TRAINEN IS EEN VAK HOE?
ZO!
Een vernieuwend boek over training geven René Kuiper
Trainen is niet alleen maar trainen. Het is ook steeds weer verder leren.
Inhoud Inleiding
blz 7
Attitude van de trainer blz 11 In dit hoofdstuk behandelen we de innerlijke houding die je als trainer kunt hebben. Ben je instructeur, leraar, trainer? Wat kun jij in je innerlijke houding doen om het leerproces van de cursist te bevorderen? We behandelen de begrippen ‘sponsoring’ en ‘congruentie’. Ook besteden we aandacht aan ‘de nieuwsgierige trainer’ en ‘de experimenterende trainer’. Principes in training blz 29 Wat maakt jou als trainer uniek? Iedere trainer hanteert een aantal principes, leidende uitgangspunten in zijn training. Op basis van jouw principes wordt jouw eigen stijl gevormd en onderscheid jij je van andere trainers die hetzelfde vak uitoefenen. De opbouw van je training blz 43 Hier maken we een vertaling van de klassieke leerstijlen naar het praktische gebruik daarvan in trainingen. Ook behandelen we de inductieve en de deductieve manier waarop je je informatie aan de cursist kunt aanbieden en welk effect dat heeft. Verder gaan we de kracht van het gebruiken van metaforen beschrijven. Ook staan we stil bij de vraag: Wat behandel je eerst in je training en wat daarna? En we behandelen het onderdeel ‘oefeningen’. Presenteren blz 79 In dit hoofdstuk concentreren we ons op de presentatie van de training. Het start met hoe we onze gebaren, onze lichaamshouding en onze woorden kunnen inzetten. Ook behandelen we het vergroten van ons waarnemingsvermogen, de energie van de trainer, de onderlinge projectie van trainer en cursist, de manier waarop we met vragen en antwoorden kunnen omgaan, hoe we kunnen navigeren in deelrondes en hoe we met feedback kunnen omgaan. Interessante literatuur
blz 127
------ 5
– Om te beginnen –
Inleiding
Veel trainers ervaren het geven van training op het gebied van persoonlijke groei en ontwikkeling als een roeping, een bezieling. Tegelijkertijd is trainen ook een vaardigheid, met name een communicatievaardigheid. Trainen is ouderwets handwerk en is te leren. In alle jaren dat ik nu trainingen geef wordt het mij steeds duidelijker waar het echt om gaat. De ingrediënten zijn: - Werken vanuit een krachtige persoonlijke missie - In contact zijn met jezelf en met de cursist - Congruent zijn met de materie die je brengt vanuit een innerlijke houding van nieuwsgierigheid en experimenteren Als deze ingrediënten op een excellente en congruente manier worden gecommuniceerd zorgen ze ervoor dat de cursist wordt uitgenodigd die veranderingen te creëren die gewenst zijn. Training geven gaat verder dan informatie overbrengen. Als trainers zijn we veranderaars die een context maken waarin de cursist zich veilig voelt. Als de cursist zich veilig voelt en gelooft in de materie zal zijn leerproces op gang komen.
