SIGNALEMENT JOS VAN HARTINGSVELDT KRUISBESTUIVING

Periodiek branchemagazine van FHI, federatie van technologiebranches

SIGNALEMENT

JOS VAN HARTINGSVELDT

KRUISBESTUIVING OM TE

OVERLEVEN

SNELLOKET VOOR KENNISWERKERS VERSOEPELD? 6 I SOCIALE RAAD: AANWEZIGHEIDSDIENSTEN GELDEN NIET ALS WERKTIJD 8 I WAO-PREMIE GAAT OMLAAG 1 0 NIEUWE RICHTLIJN VOOR OPSLAG STOFFEN: PGS15 1 1 I HERSTEL BLIJFT BESCHEIDEN 1 2 UITVOER GOEDEREN HOGER 1 4 I VERKOPERS, EEN OFFERTE IS GEEN FORMALITEIT! 2 0 FORSCHUNG DURCH TECHNIK 2 2 I HET INSTRUMENT: TERUGBLIK 2 6 I DEVLAB-INITIATIEF SCOORT CASIMIR-SUBSIDIE 3 6 I DUITSE AUTOMOBIELFABRIKANTEN ONDERSTEUNEN PROFINET 4 0 I EEN GESLAAGDE MEDICA 2005 4 4

1

13e jaargang maart 2005

FEDERATIE VAN TECHNOLOGIEBRANCHES

■ INTERVIEW MET JOS VAN HARTINGSVELDT

Jos van Hartingsveldt is bestuursvoorzitter van de FHI-branche Industriële Elektronica. In het dagelijks leven is hij managing director van Avnet Silica in Breda. Als bestuursvoorzitter zit het er voor Van Hartingsveldt bijna op. Per juni 2005 maakt hij de twaalf jaar vol als branchebestuurslid en breekt statutair onherroepelijk het moment aan voor een opvolger. Van de voorzitter zelf hoeft het niet: hij zou graag aanblijven. Want het is een mooie job, vindt hij. "Ik voel me een gelukkig en bevoorrecht mens."

“Samenwerking en vernieuwing

om te overleven” Kernwoorden die in het gesprek met Van Hartingsveldt telkens opduiken zijn 'samenwerking' en 'vernieuwing'. Als directeur van Avnet Silica en als bestuursvoorzitter van de branche IE put de zestigjarige Van Hartingsveldt zijn grootste voldoening uit samenwerking in teamverband. In beide hoedanigheden werkt hij samen met enthousiaste mensen die hun vak verstaan. En het feit dat FHI vier branches herbergt, creëert ook nog eens een brede horizon voorwaarde voor gezonde kruisbestuiving. Wie is Jos van Hartingsveldt?

Wie Van Hartingsveldt tegenover zich krijgt, ontmoet een aimabel, ontspannen en bedachtzaam mens. Hij wikt en weegt zijn opmerkingen zonder ooit de indruk te wekken daarover onzeker te zijn. Hij wil eenvoudig alle zijden belichten. Van Hartingsveldt begon na zijn opleiding elektronica als officier bij de marineluchtvaartdienst - de tijd van de Neptunes. Hij hield er zijn belangrijkste hobby, sportvliegen, aan over. "Ook al zo'n uitdaging, ik wil over grenzen heen." Na zes jaar verruil-

de hij zijn uniform voor het maatkostuum: "Ik vond het bedrijfsleven eigenlijk veel leuker". Na een reeks fusies, overnames en acquisities is Van Hartingsveldt nu managing director van Avnet bv, onderdeel van het gelijknamige Amerikaanse concern dat elektronische onderdelen en elektronische assemblies naar de markt brengt. Avnet is meer dan een eeuw in business en wereldwijd in meer dan zestig landen aanwezig. In 2000 vond de overname van enkele Nederlandse bedrijven plaats, zoals Rodelco, (dat al eerder Malchus had overgenomen), Sonetech, de Arcobel-divisie Intra en ook een aantal bedrijven dat was samengegaan onder de naam SEI en waarvan Van Hartingsveldt directeur was. Met elkaar vormden ze de Nederlandse Avnet. Avnet acteert in drie groepen: Amerika, Azië en Europa. De laatste is opgebouwd uit verschillende divisies. Eén daarvan is Silica, dat zich bezighoudt met de distributie van halfgeleiders. Andere Avnet-divisies zijn onder meer EBV Elektronik, WBC, Avnet Time, BFi OPTiLAS en Avnet Applied Computing Solutions.

Ging er na de overname door Avnet meteen een Amerikaanse wind waaien?

"Het was een harde dreun", beaamt Van Hartingsveldt, "een metamorfose van een traditioneel, degelijk, geheel zelfstandig opererend bedrijf met alle voorzieningen in eigen huis naar een multinational met voor alles één centrale lokatie: één magazijn, één inkoop, één financiële administratie, één personeelszaken... een compleet andere opzet. Het leveringsassortiment werd uiteraard aangepast aan het Avnet-programma en dat betekende dat soms goedlopende activiteiten moesten worden afgestoten om andere from scratch opnieuw op te bouwen. Ook op het personele vlak betekende dat nogal wat. Maar we hebben dat met een goed team - SEI was tenslotte een kerngezond bedrijf - prima doorstaan. Vandaag is Avnet een sterke onderneming met een fantastische portefeuille. De manier van werken is veranderd. Vroeger was distributie het belangrijkst, nu weegt de technologie zélf veel zwaarder. Het aantal applicatiespecialisten is gelijk aan het aantal buitendienstmedewerkers."

“De overname was voor ons allemaal een harde dreun. Voor de meeste activiteiten betekende dat een complete metamorfose!”

2

signalement maart 2005

Veel concurrentie?

"Absoluut. In 2001 begon iedereen de recessie goed te voelen. Sindsdien is de rentabiliteit van veel bedrijven verslechterd. Als je dan toch naar groei wilt sturen, kan dat alleen door marktaandeel te vergroten en daarmee komen de marges onder druk te staan. De concurrentiestrijd neemt om die reden nog meer toe en niet alle bedrijven komen er gezond uit. Bovendien laat het herstel deze keer wel erg lang op zich wachten. Daardoor redden alleen de hele groten het en de bedrijven die zich richten op een scherp gedefinieerde niche. Er wordt geknokt voor elk stukje marktaandeel. Ondersteuning van fabrikanten-leveranciers is dan belangrijk in distributieland, al moet je het uiteindelijk hebben van eigen sterkte en niet van bescherming door je toeleverancier. Eigen sterkte is essentieel: nieuwe ideeën, nieuwe manieren van communiceren, hoge productiviteit en intensief bouwen aan samenwerking in de gehele voortbrengingsketen.” Het is geen kwestie dat de handel nog steeds ‘op de gulden’ wordt gegund?

"Ik denk niet dat het altijd goedkoper moet. Dat is hier geen maatstaf. Maar wel: hoe vroeger je bent met een duidelijk verbeterde of vernieuwde technologie, met meer functionaliteit en performance, hoe beter dat wordt betaald. Mensen willen toch altijd het beste." Hoe kijkt u aan tegen de markt voor Industriële Elektronica, in internationaal en Nederlands perspectief?

"Laten we eens kijken wat er gaande is in die markt. De distributie van componenten, meetinstrumenten enzovoorts verliep dertig, veertig jaar lang heel traditioneel. Er kwamen weliswaar steeds nieuwe componenten en steeds nieuwe instrumenten, maar dát waren de twee pijlers onder IE. De afgelopen tien, vijftien jaar is dat duidelijk veranderd. Er kwamen veel meer schakels in de voortbrengingsketen. Bedrijven begonnen zich te specialiseren: alleen ontwerpen, alleen produceren, alleen cores, assemblage, software, testen... Ook kwamen er steeds meer bedrijven die elektronica slechts als middel toepasten, maar zich eigenlijk met geheel andere activiteiten bezig hielden: agri, medisch... Elektronica heeft zich genesteld in alle aspecten van de samenleving. Dat stopt ook niet. Er wordt gezegd dat we tegen


3



fysieke grenzen aanlopen, maar voorlopig wordt de density telkens weer groter, neemt functionaliteit toe en komen er steeds meer toepassingen. Voor de toekomst van ons vak heb ik geen enkele twijfel. Wat verandert, is dat er in West-Europa bijna geen productie overblijft als we zo duur blijven. Het heeft geen zin om daar tegenin te roeien, overigens. Er is nog ruimte genoeg om nieuwe dingen te bedenken en die naar de markt te brengen, ik denk dat we ons daarop moeten richten. Laten we de Nederlandse kennis verder mobiliseren en zoveel mogelijk inzetten voor vernieuwing. En als arbeid geen zwaarwegende factor is, gebeurt de productie ook hier, zeker als het om iets nieuws gaat.

vinden, omdat ze zien - maar daar doe je weinig aan, denk ik - dat productie het land uit rent. Anderen pakken dat gegeven juist op als een uitdaging, een kans. Die bekijken dat precies van de andere kant. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer zulk nieuw denken een plaats krijgt in het bedrijfsleven, er ook aansluiting wordt gevonden. FHI kan daarbij helpen, door partijen bij elkaar te brengen en zaken inzichtelijk te maken.” “We moeten onszelf ook weer niet overschatten. We zijn niet de slimmeriken die hier de technologie bepalen om dan elders goedkoop te laten produceren. Want ‘elders’ zitten evengoed knappe koppen, jonge mensen met de wil en de bereidheid om zich in het vakgebied te bekwamen.

wel voor aanpalende markten exporteerbaar is. Denk dus: waar zijn we goed in, en zoek daar een nieuwe markt bij.” Mogen we binnenkort weer doubledigit groeicijfers verwachten?

“Nee en ja. Ja, in die gebieden waar we voorop lopen met kennis, diensten en producten. Nee, als het gaat om de traditionele business. We raken ook een beetje vol, Nederland is eigenlijk één grote stad geworden. Dat verstopt een beetje, remt de groei. En dan is er nog de wereldconjunctuur, die ontloop je in IE evenmin. Veel rentabiliteit wordt ontleend aan groei en dat is eigenlijk een beperking van de winstgevendheid, omdat je voortdurend bezig bent de kosten die in het proces zitten, in te halen.”

“Het ontbreken van bedrijvigheid en van investeringen in de markt nopen ons tot meer creativiteit en realisme.”

Elektronica als technologie zullen we moeten toepassen in die vakgebieden waar we goed zijn. Dus niet alleen maar consumentenproducten produceren, daar geloof ik niet zo in. Het is dan wel belangrijk om te zorgen dat de opbrengsten vanuit de keten ook op die plaatsen terecht komen waar het werk is verricht. Als iets hier is ontworpen, moet het ook hier worden betaald. Als het elders wordt geproduceerd, goed, dan wordt dat ook elders betaald. Anders haken partijen af. Als je elektronica helemaal zou loslaten, raak je ook de ervaring kwijt en de omgeving die bij die ervaring hoort. Het bedrijfsleven heeft er dus alle belang bij dat de kennis er is en verder wordt ontwikkeld. Wel zorgen natuurlijk dat het onderwijs ervoor is en dat het onderwerp bij de overheid op de kaart blijft. Het belangrijkste is: voortdurend vernieuwen. Er zou een studierichting 'vernieuwend denken' moeten bestaan, even los van de technologie.” Uit de nood geboren?

“Er zijn bedrijven die dat een nood

4

Kijk eens wat er in India aan potentieel is.” “Dat aspect ‘jong’ vind ik erg belangrijk. Mensen die net van school komen, willen vaak nog anders denken, al is het maar om de uitdaging. Als je de branche in dat opzicht kunt 'verjongen', is dat heel waardevol.” Voorlopig moeten we kennis kennelijk uit het buitenland halen, gezien de noodzaak voor een 'kennisloket'?

“Daar moeten we met z'n allen wat aan doen. Het probleem speelt allang: gebrek aan belangstelling voor technologie.” “Internationaal moeten we dus vooral doen waar we goed in zijn, zoals landbouw en tuinbouw - teelt met gebruikmaking van moderne hulpmiddelen. We weten in Nederland uit het kleinste oppervlak de grootste productiviteit te halen. Dat is een exporteerbaar product. Ook in de offshore zijn we goed. Verder denk ik aan productiemiddelen voor de halfgeleiderindustrie en aan de medische industrie. Ook op het gebied van milieu zijn we ver. Er is enorm veel kennis aanwezig die misschien ook

En hoe ziet u de toekomst van Industriële Elekronica in Nederland?

“Industriële Elektronica is niet meer weg te denken, ook de komende decennia niet. Maar we moeten er wel de goede dingen mee doen - samen meer ervaring ontwikkelen. Dat is een grote kans: bedrijven met elkaar laten samenwerken, anders zijn bepaalde processen straks niet langer haalbaar. Je moet zorgen dat er geen enorm risico bij een enkele schakel in de keten komt te liggen, maar gezamenlijk verantwoordelijkheden dragen. Zo voorkom je dat bij een debacle op een plaats in de keten, de rest stagneert. Samenwerkingsverbanden zijn een voorwaarde voor succes. Steeds meer bedrijven zien dat gelukkig. Overigens, bij de Development Club zagen ze dat zes, zeven jaar geleden al.” Op een FHI-congres in Garderen twee jaar geleden stelde een hoogleraar, dat bedrijven nog wel willen samenwerken als de conjunctuur een beetje mee zit. Maar als het slecht gaat, is het weer ‘ieder voor zich’. Dat is niet uw ervaring?



“Ik denk dat het andersom is. Als het slechter gaat met de conjunctuur, sluiten bedrijven graag aan bij anderen om er samen nog het beste van te maken. Want alleen ben je toch wel erg kwetsbaar. Je moet niet in je schulp kruipen als het slechter gaat, dan komt het er juist op aan. En helemaal als er niets wordt verdiend, is het een kwestie van overleven om te zorgen dat er van het vermogen in de onderneming straks nog iets over is. Je hoeft je nog niet in de keuken te laten kijken, het kan ook een kwestie zijn van een wat langere betalingstermijn overeenkomen, of het mogen teruggeven van overtollige voorraden, of het mogen uitschuiven van opdrachten als afname stagneert. Als je dan beide lid bent van FHI, praat dat wat makkelijker.” Kunt u wat zeggen over het FHI Strategieproject?

“In het strategieproject gaan we binnen FHI de kennispositie van de leden van de vier branches in kaart brengen. We gaan dat doen in paneldiscussies met 'stakeholders', klanten, leveranciers, intermediairs en overheden. De lidbedrijven kunnen daar direct hun voordeel mee doen en als branche- en federatiebestuur krijgen we input voor een nieuw beleid. We werken in het project met ondersteuning vanuit de Haagsche Hogeschool, docenten en studenten. EZ maakt het financieel ook mogelijk om externe deskundigen in te huren.” Wat zijn uw verwachtingen van de beurs E&A?

“Twee jaar geleden zijn we overgestapt op een beurs met low cost karakter, waarin Industriële Automatisering en Industriële Elektronica samengingen. Industriële Automatisering bood daarbij verbreding in aanbod, informatie, kennis en contacten. Daar is door velen positief op gereageerd. En ging het twee jaar geleden nog om alleen een tentoonstelling, deze keer hebben we er ook een doortimmerd congresprogramma aan verbonden. Zo geef je de bezoeker gelegenheid om 's morgens een intensief seminar bij te wonen en 's middags toch nog de beurs te bezoeken.” Wat is de positie van Industriële Elektronica ten opzichte van de andere branches?

“Dat vind ik altijd een moeilijke... Bij Industriële Elektronica en Industriële Automatisering zie je duidelijk overlappende belang-


stelling, programma's en relaties ontstaan. Dat is meerwaarde: als je samen iets doet, ben je voordeliger uit. Met de andere branches is de verstandhouding eveneens prima, dat merk ik ook in het federatiebestuur.” Initiatieven als DevLab en MinacNed, zijn er meer te verwachten?

“Bedrijven die elkaar vinden als gevolg van een in het leven geroepen technologieplatform, dat is prima. Ze ontmoeten elkaar, wisselen kennis uit en gaan samenwerkingsverbanden aan. Samen kom je altijd verder dan individueel mogelijk zou zijn. En doordat je ook lid bent van FHI, is er sneller een gevoel van saamhorigheid, van vertrouwen. Je bent natuurlijk ook niet voor niets lid van de federatie: dat is het smeermiddel tussen bedrijven. En als de overheid dan ook nog eens ondersteunt, zoals in het geval van het Strategieproject, gaat het helemaal hard.” Het innovatiebeleid van de overheid, hoe moet FHI daarmee omgaan en wat is de betekenis voor de individuele leden? Doet de overheid überhaupt iets positiefs?

“Heel lang niet, had ik het gevoel. Althans, het was zo stil, in elk geval op het gebied van technologie. Gelukkig gaat de overheid er meer en meer voor openstaan, al is het allemaal niet vet. Er zou meer moeten kunnen, meer aandacht voor technologie, stimulansen voor onderwijs in die richting.” En de bijdrage van FHI daarbij?

“Goed luisteren naar de leden, problematiek en kansen in kaart brengen en dan als één spreekbuis richting overheid en samenleving. Overigens is onze bijdrage zoveel mogelijk projectgericht.”

■ ARBEIDSMARKT EN REGELGEVING

INFLATIE VORIG JAAR OP LAAGSTE NIVEAU SINDS 1989 De inflatie is vorig jaar in Nederland op het laagste niveau sinds 1989 terechtgekomen. De consumentenprijzen stegen gemiddeld met 1,2 procent. In 2003 bedroeg de inflatie nog 2,1 procent. In 1989 kwam de inflatie uit op 1,1 procent. Sindsdien is tot 2004 de gemiddelde prijsstijging op meer dan 2 procent uitgekomen. De lage inflatie is voor een belangrijk deel veroorzaakt door prijsdalingen van voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken. Deze producten werden mede door de prijzenslag tussen de supermarkten 3,5 procent goedkoper dan in 2003. Alcoholhoudende dranken daalden gemiddeld 3 procent in prijs. Bron: CBS

<

Staat FHI wel bij de overheid op de kaart?

“Beter dan een paar jaar geleden. Dat gaat stapje voor stapje. De relatie met MKBNederland speelt een rol en ook de contacten met VNO-NCW zijn belangrijk, die overigens op hun beurt FHI weer als partner zien. Daardoor krijgen de contacten met de overheid meer inhoud. Het is ook een taak van het bestuur om daar aandacht aan te geven, we vormen toch een respectabele afvaardiging van het bedrijfsleven. Het gaat inmiddels ook om een ander soort van bedrijf. De branches ontstonden ooit vanuit de distributeurs, maar er zijn steeds meer bedrijven die zich bezighouden met ontwikkeling en realisatie.” <

5



Snelloket voor kenniswerkers versoepeld? ‘Ook gedetacheerden snel toelaten' Minister Verdonk van Vreemdelingenzaken wil de toelating van buitenlandse kenniswerkers versoepelen. Het huidige 'snelloket' voor kennismigranten in loondienst moet ook open voor gedetacheerden. Begin januari 2005 kopte Het Financieele Dagblad dat nu eindelijk 'het snelloket voor kenniswerkers wordt versoepeld'. Ook de Automatiseringsgids meldde, dat ITspecialisten van buiten de EU die in Nederland worden gedetacheerd, sneller aan een vergunning kunnen komen, nu minister Verdonk van Vreemdelingenzaken het huidige snelloket voor kennismigranten in loondienst ook wil openstellen voor gedetacheerden. Verdonks voornemen is een reactie op vragen van Tweede Kamerlid Ursie Lambrechts (D66), die

6

had geargumenteerd dat bedrijven opdrachten misliepen aan andere EUlanden zoals Engeland en Duitsland, waar de toelatingsregels soepeler zijn. Verdonk heeft nu beloofd te onderzoeken of ook gedetacheerden van buitenlandse bedrijven die werkzaam zijn bij Nederlandse ondernemingen, voor het loket in aanmerking kunnen komen. Voor het zomerreces zal zij de Tweede Kamer hierover informeren. Slepende kwestie

"Het bedrijfsleven zit te springen om gekwalificeerd personeel, maar door de lange toelatingsprocedures lukt het haast niet om toptalent van buiten de EU aan te trekken. Landen met soepeler regels profiteren van onze bureaucratie, terwijl onze werkgelegenheid afneemt." Dat schreef secretaris sociale

zaken van werkgeversorganisatie VNONCW Mr. Sip Nieuwsma al in april 2002 in Trouw. Het onderwerp verdween daarna niet meer van de agenda. Met kreten als 'Kenniseconomie vist naast extra miljoenen’ (september 2003), ‘Vrij baan werknemers nieuwe lidstaten’ (november 2003) bleef de werkgeversorganisatie aandacht vragen voor dit onderwerp. Eind april 2004 maakte het ministerie van SZW bekend dat buitenlandse wetenschappers met een beurs, gastdocenten en deelnemers aan uitwisselingsprogramma's van de EU, vanaf 1 mei 2004 niet langer een tewerkstellingsvergunning hoefden aan te vragen om aan het werk te gaan. De beslissing stond vervat in de wijziging van en besluit bij de Wet arbeid vreemdelingen van staatssecretaris Rutte van SZW. Ook werd het mogelijk om tewerkstellings-



vergunningen te verlengen zonder de hele procedure voor de aanvraag helemaal opnieuw te moeten doorlopen. Tegenspel

Niet iedereen stond te juichen bij deze ontwikkeling. Vooral van FNV-zijde kwamen van meet af aan bedenkingen. Al in 2002 liet de bond weten dat bedrijven de tekorten aan gekwalificeerd personeel best konden oplossen met een investeringsplan voor hoogopgeleide vluchtelingen. Zouden deze de kans krijgen gelijktijdig te leren en te werken, dan zouden er geen werknemers meer van buiten de EU nodig zijn. VNO-NCW-secretaris Sip Nieuwsma was daar kort over. "De FNV moet de vacatureproblematiek bij bedrijven niet verwarren met de problematiek van asielzoekers", was zijn boodschap. Bij asielzoekers gaat het om vluchtelingen waarvan de toelating moet worden beoordeeld op humanitaire criteria. Bij arbeidsmigratie gaat het om schaarste aan gekwalificeerde werknemers in Nederland en de EU. En wat te verwachten was, gebeurde: de FNV liet aan de Tweede Kamer weten: 'Import kenniswerkers frustreert arbeidsmarkt. Het kabinet maakt van de kenniseconomie een importartikel en laat investeringen daarin achterwege." FNV-bestuurder Ton Heerts stelde: "Zo lang onduidelijk is aan welke kennis Nederland behoefte heeft, is niet aan te geven welke kenniswerkers we nodig hebben. De FNV vindt het een slechte zaak dat het kabinet niet kijkt naar de vraag op de arbeidsmarkt. Niet de import van kennis, maar structurele investeringen in het onderwijs brengen de kenniseconomie dichterbij." Gewoonlijk doen werkgevers een beroep op de Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV) als het niet lukt om in de EU bepaalde werknemers te vinden. Die wet fungeert nu als ventiel als er spanning is tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en dat kan ook bij de selectie van kenniswerkers, vond FNVbestuurder Heerts. Naar zijn mening stelden de kabinetsplannen de WAV in feite buiten werking. De FNV ziet de kabinetsplannen vooral als liberalisering van een belangrijk deel van de arbeidsmarkt (twintig pro-


cent). Heerts: "Dat is wel heel slecht getimed in tijden van werkeloosheid."

is daarom aangewezen op de reguliere, langdurige procedures.

