Thuis in de Stad-prijs 2012 Inschrijvingsformulier Digitaal opsturen naar
[email protected] U krijgt een ontvangstmelding
Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier dingt u mee naar de Thuis in de Stad-prijs 2012, U kunt per stad één, twee of drie projecten indienen. Gebruik voor ieder ingediend stadsproject een nieuw formulier. Aan wie bezorgt u dit formulier? Verstuur dit formulier voor 10 september 2012 om 17.00 uur online naar
[email protected] Waar vindt u meer informatie? U vindt meer informatie op onze website thuisindestad.be. Gegevens van de stad die het project indient 1 Vul hieronder de naam in van de stad die het project indient en het bankrekeningnummer Stadsbestuur Sint-Niklaas BE46 0910 0033 0536
Gegevens van de contactpersoon van het project 2 Vul hieronder de gegevens in van de contactpersoon van het project. voornaam en achternaam Piet Breda functie Artistiek en zakelijk leider (De Casino vzw) straat en nummer Stationsstraat 104 postnummer en gemeente 9100 Sint-Niklaas telefoon 03-776.11.98 faxnummer 03-766.40.04 e-mailadres
[email protected] Gegevens van het project 3 Vul hieronder de gegevens in van het project. naam Renovatie De Casino (Sint-Niklaas) startdatum
dag 0
einddatum
dag
1
maand
0
1
1 5
maand
0 9
jaar
jaar 2
naam van de partners De Casino vzw naam van de coördinator Piet Breda budget 3.040.981
2 0
euro
0
0
6
1 1
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 2 van 11
4 Geef hieronder een korte beschrijving van het project. Het project moet al gerealiseerd zijn of moet zo ver gevorderd zijn dat het op zijn waarde en effectiviteit beoordeeld kan worden Het mag op 10 september 2012 niet meer dan twee jaar geleden gerealiseerd zijn.
Relevante film omtrent het renovatieproject De Casino: http://www.youtube.com/watch?v=jX8aU7kkjwI
De Casino vzw bouwde van 1996 tot 2010 (als De Spiegel vzw) in de foyer van de Sint-Niklase stadsschouwburg een gelauwerde concertwerking uit en fungeerde er als pluralistisch kruispunt voor tal van culturele en sociale verenigingen, het belendende Cultuurcentrum en de aanpalende stedelijke academies (Schone Kunsten / Muziek, Woord en Dans), maar ook als netwerklocatie voor tal van organisaties en bedrijven. Omdat de organisatie wegens een stijgend plaats- en tijdsgebrek uit haar voegen barstte, ging ze op zoek naar een alternatieve locatie en vond die in De Casino, een historisch pand uit 1850 (Neo-Romaans) dat in het verleden dienst deed als bioscoop en concertzaal. Het gebouw (met zijn achterliggende park) geniet in Sint-Niklaas en omstreken algemene bekendheid omdat het in het collectief geheugen als ontmoetingsplaats geboekstaafd staat en diverse generaties er zich in het verleden ontspanden. Gelegen in de Stationsstraat, de historisch economische straat van Sint-Niklaas (tussen Grote Markt en station) en als centraal architecturaal hoogstandje in de binnenstad werd het gebouw na renovatie opnieuw een publieksbaken van culturele en gemeenschapsvormende activiteiten. De Casino werd met andere woorden opnieuw de centrale trekpleister voor de diverse generaties en sociale groepen, een thuis van culturele, sociale en economische kruisbestuiving voor de diverse maatschappelijke geledingen. De renovatie van De Casino steunt op een erfpacht (30 jaar). De project duurde vijf jaar (intensieve fondsenwerving in de publieke en private sector, zie onder). De eigenlijke verbouwingen namen 2 jaar in beslag (2009-2011). De renovatiekost bedroeg 3.000.000 euro. De renovatie van de Casino was met andere woorden van meet af aan geen doel op zich maar wel een middel om een stedelijke dynamiek te realiseren en diverse stedelijke effecten te bereiken (zie punten 8 en 9. In deze aanvraag). De filosofie dat het bundelen (en valoriseren) van lokale krachten een bovenlokaal effect op lange termijn kan genereren en de renovatie enkel de beoogde effecten kon bereiken als er een zogenaamde ‘bottom up’-strategie (ageren vanuit de basis) werd gehanteerd, vormde daarbij steeds het uitgangspunt (1+1=3). De Casino en haar partners staken en steken daarom veel energie in het creëren van verbindingen tussen het economische, sociale en culturele leven in de stad en dit vanuit de veronderstelling dat de diverse pijlers van een stedelijke samenleving nauw met elkaar verbonden zijn en de versterking van de ene stadpijler de wortels voor een versterking van de andere stadspijlers in zich draagt. Als muziekclub is de organisatie er zich met andere woorden, sterk van bewust dat zij als stedelijke culturele actor niet op een ivoren toren van hoogstaande cultuurbeleving kan bestaan, maar dat zij enkel als actieve intermediaire speler tussen de diverse geledingen een degelijk en verantwoord draagvlak voor stedelijke dynamiek in het algemeen en haar culturele werking in het bijzonder kan creëren. De keuze voor vrijwilligerswerk, de aandacht voor het verenigingsleven, de samenwerking met (88) bedrijven en netwerkorganisaties, haar democratische prijzenpolitiek met correcties voor kansarmen en het actief slechten van zo veel mogelijk drempels maken daarom deel uit van de planmatige aanpak die van De Casino een open muziekhuis en een algemene ontmoetingsplaats maken. De Casino wil deze filosofie van gemeenschapsvorming ook actief uitdragen (identiteitsmarketing) omdat zij ervan uitgaat dat de ontbinding van groepen (individualisering) een bedreiging vormt voor haar ‘corebusiness’, namelijk gemeenschapsvorming in het algemeen en meer specifiek de promotie van de collectieve beleving van een breed cultureel aanbod. Uit het Beleidsplan 2013-2016 van De Casino vzw (in het kader van het Kunstendecreet van de Vlaamse Gemeenschap): De Casino wil alle segmenten van haar breed publiek een gedifferentieerd, kwalitatief en hedendaags muzikaal programma aanbieden en dit op basis van de artistieke peilers jazz+, wereldmuziek, pop, jong talenet en jongerencultuur in het algemeen. De Casino kiest daarbij voor een gevarieerde affiche (receptieve werking) die niet op één nichepubliek maar op verschillende generaties en maatschappelijke groepen is gericht en voor in dit kader relevante eigen producties (actieve werking). Deze muziekfilosofische benadering van verbreding en verdieping is geënt op de traditie binnen De Spiegel, vormt een antwoord op de verruimingsvraag van diverse publieksgroepen (eigen onderzoek) en wordt ingegeven door de bredere maatschappelijke opdracht die De Casino in het licht van de realisatie van de regionale concertzaal De Casino (schaalvergroting) vervult.
