Schuldbriefing Van 1 november tot 30 november 2006, nr. 13

Schuldbriefing Van 1 november tot 30 november 2006, nr. 13 Maandelijks e-zine van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling voor OCMW’s en CAW’s Bedankt voor uw interesse! Hebt u suggesties of nieuws: mailto:[email protected] U neemt een gratis abonnement langs: mailto:[email protected] 1-De aangepaste collectieve schuldenregeling is toch niet zo menswaardig 2-Leefgeld en de minnelijke aanzuiveringsregeling 3-Achterstelling lening van belang in een gerechtelijke aanzuiveringsregeling 4-Lot van gelden op de rubriekrekening na herroeping van de collectieve schuldenregeling 5-Nulstellingstermijn voor kredietopeningen bedraagt 60 maanden 6-Wees alert voor beslag op of overdracht van vakantiegeld 7-Brochure ‘laat u niet overbluffen’ 8-Het vormingsaanbod van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling in 2007 9-Trefdag voor alle CAW medewerkers en straathoekwerkers 10-Het 16de colloquium van l’Observatoire 11-Studienamiddag 15 jaar Wet Consumentenkrediet 12-De eerste federale dag zonder krediet 1-De aangepaste collectieve schuldenregeling is toch niet zo menswaardig Om de schuldenaar en zijn gezin in de collectieve schuldenregeling een menswaardig leven te waarborgen, heeft de nieuwe wetswijziging minimumgrenzen vooropgesteld. Helaas is de (aangepaste) collectieve schuldenregeling niet zo menswaardig zoals ze beweert te zijn, want voor vele gezinstypes zijn de minimumgrenzen mensonwaardig en dienen ze in de armoede te leven. Sinds de wetswijziging van 13 december 2005 ontvangt de schuldenaar en zijn gezin een leefgeld dat ten minste gelijk is aan bedragen die niet voor beslag vatbaar zijn (art. 1409 e.v. Ger. W.), tenzij de verzoeker schriftelijk met een lager bedrag instemt (art. 1675/9 § 4 Ger. W.) of de rechter bij gemotiveerde beschikking afwijkt (art. 1675/12 § 4 en 1675/13 § 5 Ger. W.). Dit lager bedrag mag echter nooit lager zijn dan de barema’s van het leefloon in artikel 14 van de Wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op de maatschappelijke integratie. Wanneer we deze minimumgrenzen berekenen voor verschillende gezinstypes (alleenstaande met of zonder kinderen, koppel met of zonder kinderen) en vergelijken met de armoedegrenzen, stellen we echter vast dat zes van de acht gezinstypes onder de armoedegrens zitten. Twee van de acht gezinstypes leven niet in de armoede wanneer de schuldbemiddelaar / beslagrechter de letter van de wet volgt. Is dat niet merkwaardig voor een wet die de eis van de Organieke wet of OCMW-wet van 8 juli 1976 (art. 1) en de pas in 1994 ingevoerde grondrechten in de Grondwet (art. 23) overnam? We spreken voortdurend van een evenwichtsoefening tussen beide doelstellingen (een menswaardig leven waarborgen en schulden terugbetalen), maar is er nog sprake van een evenwicht als mensen in de armoede moeten leven ten voordele van de schuldeisers? Hoever moeten schuldenaars en hun gezin gaan om terug in het economisch stelsel te integreren – lees: om een nieuwe start in het leven te kunnen nemen? U weet ook dat deze vragen niet alleen betrekking hebben op de (aangepaste) collectieve schuldenregeling, maar op alle vormen van schuldbemiddeling. Menswaardigheid moet ten alle tijden vooropstaan! Dit betekent dat we de wettelijke minimumgrenzen voor vele gezinstypes moeten loslaten en ons moeten wenden tot minima die daadwerkelijk menswaardig zijn, zoals de armoedegrenzen, of nog het quetsysteem dat de Noord-Limburgse OCMW’s toepassen. En wat doen we met diegene die volgens deze menswaardige minima over onvoldoende middelen beschikken? Is het niet de taak van een OCMW om te zorgen dat ze de “gepaste” dienstverlening verstrekt teneinde “eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid” (art. 1 OCMW-wet)?

