koord.
innen
WANDELEN
nderderen,
Tekst en Fotografie Frits Meyst
t. beeld
jn te g?
14
Turks t
E
OP08_Cappadocie 14
16-11-2007 13:13:42
SNEEUWSCHOENWANDELEN IN CAPPADOCIË De bizarre rotsformaties in het Turkse Göreme Nationaal Park ogen in de winter als een sprookjesachtige suikertaart. Niks herinnert aan de zomerse toeristenkermis. In dit seizoen kom je niemand tegen. Ideale sneeuwwandelcondities dus.
s toverlandschap
E 15
OP08_Cappadocie 15
16-11-2007 13:13:52
De Feiten
Het gebied De streek Cappadocië in Centraal-Turkije. Gemaakte tochten Zes sneeuwschoenwandelingen van 1 tot 4 uur. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Eenvoudige, korte tochten met licht stijgen en dalen. Uitrusting Warme kleding en sneeuwschoenen (in beperkte mate te huur ter plekke). Navigatie Zelf met hulp van een globale kaart. Mocht je in de sneeuw onverhoopt verdwalen, kom je altijd weer uit bij een weg of een huis. Wil je onnodig omlopen voorkomen, dan huur je een plaatselijke gids. Overnachten Grothotels, ook ’s winters open. Beste tijd Januari en februari zijn sneeuwzeker. Er naar toe Wekelijks een vlucht van Amsterdam naar Kayseri. Of naar Istanbul en verder met een luxe bus.
16
Hoog in het Turkse Centraal-Anatolische platteland ligt het Göreme Nationaal Park. Een ingewikkeld systeem van wadi’s (valleien) en tufsteen rotsformaties, die door eeuwenlange erosie zijn omgetoverd tot een sprookjeslandschap. In de zomer wemelt het er van de toeristen. In de winter lonkt de sneeuw en de rust.
EEN MOL MET ADHD Tien uur en de slaapkamer is nog steeds donker, dat is vreemd. Normaal gesproken is het om acht uur al licht. Met tegenzin kruip ik onder mijn behaaglijk warme dekbed uit. Shit! De kachel is uit. Met de slaap nog in mijn ogen doe ik de deur open om snel even hout te halen, en kijk recht tegen een muur van sneeuw aan. De aanhoudende sneeuwstorm heeft ons helemaal ingesneeuwd. Gelukkig heb ik de sneeuwschuiver binnengezet en kan de tegenaanval op de witte invasie beginnen.
Als een mol met ADHD baan ik me een pad richting de houtstapel. Drie uur later is het hout binnen en kan de open haard aan. Ik ben dan al warm en bezweet. De douche werkt dit keer gelukkig. De zware vorst van –22°C heeft vorige week de waterleiding bevroren, maar de sneeuw isoleert nu tegen de ergste kou. Geluid in de keuken en het aroma komt me tegemoet... Jillian is ook uit bed gekomen nu het lekker warm is. Onder de fax liggen vijf afgesneden reepjes papier. Het is één uur en nu al is de elektriciteit vijf keer uitgevallen. Op de televisie sneeuwt het ook, de schotel moet uitgegraven worden. Om hier in Cappadocië te overleven, moet je werken. In Nederland denk je niet over water, elektriciteit en verwarming, die zijn er gewoon als je wakker wordt. Zo’n lading sneeuw nodigt wel uit om de natuur in te trekken en dus binden Jillian
E
OP08_Cappadocie 16
16-11-2007 13:14:02
@ en ik de sneeuwschoenen onder. Göreme is verlaten. De dorpelingen blijven binnen bij dit soort weer. Het zijn boeren en de winter is vakantie, dus waarom zouden ze naar buiten gaan waar het koud en glad is. In het centrum lopen we twee sneeuwschoenwandelaars tegen het lijf. Berggids Atil en zijn vriendin Gaia gaan er vandaag even zonder gasten op uit. Middle Earth Travel heet hun bedrijf, een directe verwijzing naar het landschap van Cappadocië, waar je elk moment een hobbit kunt verwachten.