Weinig inzicht

In de brief aan de Tweede Kamer geeft Verdonk toe dat nog geen enkele kennismigrant daadwerkelijk gebruik heeft kunnen maken van het snelloket. Daartoe moet de IND, de Immigratieen Naturalisatiedienst, eerst afspraken met werkgevers maken. Inmiddels zijn de eerste convenanten gesloten.

VNO-NCW reageerde per omgaande: "Snelloket kenniswerkers juist hard nodig". De werkgeversorganisatie vond de visie van FNV getuigen van weinig inzicht. "Juist bedrijven en universiteiten weten precies welke kennis zij nodig hebben en waar zij die over de hele wereld kunnen vinden. Er moet zo snel mogelijk een snelloket voor kenniswerkers komen", stelde voorzitter Jacques Schraven. Hij liet weten het gloeiend oneens te zijn met de kritiek van de FNV en verklaarde de kabinetsplannen voor een dergelijk loket te steunen. Het stellen van een inkomenseis daarbij - doorn in het oog van de FNV - was juist het meest eenvoudige en bruikbare criterium. En door de grens van het inkomen voor jongere kenniswerkers bovendien nog wat lager te stellen, waren de toegangsmogelijkheden voor jongere kenniswerkers ook gegarandeerd. VNO-NCW wilde nog verder gaan en drong bij het kabinet aan op een regeling voor de partners van kennismigranten. In Frankrijk bestaat een dergelijke regeling al.

Toezegging onvoldoende

Ester de Vreede van advocatenkantoor Van Doorne, die ook in de documentaire van Nova aan het woord kwam, vindt de nieuwe toezeggingen van Verdonk onvoldoende. Zij vertegenwoordigt bedrijven die migranten hebben aangenomen op basis van de belofte van een werkend loket. Het gaat om twintig ingenieurs en IT'ers uit de VS, India en Saoedi-Arabië. Zes Amerikanen zijn in het land maar mogen niet werken. Dat betekent: geen sofi-nummer en geen salaris. En de rest van de groep mag het land niet in. De Vreede heeft daarom een kort geding tegen de Staat in voorbereiding. Ze doet dat op verzoek van haar cliënt, een grote energiemaatschappij.

Moeizaam

In december 2004 meldde het Financieele Dagblad dat ook mét snelloket de toelating van buitenlandse kenniswerkers moeizaam bleef verlopen. Ook Nova maakte gewag van vertraging in de versoepeling van het toelatingsbeleid voor kennismigranten. Het loket, dat de toelatingsprocedure voor buitenlandse kenniswerkers tot twee weken zou moeten bekorten, had op 1 oktober 2004 moeten opengaan. Maar eind december was het nog steeds niet operationeel. Bovendien vonden sommigen het snelloket 'gebakken lucht'; het zou in veel bedrijfssituaties niet of nauwelijks soelaas bieden. Hooguit voor tien procent van de bedrijven zou het snelloket iets kunnen betekenen. Om namelijk voor het snelloket in aanmerking te komen, moet er sprake zijn van een arbeidscontract. Circa negentig procent van de bedrijven werkt echter met gedetacheerden of anderszins ingehuurden en

Reguliere procedure Aanvragen voor de tewerkstelling van mensen uit het buitenland moeten langs het Centrum voor Werk en Inkomen voor een arbeidsmarkttoets. De procedures kunnen met elkaar wel zes maanden in beslag nemen. Het CWI maakt bij tewerkstellingsvergunningen overigens geen onderscheid tussen mensen in loondienst en gedetacheerden. In 2003 gaf het CWI 37.000 tewerkstellingsvergunningen af, waarvan ongeveer 5.000 aan kenniswerkers. <

7



MINDER BEDRIJVEN BIEDEN VERGOEDING KINDEROPVANG

Sociale Raad: aanwezigheidsdiensten gelden niet als werktijd

Veel werkgevers grijpen de nieuwe Wet Kinderopvang aan om hun tegemoetkoming aan de opvang van kinderen te schrappen. Dat blijkt uit een onderzoek van adviesbureau Towers Perrin. "Onder de oude wetgeving blijkt dat 87% van de werkgevers een regeling voor kinderopvang aanbiedt aan werknemers. Onder de nieuwe wetgeving, die op 1 januari is ingegaan, is nog maar 75% bereid een regeling aan te bieden", aldus de onderzoekers. Het onderzoek is gehouden onder 120 bedrijven met vijftig tot meer dan tweeduizend werknemers. Bron: AccountingWEB NL. <

De Raad voor Werkgelegenheid en Sociaal Beleid heeft voor een deel overeenstemming bereikt over een herziening van de zogeheten Arbeidstijdenrichtlijn. De lidstaten zijn het erover eens dat zogeheten aanwezigheidsdiensten (bijvoorbeeld in de gezondheidszorg) niet volledig moeten worden beschouwd als werktijd. Ook vinden de lidstaten dat de compenserende rusttijd pas binnen zeven dagen na de aanwezig-

Reiskostenvergoeding 2005 Net als in 2004 bedraagt de maximale belastingvrije vergoeding van zakelijke kilometers in 2005 € 0,18 per kilometer, ongeacht het vervoermiddel. 8

heidsdienst moet worden opgenomen. De Europese Commissie had een voorstel gedaan voor herziening van de Arbeidstijdenrichtlijn waarin ook herziening van de zogeheten ‘opt out’ is opgenomen. Dit is de mogelijkheid dat in individuele gevallen wordt afgeweken van de maximale werktijd van 48 uur per week. De Raad is hierover verdeeld. Dit betekent dat over de herziening van de Arbeidstijdenrichtlijn als geheel nog geen akkoord is gesloten in de Raad. <

Dit betekent dat de werkgever elke zakelijke kilometer, dus ook elke kilometer voor woon-werkverkeer, tot maximaal € 0,18 belastingvrij kan vergoeden. Woon-werkverkeer is ook zakelijk verkeer. Als een werknemer met het openbaar vervoer reist, kan de werkgever kiezen: er kan maximaal € 0,18 per kilometer worden vergoed, maar ook de werkelijke reiskosten mogen belastingvrij worden vergoed. signalement maart 2005


MODEL-VERZUIMPROTOCOL VOOR HET MKB Wanneer een werkgever te maken krijgt met een zieke werknemer, is dat voor alle betrokkenen lastig. Uiteraard voor de zieke werknemer, maar ook voor de werkgever.

worden vastgelegd in een zogenaamd verzuimprotocol of verzuimreglement. Via de link www.arbo.mkb.nl/verzuimprotocol is dit protocol te downloaden.

Bron: www.arbo.mkb.nl <

Zeker als een werknemer langdurig ziek/arbeidsongeschikt is, kan dat nogal wat geld gaan kosten. Het is dan ook van groot belang om ziekteverzuim in de organisatie te voorkomen en zo ver mogelijk terug te dringen.

Minimum (jeugd)loon per 1 januari 2005 De bruto bedragen van het wettelijk minimumloon en het minimumjeugdloon blijven per 1 januari 2005 ongewijzigd in vergelijking met 1 januari 2004. Dit is het gevolg van het besluit van het kabinet het wettelijk minimumloon in 2005 te bevriezen. De onderstaande bruto bedragen gelden voor heel 2005. Anders dan gebruikelijk volgt er geen halfjaarlijkse aanpassing per 1 juli 2005.

Bij het terugdringen van het verzuim is het van essentieel belang dat werknemers en leidinggevenden handelen conform vooraf opgestelde – en bij alle betrokkenen bekende – regels en richtlijnen. Deze regels en procedures kunnen

Overzicht vermindering administratieve lasten in 2005 Een belangrijk doel van dit kabinet is het met een kwart verminderen van de administratieve lasten voor bedrijven. In april 2004 presenteerde het kabinet de eerste reductieplannen in een brief aan de Tweede Kamer. De eerste maatregelen zijn inmiddels doorgevoerd en vanaf 1 januari 2005 staan er bij verschillende ministeries de nodige verminderingen op stapel. Op de website www.administratievelasten.nl staat een overzicht van de maatregelen die rond 1 januari 2005 ingaan of het afgelopen jaar zijn ingegaan met een toelichting per departement. Bij elkaar leveren deze voorstellen oplopend tot in 2007 een lastensignalement maart 2005

Voor een werknemer van 23 jaar of ouder is het brutominimumloon bij een volledig dienstverband per 1 januari 2005: verlichting op van 18 procent, ofwel 3 miljard euro. Op de site staat naast dit overzicht meer informatie over de reductieplannen van het kabinet, bijvoorbeeld over de aanvullende plannen om uiteindelijk te komen tot een kwart vermindering. Deze aanvullende voorstellen worden in het voorjaar van 2005 naar de Tweede Kamer gestuurd. <

maand • per per • per week • dag

€ 1264,80 € 291,90 € 58,38

De bedragen zijn opgesomd in een persbericht van het ministerie van SZW: www.szw.nl <

9



Nieuwe EU-eisen verpakkingshout

✘

Per 1 maart 2005 stelt de Europese Unie nieuwe eisen aan alle houten verpakkingen. Vanaf die datum moet verpakkingshout, dat via import vanuit andere landen dan Zwitserland de Europese Unie wordt binnengebracht, voldoen aan strengere eisen. In Nederland is de Plantenziektekundige Dienst verantwoordelijk voor het toezicht op naleving van deze EU-regelgeving. Een toelichting op de eisen is te lezen op de internetpagina van het LNVloket van het ministerie van Landbouw Natuur en Visserij: www.hetlnvloket.nl bij het onderwerp Import, export en handel. <

✔

STEUNPUNT ACQUISITIEFRAUDE Steunpunt Acquisitiefraude (SAF) is het landelijke meldpunt voor de bestrijding en aanpak van malafide advertentiebureaus en -uitgeverijen. Elke organisatie die door toedoen van malafide bedrijven is gedupeerd of misleid - te denken valt aan ongewenste advertentiecontracten, vermelding op websites, vermelding in internetgidsen en spooknota’s – kan dat melden bij SAF. Het steunpunt is de opvolger van de vroegere Stichting Eerlijk Zaken Doen. Voor meer informatie: www.fraudemeldpunt.nl <

WAO-premie gaat omlaag De premie die werkgevers betalen om hun werknemers tegen arbeidsongeschiktheid te verzekeren, is per 1 januari 2005 met gemiddeld 0,4 procentpunt gedaald. De ministerraad heeft op voorstel van minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingestemd met een verlaging van de WAO-premies van 7,65 procent naar 7,25 procent, zoals al bij het opstellen van de begroting bekend was. Ten opzichte van de SZW-begroting 2005 vindt een verschuiving plaats tussen de zogeheten gedifferentieerde premie en de basispremie. De basispremie financiert de uitkeringen van alle mensen die langer dan vijf jaar (vanaf 2005 vier jaar) in de WAO zitten. Met de gedifferentieerde premie worden de uitkeringen betaald van de mensen die de laatste vijf jaar (vanaf 2005 vier jaar) in de WAO zijn gekomen. Werkgevers betalen een hogere premie naarmate ze meer WAO'ers hebben. De gedifferentieerde premie valt op advies van het Uitvoeringsinstituut

10

Werknemersverzekeringen 0,45 procentpunt lager uit en komt daarmee op 1,65 procent. Om de lasten voor de werkgevers gelijk te houden, verhoogt het kabinet tegelijk de basispremie met 0,45 procentpunt tot 5,6 procent. Per saldo blijft dus sprake van verlaging van de WAO-premies met in totaal 0,4 procentpunt. Deze premiedaling komt vooral doordat werkgevers vanaf 1 januari 2004 - bij ziekte van hun werknemers - het loon twee jaar in plaats van een jaar moeten doorbetalen. Mensen komen nu pas na twee ziektejaren in aanmerking voor de WAO. Dit leidt tot minder WAO'ers en dus tot lagere uitkeringslasten. Daarnaast draagt de premiedaling bij aan de afbouw van de vermogensoverschotten in de WAO-fondsen. Bron: RVD <



Nieuwe richtlijn voor opslag stoffen: PGS15 In oktober 2004 is bekend geworden dat de nieuwe CPR 15-richtlijn PGS 15 (Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 15) gaat heten. Deze nieuwe PGS 15 voor verpakte gevaarlijke stoffen vervangt dus de CPR 15-1, 15-2 en 15-3 en is in 2005 van kracht geworden.

WETGEVING EN DE GROOTSTE VERANDERINGEN:

Het gebruik van de oude CPR 15 bleek in de afgelopen jaren veel onduidelijkheden op te leveren. Vanuit overheid en bedrijfsleven ontstond de behoefte duidelijkheid te scheppen door de opslag van verpakte stoffen te koppelen aan de vervoerswetgeving (ADR, Accord Européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route). Door deze verandering vallen bepaalde categorieën gevaarlijke stoffen die in de CPR 15richtlijnen waren uitgezonderd, nu wél binnen de werkingsfeer.

RISICOBEHEERSING:

Afhankelijk van de opgeslagen hoeveelheden gevaarlijke stoffen dienen de specifieke risico’s die verbonden zijn aan de opslag van de gevaarlijke stoffen te worden geïdentificeerd, geïnventariseerd en geëvalueerd. Afhankelijk van de hoeveelheid opgeslagen stof worden risicoscenario’s opgesteld in het kader van de aanvullende risico-inventarisatie en –evaluatie (ARI&E) of het Besluit risico’s zware ongevallen 1999.


EEN AANTAL BELANGRIJKE VERANDERINGEN ZIJN:

• ADR-classificatie in plaats van WmS, met als uitzondering hierop de CMR stoffen (carcinogene, mutagene en reprotoxische). • De ondergrens van het toepassingsgebied van de richtlijn is verhoogd. • De opslag van gasflessen en cilinders zijn in de richtlijn PGS 15 opgenomen. • De richtlijn gaat vallen binnen de werkingssfeer van de Wet milieubeheer, Arbeidsomstandighedenwet- en regelgeving en het Bouwbesluit. • Integratie van de ATEX 95 en ATEX 137 richtlijn. • De compartimenteringsvoorschriften zijn aangepast. • Aansluiting naar de NRB (Nederlandse Richtlijn Bodembescherming).

TOEPASSING VAN DE NIEUWE RICHTLIJN PGS 15:

De richtlijn PGS 15 is van toepassing bij het verlenen van vergunningen voor nieuwe opslagen. Dat betekent dus wanneer de huidige opslag in zijn geheel voldoet aan de CPR 15, deze opslag als de stand der techniek kan worden beschouwd. Echter, de brandbeveiligingsinstallatie dient wel volledig geschikt te zijn voor de opgeslagen gevaarlijke stoffen, anders moeten de vergunningen worden geactualiseerd. Bron: DHV <

11


■ CONJUNCTUUR

Herstel blijft bescheiden Het herstel van de economie zet in een bescheiden tempo door. De economische groei in het derde kwartaal van 2004 bedroeg 1,5 procent. Het is de hoogste groei in drie jaar. De export bleef de drijvende kracht achter het economisch herstel in ons land. De consumptie van huishoudens, de investeringen in vaste activa en de consumptie van de overheid lieten in het derde kwartaal een lichte groei zien in vergelijking met een jaar eerder. De industriële productie is in de periode oktober–november 2004, na correctie voor prijzen, werkdagen en seizoeninvloeden, onveranderd gebleven ten opzichte van de periode augustus– september 2004. Net als in voorgaande maanden was ook in november de voor werkdagen gecorrigeerde volumegroei van de goederenuitvoer hoog. De toename bedroeg 10 procent.

De consumptiegroei stagneerde in oktober en november. De stemming onder consumenten is in januari 2005 licht verbeterd. De consumenten zijn minder negatief geworden over de toekomstige economische ontwikkeling en over hun eigen financiën. Ondernemers in de industrie waren na het dieptepunt medio 2003 een tijd

Bruto binnenlands product %-volumemutaties 5

1,5

4

1,2

3

0,9

2

0,6

1

0,3

0

0,0

-1

-0,3

-2

-0,6

-3

2000

2001

2002

2003

T.o.v. zelfde kwartaal vorig jaar (linkeras) T.o.v. vorige kwartaal seizoensgecorrigeerd (rechteras)

12

Werkloosheid, seizoengecorrigeerd

2004

-0,9

lang voortdurend optimistischer geworden, maar de laatste maanden van 2004 is hun vertrouwen in de toekomst afgenomen. De industriële afzet- en verbruiksprijzen daalden van oktober op november voor het eerst in vijf maanden. De inflatie is in december met 0,1 procentpunt teruggelopen, naar 1,2 procent. De rente is in december met 0,2 procentpunt gedaald naar gemiddeld 3,1 procent en bereikte in december het laagste niveau van 2004. De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt wijzen nog niet op een duidelijke verbetering. De voor seizoeninvloeden gecorrigeerde werkloosheid steeg in het laatste kwartaal van 2004. De werkgelegenheid is in het derde kwartaal gekrompen, maar de daling is iets minder dan in de beide voorafgaande kwartalen. Het aantal vacatures is in het derde kwartaal iets gestegen. De arbeidsproductiviteit in het derde kwartaal is toegenomen. Deze stijging is veel groter dan in de drie voorgaande jaren. Bron: CBS <


-2 -3

2000

2001

2002

2003

2004

T.o.v. zelfde kwartaal vorig jaar (linkeras) T.o.v. vorige kwartaal seizoensgecorrigeerd (rechteras)

■ CONJUNCTUUR

markt hebben de ondernemers minder orders binnengehaald dan in oktober. De orderportefeuille uitgedrukt in maanden werk is teruggelopen. Het oordeel over de orderontvangst veranderde niet. Een op de zes ondernemers verwacht de personeelsomvang in de komende maanden te verminderen, terwijl maar een op de vijfentwintig juist van plan is personeel aan te trekken. Bijna een kwart van de ondernemers verwacht 2 0 0 2 verkoopprijzen. 2003 2004 hogere Bron: CBS <

Producentenvertrouwen in december opnieuw lager Werkloosheid, seizoengecorrigeerd In december 2004 is het producentenvertrouwen in de industrie uitgekomen op -0,7.

x 1000

Dit is ruim 1 punt lager dan in november. Ook in november 2004 was sprake van een daling. Ondernemers in de industrie waren na het dieptepunt medio 2003 een tijd lang voortdurend optimistischer gestemd, maar de laatste maanden neemt hun vertrouwen in de toekomst weer af.

