l i n g (IPR) a a n g e k o n d i g d v o o r de s t u w e n d e diensten. Hierdoor zal v o o r enkele belangrijke projecten in het PNL-gebied ruimere m o g e l i j k h e d e n w o r d e n g e b o d e n v o o r s u b s i d i ë r i n g . Dit is allereerst van belang v o o r investeringen in het kader van het Toeristisch Overall Plan. Ook het Maatschappelijk Economisch c e n t r u m kan v o o r IPR in a a n m e r k i n g k o m e n , indien een gezonde opzet v o o r dit project w o r d t g e v o n d e n . In g e n o e m d e nota zal een u i t b r e i d i n g van de Bijzondere Regionale Toeslag van de Wet Investeringsrekening in Z u i d - L i m b u r g eveneens aan de orde komen. Zodra de rapportering over de decentralisatie van de IPR beschikbaar k o m t zal ernaar w o r d e n gestreefd de b e s l u i t v o r m i n g in s a m e n h a n g met de opzet van de t w e e d e p l a n p e r i o d e te laten v e r l o p e n . Positie N.V. Industriebank LIOF Het contract tussen de Staat der Nederlanden en de N.V. Industriebank LIOF zal op zeer korte t e r m i j n w o r d e n o n d e r t e k e n d . Tussen de partners is o v e r e e n s t e m m i n g bereikt over de i n h o u d van dit contract. Deze is in de lijn v a n de door de provincie naar v o r e n gebrachte p u n t e n . Over de s a m e n h a n g tussen het regionaal beleid, het sectorbeleid en het i n n o v a t i e b e l e i d ten behoeve van het herstructureringsgebied is overleg met het LIOF gestart. Reg e r i n g en provinciaal bestuur d r i n g e n erop aan dat hierover spoedig rapport w o r d t uitgebracht. Verhoging aandelenkapitaal PLEM Het aandelenkapitaal v a n de PLEM zal, o n d e r h a n d h a v i n g van de bestaande d i v i d e n d f o r m u l e , uit de reserves w o r d e n v e r h o o g d van f 5 m i n . tot f 35 min. Aanvullende werkgelegenheid Besloten is tot de v o l g e n d e aanvullende m a a t r e g e l e n : a. Mede dank zij het 100 m l n . - p r o g r a m m a in de sector b o u w n i j v e r h e i d kunnen de v o l g e n d e p r o j e c t e n / p r o g r a m m a ' s w o r d e n gerealiseerd: - n i e u w b o u w v o o r u i t b r e i d i n g CBS Heerlen (totale kosten f 30 m i n . ) ; - o p l e i d i n g s i n s t i t u u t V l o d r o p (totale kosten f 15 m i n . ) ; - d e f e n s i e g e b o u w Kerkrade (totale kosten f 41 m i n . ) ; - r e n o v a t i e p r o g r a m m a w o n i n g v e r b e t e r i n g zal in 1981 w o r d e n g e c o n t i n u eerd o p het niveau van 1980; - n i e u w b o u w v a n 3800 w o n i n g e n d o o r w o n i n g b o u w c o r p o r a t i e s te b o u w e n (beschikkingen v o r i g jaar: 2600). b. Uit het z.g. extra 50 m i n . p r o g r a m m a v o o r a r b e i d s m a r k t m a a t r e g e l e n 1981 w o r d t f 15 m i n . ter beschikking gesteld in het PNL-gebied v o o r : - w e r k g e l e g e n h e i d s v e r r u i m e n d e maatregelen g e k o p p e l d aan scholingsen plaatsingsbevorderende m a a t r e g e l e n ; - een e x p e r i m e n t met regionale arbeidsmarktafspraken m e t w e r k g e v e r s en w e r k n e m e r s in het herstructureringsgebied. c. Ten laste van de extra f 50 m i n . ten behoeve van het regionaal economische beleid zullen w o r d e n g e b r a c h t :
T w e e d e Kamer, zitting 1 9 8 0 - 1 9 8 1 , 13 969, nr. 73
2
