Tubaab!! Tubaab!! (een reis naar Naneto Seyoni, het project van de Stichting Etten Busura Gambia) Op maandag 30 januari vertrokken Ben Preijer, Jan Holtus en ik naar Gambia. Samen met ons reisde een groep van Homan Elektrotechniek uit Mijdrecht, één van de sponsoren van de stichting. Doel van de reis was tweeledig. Enerzijds wilden we bekijken hoe de voortgang van het project was. Belangrijk was om vast te stellen of de middelen die donateurs ter beschikking stellen aan de stichting, ook daadwerkelijk terecht komen. Tevens was belangrijk om te bekijken of de hulp ook effectief besteed wordt. Daarnaast wilde de Homan groep nog een aantal projecten in het dorp realiseren. De opzet was om in het dorp een bakoven te bouwen zodat de bevolking hun eigen broden kan bakken. Ook bij de medische post moest nog het nodige gebeuren. De toiletten en douches waren niet af. De afvoerbuizen moesten gelegd worden. Ook de put waar de afvoerbuizen naar toegelegd werden, was niet af. In de medische post zelf functioneerden de zonnepanelen niet. Kortom er was een hoop werk te doen. De eerste dag zijn we wat rondgetrokken in de omgeving. Als eerste hebben wij de markt in Serekunda bezocht. Onze chauffeur heeft ons rondgeleid in de kleine steegjes op de markt. Wat wij daar gezien hebben kun je je haast niet voorstellen. In de brandende zon (ca 40 graden) werd de handelswaar aangeboden. Vis, groente, kleding en wat je maar kon bedenken werd er aangeboden. Ook werd er volop geslacht op de markt. Kippen, koeien werden zo vers van het mes verkocht. Dit is in Nederland heel moeilijk voor te stellen met al onze richtlijnen voor hygiëne. Na het bezoek aan de markt gingen wij op weg voor ons eerste bezoek aan Naneto Seyoni. Onderweg maakten wij nog een stop bij de plaatselijke “supermarkt” in Brikama. Met een zak rijst en snoepgoed vervolgenden wij onze reis. Toen we in Naneto Seyoni aankwamen brachten wij eerst een bezoek aan de Alkalo, het dorpshoofd. We boden hem een zak rijst aan. Via een tolk vertelde hij dat hij blij was met ons bezoek. Hij gaf ons alle vrijheid om in zijn dorp aan het werk te gaan. Daarnaast vond hij elk initiatief geweldig, hoe klein ook, omdat het ten goede komt aan zijn hele dorp. Na het bezoek aan de Alkalo hebben we de school bezocht. We kwamen aanrijden in de open Landrovers en uit alle lokalen kwamen de kinderen op ons af. Ze waren enthousiast en blij en overal hoorden wij roepen: “Hello mister Ben” (Ben Preijer). Dat alleen al was een heel bijzondere ervaring. We bezochten elk leslokaal. We werden daar ontvangen met applaus en uitbundige zang en dans. Menigeen moest even slikken omdat de ontvangst erg emotioneel was. Met een brok in de keel zagen we hoe enthousiast en dankbaar deze kinderen zijn. Daaruit blijkt hoe belangrijk het werk van de stichting is. De kinderen leren lezen, ze kunnen schrijven en rekenen. Door het onderwijs dat ze krijgen, vergroten ze straks hun kans in de maatschappij. Wil men wat bereiken in een ontwikkelingsland dan moet men beginnen bij de basis. Dit principe wordt door de Stichting Etten Busura Gambia zeer
