Tussenkopjes plaatsen we op deze manier Tussenkopjes plaatsen we op deze manier Tussenkopjes plaatsen we op deze manier 12

CoMore At wiscidunt nonsed do ea am volobortie feugue tem quis dunt praestrud tio dolorti nciliquat.To odo od dionsequisi blamet, qui tinisi.Gait am, quis erostrud moluptat acincid uisit, consequiscip et, quatummodit, qui tet ulla faccum zzrilla faccum dolor amet wismodignim irit vel digna faccum doluptat, sequam, voloree tumsan essectem veliquat do endions ectet, volorper sit ver sum il ut il digna adigna amet niam quat. Ero con henit irit dolutem exeril er se mod del ipsum amconul luptat, consecte digna faccums andiam, sequipi smolesectem in velit, si. Tussenkopjes plaatsen we op deze manier feuis do commolo reriure er sum dolorem ip ex eros alit non ut vel illamcor inci blamcorero od tin hendignisim veliqui sciduis et at lor alit lamet ad dion venis ex eugait loreet pratie magna consect etumsandre mod ea ad dolore ex ercin ver iusto do consequis ad min utpat do dolor illute dolor si. Lent irilla feugiamet iurerci liquis num quat erci blandrem at wisl eniscillum iusci bla consed tio dolorercilla feuguero od te tet, sit numsandre dolortisi. Feugiam veniatum alis adigna faccums andreriurem in hendre erit ad tie dolorti onullaore minibh eugait loborem velit ip exerci te doluptate el ullamconsed modolorem vulla feu feummod er irit ip et nim nim ipit, con utatue magnisc ilissectem zzrit wiscipis ex eu faccum quis ea at. Nit, quatie veliquam, con vulla feugait dipsum ipis nonullu tpatinciduis nonse dolorem alit la feum zzrilit lamconsecte magna consenit autetue enit lut nullaor alis adit, quis acillan ercinim nim iure conse consequisi exercipit aut dolor si. Cumsandit lortie vullametuer alisim iriusci et la facil utem ing ea feugiam, commodo odipis dolore minis nullam

Tussenkopjes plaatsen we op deze manier feuis do commolo reriure er sum dolorem ip ex eros alit non ut vel illamcor inci blamcorero od tin hendignisim veliqui sciduis et at lor alit lamet ad dion venis ex eugait loreet pratie magna consect etumsandre mod ea ad dolore ex ercin ver iusto do consequis ad min utpat do dolor illute dolor si. Lent irilla feugiamet iurerci liquis num quat erci blandrem at wisl eniscillum iusci bla consed tio dolorercilla feuguero od te tet, sit numsandre dolortisi. velenim dit minim vendre dit vullam dit praestrud eugait lor atem velit lum quam vullutpat. Ummy nibh et acip essequat. Ut dui bla faccum quatincidunt nim zzriliq uissim quamcommy nostrud tat lutat dolore doluptatue tem quis dolenim dolobore mod tet lam, sum amcore core mod delenim ilit alit numsand rerosto consed tis num dolorem aut ea faccum atincilissed enisl ut adiam in henim verat. Ad tie min euiscilisi. Tussenkopjes plaatsen we op deze manier Orer aut prat esenim zzriuscip eugait, sed exero consecte magna feugait vulla feu feugueril ex el iure magnim zzrit vel dionsequisl ute vel dunt aut la consenim zzril utpat etue velis niam dit lore facincinim dolor senibh exercil laortio od dolore exeriliquat lumsan hendre feummol uptat. Ut ut iure commy nos amcon utat. Feugait ut amet utet, susci blan velestisisi. Essequis dolorper se dipis essequi bla adip eummolo rperos at nismodo lortie verostin ut verat veleniamet dolore ming et lam dolorem adipit, quissisis nim iril ipsummo dipissi. Sum inim zzriure do odolore doluptatin hent augiamet, veniamet delit accummy nullan henit, con heniametue modolore diat nit

Jaarverslag

‘12

Pat. Ectet aute doloreros augait iustion ullutpat veliqua tiscidunt wis eriure dolutpa tumsan veniat nonsequamet iuscidunt adipis nit ercin vulla feu faccum quipsusto

19

Jaarverslag

‘12

CoMore BV CoMore Bedrijfsdiensten BV (CBD) Verificatie Instituut Kwaliteitssystemen BV (VERIN) BV Centraal Bureau Slachtveediensten BV Kwaliteits Keuring Pluimveesector (2KP) Centraal Bureau Slachtveeverzekeringen NV Centraal Bureau Slachtvarkensverzekeringen NV

2

2

CoMore

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord 4 De organisatie Organogram 7 Profiel CoMore 8 Bestuursstructuur en management 11 De activiteiten Strategie en beleid 15 Kernprocessen en activiteiten 16 Geborgde dienstverlening 20 Planet, milieu aspecten van ondernemen 23 People, sociale aspecten van ondernemen 26 Profit, economische aspecten van ondernemen 33 De cijfers Classificatie Keuren Verzekeren

36 36 36

Financieel overzicht Financiële resultaten en gegevens Geconsolideerde Balans 2012 (voor resultaatbestemming) Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2012 Controle Verklaring Overzicht van de verzekeringspremies 2012

42 43 44 45 46

Verantwoording 48 Veel gebruikte afkortingen

49

3

VOORWOORD

CoMore komt voort uit de agrifood sector. Deze sector staat midden in de maatschappij. Het is dan ook niet meer dan logisch dat CoMore maatschappelijk verantwoording aflegt over haar ondernemen in 2012. Dit sluit aan bij de principes van onafhankelijkheid, transparantie en afrekenbaarheid die wij voorstaan. In voorliggend Jaarverslag 2012 laten wij zien dat duurzaamheid vervlochten is met de kernactiviteiten van CoMore en richting geeft aan de integratie van milieu, sociale en financiële informatie. In 2013 staat veel te gebeuren met de productschappen. Veel van wat in de sector geregeld is, vindt een basis bij de productschappen. Een belangrijk deel van de dienstverlening van CoMore heeft hiermee te maken. CoMore is beschikbaar al het nodige op te pakken bij wat komen gaat en de sector met voorstellen en initiatieven van dienst te zijn. Vanwege de administratieve regeldruk op CoMore’s verzekeringsbedrijven van slachtvarkens en slachtvee is in 2012 in nauw overleg met De Nederlandsche Bank onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de beide verzekeringsbedrijven om te bouwen naar een kwaliteitsregeling. Dit ligt goed op koers. De verhoging van de assurantiebelasting vanaf 1 januari 2013 brengt de ombouw van het verzekeringsbedrijf in een nog hogere versnelling. In overleg heeft De Nederlandsche Bank de inschrijving van onze verzekeraars per 21 maart 2013 doorgehaald in het register. Begin mei 2013 is deze doorhaling onherroepelijk geworden. Wij verwachten onder voorwaarde van afstemming met de Belastingdienst de ombouw aan het eind van het tweede kwartaal van 2013 gerealiseerd te hebben. ICT voorzieningen waren voor ons al belangrijk. Om onze meerwaarde en gunstig tariefniveau te behouden is betrouwbaar en snel dataverkeer nodig. CoMore heeft dan ook stevig geïnvesteerd in databases en bijbehorende hard- en software. Voorbeelden zijn de classificatie van slachtdieren, de borging van dierenartsen, en de vastlegging van het gebruik van diergeneesmiddelen. Door databases te verbinden ontstaan informatieketens. CoMore is beschikbaar om informatieketens naar behoefte te verlengen en zal daar ook zelf het voortouw in nemen. In 2012 zijn voorbereidingen getroffen om onze eigen ICT-omgeving in de Cloud te brengen. Met deze nieuwe omgeving krijgt CoMore in 2013 een nieuwe schaalbare en toekomstgerichte ICT-omgeving in goed beveiligde en moderne datacentra. De maatschappij en het bedrijfsleven zijn volop in beweging en doen een steeds groter beroep op onze flexibiliteit. Het is voor CoMore vanzelfsprekend om te voldoen aan de vragen die gesteld worden en proactief te anticiperen op ontwikkelingen. Binnen én buiten CoMore wordt steeds meer ingezet op duurzame ontwikkelingen. Zo ook is de duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers op de arbeidsmarkt van belang. Wij investeren hier structureel in. Flexibiliteit is naast Enthousiasme en Betrouwbaarheid niet voor niets een kernwaarde van CoMore. De omzet van CoMore en haar bedrijfseenheden bedroeg in 2012 € 24,2 miljoen. Dit is een stijging van 7,6 % ten opzichte van vorig jaar. Het netto resultaat bedraagt 3,1% van de omzet. Vorig jaar was dit 2,7%. De totale omzet van de ondernemingen waar CoMore het management over voert stabiliseert rond de € 45 miljoen. In aanmerking nemende dat veel van de activiteiten van CoMore een not-for-profit karakter hebben stelt CoMore zich voor 2013 tot doel voor het netto resultaat op dit niveau te blijven presteren. Wij blijven daarom op zoek naar meer nieuw werk en nieuwe acquisities. Wij doen dit vanuit de sterkte van CoMore om controle en certificeringsprocessen in een bestuurlijke omgeving en van nationaal belang zonder winstoogmerk goed, efficiënt en betrouwbaar aan te bieden. Het spreekt voor zich dat aanverwant werk ook goed bij CoMore past.

4

CoMore laat evenals het Jaarverslag 2011 ook dit Jaarverslag toetsen in de Transparantiebenchmark van het Ministerie van Economische Zaken (EZ). CoMore behaalde met het Jaarverslag 2011 de 7e plaats onder de dienstverleners. Een resultaat waarop CoMore trots is. Binnen de organisatie is ook in 2012 veel werk verzet om state-of-the-art dienstverlening te bieden en in te spelen op veranderende behoeften. Dit doen wij in nauwe samenwerking met belanghebbenden uit de sectoren waar CoMore werkzaam is, met de Raad van Commissarissen en met de Raden van Advies. CoMore heeft als strategische prioriteit de maatschappij diensten aan te bieden die de kwaliteit van leven en leefomgeving verbetert. CoMore doet dit bij voorkeur samen met de belanghebbenden. CoMore zet hierbij als ambitie in op groei. Alleen door zich te blijven ontwikkelen, op vragen in te spelen en te groeien kan CoMore een aantrekkelijke en gevraagde dienstverlener blijven en zelf de continuïteit van haar in 2013 alweer 70-jarige bestaan zeker stellen. De komende 3 tot 5 jaar worden veel ontwikkelingen voorzien, zowel intern als extern in de sector. CoMore stelt zich tot doel daar een constructieve bijdrage aan te leveren en meerwaarde te bieden. Reacties op dit verslag en de dienstverlening die door CoMore wordt of kan worden geboden zijn van harte welkom en kunt u in elke gewenste vorm kwijt bij ondergetekenden!

Van van der Weg Directeur Ron van Megen Operationeel Directeur

Raad van Commissarissen Bart Jan Constandse, voorzitter Annechien ten Have-Mellema Kees Romijn Piet Thijsse Jos Goebbels Henny Swinkels

“De consument en de maatschappij vragen steeds meer en beter gewaarborgde garanties van de sector. Het is daarom noodzakelijk om adequate en doeltreffende kwaliteitsborgingssystemen te hebben, van boerderij tot consument. De flexibiliteit en efficiëntie van CoMore zijn hiervoor nodig.” Jos Goebbels

5

CoMore is een niet te passeren aanbieder van maatschappelijk verantwoorde, grootschalige en efficiënte dienstverlening met een basis in controle, inspectie en certificering.

6

DE ORGANISATIE ORGANOGRAM

Stichting CBS 100% aandeelhouder CoMore BV 100% certificaathouder KDS

Raad van Commissarissen CoMore BV

StAK Stichting Administratiekantoor KDS 100% aandeelhouder KDS

Levering van diensten CoMore

Raad van Commissarissen KDS

CoMore BV (holding) Directie CoMore BV

SKV

MERITA

KDS

CBD controleren

VERIN certificeren

BV CBS classificeren

keuren

CBS NV verzekeren algemeen

CBS NV verzekeren slachtvarkens

CoMore

7

PROFIEL COMORE

CoMore en de aan CoMore verbonden bedrijfseenheden leveren zonder winstoogmerk, op not-for-profit basis, diensten voor overheden, bedrijven en belangenorganisaties. De werkzaamheden bestaan vooral uit controleren, onderzoeken, keuren, inspecteren, bemonsteren, certificeren, classificeren en verzekeren. De diensten worden voornamelijk in Nederland uitgevoerd.

Het zwaartepunt van de werkzaamheden van CoMore ligt in Nederland maar CoMore is ook elders in de wereld actief. Controles worden uitgevoerd in België, Duitsland, Polen, Frankrijk, Spanje, Groot-Brittanië, Ierland, Zweden, Canada, Verenigde Staten, Brazilië en alle andere landen waar het bedrijfsleven of overheid behoefte heeft aan de dienstverlening van CoMore.

CoMore is de naam van de holding. CoMore is aandeelhouder van verschillende bedrijfseenheden: − CoMore Bedrijfsdiensten BV (CBD) − Verificatie Instituut Kwaliteitssystemen BV (VERIN) − BV Centraal Bureau Slachtveediensten (BV CBS) − BV Kwaliteits Keuring Pluimveesector (2KP) − Centraal Bureau Slachtveeverzekeringen NV (CBS NV) − Centraal Bureau Slachtvarkensverzekeringen NV (CBS NV)

Missie CoMore is een organisatie van mensen. De onderneming kenmerkt zich door korte lijnen, snelle besluitvorming, hoge kwaliteit en betrouwbaarheid in dienstverlening, een flexibele grondhouding en een enthousiaste cultuur. Dit komt tot uiting in het beeldmerk van CoMore: medewerkers controleren, onderzoeken, certificeren, classificeren, verzekeren en keuren. CoMore speelt met professionele betrokkenheid in op vragen van de klant en levert maatwerk.

Stichting CBS is aandeelhouder van CoMore. CoMore voert directie, management en management ondersteunende diensten voor haar bedrijfseenheden uit. Op basis van dienstverleningsovereenkomsten levert CoMore deze diensten ook aan Stichting Merita, BV Kwaliteitskeuring Dierlijke Sector (KDS), Stichting Kwaliteitsgarantie Vleeskalversector (SKV) en andere bedrijven. Deze bedrijven hebben afzonderlijke en van CoMore onafhankelijke besturen. KDS heeft tevens een eigen Raad van Commissarissen.

Visie CoMore is een niet te passeren klantgerichte aanbieder van maatschappelijk verantwoorde, grootschalige en efficiënte dienstverlening met een basis in controle, inspectie en certificering.

VISIE COMORE CoMore is een niet te passeren aanbieder van maatschappelijk verantwoorde, grootschalige en efficiënte dienstverlening met een basis in controle, inspectie en certificering. KERNWAARDEN FLEXIBEL, ENTHOUSIAST, BETROUWBAAR

8

Kernwaarden Flexibel, Enthousiast en Betrouwbaar zijn de kernwaarden van CoMore. CoMore ziet haar medewerkers als haar belangrijkste waarde. Alleen met enthousiaste, deskundige en flexibele medewerkers kan CoMore kwaliteit en diensten betrouwbaar blijven aanbieden en toetreden tot nieuwe markten. CoMore opereert in beginsel zonder winstoogmerk en is tevreden met een gezonde bedrijfsvoering, zodat zij gunstige financiële condities kan bieden aan haar klanten. Dit garandeert continuïteit van de organisatie en haar dienstverlening.

FLEXIBEL Indien de omgeving of de klant vraagt om een nieuwe of gewijzigde dienst of een andere aanpak speelt CoMore hier op in. Dit kwam in het verslagjaar onder meer tot uiting in wijzigingen in de werkzaamheden, de invulling van ploegendiensten, verdere flexibilisering van de personele capaciteit en de aanpassing van controleprogramma’s. Ook zijn digitale gegevenssystemen (door)ontwikkeld en uitgebreid om wet- en regelgeving en de vraag van het bedrijfsleven te kunnen volgen.

ENTHOUSIAST De medewerkers van CoMore en haar bedrijfseenheden zijn gedreven en betrokken bij hun werkzaamheden. Middels opleidingen en loopbaanplanning wordt op passende wijze in de medewerkers geïnvesteerd om zo gedreven en ervaren medewerkers te krijgen die groeien in hun werkzaamheden.

BETROUWBAAR CoMore is een stabiele organisatie waar op gerekend kan worden en die haar afspraken na komt. Dit geldt voor zowel MVO(Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) aspecten als werkafspraken. CoMore doet er alles aan om de uitvoering van de werkzaamheden op integere wijze te laten plaatsvinden en is gewend te werken met Service Level Agreements (SLA). Afspraak is afspraak.

9

Medewerkers In totaal waren er in 2012 bij CoMore en haar bedrijfseenheden samen met KDS en Merita 544 werknemers in dienst. Het aantal medewerkers van CoMore en haar bedrijfseenheden is stabiel gebleven ten opzichte van 2011. In 2011 bedroeg dit aantal 546. Algemene cijfers per onderneming: Aantal Medewerkers

In dienst 31-12-2011

CoMore CBD

in dienst 31-12-2012

52 50

VERIN BV CBS

41

50

0 0 96

96

2KP

4

0

CBS NV

5

5

KDS

313

310

Merita Totaal

35 33 546 544

Tabel 1: Aantal medewerkers per bedrijfseenheid

CoMore voert regelmatig een medewerkerstevredenheidsonderzoek uit. Alle bedrijfseenheden worden hierin betrokken. De laatste keer (2011) werd een 7,4 behaald voor algemene tevredenheid van de medewerkers. De keer daarvoor (2008) was dit een 7,0. Geleverde producten en/of diensten CoMore en haar bedrijfseenheden leveren verschillende diensten. Om een indruk te geven staan in onderstaande tabel enkele aantallen, de omzetgegevens en de operationele kostenontwikkeling van CoMore.