------ 7
Dagelijks ondersteun ik mensen in hun proces van persoonlijke groei en ontwikkeling. In de trainingen die ons trainersteam geeft, gebruiken we modellen en structuren zoals ze in de NLP-methodiek zijn samengevoegd. NLP is een krachtige communicatiemethodiek die op allerlei gebieden in ons leven positieve effecten kan hebben. De methodiek wordt in allerlei contexten toegepast, dus ook in training. In de zeventiger jaren van de vorige eeuw hebben John Grinder (1940) en Richard Bandler (1950) effectieve patronen van succesvolle therapeuten onderzocht en beschreven, waardoor ze voor iedereen te leren zijn. De kracht van de methodiek schuilt in de toepassing ervan. Hiermee bedoel ik dat NLP zelf als voertuig wordt gebruikt om training te geven. Daar gaat dit boek over. Wereldwijd hebben al honderduizenden mensen de positieve effecten van de NLP-methodiek ervaren door in trainingssessies bij elkaar te komen. Dit boek is ook prima te lezen en te begrijpen zonder dat je ooit een NLP-training hebt gevolgd. Ik heb zo veel mogelijk NLP-jargon herschreven naar algemeen bekend taalgebruik. Een paar Engelse begrippen heb ik niet in het Nederlands vertaald omdat ze eenvoudigweg niet zo makkelijk met één woord in het Nederlands zijn weer te geven. Ik heb ervoor gekozen om zo veel mogelijk in de wij-vorm te schrijven. Te veel in de ik- en jij-vorm schrijven zou onterecht de indruk wekken dat ik als trainer alles wat in dit boek beschreven staat optimaal tot de opperste graad van perfectie zou hebben geïntegreerd. Ook ik leer iedere dag weer. Waar in het boek de mannelijke vorm wordt gebruikt wordt uiteraard ook de vrouwelijke vorm bedoeld.
8 ------
In mijn trainingen begin ik vaak met een verhaal. De bedoeling daarvan is om de cursisten mee te nemen in een ervaring die te vergelijken is met hun situatie. Aan het begin van de training zijn ze mogelijk wat gespannen, afwachtend en voelen zich wellicht onzeker over wat komen gaat. Om bij deze gevoelens aan te sluiten hieronder een voorbeeld van een verhaal.
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
Op een zaterdagochtend reed ik samen met mijn vrouw naar Amsterdam. Ik was wat gespannen, zoals je soms ervaart als je aan iets nieuws begint. We waren op weg naar een cursus bergbeklimmen. Kennissen hadden al eens tegen ons gezegd ‘Bergbeklimmen, net iets voor jullie!’ Ja, wandelen in de bergen deden we al. En ook wildwaterkanoën en raften. Maar echt bergbeklimmen aan een touw en dan tegen zo’n steile wand. Nee, dat hadden we nog nooit ervaren. Nu was het er dan toch van gekomen. De eerste les was in een oud schoolgebouw dat op het schoolplein een klimwand had. Toen we aankwamen waren enkele medecursisten gezellig met elkaar aan het babbelen. Ik voelde me nog wat onwennig. Ik schoof aan en hoorde dat een paar van hen veel ervaring hadden in de bergen. Eén had zelfs een eigen klimgordel mee en van die speciale klimschoenen. Ik was gewoon in spijkerbroek en had mijn vrijetijdsschoenen aan. De instructeur schudde ons de hand. Een stevige hand. Hij lachte en had er zichtbaar zin in. Precies om half tien begon de eerste les. Na uitleg over de cursustijden, koffie en thee stelde de instructeur zichzelf voor. Zo, daar bleek een behoorlijke ervaring uit! Hij was vijftien jaar actief in de klimsport en gaf twaalf jaar les. Net toen ik dacht ‘En nu gaan we klimmen...’ begon de instructeur een verhaal over het belang van veiligheid in de bergen. Hij had het over ‘jezelf zekeren’, ‘op jezelf en de ander letten’ en over ‘neem altijd de tijd die jij nodig hebt’. De eerste les leerden we alleen nog maar knopen in het touw te leggen. Allemaal bedoeld voor de veiligheid. Meer hadden we in de eerste les niet gedaan. De tweede les gingen we naar de klimwand. De instructeur legde ons het belang uit van ‘drie steunpunten’ en we klommen die les niet verder dan een meter hoog. We leerden de juiste grepen, meer niet. De derde les was een echte klimles. Het echte werk begon. De instructeur zekerde iedere cursist die naar boven klom. Hij hield het touw stevig vast, bleef zich concentreren en als ik een misstap maakte hield hij het touw strak. Hij wist waar hij over praatte en wist waar hij mee bezig was. ------ 9
| | | | | | | | | | | | | | | | |
Een paar maanden later. Oostenrijk. We stonden klaar om een echte bergtop te beklimmen. Ik wist dat ik het zou kunnen. Het voelde weer als uitdagend, iets nieuws, zo’n gevoel dat je vroeger voor een examen kon hebben. De groep begon aan de klim. De instructeur klom mee en hield ons goed in de gaten. Hij herinnerde ons aan de veiligheid, de drie steunpunten en gaf het advies af en toe te stoppen met klimmen om van de omgeving te genieten. ‘Ga af en toe op een platformpje staan, rust even uit en geniet van hoever je al gekomen bent.’ Alle andere deelnemers waren al lang op de top toen wij nog aan het klimmen waren. Het duurde een tijdje voordat ook wij de top bereikten. Het laatste stuk klom mijn vrouw voor mij uit. Ik was de laatste. En vlak voordat ik de top bereikte gebeurde er iets bijzonders. Iets dat me is bijgebleven voor de rest van mijn leven, dat in je geheugen gegrift blijft, waar je zo af en toe op verrassende momenten weer aan herinnerd wordt. Zoiets! Zo’n vijftig tot zeventig centimeter voor de top. Vlak voordat ik de laatste stap maakte...
En hier breek ik het verhaal af en ga verder met de training. Juist nu het spannend wordt. De cursist zal nieuwsgierig zijn naar wat er daar vlak voor die top gebeurde. En die nieuwsgierigheid is een effectieve stemming om de training te beginnen.
10 ------
– ‘The secret’ in training –
Attitude van de trainer
In dit hoofdstuk behandelen we de innerlijke houding die je als trainer kunt hebben. Ben je instructeur, leraar, trainer? Wat kun jij in je innerlijke houding doen om het leerproces van de cursist te bevorderen? We behandelen de begrippen ‘sponsoring’ en ‘congruentie’. Ook besteden we aandacht aan ‘de nieuwsgierige trainer’ en ‘de experimenterende trainer’.
Attitude van een trainer ------ 11
– De trainer als sponsor –
Innerlijke houding Stel: je hebt twee perfecte trainers. Toch maken de cursisten bij de ene trainer grotere stappen voorwaarts dan bij de ander. Hoe kan dat? Het geheim is ‘sponsoring’. Als we echte begeleiders van verandering willen zijn dan zullen we een kei moeten zijn in sponsoring. Denk eens terug aan je favoriete leraar of lerares op de lagere of middelbare school. Wat deed hij of zij zo bijzonder? Voelden we ons welkom, voelden we ons gezien, voelden we ons gehoord, voelden we dat we er mochten zijn, voelden we ons geliefd en gewaardeerd, voelden we dat er in onze kwaliteiten en vermogens geloofd werd, voelden we dat we vertrouwd werden? Werd het beste in ons wakker gemaakt? Als dat zo is dan was die leraar of lerares een echte sponsor. De meest elementaire behoefte van de mens is om gezien en gehoord te worden en om het gevoel te hebben erbij te horen. Sponsoren is iemand in contact brengen met hulpbronnen. Een sponsor doet zelf niet het werk, hij bevordert door iets toe te voegen.