goed gehanteerd. Door het opstarten van kleinschalige projecten en direct toezicht op deze projecten, kan gegarandeerd worden dat het ook structureel effect heeft. Onderwijs en medische verzorging zijn essentieel voor de ontwikkeling van een land. De initiatieven van de stichting sluiten hier goed bij aan. De school in Naneto Seyoni zag er perfect uit. Er wordt op een serieuze en gestructureerde manier lesgegeven. Er is veel aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling van de kinderen. Deze ontwikkeling wordt regelmatig getoetst zodat ook duidelijk wordt hoe het verloop van die ontwikkeling is. Ook hier geldt: kennis is macht. Kennis stelt in staat om mee te werken aan de vooruitgang. Zelf meewerken aan de vooruitgang is van groot belang voor de bevolking. Hierdoor wordt uiteindelijk de hulp vanuit het buitenland steeds minder noodzakelijk omdat de kennis en middelen bij de mensen zelf aanwezig zijn. En dat moet toch uiteindelijk het streven zijn: een samenleving in Gambia die onafhankelijk van eenieder kan functioneren. Nogmaals dit proces begint kleinschalig en aan de basis. Hiervoor een groot compliment voor de stichting. Het neerzetten van schoolgebouw is al mooi. Het daarna instandhouden van de voorzieningen is een klus die zeker zo moeilijk is. De stichting heeft haar beleid hier geheel op afgestemd. Het schoolproject is neergezet en kan zonder problemen door blijven draaien. Vervolgens stond een bezoek aan de medische post op het programma. Ook hier waren wij verbaasd over de opzet. Het is een mooi en helder gebouw. De medische post is zo goed als permanent bezet door een hoofdzuster en een zuster. Zij verlenen de eerste medische hulp aan de bevolking. Voor de oprichting van de medische post in Naneto Seyoni, moest de bevolking een paar uur lopen naar Brikama, waar de dichtstbijzijnde medische post was. Brikama ligt op ca. 11 kilometer van Naneto Seyoni. Nu kan de eerste hulp gegeven worden in het dorp zelf. In de regentijd komen veel gevallen van malaria voor. Malaria moet behandeld worden. In de regentijd zijn de wegen haast niet begaanbaar, dus ook niet naar de medische post in Brikama. Doordat de medische post in Naneto Seyoni malaria kan behandelen, worden veel levens gered. In de droge periode komen een groot aantal moeders met kinderen die door diarree uitdrogen. Na een korte behandeling zijn de kinderen weer beter. Zonder de medische hulp zouden deze kinderen kansloos zijn. Evenals de school vervult de medische post een levensgrote behoefte. In de post wordt goed bijgehouden welke medicijnen er gekocht zijn. Ook bestaat er een register van patiënten die de post bezocht hebben. Er wordt bijgehouden welke medicijnen er verstrekt zijn. Op deze wijze is goed te controleren of de financiële middelen uit Nederland op de juiste wijze besteed worden en of de gekochte middelen ook effectief zijn. Ook hier is weer een compliment voor de stichting op zijn plaats. Het motto van de stichting: “Elke gedoneerde euro komt volledig ten goed aan het project” wordt hier, evenals bij de school, volledig waargemaakt. De rest van de week werd door de Homan groep hard gewerkt aan het realiseren van de bakoven. De materialen waren gelukkig allemaal aanwezig. Als voorbeeld werd een bakoven genomen van een buurtdorp. Er werd begonnen met de basis van de oven uit te zetten op de grond. De basis van de oven is een grote vierkante bak van ca. een meter hoog, verdeelt in vier vakken. Toen de
