Schoolplan The Netherlands International School Lagos 2011-2015
Voorwoord 1
De functie van het schoolplan ..................................................................................... 4 1.1 Doelen en functies van ons schoolplan................................................................ 4 1.2 Totstandkoming en status van ons schoolplan .................................................... 5 1.3 Gerelateerde documenten en bronnen ............................................................... 5 2 Visie, missie en ambitie: de opdracht van onze school ................................................. 7 2.1 De school in haar specifieke situatie .................................................................... 7 2.2 De Leerlingen- en ouderpopulatie ....................................................................... 7 2.3 Onze missie: waar we voor staan......................................................................... 8 2.4 Onze visie: de gewenste kwaliteit ........................................................................ 8 2.5 Toekomstige ontwikkelingen: wat er op ons af komt .......................................... 9 2.6 Onderwijskundige ontwikkelingen..................................................................... 10 2.7 Sterkte/zwakte analyse ...................................................................................... 10 2.8 De context voor het nieuwe schoolplan; evaluatie en bijstelling ...................... 12 3 Het Onderwijs/ onderwijsaanbod ............................................................................. 14 3.1 De onderwijskundige vormgeving van ons onderwijs ....................................... 14 3.1.1 Onze onderwijskundige doelen ...................................................................... 14 3.1.2 Kerndoelen, referentieniveaus en IPC goals .................................................. 15 3.2 Zorgen voor een ononderbroken ontwikkelingslijn ........................................... 15 3.3 Taal- en Rekenaanbod ........................................................................................ 16 3.4 Het vak Engels .................................................................................................... 20 3.5 Het International Primary Curriculum (IPC) ....................................................... 20 3.6 Wereldoriëntatie ................................................................................................ 22 3.7 Bewegingsonderwijs .......................................................................................... 22 3.8 Leergebied-overstijgende kerndoelen ............................................................... 22 3.9 Inzet van ICT ....................................................................................................... 23 3.10 Het volgen van de ontwikkeling: onderwijs op maat......................................... 25 3.10.1 De leerlingenzorg ............................................................................................ 26 3.10.2 Signalering ...................................................................................................... 27 3.10.3 Diagnosticeren ................................................................................................ 29 3.10.4 Speciale begeleiding: remediëren .................................................................. 30 3.10.5 Evaluatie: ........................................................................................................ 30 3.11 Voorzieningen voor leerlingen die extra aandacht behoeven ........................... 31 4 Schoolorganisatie en Ondersteunende processen ..................................................... 33 4.1 Juridische organisatie ......................................................................................... 33 4.2 Bestuurlijke organisatie...................................................................................... 33 4.3 Financieel beleid................................................................................................. 34 4.4 Aannamebeleid .................................................................................................. 34 4.5 Schoolhuisvesting ............................................................................................... 36 4.6 Personeelsbeleid ................................................................................................ 37 4.7 Veiligheidsbeleid ................................................................................................ 38 4.8 Klachtenbeleid .................................................................................................... 38 4.9 Contacten ........................................................................................................... 40 Oktober 2011
Schoolplan NISL 2011 – 2015, concept, ter discussie
Pagina 2/49
4.9.1 Afstemming op voorschoolse educatie .......................................................... 40 4.9.2 Contact met de ouders ................................................................................... 41 4.9.3 Externe contacten: netwerkvorming .............................................................. 41 5 Integrale zorg voor kwaliteit ..................................................................................... 42 5.1 Visie en missie: de opdracht van onze school.................................................... 42 5.2 Bepaling van de kwaliteit van de school ............................................................ 42 5.3 Formuleren van verbeterpunten: beleidsvoornemens en -plannen ................. 43 5.3.1 Opbrengstgericht werken ............................................................................... 43 5.3.2 Leeromgeving ................................................................................................. 44 5.3.3 Adaptief Onderwijs ......................................................................................... 45 6 Samenvattende beleidsvoornemens; wat willen we over 4 jaar? ............................... 46 6.1 De onderwijskundige processen en vormgeving van het onderwijs op NISL .... 46 6.2 Ondersteunende processen ............................................................................... 46 Bijlage 1 Formulier ‘Vaststelling van schoolplan’ ....................................................... 48
Oktober 2011
Schoolplan NISL 2011 - 2015
Pagina /49
3
Voorwoord Om voor het schoolplan 2011-2015 te komen tot een kernachtige beschrijving van meerjarig strategisch beleid en om daarin een heldere samenhang aan te geven tussen de primaire en secundaire processen van de school, is gekozen voor een compact format. Ons schoolplan is in eerste instantie een intern instrument om onszelf houvast te bieden bij de gemaakte beleidskeuzes en bij de verdere planning van de uitvoering van ons beleid. In tweede instantie dient het schoolplan om verantwoording (verticaal en horizontaal) af te leggen naar het eigen bevoegd gezag, de inspectie van het onderwijs en aan de ouders van de school. De onzekerheid aangaande huisvesting, financiering en eventuele samenwerking met andere scholen maken dat dit schoolplan in de planningsperiode aan verandering onderhevig kan zijn. Bij de totstandkoming van het schoolplan is de oudervergadering middels een afvaardiging betrokken, en er heeft tussentijds overleg plaatsgevonden met het team en het schoolbestuur. 1 1.1
De functie van het schoolplan Doelen en functies van ons schoolplan
Het schoolplan heeft voor de NISL de functie van beleidsdocument; hiermee willen wij voor de periode 2011-2015 het beleid vaststellen met betrekking tot de volgende onderdelen: • onderwijskundig beleid, • ondersteunend beleid (personeelsbeleid, financieel, materieel en relationeel beleid), • beleid met betrekking tot bewaking en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs (kwaliteitszorg). In het schoolplan kunnen wij het beleid zo vaststellen dat het gebruikt kan worden voor planmatige schoolontwikkeling en als uitgangspunt voor de planning per schooljaar. Een ander doel van het schoolplan is het op gang brengen van een dialoog over de kwaliteit van het onderwijs en over het onderwijsbeleid van de school. Het schoolplan lokt deze dialoog uit onder teamleden, maar ook tussen de directie en het bestuur van de school. Ook de oudergeleding wordt hierbij betrokken. De werkwijze van de school zelf wordt beschreven in de schoolgids. Voor het opstellen van de schoolgids maken wij gebruik van de beleidsuitgangspunten die in dit schoolplan zijn vastgelegd. Ook de hier geformuleerde missie en visie vormen de basis voor de gids. In de schoolgids wordt verwoord wat het hier vastgestelde beleid voor de leerlingen en hun ouders betekent, hoe wij de geformuleerde doelen trachten te bereiken en wat er in de voorafgaande periode al bereikt is.