2012

Aantal verzekerde dieren

13.977.167

13.739.406

Aantal geclassificeerde dieren

16.360.921

16.029.486

10.472

17.712

Aantal monsternames CBD

3.396

3.336

Aantal certificeringen VERIN

6.995

9.080

Aantal beoordelingen VERIN

8.264

8.896

320.144

300.080

Omzet CoMore

@ 22.484.000

@ 24.184.000

Operationele kosten CoMore

@ 22.292.000

@ 23.972.000

Aantal controles CBD

Aantal keuringsuren KDS

Tabel 2: geleverde producten en/of diensten

10

2011

CoMore levert haar diensten met de kwaliteit en tijdigheid die van haar verwacht mag worden; ook als dat contractueel niet exact is vastgelegd. Voor de IKB controles en monsternames van CBD is de prestatiedoelstelling voor 2013 dat maximaal 10 klachten worden ontvangen. In de roodvleeskeuring dient volledig (100%) te worden voldaan aan de normen die NVWA stelt aan de kwaliteit van deze keuring.

BESTUURSSTRUCTUUR EN MANAGEMENT

Directie De directie van CoMore en haar bedrijfseenheden bestaat uit een algemeen directeur met statutaire bevoegdheid en een operationeel directeur. Er wordt binnen de directie gewerkt op basis van collegiale samenwerking en onderlinge waarneming tijdens afwezigheid. Door een structuur van overleg en afstemming zorgt de directie ervoor dat onderlinge plaatsvervanging altijd mogelijk is. Raad van Commissarissen De directie staat onder toezicht van de Raad van Commissarissen CoMore en de Raad van Commissarissen Verzekeringen. De Raad van Commissarissen Verzekeringen is bij de CBS NV’s ingesteld in het kader van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Commissarissen uit de Raad van Commissarissen CoMore hebben tevens zitting in de Raad van Commissarissen Verzekeringen. De Raden van Commissarissen bestaan uit zes personen. Vijf commissarissen zijn afkomstig uit de sectoren waarvoor CoMore en haar bedrijfseenheden werkzaamheden uitvoeren. Zodoende zijn de commissarissen betrokken bij de werkzaamheden die CoMore uitvoert. De voorzitter van de Raden van Commissarissen is onafhankelijk van deze sectoren. Onder leiding van de voorzitter vindt een evenwichtige belangenafweging inzake de organisatie en stakeholders plaats.

Aandeelhouder Stichting CBS Stichting CBS is de aandeelhouder van CoMore en heeft een eigen bestuur. De bestuurders zijn als aandeelhouder betrokken bij de onderneming en bij het initiëren van diensten voor de markt. Het is belangrijk dat de sectoren voor wie de meeste werkzaamheden worden uitgevoerd betrokken zijn bij de onderneming. CoMore blijft zo goed op de hoogte van de ontwikkelingen in de markt en daarnaast weten de sectoren hoe CoMore te werk gaat. Dit alles zonder dat de onafhankelijkheid in het geding komt. Onafhankelijkheid is belangrijk voor CoMore en is het bestaansrecht van de organisatie. Raad van Advies Voor kwaliteits- en verzekeringsonderwerpen en ontwikkelingen die afstemming met de sectoren behoeven, wordt door de directie overleg gevoerd met de Raad van Advies Verzekeringen en de Raad van Advies Kwaliteit. Management De medewerkers die buiten kantoor werkzaam zijn, staan onder leiding van een regiomanager. De regiomanagers worden aangestuurd door de sectormanager of door de manager CBD/VERIN. De medewerkers op kantoor van CoMore worden direct of indirect aangestuurd door het Management Team (MT) dat wordt gevormd door de directeur, de operationeel directeur en de managers F&A en P&O. Het MT stuurt CoMore en haar bedrijfseenheden aan.

“De regering heeft besloten de publiekrechtelijke organen op te heffen en daarmee ook het Productschap Vee en Vlees en het Productschap Pluimvee en Eieren. Zeker is dat het herpositioneren van voor de sector belangrijke taken een zorgvuldige afstemming vraagt van alle betrokken partijen. Het is van belang dat CoMore, in samenwerking met de ketenpartners, met initiatieven en voorstellen komt zodat deze taken ook voor de toekomst uitgevoerd worden.” Bart Jan Constandse

11

Bestuur/management en MVO In de bestuursstructuur van CoMore worden de directie en het management gesteund bij alle MVO-activiteiten die CoMore uitvoert. Vanwege de adequate aansturing door de Raden van Commissarissen en het bestuur van de Stichting CBS, evenals de adviezen van de Raden van Advies, kan de directie een passend beleid voor de organisatie voeren. De directie en het management van CoMore hebben MVO hoog op de agenda staan. Als verantwoordelijken werken zij aan het inbedden van de MVO-aspecten in de organisatie. Jaarlijks leggen zij hiervoor verantwoording af met het geïntegreerd jaarverslag. Beloningsbeleid Het algemene beloningsbeleid van CoMore komt er in het kort op neer dat er geen uitkeringen worden gedaan die een beïnvloeding van de resultaten van de ondernemingen ongewenst of ongepast zouden kunnen stimuleren. Ook worden er geen aandelen of opties in het kapitaal van de vennootschappen uitgegeven. Voor de CBS NV’s is, conform de Wet op het financieel toezicht (Wft), een beloningsbeleid vastgesteld. Dit is opvraagbaar bij de afdeling P&O. Directie CoMore - C.P.V. van der Weg Directeur - Ir. J.G.W. van Megen Operationeel directeur

Raad van Commissarissen CoMore / Verzekeringen per 31 december 2012 Zittingsperiode van 28 november 2011 tot 28 november 2014 - Drs. B.J. Constandse Voorzitter voorheen o.a. bestuursvoorzitter Greenery Voorgedragen door LTO Nederland: - Mw. A.L. ten Have-Mellema, voorheen o.a. voorzitter vakgroep varkenshouderij LTO Nederland - Ing. C. Romijn, voorzitter vakgroep melkveehouderij LTO Nederland Voorgedragen door de Nederlandse Bond van Handelaren in Vee (NBHV): - Drs. P.A. Thijsse, voorzitter NBHV Voorgedragen door de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV): - Drs. J.H.G. Goebbels, voorzitter COV - H.W.A. Swinkels, directeur corporate affairs VanDrie Group De Raad van Commissarissen CoMore en de Raad van Commissarissen Verzekeringen vergaderden in 2012 vijf maal plenair. Daarnaast vinden er frequent afstemmingen tussen directie en de voorzitter van de Raad van Commissarissen plaats en wordt tussentijds overleg met de commissarissen gevoerd, bijvoorbeeld bij belangrijke te nemen besluiten of terugkoppelingen van eerder besproken punten.

“Minder regeldruk, beter toezicht. Digitaal toezicht (Continuous Control Monitoring, CCM) in combinatie met gericht toezicht op de werkvloer vermindert de regeldruk in de vleessector en draagt bij aan beter toezicht door de overheid. Het ligt daarmee voor de hand dat ICT ook voor CoMore een speerpunt is.” Henny Swinkels

12

Bestuur Stichting CBS (aandeelhouder van CoMore) Per 31 december 2012 Zittingsperiode van januari 2012 tot januari 2015 - H.W.A. Swinkels Voorzitter - Mw. A.L. ten Have-Mellema Vice voorzitter Namens LTO-Nederland: - Ing. J.M.A.M. Brooijmans - Mw. A.L. ten Have-Mellema - Ing. L. Loseman - Ing. C. Romijn - M.H.T. Rooijakkers - N.T.M. Verduin Namens de Nederlandse Bond van Handelaren in Vee (NBHV): - Drs. P.A. Thijsse - W.J.M. Wagenmans Namens de Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV): - W.E.M. Zwanenburg Namens Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie (KNS): - A. Bergwerff - W.P. Hoogenboom Namens de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV): - Prof.dr.ir. S. Korver - Drs. J.H.G. Goebbels - H.W.A. Swinkels Namens de Vereniging Nederlandse Vleeswaren Industrie tezamen met de Vereniging Nederlandse Bacon fabrikanten (VNV/VNB): - F. Egberts - R.P. van der Kruijk - J.L. Surie

Raad van Advies Kwaliteit per 31 december 2012 - M.H.T. Rooijakkers (voorz.) LTO Nederland - Ing. L. Loseman LTO Nederland - W.J.M. Wagenmans NBHV - J. Geurts NVV ( tot september 2012) - T. Duteweerd NVV (vanaf september 2012) - G.J. van Dalen KNS - ir. W.J.M. Klessens COV - prof.dr.ir. S. Korver VNV/VNB - Drs. J.H.G. Goebbels * Raad van Advies Verzekeringen per 31 december 2012 - prof.dr.ir. S. Korver (voorz.) COV - Ing. L. Loseman LTO Nederland - M.H.T. Rooijakkers LTO Nederland - C. Oostrom NBHV - J. Geurts NVV ( tot september 2012) - T. Duteweerd NVV (vanaf september 2012) - H.J. Hofmeester KNS - Vacature VNV/VNB - Ing. C. Romijn* * adviserend lid uit Raad van Commissarissen CoMore De organisaties die belangrijk zijn binnen de sectoren waarin CoMore actief is, zijn vertegenwoordigd in het Bestuur en de Raden van Advies.

13

Ondernemingsraad Voor de bedrijfseenheden CBD, VERIN, BV CBS, 2KP, CBS NV, is tezamen met KDS een gemeenschappelijke ondernemingsraad ingesteld. De ondernemingsraad is samengesteld uit een aantal kiesgroepen. De leden van de ondernemingsraad komen uit de verschillende bedrijfseenheden van CoMore en van KDS. Ondernemingsraad: - B.R. Bay Voorzitter - L.G. Doornhegge Vice voorzitter/plv. secretaris - B.G.M. Roodink Secretaris Leden: - W. Arts - P.G.R. den Bekker - J.D. van Eck - R.C. Hoogervorst - A.T.M Hurkens - F.C.G.M. Jongen - C.M.P.M van Rooij - A.M.M. Schellen In het verslagjaar hebben 13 vergaderingen van de ondernemingsraad plaatsgevonden. Tevens hebben de directie en de ondernemingsraad 10 maal overleg gevoerd. Eén overleg heeft plaatsgevonden in aanwezigheid van een lid van de Raad van Commissarissen CoMore. Belangrijke aandachtspunten waren wijzigingen van werktijden, waaronder ploegendiensten, flexibiliteit, sluitingen vleesverwerkingsbedrijven, nieuwe werkzaamheden, kwaliteitssysteem CBS NV, splitsing van de OR en arbeidsomstandigheden. Alle verslagen en agenda’s van de vergaderingen zijn voor de medewerkers via het intranet van CoMore beschikbaar. In 2013 worden opnieuw ondernemingsraad verkiezingen gehouden, waarbij CoMore een aparte ondernemingsraad voor KDS en een voor CoMore wil instellen. Dit sluit beter aan bij de structuur van de organisatie en legt de focus daar waar die het best op zijn plaats is.

VGWM-commissie Sinds 2010 is de Arbo-commissie vervangen door een VGWM commissie. VGWM staat voor Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu. Deze commissie wordt vertegenwoordigd door vier OR-leden en twee preventiemedewerkers. De leden van deze commissie houden zich bezig met de verschillende aspecten op het gebied van arbeidsomstandigheden, waaronder werkplekken. VGWM-commissie OR-leden: - R.C. Hoogervorst - P.G.R. den Bekker - C.M.P.M van Rooij - F.C.G.M. Jongen Preventiemedewerkers: - W. van der Maale - S.E.M. Emons Vertrouwenspersoon Bij CoMore zijn drie vertrouwenspersonen aanwezig waar medewerkers terecht kunnen wanneer ze bij hun werkzaamheden te maken krijgen met een ongewenste situatie die de medewerker niet kan of wil bespreken met zijn leidinggevende. Hierbij kan het gaan om het gevoel gepest te worden, discriminatie, seksuele intimidatie, agressie en geweld. Binnen CoMore zijn zowel vrouwelijke als mannelijke vertrouwenspersonen aanwezig. Voor het benaderen van een vertrouwenspersoon maakt het niet uit voor welke bedrijfseenheid een medewerker werkzaam is. De medewerker bepaalt zelf welke vertrouwenspersoon hij of zij inschakelt. In 2012 zijn de vertrouwenspersonen enkele malen benaderd door medewerkers. Hier zijn verschillende acties uit voort gekomen om tot een oplossing van de voorgelegde problemen te komen. Vertrouwenspersonen - A. Bom - A.T.M. Hurkens - F.C.G.M. Jongen

KDS en de bedrijfseenheden van CoMore voldoen aan de eisen voor een type A instelling. Dit is het hoogst mogelijke niveau voor onafhankelijkheid met een strikte integriteitscode. 14

DE ACTIVITEITEN STRATEGIE EN BELEID Voor de agrofoodsector is CoMore een strategische dienstverlener. CoMore helpt het bedrijfsleven te ondernemen door kwaliteit aantoonbaar te maken en (inter)nationale erkenning te bieden. Van huis uit doet zij dit op het terrein van voedselveiligheid, diergezondheid en dierwelzijn, maar door in te spelen op vragen vanuit de markt heeft CoMore zich inmiddels veel breder ontwikkeld. MVO heeft voor CoMore een integrale betekenis. In de agrofoodsector speelt duurzaamheid een belangrijke rol. CoMore en haar bedrijfseenheden vervullen een functie in de maatschappij en komen voort en maken deel uit van deze sector. CoMore is afhankelijk van haar maatschappelijke omgeving en speelt hierin een belangrijke rol. Onze kernactiviteiten dragen in onze filosofie daarom bij aan de kwaliteit van onze leefomgeving en geven invulling aan de maatschappelijke behoefte aan betrouwbaarheid en transparantie. CoMore draagt op twee manieren een steentje bij aan mens en maatschappij: met haar kernactiviteiten én in haar bedrijfsvoering en bedrijfsprocessen. Voor ieder van de domeinen People, Planet en Profit zijn speerpunten vastgesteld en zijn de resultaten van ingezet beleid en toekomstverwachtingen weergegeven. CoMore levert diensten. Anders dan voor producenten het geval is, is een toelichting op de herkomst van grondstoffen en (half) fabricaten minder op z’n plaats en krijgt dan ook geen aandacht in dit jaarverslag. Vanwege een aantal factoren en externe ontwikkelingen loopt de omzet in de kernactiviteiten eerder terug dan dat er sprake is van groei. Om in te kunnen blijven spelen op de veranderende behoeften vanuit de markt en wet- en regelgeving is het nodig de omzet minimaal op niveau te houden en bij voorkeur te groeien. Alleen dan kan een kwalitatief hoogwaardige organisatie met een gunstig kostenniveau in stand gehouden worden. Naast groei is het noodzakelijk dat CoMore een gezond financieel fundament behoudt. De organisatie moet immers ook na tijden van tegenwind de diensten, die het bedrijfsleven nodig heeft om te kunnen ondernemen, kunnen leveren. CoMore is financieel gezond en kan het zich daarom permitteren zonder winstoogmerk tegen gunstige tarieven te opereren en zo bij te dragen aan de concurrentiekracht van de marktsectoren waarin zij actief is.

CoMore heeft te maken met veel partijen in de sectoren waarvoor CoMore werkzaam is: medewerkers, klanten, Raden van Commissarissen, Raden van Advies, besturen, partners, en organisaties. Omdat CoMore veel werkt voor en vanuit de sectoren is het goed dat deze sectoren binnen CoMore sterk vertegenwoordigd zijn. CoMore wordt in haar werkzaamheden gesteund door verschillende stuurgroepen, deskundigen, colleges van deskundigen waarin ook weer maatschappelijke partijen en belangenorganisaties, zoals CBL, COV, Dierenbescherming, KNMvD, KNS, LTO Nederland, NBHV, NVV, universiteiten en tal van andere zijn vertegenwoordigd. Met deze vertegenwoordigers kunnen sectorbreed nieuwe initiatieven en bestaande werkzaamheden worden afgestemd. Tijdens bijeenkomsten wordt onder andere gesproken over efficiëntie, implementatie van nieuwe regelingen en controlepunten en mogelijke verbeteringen van de werkzaamheden die CoMore vanuit een deskundige, onafhankelijke en integere positie uitvoert. Nieuwe initiatieven en projecten kunnen dankzij de vele laagdrempelige relaties eenvoudig getoetst worden op relevantie en behoefte. De speerpunten van CoMore op het gebied van Profit zijn: > Gunstige tariefstelling > Bestendiging relaties met klanten en partners > Investeren in nieuwe marktvragen > Klanttevredenheid Ontwikkeling van medewerkers en het inspelen op ontwikkelingen op de arbeidsmarkt samen met het vergroten van de mobiliteit van de medewerkers is een belangrijk speerpunt. Daarnaast wordt ingezet op de doorstroming van medewerkers binnen CoMore. Voor medewerkers die toe zijn aan een nieuwe uitdaging wordt intern ondersteuning geboden in de zoektocht naar een nieuwe baan. De doorstroming van medewerkers wordt hiermee gestimuleerd. Op deze manier blijven zowel werknemer als werkgever tevreden. CoMore heeft als beleid de gezondheid en veiligheid van de eigen medewerkers en medewerkers van derden te beschermen.