De pessimistischer kijk op 500de verwachte productie in de komende 450drie maanden is de oorzaak van de daling 400 van het producentenvertrouwen.350 De producenten van zowel consumptie300 als investe250 nu een ringsgoederen verwachten productiedaling, terwijl 200 zij de afgelopen 2001 maanden nog een stijging verwachtten. De ondernemers zijn een fractie negatiever over hun voorraden. De orderposiProducentenvertrouwen tie wordt iets beter beoordeeld. Saldo % positieve en negatieve antwoorden

Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: de verwachte productie in de komende drie maanden, het oordeel van de ondernemers over de voorraden gereed product en het oordeel over de orderpositie.

Van oktober op november 2004 is de ontvangst van opdrachten teruggelopen. Zowel op de binnenlandse als de buitenlandse

6 3 0 -3 -6 -9 -12

2001

2002

2003

2004


De werkloosheid liet in 2004 een wismannen ongeveer 20 procent. Naar 1,5 selend beeld zien. Aanvankelijk zette leeftijd bezien liep de werkloosheid Uitvoer lijn goederen van de werkloosheid de stijgende onder 45-64-jarigen met een stijging 4 1,2 2002 en 2003 voort. Halverwege het van 34 procent het snelst op. Onder de 20 3 jaar liep de werkloosheid terug en 0,9 15-24-jarigen waren er 23 procent De2 werkloosheid is in de vertoonde lichte tekenen15van herstel. meer werklozen dan een jaar eerder. 0,6 laatste drie maanden van Vanaf het derde kwartaal is de werkDe werkloosheid onder de 25-44-jari10 0,3 1 2004 opgelopen. loosheid weer geleidelijk toegenomen. gen steeg met 15 procent relatief het 5 0,0 minst hard. 0 Na correctie voor seizoeninvloeden In 2004 waren er gemiddeld 479 duizend 0 -0,3 -1 mensen werkloos. Dit is 6,4 procent Toelichting op werkloosheid in het kwam de werkloosheid 2,7 procent -0,6 -5 -2 kompas: van de totale beroepsbevolking. hoger uit dan in de periode septem• Dit onderdeel van het kompas De werkloosheid onder vrouwen was ber–november 2004. Er waren 473 -10 -0,9 -3 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4 2 0 0 1 200 2 2003 geeft de werkloze beroepsbevol7,3 procent en onder mannen 5,7 duizend werklozen. king (voor seizoengecorrigeerde) procent. Verder was de werkloosheid T.o.v. zelfde kwartaal vorig jaar (linkeras) Oorspronkelijk weer. Het Werkdaggecorrigeerd Dat komt overeen met 6,3 procent van aantal is een voortonder jongeren verreweg het hoogst. T.o.v. vorige kwartaal seizoensgecorrigeerd (rechteras) de Nederlandse beroepsbevolking. In schrijdend driemaandgemiddelden, Van de 15-24-jarigen was 13,3 procent het laatste kwartaal van 2003 was dit opgenomen onder de middelste werkloos. percentage 5,5 procent. maand. Ten opzichte van 2003 lag de werk• De werkloze beroepsbevolking is loosheid in het een indicator voor de ontwikkelinafgelopen jaar Werkloosheid, seizoengecorrigeerd gen op de arbeidsmarkt. Een 83 duizend hoger. x 1000 dalende werkloosheid is doorgaans De werkloosheid 500 het spiegelbeeld van een groei steeg bij zowel 450 van de werkgelegenheid. Daarom: mannen als vrou400 des te hoger de werkloosheid, wen en in alle 350 des te slechter en des te meer leeftijdsgroepen. 300 naar het centrum van de grafiek. Bij vrouwen was 250 de toename bijna 200 Bron: CBS < 23 procent en bij 2001 2002 2003 2004

Werkloosheid loopt op

signalement maart 2005 Producentenvertrouwen

Saldo % positieve en negatieve antwoorden

13

2004


■ CONJUNCTUUR


1,5

4

1,2

Uitvoer goederen hoger in november 2004 3

0,9

2

0,6

1

0,3

0

0,0

De waarde van de uitvoer in november 2004 was -1 18 procent hoger dan een jaar -2eerder -3

2000

-0,3 -0,6 -0,9 2 0 0 2 Ongeveer2 040 0 3procent van 2 0deze 0 4 waarde

2001

kwam voor rekening van de invoer

T.o.v. zelfde kwartaal vorig jaar (linkeras) van machines en transportmiddelen. T.o.v. vorige kwartaal seizoensgecorrigeerd (rechteras) De bijdrage van de chemische producten

was 13 procent en die van voedsel en dranken 10 procent. Het aandeel van grondstoffen en minerale brandstoffen, en andere industriële producten was Werkloosheid, seizoengecorrigeerd respectievelijk 15 en 22 procent. x 1000 Toelichting uitvoer in het kompas:

500 450 400 350 300 250 200

De uitvoerprijzen waren iets hoger dan in november 2003. Verder telde november in 2004 twee werkdagen meer dan in 2003. Na een globale correctie voor prijzen en werkdagen was het uitvoervolume 10 procent groter. De volumetoename in november ligt daarmee in dezelfde orde van grootte als die in september en oktober. In november werd ook fors meer ingevoerd dan een jaar eerder. Net als de uitvoerprijzen lagen ook de invoerprijzen hoger. De groei van het invoervolume kwam uit op 16 procent. Net als de uitvoer laat ook de invoer een duidelijk herstel zien. De stijgingspercentages van het invoervolume bleven in de eerste drie kwartalen van 2004 iets achter bij die van het uitvoervolume. In november 2004 bedroeg de waarde van de goederenuitvoer 23,4 miljard euro. Ongeveer eenderde van de exportwaarde werd gerealiseerd door de uitvoer van machines en transport-

14

• Dit onderdeel van het kompas geeft de voor werkdagen gecorrigeerde volumestijging van de uitvoer van goederen ten opzichte van een jaar eerder. Hiervoor is de waarde van 2001 2002 2003 2 de 0 0 4goederenuitvoer voor prijsveranderingen gecorrigeerd met behulp van de producentenprijzen van de afzet naar het buitenland en vervolgens voor werkdagProducentenvertrouwen middelen. Zowel de uitvoer van voedsel effecten gecorrigeerd. enSaldo dranken als die en vannegatieve grondstoffen en % positieve antwoorden • Omvat naast de uitvoer van Nederbrandstoffen droeg bijna 15 minerale 6 lands fabrikaat ook wederuitvoer. procent bij aan de totale exportwaarde. 3 Dit zijn ingevoerde producten die De 0bijdrage van chemische producten Nederland weer verlaten nadat was -3 17 procent. Het resterende deel ze hooguit een kleine bewerking -6 de exportwaarde ten slotte kwam van hebben ondergaan. -9 rekening van andere industriële voor • Des te hoger de uitvoertoename, -12 producten. des2 te en des te meer naar 2001 2002 2003 0 0beter 4 de buitenrand van de grafiek. De invoerwaarde kwam in november 2004 uit op 20,9 miljard euro. Bron: CBS <

Uitvoer goederen 20 15 10 5 0 -5 -10 2001 Oorspronkelijk

2002

2003

2004

Werkdaggecorrigeerd



■ FEDERATIEF

Presentatie-/mediatraining Tineke Verburg Het gebeurt snel: een vakjournalist, aan de telefoon of op de beurs, legt u iets in de mond. Iemand van een plaatselijke, regionale of landelijke krant ontlokt u een uitspraak of maakt u boos. Opeens staat iemand met een camera voor uw neus en u trekt een ‘schrikgezicht’.

voor bestuursleden en medewerkers van het FHI-bureau. Daarnaast wordt voor de leden van FHI op 1 maart a.s. een workshop presentatie- en interviewtechnieken georganiseerd (aanvang 13.30 uur) op het kantoor van FHI. De deelnamekosten bedragen € 175,-. Aan deze workshop kunnen maximaal 25 personen deelnemen. De officiële uitnodiging heeft u waarschijnlijk inmiddels al ontvangen!

U kunt voorkomen dat het fout gaat… althans, het risico minimaliseren. Bekende televisiepersoonlijkheid Tineke Verburg en professionals die haar terzijde staan helpen u op weg.

Indien gewenst is het mogelijk om na deze workshop een vervolgtraining (duur: 1 dag) te volgen, individueel, of in groepen van 3 tot 6 deelnemers.

Na uitvoerige gesprekken zijn afspraken gemaakt over – in eerste instantie - de organisatie van een aantal trainingen

Voor meer informatie: www.tinekeverburg.nl; en FHI, Kees Groeneveld/Marina van den Berg <

Pas op voor mogelijke fraude met (mobiele) telefoonnummers!

Overwin uw cameravrees!

Laat u niet verleiden tot uitspraken die uw business schaden!

OVERZICHT INTERNATIONALE BEURZEN Electronics & Automation 2005, (www.eabeurs.nl) Jaarbeurs Utrecht, 9 t/m 11 maart 2005 Laborama, (www.laborama.be) Louvain-la Neuve, Tennis Club du Parc, 8 maart 2005, Antwerpen Expo, 15 maart 2005

Bij FHI is gemeld dat ondernemers door de firma NBS (Nationale Bezorg Service) zijn benaderd met een dubieuze boodschap. De werkwijze is als volgt: er wordt een faxbericht achtergelaten bij ondernemers door NBS, waarin wordt gedaan alsof er een pakketje is aangeboden. Aangezien er niemand was om het pakketje in ontvangst te nemen, wordt

16

er verzocht een telefoonnummer te bellen en een code in te toetsen, zodat er alsnog een afspraak kan worden gemaakt. Alle berichten blijken dezelfde in te toetsen code te geven (6002 88). Het is op dit moment onduidelijk welke gevolgen dit kan hebben, bijvoorbeeld wanneer dit met een mobiele telefoon wordt gedaan. FHI adviseert dringend om niet in te gaan op de boodschap van NBS. <

Interkama 2005, (www.interkama.de) Hannover Messe, 11 t/m 15 april 2005 Ilmac 2005, (www.ilmac.ch) Basel Exhibition, 24 t/m 27 mei 2005 RICH-MAC 2005, (www.bias-net.com) Milaan, 4 t/m 7 oktober 2005 Biotech Forum + Scanlab (www.biotechforum.org) Stockholm 11 t/m 13 oktober 2005 BioTechnica, www.biotechnica.de) Hannover,18 t/m 20 oktober 2005


■ FEDERATIEF

FHI HRM Groep ‘Handreikingen aan personeelsmanagement’

Update RAO Veel FHI-lidbedrijven zijn niet gebonden aan een (algemeen verbindend verklaarde) CAO. Om bedrijven een houvast te geven voor de invulling van arbeidsvoorwaarden, is in 2002 de Raam Arbeidsvoorwaarden Overeenkomst (RAO) opgesteld. De RAO wordt aangepast aan de huidige geldige weten regelgeving.

De groep van Human Resource Managers binnen FHI helpt FHI-leden met handreikingen bij alle zaken die met personeelsmanagement te maken hebben. De RAO wordt geüpdatet en er wordt gewerkt aan een digitale branchegerichte risicoinventarisatie en -evaluatie. In samenwerking met ArboNed werkt FHI aan een digitale risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) voor FHI-bedrijven. De huidige ‘Handleiding en Checklist RI&E voor FHI’ is in 1999 opgesteld door ArboNed op basis van de toen geldende (wettelijke) criteria en wensen van FHI. Inmiddels is er een aantal wetswijzigingen gekomen, waarin het huidige instrument onvoldoende voorziet. Om de kwaliteit van de risicoinventarisatie en -evaluatie te garan-

FHI-G

deren, is in de wet voorgeschreven dat ondersteuning van een gecertificeerde Arbodienst moet worden ingeroepen bij de uitvoering en/of toetsing van de RI&E. De gedigitaliseerde RI&E voor FHI-leden biedt een aantal belangrijke voordelen: • Bij de in samenspraak ontwikkelde branchegerichte RI&E stelt ArboNed een aantrekkelijk aanbod samen voor begeleiding en toetsing. Door het bijwonen van een workshop in combinatie met een schriftelijke toets vervalt de verplichting van een toets inclusief bedrijfsbezoek. • Bij een branchegerichte RI&E herkent een bedrijf zich in de vraagstelling wat de motivatie voor het opstellen van de RI&E ten goede komt en ergernis voorkomt.

lftournament

25 augustus 2005 Na het succes in 2004 is het van belang dat 25 augustus 2005 NU al in de agenda’s wordt vastgelegd. Met een maximum aantal wedstrijddeelnemers van 84 en 60 clinic’ers én de ervaring dat de inschrijvingslijsten snel vollopen, is het zaak snel te reageren. De inschrijvingen zijn nog niet geopend maar houdt uw post medio


april in de gaten! Joost Timmerman is de man die als winnaar van 2004 verslagen dient te worden. Met een score van 37 stablefordpunten op basis van 3 4 handicap werd Timmerman in Veldhoven winnaar van de wisselbeker. Daarnaast is er dit jaar weer een ‘kweekvijver’, de clinic voor beginners en een ‘master’clinic voor geoefenden, maar zonder

In de RAO zijn minimum uitgangspunten opgenomen voor het formuleren van het arbeidsvoorwaardenbeleid voor bij FHI aangesloten ondernemingen. Een belangrijk onderdeel van dit raamwerk vormt een weergave van de arbeidsvoorwaardelijke regelingen zoals die nu binnen de verschillende FHI-branches worden gehanteerd.<

• De digitale vorm geeft veel gebruikersgemak waardoor de ondernemer de nodige tijd bespaart bij het invullen. • Het instrument is een prima hulpmiddel voor de medewerker die op basis van de te verwachten wijzigingen in de Arbo-wet vanaf 2005 belast wordt met een aantal preventieve Arbo-taken. Over de voortgang van het project wordt u op de hoogte gehouden. Meer informatie is verkrijgbaar bij Andreas Meijer, tel: 033-4657507. <

golfvaardigheidsbewijs. Let wel, ook voor de clinic’ers is er veel eer te behalen en vele van de clinic’ers uit voorgaande jaren zijn inmiddels ‘volleerde’ golfers! Om de kosten voor deelname beperkt te houden, is in navolging op het succes van 2004 de mogelijkheid voor leden en leveranciers om het evenement te sponsoren. Hebt u interesse in een vorm van sponsoring, laat dit dan weten aan het bureau van FHI, Renée Boerma, tel: (033) 465 75 07. <

17


■ FEDERATIEF

AFGEDANKTE ELEKTRISCHE EN ELEKTRONISCHE APPARATUUR (AEEA) Vorig jaar is de FHI-exportgroep opgestart. Najaar 2004 kwamen de bedrijven die deelnemen in deze groep voor de derde keer bijelkaar. Gastoptredens waren er van de heer Herman Lamerts van ABN AMRO, die een presentatie hield over internationale betalingsvormen. Mevrouw Frannie Flintermann van Fenedex lichtte toe wat Fenedex is en welke activiteiten deze organisatie ontplooit. De FHI-exportgroep is vorig jaar in het leven geroepen en houdt zich bezig met exportbevorderende activiteiten. Om de wensen en behoeften van de leden op het gebied van export in kaart te brengen, werd een enquête gehouden. Uit de resultaten bleek dat er behoefte bestaat aan gerichte handelsmissies, workshops over export en collectieven op buitenlandse beurzen. Fenedex

Mevrouw Flinterman, werkzaam als manager dienstencentrum bij Fenedex, gaf een presentatie over de activiteiten en werkwijze van Fenedex. Fenedex kan als particuliere ledenorganisatie van en voor het internationale bedrijfsleven de FHI-exportgroep ondersteunen bij activiteiten. Internationale betalingsvormen

Herman Lamberts van de ABN AMRO gaf een presentatie over de verschillende internationale betalingsvormen, de valkuilen en de kansen voor ondernemers. Meer in het bijzonder kwamen de werking van het documentair incasso, documentair krediet en blanco betalingen aan bod. De presentaties van ABN AMRO en Fenedex zijn opvraagbaar bij het FHI-bureau (mevrouw L. Kamp, [email protected] en tel.: 033-4657507). Aanmelden als lid/deelnemer in de exportgroep kan ook bij haar of bij Andreas Meijer. <

18

In de afgelopen periode heeft FHI haar leden via het Signalement alsmede via diverse nieuwsbrieven geïnformeerd over het Besluit en de Regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur, op grond waarvan producenten en importeurs vanaf 13 augustus 2005 verantwoordelijk zijn voor de inzameling en verwerking van afgedankte elektr(on)ische apparaten die zij vanaf die datum op de markt hebben gebracht en de financiering daarvan. FHI heeft recent de Stichting Recycling Technologische Apparatuur (RTA) opgericht met als doel het organiseren van het inzamelen en verwerken van de onder de nieuwe regelgeving vallende apparatuur. Door een collectieve aanpak kunnen de kosten en inspanningen voor individuele bedrijven worden beperkt. Het voornemen is om de financiering van de inzameling en verwerking in de

Oprichting Dutch Trade Board Het ministerie van Economische Zaken, het georganiseerd bedrijfsleven, de Kamers van Koophandel en de financiële sector hebben samen de Dutch Trade Board opgericht. De doelstelling van deze raad is het versterken van de positie en de concurrentiekracht van Nederlandse ondernemingen in het buitenland.

toekomst tot stand te laten komen via een landelijk in te voeren verwijderingsbijdrage per elektr(on)isch apparaat. Een dergelijke verwijderingsbijdrage bestaat al langer in de consumentenbranche. Momenteel wordt gewerkt aan een systematiek om de hoogte van de verwijderingsbijdrage in de verschillende FHI-branches te kunnen bepalen. Bedrijven kunnen zich kosteloos aanmelden als potentiële deelnemer van het collectief branchesysteem bij de Stichting RTA via de website van FHI, www.fhi.nl/fhi/bea/. Voor meer informatie, zie: www.fhi.nl/fhi/bea/ en www.vrom.nl (onder 'Afval'; 'elektr(on)ische apparatuur'). <

Aanleiding voor de oprichting van de Dutch Trade Board is de sterke afhankelijkheid van het Nederlandse bedrijfsleven van buitenlandse markten. Door de verhevigde mondiale concurrentie volgen internationale trends en nieuwe ontwikkelingen elkaar steeds sneller op. Nederland moet hier scherp en adequaat op inspelen. Maar er zijn zoveel organisaties die op het terrein van handelsbevordering ondersteuning kunnen bieden, dat ondernemers hun weg naar het buitenland niet goed kunnen vinden en vice versa. Er bestaat geen herkenbare en overzichtelijke structuur. De Dutch Trade Board gaat hierin verandering brengen. De DTB opereert in het buitenland onder de vlag van Holland Imago en in het binnenland via het publieksprivate portal www.internationaalondernemen.nl Bron: Persbericht Economische Zaken in samenwerking met georganiseerd bedrijfsleven, 16 november 2004

<


GEÏNTEGREERDE COMMUNICATIE: GEEN VER-VAN-M’N-BED-SHOW Geurt Kok, directeur MUNTZ Marketing Communication Group:

‘Communicatie is het laatste waar een ondernemer op moet bezuinigen.’ Veel ondernemers hebben communicatie hoog op het prioriteitenlijstje staan voor het nieuwe jaar. Na de afgelopen jaren weinig aandacht gegeven te hebben aan communicatie, wordt het hoog tijd om het beleid eens aan te pakken. En dan liefst ook meteen goed en grondig, de concurrentie zit immers ook niet stil. “Geïntegreerde communicatie is de manier om een krachtige inhaalslag te maken,” aldus Geurt Kok, directeur van de MUNTZ Marketing Communication Group en in die functie al jarenlang bezig met geïntegreerde communicatie. Er zijn nogal wat ondernemers die tot op heden nogal ‘ad hoc’ met communicatie bezig zijn geweest. Met als gevolg dat bijvoorbeeld hun visitekaartjes maar weinig gemeen hebben met hun website en dat hun mailing een heel ander verhaal vertelt dan hun corporate brochure. Geurt Kok: “Dat is niet alleen heel verwarrend voor klanten, het is ook volkomen onnodig. Ondernemers denken dat ze zo goedkoper uit zijn, terwijl juist het tegendeel waar is. Door te zorgen dat communicatiemiddelen naadloos op elkaar aansluiten, boek je in de eerste plaats schaalvoordeel, maar haal je bovenal veel meer rendement uit je communicatie. En daar doe je het tenslotte voor. Communicatie-middelen zullen elkaar onderling alleen maar versterken in plaats van tegenspreken. Je vertelt een helder, eenduidig verhaal aan je klanten, zodat ze precies weten waarom ze bij jou moeten zijn en niet bij de concurrent. Bovendien ben je als ondernemer ook nog eens veel minder tijd kwijt als je alle communicatie aan één en dezelfde partij uitbesteedt. En je eigen tijd is tenslotte ook geld...” Geïntegreerd communiceren is meer dan zorgen dat overal het zelfde logo onder staat. Dat kan immers iedereen. Geurt Kok: “Bij MUNTZ werken we met multispecialisten. Onze mensen signalement maart 2005

hebben hun wortels in de meest uiteenlopende takken van het communicatievak: thema-communicatie, below the line, direct marketing, sales promotion, nieuwe media, grafische vormgeving, enzovoort. Omdat het voor hen dagelijkse praktijk is om buiten de grenzen van het eigen vakgebied te kijken, kunnen we als MUNTZ een bijzonder effectieve ‘krachtenbundeling’ van al die communicatiedisciplines bieden. Elke klant krijgt zo een optimaal op zijn situatie afgestemd advies tot in de kleinste details, waarbij we niets aan het toeval overlaten. Dat is onze kracht en ook die van Revenew, onze internet-tak die het de afgelopen jaren erg goed gedaan heeft, geheel tegen de markt-beweging in. Dat laatste bewijst overigens maar weer eens dat geïntegreerde communicatie de toekomst heeft.”