In het dagelijkse taalgebruik kennen we de term vooral vanuit de sportwereld. De sponsor zorgt voor geld en middelen en krijgt er naamsbekendheid voor terug. Zo heeft het begrip sponsoring een meer commerciële betekenis gekregen. Sponsoren kan echter op alle niveaus. Robert Dilts (1955), NLPontwikkelaar en NLP-mastertrainer, is een van de eersten geweest die deze term gekoppeld heeft aan ons vak als trainer op het gebied van persoonlijke groei en ontwikkeling. Attitude van een trainer ------ 13
De meest diepgaande vorm van sponsoring vindt plaats op het niveau van identiteit, de unieke bron van de manifestatie van de persoon. Het heeft te maken met het geven van groeibevorderende boodschappen op identiteitsniveau. Niet met het geven van tips en adviezen op vaardighedenniveau of het geven van geld of middelen. Echte sponsoring steunt de mens en niet de taak. Een goede sponsor gelooft in jou en kan een sfeer maken waarin jij een gevoel krijgt van erkenning en waardering, wat essentieel is in een leersituatie. Een sponsor helpt niet zozeer door iets te doen maar door er te zijn en de ander uit te nodigen zijn talenten te ontwikkelen. In de communicatie geeft de sponsor aan jou versterkende berichten als: ‘Ik zie je en ik vertrouw je’, ‘Je bent welkom’, ‘Je mag hier onvoorwaardelijk zijn’, ‘Je hoort erbij’. Deze berichten hebben een versterkend effect op de ander, maken versterkende gevoelens los van waaruit groei en ontwikkeling op gang komt. Reflectie: Neem nogmaals je favoriete leraar of lerares in gedachten. Stel je de vraag welke berichten je van hem of haar hebt ontvangen en wat voor versterkende effecten dat heeft gehad voor jou. Het zijn vaak niet de letterlijke berichten zoals net genoemd, het is de speciale vorm van verbinding waarin deze berichten verpakt zijn. Als trainers steunen we onze cursisten bij het proces om zich veilig te gaan voelen in een onveilige (leer)omgeving. Het bericht ‘Ik vertrouw je’ zorgt voor een basaal gevoel van veiligheid en ‘Je hoort erbij’ voor innerlijke ontspanning en betrokkenheid. Veiligheid in training is een relatief begrip. Het proces van leren wordt door veel mensen als 14 ------ Attitude van een trainer
onveilig ervaren. Vanuit de geconditioneerde gevoelens rondom ‘mislukken’ is het voor veel mensen niet meer vanzelfsprekend dat ze zichzelf veilig voelen in leer- en oefensituaties. Reflectie: Stel jezelf nu een groep voor waar je het naar je zin hebt, bijvoorbeeld je sportgroep, vriendengroep, je collega’s of familie. Stel jezelf de vraag: Welke positieve of negatieve sponsorberichten krijg en kreeg jij van de mensen om je heen? Negatieve sponsorberichten kunnen zorgen voor gevoelens die groei en ontwikkeling belemmeren. Ik noem een paar voorbeelden van berichten die zowel verbaal als non-verbaal en direct en indirect gegeven kunnen worden. Tussen haakjes beschrijf ik de gevoelens die deze berichten bij de cursisten kunnen oproepen. - Ik zie je niet en wantrouw je. (Angst) - Je bent niet welkom, je mag hier niet zijn. (Vluchten) - Gedraag je zoals ik het zeg. (Beklemming) - Je stoort me. (Schuld) - Je mag er niet zijn, je hoort er niet bij. (Eenzaamheid) Een voorbeeld uit de praktijk van een negatief sponsorbericht is onderstaand verhaaltje. Net als alle andere voorbeelden in het boek is dit echt gebeurd.
| | |
Ik hoorde een vader tegen zijn zoon zeggen ‘je bent egoïstisch, berekenend en een leugenaar en als je zo doorgaat word ik ziek en als ik dan dood ga heb jij dat op je geweten.’