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 3 van 11 De Casino ageert vanuit het axioma van de maatschappelijke verantwoordelijkheid, streeft naar gemeenschapsvorming via culturele en actie en wil • • • • • • •
vanuit de wetenschap dat individuen nooit tot één wel omschreven maatschappelijk segment behoren maar zich steeds binnen uiteenlopende geledingen van de samenleving bewegen, vanuit de vaststelling dat door de economische en sociale polarisatie de cellulaire samenleving aan terrein wint en vanuit de filosofie dat een culturele actor bij een afkalvend maatschappelijk weefsel zijn bestaansreden verliest, alle maatschappelijke geledingen bij haar cultuurproject betrekken door een centrale intermediaire actor te zijn op basis van uitgekiende gemeenschapsvormende modellen, de uitvoerende programma’s in dit kader inhoudelijk monitoren, de opgedane kennis in dit kader (survey) verspreiden en delen en haar muzikale programmatie in verregaande mate op het bovenstaande afstemmen.
Het renovatieproject De Casino is van meet af aan sterk ingebed binnen de centrumstedelijke context van Sint-Niklaas (70.000 inwoners), het omliggende Waasland (vrijwilligerswerk, samenwerkingsverbanden, …) en de aanpalende regio’s Denderstreek (provincie OostVlaanderen) Klein Brabant (provincie Antwerpen) en Zeeuws-Vlaanderen (Nederland). De Casino vult met andere woorden een cultureel vacuüm tussen tussen Antwerpen, Gent en Brussel. 5.
Beschrijf de rol van de stad in de realisatie van het ingediende project? Het stadsbestuur Sint-Niklaas ondersteunde het renovatieproject vanuit haar investeringsbeleid ter opwaardering van de kernstad SintNiklaas in de eerste plaats op financieel vlak: • • • • • •
2006: principieel engagement mbt jaarlijkse werkingstoelage van 25.000 euro na opening van De Casino. 2007: infrastructurele subsidie van 110.000 euro en werkingstoelage van 15.000 euro. 2008: werkingstoelage van 15.000 euro. 2009: renteloze lening van 250.000 euro (looptijd 22 jaar) en werkingstoelage van 15.000 euro. 2010: (vertraging renovatie). 2011: werkingstoelage van 25.000 euro (in ruil voor het gebruik van de zaal voor activiteiten Cultuurcentrum en verenigingsleven).
De stad faciliteerde het renovatieproject de Casino bovendien op uiteenlopende vlakken: • • • •
Promotie via diverse stedelijke promotiekanalen Advies van de diensten cultuur, milieu, stedenbouw, economie en welzijn Logistieke ondersteuning tijdens events ter promotie van de renovatie Gemeenschappelijk organisatie van debatten omtrent culturele socialisatie (participatie van kansarmen, …)
6 Kruis hieronder de hoofdaspecten aan waarop het project betrekking heeft. de huisvesting in de stad de stedelijke ruimte de mobiliteit in de stad het leefmilieu in de stad de plaatselijke economie de sociale cohesie in de stad de cultuurbeleving in de stad het democratisch besturen van de stad andere, namelijk: Gemeenschapsvorming, stadspromotie, patrimoniumbehoud en recreatie.
7 Geef kort de karakteristieken weer, indien het project zich uitdrukkelijk richt tot een bepaalde buurt of doelgroep. Het samenbrengen van alle stedelijke geledingen behoort, zoals hoger gesteld, tot de centrale doelstellingen van het renovatieproject De Casino. Het betrekken van zo veel mogelijk doelgroepen kadert in deze filosofie van stedelijke synergie en collectieve betrokkenheid. Uit analyse (specifiek op basis van één concertseizoen) is echter gebleken dat bepaalde doelgroepen de specifieke wervende inspanningen bijzonder moeilijk te bereiken zijn: mensen in kansarmoede, om welke reden dan ook (alleenstaande moeders, bepaalde senioren, mensen
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 4 van 11 met een handicap en niet zelden allochtone mensen). Zij nemen niet of nauwelijks deel aan culturele of andere gemeenschapsvormende activiteiten omdat ze onder meer: • • • • •
een gebrek aan financiële middelen hebben (financieel). promotioneel niet worden aangesproken, de instrumenten missen om zelf op zoek te gaan naar uitgezonden promotionele boodschappen en de communicatieve vaardigheden missen in het groeiend digitale landschap (communicatie). zich moeilijk kunnen verplaatsen (mobiliteit). gestigmatiseerd worden omwille van hun kansarmoede (sociaal stigma). niet vertrouwd zijn met het cultureel landschap (gebrek aan algemene socialisatie en uitsluiting tout court).
