Verbranding door kleding Ongevalscijfers
Samenvatting In de periode 2007-2011 zijn jaarlijks gemiddeld 90 mensen behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH)-afdeling van een ziekenhuis aan verwondingen die zijn opgelopen door kleding die heeft vlam gevat in een privé-situatie. Het aantal ziekenhuisopnamen is niet exact bekend, maar in 2011 zijn er in ieder geval 140 mensen opgenomen in een ziekenhuis vanwege letsels die ze hebben opgelopen als gevolg van in brand vliegen van kleding door gecontroleerd vuur. Hoeveel mensen er daarnaast nog zijn opgenomen door kleding die
vlam heeft gevat als gevolg van andere oorzaken zoals (woning)brand of ander ongecontroleerd vuur, explosie of licht ontvlambare stoffen is niet bekend. In 2011 zijn twee personen overleden door het in brand vliegen van kleding. Bij twee op de drie slachtoffers wordt op de SEHafdeling een tweedegraads brandwond geconstateerd. Drie op de tien slachtoffers wordt na behandeling op de SEH-afdeling opgenomen in het ziekenhuis, dit is vergeleken met privé-ongevallen in het algemeen een relatief hoog percentage. Voor zover bekend hebben de in het ziekenhuis opgenomen slachtoffers met name derdegraads brandwonden.
Letsels door verbranding door kleding Aantal Spoedeisende Hulp behandelingen (2007-2011) Ziekenhuisopnamen (2011)
90 140
Overledenen (2011)
2
Bron: Doodsoorzakenstatistiek 2011, Centraal Bureau voor de Statistiek; Landelijke Medische Registratie 2011, Dutch Hospital Data, Letsel Informatie Systeem 2007-2011, VeiligheidNL
1 Behandelingen op de Spoedeisende Hulp-afdeling (SEH) 1
In de periode 2007-2011 zijn jaarlijks gemiddeld 90 mensen behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH)-afdeling van een ziekenhuis aan verwondingen die zijn opgelopen door kleding die heeft vlam gevat in een privé-situatie. In deze schatting zijn slachtoffers die rechtstreeks naar een gespecialiseerd brandwondencentrum zijn gegaan niet meegenomen.
1
De landelijke schatting is gebaseerd op 49 in het Letsel
Informatie Systeem geregistreerde cases
Wie lopen letsel op? Twee derde van de slachtoffers is een man (63%). Bij de slachtoffers die op een SEH-afdeling komen is er geen leeftijdsgroep aan te wijzen die meer risico loopt dan andere leeftijdsgroepen. De helft van de slachtoffers is jonger dan 40 jaar, een derde is 55 jaar of ouder. Waar ontstaan de letsels? Van de helft van de letsels door verbranding van kleding is bekend dat het ongeval in een woonhuis (44%) heeft plaatsgevonden, in 15 % om een woonhuis. Een enkele keer vindt het ongeval plaats in een uitgaans- en horecagelegenheid. In ruim een kwart van de gevallen is de locatie onbekend (28%). Het is bekend dat in vier op de tien gevallen kleding in brand vliegt tijdens huishoudelijke werkzaamheden, zoals koken (figuur 1). Andere ongevallen waarbij Verbranding door kleding – VeiligheidNL - november 2012
kleding in brand vliegt gebeuren tijdens vrijetijdsbesteding (19%) of tijdens noodzakelijke activiteiten (12%), bijvoorbeeld eten. Van ruim een kwart van de ongevallen is niet bekend welke activiteit het slachtoffer uitvoerde. Figuur 1
In tabel 1 in de bijlage staan voorbeelden van toedrachten van ongevallen door het in brand vliegen van kleding. Uit deze tabel kunnen geen kwantitatieve conclusies worden getrokken, de beschrijvingen zijn ter illustratie.
SEH-behandelingen na verbranding van kleding naar activiteiten
Onbekend 26% Overig 4% Noodzakelijke activiteiten 12%
Huishoudelijke werkzaamheden 39%
Vrijetijdsbesteding 19%
Koken 29%
Doe-het-zelven 8% Overig 2%
Bron: Letsel Informatie Systeem 2007-2011, VeiligheidNL
Wat is de aard van de letsels? Bij twee op de drie slachtoffers (63%) wordt op de SEH-afdeling een tweedegraads brandwond geconstateerd, 22% heeft een eerstegraads brandwond en 15% een derdegraads brandwond. Bijna drie op de tien slachtoffers (29%) wordt na
behandeling op de SEH-afdeling opgenomen in het ziekenhuis. Vergeleken met het opnamepercentage bij privé-ongevallen (13%) is dit een relatief hoog percentage.