Tenslotte is het schoolplan ook bedoeld als verantwoording ten aanzien van de verplichtingen die door de Wet op het PO en de Wet op de referentieniveaus zijn November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 4/49
gesteld. Het schoolplan wordt in ontvangst genomen door Stichting NOB en door de inspectie en bij schoolbezoek getoetst aan de werkelijke situatie. 1.2
Totstandkoming en status van ons schoolplan
Dit is ons vierde schoolplan, het eerste schoolplan gold voor de periode vanaf juli 1999. De afgelopen schooljaren stonden in het teken van de volgende hoofddoelen: Voortzetting en verdere ontwikkeling van The Netherlands School Lagos als Nederlandse basisschool voor regulier onderwijs aan leerlingen van 4 t/m 12 jaar De verhuizing van de N(I)SL naar een nieuwe locatie. Verbeteren van de kwaliteitszorg Implementatie van de Internationale Stroom volgens Brits curriculum Uitgaande van het raamschoolplan van de Stichting NOB hebben directie, team en bestuur samen gediscussieerd over de verbeteringsonderwerpen voor de komende vier jaar en er is een trajectplanning gemaakt ten aanzien van de keuzes. Over het schoolplan hebben we overlegd in het team en met het bestuur/oudergeleding. De schoolleiding heeft de eindversie geredigeerd. Het schoolplan heeft door deze aanpak een breed draagvlak gekregen. 1.3
Gerelateerde documenten en bronnen
In het schoolplan zal een aantal malen worden verwezen naar reeds bestaande procedures, beleidsstukken en afspraken. Het gaat daarbij om: • • • • • • •
het inspectierapport de onderwijsinspectie buitenland in nov 2008 het schoolplan 2007 - 20011 de jaarlijkse schoolgids; de schoolzelfevaluatie; Wet op Primair onderwijs Wet op de referentieniveaus NISL taalbeleidsplan
Tussen schoolgids en schoolplan zijn belangrijke verbindingen – ook al zijn er duidelijke verschillen. Het belangrijkste verbindingspunt is dat beide een middel zijn binnen het kwaliteitszorgsysteem van de school. Hierbij wordt zowel uitgegaan van door de wetgever gestelde doelen – kerndoelen – als van door de school zelf vastgestelde missie en verbeterdoelen. Die verbeterdoelen vallen uiteen in twee categorieën: verbeterdoelen op de middellange termijn, die in dit vierjarig schoolplan worden uitgezet. Dit schoolplan vormt als het ware de opslagplaats van te verbeteren onderwerpen; b de verbeterdoelen die in het komende schooljaar prioriteit krijgen en onder de kop ‘Doelen en resultaten van het onderwijs’ vermeld worden in de schoolgids. In de volgende schoolgids blikt de school terug en geeft ouders informatie in hoeverre de in de vorige schoolgids gestelde verbeterdoelen ook inderdaad bereikt zijn. a
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 5/49
De verbeterdoelen worden gekozen vanuit de missie en visie van de school. Ze passen ook bij de in algemene termen geformuleerde doelen en uitgangspunten van onze school. Missie, visie, algemene doelen en uitgangspunten gezamenlijk vatten wij op als een beleidskader voor goed onderwijs op onze school. Jaarlijks zullen de veranderings- en verbeteringsonderwerpen van het desbetreffende schooljaar worden geëvalueerd door het team en bestuur. In de jaarlijkse schoolgids zal hierover worden gerapporteerd. In het schooljaar 2014-2015 zal het volledige schoolplan worden geëvalueerd. Daarbij zullen alle geledingen worden betrokken.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 6/49
2 2.1
Visie, missie en ambitie: de opdracht van onze school De school in haar specifieke situatie
Sinds begin maart 2007 is de school (tijdelijk) gehuisvest in de voormalige woningen van de Nederlandse Ambassade in de diplomatenwijk van Lagos, aan de Walter Carrington Crescent, Victoria Island. Het voortbestaan van het regulier Nederlands basisonderwijs is de afgelopen jaren tijdens de oudervergaderingen aan de orde geweest. De vergadering van de Netherlands School Lagos (NSL) heeft zich in alle bijeenkomsten uitgesproken voor handhaving van de koers van de school d.w.z. gericht op een goede aansluiting bij het Nederlandse (voortgezet) onderwijs en/of het internationale onderwijs. Tevens hebben ouders blijvend hun vertrouwen uitgesproken in team en bestuur van de NSL. Tevens werd de vraag om een meer internationale dimensie van de school groter. De schooljaren 2004 t/m 2006 hebben in het teken gestaan van een aanstaande verhuizing naar een locatie die dichter bij de woonplekken van de ouders ligt, op de stadsdelen Ikoyi en Victoria Island. Er is veel tijd en energie gestoken in het zoeken naar een partnerschool, met het doel om het IPC in het Engels en Nederlands vorm te geven in Lagos. Het schoolbestuur en team waren hier tot 2009 (nog) niet in geslaagd. De schooljaren 2009-2011 hebben in het teken gestaan van het enerzijds waarborgen van kwalitatief goed Nederlands basisonderwijs en anderzijds het creëren van een meer internationale setting waarin de school zich blijvend zal kunnen ontwikkelen. In februari 2010 is door het bestuur en team definitief de beslissing genomen om een Internationale Stroom te starten als geïntegreerd onderdeel van de school. Veel praktische en onderwijskundige zaken hebben de aandacht gekregen, om zo het onderwijs en de leeromgeving te verbeteren. In het kader van de internationalisering heeft de school per ingang van het schooljaar 2010-2011 een naamswijziging ondergaan; The Netherlands International School Lagos. In de komende beleidsperiode zal voortdurend gewerkt worden aan verder verbetering van de kwaliteit en de borging van de onderwijssituatie in Lagos, Nigeria. 2.2