De Casino bereidt momenteel een actie ter culturele socialisatie van deze mensen uit de eigen stad/regio (Sint-Niklaas/Waasland) voor. Het betreft een niet-stigmatiserende ticketactie die de betrokkenheid van deze mensen moet aanzwengelen. De filosofie dat culturele participatie pas mogelijk is na culturele socialisatie (eerst kennismaken met een locatie en dan met het programma dat op die locatie wordt aangeboden) ligt aan de basis van de bovenstaande strategie van twee stappen. En natuurlijk wordt ook vertrokken vanuit de basisstelling dat naast arbeid ook cultuur (concertbeleving) een belangrijk middel tot sociale integratie vormt.
8 Wat zijn de beoogde effecten van het project? Het renovatieproject De Casino (en de werking van De Casino vzw in en rond de gerenoveerde concertzaal) is een ambitieus project dat vanuit een sterk zelfbewustzijn omtrent bestaande stedelijke opportuniteiten uiteenlopende stadsopwaarderende effecten beoogt. Het betreft effecten die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: • • • • • • • • • •
Cultureel effect Gemeenschapsvormend effect Socio-economisch effect Economisch effect Patrimoniaal effect Recreatief effect Infrastructureel effect Educatief effect Promotioneel effect Psychologisch effect
9 In welke mate zijn de beoogde effecten van het project gerealiseerd? Cultureel effect De renovatie van De Casino en de exploitatie van de nieuwe concertzaal (artistieke werking + zaalverhuur en privaat gebruik) betekent een culturele meerwaarde voor de stad Sint-Niklaas, voor het omliggende Waasland en voor de aanpalende regio’s Klein-Brabant, Denderstreek en Zeeuws-Vlaanderen: •
•
•
•
•
•
•
Kwantitatieve verruiming van het concertaanbod : vanaf september 2011 vinden in Sint-Niklaas jaarlijks meer concerten plaats: 70 indoor concerten door De Casino vzw (al dan niet in samenwerking met diverse partners) en tal van concerten en live concepten door diverse externe organisatoren. Een groeiscenario is bovendien de target. Kwalitatieve verruiming van het concertaanbod: het concertaanbod in Sint-Niklaas wordt inhoudelijk sterk verbreed tot een breed gamma aan genres en muziekniches (algemene publiekverruiming als target). In De Casino worden concerten georganiseerd voor jong en oud, arm en rijk, cultureel gesocialiseerd of niet, …! Het concertaanbod in De Casino vormt in die zin een belangrijke aanvulling op het aanbod van het Cultuurcentrum dat, zo wijst onderzoek uit, in hoge mate een beter opgeleid en vrouwelijk publiek van middelbare leeftijd bedient. Schaalvergroting concertaanbod: meer topacts (vooral voor een staand publiek) worden in Sint-Niklaas geprogrammeerd. In het verleden lieten de betreffende nationale en internationale topacts de stad links liggen, wat de concertbezoeker er toe aanzette om concertzalen in andere steden op te zoeken. Algemene inhoudelijke ondersteuning van het stedelijk evenementenbeleid: De Casino is tijdens tal van populaire stadsevenementen en culturele manifestaties een muzikale trekpleister zijn: Student Kick Off, Muziekkroegentocht, Vredefeesten, Kultour, Archipel, Statie West, de diverse initiatieven in het kader van ‘Zomer in de Stad’, ‘Winter in de Stad’, … ‘Hoe breder het aanbod, hoe meer volk in de stad’, vormt daarbij de drijfveer. Culturele impulsen binnen het stedelijke en regionale bedrijfsleven: de culturele beleving binnen het regionale bedrijfsleven neemt toe omdat in het kader van de renovatie van De Casino tal van creatieve samenwerkingsverbanden werden afgesloten. Het betreft de ondersteuning in de organisatie van kwalitatieve concerten tijdens personeelsfeesten en/of de gezamenlijke organisatie van commercieel geïnspireerde publieksevenementen (in ruil voor de investeringen door diverse ondernemingen, bedrijvenorganisaties en economische netwerkinstanties. Culturele impulsen kernwinkelgebied: De Casino giet een muzikale saus over de verenigde initiatieven van handelaars (Stationsstraatcomité, Centrummanagement, …) en ondersteunt bijvoorbeeld de Modezondag. De Casino vormt tevens een muzikaal baken tijdens de meest diverse evenementen die omwille van commerciële redenen worden georganiseerd: braderij Stationsstraat, … Nieuwe cultuurpromotende samenwerkingsverbanden en de verdieping van bestaande samenwerkingen: De Casino is medeoprichter en initiële partner binnen tal van muzikale samenwerkingsverbanden (Villa Pace, Lawijtstrijd, Oriëntaalse Nacht, …) en zal deze rol nog intensifiëren. De Casino benadert nieuwe potentiële samenwerkingsverbanden bovendien met de
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 5 van 11 •
grootste openheid. Muzikaal overlegplatform: De Casino maakt deel uit van diverse overlegplatformen met vertegenwoordigers van het Cultuurcentrum, de Sint-Niklase jeugdhuizen, het Centrummanagement, de Cultuurraad en de stedelijke diensten Cultuur, Jeugd en Evenementen om de activiteitenradius in de stad te optimaliseren (De Casino, Stadsschouwburg, Bauhaus, evenmenten op de Grote Markt en in de Stationsstraat, Academies, …)
Gemeenschapsvormend effect De Casino is: • •
• • • • • • • • •
Een huis van intragenerationele gemeenschapsvorming: een open omgeving waar uiteenlopende generaties elkaar kunnen ontmoeten: jongeren, jonge gezinnen, senioren, … Een huis van intergenerationele gemeenschapsvorming: een authentieke honk voor de specifieke generaties. De Casino richt zich op tijd en stond op afgebakende leeftijdsgroepen, zodat zij De Casino incorporeren als een thuis voor hun specifieke generatie: seniorenbal, jongerenevenement, … Een bakermat voor bilaterale en multilaterale samenwerkingsverbanden tussen instanties uit de meest diverse maatschappelijke geledingen. Een brug tussen buurten. Mensen uit enerzijds de volkse (minder begoede) buurt Broodstraat en anderzijds de mondainere (beter begoede) buurt rond het Regentieplein treffen elkaar in De Casino. Een thuis voor vrijwilligers en gelegenheidswerkers (renovatie en werking). Een dynamische werkplek voor een creatieve personeelsploeg. Een extra heem voor het lokale en regionale verenigingsleven. Een algemene ontmoetingsplaats voor individuen en groepen (meeting point, horeca). Een domicilie van sociale inclusie: de betrokkenheid van kansarmen en kansarme groepen via culturele socialisatie (ticketacties) en culturele participatie (kansenpas). Een oord waar racisme, seksisme en elke vorm van maatschappelijk extremisme niet getolereerd worden. De Casino vertrekt vanuit de moderne, interculturele samenleving en wil die ook uitdragen. ‘Respect voor wie anders is’ staat daarbij centraal. Een service point (ticketing) en een informatiepunt voor externe organisaties (affichemuur, ..).