Bron: Letsel Informatie Systeem 2007-2011, VeiligheidNL
2 Ziekenhuisopnamen In 2011 zijn 140 personen in het ziekenhuis opgenomen na het in brand vliegen van kleding door gecontroleerd vuur (kachel, fornuis, kampvuur, aansteker, sigaret, kaars etc.) in een privé-, arbeid- of sportsituatie. Daarnaast zijn er nog eens 190 personen in het ziekenhuis opgenomen na 'in brand vliegen van zeer ontvlambaar materiaal (met in brand vliegen van kleding) en een onbekend aantal door in brand vliegen
van kleding door ongecontroleerd vuur (brand, explosie). Zie voor meer informatie hoofdstuk 4. Omdat bij deze laatste twee groepen niet te onderscheiden is bij welke slachtoffers er wel of geen kleding in brand is gevlogen, worden deze groepen verder buiten beschouwing gelaten en wordt uitgegaan van de 140 slachtoffers waarvan zeker is dat het letsel is veroorzaakt door het in brand vliegen van kleding. De afgelopen twee jaar is het aantal slachtoffers dat is opgenomen na het in brand vliegen van kleding hoog: tussen 2005 en 2009 lag het aantal opgenomen slachtoffers rond de 70, in 2011 is dit aantal 140 (figuur 2). Het totaal aantal ongevallen door vuur en Verbranding door kleding – VeiligheidNL - november 2012
vlammen is juist gedaald. Een mogelijke verklaring voor de stijging van opnamen na verbranding door kleding is dat er een betere registratie is, aangezien in deze periode het aantal ongevallen dat is veroorzaakt door vuur en vlammen door niet gespecificeerd vuur flink is afgenomen.
Figuur 3
Percentage ziekenhuisopnamen na verbranding door kleding naar leeftijd
35 30 25
Figuur 2
Aantal ziekenhuisopnamen na verbranding door kleding naar jaar
150
20 15 10 5
Bron: 0 02 Bron:
03
04
05
06
07
08
09
10
80-89 jaar
70-79 jaar
60-69 jaar
50-59 jaar
40-49 jaar
30-39 jaar
20-29 jaar
0-9 jaar
50
10-19 jaar
0
100
Landelijke Medische Registratie 2011, Dutch Hospital Data
11
Landelijke Medische Registratie 2002-2011, DutchHospital Data
Wie lopen letsel op? Onder de slachtoffers waren iets meer mannen (54%) dan vrouwen (46%). In de leeftijdsgroep 40-49 jarigen waren de meeste slachtoffers (zie figuur 3). Waar ontstaan de letsels? Bij twee derde van de opgenomen slachtoffers waarvan de kleding in brand is gevlogen is het ongeval in of om het huis gebeurd (63%), bij een vijfde is het gebeurd in een industriegebouw of terrein (20%).
Wat is de aard van de letsels? Vrijwel alle slachtoffers zijn in het ziekenhuis opgenomen vanwege brandwonden (92%). In meer dan de helft van de gevallen gaat het om brandwonden aan meerdere lichaamsdelen (61%). Daarna volgen het hoofd en hals (10%) en buik (9%) als meest getroffen lichaamsdeel. Van de 80 slachtoffers bij wie de ernst van de brandwond(en) is geregistreerd, heeft 80% één of meer derdegraads brandwonden opgelopen. Een vijfde is in het ziekenhuis opgenomen vanwege één of meer tweedegraads brandwonden.
Bron: Landelijke Medische Registratie 2011, Dutch Hospital Data
3 Overledenen
Figuur 4
Aantal doden door verbranding door kleding naar jaar
12 10 8
In 2011 zijn 2 slachtoffers overleden door het in brand vliegen van kleding. In de afgelopen tien jaar varieert het aantal doden jaarlijks, met een variatie van geen (in 2007 en 2009) tot tien (in 2005). In de periode 2007-2011 zijn 7 van de 9 slachtoffer die zijn overleden na het in brand vliegen van kleding 55 jaar of ouder.
6 4 2 0 02 Bron:
03
04
05
06
07
08
09
10
11
Doodsoorzakenstatistiek 2002-2011, Centraal Bureau voor de Statistiek
Bron: Doodsoorzakenstatistiek 2001-2011, Centraal Bureau voor de Statistiek
Verbranding door kleding – VeiligheidNL - november 2012
4 Toelichting bronnen letselgegevens Het aantal SEH behandelingen betreft het jaarlijks gemiddelde over de periode 2007-2011, aangezien het aantal geregistreerde cases is in LIS te klein om een betrouwbare schatting te geven voor het aantal SEH-behandelingen in 2011. In de Landelijke Medische Registratie (LMR) en de Doodsoorzakenstatistiek is het niet mogelijk om te selecteren op alleen privé-ongevallen. In werkelijkheid gaat het hier om ziekenhuisopnamen en dodelijke slachtoffers als gevolg van privé-, sport en arbeidsongevallen. In LMR is geselecteerd op alle ziekenhuisopnamen waarbij het slachtoffer in 2011 is ontslagen uit het ziekenhuis. In de LMR zijn er twee codes die gebruikt kunnen worden als er sprake is van letsel door brandende kleding, namelijk
5 Meer cijfers VeiligheidNL beschikt over veel meer cijfers over letsels en ongevallen. Per onderwerp of doelgroep
E893 = ongeval veroorzaakt door in brand vliegen van kleding; en E894 = in brand vliegen van zeer ontvlambaar materiaal (met in brand vliegen van kleding). Daarnaast kan kleding in brand vliegen als gevolg van ongecontroleerd vuur zoals bijvoorbeeld bij een woningbrand. Er is geen aparte code in de LMR, die specifiek gericht is op in brand vliegen van kleding als gevolg van ongecontroleerd vuur. Alleen code E893 beperkt zich tot in brand vliegen van kleding. Binnen de andere codes kan niet worden onderscheiden of het letsel, waarvoor het slachtoffer in het ziekenhuis is opgenomen, is veroorzaakt door het in brand vliegen van kleding of het in brand vliegen van een andere stof. Daarom is er voor gekozen om deze analyse te beperken tot de ongevallen die staan geregistreerd onder code E893. Het is dus goed mogelijk dat dit rapport een onderschatting geeft van het werkelijke aantal ziekenhuisopnamen vanwege in brand vliegen van kleding. Voor informatie over de andere gegevensbronnen, zie www.veiligheid.nl
staan de belangrijkste ongevalscijfers beschreven in factsheets zoals deze. U kunt de factsheets gratis downloaden op www.veiligheid.nl. Heeft u interesse in bepaalde cijfers of een specifieke analyse? VeiligheidNL levert u deze graag. Ga hiervoor naar
www.veiligheid.nl/onderzoek/cijfers-aanvragen.
Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL aanvaardt echter geen verantwoordelijkheid voor eventuele, in deze uitgave voorkomende, onjuistheden of onvolkomenheden. Overname van tekst of gedeelten van tekst is toegestaan, mits met de juiste bronvermelding. Indien tekst gebruikt wordt voor commerciële doelstellingen dient altijd vooraf schriftelijke toestemming verkregen te zijn.
Verbranding door kleding – VeiligheidNL - november 2012
Tabellen
Tabel Leeftijd
Toedrachtsbeschrijvingen van SEH-behandelingen na het in brand vliegen van kleding Toedrachtsbeschrijving
Type letsel
Getroffen
Opname
lichaamsdeel 0-14 jaar
Heeft met vergrootglas broek in de brand gestoken.
Brandwond
0-14 jaar
Heeft geprobeerd een vuurtje uit te trappen, broek in de brand Brandwond
Onderbeen
Nee
Onderbeen
Nee
Onderrug
Opname
Onderbeen
Opname
Aangezicht
Nee
Onderbeen
Nee
Bovenbeen
Nee
tweede graad
0-14 jaar
gevlogen.
eerste graad
Liep langs gasfornuis, bloes vatte vlam.
Brandwond tweede graad
15-24 jaar
Met fikkie stoken broek in de brand.
15-24 jaar
Kreeg vuurpijl in sjaal.
Brandwond tweede graad Brandwond eerste graad
15-24 jaar
Thuis broek in brand door kaars.
Brandwond tweede graad
15-24 jaar 25-54 jaar
Bij tuinhuis spoot vriend brandbare vloeistof op vuur,
Brandwond
steekvlam over patiënt gekomen, broek vatte vlam.
eerste graad
Thuis kleren vlam gevat door wokpan.
Brandwond derde Thorax
Opname
graad 25-54 jaar
Was aan het sleutelen toen er een bakje benzine vlam vatte,
Brandwond
Meerdere
mogelijk steekvlam. De pijpen van zijn broek stonden in de
tweede graad
lichaamsdelen
Was met een brander een dak aan het bedekken door de
Brandwond
Onderbeen
Nee
wind vatte zijn broek vlam.
tweede graad
Is zaterdagnacht met sigaret in hand in slaap gevallen had
Brandwond
Bovenbeen
Nee
badjas aan, die is gaan smeulen.
tweede graad
Halloweenfeest gisteren. Kostuum in brand gevlogen in
Brandwond
Hals
Opname
nachtclub.
tweede graad
Tegen vuurkorf gekomen, kleding in brand.
Brandwond
Onderbeen
Nee Opname
Nee
brand, deze geprobeerd uit te kloppen met de hand. 25-54 jaar 25-54 jaar 25-54 jaar 25-54 jaar
eerste graad 25-54 jaar 55-74 jaar
Tijdens hout verbranden spiritus gebruikt, steekvlam, kleding
Brandwond
Meerdere
vlam gevat.
tweede graad
lichaamsdelen
Mouw heeft vlam gevat van een theelichtje.
Brandwond
Elleboog
Nee
tweede graad 55-74 jaar
Bij kaars uitblazen overhemd in de brand.
Brandwond derde Elleboog
Opname
graad 55-74 jaar
Mw. wilde checken of haar aardappels gaar waren toen haar
Brandwond
mouw vlam vatte en er heet water overheen kwam. Mw. heeft
tweede graad
Onderarm
Nee
Aangezicht
Opname
direct haar arm onder de kraan gestopt. 75 jaar en
Patiënte was aan het koken en haar nylon bloesje vloog
Brandwond
ouder
hierbij in de vlam. Meteen uitgetrokken en onder de douche
tweede graad
gegaan. Bron: Letsel Informatie Systeem 2007-2011, VeiligheidNL
Verbranding door kleding – VeiligheidNL - november 2012