De Leerlingen- en ouderpopulatie
De NISL is een kleinschalige school, waarvan het leerlingenaantal de afgelopen 4 schooljaren relatief stabiel is gebleken. De schoolbevolking in zijn geheel heeft wel een lichte groei doorgemaakt door het implementeren en vervolgens uitbreiden van de internationale stroom op de school. In de schoolgids staat dit ook uitgebreid aangegeven. De leerlingen populatie bestond in het schooljaar 2010-2011 uit 40 leerlingen waarvan het merendeel deel Nederlands is en een klein percentage Belgisch. De meeste ouders verblijven in Lagos voor een periode van 3 tot 4 jaar, een kwart deel van de gemeenschap is hier voor een langere periode. Op de Nederlandse Stroom heeft
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 7/49
twee-derde van de leerlingen Nederlands als moedertaal, een-derde spreekt een andere moedertaal (Engels-Frans). De fluctuatie in leerlingenaantallen is in Lagos relatief groot door de mobiliteit van de ouders. Een verloop van 20-30% is niet ongewoon. De leerlingprognose laat zien dat er sprake is van een geringe stabiliteit van het leerlingenaantal op de Nederlandse Stroom de komende jaren, hetgeen zou kunnen leiden tot aanpassingen op onze school. De ouders geven aan dat zij voor de NISL kiezen omdat zij: verwachten een zo goed mogelijke aansluiting te behouden bij het Nederlands/Belgisch (voortgezet) onderwijs als bij mogelijk internationaal onderwijs; verwachten een goede basis in de Nederlandse Taal en Cultuur op te bouwen; verwachten dat de school een veilige en prettige leer-werkomgeving en een veilig en respectvol leerklimaat biedt. 2.3
Onze missie: waar we voor staan
De NISL biedt een veilige, uitdagende en zorgzame leeromgeving. Wij streven ernaar dat we door onze zorg en individuele aandacht het beste uit de leerlingen halen. We helpen hen tevens zich evenwichtig te ontwikkelen met een internationale dimensie.
De NISL biedt kwalitatief hoogwaardig basisonderwijs. Binnen onze school wordt gewerkt met een doorgaande lijn, waarbij we de nadruk leggen op taal, lezen en rekenen. De NISL gaat daarbij uit van de uniciteit van ieder kind, streeft naar de optimale ontwikkeling van de talenten van het kind. Met het oog daarop biedt de NISL een rijke leeromgeving aan en is ouderparticipatie een onmisbaar element van het beleid. De NISL besteedt structurele aandacht aan kwaliteitsverbetering en innovatie en werkt daarbij vanuit het model van de lerende organisatie. 2.4
Onze visie: de gewenste kwaliteit
De NISL is een school die de kinderen een stevige basis voor de toekomst geeft, zowel cognitief (basiskennis) als sociaal-emotioneel. We willen een sfeer creëren van saamhorigheid en betrokkenheid waarbinnen kinderen zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige ‘jongeren’.
Volgend uit de specifieke situatie van onze school, formuleren wij voor onze school vanuit de bovenstaande staande missie en visie algemene doelstellingen. Deze zijn op te
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 8/49
vatten als richtinggevende uitspraken, die verderop in dit schoolplan nader worden uitgewerkt: de school heeft in de eerste plaats een opvoedende taak, die gericht is op de persoonlijkheidsvorming van het individuele kind en op de omgang met anderen; de leerstof, vaardigheden en houdingen die op onze school overgedragen worden, staan ten dienste van deze persoonlijkheidsvorming; de school wil adaptief en passend onderwijs bieden aan kinderen, waarbij onze school het kind in de gelegenheid stelt om zich naar eigen aard en aanleg zo volledig mogelijk te ontwikkelen op het sociaal-emotionele, cognitieve, creatieve, motorische en zintuiglijke vlak; wij willen onderwijs aanbieden dat veilig en uitdagend is binnen een cultuur, waarin medewerkers zich willen en kunnen ontwikkelen en de kinderen voldoende ruimte bieden zich optimaal, breed en eigentijds te ontwikkelen; om deze ambitie te verwezenlijken zullen wij samenwerken met de verschillende geledingen (ouders en externe instanties) binnen een transparante en planmatige en opbrengstgerichte organisatie; wij willen inspelen op verschillen tussen kinderen en maximaal tegemoet komen aan de drie basisbehoeften van kinderen: geloof in eigen kunnen (competentie), de drang zelfstandig te willen handelen (autonomie), en de behoefte aan waardering van anderen (relatie). Om dat waar te kunnen maken in de bijzondere situatie van onze school, streven wij naar een krachtige leeromgeving. Dat is een omgeving waarin kinderen uitgedaagd worden, leren van en met elkaar, en leren in passende zelfstandigheid te werken; onze school wil kinderen leren dat elke samenleving behoort te zorgen voor een leefbare wereld en welzijn voor iedereen. Ook willen wij kinderen leren kritisch te zijn ten opzichte van de samenleving en hen leren functioneren in een internationale gemeenschap. Dat betekent ook dat onze school een bijdrage levert aan de acceptatie van andere culturen (waaronder de lokale cultuur) naast de Nederlandse cultuur; de overdracht van de Nederlandse cultuur en taal neemt in onze school een extra belangrijke plaats in; onze school zorgt voor een goede opvang van kinderen die van scholen in en buiten Nederland komen. Dat geldt ook voor kinderen met speciale onderwijsbehoeften, hetgeen uiteraard begrensd wordt door onze mogelijkheden. Vervolgens zorgen wij voor een goede aansluiting wanneer kinderen naar andere scholen in en buiten Nederland gaan. Dat laatste geldt ook voor de overgang naar het voortgezet onderwijs.