De MUNTZ Marketing Communication Group bestaat uit twee vestigingen (Amersfoort en Apeldoorn) en een multimedia- en internetbureau, genaamd Revenew. Kijk voor meer informatie op www.muntz.nl of www.revenew.nl

19


■ FEDERATIEF

‘Verkopers, een offerte is geen formaliteit! U moet er mee scoren!’ Column Freek Rooze Ik verbaas me er elke keer weer over. Verkopers doen eerst verschrikkelijk hun best om ergens ‘binnen’ te komen. Vervolgens doen ze er alles aan om de klant ervan te overtuigen dat hun oplossingen de voorkeur van die klant zouden moeten krijgen. En als de klant dan uiteindelijk een voorstel op papier wenst te zien, ontvangt hij een kort briefje met wat standaardtekst, de besproken productopsommingen, prijzen en soms zelfs een hele rits lever-, betaal- en verkoopvoorwaarden. Als klap op de vuurpijl eindigt de offerte dan ook nog met de regel dat “we met belangstelling uitkijken naar uw reactie”. Waar is nu ineens dat inspirerende verkoopenthousiasme gebleven? Waaruit blijkt dat de voorgestelde oplossing inderdaad de voorkeur van de klant verdient? Waarom wordt de klant nu zelf gevraagd te reageren in plaats van het initiatief bij de verkopende partij te laten? Wanneer u voor een prospect een offerte gaat maken, bedenk dan dat dit een communicatie-instrument is en niet een opsomming van productcodes, enkele specificaties en een prijs. Ook met een offerte moet u kunnen scoren! Een offerte is dus niet simpel een formaliteit. Een offerte dient op de persoon en op ‘de probleemsituatie’ te worden geschreven. Vanuit het oogpunt van de klant is diens situatie immers uniek. Als wij het hebben over een echte offerte, dan is dat een voorstel waarin wordt verwoord wat de klant wil, wat het aanbod is, wat het zakelijk gezien voor de klant betekent en wat daar in geld tegenover moet staan. Het is een stuk waarop de klant een koopbeslissing kan nemen. Daarom moet er zeer serieus worden 20

omgegaan met deze papieren presentatie. Bedenk daarbij dat in veel gevallen de offerte door meer dan een persoon wordt gelezen. Vaak zijn dat mensen die niet bij de besprekingen aanwezig zijn geweest. Voor hen moet de probleemstelling en de geboden oplossing ook aanspreken. Dus is een standaardofferte uit den boze. Wie een standaardofferte stuurt, denkt aan het gemak en de besparing in tijd die dat voor de verkopende organisatie met zich meebrengt. Maar daarmee is men dus niet klantgericht bezig! Elke offerte is bovendien een extra kans om aan te tonen waarom de klant juist voor uw bedrijf moet kiezen. Wat vindt de klant belangrijk en hoe ziet hij dat in de oplossing terug? Wat is er bijzonder aan de geboden oplossing en wat heeft de klant eraan? Welke belangrijke voordelen kan de klant er nog meer in terugvinden? Het is belangrijk om dit soort zaken kort en bondig weer te geven. Gebruik daarbij geen oubollige zinnen die vrijwel iedereen gebruikt, maar wees onderscheidend, helder en gebruik door de klant gebezigde woorden. Dat maakt de boodschap makkelijker

herkenbaar en te accepteren. Net als bij reclame geldt ook hier, dat hoe vaker we onze boodschap op een aansprekende manier herhalen, hoe meer ze blijft hangen en hoe meer de klant er vertrouwd mee raakt. Als u de hieronder vermelde punten in acht neemt, zullen uw offertes klantgerichter en duidelijker zijn. Ze zullen meer aanspreken en – het belangrijkste – ze zullen u helpen meer te verkopen. < Breng structuur aan in de gehele offerte. Ook bij offertes geldt dat u eerst de waarde van de oplossing moet opvoeren en daarna pas de consequenties moet weergeven. Een offerte bestaat daarom uit drie onderscheidende stukken: een voorbrief, de aanbieding en de voorwaarden. < Breng structuur aan in uw voorbrief. Gebruik hiervoor de PPPP formule (Picture, Promise, Prove en Push). U schetst eerst de door de klant en u besproken situatie, geeft vervolgens uw oplossing aan, beschrijft dan wat die oplossing voor deze klant betekent en doet als laatste een voorstel voor de volgende stap. < Wees persoonlijk, maar tutoyeer signalement maart 2005

■ FEDERATIEF

niet. Elke verdenking van ‘vriendjespolitiek’ is dodelijk voor de opdracht als de offerte ook wordt gelezen door collega’s en/of superieuren. < De voorbrief is vlot en prettig leesbaar, helder in taal en bevat geen standaardzinnen. Ze bevat geen vette letters, onderstrepingen of cursief gedrukte woorden. Een offerte is geen reclamefolder. Ze bevat ook geen taalfouten. Als u daarin al slordig bent, hoe zit het dan met de rest? Ze bevat niet het woord ‘vrijblijvend’. Vrijblijvendheid maakt de offerte minder serieus. < De voorbrief is afgestemd op de wensen van de klant en vermeldt de voordelen die de klant bij acceptatie zal krijgen. Ze is zo geschreven, dat ze uitgaat van een positief eindresultaat zonder te pushen. In de voorbrief laat u het initiatief voor opvolging aan de verkoper over, indien de klant niet zelf eerst reageert. Vermeldt dus in de brief de datum waarop u denkt op te volgen en noteer deze meteen in de agenda. Houdt u stipt aan deze afspraak. < De aanbieding vermeldt kort de belangrijkste specificaties van de producten en de prijs. Nog beter is

het om heel kort aan te geven wat elk belangrijk item voor de klant doet. Uitgebreide technische uitleg en informatie kunt u beter in bijlagen zetten. Verwijs dan in de offertebrief hiernaar. < Geef in het overzicht de standaard prijzen. Pakketkortingen en staffelkortingen onderaan de offerte vermelden. Geef een totaalprijs alleen als het om een totaalpakket gaat. Vermeld onder aan de aanbieding dat deze een geheel vormt met de voorwaarden. Alleen als uw aanbieding zeer kort is, kunt u de voorwaarden eronder vermelden, zodat het geheel op een pagina past. < Voorwaarden als levertijden, koersfluctuaties, aflevercondities, geldigheid enzovoorts, komen overzichtelijk helemaal achteraan in het derde deel. < Biedt in een offerte zo min mogelijk alternatieven aan. Dat kan de klant aan het twijfelen brengen over wat voor hem de beste oplossing is. Als een concurrent dan een aanbieding maakt die doet voorkomen of deze wel precies op maat is, dan zou de keuze wel eens hier op kunnen vallen. Het is beter om in het voor-

traject zo ver door te vragen, dat u alternatieven kunt uitsluiten. Bel de klant desnoods op voordat u aan de offerte begint. Moet u om de een of andere reden wel alternatieven aanbieden, ga dan uit van het goedkoopste alternatief en biedt een duurdere mogelijkheid als meerprijs aan. Accessoires kunt u ook als meerprijs aanbieden. Het punt is dat u de klant duidelijk moet maken dat de aangeboden basisoplossing voldoet en door u wordt geadviseerd. Als de klant zelf meer mogelijkheden of betere specificaties wil, dan staat er ook een hogere prijs tegenover. Omdat het maken van een goede, klantgerichte offerte tijd kost, zou u eraan kunnen denken om voortaan alleen offertes te sturen als de klant hier ook werkelijk een koopbeslissing op denkt te nemen. Als dit niet zo is, geef dan prijzen mondeling of per email door en noem het prijsopgaven. Dat kost minder tijd. Bewaar de echte, serieuze offertes alleen voor het laatste, beslissende stadium. Daarmee verhoogt u de waarde ervan voor uw klant én voor uzelf. <

VERGADERFACILITEITEN BIJ FHI TE AMERSFOORT Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe kosten gebruik te maken van vergaderfaciliteiten. U kunt gebruik maken van vergaderzalen met koffie, thee en frisdrank. Voor de kosten: zie schema. Interesse? Neem dan contact op met de managementassistente van uw branche. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn. Industriële Elektronica Renée Boerma, tel: (033) 465 75 07 Industriële Automatisering Sandra van Dusschoten, tel: (033) 465 75 07 Laboratorium Technologie Liesbeth kamp, tel: (033) 465 10 63 Medische Technologie Liesbeth Kamp, tel: (033) 465 10 63


Aantal Personen 01-10 10-20 meer dan 20

Zaalhuur* € 95,00 € 138,00 € 230,00

Borrel 01-10 10-20 20-30 meer dan 30 Lunch Bittergarnituur Beamer

Kosten € 23,50 € 47,00 € 70,00 € 93,50 Conform factuur cateraar Conform factuur cateraar € 100,00 per dagdeel

* per dagdeel (incl. koffie/thee/frisdrank/overheadprojector) <

21


■ FEDERATIEF

Forschung durch Technik FHI-leden worden actiever met Jet-Net Na de eerste stappen op het Jet-Net pad door Yokogawa is het even rustig geweest. Dat FHI-leden de interesse van de jeugd in techniek van belang vinden is echter weer gebleken in de afgelopen maanden. Een aantal voorbeelden spreekt voor zich. Jet-Net organiseert eens per jaar een Career Day voor scholieren. Circa 500 scholieren en hun begeleiders bezoeken het Evoluon in Eindhoven, waar afgelopen november 30 bedrijven zich presenteerden. Leuke aspecten van technologie worden door de exposanten in een toegankelijke vorm gegoten. Als dan ook nog een presentatie wordt gegeven door astronaut André Kuipers, dan weet je één ding zeker: er is voldoende inspiratie om techniek te kiezen. Voor National Instruments waren er voldoende redenen om zich de week na HET Instrument ook op dit evenement te presenteren. Yokogawa had een vak-oriënterende excursie georganiseerd voor het Corlaer College uit Nijkerk. De tweede school die via Jet-Net bij FHI betrokken is, het Dr. Knippenberg College uit Helmond, kwam eind 2004 met het plan om vakken rond het thema ‘water’ te organiseren. ABB was direct enthousiast om delen van het programma met de school te bespreken, zodat een invulling vanuit het bedrijf verzorgd zou kunnen worden. Het programma geeft meer ruimte voor FHI-leden, zeker voor de bedrijven in de regio van Helmond. Regionalisering is sowieso een item binnen Jet-Net. Bedrijven die (eventueel via FHI) betrokken zijn bij Jet-Net projecten, kunnen in een regio tot intensievere samenwerking komen. Bijvoorbeeld in de regio Eindhoven waar een aantal scholen verbonden zijn aan Philips. In de projecten die deze scholen met Philips uitvoert, kan sprake zijn van een bepaald specialisme. Dan wil Philips contact hebben met bedrijven uit de regio, die dat specialisme in het

22

project kunnen uitvoeren. Naast deze samenwerking om scholieren enthousiast voor techniek te maken, komen daar wellicht ook extra contacten uit. Dit geldt als een mogelijkheid voor alle leden uit de FHI-branches. Als in een project lesmateriaal ontwikkeld moet worden of specifiek ingezet kan worden, dan bestaat er zelfs een koppeling met een fonds binnen JetNet. Maximaal 25 projecten kunnen zodoende al voor een financiële ondersteuning van materiaalkosten zorgen. Voor meer informatie: Paul Petersen 033 – 4657507 ([email protected]). <

Jet-Net geeft scholieren duwtje richting techniek Technologie is leuk, uitdagend en overal om je heen! Jet-Net, Jongeren en Technologie Netwerk Nederland, is een samenwerkingsverband tussen bedrijfsleven, onderwijs, intermediaire organisaties en de ministeries van OCW en EZ met het doel het onderwijs in de bèta en technische vakken interessanter te maken voor leerlingen én docenten in het voortgezet onderwijs. FHI, federatie van technologiebranches is één van de participerende partners. Naast FHI zijn de volgende bedrijven Akzo Nobel, Corus, Dow, DSM, Festo, GTI, IBM, Koninklijke Marine, OCE, Philips, Shell, Siemens, TNO, Unilever participant. Andere initiatiefnemers zijn: Stichting Weten, DeltaPunt, NVON. Schoolmanager_VO, VNO-NCW, FME-CWM, VNCI, C3 en KIVI.


■ FEDERATIEF

FHI vraagt Tweede Kamer om aandacht voor investeringen in de industrie Grote bedrijven moeten aan tafel om Industriebrief van EZ uit te werken MKB-Nederland heeft, naar aanleiding van het IndustrieMonitoronderzoek, namens FHI, Metaalunie, Uneto en MKB Rabobank een brief gestuurd aan de Tweede Kamer, waar op 10 februari werd vergaderd over de Industriebrief. Daarbij heeft FHI nog een aparte, aanvullende brief opgesteld, waarin met name het investeringsklimaat in

Nederland op de korrel wordt genomen. Letterlijk wordt de overheid gevraagd het initiatief te nemen om de Nederlandse multinationals en investeerders/beleggers rond de tafel uit te nodigen en helder te krijgen waarom er overal wordt geïnvesteerd behalve in Nederland... De hamvraag: wat moeten we doen om investeringen te stimuleren? <

FHI start PreProjectManagement fonds ten behoeve van consortia voor technologische innovatie In het kader van de ‘Industriebrief’ heeft FHI een toezegging van EZ ontvangen om voor 150.000 euro te participeren in een zogeheten revolving fund waaruit vooronderzoek van projectideeën kan worden bekostigd. Een vast punt tijdens de workshops van Sense of Contact en Progress alsook tijdens meetings van MinacNed en dergelijke, is inmiddels het ‘format’ om aan het eind van de dag in kleine groepjes concrete projectideeën te formuleren. Dat is een aantal malen wonderwel gelukt, maar het probleem is vervolgens: hoe verder? Hoe geef je die ideeën handen en voeten? Wie wordt de penvoerder? In zo’n eerste stadium kennen partijen elkaar nauwelijks, hun beweegredenen zijn nog diffuus en hun achterliggende agenda’s verre van duidelijk. Dat is de reden dat verhoudingsgewijs toch maar weinig projectideeën echt van de grond kwamen.


Zo ontstond het idee voor een preprojectmanager die een preprojectplan kan schrijven en zodoende kan helpen om tot een go- of no go-beslissing te komen in een fase dat er nog geen penvoerder is. Het nieuwe fonds stelt per geval 10.000 euro beschikbaar om zo’n plan te schrijven. Wordt het aanvaard, dan moet dat bedrag – met opslag – worden terugbetaald. Loopt het echter op niets uit, dan is het verlies voor het fonds. FHI heeft zelf ook bijgedragen en thans is er 200.000 euro beschikbaar. De noodzaak om daarbij over de branchemuren heen te kijken, krijgt gestalte in gesprekken met de Metaalunie, die heeft aangegeven te willen meedoen.

Het nieuwe ‘format’ garandeert gelijke kansen voor de deelnemers. In het verleden kon een hoogleraar nog wel eens met de resultaten uit een workshop ‘aan de haal’ gaan, door zelf een participerend bedrijf te kiezen – en dat betrof dan meestal een grote multinational. In de nieuwe gang van zaken krijgt niemand het voortouw, pas na de preprojectmanagementfase wordt de penvoerder bekend. De eerste meeting waar de gelegenheid voor PreProjectManagement wordt aangeboden, is de Sense of Contact 7, die op 31 maart en 1 april plaatsvindt, terwijl het idee als zodanig officieel op de beurs E&A wordt gelanceerd. <

23


■ FEDERATIEF

Strategieproject FHI-branches van start Senter Novem/EZ kent subsidie toe voor studie kennispositie Al enige tijd lag er bij het federatiebestuur en de verschillende branches van FHI de wens om de strategische veranderingen in de uiteenlopende markten van de branches in kaart te brengen en anderzijds om te kijken hoe de lobby van FHI meer gestalte zou kunnen krijgen. Die wensen laten zich combineren in het Strategieproject. De invulling van de eerste wens moet de individuele branches en lidbedrijven meer inzicht in hun eigen positie in de markt verschaffen, de tweede gaat om de vertaling naar beleid voor het totaal. Met alle bestaande FHI-clusters worden paneldiscussies georganiseerd,

die overigens zoveel mogelijk zullen worden ingebed in het ‘normale’ activiteitenprogramma. De subsidie die het Strategieproject is toegewezen, heeft daarbij betrekking op het in kaart brengen van de kennispositie van de leden en hoe die zich verhoudt tot de kennisvraag van de verschillende stakeholders. De groepen moeten daarbij zelf definiëren wie zij tot hun stakeholders rekenen. Meest voor de hand liggend: de klant. Maar natuurlijk ook: de leverancier. En het partnerbedrijf waarmee samen de klant wordt bezocht. Of ook: onderwijs. Het tijdpad van het Strategieproject is opgedeeld in drie periodes van een half jaar. Studenten van de Haagsche Hogeschool worden ingeschakeld om zaken voor te bereiden, meetings te rapporteren en te vertalen naar documenten waar de leden wat

Kees Groeneveld in deskundigenpanel Technopartner FHI federatiemanager Kees Groeneveld is gevraagd zitting te nemen in het deskundigenpanel van Technopartner, dat wordt voorgezeten door EZ-staatssecretaris Karien van Gennip. In het kader daarvan woonde Groenveld begin februari een eerste zitting bij, waar met minister van OC&W, Maria van der Hoeven, EZ-staatssecretaris, Karien van Gennip, en vier deelnemers uit het deskundigenpanel twee uur lang werd gebrainstormd over de vraag hoe met name mkb-bedrijven een grotere rol kunnen spelen bij technologische innovatie. Groeneveld kon er andermaal de FHIinzichten omtrent ‘wetenschap als marktpartij’ kwijt. Zelf zegt hij erover: 24

“Je moet die kennisparadox ook eens van de andere kant benaderen. Nu wordt steeds gezegd dat bedrijven hun kennis maar moeten kopen bij de universiteiten. Maar universiteiten kópen toch bij die bedrijven, zij zouden veel meer van hun inkooprelatie gebruik moeten maken. Daar worden ze zelf beter van en ze tillen zo’n bedrijf naar een hoger plan. Als voorbeeld noem ik altijd Applikon, dat twintig jaar geleden van de Universiteit Wageningen de opdracht voor de ontwikkeling van een bioreactor kreeg. Op basis daarvan kon het bedrijf kennis opbouwen waarmee

mee kunnen. Daarnaast wordt het vijfjaarlijkse brancheonderzoek ingepast, dat gepland staat voor 2006. Een aantal seminars op E&A 2005 is eveneens in het Strategieproject opgenomen, waaronder ‘Tomorrow’s Electronics’. De vier branches hebben elk een eigen taskforce aangewezen, bestaande uit een driekoppige bestuursdelegatie die monitort en richting geeft. Verder is er per branche een projectteam zijnde de branchemanager, bijgestaan door een groep studenten. Het staat de branchemanager voorts vrij om externe expertise in te huren, bijvoorbeeld bij Holland Consulting Group. Uiteindelijk moet dit alles uitmonden in een rapport over de kennispositie van de branches. Het samenstellen van een competentiematrix behoort eveneens tot de opties. <

ze op het gebied van bioreactoren tot derde producent van de wereld werd. In die richting word ik nog eens gesterkt door de biografie van Hendrik Casimir, voormalig directeur NatLab, waarin hij de wetenschap-technologiespiraal beschrijft. De wetenschap wordt geholpen door de technologie die bij bedrijven is ontwikkeld. En dat is een route die in het innovatiebeleid geheel vergeten bleek te zijn. Daarom heeft FHI direct bij verschijnen van de innovatiebrief in 2003 hiervoor aandacht gevraagd. Gelukkig begint dat idee nu een beetje te landen. Kijk op HET Instrument eens naar de bezoekers aan laboratorium technologie: wetenschap vormt de grootste klantengroep. En bedenk dat de industriële productie in Nederland steeds meer in een laboratoriumomgeving zal plaatsvinden – daar is immers veel meer toegevoegde waarde, waardoor die activiteit veel moeilijker naar het buitenland is over te hevelen.” < signalement maart 2005

■ FEDERATIEF

GEZAMENLIJKE BRANCHEBESTUREN HOUDEN ALGEMENE LEDENVERGADERING FHI In 2005 geen contributieverhoging voor lidbedrijven FHI-branches Op 13 december vond voor de tweede maal na de statutenwijziging de ledenvergadering nieuwe stijl plaats. Daarin hebben alleen nog de volledige besturen van de vier branches zitting. Tijdens de vergadering werd de begroting voor 2005 vastgesteld, waarbij werd besloten de contributie voor 2005 niet te verhogen. De individuele branches waren eigenlijk al

akkoord met een verhoging (inflatiecorrectie) van de contributie, maar door het gunstige financiële resultaat van 2004 kon daarvan worden afgezien. Voorts werd het huishoudelijk reglement vastgesteld. De vergadering kreeg een vervolg op 20 januari van dit jaar in de vorm van een nieuwjaarsmeeting, met onder meer de aftrap van het Strategieproject. De vier voorzitters voerden elk nog even het woord om elkaar een kijkje over de branchemuren te gunnen. Die

presentaties vielen in goede aarde: nu de branches eenmaal een duidelijk zelfstandig profiel hebben, zijn we weer toe aan benadrukking van de synergie, is de gedachte.<

Nanotechnoloog Cees Dekker bezorgt Lion King moeilijke avond Federatiecongres nieuwe stijl met infotainment en entertainment Het FHI, Federatiecongres op 1 december van het vorige jaar begon met een middag in het Museon, waar hoogleraar Cees Dekker een speels college over nanotechnologie gaf. Hij bleek in staat veertig, vijftig minuten lang een zaal met 275 leden en hun partners te boeien met een technisch verhaal, een verhandeling over onzichtbare zaken. Om uit te leggen wat nanotechnologie is, toonde Dekker zijn gehoor een voetbal en een wereldbol. Het aantal malen dat je die voetbal moet vergroten om gelijk te worden aan de aarde, zoveel malen moet je hem verkleinen om op nanoniveau te geraken. Prof. dr. Cees Dekker is de man die eerder aandacht trok met zijn inzichten over Intelligent Design (ID), een concept dat claimt ‘in de waarneembare natuur objectieve aanwijzingen te zien die duiden op een achterliggend ontwerp’. Levensbeschouwelijk verbindt Dekker daar verdergaande consequenties aan, maar ook in strikt wetenschappelijk kader is ID een interessante invalshoek. Dekker toonde aan de hand van gestileerde elektronenraster-


In het Circustheater, waar het gezelschap inmiddels was uitgegroeid tot 350, werd gedineerd, waarna onder hetzelfde dak een zinderende voorstelling van de musical Lion King werd ondergaan.