Meer informatie over de vergelijking tussen de verschillende grenzen en het quetsysteem enz. vindt u op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/ondersteuning/schuldenregeling.htm. mailto:[email protected]

2-Leefgeld en de minnelijke aanzuiveringsregeling Er is onduidelijkheid over de vraag of de schuldbemiddelaar bij de opmaak van een ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling gebonden is door art. 1675/9,§ 4 Ger.W. Deze bepaling, die de leefloonbedragen als bodemgrens voor het leefgeld vooropstelt (cf. supra), is duidelijk van toepassing op de fase vooraleer er een (minnelijke of gerechtelijke) aanzuiveringsregeling voorhanden is. Aangezien er geen overgangsbepalingen voorzien zijn, is art. 1675/9,§4 Ger.W. ook van toepassing op lopende procedures, die dateren van voor de inwerkingtreding van de nieuwe wet (nl. 31.12.2005). Stel dat uw cliënt bv. op 04.02.2005 werd toegelaten tot de collectieve schuldenregeling, en er is nog geen aanzuiverinsregeling, dan kan hij zich beroepen op de minimale leefgelden die art. 1675/9,§ 4 Ger.W. vooropstelt. Uit de parlementaire werken en uit de plaats van art. 1675/9,§ 4 Ger.W. in de wet kan men echter afleiden dat de schuldbemiddelaar bij de opmaak van een ontwerp niet gebonden is door enig minimumbedrag voor het leefgeld. Art. 1675/9,§ 4 Ger.W. werd immers opgenomen onder “Afdeling 2. - Inleiding van de procedure”, en “Afdeling 3. - Minnelijke aanzuiveringsregeling” bevat geen enkele bepaling i.v.m. de hoogte van het leefgeld. Er gelden dus geen wettelijke minima voor de hoogte van het leefgeld tijdens de duur van een minnelijke aanzuiveringsregeling. Dit sluit aan bij het belang dat de wetgever hecht aan de wilsautonomie van de partijen bij de opmaak van een minnelijke aanzuiveringsregeling. De norm van de menselijke waardigheid (art. 1675/3 Ger.W.) blijft uiteraard wel spelen, zoals we reeds hoger hebben beklemtoond. Als een schuldenaar meent dat deze norm geschonden wordt door een ontwerp van minnelijke aanzuiveringsregeling kan hij dus toepassing maken van zijn bezwaarrecht (cfr. art. 1675/10,§ 4 Ger.W.). mailto:[email protected]

3-Achterstelling lening van belang in een gerechtelijke aanzuiveringsregeling Het Hof van Beroep van Antwerpen sprak zich op 10 januari 2006 uit over een hoger beroep dat ertoe strekte te zeggen dat er bij de verdeling van de beschikbare gelden rekening gehouden moet worden met het achtergestelde karakter van een lening. De beslagrechter had een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opgelegd zonder rekening te houden met de achterstelling die een schuldeiser contractueel was overeengekomen met de schuldenaar. Het hof meent dat een schuldeiser volkomen gerechtigd is om ermee in te stemmen dat, ingeval van samenloop, hij slechts aanspraak zal maken op de betaling van zijn schuldvordering ingeval de andere schuldeisers hun rechten hebben kunnen doen gelden. Een dergelijke conventionele achterstelling verschilt wezenlijk van redenen van voorrang omdat deze de rechten van de andere schuldeisers aantasten en aan hen worden opgelegd, terwijl de achterstelling de eigen rechten van de schuldeiser zelf beperkt en door hem vrijwillig wordt aanvaard. Het hof meent dan ook dat, waar de collectieve schuldenregeling voorziet dat de verdeling plaats heeft met inachtname van de gelijkheid van de schuldeisers en hiertoe de redenen van voorrang in bepaalde gevallen ter zijde geschoven worden, dit geenszins afbreuk doet aan de conventioneel bedongen achterstelling die een schuldeiser vrijwillig op zich heeft genomen. Bijgevolg moet er bij de verdeling van de beschikbare gelden rekening gehouden worden met deze achterstelling. Meer informatie en het arrest kunt u lezen op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/ondersteuning/schuldenregeling.htm. mailto:[email protected]