2.5
Toekomstige ontwikkelingen: wat er op ons af komt
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 9/49
Onze school staat niet op zichzelf. Om goed te functioneren moeten we rekening houden met toekomstige ontwikkelingen: huidige en te verwachten trends en ontwikkelingen in het onderwijs, in de omgeving waarin wij werken en in demografische kenmerken van de leerlingenpopulatie. Ook de wettelijke eisen die aan het schoolplan worden gesteld op het gebied van onderwijs, personeel en kwaliteitszorg, horen bij de externe ontwikkelingen. Ons onderwijsaanbod richt zich op de kerndoelen zoals in 2006 vastgelegd. We gaan tevens rekening houden met de op 1 augustus 2010 ingevoerde referentieniveaus voor taal en rekenen en de canon van de Nederlandse geschiedenis. 2.6
2.7
Onderwijskundige ontwikkelingen In de afgelopen jaren is er steeds meer nadruk komen te liggen op het volgen van de ontwikkeling van leerlingen, met behulp van een leerling- onderwijsvolgsysteem en in toenemende mate ook het van toetsen van leerlingen. Opbrengstgericht werken (OGW): uit diverse onderzoeken blijkt dat we in Nederland op het gebied van kennis en vaardigheden niet meer tot de top van de wereld behoren. We zullen moeten streven naar hogere prestaties van onze leerlingen. Dit moeten we niet bereiken door nog meer te gaan doen, maar wel door slimmer en effectiever te werken. De komende jaren zullen we hier onder de paraplu van Opbrengstgericht Werken de nodige aandacht aan besteden, waarbij we ons laten leiden door de volgende definitie van Opbrengstgericht Werken: “Opbrengst gericht werken betekent dat opbrengstgegevens gebruikt worden om het onderwijsproces te verbeteren, zodat de leerling-prestaties toenemen”. Sinds 1 augustus 2010 zijn scholen verplicht de referentieniveaus voor taal en rekenen, waarin wordt omschreven wat leerlingen op het eind van de basisschool moeten kennen, als uitgangspunt te nemen. Ons leerstofaanbod zal daarom getoetst worden aan de referentieniveaus en we zullen de leerlijnen voor taal en rekenen opnieuw vaststellen, waarin per groep staat aangegeven welke tussendoelen en einddoelen we nastreven. Daar waar we onvoldoende aanbod constateren zullen nieuwe, aanvullende methoden/materialen worden aangeschaft om zo het zgn. F-s niveau te halen. De referentieniveaus zullen naar verwachting in 2014 in het onderwijs zijn ingevoerd. Sterkte/zwakte analyse
Om vast te stellen welke kwaliteit wij leveren is er door Inspectie Buitenland in november 2008 een periodiek kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Tevens zijn we de jaarlijkse zelfevaluatie gestart om zo structureel monotoring te laten plaatsvinden van organisatorische en didactische aspecten van onze school. We hebben met ons team gesproken over de volgende aspecten van onze school: strategie, missie, zorgstructuur, cultuur, personeel/team, leerstijl en basisvaardigheden.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 10/49
We hebben gediscussieerd over de sterkte of zwakte van deze aspecten en over het belang dat wij eraan hechten. Ook hebben we de gegevens van het LOVS geanalyseerd en bekeken wat Stichting NOB bij hun laatste bezoek (mei 2007) heeft geanalyseerd en geadviseerd ten aanzien van de sterke en zwakke kanten van onze school. Ten slotte hebben we de uitgangspunten voor ons onderwijs, die in paragraaf 2.2 zijn verwoord, beoordeeld op de mate waarin het momenteel wordt gerealiseerd. Zodoende kunnen we het volgende rapport voor onszelf maken, in de vorm van de belangrijkste sterke en zwakke punten. De sterke punten willen we verder benutten en uitbouwen. De zwakke punten zien we als verbeterpunten. De missie en visie vormen samen met de algemene doelen en uitgangspunten een beleidskader voor goed onderwijs op onze school. Dat kader hebben we bij de interne analyse onderzocht. Onze sterke punten: het handelen van de leerkrachten is gericht op het scheppen van een prettig en veilig leerklimaat en een respectvolle pedagogische sfeer waarin ruimte is voor omgaan met verschillen; er is sprake van een taakgerichte werksfeer in de groepen; de prestaties van de leerlingen blijven op een voldoende tot goed niveau, zo blijkt uit de toetsen; het leerling-onderwijsvolgsysteem functioneert goed: o de toetsen in de methoden worden goed gehanteerd; o de niet-methode gebonden toetsen worden goed gehanteerd en regelmatig geactualiseerd; o door het overleg tussen de groepsleerkrachten en de leerlingencoördinator worden mogelijke problemen vroegtijdig gesignaleerd; er is gestructureerde aandacht voor onderwijs in de Engelse taal, enerzijds door het uitbreiden van het aanbod (meer lesuren Engels) en aanstellen van een gekwalificeerde leerkracht voor dit vak. Anderzijds levert de samenwerking van de Nederlandse en Internationale Stroom (mede binnen het IPC) een positieve bijdrage voor de ontwikkeling van de Engelse taal en de aansluiting met het internationale onderwijs; er is voldoende enthousiasme en capaciteit om een borging van het IPC te garanderen; wij werken sterk vanuit duidelijk gestructureerde lesmethoden. Dit heeft voor-, maar ook nadelen. Door de professionele houding van de leerkrachten kunnen zij adaptief onderwijs aanbieden gebaseerd op die methodes en zullen zij kritisch blijven ten aanzien van de lessen die ze uit de methode kiezen; binnen het schoolklimaat is ook de wijze waarop de ouders bij de school betrokken zijn een sterk punt.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 11/49