oven op hoogte was is met behulp van de dorpsbewoners, de vierkante bak opgevuld met zand. Hier bovenop komt een grote plaat. De bak met zand dient er voor te zorgen dat de warmte van de oven vastgehouden wordt. Aan het einde van de week was de basis voor de oven gereed. Er moet nu nog alleen een koepel van leem opgemaakt worden. Dit zal door de dorpsbewoners gebeuren en dan is de oven gereed voor gebruik. Een andere ploeg van Homan Elektrotechniek is bezig geweest met de afvoer van de douches en de toiletten. Er werd vaak gewerkt onder zeer warme weersomstandigheden (hoogst gemeten temperatuur was 47 graden). Aan het eind van de week waren de leidingen gelegd, de vloeren gestort en was de afvoerput gereed voor gebruik. Een ander project was het repareren van de zonnepanelen in de medische post. De medische post zat zonder stroom omdat de vervormer die bij de zonnepanelen hoort, defect was. Er is een nieuwe vervormer gekocht in Serekunda. Deze is geïnstalleerd en de medische post is weer voorzien van stroom. De oude vervormer is meegenomen naar Nederland. Deze wordt door Homan Elektrotechniek gerepareerd en gaat dan weer terug naar Gambia. Ook zijn er deze week gesprekken gevoerd met de onderwijzers van de school en de zusters van de medische post. In deze gesprekken zijn alle wensen en problemen geïnventariseerd die er leven in het project in Naneto Seyoni. De wensen waren over het algemeen niet zo groot en dus oplosbaar. Er kwam wel één groot probleem naar boven, nl. de watervoorziening. In het dorp is normaal gesproken leidingwater aanwezig. De kosten voor deze voorziening moeten door het hele dorp opgebracht worden. Dit is echter een groot probleem voor het dorp omdat de meeste inwoners geen geld hebben. Als gevolg hiervan was het dorp afgesloten van het leidingwater. Al het water voor het dorp moest nu uit de waterputten gehaald worden. Een direct gevolg was het achterblijven in de groei van de pas aangelegde bananenplantage. Deze heeft veel water nodig en dat is alleen met het water uit de putten niet mogelijk. Ook de groentetuin die aangelegd zou worden heeft vertraging opgelopen door het gebrek aan leidingwater. Wanneer het dorp beschikt over een groentetuin en een goede bananenplantage dan zou men de oogst op de markt kunnen verkopen. Op deze wijze kan dan geld verdiend worden om bijv. de watervoorziening in stand te houden. Het was voor de stichting zeer belangrijk om de watervoorziening weer aangesloten te krijgen. Er is geïnventariseerd wat dat zou gaan kosten. Tevens is bekeken wat het jaarlijkse verbruik zou kosten. De stichting heeft toen besloten dat de watervoorziening de hoogste prioriteit heeft. Op dat moment kwam Dhr. Homan van Homan Elektrotechniek met een voorstel. Hij wil twee jaar lang de watervoorziening garanderen. Hij gaf echter wel aan dat hij enige voortgang in de werkzaamheden wil zien. Als voorbeeld werd aangehaald de bananenplantage. Zoals al eerder genoemd werd, als er voldoende water is dan kan de plantage bananen opleveren. Deze bananen kunnen verkocht worden en met dit geld kan de watervoorziening bekostigd worden. Hetzelfde geldt voor de groentetuin. Daarnaast moet binnen afzienbare tijd de bakoven gereed zijn. Dan kan het dorp zijn eigen broden bakken. Wanneer het dorp meer brood bakt, is dit weer te verkopen op de markt. De ideeën zijn doorgesproken in de dorpsraad. De dorpsraad was zeer enthousiast over de plannen.