- een v e r h o g i n g van de PNL-pot met f 10 m i n . Hierdoor w o r d t mede m o gelijk gemaakt uit de PNL-middelen 2 5 % van de aankoopkosten van de g r o n d v o o r de NAVO-opslagplaatsen te f i n a n c i e r e n ; - de v o l g e n d e bijdragen ter realisering van b o u w p r o j e c t e n : • renovatie Rozengaard B r u n s s u m f 2,4 m i n . • beekverbetering Geleenbeek f 6 m i n . • industrieterrein Beekerveld f 0,7 m i n . • HTS Heerlen f 1 m i n . Door deze bijdragen w o r d t een extra b o u w s t r o o m m o g e l i j k gemaakt van ca. f 75 m i n . d. In het kader van de 8 0 % regeling v o o r s t a d s v e r n i e u w i n g zullen in 1981 1 a 2 projecten van grote urgentie in het PNL-gebied extra gerealiseerd w o r den. e. Continuering in 1981 van het z o g e n a a m d e 500-plan v o o r j e u g d i g e werklozen in de quartaire sector en van het aandeel in de l e e r l i n g - b o u w plaatsen. Europees Instituut voor Bestuurskunde De Regering is in principe bereid haar m e d e w e r k i n g te verlenen aan de t o t s t a n d k o m i n g van een Europees Instituut voor Bestuurskunde. De exploitatiekosten - v o o r zover deze het Nederlandse aandeel daarin betreffen - k o m e n v o o r rekening van het Rijk. De b e n o d i g d e investeringen zullen v o o r 1/3 d o o r de gemeente Maastricht (en/of provincie) en v o o r 2/3 uit Perspectiev e n n o t a m i d d e l e n w o r d e n g e f i n a n c i e r d . Met de o p r i c h t i n g van het instituut dat v e r m o e d e l i j k met enkele m a a n d e n van start kan gaan, zijn in de aanvang circa 50 arbeidsplaatsen g e m o e i d . Uitbouw opleiding computerdeskundigen li.e.a.o.-Sittard In a p r i l / m e i 1981 w o r d t het advies van de B e g e l e i d i n g s c o m m i s s i e h.e.a.o.'s v e r w a c h t over de o n t w i k k e l i n g van het i n f o r m a t i c a - o n d e r w i j s . Daarna zal het mogelijk zijn beslissingen te nemen over vestigingen van i n f o r m a t i ca-opleidingen w a a r o n d e r die te Sittard. De aanwezigheid van een aantal grote administratieve instellingen in het Herstructureringsgebied en de vraag van studenten naar deze o p l e i d i n g maken de kansen op t o e w i j z i n g aan Sittard reëel. Uitbouw vliegveld Zuid-Limburg De Regering zal in het Structuurschema burgerluchtvaartterreinen opnem e n , dat zij de door het provinciaal bestuur v o o r g e s t e l d e reservering van t e n m i n s t e 3000 m v o o r de Oost-Westbaan onderschrijft. Zij zal een eventuele n i e u w e grotere reservering eveneens o n d e r s c h r i j v e n , indien de wenselijkheid daarvan v o l d o e n d e kan w o r d e n a a n g e t o o n d . Opheffing verbod op nachtvluchten Een beschikking is in v o o r b e r e i d i n g die ertoe zal leiden dat c o n f o r m de gemaakte afspraken een beperkte ontheffing o p het v e r b o d van nachtvluchten zal w o r d e n verleend ten behoeve van de City koerier. Elektrificatie spoorlijnen Heerlen-Kerkrade, Maastricht-Visé De totale kosten van de elektrificatie w o r d e n thans g e r a a m d op f 13 m i n . De Nederlandse S p o o r w e g e n zijn bereid het rendabele gedeelte hiervan, zijnde circa f 7 m i n . , v o o r hun rekening te n e m e n . Het totale project zal worden gerealiseerd door de resterende gelden uit PNL-middelen te financieren. Met de elektrificatie zal nog in 1982 een aanvang w o r d e n gemaakt. Een en ander zal in 1985 zijn v o l t o o i d .