Onze zwakke punten: kwaliteitszorg dient nog beter en systematischer te worden vormgegeven, waarbij gekeken wordt naar de verbetering van voorwaarden van kwaliteitszorg, zoals visie en de uitwerking daarvan; in onze beleidscyclus is er nog te weinig aandacht voor het evalueren van besluiten: evaluaties die wel plaatsvinden zijn onvoldoende gericht op vooraf geformuleerde onderwijskundige doelen en er vindt nog onvoldoende terugkoppeling plaats; wij moeten alert blijven ten aanzien van de gebruikte didactische werkvormen en tevens de nieuwe ontwikkelingen op dat gebied volgen en toepassen; we dienen een samenhangend systeem (instrumenten en procedures) te gaan gebruiken voor het nog beter volgen van de prestaties en de ontwikkeling van kinderen; op de school is er nog te weinig aandacht voor opbrengstgericht werken, waarbij het leerkrachten, directeur en zorgcoördinator zich in het bijzonder op leeropbrengsten focussen. Aandachtspunten: blijvende aandacht voor een doorgaande lijn in leren en ontwikkeling in de basisvaardigheden en het leerstofaanbod; continueren en evalueren van het ontwikkelde taalbeleidsplan; aanscherpen van leerlijnen voor cursorische vakken; compacten en verrijken van leerstof voor meer begaafde leerlingen; collegiale visitatie: binnen ons team gaan we meer samenwerken, bij elkaar in de les kijken met specifieke doeleinden en leren van elkaar. 2.8
De context voor het nieuwe schoolplan; evaluatie en bijstelling
Ruim veertig jaar wordt er Nederlands onderwijs in Lagos, verzorgd. Het bestuur wordt gevormd door ouders en vertegenwoordigers van bedrijven die in Nigeria werkzaam zijn. De Nederlandse scholen in het buitenland nemen een bijzondere positie in. Ten eerste vanwege de wisselingen onder de schoolbevolking en onder het onderwijzend personeel, die frequenter zijn dan bij scholen in Nederland. Ten tweede vanwege de culturele taak van de school. Veel kinderen zullen na enige tijd naar Nederland of België terugkeren om daar hun schoolloopbaan voort te zetten. Een goede aansluiting op het onderwijs in Nederland is daarom onderdeel van de missie van scholen die aangesloten zijn bij de Stichting NOB. De ouders van de kinderen die een Nederlandse school in het buitenland bezoeken hebben vaak bewust gekozen voor het Nederlands als moedertaal en voor Nederland als het land waarmee zij een speciale emotionele en culturele band willen onderhouden. Onze school heeft daarom een belangrijke taak als centrum van Nederlandse taal en cultuur.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 12/49
Op NISL zijn we, na het inspectiebezoek in 2008, met name bezig geweest met het opzetten van een zorgprotocol om zo de Kwaliteitszorg op de school te verbeteren. Het ontwikkelen en implementeren van het Taalbeleidsplan is daar een onderdeel van geweest. We zijn van mening dat zowel op gebied van het systematisch analyseren en opstellen van verbeterplannen nog een ontwikkeling te maken is. De school zal zich gaan richten op het beter analyseren van de leerresultaten en verbeterde leerlijnen gaan ontwikkelen voor de vakgebieden taal/lezen en rekenen, met de referentieniveaus als basis. Kijkend naar de beleidsvoornemens uit het schoolplan over de periode 2007-2011 kan het volgende opgemerkt worden: Er is blijvend aandacht voor aansluiting met het Nederlands onderwijs, waarbij de school de kwaliteit van leren en onderwijzen waarborgt; door het aanscherpen en evalueren van Zorgstuctuur en Kwaliteitszorg, waarbij de school jaarlijks de kwaliteit van haar opbrengsten evalueert en planmatig aan verbeteractiviteiten werkt, willen we ons nog meer ontwikkelen op dit gebied. De internationalisering van ons onderwijs is geslaagd. Wij hebben een Internationale Stroom, werkend met het Brits nationaal curriculum, als geïntegreerd onderdeel van de school opgezet. Door samenwerken van de groepen van beide stromen tijdens de units van het International Primary Curriculum is de uitbreiding van de Engelse taal steeds meer in ontwikkeling. In het kader van deze ontwikkeling is er beter en meer gestructureerd overleg tussen de leerkrachten/directie van NISL en de internationale peuterspeelzaal MiniMaxi-Max. Er is (nog) geen sprake van integratie van MiniMaxi-Max binnen NISL, iets dat door de registratie van de school in Nigeria wel op korte termijn zou kunnen gaan plaatsvinden. Het faciliteren van een goede sportaccommodatie voor de lessen bewegingsonderwijs is niet gelukt. Wel heeft de school inmiddels de beschikking over een eigen zwembad, waar de kinderen een keer per week zwemonderwijs krijgen. Het opzetten van een Taalbeleidsplan, waarin het Woordenschatonderwijs een significant onderdeel is, heeft plaatsgevonden. Belangrijk is nu om het taal/leesverbeterplan te continueren door te blijven evalueren, aanpassen en consolideren. De school heeft zich met name georiënteerd op de aanschaf van ondersteunende leermaterialen ten behoeve van de taal- ,reken en IPC lessen. De komende periode zal er een verschuiving moeten plaatsvinden naar methodes voor expressieve vakken en het opzetten van de daarbij horende doorlopende leerlijn.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 13/49