Het is vaak niet makkelijk om te ontdekken wat de goede bedoelingen achter negatieve sponsorberichten zijn. Ook deze vader wilde graag dat de zoon veranderde. Zijn negatieve sponsorbericht verstoorde de relatie echter zodanig dat de zoon besloot een tijdje bij een vriend te gaan wonen. Rationeel wist hij dat zijn vader het zo niet bedoelde. Zijn gevoel zorgde ervoor dat hij vluchtte. Voel maar wat het met je doet als je in een omgeving zou functioneren waarin je deze berichten krijgt. Attitude van een trainer ------ 15
Als positieve sponsorberichten mensen innerlijk versterken, hoe zal dat dan zijn bij organisaties? Wat maakt bijvoorbeeld een fitnesscentrum, een peuterspeelzaal, een huisartsenpraktijk, een bank, een makelaarskantoor, een supermarktketen of een trainingsorganisatie succesvol? Positieve sponsorberichten zorgen voor een inspirerende omgeving waarin we ons gerespecteerd voelen. Versterkende gevoelens worden opgeroepen waardoor we in beweging kunnen komen. Reflectie: Oefen in je eerstkomende trainingsgroep met het geven van positieve sponsorboodschappen. Voel voor jezelf of je dit makkelijk afgaat of dat het nog even wennen is. Merk op welk effect jouw sponsoring in de groep heeft en welk effect de sponsoring op jou heeft. De congruente trainer Congruentie is de meest effectieve innerlijke houding (attitude). Je speelt geen rol, je bent degene die je zegt dat je bent en alles in jou is met elkaar in overeenstemming. Het betekent dat alle aspecten van jou op een effectieve manier samenwerken, gericht op het bereiken van een specifiek doel. Twijfel bestaat niet. Als je congruent bent in je communicatie dan voelen mensen dat meteen aan. Het zal gevoelens van ‘Hij meent het!’ oproepen. Congruentie maakt de trainer authentiek. Je staat ergens voor en alle cellen van je lijf zijn het daarmee eens. Je komt overtuigend over. Iemand kan alleen congruent overkomen als hij congruent is met zichzelf. Dat betekent dat er overeenstemming is tussen denken, voelen, spreken en handelen. Je zegt wat je doet en doet wat je zegt. De effectiviteit van onze trainingen wordt groter als wij als trainers congruent omgaan met datgene wat we trainen.
| | | | | | |
Een arts met overgewicht zal minder effect hebben op zijn cliënt als hij hem het advies geeft iets aan het overgewicht te doen dan een arts die zelf op een gezond gewicht is, verantwoorde voeding eet en aan zijn eigen fitheid werkt.
De cursist checkt bewust en vooral onbewust of wij als trainers authentiek zijn. Of we eigen-heid hebben en er ook congruent naar handelen. 16 ------ Attitude van een trainer
In de loop der jaren is het mij in mijn vak als trainer steeds duidelijker geworden wat authenticiteit inhoudt. Als je het over balans hebt, ben je als trainer zelf in balans? Als je tegen een cursist zegt ‘je mag er zijn’, mag je er dan ook zelf zijn? Als je het over fitheid hebt, besteed je als trainer daar zelf aandacht aan? Als je het over volwassenheid hebt, ben je als trainer volwassen? Als je het over respect hebt, ben jij als trainer respectvol? En ga zo maar door. Authenticiteit heeft te maken met het congruente samenspel tussen trainer zijn èn trainer ‘doen’. Als je als trainer enthousiast doet en het niet van binnen bent, zal de cursist dit bewust en onbewust opmerken. Als je als trainer ontroerd doet en niet bent, zal de cursist dat merken. Als je als trainer respectvol doet en niet bent, zal de cursist dat merken. Als je als trainer opgewekt doet en niet bent zal de cursist dat merken. Als je als trainer gemotiveerd doet en niet bent, zal de cursist dat merken. Je zult meemaken dat je zo nu en dan in situaties komt waarin je gaat voelen hoe congruent je doet. En soms komt dat op onverwachte momenten. Een voorbeeld daarvan is:
| | | | | | | | | | | | | | | | | |
Toen een cursist met net iets te veel nadruk iets te vaak opmerkte dat hij de training onzin vond kon ik me met moeite bedwingen. Ik voelde me afgewezen, verdrietig en voelde frustratie in me opkomen. Het leek wel alsof deze cursist moedwillig de training frustreerde. Ik toverde voor de zoveelste keer een glimlach op mijn gezicht, bedankte de cursist weer voor zijn inbreng en vroeg wanneer de training wel zinvol voor hem zou zijn. Van buiten leek het vriendelijk en van binnen voelde ik geen glimlach maar frustratie. Toen een andere cursist opeens de vraag stelde ‘René, hoe is het eigenlijk echt met je?’ gebeurde er iets bijzonders. Als vanzelf verdween mijn glimlach. Het leek alsof ik mijzelf toestemming gaf mijn echtheid te tonen. Ik vertelde de kritische cursist hoe gefrustreerd ik was over zijn twijfels over het nut van de training. Hoe ik ook met vriendelijkheid geen verandering kon brengen en dat eigenlijk de maat vol was. Ik voelde hoe spannend het was om dat ook met de groep te delen. Het resultaat was dat ineens het groepsproces op gang kwam. De reactie van de groep naar de kritische cursist was: ‘Wij willen verder, als jij niet mee wilt doen, ga dan naar huis...’ De reactie van de cursist was verrassend. Het ging eigenlijk niet over de training. Het ging over het onvriendelijke functioneringsgesprek dat hij met zijn manager had gehad en Attitude van een trainer ------ 17
| | | | | |
waarin hem opgedragen was naar deze training te gaan... Na die trainingsdag hebben we uitgebreid met elkaar gesproken. Ik vertelde hem mijn ervaringen met hem. Hij vertelde zijn ervaringen met mij, met de groep en vooral met zijn manager die hem naar de training had gestuurd en met wie hij een onvriendelijk functioneringsgesprek had gehad. De volgende dag bood de cursist zijn excuses aan aan de groep.
En natuurlijk zijn we allemaal ergens gestart. Het zou te ver gaan als ik zou zeggen dat je nooit training mag geven als je niet voelt dat je op het hele terrein authentiek bent. We hebben allemaal nog onze stukjes te doen. En dat op zich kan weer een bijdrage leveren aan jouw authenticiteit. De cursist is namelijk zelf in ontwikkeling, laat je cursist ook merken dat jij als trainer ook in ont-wikkeling bent. Reflectie: Check de komende tijd de inhoud van je trainingen. Benoem de dingen waar je honderd procent achter staat en de dingen waar je nog niet voor honderd procent achter staat. De nieuwsgierige trainer Als we nieuwsgierig zijn om nieuwe dingen te leren en bereid zijn om met het geleerde te experimenteren dan zullen we in ons vak verder kunnen groeien. Het zijn de meest basale ingrediënten voor leren. Nieuwsgierigheid is een stemming die al vroeg in de kinderjaren volop aanwezig is. Veel mensen houden hun nieuwsgierigheid en anderen hebben er op oudere leeftijd niet zo veel meer mee. Een voorbeeld van een verhaal dat me herinnert aan nieuwsgierigheid is het volgende. Ondanks dat het verhaal speelt op een lagere school in de jaren zestig van de vorige eeuw zit er een universeel aspect in. We hebben allemaal op school gezeten. Het verhaal zal wellicht beelden oproepen van je eigen schooltijd.
| | | | | | |
Ik zat op een katholieke lagere school. Het was de jaren zestig. Op zo’n lagere school met die lage kapstokjes in de gangen. Waar je, als de bel ging, netjes in rijen op het schoolplein moest gaan staan en dan achter de onderwijzer naar binnen liep. Eerst de jongste klassen en dan de oudste klassen. In de gang granieten vloeren met ingelegde kleine gele en witte tegeltjes. Tussen alle onderwijzers, toentertijd paters, was er ineens een juffrouw in de derde klas.