Socio-economisch effect •
De Casino kiest vanuit haar gemeenschapsvormende basisfilosofie resoluut voor sociale tewerkstelling en de promotie hiervan bij het publiek, de eigen partners en de eigen sector: De Casino als pleitbezorger voor sociale tewerkstelling. Dit kadert in het nastreven van een sterke inbedding van De Casino in het stedelijk/sociaal weefsel van Sint-Niklaas.
Economisch effect De renovatie van De Casino draagt tevens enkele economische effecten in zich: •
•
• • •
• •
Dat De Casino een publieke trekpleister is, wordt door de handelaars in de Stationsstraat eensgezind als een economische impuls beschouwd. Het effect schuilt vooreerst in de constante instroom van mensen in de winkelstraat die er momenteel erg aan toe is (zowel overdag als ’s avonds): concertbezoekers, bezoekers van het grand café, bezoekers in het kader van zaalverhuur (seminaries, colloquia, …). Ook de aantrekkingskracht van De Casino op potentiële investeerders (handelaars en horeca) wordt door tal van instanties als een economisch effect omschreven. Het betreft de komst van winkels en restaurants tijdens de voorbije jaren en in de toekomst (counteren van de tergende leegstand in de buurt). Het bovenstaand tweeledig economisch effect geldt voor de Stationsstraat en de aanpalende buurten (Regentieplein, Stationsbuurt, …) Er is na lange afwezigheid een nieuwe geldautomaat in de Stationsstraat (in de gevel van De Casino). De Casino is de thuisbasis van een eclectisch socio-economisch netwerk: De Casino Club. Het betreft een netwerk van nationale bedrijven, lokale KMO’s, middenstand, handelaars uit de binnenstad, vrije beroepen, sociale organisaties, … De Casino brengt specifiek ook diverse bedrijfsintermediaire en stadspromotende instanties samen binnen De Casino Club. Het betreft de directies van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, Confederatie Bouw Waasland, Unizo Waas & Dender, Centrummanagement vzw en diverse handelaarscomités (Stationsstraat, Sint-Niklaas Selectief, …). Dergelijke ontmoetingen zijn schaars. De hierboven omschreven economische instanties maken zonder uitzondering op regelmatige basis gebruik van De Casino, wat een regelmatige instroom van ondernemende mensen betekent in de binnenstad. De Casino ondersteunt tal van commerciële promotieactiviteiten van haar economische partners:
Patrimoniaal effect Het renovatieproject De Casino houdt in dat: • • • •
een historisch pand van de sloop gevrijwaard blijft. Het gebouw stond letterlijk op instorten. Waardevol stedelijk erfgoed (een huis van ontmoeting, ook in het verleden) nieuw leven wordt ingeblazen (van leegstand naar concertwerking). Een architecturaal hoogstandje in de stad bewaard blijft. De Casino behoort samen met het stadhuis, de religieuze gebouwen en enkele kastelen en burgerhuizen tot het architecturaal patrimonium van Sint-Niklaas. Een klassiek gebouw met een rijke geschiedenis (concerten, bioscoopjaren, …) opnieuw wordt ontsloten voor het publiek (parel
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 6 van 11 •
in een wereld van nieuwbouwcultuur). Intensief wordt samenwerkt door diverse instanties en individuen om de rijke geschiedenis van De Casino in kaart te brengen: Erfgoedcel Waasland, Stadsarchief Sint-Niklaas, Vlaams Forum voor erfgoedverenigingen, …
Recreatief effect Het renovatieproject De Casino heeft een positieve invloed op recreatieve beleving in de binnenstad van Sint-Niklaas: • • •
Het park achter De Casino is opnieuw open en toegankelijk voor het publiek (in tegenstelling tot het verleden). Jongeren (scholieren, …) en jonge gezinnen, maar ook senioren kunnen elkaar in het park ontmoeten, een ‘balletje sjotten’, … De kiosk in het park wordt op regelmatige basis worden aangewend voor de organisatie van concerten (jazz, fanfares en harmonieën, …). Een groene long in het centrum van de stad wordt kortom ontsloten voor wie het belieft. Een rustpunt wordt heropgewaardeerd.