Professor Cees Dekker

microscoopbeelden een machinerietje dat in het menselijk lichaam functioneert, een lichaamseigen motortje op nanoschaal met perfect op elkaar inwerkende onderdelen.

Het was de eerste keer dat het Federatiecongres werd gehouden zonder huishoudelijke verplichtingen: geen behandeling van cijfers, geen stemmingen... Die zaken worden na de recente statutenwijziging afgehandeld in de brancheledenvergadering in het voorjaar en in een federatieve ledenvergadering waar alleen de bestuursleden van de vier branches bijeenkomen. Daardoor lag de weg open om het federatiecongres meer informeel te benaderen en er een gebeurtenis van te maken waar ook de partners nu eens inzicht kunnen krijgen met welke zaken de leden zoal bezig zijn. Deelnemers betaalden een – weliswaar niet kostendekkende – bijdrage van vijftig euro, die als ‘goed besteed’ werd ervaren. <

25

“Ik ben trots op onze beurs” Opening vijfentwintigste editie! Het jaar 2004 was de 25ste keer dat HET Instrument door FHI, federatie van technologiebranches werd georganiseerd. Het was een editie van hoogtepunten: de vijfentwintigste editie, de miljoenste bezoeker, een politiek debat tijdens de opening en de vijfentwintigste uitgave van de papieren instrumentengids. Voorzitter Fransen opende de vijfentwintigste editie van de beurs met de woorden: “Het is mij een bijzondere eer en een groot genoegen u hier welkom te heten. Ik sta hier als voorzitter van FHI, federatie van technologiebranches met trots. Trots ben ik op wat hier in de Jaarbeurs wordt gepresenteerd door onze bedrijven, leden van FHI. Trots ben ik op de

26

wijze waarop dit is voorbereid in de afgelopen maanden. Trots ben ik ook op de ontwikkeling die onze organisatie in de afgelopen jaren heeft doorgemaakt. Het blijkt uit deze bijeenkomst, de opzet ervan en de belangstelling om er bij aanwezig te zijn: de maatschappelijke betekenis van onze branches en van onze organisatie begint erkenning te krijgen.”

C. Taling (voorzitter Industriële Automatisering) de symbolische afdruk van de vijfentwintig instrumentengidsen van de afgelopen vijfentwintig jaar. Deze vijfentwintig gidsen, afgedrukt in één beeld, symboliseren de ontwikkeling van FHI in de afgelopen 49 jaar! Iets om als bureau, bestuurder maar ook als lid van FHI trots op te zijn! Bestellen

Hiermee haakte hij in op de succesvolle beurs en de betekenis die FHI als federatie binnen het Haagse circuit in de afgelopen jaren heeft verworven. Symbolisch

Ter ere van de opening van de vijfentwintigste editie overhandigde Fransen aan de heer J. van Halderen (voorzitter Laboratorium Technologie) en de heer

Voor de leden die interesse hebben in een afdruk van de poster, is het mogelijk deze te bestellen (zie pag. 46). De kosten hiervoor bedragen 50 euro per exemplaar. Neem hiervoor contact op met FHI, Annika van de Bovenkamp, telefoonnummer: (033) 465 75 07. <


Hartech Meet- & Testapparatuur wint Marketing Communicatie Cup De Marketing Communicatie Cup is uitgegroeid tot een prestigeprijs onder de exposanten. ‘Hoe haal ik de meeste bezoekers naar de beurs, en maak zo van mijn beursdeelname een succes?’ Daarnaast is het een leuke bijkomstigheid dat de winnaar het aantal vierkante meters vloerruimte van deze editie tijdens de volgende editie gratis krijgt. Elk jaar weer doen in de strijd om de Marketing Communicatie Cup de kleine bedrijven niet onder voor de grote. Bedrijven als ABB, Mettler Toledo en Endress + Hauser dingen allemaal driftig mee naar de hoofdprijs, maar ook dit jaar was wederom een ‘klein bedrijf’ de beste. Met een aantal van ruim 23 bezoekers per vierkante meter standoppervlakte won Hartech Meet- & Testapparatuur, het eenmansbedrijf van Klaas Hart uit Wormerveer. Uitreiking

De cup werd net als voorgaande edities op donderdagavond tijdens


de exposantenborrel uitgereikt. Chris Taling, voorzitter van de Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Automatisering had de eer. “Snelheid”, zegt Klaas Hart als hij na de huldiging van het podium stapt, “dat is mijn kracht!” “De namen van mijn klanten komen in minstens tien andere bestanden voor. Maar als je de eerste bent, komen de voorregistraties van de klanten op jouw naam. Ik was er op gebrand om dit keer de Marketing Communicatie Cup te winnen. Ik zit in een kleine markt, dat maakte de uitdaging des te groter!” Ranglijst MCC

• • • • • • • • • •

Hartech Meet- & Testapparatuur Elscolab Nederland ABB Boom I.K.S. Endress + Hauser Westburg Salm en Kipp Mettler Toledo Samson Regeltechniek <

27

HET Instrument ontvangt miljoenste bezoeker Op succesvolle beurs voor wetenschap en industrie De beurs voor industrie en wetenschap, HET Instrument heeft tijdens de beursweek ruim 26.000 hoogopgeleide technologen naar de Jaarbeurs Utrecht getrokken. De federatie van technologiebranches, FHI, is als organisator van de beurs, zeer tevreden over het verloop van het evenement en het elan dat bleek te bestaan op de beursvloer en in de congreszalen. De bezoeker van HET Instrument was opvallend enthousiast op zoek naar nieuwe technologie en investeringsideeën. Ondanks het feit dat de grote investeringen van voorheen in de petrochemie niet meer terug lijken te keren, gaven de bezoekers in een enquête aan dat degenen die naar HET Instrument kwamen, verwachten in 2005 gezamenlijk voor ten minste 1,8 miljard euro te gaan investeren in industriële automatisering en laboratoriumtechnologie.

Centocor, producent van monoklonale antilichamen voor de farmacie, ontving als miljoenste onder meer een gouden appeltje. Gemiddeld besteedden de bezoekers vier uur en een kwartier aan hun beursbezoek. Driekwart van de bezoekers legde nieuwe zakelijke contacten tijdens hun bezoek. Voor 90% van de bezoekers heeft hun bezoek aan de verwachtingen voldaan en alle bezoekers samen gaven de beurs een gemiddelde waardering van 7,2 op een schaal van tien. HET Succes

Bijzonder succesvol op de beurs waren het ‘Live Laboratorium’ en de ‘Live Productielijn’ waar bijna dertig procent van het bezoekerstotaal ‘beleefde’ wat er in een modern hightech laboratorium gebeurt en hoe dat wordt gekoppeld aan geavanceerde productie. Onder de titel ‘Maak het in Hoge Lonen Land’ was er op de beurs en in het congres veel aandacht voor de ratio’s om in Nederland te produceren, nu en in de toekomst.

Miljoenste

Op donderdag 4 november ontving de beurs met de nodige feestelijkheden de miljoenste bezoeker sinds de eerste editie van HET Instrument in 1956. Henk Smit van de firma

28

2006

De volgende editie van de beurs HET Instrument staat gepland voor de week van 30 oktober tot en met 3 november 2006. <


‘Aangenaam kennis te maken’ Prisma Car Lease is een toonaangevend en ambitieus leasebedrijf gericht op het middenzakelijke segment. U herkent ons aan de pragmatische en transparante manier van handelen, waarbij concreet en direct advies bijdraagt aan het vinden van de economisch meest interessante leaseoplossing.

Flexibel is ons productaanbod, waardoor het mogelijk wordt auto’s te huren of te leasen van 1 tot 100 auto’s en van 1 tot 1825 dagen, zonder dat u tussentijds geconfronteerd wordt met hoge afkoopsommen.

Wij kenmerken ons verder door een no-nonsense aanpak. Met een enthousiast en energiek team van wagenparkprofessionals staan wij elke werkdag voor u klaar om u en uw medewerkers comfortabel op de weg te houden en daar maken we graag heldere afspraken over.

HELDER FLEXIBEL PERSOONLIJK

Leasepartner van FHI

Prisma Car Lease BV Tolweg 6a Postbus 767 3740 AT Baarn t. 035 548 07 80 f. 035 543 01 55 e. [email protected] i. www.prismacarlease.nl

)

ELECTRONICS & AUTOMATION 2005

■ VAKBEURS VOOR ELEKTRONICA EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Voorjaarsbeurs belooft veel technologische innovatie Electronics & Automation maakt begin maart Jaarbeurs Utrecht ‘hot’ Op 9, 10 en 11 maart krijgen Nederland en Vlaanderen een ‘technologieshot’. Een soort vitaminespuit voor innovatie wordt het, de beurs Electronics & Automation in de Jaarbeurs Utrecht. Ruim tweehonderd bedrijven zullen in evenzovele stands hun ‘hightech voor product en proces’ presenteren. Op de openingsdag wordt op feestelijke wijze de winnaar bekend gemaakt van de

Process & Factory Automation in alle facetten aanwezig op beursvloer en in congreszalen Sensoren, regelapparatuur, besturingscomputers en softwarekoppelingen vormen al decennialang de basiselementen voor automatisering in industriële processen. De verschijningsvormen worden steeds geavanceerder,

inmiddels beroemde Mechatronics Trophy. En op alle drie dagen is er een congresprogramma met louter hoogtepunten. Het scala aan technologie op E&A 2005 loopt van micro- en nanotechnologie, via elektronicaontwerp en –productie, testtechnologie en embedded systems

naar ‘meten, regelen en besturen’, al dan niet ‘op afstand’ met behulp van geavanceerde communicatietechnologie. Registratie en het ophalen van een barcode voor een gratis bezoek aan de beurs is nu mogelijk via www.eabeurs.nl <

Meten, regelen & besturen basis voor industriële automatisering met voortdurend verdergaande integratie van systeemcomponenten en functionaliteit. Intelligentie wordt op steeds meer plekken in het veld lokaal beschikbaar en informatie kan overal beschikbaar worden gemaakt dankzij nieuwe communicatietechnieken.

In drie congreszalen wordt op donderdag 10 maart in een lezingenprogramma de samenhang (aan)getoond, ter lering en ter toepassing. De titel van het drieluik spreekt voor zich: van sensor tot bedrijfswinst! <

Bedrijven als Endress+Hauser, Getronics, Phoenix Contact, Saia Burgess, Samson Regeltechniek en Siemens, om er maar een paar te noemen, behoren tot degenen die op de beursvloer van Electronics & Automation de hightech aanbieden om industriële processen compleet en up-to-date te automatiseren.

30



TOM FRANSEN BREEKT LANS VOOR ‘NEXT-GENERATION’ TECHNOLOGEN Al verschillende malen heeft FHI-voorzitter Tom Fransen gewezen op een nieuwe doelgroep voor de technologiebranches: ‘jongeren’ in de leeftijd tot 30 jaar. En Kees Groeneveld componeerde een column over deze kinderen van de patatgeneratie (die op haar beurt weer voortkwam uit de babyboomers). “De eerste tekenen zijn gunstig”, zo schrijft hij, “er staan geen lease-auto’s meer klaar en ‘dus’ gaat de jongere weer studeren, zelfs techniek!” Er bestaat inderdaad meer belangstelling

voor technologie en op scholen komt de instroom weer op gang. “Maar die studenten moeten wij nog wel aan ons binden”, waarschuwt Groeneveld. Daarom laat FHI geen gelegenheid onbenut om deze jongeren aan het woord te laten en te betrekken. Zo werden voor de beurskrant E&A zes jongeren geïnterviewd. En in de aanloop naar de beurs E&A werd dit tijdens de persconferentie expliciet gemaakt bij monde van ‘jongere’ Tanja van Truijen. Een initiatief dat eveneens past in de koers om jongeren te interesseren in technologie, is Jet-Net, het Jongeren en

Nano-elektronica, plasticelektronica, ultra wide band communicatie, photonics en andere toekomstmuziek Uniek seminar met vier tophoogleraren die bedrijfsleven ‘opzoeken’ Tomorrow’s Electronics, elektronica voor morgen, is de titel van één van de meest spraakmakende seminars die het Nederlandse bedrijfsleven de afgelopen jaren heeft gezien. In de ochtend van vrijdag 11 maart komen vier van de meest toonaangevende technologiegeoriënteerde hoogleraren van Nederland bijeen, samen met een aantal wetenschappers uit het bedrijfsleven, om eendrachtig een palet te laten zien van wat er in Nederland voorhanden is om in de komende decennia mee aan de weg te timmeren. En dan blijkt dat we in de elektronica en de


daaraan gerelateerde wereld veel hebben om internationaal mee te kunnen doen. Vele invalshoeken

Professor Albert Polman uit Amsterdam komt vertellen welke kennis we hebben op het gebied van materialen voor ‘photonica’; professor Miko Elwenspoek uit Enschede brengt in wat we kennen en kunnen op het gebied van materiaalbeheersing op microschaal, onder meer in de realisatie van MEMS, micromachining; professor Maarten Boasson uit Amsterdam brengt zijn kennis in op het gebied van embedded systems, software die meer is dan alleen ‘trial & error’ en professor Teun Klapwijk, natuurkundige uit Delft, komt

Technologie Netwerk Nederland, dat al in het vorige nummer van Signalement werd beschreven. <

vertellen over de realisatie van een nanodetectie-instrument dat in 2007 gaat ‘vliegen’ in de ruimte en geeft aan wat er moet gebeuren om de vooraanstaande positie van de Nederlandse wetenschap om te zetten in verkoopbare technologie. Business creatie

Dit illustere gezelschap hoogleraren wordt op 11 maart geflankeerd door mannen als dr. Egbert-Jan Sol van TNO, een crack in de wereld van polymeren, plastic-elektronica, waarin Nederland grote kansen lijkt te kunnen ontwikkelen en dr. Peter Westerhuijs van Utellus die de geheimen van Ultra Wide Band Communication, radiosignalen zonder draaggolf, blootlegt. Ondernemer Siebren de Vries van Chess en initiatiefnemer tot DevLab, het gezamenlijke researchinstituut van twaalf mkb-bedrijven, brengt voor de wetenschappers en technologen het kader aan: business creatie op basis van technologievisies. De verwachtingen zijn hooggespannen. Een volledig programma met inschrijfformulier is opvraagbaar bij [email protected] <

31

ELECTRONICS & AUTOMATION 2005


De combinatie 3T/Indes, de firma IMS en de combinatie Lasertec/Technobis zijn genomineerd als mogelijke winnaar van de Mechatronics Trophy 2005. De nominatie van 3T en Indes betreft een rolstoelhulpaandrijving gebaseerd op het ‘joystick-on-the-wheel’ principe. IMS werd door de jury genomineerd op basis van het ‘vision feeder system’, een productieplatform voor hoogwaardige Micro Systeem Technologie. De inzending van Lasertec en Technobis die een nominatie verwierf betreft het ‘Fresco ultraviolet laserbewerkingssysteem’! De Mechatronics Trophy werd in 1993 voor het eerst uitgereikt en kent in

2005 haar zevende editie. De prijs werd ingesteld om technologische innovaties te stimuleren en te honoreren, waarbij verschillende disciplines samen een resultaat mogelijk maken dat ze afzonderlijk niet kunnen bereiken. De inzendingen dienen aantoonbaar mechatronisch van aard te zijn. Dat betekent dat ze verschillende disciplines als elektronica, embedded software, optica, en werktuigbouw moeten combineren. Inzendingen die aan deze voorwaarde voldoen worden door een jury van deskundigen met elkaar vergeleken op de criteria marktpotentie, prijs/prestatieverhouding, voorbeeldwaarde, originaliteit en samenwerking. Inmiddels is de Mechatronics Trophy, naast een fors aantal later ingestelde innovatieprijzen, uitgegroeid tot de belangrijkste Nederlandse technologieprijs voor marktrijpe, vernieuwende producten of systemen.

Tijdens de persconferentie op woensdag 12 januari 2005 hebben de drie genomineerden zich nader kunnen presenteren aan de jury en de aanwezige pers. De drie boeiende producten en de enthousiast ontvangen presentaties houden de spanning er nog wel in. De jury zal pas na de opening van de beurs Electronics & Automation 2005 in de Jaarbeurs bekend maken wie van de drie genomineerden de hoofdprijs in de wacht zal slepen. Voor meer informatie: Paul Petersen 033 – 4657507 ([email protected]). <

Maak het in Hoge Lonen Land tijdens HET Instrument en op Electronics & Automation De titel spreekt voor zich en is enigszins uitdagend. In de tijd dat het populair is om naar lagelonenlanden te trekken, is het paviljoen Maak het in Hoge Lonen Land opgetrokken. De samenhang in de elektronicaketen werd door de deelnemers fysiek vormgegeven. Bedrijven met verschillende specialismen, zoals ontwikkeling, componenten fabricage/distributie, assemblage van elektronica, equipment leveranciers en de test & measurement bedrijven vormden één paviljoen op de beurs HET Instrument 2004. De bezoeker kon bij de entree van dit paviljoen geïnformeerd worden over de verschillende disciplines bij de kenniszuilen. Daarnaast liepen twee gidsen rond, die de aanwezigen met informatie en vermaak het paviljoen in probeerden te verleiden. De opvallende standbouw met kenmerkende vloerbedekking trok vooral op de woensdag, 32

donderdag en vrijdag dan ook het nodige publiek. Op vrijdag werd een seminar onder dezelfde titel georganiseerd, waardoor de drukte ook werd opgestuwd. Men wilde namelijk wel eens weten, wat er nou bedoeld werd met ‘Maak het in Hoge Lonen Land’. Tijdens het seminar kreeg een aantal deelnemers de gelegenheid dat toe te lichten in hun presentatie voor de circa 100 bezoekers. Zowel ontwikkeling als assemblage van specifieke toepassingen in kleine en middelgrote series horen in een regio thuis. De snelheid en flexibiliteit van de bedrijven in de Benelux geven voordelen aan hun klanten. Voor ‘the global village’ van de elektronica zal de massaproductie zeker goedkoper zijn in lagelonenlanden, maar als je alleen voor de hype naar het Oosten trekt is West-Europa waarschijnlijk goedkoper in het grote plaatje.

Voor de exposanten heeft deze hernieuwde kennismaking met HET Instrument en de helderheid van de boodschap geleid tot een volgende samenwerking. Tijdens de beurs Electronics & Automation 2005 wordt een twintigtal bedrijven wederom geclusterd volgens dezelfde logica. Deze keer zal de bezoeker dit blok wederom herkennen aan de vloerbedekking. De samenwerking binnen de elektronicaketen wordt daardoor wederom fysiek weergegeven. Voor meer informatie: Paul Petersen 033 – 4657507 ([email protected]). < signalement maart 2005

adv Nassau

14-02-2005

14:27

Pagina 1

Hét optimale bereik van uw advertentie in de ENGINEERINGBRANCHE! Uitgeverij Nassau heeft vier toptitels binnen de engineeringbranche in haar pakket: a&b, Constructeur, Elektro-Data en Elektronica. Plaats uw advertentie nu in één of meerdere titels uit dit pakket en u heeft een optimaal bereik binnen uw doelgroep.