T w e e d e Kamer, zitting 1980-1981, 13 969, nr. 73
3
Overname weg Maastricht-Meerssen-Heerlen door het Rijk en infrastructurele werken Mede gelet op de precaire werkgelegenheidssituatie met name ook in de GWW-sector zal tussen de Minister van Verkeer en Waterstaat en gedeputeerde staten nader overleg plaatsvinden over een extra programma van infrastructurele werken. In dat kader zullen eveneens de besprekingen over de overdracht van de MMH worden afgerond. In samenhang hiermee zal tevens de reconstructie van het stationscomplex van Heerlen worden bezien. Naar verwachting zullen ter zake vóór 1 april besluiten kunnen worden genomen. Invulling en financiering der beleidsrubrieken Besloten is de zogenaamde PNL-pot met ingang van 1981 structureel met f 10 min. op jaarbasis te verhogen. Nagegaan zal worden of een procedure kan worden ontwikkeld waardoor de voor het regionaal beleid verantwoordelijke coördinerend Minister, kan toezien op een adequate - mede van de kwaliteit der projecten afhankelijke - prioriteitsstelling door andere departementen. De begeleidingscommissie PNL zal worden verzocht op basis van het bovenstaande nadere voorstellen te doen.
EERDER GEMAAKTE AFSPRAKEN Spreiding rijksdiensten Van de toegezegde 2500 arbeidsplaatsen in de periode 1981 t/m 1985, zijn er inmiddels circa 1870 nader aangegeven. Hiertoe behoren de 550 arbeidsplaatsen die structureel tot stand komen bij de vestiging van de NAVO-opslagplaatsen, CCL 114, ABP 260, CBS 470, Open Universiteit 350 a 400, Europees Instituut voor Bestuurskunde 50, opleiding tolk/vertaler 25 a 30. Voor 1980 en 1981 te zamen wordt in het kadereen realisatie nagestreefd van 500 plaatsen. Een klein deel hiervan is intussen gerealiseerd. Gelet op eerdere toezeggingen zal de RL niet onder het begrip spreiding vallen. Dat is wel het geval met de opleiding tot computerdeskundige aan de h.t.s. te Heerlen en de eventuele uitbouw van de opleiding van de h.e.a.o. te Sittard. De autonome groei van de in het Herstructureringsgebied aanwezige gespreide diensten - die verder niet wordt meegerekend - is bepaald op 3% per jaar. Eerder was door de Regering, na overleg met het presidium van de begeleidingscommissie, uitgegaan van 2%, maar zij is bereid rekening te houden met de omstandigheid dat de autonome groei van zogenaamde groeidiensten hoger ligt dan het rijksgemiddelde. Arbeidsplaatsenplan Met betrekking tot het arbeidsplaatsenprogramma 1980 is in het licht van het streven te komen tot 2900 structurele arbeidsplaatsen voor Zuid-ümburg, medio 1980 een toewijzing tot stand gekomen van 1742 structurele plaatsen. Besloten is dat in aanvulling hierop alsnog aan Zuid-Limburg zullen worden toegewezen: a. 800 extra structurele arbeidsplaatsen, vooral in de quartaire sector door de inschakeling van langdurig werklozen. Niet langdurig werklozen komen alleen in aanmerking voorzover zij nu een uitkering ontvangen die direct ten laste van de rijksbegroting komt. Thans kunnen hiervan reeds 300 arbeidsplaatsen worden gepreciseerd en wel in de sector van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. De overige 500 plaatsen zullen voor 1 april 1981 worden aangewezen in de sectoren Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Landbouw en Visserij, Justitie, Financiën, Verkeer en Waterstaat en Onderwijs en Wetenschappen. De fi-
Tweede Kamer, zitting 1980-1981, 13 969, nr. 73
4