4-Lot van gelden op de rubriekrekening na herroeping van de collectieve schuldenregeling Rechtspraak en rechtsleer zijn verdeeld over het lot van gelden op de rubriekrekening schuldbemiddeling, wanneer er een herroeping werd uitgesproken. Het Hof van Beroep van Gent heeft zich hierover uitgesproken in een arrest van 12 september 2006. Het hof verduidelijkte eerst dat er geen rekening gehouden moet worden met de kennisgeving van overdracht van schuldvordering die door een schuldeiser wordt betekend aan de schuldbemiddelaar nog voor de rechter zich uitgesproken heeft over het verzoek tot herroeping. De schorsing van de middelen van tenuitvoerlegging gedurende de looptijd van de collectieve schuldenregeling betreft immers ook de kennisgeving van overdracht van schuldvordering. Kennisgevingen van overdracht van schuldvordering die plaatsvinden na de herroeping (en dus op een ogenblik waarop de schuldeisers hun rechten op tenuitvoerlegging herwonnen) zijn logischerwijze wel rechtsgeldig. Het hof stelt vast dat er in casu ook na de beschikking van toelaatbaarheid diverse uitvoeringsdaden werden gesteld (2 kennisgevingen van overdracht van schuldvordering en 1 uitvoerend beslag onder derden). In de beschikking tot herroeping werd er echter niets voorzien omtrent de bestemming van de gelden op de

rubriekrekening. Het hof meent dan ook dat het saldo op de rubriekrekening het voorwerp moet uitmaken van een evenredige verdeling in de zin van artikel 1627 e.v. Ger. W. Deze evenredige verdeling moet opgemaakt worden door de schuldbemiddelaar of, wanneer er uitvoeringsdaden werden gesteld (zoals in casu), door de instrumenterende gerechtsdeurwaarder. Daarbij moeten de wettige redenen van voorrang gerespecteerd worden. U kunt het arrest lezen op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/ondersteuning/schuldenregeling.htm. mailto:[email protected]

5-Nulstellingstermijn voor kredietopeningen bedraagt 60 maanden Kredietovereenkomsten van onbepaalde duur of van een bepaalde duur van meer dan 5 jaar die geen periodieke afbetaling in kapitaal voorzien (in casu zijn dit vooral de kredietopeningen), kunnen al snel tot een schuldenoverlast leiden. De schuld in hoofdsom wordt immers niet afgelost. Veel consumenten geven zich daar weinig rekenschap van, vermits zij elke maand een betaling doen. Zij beseffen niet dat deze betaling alleen betrekking heeft op de intresten. Gelukkig zag de wetgever in dat het nodig is om aan de kredietgever de bepaling van een termijn op te leggen, waarbinnen de consument verplicht wordt om zijn integrale schuld af te lossen vooraleer een nieuwe kredietopneming te kunnen verrichten. Het nieuwe art. 22,§2 Wet Consumentenkrediet voerde dan ook het principe van de nulstelling in, met ingang van 1 januari 2004. De maximale nulstellingstermijn moest nog bij uitvoeringsbesluit bepaald worden. Een Koninklijk Besluit van 24 september 2006 (B.S. 20.10.2006) komt hieraan tegemoet. Dit besluit bepaalt dat, voor de kredietovereenkomsten van onbepaalde duur of met een looptijd van meer dan 5 jaar, die niet in de periodieke terugbetaling van kapitaal voorzien, het totaal terug te betalen bedrag betaald moet worden binnen een termijn van 60 maanden. Deze maximale terugbetalingstermijn neemt een aanvang binnen 2 maanden volgend op de eerste kredietopneming. De termijn neemt opnieuw een aanvang vanaf de eerste kredietopneming volgend op de laatste nulstelling. Deze regels treden in werking op 1 februari 2007. Het K.B. van 24 september 2006, dat ook een aantal legistieke aanpassingen bevat die voortspruiten uit de wet van 24 maart 2003 tot wijziging van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet, is terug te vinden op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/ondersteuning/consumentenkrediet.htm. mailto:[email protected]