3
Het Onderwijs/ onderwijsaanbod
3.1 De onderwijskundige vormgeving van ons onderwijs In dit hoofdstuk beschrijven wij ons onderwijskundig beleid. De doelen daarvan zijn deels gericht op specifieke vakken, deels algemeen. De belangrijkste algemene doelen zijn voor ons: het bevorderen van het zelfvertrouwen en de competentie-ervaringen van leerlingen, het bevorderen van hun zelfstandigheid en de kinderen ‘leren leren’. Kenmerken van ons onderwijs zijn: evenwichtige aandacht voor cognitieve, sociaalemotionele en motorische vaardigheden en het bieden van onderwijs op maat. Door goed rekening te houden met verschillen tussen leerlingen menen wij ons streven naar optimale leerresultaten te kunnen waarmaken. Onze leerlingen zijn steeds meer wereldburgers. Er is sprake van een toenemende mondialisering in de wereld waarin zij leven en steeds meer van hen zullen doorstromen naar internationale scholen. Met het International Primary Curriculum (IPC) bieden wij een antwoord op deze ontwikkelingen. Hieronder beschrijven wij de onderwijskundige vormgeving van ons onderwijs. We gaan achtereenvolgens in op de onderwijskundige doelen, de leerlingenzorg en de afzonderlijke vakken. Steeds geven we een korte karakteristiek van de huidige situatie, een beoordeling daarvan en onze voornemens voor de komende periode. 3.1.1 Onze onderwijskundige doelen In deze paragraaf geven we aan wat voor onze school de belangrijkste uitgangspunten van het onderwijs zijn. Onze onderwijskundige doelen zijn gebaseerd op de kwaliteitscriteria die de overheid hanteert en op de criteria die wij zelf hanteren, uitgaande van onze visie. Voor de komende beleidsperiode hanteren we de volgende kwaliteitscriteria: voldoen aan de nieuwe kerndoelen en referentieniveaus; zorgen voor een ononderbroken ontwikkelingslijn; verzorgen van onderwijs op maat, afstemmen van het onderwijs op de leef- en belevingswereld van de kinderen; aandacht voor sociaal, betekenisvol en strategisch leren; brede persoonlijkheidsvorming, waaronder het ontwikkelen van persoonlijke kwaliteiten als aanpassingsvermogen, nieuwsgierigheid en zelfstandigheid; het bieden van een veilige, vriendelijke en kennisrijke leeromgeving, waarin elk individu zich gerespecteerd voelt; opvoeden tot wereldburgers en het ontwikkelen van een meer internationale gerichtheid bij leerlingen.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 14/49
Bij het concretiseren van deze doelen richten we ons op de vraag wat deze betekenen voor de organisatie van de school en het handelen van de leerkracht. 3.1.2 Kerndoelen, referentieniveaus en IPC goals Op dit moment voldoet ons onderwijs- en leerstofaanbod aan de eisen van de kerndoelen, zoals in 2006 vastgelegd. Om dat te beoordelen hebben we ons laten leiden door wat de methodemakers zeggen over de aanwezigheid van de kerndoelen in de methode. Vanaf het schooljaar 2006/2007 zijn ‘de nieuwe kerndoelen’ geleidelijk ingevoerd en volgen alle groepen nu de nieuwe kerndoelen. Wij streven naar een zo snel mogelijke invoering van de Nieuwe Kerndoelen in alle groepen (een mogelijkheid die de wet ook biedt), maar daarbij zijn wij afhankelijk van de beschikbaarheid van geschikte lesmethoden. De methoden die wij op dit moment gebruiken, zijn opgenomen in de paragrafen over de respectievelijke vakken (3.6 tot en met 3.9); in de schoolgids zal elk jaar een geactualiseerde versie van dit overzicht worden opgenomen. De leergebied-overstijgende kerndoelen proberen wij altijd zo veel mogelijk in de vakken te integreren; dit zal in de nieuwe situatie niet anders zijn. De Nieuwe Kerndoelen zijn veel algemener en bieden de school daardoor meer ruimte voor een eigen invulling van het onderwijs. Bij de vakken waar wij werken volgens het IPC wordt uitgegaan van de leerdoelen van het IPC die ook aan de Nederlandse kerndoelen voldoen. Het IPC kent een thematische opzet en leerdoelen op drie gebieden: subject goals, personal goals en international goals. Het eindniveau hiervan komt overeen met dat van de Nederlandse kerndoelen van 2006, ook volgens de inspectie. Met name de personal goals zullen het schooljaar 2011-2012 schoolbreed de aandacht krijgen. We willen dit meer expliciet maken als onderdeel van de ‘school-ethos’, ter ondersteuning van de missie en visie op NISL. 3.2
Zorgen voor een ononderbroken ontwikkelingslijn