nanciering van deze plaatsen geschiedt voor 75% uit RWW/WWV-gelden en wordt voor 25% gesuppleteerd door het Rijk. In de Voorjaarsnota zal de financiering van de hiermee samenhangende kosten worden geregeld. b. Het tijdelijke 250 arbeidsplaatsenplan (beperking gevolgen beleidsombuiging) - waarvoor voor 1981 thans eveneens de middelen zijn uitgetrokken - z a l vanaf 1 januari 1982 structureel worden gemaakt. c. Aangezien ten opzichte van het streefgetal dan nog 100 arbeidsplaatsen resteren, is nader afgesproken dat getracht zal worden hiervoor alsnog structurele arbeidsplaatsen tot stand te brengen, zo mogelijk in de sfeer van TNO of vergelijkbare instellingen. Indien dit niet zal worden gerealiseerd zal de taakstelling met betrekking tot het aantal te spreiden rijksdiensten met 100 arbeidsplaatsen worden uitgebreid. Uitbouw Rijksuniversiteit Limburg (RL) Er wordt met kracht gewerkt aan een ontwikkelingsplan. Zodra het ontwikkelingsplan beschikbaar is, zal hierover advies dienen te worden uitgebracht door de Academische Raad en zal overleg plaats moeten vinden in het Planningsoverleg Orgaan (POO) alvorens tot realisatie kan worden overgegaan. De Minister van Onderwijs en Wetenschappen zal de voorstellen van de RL met de grootste welwillendheid bezien, vanuit zowel de filosofie dat kleine instellingen versterkt dienen te worden als de inpasbaarheid in de aan de RL ten grondslag liggen filosofie. De wenselijkheid dat het ontwikkelingsplan op zo kort mogelijke termijn beschikbaar komt, wordt door Regering en provinciaal bestuur onderschreven. Met de RL is op dit moment tevens overleg gaande over de dit jaar te starten nieuwbouw voor de medische faculteit. Met deze bouw zullen 400 manjaren gemoeid zijn. Instituut voor Revalidatievraagstukken De afspraak dat de Regering zou meewerken aan de oprichting van een lnstituut voor Revalidatievraagstukken in het Herstructureringsgebied heeft inmiddels na overleg met alle betrokkenen geleid tot overeenstemming en besluiten over de modaliteiten van genoemd instituut. Hierdoor zullen 25 arbeidsplaatsen worden gerealiseerd. Dienstencentrum voor de Nederlandse Paardenhouderij Ten aanzien van de vestiging van een Dienstencentrum in Zuid-Limburg kon geconstateerd worden dat inmiddels overeenstemming is bereikt tussen het Ministerie van Landbouw en Visserij en het college van gedeputeerde staten over de gewijzigde planopzet. Afgesproken is dat het Ministerie van Landbouw en Visserij de verdere planvorming ter hand zal nemen en dat met de feitelijke realisering nog in de eerste helft van 1981 een aanvang zal worden gemaakt. Met de totstandkoming van dit centrum zullen in de tweede planperiode (t/m 1985) 250 arbeidsplaatsen tot stand komen. Academisch Ziekenhuis De voorbereidingen voor de bouw van het Academisch Ziekenhuis zijn thans zover gevorderd dat 23 januari 1981 de grondaankoopovereenkomst is gepasserd. Op diezelfde dag is tevens het structureel overleg met het Academisch Ziekenhuis over de nieuwbouw in gang gezet. Met de bouw zullen 4000-5000 manjaren gemoeid zijn. Zoals bekend kan de bouw in 1984 of zoveel eerder als de voorbereidingen zulks toelaten, beginnen. Het rapport van de commissie-Van Campen over de academisering is ontvangen. Op korte termijn zal hierover besluitvorming plaatsvinden. Op de begroting van Onderwijs en Wetenschappen is voor de academisering in elk geval een bedrag van f 10 min. uitgetrokken.