11 Jaargang 23 november 2004

Vakblad over industriële elektronica en industriële automatisering voor Nederland en België

Inhoud

58

nieuwe producten

Automatiseringsplatform Pacsystems uitgebreid met modulaire RX3i

1

Functioneel en flexibel

6

Uniek concept: met één advertentieopdracht heeft u uw exposure voor het hele jaar, branchebreed geregeld! En u profiteert van zeer interessante combi-kortingen!

Tsjechisch Scadapakket Reliance met biometrische ID 12

zie pagina 11

zie pagina 17 www.pilz.nl

Besturingseenheid past in universele programmeeromgeving

Automatiseringsplatform Pacsystems uitgebreid met modulaire RX3i Wat GE Fanuc betreft hebben traditionele automatiseringssystemen waarin alle taken worden uitgevoerd met afzonderlijke PLC’s hun langste tijd gehad. Het bedrijf ziet meer toekomst weggelegd voor zijn PAC-aanpak, waarin een enkele besturingseenheid met een snelle processor een aantal taken voor zijn rekening neemt. De nu geïntroduceerde RX3i past ook in dat concept.

De vier top vaktijdschriften zijn:

De RX3i is de jongste uitbreiding van de Pacsystems-serie producten. Evenals bij de grotere broer, de RX7i, doet een Pentiumprocessor het rekenwerk. Het verschil is dat niet VME maar PCI als systeembus fungeert. Daarbij is het ontwerp erop gericht om de combinatie van nieuwe technieken met reeds geïnstalleerde systemen te vereenvoudigen. Dit moet een soepele integratie mogelijk maken zodat huidige applicaties gemakkelijk kunnen worden opgewaardeerd.

• a&b

zie pagina 31

Compacte PLC krijgt Ethernet 16

Meetversterker met CAN-interface reduceert bekabeling 26

Distribution was yesterday. Today is EBV

no

12

12-2 0 04 een Benelux uitgave

e

inclusief EMC-ESD Praktijk

Volgens GE Fanuc is de RX3i geschikt voor bedrijfskritische applicaties, bijvoorbeeld in situaties waar een hogere productiviteit of nauwkeuriger kostenbeheersing nodig is. Ook kan hij worden gebruikt om de prestaties van de huidige automatiseringssystemen op te voeren. Daarbij zou de besturingseenheid tevens de ontwikkelen operationele kosten moeten terugdringen.

Vervolg op pagina 4

www.engineersonline.nl

De som van alle multimedia heet MPEG 21

elektronica + embedded systems

• Constructeur

Vlinders en Hollandse klei Informatie uit de muur Intensiteit embedded software neemt explosief toe

• Elektro-Data

• Elektronica

Magazine gericht op aandrijven en besturen Verschijnt 10 x per jaar Oplage: 6.000 ex. Vaktijdschrift voor werktuigbouwkundige constructeurs en ontwerpers Verschijnt 10x per jaar Oplage: 4.500 ex. Vakblad over industriële elektronica en industriële automatisering Verschijnt 10x per jaar Oplage: 14.000 ex Vaktijdschrift voor de Elektronica en Embedded Systems Verschijnt 10x per jaar Oplage : 4.500 ex.

Wilt u meer weten over onze aantrekkelijke advertentieprijzen? Neem dan kontact op met: Uitgeverij Nassau. Dhr. Eli Ariëly. Tel. 0570-665513 e-mail: e.arië[email protected]


33

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

Meeting Nevat EMS en FHI over RoHS Hoge opkomst, verhelderende discussies De RoHS-richtlijn van 27 januari 2003 verbiedt het gebruik van bepaalde stoffen in elektronische en elektrotechnische apparatuur die op de markt worden gebracht vanaf 1 juli 2006. De verboden stoffen zijn in elk geval lood, kwik, cadmium, hexavalent chroom, PBB en PBDE. RoHS, kort voor Restriction of Hazardous Substances in Electrical and Electronic Equipment, levert de nodige problemen op. Een aspect is bijvoorbeeld loodvrij solderen. Nevat EMS, waarin assembleurs zoals Faber electronics, tbp electronics, Halin en Neways zich verenigden, richtte daartoe in juni 2004 een aparte werkgroep op. Ingrijpende regelgeving zoals RoHS heeft immers directe invloed op hun concurrentiepositie. Problemen te over, zowel technologisch als ook logistiek.

Nevat EMS wil de leercurve van de nieuwe technologie verkorten door overal uniforme experimenten uit te voeren en de uitkomsten met elkaar te vergelijken. Verder wil zij aansluiting zoeken bij de supply chain voor wederzijdse hulp om de logistiek tijdens de transitie naar loodvrij te vergemakkelijken en hoge kosten te voorkomen. Daar ligt de link met FHI. Na de eerste ontmoeting van assembleurs en componentenleveranciers, begin februari, is branchemanager IE Paul Petersen zeer tevreden over de opkomst. “Meetings zijn nodig, wil je het transitieproces goed laten verlopen”, vindt hij. “Daar moet dan natuurlijk wel draagvlak voor zijn. Dit is geen problematiek die je binnen FHI even oplost, maar we kunnen wel een bijdrage leveren. Je kunt denken aan

praktische oplossingen, bijvoorbeeld het aanbrengen van ‘loodvrij’-stickers of het opzetten van een componentenbibliotheek waaruit eenvoudig loodvrij-componenten kunnen worden geselecteerd. Maar ook aan het maken van afspraken (bijvoorbeeld met ontwerpers), of het opzetten van een lobby om te voorkomen dat we in Nederland de zaak overhaasten terwijl andere landen het kalmer aan doen.” De volgende meeting zal op de beurs Electronics&Automation plaatsvinden, tijdens het ochtendseminar ‘De milieuuitdagingen in de elektronica-industrie’ op 9 maart. Kijk ook op www.fhi.nl/fhi/rohs <

MINACNED WORDT COMMUNITY VOOR MICRO/ NANOTECH DANKZIJ LEDENMEETINGS Bijeenkomsten bij Philips Research en FEI Company met vervolg bij ASML MinacNed, het cluster voor microsysteemen nanotechnologie, krijgt razendsnel vorm en inhoud... en daarmee identiteit, meldde Signalement in het vorige nummer. Na de oprichting op 1 april 2004 zijn er naar voorbeeld van de Development Club ledenmeetings georganiseerd om het netwerk in rap tempo te versterken. Er vonden bijeenkomsten plaats bij TU Delft (Lucht- en Ruimtevaart) en op de High Tech Campus van Philips Research. De

34

laatste meeting was bij FEI, voormalig onderdeel van Philips, thans Amerikaans maar met een omvangrijke R&D-poot in Nederland, waar elektronenrastermicroscopen worden ontwikkeld. Leden hielden elevator pitches, ook weer in navolging van de Development Club. En zo wordt deze wereld langzaam maar zeker minder diffuus. De volgende meeting staat genoteerd voor ASML in Veldhoven, waar baanbrekend onderzoek wordt gedaan ten behoeve van de bestrijding van malaria. In het laboratorium van het Tropeninstituut bleek men met dezelfde dingen bezig als bij Philips Research.

Dankzij de community-vorming komen er allerhande verrassende dwarsverbanden aan het licht. Voor de maand mei staat de universiteit van Nijmegen op het programma, waar in het nanolab het project Proces-on-a-chip wordt uitgewerkt. Daarbij zijn diverse leden van MinacNed betrokken. Binnen MinacNed wordt overigens gewerkt aan het roadmapping-project Food & Nutrition, dat wordt gefinancierd door EZ. Ook komt er een kennispositiestudie, waar de Hogeschool Utrecht een rol in gaat spelen. <


Op 31 maart en 1 april 2005 vindt in het Wageningen International Conference Centre de zevende editie van The Sense of Contact plaats. Dit jaar is het wederom een tweedaags evenement. Dat geeft enerzijds de mogelijkheid om meer thema’s aan te snijden en anderzijds verzekert dat de terugkeer van het veelgeroemde avondthema. Het tussenjaar 2004 is

< Nanotechnologie Op de tweede dag van The Sense of Contact wordt gestart met het thema nanotechnologie. Jurriaan Huskes zal spreken over ‘multivalent supramolecular interaction’ en de toepassing hiervan voor nanofabricage. Hans Mulders van FEI Company zal zijn presentatie richten op instrumenten voor sensoren op nanoschaal. Het thema wordt afgerond door twee AIO’s met presentaties over hun onderzoek op het gebied van sensoren voor nanotechnologie.

start-ups. Directeur Gom van Strien zal toelichten hoe hun aanpak zo succesvol kan zijn. Een voorbeeld van een startup vanuit de TU Delft is Mapper Technology. Bertjan Kampherbeek geeft vanuit de ervaring van een starter aan hoe het bedrijf zich nationaal en internationaal heeft ontwikkeld. Ook terug van weggeweest is het onderdeel projectgeneratie. Deze keer heeft iedere deelnemer aan de workshop rond een project de mogelijkheid deelnemer aan het project te worden.

Where industry meets science workshop The Sense of Contact 7 gebruikt, om met een verbeterde formule een viertal projecten te genereren. De vijf thema’s in 2005 zijn: < Land- en tuinbouw Vormgegeven door presentaties over het meten van het microklimaat in aardappelen, een moleculair kwaliteitskompas en een autonome mini-veldrobot. Aan het einde van de eerste dag wordt daarnaast een project gegenereerd met betrekking tot sensoren voor het reinigen van rioolwater. < Olie en gas De presentatie van Shell International Exploration & Production geeft aan hoe smart fields technology gebruikt kan worden. Dit wordt aangevuld door een presentatie van TNO hoe seismische sensoren een rol kunnen spelen bij olie- en gaswinning en het thema wordt afgerond door Nilz Poertgen met een presentatie over het in beeld brengen van defecten in de bron. Het project rond dit thema zal zich richten op ‘smart sensors applied to smart fields’.


< MicroTas/microfluidics De presentaties van Lioni en de Universiteit Groningen proberen vast te stellen wat er nu (echt) mogelijk is met Lab-on-a-chip systemen en microfluidics. De toepassingen in voedselkwaliteit, medische diagnostiek en overige life sciences beginnen nu tot de mogelijkheden te behoren. < Biosensoren Een presentatie over een kooldioxide sensor geeft de mogelijkheden voor metingen en diagnoses in de maag aan. Daarnaast wordt op de eerste dag ook een project gedefinieerd rond biosensoren. De diepgang van de presentaties is gericht op de wetenschappelijke wereld en de R&D-mensen binnen de industrie. Vanzelfsprekend wordt The Sense of Contact daardoor een ontmoetingspunt voor de sensorwereld in de Benelux. Het avondthema is wat lichter, maar onderhoudend voor de die-hards:

De huidige trekkers van het project geven daartoe een inleiding en komen door discussie met de aanwezigen tot een werktitel, een beschrijving en een opsomming van de betrokken partijen. FHI maakt het sinds het begin van dit jaar mogelijk, om een projectmanager aan dergelijke projecten te hangen. Dit wordt dan de pre-projectmanager, die het project kan beschrijven en subsidiabel gaat maken. De pre-projectmanager wordt betaald uit een fonds, waardoor het begin gegarandeerd wordt. In het geval van een succesvolle start-up van het project zullen de kosten rond de preprojectmanager weer teruggestort worden in het fonds. Zo is het fonds revolving. U bent dus van harte uitgenodigd, om deel te nemen aan The Sense of Contact 7. U kunt zich aanmelden met de toegestuurde folder of op de website www.fhi.nl/senseofcontact. Voor meer informatie: Paul Petersen 033 – 4657507 ([email protected]). <

35

DEVELOPMENT CLUB

Gezamenlijk DevLab-initiatief van DevClub-leden scoort Casimir-subsidie Ontwikkellab start activiteiten in eigen vestiging op campus TU Eindhoven Eind februari vond de eerste bijeenkomst ‘DevLab-café’ plaats, die daarna maandelijks wordt georganiseerd. Daar wordt de voortgang afgestemd met de deelnemers en externe belangstellenden. Voor het initiatief loopt nog een subsidieaanvraag in het kader van SKB (Samenwerking Kennisoverdracht Branches), terwijl er voor de twee betrokken lectoren, Theo de Ridder (Saxion) en Wim Hendriksen (HAN), belast met de dagelijkse leiding van DevLab, steun komt vanuit de Stichting Innovatie Alliantie en de RAAK-regeling.

DevLab, de gezamenlijke research & developmentfaciliteit opgericht door leden van de Development Club, is aangewezen als één van de experimenten voor het opzetten van de Casimir-regeling. De aftrap vond recentelijk plaats bij EZ in aanwezigheid van minister Brinkhorst. Met de subsidie uit de Casimir-regeling kunnen twee promovendi, AIO’s, worden gefinancierd. DevLab zelf doet er nog

twee bij, bekostigd door de leden die daartoe één procent van hun loonsom inbrengen. Werving van de AIO’s is al begonnen – hun universiteiten zijn bekend. Ook de hbo-groepen die zich gaan bezighouden met productideeën en applicaties waarvoor de AIO’s hun wetenschappelijke kennis gaan verzamelen en uitbouwen, zijn al gekozen. Het gaat om de Saxion Hogeschool in Deventer en Enschede en de HAN, de Hogeschool Arnhem Nijmegen. De benodigde locatie werd gevonden in Eindhoven, in een gebouw op de campus van de TU/E.

Een en ander wordt op de beurs Electronics & Automation 2005 officieel wereldkundig gemaakt. Daar komt ook een gezamenlijke stand van DevClub, DevLab, MinacNed en Sensor Technologie Club. <

Eind februari vond de eerste bijeenkomst ‘DevLab-café’ plaats, die daarna maandelijks wordt georganiseerd. Daar wordt de voortgang afgestemd met de deelnemers en externe belangstellenden.

36


WEEGINSTRUMENTEN (VLW)

Opschalen VLW naar een hoger niveau

lidmaatschap beschikken. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van de leveringsvoorwaarden, korting bij beursdeelname, mogelijkheid tot deelname aan het salarisonderzoek en juridische adviezen. Vanuit het samenwerkingsverband hebben VLW leden wel weer mogelijkheden, zoals het trendonderzoek en de stichting RTA. Tijdens de ledenvergaderingen in 2005 worden de leden geïnformeerd over de ontwikkeling van de statuten en het samenwerkingsverband. Om de vereniging een eigen gezicht te geven en de leden nadrukkelijker te profileren, wordt in 2005 gewerkt aan een eigen VLW-website. Zowel de vindbaarheid, de herkenbaarheid als de inhoud behoeven verbetering; via de FHI-site bleek een en ander onvoldoende. Als voorbeeld van verbetering wordt nu al een productenmatrix overwogen, zodat potentiële klanten van weegapparatuur zich snel een beeld kunnen vormen van het aanbod en de aanbieders in Nederland. De belangrijke ontwikkelingen rond de MID, de implementatie van de NAW in de medische sector en de wit- en bruingoedregeling zullen zoals gewoonlijk nauwlettend gevolgd worden. Rond alle relevante aspecten worden de leden geïnformeerd tijdens de ledenvergaderingen.

Agenda In 2004 zijn de statuten van FHI en de vier brancheverenigingen geactualiseerd. Dit blijkt ook invloed te hebben op de andere aangesloten verenigingen. Zo zal er bijvoorbeeld geen sprake meer zijn van een A- of een B-lidmaatschap binnen FHI; een bedrijf is wel of geen lid. Vandaar dat de leden van de Development Club bijvoorbeeld besloten, om vanaf 1 januari 2005 verder te gaan als onderdeel van de brancheorganisatie voor Industriële Elektronica. Voor de Nederlandse Vereniging voor


Leveranciers van Weegapparatuur ligt dat anders. De vereniging VLW blijft voortgaan zoals de leden gewend zijn. De verbetering zal vooral gemaakt worden door het samenwerkingsverband met FHI. De hierbij aangepaste statuten zijn in voorbereiding. Net als voorheen betekent dit, dat leden van VLW door hun lidmaatschap niet over alle voordelen van het FHI-

16 maart Ledenvergadeing VLW, Amersfoort. Platform overleg met ministerie van EZ, Verispect en NMi, Amersfoort. 5 mei Bijeenkomst CECIP werkgroep voor Wettelijke Metrologie, Katovice. Polen. 6 mei General Assembly van CECIP Katovice. Polen. 16 november Ledenvergadering VLW, Dordrecht. Platformoverleg met ministerie van EZ, Verispect en NMi, Dordrecht.

Voor meer informatie: Paul Petersen 033 – 4657507 ([email protected]). <

37

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Te weinig system engineers voor Industrial System Integrators Elsevier en Hoogheemraadschap maken ISI-meeting op kasteel Montfoort waardevol

Het FHI-platform ISI, Industrial System Integrators, staat stevig in de markt. In de ledenmeeting van 1 februari op kasteel Montfoort bleek uit een interne inventarisatie dat de leden redelijk tevreden zijn over de ontwikkeling van hun orderportefeuille. Belangrijkste zorg is ook nu alweer de beperkte beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerde system engineers tegen een betaalbaar tarief. Groeiende complexiteit

Uit de problematiek die Paul de Frankrijker van het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden als gastspreker boven tafel bracht bleek de groeiende complexiteit. Bij veel ‘owners’ zijn de processen inmiddels behoorlijk ver geautomatiseerd. Een volgende slag ter verbetering van de productiviteit moet rekening houden met de beperkingen die de

38

‘installed base’ stelt. Binnen deze randvoorwaarde stelt het Hoogheemraadschap haar totale automatisering ter discussie voor vernieuwing in de periode 2004-2007. Integratie van procesautomatisering met kantoorautomatisering is het doel. De Frankrijker sprak open en herkenbaar over de problemen waarmee hij worstelt om de toekomstdoelen dichterbij te brengen. In de ’wandelgangen’ werd er uiteraard veel hulp aangeboden door de aanwezige integrators. (ISI lidbedrijven kunnen de presentatie van Paul de Frankrijker opvragen bij Sandra van Dusschoten van het FHI-bureau). Partner

Frans Terhorst van Elsevier opleiding en advies presenteerde overtuigend de toegevoegde waarde van de methodiek waarmee zijn organisatie bij plantowners complexe installaties adequaat beschrijft en technische details vastlegt

in databases. Met deze service kan Elsevier een nuttige partner zijn voor system integrators om projecten te realiseren en te documenteren. Business Conference als onderdeel PA dagen

De stuurgroep van ISI beraadt zich de komende maanden, samen met haar nieuwe branchemanager op haar strategische positie in de markt en binnen FHI. Het platform en haar leden hebben inmiddels een zodanige positie verworven dat makkelijk samenwerkingsverbanden kunnen worden aangegaan. Dat zal ondermeer tot uiting komen in de marketingevenementen van het lopende jaar: geen aparte Industrial Business Conference meer, maar de IBC als onderdeel van de Proces Automatisering Dagen op 30 november en 1 december in de TU Delft. <


LEO OOSTERVEEN VERLAAT NA ACHT JAAR FHI Eelco van Harten per 1 maart nieuwe branchemanager IA Na acht jaar als branchemanager Industriële Automatisering (IA) heeft Leo Oosterveen een nieuwe functie aanvaard bij de Koninklijke Metaalunie, als... branchemanager. Binnen FHI bestaat veel waardering voor al hetgeen Leo tot stand heeft gebracht. Vooral op het gebied van roadshows zorgde Oosterveen voor een geweldige boost, ook trok hij talloze platforms

van de grond. De redactie polste Leo nog even in zijn nieuwe functie bij Metaalunie. “Ik doe hier vergelijkbaar werk, alleen zijn de branches die ik behartig natuurlijk wel met heel andere dingen bezig – overwegend productie.” Oosterveen kijkt met een mengeling van plezier en weemoed terug op zijn tijd bij FHI, waar zijn takenpakket in acht jaar tijd groeide en groeide tot het brede spectrum van activiteiten waar opvolger Eelco van Harten nu zijn weg in moet gaan vinden. Van Harten (34) was tot voor kort sales manager bij Mogema Machinefabriek in

Harderwijk, producent van machines en componenten voor de halfgeleiderindustrie, de defensie-industrie en de voedings middelenindustrie. Eelco studeerde besturingstechniek en fijnmechanische techniek en volgde daarbij een opleiding general management. Overigens krijgen de vier branchemanagers in de nabije toekomst steun van twee (nieuwe) assistenten: één voor IA en IE, de ander voor LT en MT. <

Nieuwe IJkwet ‘in de maak’ Implementatie Europese richtlijn MID gaat ‘Metrologiewet’ heten De Nederlandse overheid heeft de nieuwe ijkwet bijna gereed voor behandeling in de Tweede Kamer. Het lijkt erop dat het ministerie van Economische Zaken op tijd gereed is om de gestelde deadline van 31 oktober 2006 te halen. Per die datum moet de nieuwe wet operationeel zijn, aangepast aan de Europese richtlijn MID, Measuring Instrument Directive. De nieuwe wet zal ‘metrologiewet’ worden genoemd.