Een ander dringend probleem is voeding voor de kinderen. Het gebeurt regelmatig dat de kinderen op school komen zonder dat ze gegeten hebben. Door de hitte vallen de kinderen dikwijls flauw. Ook vallen ze tijdens de les in slaap omdat ze een lege maag hebben. Daarom staat een voedselprogramma hoog op de wensenlijst van de leraren. Een dergelijk voedselprogramma levert een behoorlijke kostenpost op. Zou de stichting dit nu opstarten dan komt de continuïteit van de al opgestarte projecten in gevaar. De stichting beschikt over een groot aantal sponsors en donateurs. Deze mensen brengen, soms zelfs anoniem, een heel mooi bedrag bij elkaar. Dit bedrag wordt uiterst effectief besteed aan de school en de medische post. Bij de controle van financiële verantwoording ter plekke is gebleken dat alle beschikbaar gestelde gelden ook daadwerkelijk terecht komt bij deze projecten. Ook is gekeken naar het effect van deze bestedingen. Het feit dat malariapatiënten geholpen kunnen worden en dat kinderen gered worden van uitdroging, zegt al genoeg over de effectiviteit van de middelen die gebruikt worden in de medische post. Ook op school zijn de vorderingen bekeken. De kinderen kunnen schrijven, lezen en rekenen. Hier worden de middelen dus ook effectief ingezet. De school en de medische post gebruiken (terecht) het volledige budget van de stichting. Er blijven geen middelen over voor een voedselprogramma. We hebben gesprekken gevoerd met een oud-inwoner van het dorp. Hij had de kans gekregen om verder te studeren. Hij woont nu in Canada. Hij was voor het eerst sinds 15 jaar weer terug in zijn dorp. De verandering in zijn dorp verraste hem aangenaam. Toen hij hoorde over het voedselprogramma, bood hij gelijk aan om bij terugkomst in Canada fondsen te gaan werven. Dit was voor de stichting een goed bericht. De kracht van de stichting is het opzetten en onderhouden van een kleinschalig project. Uitbreiding van het project met een voedselprogramma kan de continuïteit van de bestaande projecten in gevaar brengen. De stichting baseert haar werk op de welwillende en langdurige steun van sponsors en donateurs. Uitbreiding van taken heeft als gevolg dat de financiële ondersteuning ook groter moet zijn. En dat is niet gemakkelijk. Vandaar dat de stichting blij is met het initiatief van de oud-inwoner. De stichting is zich zeer zeker bewust van de noodzaak van het voedselproject. Daarom wil de stichting zelf ook bijdragen aan het voedselprogramma. Zoals al eerder vermeld, kan dit alleen wanneer er meer donateurs en sponsoren komen. Nieuwe donateurs zijn daarom van harte welkom Onze 9 dagen in Gambia waren een indrukwekkende belevenis. Wanneer we met de open Landrover door de bush reden kwamen van alle kanten kinderen op ons af. Om onze aandacht te trekken riepen ze: “Tubaab, tubaab!!”. Dit betekent: blanke. We werden getroffen door de tevredenheid van de mensen met het weinige wat ze hebben. De mensen zijn ook altijd blij en vrolijk. Ook geduld met de situatie en met elkaar is daar een groot goed. 90% van het land is moslim en 10% is christen. Ze respecteren elkaar geloofsovertuiging volledig. Ook zijn ze heel tolerant ten opzichte van ons. Ik denk dat wij in het “beschaafde” westen daar nog een hoop van kunnen leren. Veel bewondering is ontstaan voor het initiatief dat Ben, Elly, Ben en Miep voor een aantal jaren terug in Gambia genomen hebben. Uit hun initiatief is een project gegroeid dat structureel bijdraagt tot de ontwikkeling van het land. De kracht van het project is de kleinschaligheid en de aandacht voor de basis. Hierdoor zijn effecten vrij snel (blijvend) zichtbaar en blijft het project beheersbaar. Een ander sterk punt van het project is dat
het opgestart is in de geest van het land zelf. Niet onze westerse mentaliteit opdringen. Niet onze normen en waarden opleggen aan een andere cultuur. Rekening houden met wensen die leven bij de inwoners en dat inpassen in de cultuur van Gambia, dat vind ik kenmerkend voor de Stichting Etten Busura Gambia. Kortom mijn verblijf in Gambia was indrukwekkend. Ik heb Gambia leren kennen zoals Gambia is. Ook de minder mooie kanten zoals mensen die leven op vuilnisbelten, dorpen met aan weerszijden van de straat een open riool (bij een temperatuur van 45 graden). Het is een land met veel mogelijkheden en waar veel werk ligt. Ik hoop dat ik nog vaker in de gelegenheid ben om Gambia te bezoeken. Wilfried Holtus