15

KERNPROCESSEN EN ACTIVITEITEN

De speerpunten van CoMore op het gebied van People zijn: > Gezonde medewerkers > Stimuleren ontwikkeling medewerkers > Flexibele inzetbaarheid medewerkers > Veilig werken CoMore heeft MVO hoog in het vaandel staan. CoMore en haar bedrijfseenheden onderschrijven het belang van een duurzame en milieubewuste aanpak van de werkzaamheden. MVO is verwerkt in de bedrijfsstrategie en wordt daardoor binnen nieuwe ontwikkelingen meegenomen. CoMore heeft doelstellingen opgesteld binnen het MVO-beleid en streeft ernaar die elk jaar te verbeteren dan wel uit te breiden. De speerpunten van CoMore op het gebied van Planet zijn: > Vermindering gebruik grondstoffen > Duurzaam inkopen De uitvoering van het MVO-beleid vergt de inzet van de gehele organisatie. De directie verwacht daarom van iedere medewerker een actieve bijdrage aan de zorg voor People, Planet en Profit. Verderop in dit jaarverslag worden voorbeelden gegeven steeds met een toelichting op het beleid, de genomen actie, het gerealiseerde resultaat en indien van toepassing, de visie voor de toekomst. Normen en waarden voor de medewerkers zijn binnen de organisatie vastgelegd en inzichtelijk. Strategisch blijft CoMore zich richten op bestaande en nieuwe diensten in de keten waarvoor CoMore actief is en daar vanwege maatschappelijke verantwoording behoefte aan heeft. CoMore voert deze diensten op maatschappelijk verantwoorde wijze uit door milieu en sociaal verantwoord in te kopen, door sociaal medewerkersbeleid en verantwoorde inrichting van bedrijfs- en werkprocessen.

Controleren – CBD In 2012 hebben de medewerkers van CBD een breed scala audits, controles en monsternames uitgevoerd. Hierbij staan dierenwelzijn, volksgezondheid en veiligheid voor de consument centraal. Bij de uitvoering van deze werkzaamheden zijn zowel deskundigheid van de medewerkers als betrouwbaarheid het uitgangspunt. CBD is hiertoe NEN-EN-ISO/IEC 17020 geaccrediteerd. CBD voert Integrale Keten Beheersing (IKB) controles uit bij varkens-, pluimvee-, rund- en konijnenbedrijven. De IKB systemen zijn ontwikkeld om garanties te kunnen geven over de kwaliteit, dierenwelzijn en voedselveiligheid. Het streven hierbij is gezonde en veilige producten af te leveren. De IKB controles op pluimveebedrijven worden ook in Europa en daarbuiten uitgevoerd, zoals in België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Ierland, Polen, Spanje, Zweden, Verenigde Staten en Brazilië. Binnen de sector waarin CBD actief is, wordt steeds meer ingezet op duurzame ontwikkelingen. Een voorbeeld hiervan is het terugdringen van het antibioticagebruik binnen bijvoorbeeld de varkens- en rundveesector. CBD heeft in het kader van de Regeling IKB Varken het datasysteem InfoVarken opgezet, waarin diergeneesmiddelen worden geregistreerd en de berekende dierdagdosering per veehouderij bedrijf gemonitord kan worden. Ook is door CBD het kwaliteitssysteem IKB Rund ontwikkeld. Dit levert feitelijke gegevens op. Met behulp van deze registratie kunnen rundveehouders zich onder meer onderling vergelijken en aansporen het antibioticagebruik te verlagen. In 2012 is gestart met de grootschalige landelijke controles en certificeringen hiervoor. Verder werd in 2012 binnen de rundveesector door CBD gecontroleerd op de kwaliteitsregeling van de Stichting Geborgde Dierenarts (SGD) voor geborgde veterinaire dienstverlening van rundveedierenartsen. Later in het verslagjaar is dit uitgebreid met geborgde varkensdierenartsen.

CoMore laat zien dat duurzaamheid niet alleen vervlochten is in de kernactiviteiten, maar ook richting geeft aan de integratie van consistente milieu, sociale en financiële informatie. 16

Een andere ontwikkeling is dat CBD steeds meer controles uitvoert in het kader van het Beter Leven Kenmerk (BLK) van de Dierenbescherming. CBD waarborgt dat dieren gehouden worden volgens BLK richtlijnen met meer ruimte, afleidingsmateriaal en andere welzijnsverbeterende maatregelen voor het dier. Sinds 2008 voert CBD monsternames uit in opdracht van het Rijksinstituut voor Volkgezondheid en Milieu (RIVM). Medewerkers nemen in verschillende regio’s van Nederland drain- en slootwatermonsters in het kader van Landelijke Meetnet effecten Mestbeleid. Hiermee kan de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater op landbouwbedrijven worden gevolgd om de effectiviteit van het overheidbeleid te kunnen evalueren. Ook vervult het een belangrijke rol bij het voldoen aan de monitoringsverplichtingen van de Europese Unie. In 2011 en in 2012 heeft CBD zwerfafval gemonitord in opdracht van het Agentschap NL. Met behulp van deze gegevens wordt door Agentschap NL een rapportage gemaakt waarin de ontwikkelingen in vervuilingsbeeld voor verschillende gebiedstypes worden weergegeven en de effecten van projecten zoals ‘Nederland Schoon’ meetbaar worden. Dit werk wordt in 2013 opnieuw aanbesteed waarbij Rijkswaterstaat de aanbestedende dienst is. CBD is zich in 2012 meer gaan richten op brandpreventie. Bedrijfshulpverleningsmiddelen, zoals brandblussers, brandslanghaspels en verbanddozen, dienen regelmatig gecontroleerd te worden. Het hebben, controleren en onderhouden van bedrijfshulpverleningsmiddelen is vastgelegd in het Bouwbesluit en polisvoorwaarden van verzekeringen. CBD voert de controles en klein onderhoud uit volgens het REOB schema (Regeling Erkenning Onderhoud Blusmiddelen), is REOB gecertificeerd en garandeert een deskundige keuring van de bedrijfshulpverleningsmiddelen. Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden van CBD op: www.cbd.info

Beoordelen en certificeren – VERIN VERIN is een onafhankelijke certificatie instelling die verschillende kwaliteitsregelingen certificeert die door CBD en andere organisaties zijn gecontroleerd. VERIN is hiertoe NENEN 45011 geaccrediteerd. Om garanties aan afnemers en consumenten te kunnen bieden met betrekking tot dierwelzijn, voedselveiligheid en kwaliteit zijn binnen de dierlijke sectoren IKB systemen ontwikkeld. VERIN certificeert de IKB systemen voor varkenshouderijen (IKB Varken), Pluimvee Servicebedrijven (IKB PSB) en Rundveebedrijven (IKB Rund). Deelnemers aan IKB Varken kunnen zich bij VERIN aanmelden voor het plusprogramma van het Duitse kwaliteitsbeheersingssysteem Qualität und Sicherheit (QS). QS staat voor kwaliteitsborging in de totale productieketen van voedingsmiddelen. QS is in Duitsland het belangrijkste kwaliteitssysteem voor levensmiddelen. In opdracht van VERIN voert CBD bij deelnemers aan QS een jaarlijkse controle uit met een plusprogramma van aanvullende voorschriften op IKB Varken. Dit is belangrijk voor de Nederlandse exportpositie. VERIN biedt tevens een vrijwillige module aan waarbij de mogelijkheid bestaat om op een efficiënte wijze aan te tonen dat het bedrijf voldoet aan de eisen van de verdoofde castratie, geen castratie of immunocastratie. Deze module is in nauw overleg met vertegenwoordigers van de varkenshouders en de vleesverwerkende sector ontwikkeld. De Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV) bevordert duurzame innovaties in de veehouderij. Veestallen die voldoen aan de criteria van MDV tonen betrouwbaar aan dat zij voldoen aan de duurzaamheiddoelstellingen van overheidsregelingen zoals MIA (Milieu Investeringsaftrek) en Vamil (willekeurige afschrijving milieu-investeringen). VERIN controleert, beoordeelt en certificeert bedrijven met nieuwe en verbouwde stallen volgens de criteria en beoordelingsrichtlijnen van MDV.

17

VERIN voert verder beoordelingen en certificeringen uit voor de regeling Geborgde Rundveedierenartsen, het reglement Keuringsdierenartsen voor Paarden en het Beter Leven Kenmerk Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden van VERIN op: www.verin.nl

Classificatie- en controlewerkzaamheden slachting en weging – BV CBS De classificatie- en controlewerkzaamheden bij vleesverwerkingsbedrijven zijn ondergebracht in BV CBS. BV CBS is als inspectie-instelling geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie op basis van de norm NEN-EN-ISO/IEC 17020. Ondernemers hebben er belang bij dat zij de juiste prijs uitbetaald krijgen voor hun producten. Dit vraagt om scherp toezicht en een goede indeling van hun producten in kwaliteitsklassen (classificeren). BV CBS voert deze werkzaamheden, in opdracht van het PVV, uit voor ondernemers in de agrarische sector. BV CBS besteedt veel aandacht aan het bewaken van de kwaliteit van de classificatie werkzaamheden. Een van de belangrijkste doelen is landelijk een uniform niveau van classificatie te bieden. Classificatie vraagt om scherp toezicht, een goede beoordeling en het zorgvuldig bewaken van de kwaliteit. BV CBS laat uitsluitend classificeren door daartoe bevoegde medewerkers. Zij moeten in het bezit zijn van een certificaat van de Commissie Kwaliteitsbewaking Classificatie (CKC) van het Ministerie van EZ. In de commissie zijn, naast het Ministerie van EZ, Livestock Research van de WUR, het Productschap Vee en Vlees (PVV) en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vertegenwoordigd. De CKC verstrekt het certificaat nadat een opleiding is gevolgd en het examen met goed gevolg is afgelegd. Alle classificeerders dienen vier keer per jaar opnieuw een examen met goed gevolg af te leggen om te mogen classificeren. In april 2012 is voor de classificatie van varkens een nieuw classificatie-instrument ingevoerd, de CGM (capteur gras maigre). De CGM is geleverd door het Franse bedrijf Syleps. Met de CGM wordt het magervleespercentage bepaald van slachtvarkens.

18

Deze waarde en de meetgegevens van de CGM zijn belangrijk in het economisch verkeer tussen de veehouders en het vleesverwerkende bedrijf en voor de verwaarding van het vlees. De voorbereiding van het traject voor de vervanging van het vorige classificatie-instrument, de Hennessy Grading Probe (HGP2), was al in 2011 afgerond. De invoering van de CGM is op verzoek van de marktpartijen uitgesteld tot 2 april 2012. De overgang naar de CGM is goed en zonder noemenswaardige problemen verlopen. Met de invoering van de CGM heeft de BV CBS de beschikking gekregen over een beter en nauwkeuriger meetinstrument. In samenhang hiermee is de bijbehorende ICT-infrastructuur en programmatuur vernieuwd. BV CBS kan nu beter en sneller inspelen op vragen uit de markt over classificatieresultaten van varkens. Een andere ontwikkeling is dat in 2012 een vervolg is gegeven aan het onderzoeken van de mogelijkheden om de classificatie van vleeskalveren te moderniseren. In samenspraak met de Adviescommissie Kalveren van het PVV en de Raad van Advies Kwaliteit van CoMore is gestart met praktijktesten met beeldtechnologie voor de geautomatiseerde (instrumentele) classificatie van blanke vleeskalveren. Met digitale fotocamera’s worden beelden gemaakt van de te classificeren kalveren. Computersystemen berekenen aan de hand van de beelden de bevleesdheid en vetheid van de kalveren. De eerste resultaten zijn veelbelovend. De bevindingen bij één van de vleesverwerkende bedrijven hebben geleid tot voortzetting van de praktijktest bij een ander bedrijf. Hiermee is in januari 2013 gestart. Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden van BV CBS op: www.co-more.nl

Keuren – 2KP 2KP verzorgt de keuringen in productiebedrijven voor pluimveevlees. De keuringsassistenten van 2KP controleren op voedselveiligheid door onder meer pathologische afwijkingen en ziektebeelden te signaleren en werken onder toezicht en verantwoordelijkheid van een dierenarts van de NVWA.

Activiteiten voor derden CoMore BV levert ook directie, management- en ondersteunende diensten aan derden. Dit zijn dienstverlenende bedrijven die vergelijkbare activiteiten uitvoeren als de dochterbedrijven van CoMore, zoals KDS, Stichting Merita en SKV.

Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden van 2KP op: www.co-more.nl

Verzekeren – CBS NV De verzekeringsactiviteiten van CoMore zijn ondergebracht in twee naamloze vennootschappen: - Centraal Bureau Slachtveeverzekeringen NV - Centraal Bureau Slachtvarkensverzekeringen NV Deze twee verzekeringsbedrijven verzekeren dieren tegen het verwerkingsrisico. Dit is het risico van schade ten gevolge van gehele of gedeeltelijke afkeuring of voorwaardelijke goedkeuring van een dier door de officiële keuringsinstantie, de NVWA. Met behulp van de informatie waarover de verzekeringsbedrijven CBS NV beschikken, wordt advies gegeven over schade beperkende maatregelen. Dit bevordert de kwaliteit op gebied van diergezondheid, dierwelzijn en voedselveiligheid en stimuleert daarmee een duurzame ontwikkeling van de sector. Vanwege de toenemende administratieve verplichtingen voor verzekeraars is in 2012 nader onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de beide verzekeringsbedrijven om te bouwen naar een kwaliteitsregeling. De verhoging van de assurantiebelasting naar 21% per 1 januari 2013 was nog eens een extra reden om de ombouw te realiseren. DNB kon begin 2013 met de ombouw instemmen waarop per 21 maart 2013 de vergunningen zijn ingetrokken en de inschrijvingen voor de verzekeringsbedrijven CBS NV in het register voor verzekeraars in goed overleg zijn doorgehaald. Op zijn vroegst kan dit begin mei 2013 onherroepelijk zijn. Een belangrijke voorwaarde is nog wel dat de Belastingdienst akkoord kan gaan met de berekening van de omzetbelasting in plaats van assurantiebelasting. Al met al is de verwachting dat de ombouw voor de zomer van 2013 kan zijn gerealiseerd.

KDS KDS stelt in opdracht en onder verantwoordelijkheid en toezicht van de NVWA officiële assistenten beschikbaar voor het verrichten van post mortem (PM) keuringswerkzaamheden in roodvlees-productiebedrijven onder meer gericht op pathologische afwijkingen en hygiënisch slachten. Het dienstenpakket van KDS is in 2012 uitgebreid met de keuring van gekweekt wild en met monstername in het kader van het Nationaal Plan Residuen slachterijfase. Het Nationaal Plan richt zich op het voorkomen van residuen van bestrijdingsmiddelen en van diergeneesmiddelen in voedsel. Ook ondersteunen medewerkers van KDS de NVWA op tijdelijke basis bij Buitengrens Inspectie Posten (BIP’s). Partijen levende dieren of dierlijke producten mogen uitsluitend via deze door de Europese Commissie erkende BIP’s de Europese Unie binnenkomen. KDS neemt tevens BSE monsters bij runderen. Inmiddels is duidelijk dat vanwege de gewijzigde regelgeving de BSE werkzaamheden van KDS in 2013 flink zullen afnemen. Ook wordt verwacht dat door modernisering van toezichtssystemen de keuringswerkzaamheden door de officiële assistenten van KDS zullen teruglopen. Dit heeft gevolgen voor KDS, maar mogelijk ook voor CoMore, die management en management ondersteunende diensten levert aan KDS. KDS heeft een eigen - in meerderheid van de sector en van CoMore- onafhankelijk bestuur en staat onder toezicht van een onafhankelijke Raad van Commissarissen. KDS is als inspectie-instelling geaccrediteerd op basis van de norm NENEN-ISO/IEC 17020. Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden van KDS op: www.bvkds.nl

Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden van de CBS NV’s op: www.co-more.nl

“Dankzij CoMore kan de veehandel erop vertrouwen dat de dieren die wij aan de slachterijen leveren onafhankelijk en correct geslacht, gewogen en geclassificeerd worden. Dat vertrouwen geeft rust en scheelt een heleboel discussie.” Piet Thijsse

19

GEBORGDE DIENSTVERLENING

Stichting Merita Stichting Merita is de organisatie waar voormalige keurmeesters van de Rijksoverheid zijn geplaatst. Zij voeren, gedetacheerd bij KDS, eveneens post mortem keuringswerkzaamheden uit bij roodvleesproductiebedrijven. Stichting Merita heeft een in meerderheid van de sector en van CoMore - onafhankelijk bestuur. SKV SKV houdt onafhankelijk en intensief toezicht op de productveiligheid en kwaliteit in de kalfsvleesproductieketen. SKV voert jaarlijks duizenden controles uit in de totale productiekolom van kalfsvlees. SKV heeft een van CoMore onafhankelijk bestuur. SKV is geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie en voldoet aan de internationale kwaliteitsnormen NEN-ENISO/IEC 17020 en NEN-EN 45011.

Kwaliteit & Accreditaties Met uitzondering van 2KP en de beide verzekeringsbedrijven, zijn alle bedrijven waar CoMore de directie en het management over voert, geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie. De Raad voor Accreditatie voert jaarlijks een uitgebreid onderzoek uit bij de bedrijfseenheden van CoMore en richt zich op de normen voor inspectie-instellingen en certificatie-instellingen en normelementen zoals: - Organisatie - Onafhankelijkheid, onpartijdigheid, integriteit - Sturing en metingen - Personeel - Methoden - Middelen en voorzieningen - Processen - Klanttevredenheid

Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden van SKV op: www.skv.info

KDS en de bedrijfseenheden van CoMore bezitten de volgende accreditaties: CBD NEN-EN ISO/IEC 17020 VERIN NEN-EN 45011 (ISO/IEC Guide 65) BV CBS NEN-EN ISO/IEC 17020 KDS NEN-EN ISO/IEC 17020. In 2012 is CoMore begonnen met de implementatie van de nieuwe ISO/IEC 17020:2012 en de ISO/IEC 17065:2012 die de NEN-EN 45011 opvolgt. De bedrijfseenheden voldoen alle aan de eisen voor een type A instelling. Dit is het hoogst mogelijke niveau voor onafhankelijkheid met een strikte integriteitscode. Vanwege de aard van het werk, vaak gebaseerd op wet- en regelgeving en gericht op agro(food) sector, zijn ethische afwegingen regelmatig aan de orde.