Dit kwaliteitscriterium ondersteunen wij van harte. Wij zien dit als een voortzetting van eerdere keuzes die wij gemaakt hebben met betrekking tot de ‘doorgaande lijn’ in de ontplooiing van kinderen. Deze doorgaande lijn wordt gewaarborgd door het zorgvuldig doch flexibel gebruik van de geïmplementeerde lesmethodes. In de komende periode blijven we met deze leerlijnen werken, waarbij ook de overige vakken meer aandacht zullen krijgen. Voor de school als organisatie betekent dit dat er intensief overleg tussen teamleden is. Om een goede doorgaande lijn waar te maken moeten we goed op de hoogte zijn van elkaars manier van werken (didactiek en leerstofkeuze). Daarom hebben we ervoor gekozen om over vakinhoudelijke afstemming te overleggen. Daarbij zijn – bij de desbetreffende vakken – de ‘tussendoelen beginnende geletterdheid’ en de ‘tussendoelen annex leerlijnen rekenen’ de leidraad. Ook de afstemming tussen het IPC en de cursorische vakken heeft onze voortdurende aandacht.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 15/49
Voor het handelen van de leerkracht betekent dit het volgende: de leerkracht houdt rekening met de persoonlijkheid van elk kind; de leerkracht stemt de activiteiten af op de ontwikkeling van het kind; de leerkracht gaat uit van hoge verwachtingen passend bij elk kind. De leerkracht biedt het kind de mogelijkheid om in eigen tempo, passend bij de eigen begaafdheid, een basispakket binnen de verschillende leer- en vormingsgebieden te doorlopen. Daarnaast biedt de leerkracht de kinderen desgewenst een extra programma aan. Waar mogelijk voert de leerkracht deze differentiatie binnen de klas uit; de leerkracht volgt de ontwikkeling van de kinderen systematisch en constateert welke problemen kinderen ondervinden in het leer- en ontwikkelingsproces. Nadat de aard van de problemen en hun oorzaken zorgvuldig zijn vastgesteld, bepaalt de leerkracht hoe de kinderen geholpen kunnen worden en houdt hij/zij bij hoe daaraan wordt gewerkt. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van het leerlingvolgsysteem; de leerkracht speelt in op de manier waarop kinderen leren en spreekt via de didactiek verschillende intelligenties aan (Gardner onderscheidt er acht). Dit geldt allereerst voor de vakken die volgens het IPC worden gegeven. Later kan bekeken worden of deze didactiek ook een rol kan spelen in de basisvaardigheden; om de ontwikkeling van leerlingen te meten, maken we gebruik van drie ‘mileposts’, die aangeven welke leerdoelen (op de drie vlakken: subject, personal & international goals) de leerlingen bereikt moeten hebben aan het einde van het schooljaar waarin zij respectievelijk 7, 9 of 12 jaar oud worden. Op de NISL is gekozen voor de volgende indeling: Early Years = groep 1-2 en Reception Class, Milepost 1 = groep 3-4 en Year 1/Year 2, Milepost 2/3 = groep 5-6-7. 3.3
Taal- en Rekenaanbod
Hieronder staat beschreven op welke wijze en in welke mate ons onderwijs voldoet aan de wettelijke kaders van de kerndoelen en welke beleidsvoornemens daaruit vloeien. Tijdens het van kracht zijn van het huidige schoolplan zal ook gekeken worden of ons onderwijs voldoet aan de referentieniveaus en de canon geschiedenis. Nederlands: taal en lezen Het onderwijs in de Nederlandse taal is erop gericht dat de kinderen de beheersing van deze taal in en buiten de school steeds competentere taalgebruikers worden. Naast schriftelijk onderwijs (geletterdheid, lezen, stellen en schrijven) blijft de aandacht voor mondelinge taal (woordenschat, relatie taal-denken, luisterstrategieën, voorlezen en vertellen) van groot belang. Tevens is er aandacht voor taalbeschouwing en strategieën, die kinderen de tools geven om over taal na te denken en te praten. Bij de omschrijving is een onderverdeling gemaakt van de vijf domeinen: mondelinge taal, lezen, stellen, spelling en taalbeschouwing. Deze domeinen komen terug bij de vakken taal, lezen en IPC. November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 16/49
Vakgebied
Doelen van de school
Leesvaardigheid
(technisch & begrijpend lezen)
Mondelinge taalvaardigheid
Methoden / materialen
Groep 1-2 beginnende geletterdheid: verhaalbegrip/woordenschat werkt), taalbewustzijn en klanktekenkoppeling. Groep 3 Aanvankelijk lezen: de klank-tekenkoppeling en het leren lezen van Nederlandse woorden en zinnen. Groep 4-8 Voortgezet technisch lezen: goed technisch leren lezen van moeilijkere woorden en teksten. Groep 4-8 Begrijpend lezen: goed begrijpen van moeilijkere woorden en teksten.
De leessleutel 1-2
Vergroten van spreek- en luistervaardigheid in verschillende situaties.
De Leessleutel 1-2 (groep 1 en 2) ; De Leessleutel 3 (groep 3); Taaljournaal (groep 4 t/m8); NTC-module mondelinge vaardigheden De Leessleutel (groep 3); Taaljournaal en NTCmodule (groep 4 t/m8) Software De leessleutel (groep 3); Taaljournaal groep 4 t/m8); NTC-module; toepassingsgerichte stelopdrachten, die zich lenen voor zelfstandige werkopdrachten
Taalbeschouwing
Inzicht krijgen in de opbouw van woorden/zinnen/teksten in de Nederlandse taal
Stellen en informatieverwerking
Stelopdrachten met gevarieerde doelstellingen kunnen maken, (zie ook tussendoelen gevorderde geletterdheid), strategisch schrijven en informatieverwerking
Woordenschat
Verbreding en verdieping van de woordenschat;
November 2011
De leessleutel (groep3)
Volledigheid Kerndoelen?