18 ------ Attitude van een trainer
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
Voor ons als jongens op een jongensschool een bijzonderheid. Zeker als je bedenkt dat het in de tijd van de minirok was. Maar het was niet alleen voor ons bijzonder, ook voor de paters. Ik zat in de eerste klas en was kennelijk een brave leerling want in mijn herinnering mocht ik iedere middag van de broeder een geschild appeltje brengen naar de juffrouw van de derde klas. Het appeltje lag keurig op een schoteltje. Ik liep door de verlaten gangen en concentreerde me vooral op het schoteltje met het appeltje. Op een keer ontdekte ik dat er onder het appeltje een briefje lag. Dat bleek iedere keer zo te zijn . Op een dag haalde ik het briefje onder het appeltje vandaan en zag dat er iets op geschreven stond. Ik kon het niet lezen want ik zat nog in de eerste klas. De volgende keer nam ik een tekenpotlood en een briefje mee en schreef de letters over op mijn eigen papiertje. Ik vouwde het briefje van de pater weer op, legde het op het schoteltje, deed het appeltje er weer op en bracht het naar de juffrouw van de derde klas. Dat was de laatste keer. Ik bewaarde mijn eigen papiertje zorgvuldig in mijn broekzak en thuisgekomen vroeg ik aan mijn oudere broer wat er op stond. ‘s Avonds aan tafel vertelde mijn broer enthousiast over mijn ontdekking. Mijn vader fronste zijn wenkbrauwen. Hij was namelijk voorzitter van het schoolbestuur... Jaren later trouwde de broeder van de eerste klas met de juffrouw van de derde klas.
Een nieuwsgierige houding zorgt ervoor dat we ons als trainers zullen blijven ontwikkelen. We zullen op zoek blijven naar nieuwe, snellere, effectievere manieren om onze trainingen te geven. En onze nieuwsgierige houding zal effect hebben op het gedrag van onze cursisten. De kans dat de cursist ook een nieuwsgierige houding gaat aannemen zal groter worden als we het zelf voordoen. Op basis van deze nieuwsgierige houding is de methodiek NLP ontstaan. De grondleggers, Richard Bandler en John Grinder, waren nieuwsgierig naar succesvolle gedragspatronen en gingen op zoek naar, en het klinkt wat cryptisch, ‘wat is het verschil dat het verschil maakt?’ Reflectie: Noem vijf dingen waar je nieuwsgierig naar bent. Let op, dit kunnen ook dingen zijn als : ‘Hoe werkt een koelkast?’ of ‘Op hoeveel meter beneden of boven NAP is mijn huis gebouwd?’ Schrijf deze dingen op, concentreer je er op en stel jezelf een redelijke termijn om het antwoord te achterhalen. Merk de komende dagen op wat deze vragen met je gedaan hebben en welke bronnen je hebt geraadpleegd om de antwoorden te achterhalen.
Attitude van een trainer ------ 19
En, nieuwsgierigheid alleen is niet voldoende. We moeten ook in actie komen door te durven experimenteren. De experimenterende trainer Stel je een kind voor dat gaat leren lopen. Gaat dat meteen goed? Hoe vaak valt het en doet het zichzelf pijn? En... uiteindelijk lukt het! Zijn we bereid dit vallen en opstaan weer volop te leven, los van datgene wat een ander er van vindt? En let op, als we er voor kiezen dit proces te ervaren, zijn we dan ook bereid de pijn te ervaren die bij het vallen hoort? Zijn we bereid en in staat de afwijzing of de afgunst van anderen te voelen en te aanvaarden? Stel je voor hoe jouw leermeesters het vak hebben geleerd? En wil jij dat meteen kunnen? Acht ze bij alles wat je doet, ze zijn je voorgegaan en zijn bereid geweest te delen waardoor jouw leerproces sneller kan gaan. Delen is groeien. Reflectie: Denk aan iets waarin je, naast training geven, goed bent. En ga terug naar het eerste moment dat je dat deed. Welke attitude, stemming of misschien wel welke overtuiging, heeft je geholpen om er goed in te worden? Was je er meteen goed in of heb je een leerproces doorlopen, zoals je alles in het leven hebt geleerd?
20 ------ Attitude van een trainer