“De varkenssector staat voor grote veranderingen in markt en maatschappij. De komende tijd zullen veranderingen opnieuw in een hoog tempo gaan. We gaan naar ‘ander vlees in 2020’ met daarnaast onderscheidende marktconcepten. IKB Varken kan de borging en gevraagde transparantie goed invullen. Voor de ondernemers in de varkenshouderij een kans!” Annechien ten Have

20

Regelgeving en Toezicht Naast de diepgaande onderzoeken die de Raad voor Accreditatie jaarlijks bij de geaccrediteerde bedrijven uitvoert, worden ook intern auditprogramma’s doorlopen. De NVWA voert jaarlijks audits uit op KDS en op specifieke programma’s zoals IKB activiteiten van CBD en VERIN. De IKB werkzaam-heden worden uitgevoerd op basis van de IKB regelingen van CBD en productschappen. De classificatie en controle op slachting en weging door BV CBS wordt mede uitgevoerd op basis van verordeningen van het PVV. De kwaliteit van de classificatiewerkzaamheden van BV CBS wordt bewaakt door de CKC van het Ministerie van EZ. De beide verzekeringsbedrijven CBS NV staan op basis van de Wft onder toezicht van De Nederlandsche Bank. De Nederlandsche Bank toetst middels toezichtgesprekken en frequente uitvragen naar rapportages of de onderneming financieel gezond (solvabel) is en voldoet aan de voorwaarden voor goed bestuur en alle andere wettelijke vereisten. Met de Belastingdienst heeft CoMore sinds 2011 een convenant Horizontaal Toezicht afgesloten. De relatie tussen CoMore en de Belastingdienst is hiermee gebaseerd op openheid en wederzijds vertrouwen, waarin snel zekerheid over fiscale kwesties kan worden geboden. De controles achteraf door de Belastingdienst worden hiermee beperkt. Good Governance De Nederlandse Corporate Governance Code is formeel niet van toepassing op een onderneming als CoMore. Wel heeft de Code richting gegeven aan governance afspraken die binnen CoMore en haar bedrijfseenheden gelden. CoMore vindt dit belangrijk gezien het maatschappelijk belang van haar activiteiten. Good Governance afspraken zijn vastgelegd in verschillende reglementen, zoals het Directiereglement en Directiestatuut, waarin verantwoordelijkheden, bevoegdheden, werkwijze en taakverdeling van de directie is omschreven.

Voor de Raad van Commissarissen van CoMore en de Raad van Commissarissen Verzekeringen zijn eveneens reglementen vastgesteld. Hierin is onder meer de werkwijze van de Raad van Commissarissen beschreven en zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van bevoegdheden, geheimhouding en onafhankelijkheid. Voor de aandeelhouder van CoMore, de Stichting CBS, is een Bestuursreglement vastgesteld waarin de verantwoordelijkheden, bevoegdheden en werkwijze van het bestuur opgenomen zijn. Tevens is hierin bepaald uit welke groeperingen de Raad van Commissarissen van CoMore wordt benoemd. Door de verzekeringsbedrijven zijn er diverse procedures op het gebied van integere en beheerste bedrijfsuitoefening. Daarnaast is er een Compliance- en Audit Statuut. De procedures ondergaan jaarlijks een audit. Sinds 2011 dienen verzekeraars te voldoen aan de Governance Principes voor Verzekeraars. Hiervoor geldt het “pas toe of leg uit” principe. In het financiële verslag van CBS NV is vermeld op welke wijze deze principes voor CBS NV is toegepast. Risicobeheersing en risicoprofiel Risicobeheersing is een essentieel aspect van de bedrijfsvoering binnen CoMore. Pas als de risico’s naar de mening van CoMore aanvaardbaar zijn, worden een nieuwe activiteiten begonnen. De relevante risico’s van de beide verzekeraars van CoMore en de wijze waarop deze organisaties met deze risico’s omgaan zijn in de betreffende enkelvoudige jaarrekeningen opgenomen. Bij beide verzekeraars is een risicobeheerder aangesteld. In augustus 2012 is er door de risicobeheerder een risicoanalyse uitgevoerd, waarin de risico’s en beheersmaatregelen in beeld zijn gebracht en het netto risico is berekend. Uit deze risicoanalyse bleek dat er geen risico’s zijn die directe bijsturing vereisen. Continuïteit Bij een uitbraak van een besmettelijke dierziekte bestaat de kans dat een aantal van de activiteiten van CoMore moeten worden stilgelegd. Voor de werknemers zullen in een dergelijk geval zo mogelijk alternatieve werkzaamheden worden gezocht. De directie van CoMore houdt voor dergelijke situaties een reservepositie aan in het eigen vermogen zodanig dat een behoorlijke periode overbrugd kan worden. Na een crisis moet

21

de dienstverlening aan de sector meteen weer op niveau hervat kunnen worden. Dit is zowel van belang voor het strategisch maatschappelijk karakter van de dienstverlening als voor de continuïteit van het bedrijf. Debiteuren Er is slechts sprake van een gebruikelijk debiteurenrisico. Vorderingen binnen CoMore worden tussen 20-30 dagen voldaan. Vergoedingen voor controles worden veelal geïnd door middel van een automatische incasso en premies worden verrekend met schade-uitkeringen. Het percentage oninbare vorderingen bedraagt minder dan 1% over de afgelopen jaren. Omgeving Economische veranderingen zijn slechts beperkt van invloed op de werkzaamheden van CoMore. Dit komt omdat de werkzaamheden van CoMore zich met name richten op de primaire voedselketen en levensbehoefte. De economische crisis heeft weliswaar een doorwerking maar CoMore Groep is door haar efficiënte organisatie in het algemeen in staat snel in te spelen op veranderingen. Politieke, maatschappelijke en technologische veranderingen kunnen een grotere impact hebben voor CoMore. Integriteit CoMore en haar bedrijfseenheden voeren hun werkzaamheden op betrouwbare en integere wijze uit. Dit blijkt onder meer uit de door de Raad voor Accreditatie verleende accreditaties, waarin onafhankelijkheid en integriteit belangrijke punten zijn. CoMore distantieert zich van landen, organisaties en bedrijven waar schending van fundamentele mensenrechten aan de orde is. CoMore levert dan geen diensten en koopt ook geen producten. Zo ook houdt CoMore zich verre van praktijken als omkoping en corruptie. Op grond van de diverse controle activiteiten die CoMore uitvoert, heeft CoMore staande afspraken - waaronder tuchtrecht - met bevoegde instanties in het geval misstanden gesignaleerd worden. CoMore stelt zich ook naar haar toeleveranciers en onderaannemers zo op en zal afscheid nemen als blijkt dat het haar dienstverlening raakt.

Voor de beleggingsportefeuilles van CBS NV wordt uitsluitend duurzaam met oog voor milieu en mens ofwel maatschappelijk verantwoord belegd. De medewerkers hebben een geheimhoudingsverklaring ondertekend, net als een verklaring inzake het houden van landbouwhuisdieren, welke jaarlijks ge-update wordt. Medewerkers mogen privé niet actief zijn in de sector waarin ze werkzaamheden uitvoeren. Ook het uitvoeren van nevenwerkzaamheden is niet toegestaan behoudens toestemming van de werkgever. Eén en ander is geregeld in de procedures inzake onafhankelijkheid en integriteit, die onderdeel uitmaken van de verschillende kwaliteitssystemen. Verantwoord Ketenbeheer CoMore is actief op verschillende plaatsen in de productie keten. Meestal is dit in een kwaliteitsborgende rol. De bedrijfseenheden CBD en VERIN vervullen binnen de keten de controle- en certificeringswerkzaamheden. KDS en 2KP zijn actief in keuring. BV CBS controleert de slachting en weging en classificeert. Door een integere en betrouwbare uitvoering kunnen kwaliteitssystemen van marktpartijen functioneren. Zo stelt CBD bijvoorbeeld als regelinghouder van de regeling IKB Varken op basis van bindende adviezen van het Centraal College van Deskundigen (CCvD) de voorschriften voor IKB Varken vast. In het CCvD is de sector vertegenwoordigd. Er is een vertegenwoordiger vanuit de primaire sector, de handel, de vleesverwerkende bedrijven en maatschappelijke organisaties. Aldus worden de adviezen sectorbreed gedragen en hebben ook betrokken partijen daar waar mogelijk inspraak. CoMore draagt zo bij aan voortbrengingsketens via een kwaliteitsborgende rol.

CoMore is in de eerste plaats een dienstverlener, met als belangrijkste succesfactoren haar mensen, flexibiliteit, landelijke dekking, werkprocessen, ICT-systemen en een gunstig tariefniveau. 22

PLANET, MILIEU ASPECTEN VAN ONDERNEMEN

Planet staat voor de manier waarop het bedrijf omgaat met het milieu en de vraag hoe het de leefomgeving achterlaat voor volgende generaties. Als onderdeel van haar kerntaken vertaalt CoMore deze zorg in de volgende speerpunten: > Vermindering gebruik grondstoffen > Duurzaam inkopen Speerpunt: Vermindering gebruik grondstoffen Lease auto’s; verlagen brandstofverbruik en CO2-emissie reduceren CoMore en de verschillende bedrijfsonderdelen leasen auto’s bij Alphabet Lease. Alphabet voorziet CoMore van uitgebreide managementinformatie. Dit “Dashboard” rapporteert het brandstofgebruik van alle lease rijders en rapporteert afwijkingen ten opzichte van groene doelstellingen. Dit stelt de gebruikers in staat zuinig te rijden, passend bij ‘Het Nieuwe Rijden’. CoMore heeft het “Cleaner Car Contract“ ondertekend. Dit is een initiatief van de Stichting Natuur en Milieu waar koplopers uit de leasebranche laten zien dat wagenparken veel sneller zuinig en minder milieubelastend kunnen zijn dan volgens Europese regels nodig is. Begin 2013 heeft Alphabet een nieuw contract getekend met commitment van CoMore om te streven naar 113 gram CO2 per kilometer in 2014. CoMore monitort met hulp van Alphabet Lease de CO2 (kooldioxide) uitstoot van de leaseauto’s. Hieronder is de CO2 “voetafdruk” van het gehele leasewagenpark van CoMore weergegeven.

< 125 g/km 125-175 g/km

2010 42,5%

>175g/km

55%

2,5%

2011 63% 36%

1%

2012 69% 30%

1%

Tabel 3: CO2 footprint

Efficiënt plannen De medewerkers die werkzaam zijn in de buitendienst hebben de mogelijkheid om direct vanuit huis aan het werk te gaan. CoMore voorziet daar waar dat doelmatig is medewerkers van materialen aan huis om zo onnodige kilometers te vermijden.

Daarnaast wordt nagestreefd om efficiënt te plannen zodat het werk in de regio wordt gedaan waar de medewerker woont. Hierdoor hoeft de medewerker niet heel het land door te rijden. Ook gaat de voorkeur uit naar medewerkers die voor meerdere kwalificaties zijn opgeleid zodat een bredere inzetbaarheid mogelijk is en combinatie bezoeken uitgevoerd kunnen worden. Dit maakt niet alleen verschil in het aantal voorrij kilometers maar is ook voor de medewerker inspirerend. Om het gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren wordt hiervoor een reiskostenvergoeding van 100% gegeven. Intranet; nog minder papier Regelmatig vindt communicatie naar alle medewerkers plaats via nieuwsberichten op intranet. Voor de medewerkers bij vleesverwerkende bedrijven is in aanvulling hierop eind 2011 besloten tot een digitale nieuwsbrief “CoMore and More”. In 2012 verscheen de eerste uitgave. Aangezien de nieuwsberichten wat meer achtergrondinformatie geven is deze nieuwsbrief goed ontvangen. Voor de controleurs bij CBD was er al een digitale nieuwsbrief. Sinds 2009 vindt de steeds verdere uitrol van eSynergy plaats, waarbij werkprocessen via digitale werkstromen worden uitgevoerd. Facturen kunnen zo elektronisch worden geverifieerd en gefiatteerd, maar ook voor P&O communicatie wordt eSynergy steeds meer gebruikt. In 2011 was eSynergy al ingericht voor het inzien van de loonstrook. Vanaf januari 2012 bestaat de mogelijkheid om de loonstrook digitaal te ontvangen waardoor geen papieren loonstrook meer verstuurd hoeft te worden. Daarnaast zijn in 2012 alle personeelsdossiers gedigitaliseerd. De medewerker kan nu via eSynergy zijn eigen personeelsdossier inzien en zijn loonstroken en jaaropgave bekijken. Jaaropgaven over 2012 zijn alleen nog in uitzonderingsgevallen op papier verstrekt. Ook de verklaring met betrekking tot het houden van land-bouwhuisdieren, die belangrijk is voor dierziektepreventie en voor de onafhankelijkheid en integriteit binnen de sector, moet nu digitaal ingevuld worden en hoeft niet meer naar iedere werknemer thuis gestuurd te worden. Daarnaast zijn veel andere papieren processen van de P&O afdeling in 2012 omgezet in digitale werkstromen. Zo kunnen aanvragen voor studie-, ouderschapsverlof en uitbetalen van compensatie-uren en dergelijke via een digitale werkstroom

23

aangevraagd en afgehandeld worden. De kosten voor correspondentie van P&O met medewerkers is meer dan gehalveerd. KDS en BV CBS hebben hun roosters aangepast zodat er minder papier nodig is. Conform de aanvullende arbeidsvoorwaarden wordt 28 dagen van te voren het vierweekse rooster bekend gemaakt. Roosters van de medewerkers werkzaam bij de vleesverwerkende bedrijven worden uitsluitend online gecommuniceerd. De periodieke standenoverzichten zijn met ingang van 2012 digitaal in het persoonlijke deel van intranet bij de salarisstrook te vinden. De afdeling Planning heeft de portikosten, kopieerkosten en papierverbruik voor correspondentie met medewerkers nagenoeg geëlimineerd. Gezien de positieve ervaringen van de afgelopen jaren en de goede ontvangst door de organisatie werkt CoMore verder aan digitalisering en de mogelijkheden die moderne ICT systemen bieden. Dit om in de toekomst nog minder papier te gebruiken en de bedrijfsprocessen steeds sneller en efficiënter te maken. Digitaal vergaderen In 2011 is een pilot gestart met digitaal vergaderen met behulp van een iPad met een applicatie waarop de stukken gelezen kunnen worden en direct notities gemaakt kunnen worden. Sindsdien kan er papierloos vergaderd worden. Deze proef is succesvol verlopen, mede omdat de leverancier de applicatie in overleg verder heeft verbeterd. Inmiddels wordt de applicatie voor iPad én laptop ook voor andere vergaderingen ingezet. Digitaal kwaliteitshandboek CoMore en haar bedrijfseenheden maken alleen nog maar gebruik van een digitaal kwaliteitshandboek omdat het steeds vervangen van papieren versies veel papier kost en logistiek ingewikkeld is. De medewerkers hebben zo bovendien altijd de beschikking over de meest recente versie. Het digitale kwaliteitshandboek staat op intranet. Een concrete doelstelling was dat alle MKK (Meting Kwaliteit Keuring) communicatie begin 2012 volledig digitaal plaats zou vinden. Dit is gerealiseerd. De verwachting is dat digitale systemen voor MKC (Meting Kwaliteit Classificatie) communicatie in het eerste kwartaal 2013 opgeleverd worden. Hiervoor is dankbaar

24

gebruik gemaakt van de ervaringen met het MKK systeem en zijn de mogelijkheden van het intranet nog beter benut. Nascholing via e-learning voor classificateurs en officiële assistenten Voor de verplichte nascholing (education permanente, EP) bestond een opzet met avondbijeenkomsten. Vanwege de aard van het werk is de EP niet eenvoudig onder werktijd te organiseren. Sinds september 2012 wordt e-learning aangeboden voor KDS en vanaf december 2012 voor BV CBS. Elke medewerker krijgt maandelijks persoonlijk via het intranet een toets. Het systeem beschikt over rapportagemogelijkheden die de performance van de medewerker inzichtelijk maken. Kantoorartikelen De uitgaven die gedaan zijn aan kantoorartikelen zijn in 2012 afgenomen met 29,5% t.o.v. 2011. De kostenreductie is voor een deel door goedkoper inkopen gerealiseerd maar ook doordat er bij (voornamelijk) BV CBS minder is ingekocht (deze kosten vielen voorheen onder CoMore). Deze daling komt voort uit de komst van de nieuwe classificatie apparatuur, waarvoor geen gebruik meer wordt gemaakt van printers en dus ook niet van cartridges en kettingformulieren.



2010 2011 2012

CoMore 41.972 38.545 23.203 CBD

1.841 1.133 2.473

Verin

- 1.041

-

KDS

728 538 1.766

SKV

528 2.161 1.989

BV CBS

-

-

1.179

Totaal 45.069 43.418 30.610 Tabel 4: Uitgave aan kantoorartikelen in euro’s

Het doel is om in de komende jaren de uitgaven voor kantoorartikelen nog verder terug te dringen.