Infrastructureel effect De Casino vormt een infrastructurele meerwaarde voor het culturele, sociale en economische leven in Sint-Niklaas: •
• •
Na decennia van absentie is er eindelijk een zaal voor een staand publiek in Sint-Niklaas. Het betreft een uigeruste operationele concertzaal met een capaciteit van 650 mensen (staand). De vraag naar zo’n zaal was lange tijd groot (zo blijkt uit publieksonderzoek). Extra ruimte voor De Casino vzw, het Cultuurcentrum, de Academie voor Muziek, Woord en Dans, maar ook voor de SintNiklase verenigingen: gebruik tegen een minimale kostprijzen. Extra ruimte voor de diverse actoren binnen het stedelijk weefsel: De Casino wordt verhuurd aan wie het belieft (bedrijven, partners, particulieren, externe cultuurpromotoren, …).
Educatief effect Bij de renovatie van en de gemeenschapsvormende concertwerking in De Casino zijn diverse scholen betrokken: • • • •
Vrije Technische School Sint-Niklaas: praktijkervaring met betrekking tot de reproductie en de plaatsing van stucwerk (moluren). BAKEN: praktijkervaring met betrekking tot promotie. KAHO Sint-Lieven Campus Waas: praktijkervaring in de organisatie van concerten en evenementen. Stagiairs diverse opleidingen: praktijkervaring op uiteenlopende terreinen (promotie, publieksonderzoek, licht en geluid, …).
Promotioneel effect: city marketing! •
Geen enkele instantie plaatst het merk ‘Sint-Niklaas’ op zo’n regelmatige en intensieve manier in de cultuurkijker op lokaal, regionaal en nationaal niveau als De Casino. Het renovatieproject en de concertwerking in de nieuwe concertzaal hebben met andere woorden een sterk promotioneel effect voor de binnenstad van Sint-Niklaas. De Casino hanteert daarvoor alle kanalen; papieren informatiedragers, een uitgekiend advernetiebeleid, websites en e-mailings, online social media, promotievoertuigen, wedstrijdacties, mediastrategie, …
Psychologisch effect De Casino is voor de inwoners van Sint-Niklaas (jong en oud): • • • • •
Een plaats waarmee ze zichzelf kunnen identificeren. Een culturele icoon waarmee ze hun stedelijke identiteit kunnen versterken. Een huis waarop ze fier zijn. Een inhoudelijke vuurtoren in een verregaand gecommercialiseerd cultuurlandschap. ‘Onze Casino’
10 Op welke manier werden diverse beleidsdomeinen in het project geïntegreerd? De lokale economie: campagne ‘Breek de stilte’ De Casino lanceerde in samenwerking met diverse werkgeversorganisaties en ondernemersloketten de fondsenwervende campagne ‘Breek de Stilte’. De campagne vormde het sluitstuk van vier jaar intensieve fondsenwerving ter realisatie van concertzaal De Casino en kan als uniek worden bestempeld omdat ze: • • • •
zich richtte tot alle economische geledingen in heel het Waasland. door de grote intermediaire economische actoren werd ondersteund. een brug sloeg tussen de regionale cultuur en economie. zowel grotere KMO’s als kleine zelfstandigen en vrije beroepen bereikte.
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 7 van 11 De campagne past in de ‘goede huisvader’-filosofie die De Casino er van bij aanvang van het renovatieproject De Casino op nahield, namelijk een 50/50-financiering van de investeringen door de overheden enerzijds en de private sector anderzijds. De helft van de investeringsmiddelen werd dus bij diverse private partners gegenereerd en dit vanuit het vertrekpunt om zoveel mogelijk economische spelers bij het renovatieproject te betrekken. Ook zij moesten immers op termijn het draagvlak van De Casino vormgeven. De Casino kon in het kader van ‘Breek de stilte’ rekenen op de intermediaire medewerking van diverse beroeps- en belangenorganisaties: • • • • •
Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland Confederatie Bouw Waasland Unizo Waas & Dender Centrummanagement Sint-Niklaas Actiecomité Stationsstraat
Via hen worden meer dan 5.000 ondernemingen en handelszaken (van grotere KMO tot de kleine zelfstandige) aangeschreven en diverse netwerk-events ter promotie van De Casino georganiseerd. Onderwijs: empowerment De Casino werkte nauw samen met de Sint-Niklase technische school VTS en het buitengewoon onderwijs (Baken Sint-Niklaas). Zo renoveerden de leerlingen van VTS alle moluren, ornamenten, sierbogen en zuilen in de zaal (reproduceren en plaatsen). Dat de betrokkenheid van jonge mensen in schoolverband gigantische opportuniteiten voor de werking van een concertzaal inhoudt, hoeft geen betoog. Zo zijn de betreffende jonge mensen bijzonder fier dat ze betrokken zijn bij de realisatie van het project: empowerment! De Casino zag voor haar publiekswervende acties (betrokkenheid ten voordele van stedelijke dynamiek) in het onderwijs een belangrijke partner. Het aanzwengelen van de nieuwsgierigheid van jongeren op manieren die aansluiten bij hun directe leefwereld vormt daarbij een middel om hen een kritische houding ten opzicht van het heersende commercieel gestuurde evenementenlandschap bij te brengen. Kwalitatieve concerten in een niet louter commerciële en stedelijke omgeving (versus baandancings, megabioscopen, …) brengen hen het wonder van de beleving bij en dit als tegenpool van het euvel van de hyperconsumptie. Mensen vormen zichzelf via het onderwijs en in niet onbelangrijke mate via de actieve deelname aan culturele activiteiten (musiceren, academies, verenigingsleven, …), maar in een niet te onderschatten mate ook via het receptief beleven van een breed cultureel aanbod. Voorstellingen zoals concerten (in diverse genres) doen mensen dynamisch nadenken, inhoudelijk