FEEËNSCHOORSTENEN De spectaculaire tufsteenformaties zijn ontstaan nadat een lange periode van vulkaanuitbarstingen het gebied bedekte met een dikke laag as. Water en wind hebben het landschap daarna geboetseerd tot grote fallusachtige rotsen en diepe kloven. De beroemde feeënschoorstenen van Göreme
GA NAAR OPPAD.NL voor uitgebreide routebeschrijvingen, overnachtingsadressen, boeken, kaarten en andere handige informatie.
zijn zo uniek dat het eigenlijk niet mogelijk is er een voorstelling van te maken voordat je het in het echt ziet. De valleien werden al voor de jaartelling bewoond door Romeinen, die hoog in de rotsen graven uithakten, en later door Byzantijnse christenen die op de vlucht voor vervolging schuil– kerken en complete ondergrondse steden bouwden. Veel van deze steden en kerken met hun fresco's zijn vandaag de dag nog te bezichtigen. Onder een dikke deken van sneeuw is het landschap nog magischer. De sneeuw knispert onder de schoenen en de ijskoude lucht brandt in mijn keel terwijl we langzaam omhoog klimmen naar ‘Rose Valley’. Ondanks de koude lucht is het aangenaam warm in de sterke zon. Nog twee dagen schat ik en dan zal de sneeuw wat aangehard zijn, zodat we niet hoeven te ploegen. De nachten zijn wel bitterkoud. -20°C is niet ongewoon, tenslotte zitten we op 1300
De oude stad van Çavus¸in
meter. Dat vind ik toch wel tien keer prettiger dan dat kwakkelweer in Nederland. Hier in het Centraal-Anatolische hoogland hebben we nog echte seizoenen. Niet van die Nederlandse kledderbende. Veel mensen beseffen niet dat het in Turkije kan sneeuwen. Niet vreemd op zich, als je hier in de zomer met bijna 40°C door de vallei zwoegt of ligt te bakken aan de kust. Door Rose Valley naar het rotsdorp Çavus¸in, is een van de meest indrukwekkende wandelingen. De late middagzon doet de grillige vormen van de zalmroze rotsen dieprood oplichten.
MISSIONARISSEN EN MONNIKEN Çavus¸in is een van de oudste nederzettingen in Cappadocië. Oorspronkelijk gebouwd in de rots, was dit tijdens de Byzantijnse tijd een schuilplaats voor christelijke missionarissen en monniken. Van onderen kijk je tegen tientallen rotsE 17
OP08_Cappadocie 17
16-11-2007 13:14:13
De laatste zonnestralen vechten tegen de sneeuwstorm
18
E
OP08_Cappadocie 18
16-11-2007 13:14:20
Water en wind hebben een landschap geboetseerd met grote fallusachtige rotsen en diepe kloven
kamers aan, maar dat is niet altijd zo geweest. Totdat in de jaren vijftig de hele voorkant van de rots het dal in stortte, waren de huizen en kerken uitsluitend via smalle gangen met valluiken en rollende stenen te bereiken. Over de rotsblokken klauteren we omhoog naar de kerk uit de vijfde eeuw van Johannes de Doper. Daar vandaan heb je een spectaculair uitzicht. Als de zon ons langzaam ontglipt, wordt het tijd om naar Göreme terug te keren. We kiezen een karrenspoor aan de overkant van de weg dat ons op hoogte weer terugvoert. Net voordat we het dorp binnenlopen, zien we de volle maan tevoorschijn komen van achter de Erciyes vulkaan.
Kelebek Hotel
GERED DOOR BACKPACKERS Net als de Byzantijnen leefden de Ottomanen voornamelijk in de rotsen. De meesten bouwden een gewelfde kamer tegen de rots aan en holden die vervolgens uit. Bij gezinsuitbreiding werd eenvoudig weer een nieuw stuk uitgehakt. Deze traditie werd tot in de jaren tachtig voortgezet. Toen begonnen de eerste gastarbeiders terug te komen uit Nederland en Duitsland. Ze hadden genoeg geld en waren gewend geraakt aan moderne comfortabele huizen. Langzaam raakten de rotswoningen in verval, totdat Ali Yavus een pension voor backpackers begon in zijn ouderlijk huis. Zijn succes leidde tot een golf van pensionnetjes, de meeste niet meer dan een bed in een grot, maar de eerste stap was gezet. Tegenwoordig zijn de meeste pensions gestopt of omgebouwd tot ware juweeltjes. Ali verbouwde het zijne tot het Kelebek Hotel. Waar het gemiddelde Turkse dorp hooguit twee theehuizen heeft, vind je in Göreme door de komst van het toerisme ook cafés en restaurants. Uitspanningen als ‘Flintstones Bar’ voeren je ondergronds naar een heuse grot. Wij zoeken ons vertier even verderop in de ‘Winebar’. In een omgebouwde boogkamer drinken we een glas lokale wijn bij een knetterend haardvuur. In de hoek speelt
een man de Anatolische blues op zijn Saz, een Turks snaarinstrument.