Printers en kopieermachines; dubbelzijdig printen en kopiëren Het papier dat standaard aangeboden wordt in alle printers en kopieerapparaten is houtvrij en ongechloreerd. Het ‘dagelijkse’ print- en kopieerpapier van het merk ‘Fastprint’, type ‘Style’, is geproduceerd volgens ISO 14001 (Environmental Management System) en heeft het ECF predicaat. Alle medewerkers kunnen dubbelzijdig printen en deze faciliteit is vanzelfsprekend ook van toepassing op de kopieermachines. Het aantal afdrukken per maand is in 2012 iets gestegen met gemiddeld 51.391 prints/kopieën per maand. Deze toename heeft te maken met de overeenkomsten en voorschriften die alle IKB Rund deelnemers hebben ontvangen. Deze nieuwe regeling leidde tot een zeer grote toeloop van deelnemers in de tweede helft van 2012. De IKB Rund prints niet meegerekend, kwam het aantal prints/kopieën uit op gemiddeld 45.600 per maand. Dit is een daling van ruim 3.500 prints/kopieën per maand. CoMore wil hier in de toekomst een dalende lijn blijven zien. Een concrete doelstelling is dat het aantal afdrukken in 2013 niet meer bedraagt dan 45.000 prints/kopieën per maand. Bedrijfskleding; duurzaam wassen Het merendeel van de bedrijfskleding van CoMore wordt gezamenlijk gewassen door Berendsen Textiel Service BV. Bij Berendsen wordt circa 90% van het waswater gezuiverd en hergebruikt, warmte wordt teruggewonnen via warmtewisselaars en de vrachtwagens voldoen aan de hoogste kwalificatie: EURO 5. Naast dat het milieuvriendelijker is om bedrijfsmatig te wassen, is het ook meer hygiënisch en preventief voor het verslepen van dierziekten. Berendsen Textiel Service levert de gewassen kleding af op afgesproken plaatsen.

gaat CoMore een accent leggen bij milieuvriendelijke schuimbrandblussers onder eigen label. Het blusmiddel bevat geen stoffen die schadelijk zijn voor mens en milieu. De schuimbrandblussers voldoen aan de eisen van de Stichting Milieukeur. Speerpunt: Duurzaam inkopen Elektriciteit CoMore neemt elektriciteit af van Eneco, één van de schoonste energiebedrijven van Nederland (Graadmeter Greenpeace 2012). In het kantoor in Zeist hangen bewegingssensoren waardoor de verlichting zelf aan-/uitschakelt. Per kamer in het kantoor kunnen de werknemers ook de klimaatbeheersing regelen. Dit om onnodige energieverspilling bij afwezigheid van medewerkers tegen te gaan. In 2011 was er een totaal energieverbruik van 150.184 kWh. In 2012 kwam dit uit op 152.657 kWh. Dit betekent een lichte toename van 2.473 kWh oftewel bijna 1,6 %. Gemiddeld was het energieverbruik per medewerker per maand 23,4 kWh in 2012. Dit is zeer laag en kan worden verklaard omdat veel medewerkers vanaf hun woonadres meteen naar het adres gaan waar ze hun werk moeten doen. Kantoorartikelen; inkoop verduurzamen Alle gebruikte printer cartridges worden aangeboden voor recycling. Bijna alle kantoorartikelen worden gekocht via Kabri, zij bieden een een milieucatalogus aan voor de MVO-bewuste ondernemer. Procentueel gezien is in 2012 circa 30% van de ingekochte producten verantwoord voor het milieu, dit is een beperkte stijging van 4% ten opzichte van 2011. Voor de toekomst ziet CoMore dit aandeel graag toenemen. Binnen het facilitair beleid is dit ook opgenomen en wordt daar extra opgelet.

Afval reductie Het streven is om zo min mogelijk afval te produceren. Bij CoMore wordt nu één keer in de week afval opgehaald. Dit gaat om een container van 600 liter. De doelstelling is om in 2013 niet meer afval te produceren dan in 2012. Milieugevolgen producten Met de oprichting van CoMore Safety in 2012 worden via een webshop (www.comore-safety.nl) brandblus- en BHVmiddelen geleverd. Van het brede scala aan mogelijkheden

25

PEOPLE, SOCIALE ASPECTEN VAN ONDERNEMEN

People staat voor de relatie van het bedrijf met zijn klanten, medewerkers, toeleveranciers, aandeelhouders, de overheid, allerhande belangengroeperingen en wordt samengevat als de stakeholders. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen op het gebied van People is onlosmakelijk verbonden met CoMore. Alle werkzaamheden van CoMore zijn gericht op het leveren van diensten. CoMore staat dan ook voor flexibele, enthousiaste en betrouwbare medewerkers en wil er veel aan doen om dit niveau zo te houden en het nog verder te verbeteren. Beleid People en doelstellingen Werken aan duurzame inzetbaarheid, zowel in het belang van de organisatie als de individuele medewerker, is een van de belangrijkste speerpunten voor de komende jaren. Cijfers People Leeftijdsopbouw medewerkers CoMore Net als in 2011 en daarvoor hebben CoMore en haar bedrijfseenheden samen met KDS en Merita in 2012 de meeste medewerkers in de groep 45 jaar tot en met 54 jaar in dienst. De jongste medewerker is 18 jaar en de oudste is 71 jaar.

leeftijdsopbouw CoMore 2012 35 30 25 20 15 10 5 0 t/m 34

35-44

45-54

55+

Grafiek 1: Verdeling medewerkers naar leeftijd (in % van totaal aantal medewerkers)

26

Verdeling man/vrouw CoMore In 2012 waren er 90 vrouwen in dienst bij de totale organisatie, dit is 17% van het totale personeelsbestand.

2012

2011

454

90

455

91

83 %

17 %

83 %

17 %

Grafiek 2: Verdeling Man / Vrouw

Mobiliteit van de werknemers In het jaar 2012 zijn er bij CoMore en haar bedrijfseenheden en KDS en Merita 38 medewerkers in dienst getreden en 40 medewerkers hebben de organisatie verlaten. De vier medewerkers die nog in dienst waren bij 2KP zijn in 2012 overgaan naar KDS. Het aantal medewerkers van CBD is toegenomen vanwege de uitbreiding van werkzaamheden op het gebied van IKB Rund en de regeling Geborgde Rundveedierenarts.



Uit dienst ‘12

In dienst ‘12

Verlooppercentage

CoMore

5

3

10%

CBD

2

11

4%



7

7

2KP

4

0



0

0

BV CBS CBS NV

KDS Merita

7,3% 100% 0,0%

21

17

6,8%

1

0

3%

Tabel 5: Het verloop van de werknemers

Type dienstverband De afgelopen jaren lieten een groei zien van het aantal bepaalde tijd contracten ten opzichte van het aantal onbepaalde tijd contracten. In 2012 is dit gestabiliseerd. Eind 2011 had 82% van alle medewerkers een contract voor onbepaalde tijd, eind 2012 was dit 83% van alle medewerkers.

31-12-2010

31-12-2011

31-12-2012

78

98

94

Onbepaald

476

448

450

Totaal

554

546

544

Bepaald



Tabel 6: Type dienstverband in aantallen

Aantal leden personeelsvereniging Het aantal leden van de personeelsvereniging is in 2012 met vijf gegroeid ten opzichte van 2011. Er zijn nu 457 mensen lid van de personeelsvereniging, wat een aandeel van 82,8 % van het totale personeel is. Dit percentage is hoog en getuigt van betrokkenheid van de medewerkers bij de organisatie. Jaarlijks wordt door de personeelsvereniging een grote landelijke activiteit georganiseerd voor de leden. Ook zijn er regelmatig regionale activiteiten en sportevenementen. Jubilarissen In 2012 hebben 29 collega’s hun 12,5 jarig dienstjubileum gevierd. Er waren 9 medewerkers 25 jaar in dienst.

12,5 jaar:

25 jaar:



CoMore: 1

CoMore: 1



BV CBS: 1

BV CBS: 6



KDS: 27

CBS NV: 1



KDS: 1



Tabel 7: Overzicht jubilarissen

27

Speerpunten People CoMore heeft de volgende speerpunten op het gebied van People: > > > >

Gezonde medewerkers Stimuleren ontwikkeling medewerkers Flexibele inzetbaarheid medewerkers Veilig werken

Speerpunt: Gezonde medewerkers Preventief Medisch Onderzoek Naast het medewerkersonderzoek vindt vierjaarlijks een organisatiebreed Preventief Medisch Onderzoek (PMO) plaats. De organisatie ontleent bestaansrecht aan door de medewerkers succesvol geleverde diensten. Voor de kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening is het van belang de gezondheid van medewerkers op peil te houden of waar mogelijk te verbeteren. Vandaar dat er ook tussen de PMO’s voortdurend aandacht is voor: - Preventie van beroepsziekten en arbeidsgebonden aandoeningen bij zowel individuen als groepen medewerkers; - Bewaken en bevorderen van de gezondheid van individuele en groepen werknemers tot het werk; - Bewaken en verbeteren van het functioneren en de inzetbaarheid van medewerkers. Niet alleen arbeid gerelateerde risico’s maar ook gezondheid, vitaliteit en welbevinden krijgen aandacht onder verantwoording van de eigen bedrijfsarts. Zo is CoMore in staat indien nodig maatregelen te nemen die risico’s beperken. Eigen bedrijfsarts en arbeidsdeskundige; vertrouwde gezichten Sinds begin 2009 heeft CoMore een eigen bedrijfsarts en ook een eigen arbeidsdeskundige. Een vertrouwd gezicht zorgt voor een lagere drempel voor de medewerkers om de arts te benaderen. Daarnaast zijn de lijnen met medewerkers en leidinggevenden kort. De ervaring leert dat dit, door alle partijen, als prettig wordt ervaren.

28

Afstemming werk en privé Er wordt zoveel mogelijk getracht een balans te vinden tussen privé en werk. Het uitgangspunt is dat de dienstverlening en de daarbij horende werktijden afhankelijk zijn van de wensen van de klanten. Om werk en privé zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen, wordt gekeken naar de volgende elementen: 1. Afstand woon-werk. 2. Toekenning roostervrije tijd. 3. Afwisseling korte en lange diensten. 4. Flexibele werktijden. 5. In individuele gevallen roosters afstemmen op de persoonlijke situatie. Voor 2013 is voorzien in een pilot zelfroosteren bij een van de grotere vleesverwerkende bedrijven. Dit biedt medewerkers nog meer keuze mogelijkheden in de balans tussen werk en privé. Ziekteverzuim CoMore heeft als doelstelling geformuleerd het ziekteverzuimpercentage terug te brengen. Voor 2012 was het doel gesteld op 6%. In 2012 lag het ziekteverzuim op 6,9% (2011: 7,2%). Dit betreft het gemiddelde verzuimpercentage (excl. zwangerschap) van CoMore en de bijbehorende bedrijfseenheden. Als gevolg van een aantal langdurige verzuimsituaties is de doelstelling niet gehaald. De gemiddelde verzuimfrequentie (VF) (het gemiddeld aantal ziekmeldingen per werknemer per jaar) lag op 1,21. CoMore handhaaft voor 2013 het doel voor het verzuimpercentage op 6% of beter. De aard van het werk en de eisen die gesteld worden aan de voedselveiligheid beïnvloeden de verzuimpercentages. Bij kleinere bedrijfseenheden kunnen de cijfers door incidentele ziektegevallen (tijdelijk) hoger zijn.



Bedrijfseenheid % 2011

% 2012

VF ‘11

VF ‘12

CoMore

1,78%

1,23%

0,62

0,71

CBD

2,42%

2,97%

1,10

1,35



BV CBS

5,47%

5,33%

0,82

0,92



CBS NV

1,86%

1,24%

1,27

1,40

KDS

9,67%

8,74%

1,58

1,46

Merita

6,21% 13,8% 1,01 1,23



Tabel 8: Verzuimpercentages en –frequentie per onderneming

Inzet medewerkers op therapeutische basis Medewerkers die arbeidsongeschikt zijn voor eigen werk, worden waar mogelijk elders ingezet. Dit kan ook op therapeutische basis zijn. Daarnaast is er een arbeidsplaats voor lichte werkzaamheden in het kader van de sociale werkvoorziening binnen CoMore. In overleg tussen bedrijfsarts, arbeidsdeskundige, leidinggevende, P&O en medewerker wordt bij arbeidsongeschiktheid een plan gemaakt voor reïntegratie. Voor een medewerker die weer terugkeert in eigen werk na een periode van ziekte wordt een opbouwschema opgesteld. Dit kan op therapeutische basis, maar ook via inzet met een beperkt aantal uren of bijvoorbeeld een inzetbeperking voor bepaalde locaties. Samenwerkingsovereenkomst met Fysiotherapeuten en Psychologen In 2012 is er als pilot contact gezocht met een fysiotherapeut in Eindhoven die gespecialiseerd is in de behandeling van nek-en schouderklachten. Doel is om medewerkers met (beginnende) klachten zo snel mogelijk door te verwijzen zodat er direct een adequate behandeling kan worden ingezet. Deze fysiotherapeut heeft vooraf een aantal werklocaties in het zuiden van het land bezocht om zo een goede indruk te krijgen van de werkzaamheden en werkomstandigheden. Daarnaast is er met Ascender een overeenkomst gesloten in verband met de behandeling van medewerkers met psychische klachten. Door snelle interventie kan gezorgd worden dat de klachten niet verergeren en omdat de behandeling gericht is op reïntegratiemogelijkheden in het eigen werk kan vaak langdurige uitval worden voorkomen. Fietsplan; goed voor milieu en gezondheid medewerkers Het Nationale Fietsplan bij CoMore heeft ten doel het gebruik van de fiets voor het woon-werkverkeer door werknemers van CoMore te bevorderen. Fietsen is niet alleen gezond, het is ook goedkoop, milieuvriendelijk en het levert bovendien een bijdrage tot het verminderen van parkeer- en fileproblemen. CoMore is eind 2007 gestart met het aanbieden van het ‘Fietsplan.’ Het fietsplan heeft een looptijd van 3 jaar. Sinds 2010 kunnen werknemers voor de tweede keer deelnemen aan het fietsplan.





Jaar

Aantal nieuwe deelnemers Fietsplan

2007

30

2008

47

2009

14

2010

47

2 011

27

2012

21



Bij het hoofdkantoor in Zeist is een overdekte gesloten fietsenstalling aanwezig, waar medewerkers hun fiets veilig en droog kunnen stallen. In het kantoorpand van CoMore is een douche aanwezig. Ideaal voor medewerkers die van ver met de fiets naar kantoor komen, sportwandelen of hardlopen.

Tabel 9: Aantal nieuwe deelnemers Fietsplan per jaar

29

Speerpunt: Stimuleren ontwikkeling medewerkers Werken aan duurzame inzetbaarheid is vanuit de organisatie noodzakelijk om op een efficiënte en flexibele manier in te kunnen spelen op de veranderingen in de markt, zowel kwantitatief als kwalitatief. Dit betekent dat personeelsformatie krimpt of uitbreidt als gevolg van de vraag naar onze dienstverlening. Vanuit medewerkersperspectief betekent duurzame inzetbaarheid dat medewerkers doorlopend in hun werkzame leven over daadwerkelijk realiseerbare mogelijkheden (competenties, opleiding, training en ontwikkeling), alsmede over de voorwaarden (budget, kaders, afwisseling en regelvermogen) beschikken om in hun huidige en toekomstige werk met behoud van gezondheid en welzijn te functioneren. Als goed werkgever is het belangrijk om de mensen zowel intern als extern te helpen om zich thuis te voelen in hun werk. Dit kan binnen de organisatie zijn, maar ook buiten de organisatie. Binnen de organisatie kan bijvoorbeeld gedacht worden om bepaalde taken naar een ander niveau te brengen. Door de inspanningen van afgelopen jaren zijn de arbeidsomstandigheden op de werkplekken verbeterd. Toch is dit een blijvend aandachtspunt. Het is belangrijk om te blijven volgen hoe het werkvermogen, dit is de wijze waarop een werknemer fysiek en mentaal in staat is om met de functie-eisen van zijn werk om te gaan, kan verbeteren. Bepalend voor het werkvermogen zijn de fysieke kenmerken van de medewerker (gezondheid), maar ook factoren vanuit de organisatie (ontwikkelingsmogelijkheden, teamwork, omgaan met stress e.d.). CoMore heeft een doorlopend programma voor het bevorderen van de duurzame inzetbaarheid. Opleidingsplanning van medewerkers In het jaarlijkse POF (Persoonlijke Ontwikkeling en Functioneren) gesprek wordt naast de bespreking van het huidige functioneren stil gestaan bij de ontwikkelingsbehoefte van de medewerkers. Om medewerkers bij hun ontwikkeling te ondersteunen worden afspraken gemaakt over begeleidingsen opleidingsmogelijkheden. Dit houdt in dat alle medewerkers regelmatig worden ingelicht over hun prestaties.