De drie FHI-platforms, voor wegen, voor energiemeting en voor meten in vloeistofinstallaties, volgen het proces van Europese harmonisatie en nieuwe wetgeving al sinds 1991. Met name de laatste jaren is daarin intensief en productief samengewerkt met NMI en met het ministerie van Economische zaken. De leden van de FHI-platforms hebben inmiddels gelegenheid gehad op vertrouwelijke basis de concept wettekst in te zien.

Voor nadere informatie over de platforms wegen/energiemeting/vloeistofmeetinstallaties: FHI bureau, Esther van Gemeren. <

Mevrouw Anneke van Spronsen van EZ schetste in de in november gehouden platform vergaderingen van FHI met het NMI het traject dat nu wordt gelopen. Eind januari 2005 was de ontwerptekst van het wetsvoorstel gereed. Daarna gaat het eerst naar de Raad van State, dan naar de Tweede Kamer en tenslotte tekent de koningin. Om de wet operationeel te maken moeten daarna nog enkele AMvB’s (Algemene Maatregelen van Bestuur) tot stand komen via de Raad van State en Hare Majesteit.


39

PROFIBUS

Duitse automobielfabrikanten ondersteunen PROFINET

Vier toonaangevende Duitse automobielfabrikanten hebben hun commitment uitgesproken ten aanzien van PROFINET, de Industriële Ethernet-standaard van PROFIBUS International (PI). Tijdens een ontbijtsessie voor de pers op de SPS/IPC Drives in Neurenberg in november 2004 maakten vertegenwoordigers van Audi, BMW, DaimlerChrysler en Volkswagen bekend dat zij hun leveranciers zullen aansporen tot een versnelde introductie van systemen gebaseerd op PROFINET. Dit om te kunnen voldoen aan de eisen gesteld door de automotive industrie van de volgende generatie. Als doel werd door AIDA een vast en uniform protocol geformuleerd, onafhankelijk van producenten en gebruikers, maar voorzien van een geïntegreerde veiligheidstechnologie. Tot de vereisten behoort verder de standaardisatie van engineering tools. AIDA

De vier bedrijven vormen met elkaar de AIDA, de Automation Initiative van Duitse binnenlandse Automobielfabrikanten. AIDA beschouwt een

40

gemeenschappelijke omgeving voor Industrial Ethernet als dé manier om de uitdagingen voor toekomstige automatiseringssystemen met succes aan te gaan. PROFINET wordt eveneens ondersteund door de INTERBUSorganisatie. Gezamenlijk beschikken PROFINET en INTERBUS over bijna 20 miljoen werkende veldbusinstallaties, overeenkomend met ruwweg 75% van de wereldmarkt. Edgar Küster, voorzitter van PI stelde: “Ik beschouw dit als een belangrijk moment in de geschiedenis van de automatisering. Het verschaft ons allen de kans om verschillen te overwinnen en ons te concentreren op de voordelen voor de eindgebruiker. Systemintegrator en eindgebruiker zullen het gemakkelijker krijgen in hun dagelijkse werk. Bovendien zullen de kosten dalen. PROFINET is eenvoudig te integreren met bestaande veldbussystemen en

beschermt dus eerder gedane investeringen. En omdat het gebaseerd is op TCP/IP, is integratie met bestaande ITinfrastructuren direct mogelijk. In deze nieuwe automatiseringswereld kan iedereen zich beschouwen als winnaar en ik nodig daarom nog eens alle belangrijke leveranciers van veldbussystemen uit om zich bij onze missie aan te sluiten.” Mike Bryant, vice-voorzitter van PI en uitvoerend directeur van de PROFIBUS Trade Organization in Noord-Amerika, voegde hieraan toe: “Deze beslissing van de toonaangevende spelers in de Europese automobielmarkt is natuurlijk een zeer krachtig signaal. Onze ervaring met de PROFIBUS-markt van de afgelopen tien jaar zegt mij dat deze stap voorwaarts zal worden gevolgd door automobielfabrikanten over de hele wereld, waaronder die in NoordAmerika.” <


Start gebruikersgroep PROFIBUS voor eindgebruikers Op 3 maart vindt bij Bavaria in Lieshout een gebruikersmiddag plaats. Naast een korte toelichting over de doelen en activiteiten van deze gebruikersgroep door Peter Korsten van Bavaria, bestaat het programma verder uit presentaties over het onderhouden van PROFIBUSinstallaties en een rondleiding door de brouwerij. De middag wordt afgesloten met een biertje. De behoefte bij eindgebruikers om ervaring uit te wisselen met andere gebruikers, is erg groot. Dit is de reden geweest om deze gebruikersgroep op te starten. De functie van de vereniging

hierin is puur facilitair; de inhoud en activiteiten worden bepaald door de eindgebruikers zelf. Meer info over de gebruikersgroep is te vinden op: www.nl.profibus.com <

Workshop PROFIBUS in explosiegevaarlijke omgevingen De behoefte aan informatie over het gebruik van PROFIBUS in explosiegevaarlijke zones, de bekende Ex-zones, is erg groot. Om gebruikers te helpen wordt op woensdag 16 maart 2005 een workshop over dit thema georganiseerd. Meer informatie: www.nl.profibus.com. <

DE ACTIVITEITEN IN 2005 9-11 maart Electronics & Automation in Utrecht 16 maart Workshop/Infosessie – PROFIBUS in Ex 30-31 maart MoCon in Den Bosch 11-15 april Hannover Messe 14 april End-user meeting Hannover Messe 28 april Workshop/Infosessie – PROFINET 2 juni Themadag 17 juni Ledenbijeenkomst + netwerk-event (PROFIBUS Challenge Cup) 23 juni Workshop/Infosessie - Onderhoud 26-30 september Elektrotechniek 13 oktober Algemene Leden Vergadering 10 november De Nationale PROFIBUS dag 2005 7 december Workshop/Infosessie voor leden <

PROFIBUS workshop Op 28 april 2005 wordt op het secretariaat een PROFINET-workshop georganiseerd. In een programma van een dag worden alle aspecten van PROFINET toegelicht door specialisten. Verdere informatie is te vinden op www.nl.profibus.com <


41

LABORATORIUM TECHNOLOGIE

Jaarprogramma branche Laboratorium Technologie FHI, sterk in markt en beleid. Deze woorden geven krachtig de kern aan van de missie van FHI. Het collectief van FHI-bedrijven vormt een netwerk dat zich richt tot de diverse stakeholders, waaronder klanten en overheidsinstellingen. Dit jaar organiseert de branche opnieuw verschillende activiteiten op het gebied van collectieve marketing, gezamenlijke belangenbehartiging en individuele dienstverlening, waaraan u als lid kunt deelnemen. Wat staat er voor 2005 op stapel? Strategieproject

De branche Laboratorium Technologie is begonnen met de uitvoering van het strategieproject. Dit beoogt onder meer studie te verrichten naar nieuwe technologiemogelijkheden en de juiste strategische keuzes voor de bedrijven in de branche. In dit kader worden er bij de uitvoering van de verschillende branchespecifieke activiteiten zoveel mogelijk stakeholders, waaronder

Roadshow Labanalyse: 11 maart 2005 LIMS: voorjaar 2005 FHI-Exportgroep: voorj aar 2005 Contractlabs: voorjaar 2005 Algemene Ledenverga dering: 13 juni 2005 FHI Golftournament: 25 augustus 2005 Roadshow LabAnalyse: 5 oktober 2005 Biotech Roadshow: 20 /21/22 of 27/28/29 septembe r 2005 Federatiecongres: november 2005 Medica Dusseldorf: 16 t/m 19 november 2005

LiveLAB CONTRACTLABS Binnen de branches van FHI bestaan verschillende platforms en clusters waarin bedrijven elkaar ontmoeten om gezamenlijk de markt te bewerken en belangen bij overheden en andere partijen te behartigen. De branche Laboratorium Technologie inventariseert of er onder contractlaboratoria behoefte bestaat aan een te vormen platform. Geïnteresseerde organisaties kunnen contact opnemen met branchemanager Andreas Meijer op telefoonnummer 033-4657507. <

42

Eén van de grote publiekstrekkers op HET Instrument 2004 was het LiveLAB. Bijna 5.000 bezoekers beleefden er hoe een grote groep van bedrijven uit de laboratoriumbranche gezamenlijk een ‘modellaboratorium’ van een kaasproducent vormde. De waardering van dit initiatief door de bezoekers was goed en de animo van de deelnemende bedrijven om op HET 2006 opnieuw iets ‘moois’ neer te zetten, groot. In de aanloop naar HET instrument 2004 is er al veel over geschreven: het LiveLAB waar de bezoekers de samenhang tussen de producten van de verschillende leveranciers van labinstrumenten- en meubilair konden

voorlopige planning activiteiten 2005

klanten, van de leden betrokken bij de evenementen. Om de branche een duidelijk gezicht te geven en iedereen te laten zien waar de branche voor staat, wordt er gewerkt aan een branchefolder Laboratorium Technologie. Daarnaast wordt er ook op federatief niveau veel georganiseerd. We noemen enkele activiteiten. Op het gebied van personeelszaken zal door ArboNed een workshop Risico-Inventarisatie en –Evaluatie worden verzorgd. Op exportgebied kunnen bedrijven elkaar ontmoeten tijdens netwerkbijeenkomsten en via aangeboden workshop kennis opdoen op exportbevordering. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Andreas Meijer op 033-4657507. <

ervaren. Het LiveLAB had als thema kaas en vormde een speciale demostand van een kaasproducent. De bezoeker van LiveLAB werd bij de ingang enthousiast onthaald door een ‘nutty professor’ die de verdere uitleg van de apparaten, instrumenten en meubilair overliet aan de studenten van de Saxion Hogeschool Deventer. De studenten kregen op deze manier terloops de kans om te werken met de meest geavanceerde apparatuur en hebben door de contacten met leveranciers en bezoekers van de beurs kennis kunnen maken met de dagelijkse praktijk. Volledig op de hoogte en met een kaasstick en zakje geraspte kaas in de hand vervolgden de bezoekers hun bezoek aan HET Instrument. <


Analytische Instrumenten

de groepsindeling van de statistiekgroep aangescherpt en doen er meer bedrijven mee. Dit leidt tot een hogere betrouwbaarheid van de cijfers.

De deelnemers van de productstatistiek Analytische Instrumenten komen op 11 maart 2005 bijeen voor de jaarlijkse vergadering waarin de cijfers over het jaar 2004 worden gepresenteerd en besproken.

LIMS

In Breda bij Interscience zal de productstatistiekvergadering Analytische Instrumenten plaatsvinden. Interscience is zelfstandig leverancier van hoogwaardige chromatografieapparatuur en -accessoires. In 2004 is

Biotech Roadshow en Roadshow Labanalyse 2005

Eind jaren negentig maakte de groep van LIMS-leveranciers nog deel uit van de productstatistiek analytische instrumenten. Vanaf 2001 is de groep apart een productstatistiek gaan vormen. Na een aantal bijeenkomsten is de groep minder actief geworden en het is tijd het cluster nieuw leven in te blazen. Begin 2005 komen de belangrijkste spelers van de LIMS-markt bijeen om een hernieuwde opzet van de productstatistiek te bespreken. < Er is een start gemaakt met de organisatie van de Biotech Roadshow en de Roadshow Labanalyse voor het jaar 2005.

MEER RUIMTE VOOR BIOTECHNOLOGIE Het kabinet wil de regeldruk voor bedrijven en onderzoeksinstellingen die met biotechnologie werken, verminderen, zonder dat daarmee afbreuk wordt gedaan aan de veiligheid, transparantie en ethische aanvaardbaarheid. Dat schrijft staatssecretaris Van Geel (VROM) in de nota 'vereenvoudiging regelgeving biotechnologie' aan de Tweede Kamer. De nota is geschreven in samenwerking met bewindslieden van VWS, LNV, OCW, Justitie en Economische Zaken. Uit onderzoek blijkt dat onderzoekers en bedrijven in de biotechnologiesector niet

LaboChemie Het cluster LaboChemie is vorig jaar geformeerd uit de chemicaliënleveranciers van de branche Laboratorium Technologie. De meest recente bijeenkomst vond plaats op 20 januari 2005. Gastspreker was Arnold van der Wielen van het ministerie van VROM, die een presentatie gaf over REACH.


zozeer problemen hebben met de bestaande weten regelgeving, maar vooral met het tijdverlies en de hoge kosten die met de uitvoering zijn gemoeid. De klachten hadden vooral betrekking op de lange procedures, onvoldoende overleg door overheidsinstanties en gebrekkige communicatie. Het kabinet gaat nu kijken welke procedures kunnen worden verkort of gestroomlijnd, zodat bedrijven en instellingen minder hinder ondervinden. Zie voor meer informatie www.vrom.nl. Bron: Persbericht ministerie van VROM, 20 oktober 2004

<

REACH staat voor Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals. REACH is een voorstel voor een nieuwe Europese chemiewet, dat de Europese Commissie in 2003 heeft ingediend. Het invoeren van deze nieuwe Europese chemiewetgeving verplicht Europese chemiebedrijven om chemische stoffen te onderzoeken en te registreren. REACH heeft als doel om kennis over stoffen die binnen

Als voorlopig thema voor de Biotech Roadshow is gekozen voor ‘Automatisering in de moleculaire biologie.’ Uit een selectie van vijf steden worden er uiteindelijk drie gekozen waar de roadshow zal plaatsvinden: Nijmegen, Utrecht, Rotterdam, Amsterdam en Maastricht. Voorlopig staat de Biotech Roadshow gepland op 20/21/22 of 27/28/29 september 2005. De Roadshow Labanalyse staat gepland op 5 oktober 2005 in De Kuip te Rotterdam. Ideeën voor de invulling van de themagedeeltes zijn van harte welkom. Spoedig ontvangt u meer informatie en een uitnodiging voor de eerste deelnemersbijeenkomst. <

Europa op de markt worden gebracht, te vergroten. Om tijdig op de hoogte te zijn van de nieuwe wettelijke bepalingen, konden de bedrijven vragen stellen. Naast REACH zijn de marktontwikkelingen besproken en de opzet van een marktonderzoek. Hierbij gaat het om een productstatistiek. Het streven is om meer inzicht te krijgen in de omvang van de chemicaliënmarkt in Nederland. <

43

LABORATORIUM TECHNOLOGIE

MEER RUIMTE VOOR BIOTECHNOLOGIE Vijf Amerikaanse toplaboratoria hebben FEI Company in Eindhoven geselecteerd als industriële partner voor de ontwikkeling van een nieuwe generatie geavanceerde elektronenmicroscopen. FEI Company in Eindhoven is lid van de branche Laboratorium Technologie. FEI, waarin Philips 25% houdt, is uit een brancheselectie gekozen tot industriële partner voor het Amerikaanse 'Team'-project. Team is een zeer ambitieus project op het gebied van elektronenmicroscopie, dat wordt gefinancierd door het Amerikaanse 'Department of Energy'. Het omvat de ontwikkeling van een transmissie-elektronenmicroscoop met de beste resolutie ter wereld. Het gaat hier om microscopen die nanostructuren met een ongekend groot 'oplossend vermogen' van 0,5 Ångström rechtstreeks kunnen waarnemen. Dit is ruim tweemaal beter dan het oplossend vermogen van de beste, nu beschikbare microscopen.

44

MEDISCHE TECHNOLOGIE

Branche Medische Technologie kijkt terug op een geslaagde Medica 2005 De succesvolle 22e editie van de grootste vakbeurs voor zorgprofessionals in Nederland vond plaats van 2 tot en met 4 februari 2005 in Jaarbeurs Utrecht. Het bezoekersaantal was in totaal (inclusief Zorg & ICT) 23.735. Nieuw dit jaar was de combinatiestand van FHI, federatie van technologiebranches, met het DISC (Diabetes, Incontinentie & Stoma Cluster). Verder waren negen FHI-lidbedrijven vertegenwoordigd in het thuiszorgpaviljoen. Het inkoopdebat, de congressen en de inlooplezingen zijn goed

Gezamenlijke FHI & DISC Stand

Voor het eerst heeft FHI, federatie van technologiebranches, samen met DISC (Diabetes, Incontinentie & Stoma Cluster) een stand bemand. Op de gezamenlijke stand konden bezoekers naast informatie over FHI, ook advies en voorlichting over diverse diabetes-, stoma- en incontinentieproducten inwinnen. Het grote scala aan foldermateriaal vond gretig aftrek bij de beursbezoekers. “Voor ons als medisch speciaalzaken/medisch postorderbedrijf is deelname aan de Medica een goede manier om ons te profileren ten aanzien van apothekers en eindgebruikers.” (exposant DISC-stand)

“Ons doel was grotere naamsbekendheid bij onze (potentiële) klanten te krijgen. Daarbij staat centraal waar onze vestigingen gelegen zijn en wat onze producten zijn. Over aandacht hadden we absoluut niet te klagen!” (exposant thuiszorgpaviljoen) bezocht. Tevens was de lancering van Zorg & ICT als platform voor ICT-toepassingen in de zorgsector goed geslaagd. Gegevens bezoekers

De Medica heeft over drie dagen 18.730 bezoekers getrokken. Uit de bezoekersenquête blijkt dat ruim de helft van de bezoekers tevreden was over het aanbod en dat de beurs voldeed aan de verwachtingen. De bezoekers beoordelen de beurs met een ruime voldoende. Van de bezoekers is 57% werkzaam in de intra- en semimurale gezondheidszorg en 18% in de extramurale. Vanzelfsprekend is het tevens interessant te weten, in hoeverre de bezoekers beslissingsbevoegd zijn, of hierin een adviserende rol spelen. Van alle bezoekers geeft 31% aan medeof eindbeslisser te zijn. Voorts zegt 33% een adviserende rol te hebben bij eindbeslissingen.

Inkoopdebat

Het inkoopdebat trok het recordaantal van 225 bezoekers. Het onderwerp is momenteel heel actueel. Het huidige zorgstelsel ondergaat de laatste jaren grote veranderingen, mede door de liberaliseringsslag die het huidige kabinet wil doorvoeren. Een van de aspecten van invloed binnen de zorg is het hulpmiddelengebruik en de inkoop van deze hulpmiddelen. Verschillende partijen spelen een rol binnen deze verschuivingen. De zorgverzekering, de ziekenhuisinkoper, de medisch specialist en uiteraard de patiënt zelf. De stellingen, geïnventariseerd en opgesteld door Luc Knaven, branchemanager Medische Technologie van FHI, vormden de basis van het debat. Debatleider was de directeur van Axioma, Thomas Hofhuis. In het panel zaten de heer J.W. Schouten (Zorgverzekeraars Nederland), de heer H.J. Janssens (Zorgverzekeraar VGZ), Prof. Dr. M.J. Schalij (cardioloog LUMC), de heer J. Troost


(hoofd inkoop ziekenhuis Leijenburg) en mevrouw J.C. Smits (Fractielid PVDA Tweede Kamer). Na de discussies tussen de panelleden was het de beurt aan de zaal. Met rode en groene kaarten kon men aangeven hoe men over een bepaalde stelling dacht. “Het debat was zeer goed voorbereid. Eigenlijk duurde het debat te kort voor de hoeveelheid informatie die naar aanleiding van de stellingen los kwam.” (deelnemer inkoopdebat) Thuiszorgpaviljoen

Midden in hal 11 nam het geel/blauw gekleurde thuiszorgpaviljoen van FHI een prominente plaats in. Negen lidbedrijven van FHI bundelden hun krachten en trokken op deze manier veel bezoekers. Volgens de exposanten was de in het midden gesitueerde bar, een uitgelezen plek en rustpunt om met relaties te converseren. “Wij kijken terug op een goede beurs. Onze doelgroep (met name zorgverzekeraars) hebben we zo goed als allemaal gesproken. Doordat we niet met onze producten stonden, kregen we ook (bijna) uitsluitend die mensen in de stand die voor ons interessant waren.” (exposant thuiszorgpaviljoen) Zorg & ICT

Zorg & ICT, het platform van ICT toepassingen en diensten in de zorgsector, neemt een unieke plaats in naast de Medica. De exposanten staan in een eigen hal, bezoekers kunnen zich apart registeren, maar beide hallen zijn wel met elkaar in verbinding. Alle marktleiders waaronder onder andere PinkRoccade, Philips Medical IT en Ascon Nira, gaven acte de presence. De vakbeurs Zorg&ICT was met 5.005 bezoekers ongekend succesvol. De waardering voor het platform als geheel is ruim voldoende. De helft van de bezoekers werkt in de intramurale zorg, een kwart vervult een extramurale functie. Opvallend is de directe betrokkenheid van de (hoofden) verpleging en verzorging bij IT-projecten. “Wij constateren een toenemende belangstelling voor ICT-oplossingen in de zorg, waarbij ook meer inhoud wordt gegeven aan de toepassingen voor de primaire gebruikers, uiteindelijk zijn dat degenen die er dagelijks mee moeten werken.” (exposant ICT&Zorg) <


45

Interesse in deze poster? Kijk op pagina 26.

