Semeiologie en vaardigheden verloskunde 2e Master arts Roland Devlieger, Luc De Catte, Johan Verhaeghe, Bernard Spitz “Venus in front of the mirror” PP Rubens, 1613
Leerdoelen • Inzicht de belangrijkste semeiologische begrippen en praktische vaardigheden in de verloskunde • Voorbereiding op stagejaar
Inhoud: • Zorg voor de vrouw voor de zwangerschap: Preconceptiezorg
• Zorg voor de zwangere: – De verloskundige raadpleging: prenatale zorg – Zorg voor de zwangere tijdens de arbeid: Intrapartale zorg
• Zorg voor de zwangere na de bevalling: postpartale zorg
Voorafgaande bemerkingen: Houding Hygiëne
Preconceptiezorg •
Richtlijn domus medica
Prenatale zorg • Richtlijn KCE • Risico-stratificatie
Bevestigen zwangerschap • HCG in urine • HCG in bloed
Bevestigen leefbare zwangerschap • Echografie
Zwangerschapstest
Definities • • • • • • •
Nulligravida Gravida Nullipara Primipara Multipara Parturiënte Puerpera
Prenatale zorg • • • •
+/- Maandelijks tot 28w +/- Driewekelijks tot 34w +/- Tweewekelijks tot 38w +/- Wekelijks tot geboorte
• Samen met huisarts-vroedvrouw
1e zwangerschapsconsult: uitgebreide anamnese • Familiaal: – Erfelijke ziekten – Congenitale afwijkingen
• Persoonlijk • • • • • •
• • • •
Sociaal Life style, toxische stoffen Heelkundig Allergieën Transfusies Medicatie
Gynecologisch Obstetrisch APGM Beroep Life-style
Verloskundige anamnese • APGM – A bortus – P ariteit: 500g of meer, 22w of meer – G raviteit: aantal zwangerschappen – M ater: aantal levende kinderen
• Details
Voorbeeld A2P3G6M2 2 abortussen/miskramen 3 partussen 6 zwangerschappen : zwanger! 1 postnataal overleden kind
Bloedname • Bij iedereen: – – – – – – – –
Hb, Ferritine TSH Bloedgroep, irreguliere antistoffen Rubella IgG Toxoplasmose IgG, IgM CMV IgG, IgM Syfilis (HPA, VDRL) HBsAg (AS), HIV (consent)
• Bij risicogroepen – – – –
Chlamydia HCV Hb electroforese Vitamines
Anamnese: gericht, voor 20 weken • • • • • •
Bloedverlies Pijn Leukorree Nausea Mictieklachten …
1e consult: Informatie en adviezen • • • • • • •
Infecties: CMV, toxoplasmose, Listeria Genetische testen Lichaamsbeweging Borstvoeding Voeding en supplementen Do’s en don’ts Noodnummer
Gewichtstoename (IOM) 1e trim: 1-3.5 kg 2e en 3e trim: gestadige toename vetweefsel en spierweefsel BMI<20: 0.5kg/wk in 2e en 3e trim BMI 20-27: 0.4kg/wk BMI >27: 0.3kg/wk Canadese richtlijnen van voedigsadvies in de zwangerschap
1e consult: echografie Bevestigen intra-uteriene zwangerschap Zwangerschapsduur Meerlingen: chorioniciteit
5 weken
8 weken
12 weken
12 weken • 1e trimester echografie 11-14 weken – Meting nekplooi – Gecombineerde screening (fβ βHCG en PAPP-A)
• Doptone • BD, Urine (A/S) • Fundushoogte
11-14 weken: Nekplooimeting
Echografie 18-22 weken • Foetale afwijkingen • Groei
Anamnese: gericht, na 20 weken • • • • • • •
Vaginaal bloed-vochtverlies Pijn Leven voelen Leukorree Harde buiken (Braxton Hicks), contracties Tekens van hypertensie Andere: stoelgang, jeuk, …
Alarmtekens
Telefoonnummer !!
Abdominale pijn Bloedverlies Vaginaal vochtverlies Verminderde kindsbewegingen Tekens hypertensie: oedeem, hoofdpijn, scotomen Braken Koorts Dysurie
Klinisch onderzoek • • • • • •
Bloeddruk Pols Foetale harttonen Baarmoedervolume Handgrepen van Leopold (Vaginaal onderzoek)
Meten baarmoedervolume
Fundushoogte (cm) = ZSduur (weken)-4 tussen 24 en 34 weken
Fundushoogte
Negatieve discordantie Minder ver Oligohydramnion Afwijkende ligging Afwijkende foetus IUGR-SGA
Positieve discordantie?
Polyhydramnion
40 jaar A1P0G2 30 weken AD
Handgrepen van leopold Klinisch onderzoek van de zwangere buik na 24 weken Inschatting: grootte, ligging, plaatsing indaling 4 Handgrepen:
1
2 3
4
Groepsopdracht 1 • Groep 6 studenten • Beschrijf volledige anamnese en KO bij preconceptieraadpleging
Groepsopdracht 5 • Groep 6 studenten • Beschrijf welke adviezen je geeft aan zwangere bij eerste prenatale raadpleging
Groepsopdracht 2 • Groep 6 studenten • Beschrijf anamnese, KO technische onderzoeken en bloednames bij eerste prenatale raadpleging
Groepsopdracht 3 • Groep 6 studenten • Beschrijf anamnese, KO technische onderzoeken en bloednames bij eerste postnatale raadpleging (6 weken)
Groepsopdracht 4 • Groep 6 studenten • Beschrijf de verschillende fasen van de arbeid gebruik makend van fantoom en partogram.
Foetale harttonen Doptone Pinard
Foetale harrtonen 80/min, wat nu?
Cervixlengtemeting
Intrapartale zorg
Arbeid en bevalling • Diagnose arbeid – Contracties – Ontsluiting
• Voorbereiding parturiente • Follow-up arbeid – Partogram – Materneel – foetaal
Arbeid en bevalling • • • • •
Amniotomie Optimalisatie Preïnductie Inductie Primigravida-multigravida
Patient
Partogram
v
H 20
Epi
20
Vaginaal toucher Indaling Verweking Verstrijking Ontsluiting Plaatsing
Cervikale veranderingen
Verweking Verstrijking Ontsluiting
Het vrouwelijk bekken
Indaling
Achterhoofdsligging
Plaatsing
Flexie-Deflectie
Aangezichtsligging
Deflectie-achterste plaatsing
Achterste plaatsing (occipitoposterior)
OA
OP
Dwarsligging
Navelstrengprolaps
Stuitligging
Uitwendige kering
Voorliggend hand
Lengteligging
AROM
Pudendusblock
Kunstverlossing: ventouse
Kunstverlossing: forceps
Subgaleale bloeding
Episiotomie
Perineale scheur
Keizersnede
3e fase arbeid: placenta
3e fase: placenta
3e fase placenta
Foetaal welzijn • Indicaties • Methodes – – – – – – – – – – –
Foetale bewegingen Foetale harttonen CTG Stress test Biofysisch profiel STAN Pulse-oxymetrie Vruchtwater Foetale groei Dopplerflow Cordocentese
CTG
CTG
Cardiotocografie
Puerperium-controle • • • • • • • •
Baby! Bevalling Normale involutie Lactatie Eerste menstruatie Klachten Contraceptie Volgende zwangerschap