30

Daarnaast wordt met iedere werknemer besproken wat de volgende stap kan zijn binnen zijn of haar loopbaan, waarbij ook wordt gekeken naar doorgroeimogelijkheden. Functiegewijs is er een education permanente waarbij een vaktechnische opleiding wordt aangeboden met een wisselend programma. Voor officiële assistenten en classificateurs is in 2012 eLearning geïntroduceerd. Modules die in 2013 digitaal zullen worden aangeboden zijn Nederlandse taal, en IQ- en capaciteitstesten. Opleiding/training bedrijfseenheden CoMore

Aantal



Education Permanente

allen



Classificateur Varken

4



Classificateur Kalf

1



EHBO/BHV/REOB

18



Controle Brand-en EHBO middelen

27



Lead Auditor



Training communicatie (OR)

CGM-instructie

8 11 82



LinkedIn werving&selectie

3



KAT (Duits Kwaliteitsprogramma)

7



Rijvaardigheidstraining



QLL (Quality Livestock Logistics)

4



Opfriscursus Ergocoach

7



Individuele trainingen

10



Tabel 10: Opleidingen CoMore 2012



30

Uitbouw van een loopbaancentrum Ter ondersteuning van de medewerkers bij hun loopbaanontwikkeling en ter bevordering van de ontwikkelingsmogelijkheden zowel binnen als buiten de organisatie wordt verder gewerkt aan het inrichten van een loopbaancentrum. Medewerkers kunnen een aantal testen maken die worden nabesproken met de P&O-consultant. De testresultaten bieden vaak wat meer gestructureerde aanknopingspunten om verder te praten over de mogelijkheden van de medewerker. Vergroten van het regelvermogen van medewerkers Het regelvermogen van medewerkers blijkt bepalend voor de mate van ziekteverzuim en verzuimfrequentie. Er wordt daarom bekeken hoe er meer verantwoordelijkheden verschoven kunnen worden naar de werkvloer. Hiervoor is in 2012 een werkgroep in het leven geroepen die naar de mogelijkheden kijkt. Hierbij kan gedacht worden aan eigen invloed op de roosters, reservediensten en andere planningsvraagstukken. Diversiteit van medewerkers Bij CoMore werken medewerkers van alle gezindten. Velen hebben een agrarische achtergrond. CoMore is hierdoor ondervertegenwoordigd met allochtone medewerkers vergeleken met het Nederlandse bedrijfsleven, maar zit wel op de mediaan voor de agrarische sector en toeleveringsbedrijven/ organisaties. CoMore staat open voor alle culturen en zou graag meer mensen van verschillende nationaliteiten willen aannemen. Speerpunt: Flexibele inzetbaarheid medewerkers Samenwerking met AB Oost In 2011 is een start gemaakt met de samenwerking met personeelsvoorziener AB Oost. In oktober 2011 zijn zestien personen vanuit AB Oost met de opleiding tot officieel assistent PM keuring varken gestart. Na het afronden van de opleiding gaan de medewerkers van AB Oost voor een gedeelte werken voor KDS en een gedeelte voor AB Oost. Hoewel dit goed bevalt, eindigt de samenwerking alweer begin 2013. De reden hiervan is dat de personele capaciteit afgebouwd moest worden vanwege een afnemende vraag van vleesverwerkende bedrijven naar classificatie en keuring.

Ploegendiensten en nachtdiensten In 2010 is bij een van de vleesverwerkende bedrijven een ploegendienst ingevoerd in overleg met de medewerkers en vakbond. Sinds augustus 2012 wordt bij een ander vleesverwerkend bedrijf in een tweeploegendienst gewerkt. In overleg met de medewerkers is in september 2012 vervolgens gestart met het uitvoeren van nachtdiensten bij één van bedrijven. Voor die tijd is een werkgroep geformeerd die zich bezighoudt met diverse aspecten die bij de invoering van nachtdiensten een rol spelen. De medewerkers zijn enthousiast, de roosters bevallen goed en de mogelijkheid om mee te denken en zelf zaken te kunnen regelen wordt als zeer prettig ervaren. We vinden het belangrijk om te weten hoe het met de medewerkers gaat en hoe zij werken in de nacht ervaren. Ook willen we graag weten hoe de gezinnen en omgeving van onze collega’s omgaan met deze grote verandering in hun leven. Daarom zullen we alle medewerkers die werken in de nachtdienst regelmatig vragen stellen over slapen, eten en sociale activiteiten. Om de zaken goed te kunnen vergelijken, hebben we reeds een paar weken voor de start een vragenlijst gestuurd. Dit zien we als een nulmeting. Het komende jaar zullen we elk kwartaal een vragenlijst sturen. De bedrijfarts zal een totaal beeld schetsen van de ontwikkelingen en aandachtspunten uit de anonieme vragenlijsten. De werkgroep zal dit analyseren en de aandachtspunten zo mogelijk omzetten in acties. Afspraken over een nieuwe Collectieve Regeling Aanvullende Arbeidsvoorwaarden (CRAA) De afgelopen jaren is er veel energie gestoken in het maken van gedetailleerde afspraken over een werktijdregeling. Het pluspunt hiervan is dat er duidelijkheid en rust is gecreëerd. Hier staat tegenover dat het regelvermogen in de organisatie verder is afgenomen en daarmee de autonomie (zelfstandigheid) en flexibiliteit (zowel voor werknemer als werkgever) begrensd zijn. Gezien de toenemende vraag naar flexibiliteit van medewerkers, is in de onderhandelingen voor een nieuwe werktijdregeling meer ruimte gevraagd om hier op in te kunnen spelen. De voorbereidingen en de onderhandelingen vinden zorgvuldig en met feiten onderbouwd plaats.

31

32

Speerpunt: Veilig werken Werkplekonderzoek Gedurende het hele jaar worden werkplekonderzoeken uitgevoerd op de locaties waar medewerkers werkzaam zijn. Dit om toegepaste maatregelen te evalueren en te bepalen waar deze eventuele maatregelen doorgevoerd kunnen worden. CoMore heeft een eigen vaste arbeidsdeskundige die op het hoofdkantoor in Zeist spreekuur houdt en regelmatig adviseert ten aanzien van de werkplekken van de medewerkers, waar dan ook in Nederland. Als vervolg op het in 2008 gestarte project heeft de arbeidsdeskundige ook in 2012 op verzoek een aantal buitendienstlocaties bezocht en hierover adviezen gegeven. De werkplekonderzoekers hebben in 2012 een groot aantal middelgrote- en kleine slagers bezocht, waar een werkplekonderzoek voor KDS en/of BV CBS medewerkers is uitgevoerd. In de buitendienst zijn bovendien regiomanagers en operationeel coördinatoren opgeleid tot ergo-coach.

In 2012 is gestart met het uitvoeren van nachtdiensten bij een groot vleesverwerkend bedrijf. De werkplekken zijn hiervoor anders ingericht door onder andere speciale lampen te plaatsen. Daarnaast krijgen de medewerkers bijvoorbeeld fruit aangeboden.

Arbobeleid CoMore heeft een vooruitstrevend arbobeleid. Het arbobeleid is vervat in een meerjarenplan waarin verwoord wordt hoe het past binnen de organisatieontwikkeling, wat de doelen en speerpunten voor de komende jaren zijn én wat het kwalitatief en kwantitatief oplevert. Het plan is primair bedoeld voor degenen die het arbobeleid uitvoeren en toetsen. Dit zijn het management, de preventiemedewerkers binnen- en buitendienst, alle leidinggevenden, de VGWM commissieleden en ondernemingsraadleden. Het arbobeleid zelf is op alle medewerkers gericht. Dit plan is daarom ook voor alle medewerkers geschreven. Het geeft de intentie weer tot het garanderen van een volwaardige zorg voor de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de werknemers en van derden. Dit beleid vormt de basis voor een systematische en planmatige aanpak van de zorg voor de arbeidsomstandigheden voor alle bedrijfseenheden. De resultaten die zijn voortgekomen uit de uitgevoerde werkplekonderzoeken zijn meegenomen bij de totstandkoming van een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E).



PROFIT, ECONOMISCHE ASPECTEN VAN ONDERNEMEN

Een positief financieel resultaat is een absolute voorwaarde voor het voortbestaan van de onderneming. Ook al werkt CoMore zonder winstoogmerk, de gelieerde bedrijfseenheden hebben allemaal een financiële verantwoordelijkheid. Dit draagt noodzakelijkerwijs bij aan de continuïteit van de dienstverlening en opdrachtgevers kunnen tegelijkertijd rekenen op een gunstige prijs-kwaliteitverhouding.

Speerpunt: Bestendiging relaties met klanten en partners Synergievoordelen worden gerealiseerd door “Co-Makership”. Wat hiermee bedoeld wordt, is dat krachten van de verschillende bedrijfseenheden snel kunnen worden gebundeld en expertise en personele capaciteit kunnen worden gemobiliseerd om samen met de belanghebbenden in te spelen op de wisselende behoeften van de marktsegmenten waar CoMore actief wil zijn.

De speerpunten van CoMore op het gebied van Profit zijn; > Gunstige tariefstelling > Bestendiging relaties met klanten en partners > Investeren in nieuwe marktvragen > Klanttevredenheid

Huidige werkzaamheden continueren / bestaande relaties tevreden houden en verbeteren CoMore werkt ook in haar dienstverlening aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Denk bijvoorbeeld aan de certificering van stallen voor de Maatlat Duurzame Veehouderij, watermonstername voor vaststelling van de emissie van meststoffen fosfaat en nitraat op agrarische bedrijven en controle van interne gebreken bij slachtvee. Er wordt nauw samengewerkt met de sector waardoor er direct ingespeeld kan worden op de wensen van de klant en de wensen van de markt. CoMore is veelal een intermediair tussen partijen binnen de sector waar zij werkzaam is.

Marktomstandigheden In 2012 was er in het algemeen sprake van verslechterde economische marktomstandigheden. Ook in de agrarische sector zijn de gevolgen steeds duidelijker merkbaar. Dit heeft de vraag naar flexibiliteit in de werkzaamheden van CoMore en haar bedrijfseenheden doen toenemen. Daarnaast heeft CoMore zich ingezet om zoveel mogelijk naast de bestaande werkzaamheden nieuwe diensten aan te bieden aan bestaande en nieuwe relaties. In het regeerakkoord Rutte II van VVD en PvdA is in het najaar 2012 het opheffen van publiekrechtelijke organen bevestigd en daarmee ook de opheffing van het Productschap Vee en Vlees (PVV), Productschap Vis (PVIS) en het Productschap Pluimvee en Eieren (PPE). CoMore voert vele werkzaamheden op basis van Verordeningen van deze Productschappen uit. Een aantal publieke taken zullen worden ondergebracht bij het ministerie van EZ. Onder publieke taken vallen onderwerpen als diergezondheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid. Andere taken kunnen elders privaat worden ondergebracht, bijvoorbeeld bij een brancheorganisatie. De invulling zal in de toekomst duidelijk worden. Het opheffen van de Productschappen levert zowel een bedreiging als een kans voor CoMore op.

Voor de regeling IKB Varken, waarvoor CBD regelinghouder is, zijn in 2012 drie stuurgroep bijeenkomsten geweest waarbij bestuurders van verschillende sectoren samenkomen om het doel van de regeling te bespreken en waar nodig aanpassingen in de regeling door te voeren. De bestuurders die op dit niveau overleggen vertegenwoordigen zowel de primaire sector, waar de IKB-controles worden uitgevoerd door CBD, als de vleesverwerkende kant en de handelaren. Op deze manier worden ook de belangen van de stakeholders meegenomen in het verbeteren/aanpassen van de regeling. Een ander project waarbij veelvuldig overlegd wordt met de stakeholders is de Maatlat Duurzame Veehouderij. Hierbij is regelmatig contact met de regelinghouder Stichting Milieukeur (SMK) en daarnaast de adviseurs die werkzaam zijn voor de veehouders. Hiervoor zijn in het verslagjaar twee bijeenkomsten geweest waarbij ervaringen uitgewisseld zijn en waarbij aanpassingen voor de nieuwe regeling besproken zijn.

33

De rol van VERIN bij deze bijeenkomsten is om aan te geven of bepaalde criteria gecontroleerd kunnen worden of dat deze duidelijker vorm gegeven moeten worden. Een uitdaging is de trend dat het aantal agrarische bedrijven kleiner wordt, waardoor de reguliere werkzaamheden teruglopen. CoMore doet dan ook haar uiterste best om naast de bestaande werkzaamheden nieuwe diensten aan te bieden aan bestaande relaties. De doelstelling is dat dit wederzijds voordeel moet hebben. In 2011 had CoMore de doelstelling om in 2012 tenminste één nieuwe grootschalige dienst te kunnen bieden aan bestaande relaties. De eerste controles en kleinonderhoud bij brandblus- en BHV-middelen bij agrarische bedrijven zijn uitgevoerd in 2012. Het marktaandeel voor deze controles zal in 2013 naar stellige verwachting verder groeien. Speerpunt: Investeren in nieuwe marktvragen Met een scherpe blik op de markt wordt er door de werkmaatschappijen altijd gezocht naar nieuwe kansen om projecten aan te besteden. Met name binnen de expertise certificeren en controleren zijn er in 2012 een aantal nieuwe projecten verworven of opgestart. IKB Rund Vanaf 1 januari 2012 is de Verordening registratie en verantwoording antibioticagebruik rundersector van het PVV van kracht. Hieruit volgt dat rundveehouders met vijf of meer dieren verplicht zijn de gegevens met betrekking tot antibioticagebruik op hun bedrijf te registreren in een centrale database. CBD is de rundveehouders van dienst door het kwaliteitssysteem IKB Rund op te zetten waarmee voldaan kan worden aan de verordening. De rundveehouders hebben de mogelijkheid om te kiezen voor dit kwaliteitssysteem, waarvoor ze één keer per twee jaar voor een controle bezocht worden in plaats van elk jaar. Daarnaast zijn de kosten voor deelname aan IKB Rund beduidend lager dan de kosten voor rechtstreekse deelname bij PVV aan de registratie.

34

Dit kwaliteitssysteem heeft een belangrijke functie omdat hiermee het antibioticagebruik binnen de rundveesector gevolgd kan worden en bekeken kan worden of voldaan wordt aan de gestelde doelstellingen. In 2012 is de eerste groep van meer dan 1.500 rundveebedrijven gecontroleerd. In 2013 zal bij de grootste groep IKB Rund deelnemers de eerste controle uitgevoerd worden. Geborgde Rundveedierenarts en Varkensdierenarts In het kader van terugdringing van het antibioticagebruik heeft de KNMvD het Reglement geborgde rundveedierenarts en het Reglement geborgde varkensdierenarts vastgesteld. Hierin is onder andere bepaald dat rundveehouders en varkenshouders een contract dienen te hebben met een geborgde rundveeof varkensdierenarts. VERIN voert de controles uit bij de rundveedierenartsen en varkensdierenartsen die deel willen nemen aan deze Reglementen. Hiermee wordt ingespeeld op de vraag vanuit de maatschappij om bewuster stil te staan bij het antibioticagebruik op veehouderijen in Nederland. In de loop van 2012 zijn de eerste controles bij rundveedierenartsen uitgevoerd en aan het eind van 2012 is gestart met de controles bij varkensdierenartsen. Beter Leven Kenmerk Sinds december 2010 voert CBD BLK-controles uit. De Dierenbescherming wil met het Beter Leven Kenmerk (BLK) het bedrijfsleven uitdagen om het welzijn van de dieren in de veehouderij te verbeteren. Inmiddels worden BLK controles uitgevoerd in de volgende sectoren: Pluimvee, Varkens, Kalveren en Runderen. Voor een groot aantal bedrijven kunnen de controles gecombineerd uitgevoerd worden, wat voor de veehouder als voordeel heeft dat de controledruk wordt beperkt.

CoMore Safety Met CoMore Safety wordt ingespeeld op het belang van veiligheid op veehouderijen. CoMore Safety biedt brandblusen BHV-middelen en controles hierop aan om op deze manier de veehouders tegemoet te komen en zo bij te dragen aan de veiligheid op de bedrijven. Ook hier wordt voldaan aan het Value for Money principe door daar waar mogelijk verschillende inspecties te combineren tijdens één bezoek. In 2012 is operationeel gestart met CoMore Safety. CBD voert de controles en klein onderhoud uit volgens het REOB schema. In 2013 worden meer controleurs opgeleid en zal de uitrol van de controles verder plaats vinden. Speerpunt: Klanttevredenheid Bij een groot aantal activiteiten van CoMore worden de werkzaamheden onder accreditatie uitgevoerd. Wanneer onder accreditatie werkzaamheden worden uitgevoerd staat klanttevredenheid automatisch hoog in het vaandel, omdat dit een belangrijk aspect is van een kwaliteitsmanagementsysteem. Voor klanttevredenheid kan gekeken worden naar het aantal klachten dat jaarlijks binnenkomt en hoe deze afgehandeld worden. De officiële klachten die binnenkomen worden geregistreerd in een klachtensysteem en besproken tijdens het kwaliteitsoverleg. Hieronder is in een tabel weergegeven wat het aantal geregistreerde klachten zijn per onderneming.

2010

2011

2012

CBD

6

4

2

VERIN

5

6

3



BV CBS

KDS

27 6

23 14

53 5

Het aantal klachten van BV CBS is fors toegenomen vanwege de invoering van de nieuwe classificatie instrumenten, de CGM, maar blijft relatief laag. Zeer bevredigend is dat met de succesvolle introductie in april 2012 van de CGM, meer gegevens dan ooit eerder beschikbaar zijn bij de bepaling van het mager vleespercentage van slachtvarkens en in veel gevallen goed uitleg kan worden gegeven bij de classificatieresultaten. Het doel is om het aantal klachten stabiel te houden in 2013. Omdat klanttevredenheid belangrijk is bij de werkzaamheden die uitgevoerd worden, wordt hier in de dagelijkse contacten extra op gelet. Aanvullend wordt regelmatig met belangenbehartigers en vertegenwoordigers overlegd over wat er speelt binnen de sector zodat ook op deze manier ingespeeld kan worden op de klant- of sectorwensen. Om de kwaliteit van de werkzaamheden op een hoog niveau te houden worden jaarlijks tal van interne en externe audits uitgevoerd of voldaan wordt aan de vereisten van de verschillende geaccrediteerde kwaliteitssystemen. De uitkomsten van deze audits worden teruggekoppeld aan de betreffende medewerkers. Wanneer nodig worden wijzigingen doorgevoerd in het werkproces om de volgende keer tot een beter resultaat te komen. Sociaal betrokken Bij het verzenden van de jaarlijkse kerstkaarten, heeft bedrijfseenheid CBD er evenals in 2010 en 2011 voor gekozen aandacht te vragen voor het Heifer project. Door het onder de aandacht brengen van een goed doel, laat CBD zien betrokken te zijn bij boerengezinnen wereldwijd. Vanuit de MVO gedachte is ervoor gekozen om de traditie van het sturen van kerstwensen op deze manier aan te pakken. De actie bevalt erg goed en biedt inspiratie voor de toekomst.

Tabel 11: Aantal geregistreerde klachten per onderneming

De diensten van CoMore helpen de klanten om de productiviteit te verhogen, te voldoen aan normen, risico’s te beheersen en het verbeteren van de kwaliteit en de veiligheid van hun processen, producten of diensten.