DUIVENMEST Pigeonvalley, de vallei van de duiven, verbindt Göreme met het dorpje Uçhisar. Omgeven door steile wanden lopen we over een bevroren beekje. Links en rechts
liggen de fruitboomgaarden. In de zomer oogsten de boeren hier hun appels, peren en walnoten, gevolgd door de druiven in oktober. Van oudsher werd duivenmest gebruikt voor de bemesting van de tuinen. Om dit te verzamelen, hakten de Byzantijnen en Ottomanen hoog in de rotsen duivenhokken uit. Duizenden
Standplaats Kelebek Hotel,Göreme Kelebek Hotel is een van de mooiste hotels in Göreme. De nostalgische grotkamers zijn voorzien van open haard, centrale verwarming en zelfs jacuzzi’s en dat alles zonder de traditionele sfeer te verliezen. Prijzen: vanaf €30 voor twee personen (inclusief ontbijt). Vanuit Kelebek Hotel kan men ook een ophaalservice regelen, zodat je niet altijd in een rondje hoeft te lopen. Informatie: www.kelebekhotel.com
E 19
OP08_Cappadocie 19
16-11-2007 13:14:36
De Tochten
1
GÖREME - ÇAVUSIN 10 KM, 3 UUR Door ‘Swords Valley’ en ‘Rose Valley’. Grootse panorama’s met als hoogtepunt de ruïnes van Çavusin. GÖREME - UÇHISAR 12 KM, 4 UUR Door de ‘Pigeon Valley’ naar het kasteel van Uçhisar. GÖREME - ORTAHISAR 12 KM, 4 UUR Door de vallei onder het openlucht museum naar het historische centrum van Ortahisar. ÇAVUSIN - ZELVE 6 KM, 2-3 UUR Met de Dolmus (een minibusje dat elk uur langs het postkantoor in Göreme komt) naar Çavusin. De route voert door een Fairy Chimney landschap met de meest vreemde vormen. Zelve is een openluchtmuseum, waar in de jaren zestig de laatste inwoners vertrokken. GÖREME - ‘LOVE VALLEY’ 2 KM, 1 UUR Deze wandeling is een lokaal paradepaardje. De afstand en tijd zijn geen factor. Wel het uitzicht over het dorp en de fallussen van Love Valley. DERVENT VALLEY 1-2 KM, 1 UUR Wederom een korte rondwandeling, een soort Madurodam versie van de grote sprookjesschoorstenen.
2 3 4
5
6 20
duiven vlogen hier rond. De uitvinding van kunstmest heeft langzaam maar zeker een einde gemaakt aan deze eeuwenoude traditie. Sommige duivenhokken zijn via handgrepen in de muur bereikbaar, zolang je maar geen last van hoogtevrees hebt. De koude lucht is na de sneeuwstorm blijven hangen in de windstille vallei. Het kasteel van Uçhisar zit nog steeds verborgen in de loodzware lucht. Als we dichtbij komen staan we onder een middeleeuwse kruising tussen een Zwitserse gatenkaas en een torenflat. De souvenirstalletjes en een paar restaurants voor de toeristen zijn dicht. Maar in het dorp vinden we een ‘lokanta’ en genieten van een stomend hete linzensoep met een glaasje Turkse thee.
HET MIDDELSTE KASTEEL Ortahisar wordt gedomineerd door een rotspunt die uit het landschap steekt. De naam verwijst naar de vroegere functie van de rots: het middelste kasteel. In de Byzantijnse tijd had het zowel een
strategische als een woonfunctie. Zoals met veel middeleeuwse kastelen wilden de meeste mensen er zo dicht mogelijk bij wonen. Zo ontstond een hele woonwijk met smalle steegjes en tunnels in de rots. Als we vanuit Göreme de weg oversteken naar Ortahisar, ontvouwt zich een adembenemend panorama. Het is een heldere dag en de 75 kilometer verderop gelegen Erciyes vulkaan bepaalt met zijn 3916 meter de achtergrond, terwijl het kasteel de voorgrond domineert. Een snijdende Siberische wind heeft boven de Zwarte Zee een grote lading vocht opgepikt. We maken ons op voor een nieuwe sneeuwstorm. De zon voert een verloren strijd tegen het naderende onheil. Het kasteelsilhouet steekt af tegen de gouden hemel die langzaam overvloeit in rood en uiteindelijk met een paarse gloed uitdooft. De nacht zal weer een zwaar pak sneeuw dumpen. We stoken het haardvuur nog maar eens goed op.
E
OP08_Cappadocie 20
16-11-2007 13:14:50