beschouwen en vormelijk evalueren, de grenzen van hun gevoelsvermogen en rationele capaciteiten aftasten, meningen vormen en opinies verspreiden. Muziek brengt mensen tot innerlijke reflectie en de onderkenning van persoonlijke evoluties. Muziek (en dan vooral live) ontwikkelt het keuzevermogen van jongeren en geeft hun zelfbewustzijn (positieve zelfwaardering) vorm. Het kleurt hun identiteit, verrijkt hun wereldbeeld en verscherpt hun zin tot experiment, confrontatie en kritiek. Muziekbeleving maakt jongeren kortom weerbaar. De Casino sloot in het bovenstaande kader een hecht samenwerkingsverband met KAHO Sint-Lieven, de enige hogeschool in Sint-Niklaas (1.500 leerlingen): gratis tickets voor eerstejaars, betrokkenheid van SoVo vzw, Ondersteuning sport- en cultuurdag, galabal studentenclub KAHO, … Vrijwilligerswerk De Spiegel zette een intensieve vrijwilligerswerking op poten om de algemene afbraakkosten te drukken, maar ook om het renovatieproject stevig in het sociaal weefsel van het Waasland te verankeren. Met het renovatieproject van De Roma in Antwerpen als groot voorbeeld, ging De Spiegel op zoek naar vrijwilligers die de handen uit de mouwen wilden steken om kleine klussen op te knappen in de aanloop naar en tijdens de renovatiewerkzaamheden (onder het professioneel oog van een veiligheidscoördinator). De oproep naar vrijwilligers bleek een succes: tientallen geëngageerde zielen maakten zich kenbaar. Werd gerealiseerd met vrijwilligers. • • • • •
De volledige opruim van alle rommel in het gebouw Het verwijderen van alle losliggende elektrische leidingen en bekabelingen, de ontmanteling van de vroegere centrale verwarming, … Het verwijderen van talrijke valse plafonds, bekistingen, houten plafondbalken, valse wanden, vloerbedekkingen afdakjes, lichtarmaturen, balustraden, vezelplaten, … Het boren van gaten voor stabiliteitsonderzoek Het volledig ontmantelen van een houten gordingvloer in de zaal
Ook de concertwerking in De Casino draait grotendeels op de inzet van talrijke vrijwilligers … Sociale economie De Casino kiest resoluut voor diverse lokale sociale economie-projecten (schoonmaak, …). Ook deze keuze kadert in het betrekken van zoveel mogelijk mensen en instanties. Cultuurraad, Cultuurcentrum en het cultureel verenigingsleven Niet enkel De Casino vzw is in haar nieuwe concertzaal actief. Ook het stedelijk Cultuurcentrum en de Sint-Niklase verenigingen die overkoepeld worden door de Sint-Niklase Cultuurraad organiseren in De Casino allerlei activiteiten voor een breed publiek. Het stedelijke weefsel is sterk gebaat met deze constructie omdat: • •
De programmatie in De Casino verbreedt en zo een breder publiek van de nieuwe infrastructuur kan genieten. Tal van verenigingen die soms moeilijk een onderkomen vinden tegen lage prijs van de infrastructuur kunnen genieten.
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 8 van 11 • •
Het Cultuurcentrum na jaren van verzuchtingen eindelijk over een degelijke zaal voor een staand publiek kan beschikken. De stedelijke cultuurraad ten volle zijn intermediaire motiverende functie kan opnemen.
11 In welke mate is het project innoverend en draagt het bij tot stedelijkheid? Bottom up Ondanks het feit dat het ‘bottom up’-principe als basis voor gemeenschapsvorming (ageren vanuit de basis om een dynamiek te creëren) geen onbewandeld pad is, kan bij het renovatieproject De Casino gewag gemaakt worden van ‘innoverend’ omwille van de schaal waarop het renovatieproject actief in het stedelijk weefsel van Sint-Niklaas werd ingebed. Vijf jaar lang waren de volledige ploeg van De Casino vzw en diverse belendende instanties actief om van het renovatieproject een breed gedragen project te maken. Op die manier werd het renovatieproject ook een succes, zo getuigen de publiekscijfers tijdens het eerste werkingsjaar in de Casino. Key facts seizoen 2011-2012 ter duiding: • • • •
Bezoekers site: 95.700 mensen Bezoekers concertactiviteiten: 38.000 mensen Vrijwilligers: 157 mensen Betrokken instanties: zie punt 14 in deze inschrijving
De inhoudelijke synergie met tientallen actoren blijft groot. De Casino blijft ook na het renovatieproject (en dat via een actief beleid in die zin) een katalysator voor stedelijke ontwikkeling (via de multilaterale organisatie van allerlei publieksactiviteiten zoals het stadsfestival Villa Pace, het muziekconcours Lawijtstrijd, …). 50/50 privaat-publiek • • •
Betrokken bedrijven: 88 KMO’s, middenstanders en handelaars Sponsoring bedrijven: 1.510.981 euro Overheidsubsidies: 1.130.000 euro
De private partners van De Casino zijn actief in de meest diverse sectoren: bankwezen, IT, bouw, mode en textiel, auto-industrie, verzekeringswereld, meubelen, voeding algemeen en voeding specifiek, distributie, toeslag, licht en geluid, brandstoffen, …. De Casino streefde in het kader van de financiering van haar het renovatieproject steeds een 50/50-verhouding tussen overheidsmiddelen en private middelen na (zuivere publiek/private samenwerking). Dit werd ruimschoots gerealiseerd en is eveneens uniek in Vlaanderen. Levend erfgoed De artistieke werking van De Casino geeft aan de historische concertzaal (1852), die door de muziekclub werd gerenoveerd, de gegeerde status van levend erfgoed! Dit wil zeggen dat met de renovatie van het pand niet alleen de oude muziekzaal werd heropgewaardeerd, maar ook het omliggende park (met een oude kiosk). Bovendien versterkt de naamsbekendheid van het gebouw en het park de ontsluiting van deze groene, stedelijke site.