Tweede Kamer, zitting 1980-1981, 13 969, nr. 73
5
Open Universiteit Ten behoeve van de Open Universiteit, die in Heerlen w o r d t gevestigd, is eind v o r i g jaar een v o o r l o p i g koopcontract gesloten v o o r de koop van «Zom e r w e e l d e » als eerste huisvesting. Thans v i n d e n o n d e r h a n d e l i n g e n plaats over de aankoop van aanpalend terrein in v e r b a n d met t o e k o m s t i g e nieuwb o u w . De w e r v i n g van personeel is i n m i d d e l s in g a n g gezet; verwacht w o r d t dat in 1981 120 arbeidsplaatsen bezet zullen w o r d e n . In de volgroeide situatie (dat w i l zeggen na 4 a 5 jaar) zal de Open Universiteit 350 a 400 arbeidsplaatsen tellen. Het w e t s o n t w e r p t o t o p r i c h t i n g van de Open Universiteit zal o p korte t e r m i j n aan de T w e e d e Kamer w o r d e n a a n g e b o d e n . De tolk/vertalersopleiding De tolk/vertalersopleiding zal per 1 augustus a.s. van start gaan. In de aanv a n g zal het s t u d e n t e n b e s t a n d naar schatting 60-100 personen bedragen. In de v o l g r o e i d e situatie zullen er 400-450 zijn. De o p l e i d i n g zal dan 25 a 30 arbeidsplaatsen bieden. Extra woningisolatie De w o n i n g i s o l a t i e van m a x i m a a l 15000 w o n i n g e n extra in Z u i d - L i m b u r g in 1980 is nagenoeg bereikt. M e t de beschikkingen die o p het totaal van circa 3 0 0 0 0 aanvragen zijn afgegeven is een totaalbedrag van circa f 6 6 m i n . gemoeid. Procedure voor de voorbereiding t w e e d e planperiode De b e g e l e i d i n g s c o m m i s s i e PNL zal op korte t e r m i j n een concept-beleidsplan v o o r d e periode 1982-1985 v o o r b e r e i d e n . Het nu zittende kabinet en g e d e p u t e e r d e staten van L i m b u r g zullen naar aanleiding van dit concept een v o o r l o p i g standpunt bepalen. Ontwikkeling industriële werkgelegenheid Het provinciaal bestuur van L i m b u r g heeft i n d r i n g e n d onder de aandacht v a n de Regering gebracht dat met name in de industriële sector vele arbeidsplaatsen verloren dreigen te gaan. Gelet o p de bijzondere p r o b l e m e n waarv o o r het Herstructureringsgebied is geplaatst zal de Regering binnen hetgeen budgettair en b e l e i d s m a t i g v e r a n t w o o r d is, zich bijzonder inspannen o m Volvo-car in stand te h o u d e n en, v o o r zover ontslagen onvermijdelijk zijn, het verlies aan arbeidsplaatsen tot het uiterste te beperken.
T w e e d e Kamer, zitting 1980-1981,13 969, nr. 73
6
Blijvend
Tijdelijk (uitged r u k t in manjaren)
Verdere uitwerking van eerder gemaakte afspraken Spreiding Rijksdiensten: CCL ABP NAVO-opslagplaatsen CBS Open Universiteit tolk/vertaler Europees Instituut voor Bestuurskunde
110 260 550 470 350 a 400 2 5 è 30 50 1 870
Nog in te vullen plaatsen spreiding: rijksdiensten Dienstencentrum Paardenhouderij Aanvulling arbeidsplaatsenplan Meer arbeidsplaatsen academisch ziekenhuis Rijksuniversiteit Limburg a. uitbreiding staf t / m 1985 b. Nieuwbouw medische faculteit Extra woningisolatie
1 870 630 250 1 150 400
4 000 è 5 000
150 400 600
Nieuw gemaakte afspraken Aanvullend bedrag in bouwsector Continuering inschakeling jeugdige werklozen in 1981 Extra werkgelegenheidsverruimende maatregelen 1981 Continuering beperking beleidsombuigingen Elektrificaties spoorwegen NAVO-opslagplaatsen
max. 4 450
Tweede Kamer, zitting 1980-1981, 13969, nr. 73
3 000 500 400 250 p.m. 2 000 12 150