35

DE CIJFERS CLASSIFICATIE

KEUREN

Door de BV CBS zijn in 2012 de volgende aantallen dieren geclassificeerd en gecontroleerd op een correcte weging en slachting:

KDS stelt officiële assistenten beschikbaar aan de NVWA voor het verrichten van PM keuringswerkzaamheden bij vleesverwerkende bedrijven (roodvlees). De inzet van de officiële assistenten wordt door de NVWA aan de vleesverwerkende bedrijven gefactureerd op basis van bestede tijd en starttarieven volgens de Regeling retributies veterinaire en hygiënische aangelegenheden. De tarieven voor 2012 zijn gelijk gehouden aan de tarieven voor 2011. Het kwartiertarief bedroeg in 2011 en 2012 € 13,66. Het starttarief voor alle PM-keuringen bedroeg in 2011 en 2012 € 77,43 per bezoek. Eind 2012 is besloten om het kwartiertarief in 2013 niet te verhogen en te indexeren en het zelfs tijdelijk met 5% te verlagen naar € 13,00. Het kwartiertarief is daarmee lager dan het tarief van € 13,07 dat vanaf 1 januari 2008 van toepassing was. Het starttarief voor de PM-keuringen bleef gelijk.

Runderen Kalveren Varkens

2011

2012

453.899

438.763

1.482.846

1.402.836

14.424.182 14.187.887

Tabel 12: Aantal geclassificeerde dieren per jaar

Hieruit blijkt dat het aantal geclassificeerde dieren in 2012 licht is gedaald. BV CBS brengt de classificatietarieven op basis van stuksprijs in rekening bij de slachterijen.

Varkens Kalveren Runderen

07-01-2008 0,27 0,87

1,65

01-07-2008 0,27

0,92

1,65

01-01-2009

0,32

0,98

1,83

01-01-2010

0,33

1,06

1,88

01-01-2011

0,33

1,08

1,91

01-01-2012

0,30

1,08

1,91

0,30

1,08

1,91

31-12-2012

Tabel 13: Classificatie tarieven in 2012 excl. BTW 2008/ 2012 Kalvertarief incl. € 0,05 voor investering kleurmeters

VERZEKEREN Centraal Bureau Slachtveeverzekeringen NV (verzekeren algemeen) en Centraal Bureau Slachtvarkensverzekeringen NV (verzekeren slachtvarkens) maken onderscheid naar diercategorieën. Afdeling runderen Het aantal verzekerde runderen bedroeg 66.587 stuks in 2012. Dit komt neer op een daling van 2.293 ten opzichte van 2011. 200 158

166

150 100 65

70

67

50 0

2008

2009

2010



2011

2012

Grafiek 3: Totaal aantal verzekerde runderen jaren 2008 - 2012 (x 1000 stuks)

36

Klasse

Aantallen Aantal verzekerde dieren

Gemiddelde premie per stuk €

Gemiddelde schade per stuk €

afgekeurd

vinnen

1 . Koeien 1e soort

39.2028

3 ,78

4,05

58

72

3. Runderen > € 1 .600

20.208

8,86

10,48

27

73

4. Pinken, vaarzen & ossen

2.300

1,93

1,22

0

0

5. Pinkstieren

4.877

2,97

1,43

1

0

66.587

5,2 0

5,71

86

145

Totaal

Tabel 14: Verzekeringsresultaten runderen in 2012

Pink = een vrouwelijk rund die nog nooit is gedekt. P inkstier = een jong mannelijk rund die nog nooit heeft gedekt. Vaars = jong vrouwelijk rund dat niet meer dan eenmaal gekalfd heeft. Vinnen = met parasieten besmet rundvlees.

114

127

180

120

Koeien 1e soort Rund > € 1 .600

2009

2010

39

41

2011

Pinken, vaarzen & ossen Pinkstieren

2 5

20

21 2 5

20 2 6

20

17

21

2008

3

0

2

21

37

60

2012

Grafiek 4: Aantal verzekerde runderen per klasse jaren 2008 – 2012 (x 1000 stuks)

De gemiddelde schade lag in 2012 hoger dan de gemiddelde premie wat betekent dat hier een verlies werd geleden door het verzekeringsbedrijf. Dit wordt begin 2013 meer in balans gebracht door een beperkte verhoging van de premie. De verzekeringsbedrijven van CoMore betrekken bij het vaststellen van de premies niet alleen de schade die optreedt maar ook de vermogenspositie die deze bedrijven op grond van de Wet op het financieel toezicht (Wft) moeten aanhouden. Beleggingsresultaten en technische resultaten kunnen daarom in de premiestelling betrokken worden. Het aantal vinnenrunderen is met 2,2 per 1.000 verzekerde runderen licht gedaald in vergelijking met 2011. Bij de pinkstieren en de vaarzen was het aantal vinnendieren in 2011 tot 0 gedaald. Bij de oudere vrouwelijke runderen daalde het aantal vinnendieren van 2,8 naar 1,8 per 1.000. Bij runderen met een inkoopprijs/marktwaarde van meer dan € 1.600,- steeg het aantal vinnenrunderen in 2012 naar 3,6 t.o.v. 3,2 per 1.000 in 2011.

37

De schaderegeling bestaat bij vinnenrunderen naar keuze uit: a. Een vergoeding in procenten van de inkoopprijs. In 2012 bedroeg dit 30%. Daarnaast worden de vrieskosten en de eventuele vrachtkosten naar en van het vrieshuis vergoed. b. Overdracht aan CBS NV tegen vergoeding van de inkoopprijs c.q. marktwaarde als slachtdier, plus de bijkomende kosten. De vleesverwerkende bedrijven binden zich steeds voor een periode van een kalenderjaar aan de gekozen regeling. Van de in 2012 ingevroren vinnenrunderen werden 142 stuks aan CBS NV overgedragen. De vleesverwerkende bedrijven hielden slechts drie stuks zelf tegen de vastgestelde vergoeding. Voor de vinnenrunderen bedroeg de netto schadevergoeding in het verslagjaar € 174.260,44 zijnde 45,9% van het totale schadebedrag van de runderen. In 2011 was dit 49,4%. Klasse

Gemiddelde schade per dier 2008

2009

2010

2011

2012

€

€

€

€

€

1. Koeien 1e soort

4,21

3,89

4,53

4 ,70

4,05

3. Runderen > € 1.600

6,01

7,78

6,91

8,96

10,48

4. Pinken, vaarzen & ossen

1,40

1, 61

1,15

1,13

1,22

5. Pinkstieren

1,18

2,23

2,07

2,29

1,43

Tabel 15: Verloop gemiddelde schade per rund sinds 2008

Jaar Afgekeurd

2008 1,72

2009 1,97

2010 1,47

2011 1,33

2012 1,29

Tabel 16: Aantal afgekeurde runderen per 1.000 stuks verzekerde runderen

Afdeling varkens Het aantal verzekerde varkens daalde in 2012 t.o.v. 2011 met 195.903 stuks. De gemiddelde schade is gestegen naar € 0,44 (2011: € 0,39). De bedrijven, die hun varkens op een zogenaamde “Open-Polis” verzekeren, worden ingedeeld in “Bedrijven met gunstige uitkomsten”, “Bedrijven met gemiddelde uitkomsten” en “Bedrijven met ongunstige uitkomsten”. Het premieverschil tussen de categorieën is telkens € 0,05. Periodiek wordt aan de hand van de verzekeringsresultaten van de afgelopen periode vastgesteld tot welke categorie een bedrijf behoort. Voor afgekeurde- en voorwaardelijk goedgekeurde dieren wordt, conform de “tarieven schade-uitkering” de inkoopprijs vergoed. Ten aanzien van de varkens die op “Open-Polis” worden verzekerd, stelt de directie periodiek op basis van de marktgegevens een prijs per kg koud geslacht gewicht vast. Dit komt overeen met de marktwaarde (inclusief BTW, vracht en commissie) voor een A-varken in de gewichtsklasse 78 - 100 kg. Als vleespercentage wordt het landelijk gemiddelde aangehouden. De schade op normaal verwerkte varkens in deze gewichtsklasse, die worden afgekeurd, dan wel worden uitgebeend en/of verkleind, wordt op basis van deze prijs vergoed. Voor varkens die een natuurlijke dood zijn gestorven, is de vergoeding € 0,02 per kg lager. Voor varkens die buiten bovengenoemde gewichtsgrenzen vallen, wordt hierop een korting toegepast volgens het schema dat veel vleesverwerkende bedrijven hanteren.

38

15.000 12.586

12.107

12.345

2008

2009

2010

12.000

12.967

12.771

2011

2012

9.000 6.000 3.000 0

Grafiek 5: Aantal verzekerde varkens jaren 2008 – 2012 (x 1000 stuks)

Door agenten verzekerd “Open Polis” verzekerd Totaal *

Aantal verzekerde dieren

Gemiddelde premie per stuk €

Gemiddelde schade per stuk €

Gemiddelde kosten per stuk €

Aantal afgekeurd

19.947

0,44

0,10

0,26

3

12.750.892

0,46

0,44

0,07

16.971

12.770.839

0,46

0,44

0,07

16.974

Tabel 17: Verzekeringsresultaten van de varkens * Waaronder 61 zeugen en beren

Afdeling kalveren Het aantal verzekerde kalveren daalde t.o.v. 2011 met 3,7%, gelet op de vereiste vermogenspositie is de gemiddelde premie met € 0,26 gestegen, de gemiddelde schade daalde met € 0,08. Het aantal afgekeurde en voorwaardelijk goedgekeurde kalveren was in 2012 513 stuks, in 2011 was dit 406 stuks. De schade ten gevolge van afgekeurde levers en nieren bedroeg in 2012 € 0,62 per vleeskalf, in 2011 was dit € 0,78.

Kalveren

Aantal verzekerde dieren

Gemiddelde premie per stuk €

Gemiddelde schade per stuk €

Gemiddelde kosten per stuk €

899.302

1,70

1,49

0,21

Aantal afgekeurd vinnen 505

8

Tabel 18: Verzekeringsresultaten van de kalveren

“ IKB Rund van CoMore is het eerste door het Productschap Vee en Vlees erkende kwaliteitssysteem in het kader van de Verordening registratie en verantwoording antibioticagebruik rundersector. De Verordening houdt in dat rundveehouders zich dienen te laten controleren op onder andere antibioticaregistratie en het samen met de dierenarts opstellen van een bedrijfsgezondheidsplan en bedrijfsbehandelplan. Ik had van CoMore ook niet anders verwacht.” Kees Romijn

39

1 .500

1 .374

1 .242

1 .200

949

934

899

900 600 300 0

2008

2009

2012

2011

2010

Grafiek 6: Aantal verzekerde kalveren jaren 2008 – 2012 (x 1000 stuks)

Afdeling schapen Het aantal in 2012 verzekerde schapen daalde t.o.v. 2011 met 58 %. De gemiddelde premie bleef gelijk en de schade is gestegen tot € 0,03 per schaap. Het aantal afgekeurde en voorwaardelijk goedgekeurde schapen bedroeg 0 dieren. Aantal verzekerde dieren

Gemiddelde premie per stuk €

Gemiddelde schade per stuk €

Gemiddelde kosten per stuk €

Aantal afgekeurd

2.678

0,31

0,03

0,16

0

Door agenten verzekerd

Tabel 19: Verzekeringsresultaten van de schapen

7.000

6.375

6.000 5.000

5.475 4.535

4.826

4.000 3.000

2.678

2.000 1 .000 0

2008

2009

2010

2011

Grafiek 7: Aantal verzekerde schapen jaren 2008 – 2012

40

2012

COMORE | FINANCIEEL OVERZICHT

Financieel Jaarverslag

‘12 41

FINANCIËLE RESULTATEN EN GEGEVENS

Het samengevat financieel overzicht geeft inzicht in de financiële resultaten en gegevens van CoMore. Het bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het kennisnemen van het samengevat financieel overzicht kan derhalve niet in de plaats treden van de gecontroleerde jaarrekening van CoMore. De jaarrekening 2012 van CoMore is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Het samengevat financieel verslag van de Holding CoMore is opgebouwd uit de financiële resultaten van de volgende werkmaatschappijen: - CoMore Bedrijfsdiensten BV (CBD) - Verificatie Instituut Kwaliteitssystemen BV (Verin) - BV Centraal Bureau Slachtveediensten (BV CBS) - BV Kwaliteits Keuring Pluimveesector (2KP) - Centraal Bureau Slachtveeverzekeringen NV (CBS NV) - Centraal Bureau Slachtvarkensverzekeringen NV (CBS NV) Alle ondernemingen zijn statutair gevestigd te Utrecht. De financiële verslaglegging van de Holding CoMore bestaat uit een geconsolideerde balans en verlies- en winstrekening, en een beknopte toelichting. De balans en winst- en verliesrekening zijn ontleend aan de jaarrekening van CoMore. Deze jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde verslaggevingsregels. Hierbij is rekening gehouden met de geldende wettelijke bepalingen en de Richtlijnen voor de Jaarverslaglegging. Dit betekent onder meer dat: - De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen gebaseerd op de geschatte economische levensduur; - Alle beleggingen en posities van financiële instrumenten die de CBS NV aanhouden, zijn gewaardeerd tegen de actuele waarde; - De overige activa zijn gewaardeerd op nominale waarde waarbij voorzieningen wegens oninbaarheid in mindering worden gebracht op de boekwaarde; - De voorzieningen zijn gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen; - De overige passiva zijn opgenomen tegen de nominale waarde; - Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het boekjaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn geleverd; verliezen worden gerealiseerd zodra zij voorzienbaar zijn. De beide verzekeringsbedrijven hebben voor de uitoefening van het schadeverzekeringsbedrijf een door De Nederlandsche Bank verleende vergunning als bedoeld in artikel 10 van de Wet Toezicht Verzekeringsbedrijf. Om als verzekeringsinstelling te worden erkend, moet de solvabiliteit aan daartoe gestelde criteria voldoen. In 2012 was het minimum garantiefonds dat voor beide CBS NV als verplichte solvabiliteit was aan te houden € 3,5 miljoen. CBS NV streeft ernaar hierboven nog een extra marge van ongeveer € 500 duizend aan te houden. Vanaf 31 december 2012 geldt een minimaal aan te houden bedrag van € 3,7 miljoen. De assurantiebelasting wordt aan de verzekerden in rekening gebracht. De premietarieven zijn weergegeven inclusief de assurantiebelasting. In de overzichten van CBS NV zijn de netto premie inkomsten zonder assurantiebelasting opgenomen.

42

GECONSOLIDEERDE BALANS 2012 (voor resultaatbestemming)

ACTIVA Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal

31-12-2012

31-12-2011

102 140 2.225 2.158 7.363 6.905 9.690 9.203

Vlottende Activa Debiteuren 1.778 1.855 Verzekeringnemers 347 211 Overige vorderingen 531 354 Liquide middelen 9.728 10.362 Totaal 12.384 12.782 TOTAAL

22.074 21.985

alle bedragen x € 1.000,-

PASSIVA Eigen vermogen

31-12-2012 31-12-2011 18.070

17.326

Voorzieningen

398

544

Langlopende schulden Langlopende overlopende passiva

706

961

Kortlopende schulden Belastingen en premies sociale verzekeringen 651 745 Overige schulden en overlopende passiva 2.249 2.409 Totaal 2.900 3.154 TOTAAL

22.074 21.985

alle bedragen x € 1.000,-

43

GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING 2012

OPBRENGSTEN Netto omzet Overige opbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Schaden Kosten uitbesteed werken andere externe kosten Lonen en salarissen Sociale lasten Afschrijving Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten

31-12-2012 31-12-2011

20.452 3.732 24.184

18.894* 3.590 22.484

7.398 6.871 1.004 512 7.218 7.142 2.155 2.119 547 294 5.650 5.354* 23.972 22.292

Bedrijfsresultaat

212 192

Opbrengsten uit beleggingen Financiele baten en lasten

537 207 744

287 282 569

Resultaat voor belasting

956

761

Vennootschapsbelasting

212 184

Resultaat na belasting

744

577

alle bedragen x € 1.000,* De presentatie van gelden welke door CoMore Bedrijfsdiensten geïnd worden bij haar klanten en afgedragen worden aan diverse instanties is gewijzigd. Deze gelden worden met ingang van de jaarrekening 2012 in de winst- en verliesrekening gepresenteerd. De geïnde bedragen worden onder de ‘bedrijfsopbrengsten’ gepresenteerd, in het vergelijkend cijfer betekent dit een verschuiving van € 749 duizend. De af te dragen bedragen worden onder de ‘bedrijfskosten’gepresenteerd, in het vergelijkend cijfer betekent dit een verschuiving van € 749 duizend. N.B. De omzetten van KDS en Stichting Merita zijn niet in deze exploitatie opgenomen, aangezien deze ondernemingen juridisch en bestuurlijk geen deel uitmaken van de holding CoMore. De jaaromzetten 2012 van deze ondernemingen zijn respectievelijk € 19,1 mln (KDS) (2011: € 21,1) en € 2,1 mln (St. Merita) (2011: € 2,2).

44

CONTROLE VERKLARING

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van CoMore B.V. Het in dit verslag opgenomen samengevat financieel overzicht, bestaande uit de geconsolideerde balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012 met bijbehorende beknopte toelichting, is ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van CoMore BV over 2012. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 30 mei 2013. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 30 mei 2013. Het samengevat financieel overzicht bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het kennisnemen van het samengevat financieel overzicht kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van CoMore BV. Verantwoordelijkheid van de directie De directie is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over het samengevat financieel overzicht op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met het Nederlands Recht, waaronder Standaard 810, “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten”. Oordeel Naar ons oordeel is het samengevat financieel overzicht in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van CoMore BV voor het jaar geëindigd op 31 december 2012 in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting.