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 9 van 11
12 Beschrijf waarom en op welke wijze dit project inspirerend kan zijn voor andere projecten? Zie de bovenstaande filosofie en het bijhorende actiepatroon.
13 Op welke wijze werd de bevolking betrokken bij de voorbereiding en de realisatie van het project? De Casino informeerde en consulteerde tijdens het renovatieproject voortdurend de diverse maatschappelijke geledingen en niet in het minst die actoren waarin zij potentiële partners zag en multilaterale samenwerkingsverbanden wilde aangaan. De organisatie deed dit aan de hand van: Voorstellingen en rondleidingen Medewerkers van De Casino gingen op pad om voorstellingen omtrent het renovatieproject De Casino te geven. Ze deden dit aan de hand van projecties en geanimeerde spreekbeurten bij onder meer het Schepencollege Sint-Niklaas, Actiecomité Stationsstraat, Unizo Waas en Dender, Voka Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, Confederatie Bouw Waasland, Centrummanagement vzw, meer dan 200 bedrijven en handelaars, VTS en Baken , handelaars, Cultuurraad Sint-Niklaas, diverse serviceclubs, jeugdhuizen, seniorenclubs, Markant, middenveldorganisaties, veel scholen, partnerorganisaties, … Publieksdagen: van Cava for Casino tot BBQ De Casino opende tijdens de Erfgoeddagen op 13 april 2008 en 26 april 2009 voor het eerst in meer dan 35 jaar de deuren van De Casino voor het publiek. Individuen, verenigingen en organisaties konden op die dagen de oude zaal bezichtigen, zich informeren over het renovatieproject en de globale doelstellingen van De Casino, de geschiedenis van het pand, vrijwilligerswerk, de samenwerkingsverbanden in het kader van het project, de bouwplannen, ... Het evenement lokte in 2008 een 2.000-tal bezoekers. Tijdens Cava for Casino (dat is de naam van het gemeenschapsvormend evenement dat aan de Erfgoeddag 2009 werd verbonden) kreeg De Casino 3.500 bezoekers over de vloer: jongeren, jonge gezinnen, maar ook senioren. De Spiegel slaagde er in om de diverse generaties samen te brengen in en rond een nakende bouwwerf. Regionale inbedding en informatieverstrekking was trouwens het voornaamste doel van deze manifestaties. De Casino organiseerde trouwens op 9 juni 2010 een publieksevenement onder de noemer ‘Van ruwbouw tot afwerking’ waarop alle partners (uit de diverse maatschappelijke geledingen), alle vrijwilligers en de media werden uitgenodigd. De zelfde doelstellingen lagen aan de basis van het initiatief. De Casino opende op 9 september 2012 alweer de deuren tijdens Open Monumentendag. Procesmatig kwalitatief onderzoek: de input van de doelgroepen, de geledingen en de partners De Casino beschouwde degelijk en uitgebreid onderzoek van het voor de stedelijke dynamiek noodzakelijke draagvlak steeds als wezenlijk bij de uittekening van haar doelstellingen en profiel. De vereniging wilde zich immers behoeden voor de potentiële realisatie van een te prestigieus verbouwingsproject voor een te klein publiek of met ander woorden een megalomaan project zonder draagvlak. Dergelijke fouten (die de werking in mooie concertzalen elders in Vlaanderen wel eens parten speelden) waren absoluut niet wenselijk en werden als een reëel gevaar benaderd. Een eigen kwalitatief onderzoek op basis van diverse debatten en brainstorm met tal van externe actoren en instanties was het resultaat. Tijdens deze sessies werden zoveel mogelijk meningen, losse argumenten, verwachtingspatronen en beargumenteerde visies verzameld. De deelnemers: concertbezoekers, professionele muziekbezielers, mensen uit het bedrijfsleven en de sociale sector, politici, algemeen bekende peer-people, senioren, leden van jeugdhuizen, …
14 Wie waren de betrokken partners en wat was hun rol en aandeel in het project? Geef aan of het om een horizontaal ( publiek – publiek; publiek – privé) of verticaal (federale, regionale, lokale overheden) partnerschap gaat. Het renovatieproject De Casino is een prestigieus project dat door brede maatschappelijke groepen en uiteenlopende instanties wordt gedragen (lokaal en regionaal). De Casino positioneerde zich in het verleden dan ook bewust als een coördinerende en motiverende actor binnen tal van samenwerkingsverbanden met uiteenlopende partners en dat ter creatie van een globaal nicheoverschrijdend draagvlak voor het renovatieproject De Casino zelf en de werking die in de nieuwe concertzaal plaatsvindt. Een opsomming van de partners: •
Overheden (politiek en administratie): Vlaamse Gemeenschap, Provincie Oost-Vlaanderen, Stadsbestuur Sint-Niklaas en de Europese Unie (Gruntvig vrijwilligersproject).