6-Wees alert voor beslag op of overdracht van vakantiegeld Vakantiegeld mag niet meer opgeteld worden bij het loon om te bepalen welk deel vatbaar is voor beslag of overdracht. Voor beide inkomsten moeten de beslaggrenzen afzonderlijk berekend worden. Meer informatie vindt u terug op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/ondersteuning/inningschuld.htm. mailto:[email protected]

7-Brochure ‘laat u niet overbluffen’ terug te verkrijgen via het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling Twee maanden geleden kon u bij Verbruikersateljee de brochure ‘laat u niet overbluffen. Gids over schuldeisers, gerechtsdeurwaarders en incassobureaus’ verkrijgen. Helaas werd de Nederlandstalige brochure al heel gauw het slachtoffer van haar eigen succes en was de voorraad in een mum van tijd de deur uit. Maar we hebben goed nieuws! Door een toevallig overschot op de begroting van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling kunnen we de brochure laten herdrukken. Met als gevolg dat u vanaf 9 november de gids terug kunt verkrijgen: - bij de stand van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling op de CAW-trefdag te Gent (cf. infra); - door de brochures te komen afhalen bij het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel; - of door een mailtje te sturen naar Martin De Loose. We sturen u het gewenste aantal op. Ook kunt u de herdrukte versie downloaden op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/preventie.htm. mailto:[email protected]

8-Het vormingsaanbod van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling in 2007

In het voorjaar van 2007 worden drie basisopleidingen georganiseerd: één in Kortrijk, in AntwerpenBerchem en in Hasselt. Voor de basisopleiding in Antwerpen-Berchem en Hasselt zijn nog plaatsen vrij. Indien u in het voorjaar van 2007 nog wilt deelnemen, aarzel dan niet en schrijf u in met het inschrijvingsformulier op onze website. De basisopleiding in Kortrijk is helaas volzet, maar u kunt zich wel nog inschrijven voor een opleiding in het najaar van 2007. Meer informatie: op de website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/vorming/basisopleiding.htm of mailto:[email protected] (praktisch) of mailto:[email protected] (inhoudelijk) De planning van de verdiepingsmodules is zo goed als af en zal eind november bekendgemaakt worden. Iedereen die de basisopleiding gevolgd heeft, krijgt het vormingsaanbod per brief toegestuurd. Daarnaast kunt u het vormingsaanbod voor 2007 ook terugvinden in het volgende e-zine Schuldbriefing en op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/vorming/verdiepingsmodule.htm. mailto:[email protected]

9-Trefdag voor alle CAW medewerkers en straathoekwerkers 27 centra, 2.000 medewerkers, beroepskrachten en vrijwilligers - da treft! - opvangcentra, onthaalpunten, forensische werkingen, begeleidingsteams, bezoekruimten, crisisteams,... een bonte mengeling in één CAW da treft! - meer dan 100.000 mensen vinden jaarlijks de weg naar een aanbod van het CAW - da treft! - 9.11: een moment om in een leuke sfeer al die medewerkers te verwennen met een gevarieerd menu, voor elk wat wils - da treft! - een trefdag met een keuze uit pure ontspanning, ontmoeting, kijken naar producten van andere CAW's, workshops, een stapje in Gent... Niks moet, je maakt alleen of met jouw collega's je eigen programma in het ICC van Gent – Citadelpark van Gent - als dàt niet treft! Inge Vervotte, De Koninck, Dikke Freddy en het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling komen wel! Jij ook? Meer info op de website van het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk: http://www.steunpunt.be/. mailto:[email protected]