De bouwstenen voor een strategisch ondernemingsplan Ondernemen is vooral vooruitzien. Wie niet tijdig de koers bijstelt, slaapt in en raakt achterop. Een integraal strategisch ondernemingsplan houdt u als directeur scherp. Het boek De bouwstenen voor een strategisch ondernemingsplan biedt een structuur voor het maken en waarmaken van een integraal strategisch ondernemingsplan. Tevens is het een gids voor het optimaliseren van specifieke ondernemingsfacetten. Uit de praktijk voor de praktijk. Elk type bedrijf, ongeacht grootte of productenpakket, zal ervaren dat het opstellen van strategische plannen met dit boek aanzienlijk eenvoudiger wordt. Toegankelijkheid en directe toepasbaarheid van de informatie zijn twee belangrijke pijlers van het boek. Drs. ing. Chris A. Houwer is oprichter/directeur van DTB te Eemnes. DTB, Direct Toepasbare Bestuurskennis, is ruim 25 jaar gespecialiseerd in ontwikkeling, kennisoverdracht en ondersteuning bij integrale businessplanning.

Geïnteresseerd? Bestel dan het boek met 25% KORTING. U betaalt

€ 25,50

i.p.v. € 34,-.

Voor meer managementproducten: www.kluwermanagement.nl/shop

FAX DE BON NAAR 0570 - 64 78 19. OF STUUR HEM IN EEN ENVELOP ZONDER POSTZEGEL NAAR: KLUWER, T.A.V. MONIQUE KROL, ANTWOORDNUMMER 52, 7400 VB DEVENTER.

Hierbij bestel ik .... exempla(a)r(en) van De bouwstenen voor een strategisch ondernemingsplan à € 25,50. Bedrijf: Naam:

M/V

Adres: Postcode:

Plaats:

Telefoonnummer: E-mail: Handtekening

Deze korting is geldig t/m 31 mei 2005.

Prijswijzigingen onder voorbehoud. Op al onze aanbiedingen zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer B.V., gedeponeerd ter griffie van de rechtbank te Amsterdam op januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Een exemplaar van deze voorwaarden zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. Kluwer legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de overeenkomst. Uw gegevens kunnen door Kluwer, of zorgvuldig geselecteerden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hiertegen bewaar heeft, kunt u contact met ons opnemen.


Vanuit de ledenkring Industriële Elektronica Matsushita Electric Works Benelux B.V. heeft vanaf 3 november 2004 haar naam gewijzigd in: Matsushita Electric Works West B.V. Op 1 januari 2005 is de Franse vestiging Matsushita Electric Works France geïntrigeerd in de Benelux organisatie en zijn zij allen samen verder gegaan onder de naam: Matsushita Electric Works West B.V. De adresgegevens van Transfer Distribution b.v. zijn gewijzigd. De nieuwe gegevens zijn: Deldensestraat 126, 7471 KZ GOOR (Hof van Twente). Telefoon- en faxnummer blijven ongewijzigd.

Comtest is een naamswijziging ondergaan. Per 1 januari 2005 is de nieuwe naam Accelonix/Comtest Instrumentation BV. <

Industriële Automatisering Vanaf augustus 2004 zijn alle bedrijfsactiviteiten van de firma’s Dutch Vision Systems BV en Dutch Vision Components BV overgenomen door de firma D.V.C. Machinevision B.V. Per oktober 2004 heeft Asco/Joucomatic Nederland haar naam gewijzigd in: Asco/Joucomatic Benelux. Per eind oktober 2004 is de firma Adixen verhuisd. Het nieuwe adres is geworden: Landzichtweg 60, 4105 DP Culemborg, telefoonnummer: (0345) 478 400, faxnummer: (0345) 531 076.

Per 1 januari 2005 is Radiall verhuisd naar de Hogebrinkerweg 15b, 3871 KM te Hoevelaken. Alle overige gegevens blijven ongewijzigd! Na ruim 15 jaar aan de Corkstraat gaat ADIFORM B.V. verhuizen. Per 1 januari betrekken zij een nieuwe locatie aan de Bovendijk 205 te Rotterdam. Het nieuwe bezoekadres wordt: Bovendijk 205, 3045 PD Rotterdam. Alle overige gegevens blijven ongewijzigd!

Hach Ultra Analytics is per 1 januari 2005 verhuisd van ’s-Hertogenbosch naar Tiel. De nieuwe gegevens zijn: Laan van Westroijen 2A, 4003 AZ Tiel. Postadres: Postbus 6299, 4000 HG Tiel. Telefoonnummer (0344) 655 423, faxnummer: (0344) 653 362. <

VLW Per 1 oktober 2004 is Stimag verhuisd van Parellaan 28 naar Parellaan 22 in Hoofddorp. Alle overige gegevens blijven ongewijzigd. <

Laboratorium Technologie Hendriks Thermoregulation B.V. heeft een nieuw adres: Händelstraat 23, 6566 GB Millingen a/d Rijn. Alle overige gegevens blijven ongewijzigd. Per 1 januari 2005 is Biosolve BV verhuisd naar een nieuwe lokatie. Het nieuwe bezoekadres is Leenderweg 78, 5555 CE Valkenswaard. Postadres: Postbus 376, 5550 AJ Valkenswaard. Nieuw telefoonnummer: (040) 2071300, faxnummer (040) 204 85 37. <

Medische Technologie Gullimex Instruments is per 1 januari 2005 verhuisd naar de Oostermaat nummer 7. Ook hebben zij een nieuw telefoonnummer: 074-265 77 88. Alle overige gegevens blijven ongewijzigd.

Per 22 december 2004 is Erbe Benelux B.V. verhuisd naar: Velsenstraat 10, 4251 LJ Werkendam, postadres: Postbus 424, 4200 AK Gorinchem. Telefoonnummer: (0183) 509 755, faxnummer: (0183) 500 770. <

AGENDA 2005 1 maart Workshop presentatie- en interviewtechnieken 9 -11 maart Electronics & Automation 2005 16 maart Ledenbijeenkomst VLW 17 maart Ledenbijeenkomst PLOT 25 maart Goede Vrijdag 28 maart Tweede Paasdag 31 maart – 1 april The Sense of Contact VII 12 april Ledenbijeenkomst Vacuum 14 april Ledenbijeenkomst Development Club 28 april Ledenbijeenkomst CPS 5 mei Hemelvaart 11 mei Ledenbijeenkomst ISI 16 mei Tweede Pinksterdag 17 mei NMI-Platform bijeenkomst 25 mei Ledenbijeenkomst STC 31 mei ALV Industriële Elektronica

48

1 juni 2 juni 8 juni 9 &10 juni 14 juni 13 juni 25 augustus september 21/22 september september oktober 5 oktober 12/13 oktober november 31 november & 1 december

ALV Medische Technologie Ledenbijeenkomst PLOT ALV Industriële Automatisering Workshop / Zeilen Development Club Ledenbijeenkomst IBS ALV Laboratorium Technologie FHI Golftournament D&E event Roadshow food Roadshow Biotech Progress Roadshow Labanalyse Roadshow pharma Federatiecongres ProcesAutomatisering-dagen <


Lidmaatschap Aanvragen Industriële Elektronica

Laboratorium Technologie

Liad-Electronics Breda B.V.

Artec Testnology

Dhr. A. Meesters Takkebijster 68, 4817 BW Breda Liad levert EMS (Electronic Manufacturing Services)

Dhr. B. de Wit Salie 15, 5331 DJ Kerkdriel Artec levert materiaalbeproevings- en controleapparatuur voor laboratoria, industrie en educatieve instellingen.

APEM Benelux Dhr. Y. Foccaert Excelsiorlaan 27, 1930 Zaventem - België De firma levert schakelaars, toetsenborden en relais.

Vermeulen Printservice B.V. Dhr. G. Berkers Helmondseweg 7b, 5735 RA Aarle-Rixtel De firma is producent van PCB's (printed circuit boards)

Contax Benelux N.V.

Delta Instruments B.V. dhr. B.L. Habers De bolder 68, 9206 AR Drachten De firma levert analyseapparatuur t.b.v. de zuivelindustrie.

Medische Technologie

Laservision Instruments B.V.

Medidis Groep B.V.

Dhr. J. van Gemst Oude Rijksweg 255/5, 7954 EJ Rouveen Laservision verkoopt medische laser- en IPLapparatuur. Tevens diagnostische apparatuur voor oogheelkunde, dermatologie, urologie enz. Ook de service aan deze apparatuur wordt door haar verleend.

Dhr. R.Y. Bosma Televisieweg 113, 1322 BD Almere De firma levert o.a. medische zuurstof aan Thuiszorg en instellingen.

Dhr. T. van Tongelen Uitbreidingstraat 66-14, B-2600 ANTWERPEN Contax verkoopt en verricht service aan machi-

ZOLL Internationla Holding B.V.

nes voor de SMT-productie.

Edisonring 3a, 6669 NA Dodewaard

Diabetes Direct B.V.

TTMS B.V.

ZOLL is het Europese hoofdkantoor van ZOLL Medical Corp. en vervaardigt, ontwik-

Dhr. M.M. Horsten Helftheuvelpassage 8,

Dhr. A. Handgraaf

kelt en verkoopt niet-invasieve cardiale reani-

5224 AP 's-Hertogenbosch

Wegalaan 2, 2132 JC HOOFDDORP TTMS levert kalibratie-instrumentatie,

matieapparatuur.

Diabetes Direct levert diabetes hulpmiddelen.

video/audiotestapparatuur, PCI/PXI-testsystemen en General Purpose apparatuur (= voedingen, functiegeneratoren enz.)

Vitatron Nederland B.V.

Laméris Ootech B.V.

Dhr. M.W. Polman Meander 1051, 6825 MJ Arnhem De firma levert pacemakers en accessoires

Dhr. J.S. Bestebreurtje Celsiusbaan 6B, 3439 NC Nieuwgein Laméris Ootech levert apparatuur voor oogheelkunde en laserapparatuur ook voor andere disciplines

Mevr. M. Tulp

Formit B.V. Dhr. J.G.R. van der Haar Dragonder 15b, 5554 GM Valkenswaard Formit ontwerp, ontwikkelt en produceert klantspecifieke kunststof behuizingen voor kleine tot middelgrote series.

Ela Medical

Industriële Automatisering

Sorin Group Nederland B.V.

Sen tech Sensor technology b.v.

Dhr. K. Feller Postbus 12060, 1100 AB Amsterdam Sorin levert producten en apparatuur voor de cardiologie, thoraxchirurgie, interventie cardiologie en radiologie en voor de extra corporale bloedsomloop.

Dhr. M. Figge Middelweg 88e, 5253 CA Nieuwkuijk De firma levert en integreert industriële sensoren in de breedste zin van het woord.

Dhr. P. van der Kemp Bastiaan de Zeeuwstraat 8, 3227 AC Oudenhoorn Ela levert pacemakers en implanteerbare defibrillatoren alsmede holter apparatuur

Quality2Process Mevr. D.H.J. Berkemeijer Lansinkesweg 4, 7553 AE Hengelo De firma is een groothandel in meet- en regelapparatuur voor de procesindustrie en levert o.a. on-line NIR meetsystemen en in-line processrefractometers.


OD Medical B.V. Dhr. J.S. van Wingerden Edisonstraat 22, 8912 AW LEEWARDEN De firma is actief op het gebied van medische gastechniek, equipement en de service daaraan

Medicare Uitgeest B.V. Dhr. H. Bos Populierenlaan 78, 1911 BM UITGEEST De firma levert anesthesie en beademingssystemen, flowregelapparatuur voor zuurstof en lucht.

Huisman Mediap B.V. Dhr. J. Huisman Marconistraat 4, 4004 JM Tiel Huisman is groot- en detailhandel in o.a. medische gassen, medische apparatuur en disposables.

Romedic B.V. Dhr. P. Robberts Ind.terrein Weerterveld 49, 6231 NC MEERSSEN Romedic is actief op het gebied van medische respiratoire apparatuur. <

49


NIEUWE LEDEN Industriële Elektronica

Industriële Automatisering

Medische Technologie

DEK Benelux Lidnummer 1248 Henri Wijnmalenweg 6 5657 EP EINDHOVEN

Isah bv lidnummer 1380 Dr. Anton Philipsweg 31 5026 RK TILBURG

Diabetes Direct B.V. Lidnummer 1386 Helftheuvelpassage 8 5224 AP 's-HERTOGENBOSCH

Romedic B.V. Lidnummer 1382 Postbus 24 6230 AA MEERSSEN

Vermeulen Printservice B.V.

Quality2Process B.V. Lidnummer 1381 Lansinkesweg 4 7553 AE HENGELO

OD Medical BV lidnummer 1385 Postbus 395 8901 BD LEEUWARDEN

Huisman Mediap B.V.

Laméris Ootech B.V. Lidnummer 1383 Postbus 1538 3430 BM NIEUWEGEIN

Sorin Group Nederland B.V.

Lidnummer 1388 Helmondseweg 7b 5735 RA AARLE-RIXTEL

Contax Benelux N.V. lidnummer 1390 Uitbreidingstraat 66BUS19 B-2600 ANTWERPEN-BELGIE

Personeelsbemiddeling Academicus (TU-E) met 20 jaar (leidinggevende) ervaring in de Industriële Automatiseringsbranche zoekt werk in commerciële en/of operationele functie, eventueel parttime of interim. Bijvoorbeeld people-, process- of project management. Voor meer inlichtingen of het CV van deze kandidaat, FHI, Dhr. J.C. Groeneveld, tel: (033) 465 75 07. Ervaren Manager zoekt een nieuwe uitdaging in een leidinggevende functie als Operation Manager, Service

50

Manager, Locatie Manager of Manager Bedrijfsvoering, kortom, een algemene managementfunctie waarbij op een coachende en situationele wijze sturing moet worden gegeven aan de dagelijkse processen en technische en operationele problematiek. Bijvoorbeeld binnen

een technische handelsonderneming, MKB, elektronische innovatie- of productiebedrijven, organisaties die zijn gericht op ICT hardwareverkoop en of -service, of met aanleg en onderhoud van technisch infrastructuur. Gewenste locatie: binnen een straal van 40 km rond Tilburg. Voor meer inlichtingen of

lidnummer: 1389 Marconistraat 4 4004 JM TIEL

lidnummer 1387 Paasheuvelweg 1 1105 BE AMSTERDAM

het CV van deze kandidaat, FHI, Dhr. J.C. Groeneveld, tel: (033) 465 75 07. Internationaal technisch verkoper zoekt grotere uitdaging als account manager, sales manager of product manager. HTS-CT en HTS-Industrial Sales, viertalig, gedreven, analytisch en enthousiast. Tien jaar ervaring in verkoop van instrumenten: temperatuuren drukregelaars voor speciale gassen. Woonachtig in Utrecht, verhuizen bespreekbaar. Voor meer inlichtingen of het CV van deze kandidaat, FHI, Dhr. J.C. Groeneveld, tel: (033) 465 75 07. Verkoopmanager zoekt nieuwe uitdaging voor 32 uur per week. Heeft ervaring binnen een beursgenoteerde onderneming die zich voornamelijk richt op het ontwikkelen en verkopen van professionele oplossingen voor intelligente gebouwsystemen. Profiel: HEAO-CE aangevuld met general management cursussen, 34 jaar, getrouwd en woonachtig in ’s-Hertogenbosch. Mogelijke functies: herstructurering van commerciële afdelingen, vergroten van de marketing en verkoopkracht, positionering- of strategische trajecten. Kortom: Moet het roer om, bel voor meer informatie met het bureau van FHI, Paul Petersen, (033) 465 75 07. < signalement maart 2005

Handelscontacten Société ASICA is een Contract Electronic Manufacturing met ongeveer 100 werknemers en is op zoek naar een CEM-bedrijf als partner die de Franse markt wil betreden. Voor meer informatie: DABIN Florian Société ASICA ZAC de la Moinerie 55, rue du Grand Jardin BP 29- 35 416 SAINT MALO Cedex-France Tel: +33 (0) 2 99 21 14 27 Marchhart BmbH, producent van luchtfiltertechniek voor o.a. operatiekamers, laboratoria en voor de productie van farmaceutica zoekt verkooppartner.

Marchhart GmbH Farbriksgelände 6 A-7201 Neudörfl T. 0043-2622-77248 F. 0043-2622-77248-14 E. [email protected] www.marchhart.at Contactpersoon: de heer ing. Johannes Marchhart ANTISEL Medical is een divisie van het Griekse bedrijf ANTISEL A. Selidis Bros en brengt in Europa de Electrocardiografen, Holter Systemen en Stress Test Systemen van SUZUKEN/KENZ op de markt.

Info van MKB-Nederland FHI ontvangt regelmatig informatie van MKB-Nederland die wellicht voor een aantal leden relevant is. Bijgaand een overzicht van recent ontvangen stukken. Geïnteresseerden kunnen de documenten opvragen bij het FHI-bureau 04-10-2004 13-10-2004

Uitnodiging Algemeen Bestuur met Minister Zalm op 03-11-2004 Uitnodiging/agenda ALV/Jaarcongres MKB NL op 15-11-2004 + verklaring stemrecht

28-10-2004

Kenniscirculatie hbo en mkb: rol en positie lectoraten; stand van zaken 2004

01-11-2004 08-11-2004

Persbericht: ‘MKB-Nederland pleit voor oprichting Aanbestedingsautoriteit’ Sociaal Akkoord; notitie 8 november 2004 + kabinetsverklaring, verklaring STAR

16-11-2004 16-11-2004 19-11-2004 19-11-2004

Uitwerking pensioenakkoord Star-kabinet Persbericht: MKB-Nederland vreest chaos bij introductie nieuwe kinderopvangregeling Persbericht: Evenwichtiger kostenverdeling Belastingplan na aanname motie-Vroonhoven Lectorenonderzoek; kenniscirculatie hbo en mkb: rol en positie lectoraten; stand van zaken 2004 Ruimte voor het midden- en kleinbedrijf, het lef om te kiezen! Visie van MKB-NL op de ruimtelijke inrichting van Nederland tot 2020 Agenda/vergaderstukken HBC-SZ (14-12-2004), o.a. MKB conceptnota Arbeidsvoorwaardenbeleid 2005/ ontwerpadvies SER toekomst ouderenbeleid Nota Arbeidsvoorwaardenbeleid 2005 Notitie CAO-loos tijdperk Agenda + stukken vergadering cluster MKB Industrie & Bouw op 12-01-2005 Agenda + stukken vergadering Hoofdbeleidscie. Sociale Zaken op 18 januari 2005 Gezamenlijk persbericht ING bank, MKB-Nederland, PWC: ‘Handboek Bedrijfsoverdracht biedt ondernemers helpende hand: 145 vragen en antwoorden over bedrijfsopvolging’ Informatieve stukken: • Nota Stichting Arbeid inz. ‘algemeen verbindend verklaring van decentralisatiebepalingen in CAO’s’ d.d. augustus 2004 • Nota Stichting Arbeid inz. ‘Najaarsoverleg’ d.d. 5 november 2004 • Nota Stichting Arbeid inz. ‘Advies inzake een heroverweging van de anciënniteitsregel bij bedrijfseconomisch ontslag d.d. 1 december 2004 • Nota Stichting Arbeid inz. ‘rapportage uitvoering Europese werkgelegenheidsrichtsnoeren in 2004’ d.d. 15 december 2004. CAO Commissie: jaarverslag 2004/activiteitenplan 2005 Bureau Arbeidsvoorwaarden

25-11-2004 08-12-2004 21-12-2004 12-2004 07-01-2005 12-01-2005 18-01-2005 26-01-2005

03-02-2005 03-02-2005

Voor ons snel uitbreidende Europese Distributienetwerk zijn wij op zoek naar een firma die onze producten wil promoten en verkopen aan de eindgebruikers in Nederland, eventueel in de gehele Benelux. Mocht u geïnteresseerd zijn in een mogelijke samenwerking met ons, dan sturen wij u graag de documentatie betreffende onze producten toe. Indien gewenst, neemt u alstublieft contact op met: Michiel L. ten Berge Tel. 06-53 12 34 12 E-mail: [email protected] <

COLOFON Redactie: Bureau FHI André Weigand, Inkvisible Redactie-adres: Postbus 2099 3800 CB Amersfoort Telefoon (033) 46 57 507 Fax (033) 46 16 638 Internet www.fhi.nl E-mail [email protected] Vormgeving: MUNTZ Marketing Communication Group Druk: Drukkerij Van De Ridder Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid. ■


INDUSTRIËLE AUTOMATISERING INDUSTRIËLE ELEKTRONICA LABORATORIUM TECHNOLOGIE MEDISCHE TECHNOLOGIE

Nota Scholieren- en studentenbanen en administratieve lasten <


51

SIGNALEMENT JOS VAN HARTINGSVELDT KRUISBESTUIVING

Recommend Documents