•
Economisch (intermediaire organisaties, bedrijfsloketten, werkgeversorganisaties en vakverenigingen): Voka - Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, Confederatie Bouw Waasland, Unizo Waas & Dender, Centrummanagement, diverse lokale handelaarscomités, TTS (industriezone Temse-Tielrode-Sint-Niklaas), Sint-Niklaas Selectief, …
•
Cultureel: Jazzlab Series, Cultuurcentrum Sint-Niklaas, Academie voor Schone Kunsten, Academie voor Muziek, Woord en Dans, diensten jeugd, cultuur en stadsanimatie van het Stadsbestuur Sint-Niklaas, Cultuurraad Sint-Niklaas, Ukulele vzw, Concertband Sint-Niklaas, De Kunstvrienden, …
•
Jeugd: De Sint-Niklase jeugdhuizen Den Eglantier, Kompas, ’t Verschil, Troelant en De Galjaar, maar ook Jeugd en Muziek, …
•
Sociaal: Beweging in de Stad, Unicef, Bevrijde Wereld, Rode Kruis Opvangcentrum voor Asielzoekers, Oxfam Wereldwinkels, Hidaya (Marokkaanse vereniging), …
•
Middenveld: ACW, ACV, Christelijke Mutualiteit, ABVV, VDAB, Bond Moyson, Liberale Mutualiteit, …
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 10 van 11 •
Sociale economie: Kringloopcentrum Den Azalee, Yomi, Intro, MoClean, Promenti Beschut Wonen, …
•
Onderwijs: KAHO Sint-Lieven Hoge School, Baken (bijzonder onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap) en de Vrije Technische School Sint-Niklaas (VTS).
•
Erfgoed: Erfgoedcel Waasland, Bibliotheca Waesiana, Stadsarchief Sint-Niklaas, Koninklijke Oudheidkundige Kring, Vlaams Forum voor Erfgoedverenigingen, …
15 Hoe werd het project bekendgemaakt? De publiekswerking van De Casino is gebouwd op een sterke traditie, totaal van aard en gericht op het slechten van zoveel mogelijk drempels. Dit wil zeggen dat de marketingcampagnes ter promotie van de concerten in De Casino en de algemene werking van de muziekclub: • • • •
Heterogeen van aard zijn (inspanningen op alle niveaus). Duidelijk en verstaanbaar zijn. Gebaseerd zijn op de herhaling van informatie via verschillende kanalen. Niet doelgroepgericht zijn omdat de muziekclub een zo breed mogelijk (sociaal- en generatieoverschrijdend) publiek wil bereiken.
Digitale wereld en sociale netwerken op het internet De website van De Casino (www.decasino.be), de e-mailings en het intensieve conversation management via social media vormen de communicatieve ziel van De Casino. Informatiedragers: print De Casino besteedt heel wat aandacht aan de creatie en de distributie van affiches, -flyers en brochures omdat deze klassieke informatiedragers de organisatie een sterke aanwezigheid in de stad garanderen: middenstand en horeca, cultuurcentra en jeugdhuizen, sportcentra en bioscopen, plaatsen van ontmoeting en cultuurbeleving, …).
Visuele promotie
Thuis in de Stad-prijs 2012 - Pagina 11 van 11 Het concertprogramma van De Casino is bijzonder zichtbaar in Sint-Niklaas en het omliggende Waasland en niet in het minst in een aan De Casino zelf: • • • • • •
Promotie op het scherm van de bankautomaat (KBC) in de gevel van De Casino, banieren die regelmatig wijzigen, … Twee promotievoertuigen in het straatbeeld. Promotiedisplays in Cultuurcentrum, Siniscoop, Shoppingcenter Waasland, bibliotheek, vaste affichekaders op druk bezochte publiekspunten, … Guerrilla: ludieke acties, stuntwerk, … Beeldmonitoren aan balie, vestiaire en zaal (programma, …), …
De Casino besteedt veel aandacht aan een inhoudelijk sterke en aankondigende presentatie, … De media: redactionele aandacht en advertentiebeleid De Casino houdt er een intensief mediabeleid op na en genereert al jaren een stevige redactionele aandacht in de diverse kranten, vaktijdschriften en lokale advertentiebladen. De Casino adverteert doeltreffend in Rifraf (muziek in Vlaanderen), Jazzmozaïek (jazzpubliek), Accenten (blad Wase cultuurcentra) en in De Streekkrant/De Zondag. Ook de internetmedia (agendasites, cultuurkalenders, concertnieuws op het internet, …) worden niet vergeten..
Mediapartners Eenduidigheid in promotie > gelijkvormigheid in promotie! De Casino kiest bewust voor gedifferentieerde projectmatige mediapartners en enkele structurele mediapartners: • • • • • • •
De Streekkrant/De Zondag als regionaal advertentieblad (lokaliteit). TV OOST (lokaliteit) Sin City (lokaliteit) Accenten (lokaliteit) Rifraf Jazzmozaïek …
De Casino kiest er voor om geen mediapartnership aan te gaan met één krant, omdat de bewuste keuze voor één krant de redactionele kansen in de andere kranten bemoeilijkt. Buzz! Participatie! Sharing van informatie!
16 Vermeld hieronder eventuele andere elementen die uw kandidatuur kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld een onafhankelijke evaluatie van het project. Referenties: •
De Casino vzw ontving van de Vlaamse Gemeenschap mede omwille van haar participatieve inspanningen een verhoging van haar werkingsmiddelen (Kunstendecreet): van 170.000 euro naar 230.000 euro op jaarbasis.
•
De cel Stedenbeleid van de Vlaamse gemeenschap heeft 33.000 euro geïnvesteerd in de ontwikkeling van een gezamenlijk stedelijk participatief model. Dit werd reeds ten uitvoer gebracht.
•
Het Fonds voor Culturele Infrastructuur van de Vlaamse Gemeenschap ondersteunde het renovatieproject De Casino vier maal omwille van de unieke PPS-constructie.
17 Omschrijf hieronder waarvoor u de geldprijs eventueel zult gebruiken. •
Het intensifiëren van de inspanningen om kansarme mensen (meer en beter) bij het project te betrekken. Daarvoor zouden we contact opnemen met andere regionale centrumsteden om expertise in te winnen (en te delen)
•
Na de heraanleg van de Stationsstraat (leegstand) zou de Casino een actieve rol spelen in de actuele profilering en (culturele) promotie van de straat.
•
Het verder uitwerken van de bestaande synergieën (zie boven).