10-Het 16de colloquium van l’Observatoire Het jaarlijks colloquium van l’Observatoire du Crédit et de l’Endettement – de Waalse evenknie van het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling – is dit jaar gewijd aan de schuldenproblematiek bij mensen die werken. Tijdens deze studiedag zullen alle betrokken actoren (met name de ondernemingen, de diensten schuldbemiddeling enz.) vanuit hun eigen perspectief de problematiek belichten, met de bedoeling te gaan kijken wie welke rol kan opnemen, welke samenwerking wenselijk is en welke middelen nodig zijn op preventief en curatief vlak in de strijd tegen de overmatige schuldenlast van werkende mensen. Het Waalse observatorium hoopt via deze dag de ondernemingen te sensibiliseren voor de schuldenproblematiek van haar werknemers. Meer informatie (het programma, wegbeschrijving en inschrijvingsformulier) over het 16de colloquium op donderdag 9 november vindt u terug op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/ondersteuning/andere.htm. mailto:[email protected]

11-Studienamiddag 15 jaar Wet Consumentenkrediet Het Instituut Financieel Recht van de Universiteit Gent organiseert op dinsdag 14 november een studienamiddag naar aanleiding van de 15de verjaardag van de Wet Consumentenkrediet. De doelstelling van deze namiddag is een antwoord te formuleren op de vraag of er wel een reden is om te feesten? Is deze wet, die een pioniersrol vervulde op het vlak van de bescherming van de consument, in zijn opzet geslaagd? Aan de hand van verschillende bijdragen betreffende die thema’s inzake consumentenkrediet die de voorbije jaar de rechtspraak en rechtsleer het sterkst hebben beroerd wordt onderzocht of de wet erin geslaagd is de overmatige schuldenlast in te dijken en de consument te beschermen, dan wel de deur openzet voor misbruiken, ditmaal vanwege consumenten. De evaluatie vormt de aanzet tot reflectie en discussie over mogelijke perspectieven inzake toekomstige Belgische en Europese regulering. Meer informatie en het inschrijvingsformulier vindt u op onze website: http://www.centrumschuldbemiddeling.be/ondersteuning/andere.htm. mailto:[email protected]

12-De eerste federale dag zonder krediet

Op zaterdag 25 november 2006 gaat de eerste federale “dag zonder krediet” door. De naam verwijst naar een platform van negen verenigingen, waaronder het Vlaams Centrum Schuldbemiddeling, die op die dag, onder de slogan “Gemakkelijk krediet? Verslik je niet!”, actie willen voeren om: - enerzijds de consumenten te sensibiliseren voor de gevaren van het gemakkelijk krediet, in het bijzonder voor de kredietopeningen die nog steeds in aantal toenemen en het slechtst terugbetaald worden; - en anderzijds aanbevelingen te formuleren voor de overheid om te komen tot een betere bescherming van de meest kwetsbare consumenten, zoals onder andere: meer preventie, financiële middelen voor de diensten schuldbemiddeling en versterking van de controles van de Algemene Directie Controle en Bemiddeling van de FOD Economie (ADCB) want ook zij kunnen de vraag niet bijhouden. Naast de verspreiding van folders, pedagogische mappen en ander informatiemateriaal, zal er in Vlaanderen, Wallonië en Brussel verschillende straatanimaties georganiseerd worden. In de loop van de maand november sturen we elke dienst schuldbemiddeling een pedagogische map, die 9 animatievoorstellen bevat, en enkele folders op. We hopen dat we op uw steun kunnen rekenen en u de pedagogische map gebruikt tijdens één van de groepsanimaties die u binnen het OCMW of CAW organiseert en de folders massaal verspreid. Wilt u nog meer doen en op zaterdag 25 november deelnemen aan één van de straatanimaties in Vlaanderen, dan moet u beslist contact opnemen met Koen Steel van de Christelijke Werknemersbeweging: mailto:[email protected]. mailto:[email protected]

Hoofdredactie: mailto:[email protected] Abonnement: Vindt u Schuldbriefing een nuttige informatiebron? Verspreid dit e-zine dan binnen uw bestuur, zodat collega’s zich ook kunnen inschrijven. Voor abonnementen, graag een mail met vermelding van uw functie aan: mailto:[email protected] Uitschrijven: Wanneer u het niet meer nodig vindt om Schuldbriefing te ontvangen, dan kan u zich uitschrijven door dit duidelijk te vermelden in een mail aan: mailto:[email protected]