Den Haag, 30 mei 2013

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door M. van Ginkel RA

45

OVERZICHT VAN DE VERZEKERINGSPREMIES 2012

Belasting op Toegevoegde Waarde De CBS verzekeringsbedrijven zijn vrijgesteld van BTW. Dit geldt niet alleen voor de premies, maar ook voor de diensten van tussenpersonen bij het afsluiten van verzekeringen en de schadevergoedingen. Voor zover de schadevergoeding is gebaseerd op de inkoopprijs, hetgeen het geval is bij uitbenen en bij afkeuring of voorwaardelijke goedkeuring van een geheel dier, wordt uitgegaan van de inkoopprijs zonder BTW. De vleesverwerkende bedrijven kunnen namelijk ook voor afgekeurde of voorwaardelijk goedgekeurde dieren de in de aankoopsom begrepen BTW als “voorheffing” aftrekken van de door hen te betalen omzetbelasting. Deze voorheffing was sinds enkele jaren tot oktober 2012 vastgesteld op 5,1% van de inkoopprijs. Per oktober 2012 is dit vastgesteld op 5,4%. RUBRIEK A Binnenlandse slachtrunderen KLASSE 1: Vrouwelijk runderen, die één of meermalen gekalfd hebben, zonder zichtbaar gebrek, met een inkoopprijs c.q. marktwaarde van minder dan € 1.600,-- v.a. 01-09-2008 v.a. 02-04-2012 v.a. 05-11-2012 KLASSE 2: Runderen die wel verzekeringswaardig zijn, maar met een verhoogd risico v.a. 01-09-2008 v.a. 02-04-2012 v.a. 05-11-2012 KLASSE 3: Luxe dieren met inkoopprijs c.q. marktwaarde van meer dan € 1.600,-- v.a. 01-09-2008 v.a. 02-04-2012 v.a. 05-11-2012 KLASSE 4: Pinken, vaarzen (mits niet gekalfd hebbend) alsmede ossen, met een inkoopprijs c.q. marktwaarde van minder dan € 1.600,-- v.a. 01-09-2008 v.a. 02-04-2012 KLASSE 5: Gemeste, goed bevleesde stieren en pinkstieren, met een inkoopprijs c.q. marktwaarde van minder dan€ 1.600,- v.a. 01-09-2008 v.a. 02-04-2012 RUBRIEK B Geïmporteerde slachtrunderen Premie- opgave voor geïmporteerd slachtvee wordt op aanvraag door CBS NV verstrekt.

46

€ 3,20 € 4,15 € 5,70 € 7,85 € 10,20 € 13,00 € 7,55 € 9,80 € 12,60

€ 1,80 € 2,25

€ 2,65 € 3,45

RUBRIEK C Kalveren Normaal tarief Tarief voor kalveren verzekerd op “Open Polis” Rosé-kalveren verzekerd op “Open Polis”

v.a. 01-09-2008 v.a. 02-04-2012 v.a. 01-05-2010 v.a. 02-04-2012 v.a. 01-05-2010 v.a. 02-04-2012

€ 1,55 € 1,80 € 1,45 € 1,69 € 2,65 € 3,09

RUBRIEK D Schapen en lammeren Tarief voor schapen en lammeren, verzekerd op “Open polis”

v.a.01-01-2008

€ 0,34

v.a. 01-11-2010 v.a. 02-04-2012 v.a. 05-11-2012

€ 0,44 € 0,46 € 0,50

v.a. 01-11-2010 v.a. 02-04-2012 v.a. 05-11-2012 v.a. 01-11-2010 v.a. 02-04-2012 v.a. 05-11-2012 v.a. 01-11-2010 v.a. 02-04-2012 v.a. 05-11-2012

€ € € € € € € € €

v.a. 05-07-2010

€ 2,50

Tarief voor zeugen en beren op “Open Polis” -Bedrijven met gunstige uitkomsten

v.a. 05-07-2010

€ 2,00

-Bedrijven met gemiddelde uitkomsten

v.a. 05-07-2010

€ 2,50

-Bedrijven met ongunstige uitkomsten

v.a. 05-07-2010

€ 3,00

RUBRIEK E Varkens, zeugen en beren Normaal tarief: Varkens Tarief voor varkens op “Open Polis” -Bedrijven met gunstige uitkomsten -Bedrijven met gemiddelde uitkomsten -Bedrijven met ongunstige uitkomsten Normaal tarief: (tot 03-01-2005 Uniform tarief) Zeugen en beren

0,39 0,41 0,50 0,44 0,46 0,55 0,49 0,51 0,60

47

VERANTWOORDING

Het Jaarverslag van CoMore volgt de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI level B, self declared) en streeft transparante en heldere communicatie naar onze stakeholders na. Dit verslag is te vinden op www.co-more.nl; en de bijbehorende GRI-tabel onder het kopje MVO op deze website. De data en gegevens die worden gepresenteerd in dit jaarverslag gaan over alle bedrijven waarover CoMore het management voert. De weergegeven data en gegevens zijn afkomstig uit de administratieve bedrijfssystemen van CoMore. Het financieel verslag van CoMore en haar dochters is gecontroleerd door PwC. De jaarrekeningen van CoMore en die van alle bedrijven waar CoMore het management over voert, worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel en zijn daar opvraagbaar. Met uitzondering van 2KP en de beide verzekeringsbedrijven zijn alle bedrijven waar CoMore het management over voert geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie. De Raad voor Accreditatie voert regelmatig audits uit. Op de website van de Raad voor Accreditatie (www.rva.nl) zijn alle instellingen te vinden die de Raad voor Accreditatie heeft geaccrediteerd of beoordeeld. Het feit dat de instelling getoond wordt op deze website, biedt de garantie dat de accreditatie geldig is. Een update van de gegevens vindt minimaal maandelijks plaats door de Raad voor Accreditatie. De werkzaamheden van KDS zijn geaccrediteerd maar staan ook onder toezicht van NVWA. De NVWA hanteert voor dit toezicht een systeem met dagelijkse controles en jaarlijkse audits. De NVWA voert ook audits uit naar de IKB activiteiten van CBD en VERIN. De classificatiewerkzaamheden van BV CBS vallen onder de jurisdictie van het PVV en staan onder toezicht van de Commissie Kwaliteitsbewaking Classificatie (CKC) van het Ministerie van EZ. De beide verzekeringsbedrijven CBS NV staan op grond van de Wft onder toezicht van De Nederlandsche Bank. De Nederlandsche Bank kent een systeem van toezichtgesprekken met verantwoordingen en rapportages waarmee getoetst wordt of de onderneming financieel gezond (solvabel) is, voldoet aan voorwaarden voor goed bestuur en voldoet aan alle wettelijke vereisten. De Nederlandsche Bank verleent vergunningen aan verzekeraars die aan de wettelijke eisen voldoen en controleert de naleving. Met de Belastingdienst heeft CoMore een convenant horizontaal toezicht. Dit is alleen mogelijk als de Belastingdienst voldoende vertrouwen heeft in CoMore en dit vertrouwen niet wordt beschaamd. Verantwoordingsinformatie zoals begrotingen, nieuwe activiteiten, doelstellingen en realisatie worden opgesteld en besproken met het MT van CoMore, de Ondernemingsraad, de Raad van Commissarissen CoMore en Verzekeringen, de Besturen, de Raden van Advies, de Auditcommissie, en de diverse commissies die CoMore rijk is. Elders in dit jaarverslag is de hoge mate van betrokkenheid van de stakeholders in de overleg- en aansturingsstructuren van CoMore toegelicht.

48

VEEL GEBRUIKTE AFKORTINGEN BLK Beter Leven Kenmerk BV CBS BV Centraal Bureau Slachtveediensten CBD CoMore Bedrijfsdiensten BV CBL Centraal Bureau Levensmiddelenhandel CBS NV Centraal Bureau Slachtveeverzekeringen NV CBS NV Centraal Bureau Slachtvarkensverzekeringen NV CCvD Centraal College van Deskundige CKC Commissie Kwaliteitsbewaking Classificatie COV Centrale Organisatie voor de Vleessector EZ Ministerie van Economische Zaken F&A Financiën en Administratie GRI Global Reporting Initiative, internationale organisatie die richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving opstelt IIRC International Integrated Reporting Committee IKB Integraal Keten Beheer activiteiten KAT Duitse controle instantie voor eieren KDS BV Kwaliteitskeuring Dierlijke Sector KNMvD Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde KNS Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie LTO Land en Tuinbouworganisatie MDV Maatlat Duurzame Veehouderij MIA Milieu Investeringsaftrek MKK Meting Kwaliteit Keuring MKC Meting Kwaliteit Classificatie MT Management Team MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen NBHV Nederlandse Bond van Handelaren in Vee NVV Nederlandse Vakbond Varkenshouders NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit OR Ondernemingsraad PMO Preventief Medisch Onderzoek POF Persoonlijke Ontwikkeling en Functioneren PPE Productschap Pluimvee(vlees) en Eieren P&O Personeel en Organisatie PVV Productschap Vee en Vlees QLL Quality Livestock Logistics QS Qualität und Sicherheit REOB Regeling Erkenning Onderhoud Blusmiddelen RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RI&E Risico Inventarisatie & Evaluatie SDa Autoriteit Diergeneesmiddelen SGD Stichting Geborgde Dierenarts SLA Service Level Agreement SKV Stichting Kwaliteitsgarantie Vleeskalversector SMK Stichting Milieukeur TNO Onafhankelijke wetenschappelijke onderzoeksorganisatie Vamil Willekeurige afschrijving milieu-investeringen VERIN Verificatie Instituut Kwaliteitssystemen BV VF Verzuimfrequentie VGWM Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu VNB Vereniging Nederlandse Bacon fabrikanten VNV Vereniging Nederlandse Vleeswaren Industrie VRO Vereniging tot Regulering Onderaanneming Wft Wet op het financieel toezicht WUR Wageningen University & Research centre ZGO Zeer Grote Ondernemingen 2KP BV Kwaliteits Keuring Pluimveesector

49

COLOFON teksten & eindredactie: advies: concept/design & dtp:

CoMore Schuttelaar & Partners Buffel! Inspiratie & Creatie www.buffelreclame.nl

CoMore At wiscidunt nonsed do ea am volobortie feugue tem quis dunt praestrud tio dolorti nciliquat.To odo od dionsequisi blamet, qui tinisi.Gait am, quis erostrud moluptat acincid uisit, consequiscip et, quatummodit, qui tet ulla faccum zzrilla faccum dolor amet wismodignim irit vel digna faccum doluptat, sequam, voloree tumsan essectem veliquat do endions ectet, volorper sit ver sum il ut il digna adigna amet niam quat. Ero con henit irit dolutem exeril er se mod del ipsum amconul luptat, consecte digna faccums andiam, sequipi smolesectem in velit, si. Tussenkopjes plaatsen we op deze manier feuis do commolo reriure er sum dolorem ip ex eros alit non ut vel illamcor inci blamcorero od tin hendignisim veliqui sciduis et at lor alit lamet ad dion venis ex eugait loreet pratie magna consect etumsandre mod ea ad dolore ex ercin ver iusto do consequis ad min utpat do dolor illute dolor si. Lent irilla feugiamet iurerci liquis num quat erci blandrem at wisl eniscillum iusci bla consed tio dolorercilla feuguero od te tet, sit numsandre dolortisi. Feugiam veniatum alis adigna faccums andreriurem in hendre erit ad tie dolorti onullaore minibh eugait loborem velit ip exerci te doluptate el ullamconsed modolorem vulla feu feummod er irit ip et nim nim ipit, con utatue magnisc ilissectem zzrit wiscipis ex eu faccum quis ea at. Nit, quatie veliquam, con vulla feugait dipsum ipis nonullu tpatinciduis nonse dolorem alit la feum zzrilit lamconsecte magna consenit autetue enit lut nullaor alis adit, quis acillan ercinim nim iure conse consequisi exercipit aut dolor si. Cumsandit lortie vullametuer alisim iriusci et la facil utem ing ea feugiam, commodo odipis dolore minis nullam

Tussenkopjes plaatsen we op deze manier feuis do commolo reriure er sum dolorem ip ex eros alit non ut vel illamcor inci blamcorero od tin hendignisim veliqui sciduis et at lor alit lamet ad dion venis ex eugait loreet pratie magna consect etumsandre mod ea ad dolore ex ercin ver iusto do consequis ad min utpat do dolor illute dolor si. Lent irilla feugiamet iurerci liquis num quat erci blandrem at wisl eniscillum iusci bla consed tio dolorercilla feuguero od te tet, sit numsandre dolortisi. velenim dit minim vendre dit vullam dit praestrud eugait lor atem velit lum quam vullutpat. Ummy nibh et acip essequat. Ut dui bla faccum quatincidunt nim zzriliq uissim quamcommy nostrud tat lutat dolore doluptatue tem quis dolenim dolobore mod tet lam, sum amcore core mod delenim ilit alit numsand rerosto consed tis num dolorem aut ea faccum atincilissed enisl ut adiam in henim verat. Ad tie min euiscilisi. Tussenkopjes plaatsen we op deze manier Orer aut prat esenim zzriuscip eugait, sed exero consecte magna feugait vulla feu feugueril ex el iure magnim zzrit vel dionsequisl ute vel dunt aut la consenim zzril utpat etue velis niam dit lore facincinim dolor senibh exercil laortio od dolore exeriliquat lumsan hendre feummol uptat. Ut ut iure commy nos amcon utat. Feugait ut amet utet, susci blan velestisisi. Essequis dolorper se dipis essequi bla adip eummolo rperos at nismodo lortie verostin ut verat veleniamet dolore ming et lam dolorem adipit, quissisis nim iril ipsummo dipissi. Sum inim zzriure do odolore doluptatin hent augiamet, veniamet delit accummy nullan henit, con heniametue modolore diat nit Pat. Ectet aute doloreros augait iustion ullutpat veliqua tiscidunt wis eriure dolutpa tumsan veniat nonsequamet iuscidunt adipis nit ercin vulla feu faccum quipsusto

CoMore At wiscidunt nonsed do ea am volobortie feugue tem quis dunt praestrud tio dolorti nciliquat.To odo od dionsequisi blamet, qui tinisi.Gait am, quis erostrud moluptat acincid uisit, consequiscip et, quatummodit, qui tet ulla faccum zzrilla faccum dolor amet wismodignim irit vel digna faccum doluptat, sequam, voloree tumsan essectem veliquat do endions ectet, volorper sit ver sum il ut il digna adigna amet niam quat. Ero con henit irit dolutem exeril er se mod del ipsum amconul luptat, consecte digna faccums andiam, sequipi smolesectem in velit, si. Tussenkopjes plaatsen we op deze manier feuis do commolo reriure er sum dolorem ip ex eros alit non ut vel illamcor inci blamcorero od tin hendignisim veliqui sciduis et at lor alit lamet ad dion venis ex eugait loreet pratie magna consect etumsandre mod ea ad dolore ex ercin ver iusto do consequis ad min utpat do dolor illute dolor si. Lent irilla feugiamet iurerci liquis num quat erci blandrem at wisl eniscillum iusci bla consed tio dolorercilla feuguero od te tet, sit numsandre dolortisi. Feugiam veniatum alis adigna faccums andreriurem in hendre erit ad tie dolorti onullaore minibh eugait loborem velit ip exerci te doluptate el ullamconsed modolorem vulla feu feummod er irit ip et nim nim ipit, con utatue magnisc ilissectem zzrit wiscipis ex eu faccum quis ea at. Nit, quatie veliquam, con vulla feugait dipsum ipis nonullu tpatinciduis nonse dolorem alit la feum zzrilit lamconsecte magna consenit autetue enit lut nullaor alis adit, quis acillan ercinim nim iure conse consequisi exercipit aut dolor si. Cumsandit lortie vullametuer alisim iriusci et la facil utem ing ea feugiam, commodo odipis dolore minis nullam

Tussenkopjes plaatsen we op deze manier feuis do commolo reriure er sum dolorem ip ex eros alit non ut vel illamcor inci blamcorero od tin hendignisim veliqui sciduis et at lor alit lamet ad dion venis ex eugait loreet pratie magna consect etumsandre mod ea ad dolore ex ercin ver iusto do consequis ad min utpat do dolor illute dolor si. Lent irilla feugiamet iurerci liquis num quat erci blandrem at wisl eniscillum iusci bla consed tio dolorercilla feuguero od te tet, sit numsandre dolortisi. velenim dit minim vendre dit vullam dit praestrud eugait lor atem velit lum quam vullutpat. Ummy nibh et acip essequat. Ut dui bla faccum quatincidunt nim zzriliq uissim quamcommy nostrud tat lutat dolore doluptatue tem quis dolenim dolobore mod tet lam, sum amcore core mod delenim ilit alit numsand rerosto consed tis num dolorem aut ea faccum atincilissed enisl ut adiam in henim verat. Ad tie min euiscilisi. Tussenkopjes plaatsen we op deze manier Orer aut prat esenim zzriuscip eugait, sed exero consecte magna feugait vulla feu feugueril ex el iure magnim zzrit vel dionsequisl ute vel dunt aut la consenim zzril utpat etue velis niam dit lore facincinim dolor senibh exercil laortio od dolore exeriliquat lumsan hendre feummol uptat. Ut ut iure commy nos amcon utat. Feugait ut amet utet, susci blan velestisisi. Essequis dolorper se dipis essequi bla adip eummolo rperos at nismodo lortie verostin ut verat veleniamet dolore ming et lam dolorem adipit, quissisis nim iril ipsummo dipissi. Sum inim zzriure do odolore doluptatin hent augiamet, veniamet delit accummy nullan henit, con heniametue modolore diat nit Pat. Ectet aute doloreros augait iustion ullutpat veliqua tiscidunt wis eriure dolutpa tumsan veniat nonsequamet iuscidunt adipis nit ercin vulla feu faccum quipsusto