Implementatie Digiborden
Voldoet aan kerndoelen en referentieniveaus
Lezen naar een hoger niveau, Estafette Tutorlezen Nieuwsbegrip en Goed Gelezen
De Leessleutel (groep 3); Taaljournaal (groep 4 t/m8); IPC-woordenschat Taalfanfare-Software
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Beleidsvoornemens
Optimaal implementeren en inzetten Voldoet aan kerndoelen en referentieniveaus Consolideren en evalueren > Taalbeleidsplan Aanschaf van (NT2) methoden en leermiddelen; Zien is Snappen Voldoet aan kerndoelen en referentieniveaus
Implementatie Digiborden
Implementatie Digiborden
Consolideren en evalueren > Taalbeleidsplan Aanschaf van (NT2) methoden en leermiddelen; Zien is Snappen
Pagina 17/49
Spelling
De spelling van de Nederlandse taal zo goed mogelijk kunnen hanteren
De Leessleutel (groep 3); Taaljournaal (groep 4 t/m 8); NTC-module, Taaljournaal Spelling Zelfstandig Spellen
Voldoet aan kerndoelen en referentieniveaus
Implementatie Digiborden
Rekenen: Kinderen verwerven vertrouwdheid met getallen, maten, vormen, structuren en daarbij passende relaties en bewerkingen. Ze leren ‘wiskundetaal’ te gebruiken en worden wiskundig geletterd en gecijferd. Dit betreft een samenhangend inzicht in getallen, maatinzicht, ruimtelijk inzicht, parate kennis, belangrijke referentiegetallen en – maten, meten en meetkunde (in twee en drie dimensies). De volgende domeinen worden onderscheiden: ‘wiskundig inzicht en handelen’, ‘getallen en bewerkingen’ en ‘meten en meetkunde’. Binnen de referentieniveaus spreekt men van ‘getallen’, ‘verhoudingen’, ‘meten en meetkunde’ en ‘verbanden’.
Vakgebied
Doelen van de school
Rekenen en Wiskunde
De leerlingen leren structuur en samenhang van aantallen, gehele getallen, kommagetallen, breuken, procenten en verhoudingen op hoofdlijnen te doorzien en er in praktische situaties mee te rekenen. De leerlingen leren schattend tellen en rekenen. De leerlingen leren handig optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. De leerlingen leren schriftelijk optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheden en temperatuur
Methoden / materialen
Volledigheid Kerndoelen?
Beleidsvoornemens
PlusPunt (groep 3 t/m 8)
Voldoet aan kerndoelen en referentieniveaus
Aanvullen met specifieke leerlijn voor het automatiseren
Met sprongen vooruit (groep 3-4)
Vervangen van methode in 2012-2013 Implementatie Digiborden
Zowel bij het taalonderwijs als bij rekenen/wiskunde werken we op basis van een aantal expliciete uitgangspunten. Om de taal- en rekenontwikkeling bij de kinderen zo goed mogelijk te laten verlopen, bevorderen wij het sociaal, authentiek en strategisch leren. Bij taalonderwijs komt dit samen in het interactief taalonderwijs. Dit houdt in dat wij betekenisvolle leersituaties creëren, waarin de kinderen zo veel mogelijk samen (in interactie) met taal bezig zijn. Daarbij hebben de leerkrachten veel aandacht voor de
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 18/49
leerstrategieën van de leerlingen en de metacognitieve vaardigheden die zij ontwikkelen. Deze aandacht is vooral nodig bij woordenschatontwikkeling en begrijpend en studerend lezen, omdat deze taaldomeinen van groot belang zijn voor de leerprestaties en cognitief veeleisend zijn. Om de taal-, lees- en schrijfontwikkeling van onze leerlingen gericht te kunnen stimuleren, werken wij met de tussendoelen beginnende en gevorderde geletterdheid en de bijbehorende leerlijnen. Leerlijnen geven per leergebied aan hoe de leerlingen zich van een bepaald beginniveau moeten ontwikkelen tot de kerndoelen. De belangrijke stappen in dit proces worden tussendoelen genoemd. De leerlijnen en tussendoelen bieden de leerkrachten een leidraad bij het bereiken van de kerndoelen. Tevens zijn zij hierdoor veel beter in staat de ontwikkeling van de leerlingen te volgen en eventuele achterstanden te signaleren. Voor Nederlandse leerlingen in het buitenland geldt over het algemeen dat ze een kleinere Nederlandse woordenschat hebben dan kinderen in Nederland, omdat ze minder en in minder verschillende situaties geconfronteerd worden met de Nederlandse taal. Het is van groot belang om in het onderwijsaanbod en didactiek hiermee rekening te houden. Om een taal goed te spreken en te begrijpen is een voldoende kennis van woorden nodig. Dit gaat om het aantal woorden, maar zeker ook over de betekenisaspecten (het concept) van een woord, ook wel diepe woordkennis genoemd. Als er sprake is van tekorten in de woordkennis, zal een leerling minder profiteren van leerinhoud van een les. Dit zal tot gevolg hebben dat een kind nog grotere tekorten in woordkennis zal krijgen. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken is gerichte aandacht op de uitbreiding van de woordenschat van groot belang. We willen een onderwijssituatie creëren, gericht op het vergroten van het Nederlandse taalaanbod, zowel in kwantiteit als in kwaliteit. Zo oriënteren we ons op de inrichting van luisterhoeken in de onderbouw, op de aanschaf van prentenboeken, op het organiseren van leesbevorderende activiteiten en op de aanschaf van educatieve NT2leermiddelen en software. In ons onderwijskundig handelen streven we ernaar te voldoen aan de volgende criteria: 1. Leerkracht maakt gebruik van Taaljournaal en van de momenteel richtinggevende didactiek van M. Verhallen1 en hanteert de volgende didactische cyclus: selecteren/voorbewerken semantiseren (uitleggen) consolideren (oefenen) controleren 2. Er wordt gewerkt met leermiddelen die voldoen aan de juiste didactiek; dat wil onder andere zeggen: thematisch geordend, voldoende herhaling en visuele ondersteuning. 3. Registratie: de leerkracht registreert de aangeboden thema’s en de daarbij horende woorden, maar gaat ook na of deze lesstof beheerst wordt.
1
Met woorden in de weer, Van den Nulft en Verhallen, ISBN 90 62 83 25 63
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 19/49
4. Er worden woordleerstrategieën aangeleerd, zodat leerlingen zichzelf ook nieuwe woorden kunnen aanleren en hun concepten van bekende woorden kunnen uitbreiden; het woordveld neemt een centrale plaats in als didactisch hulpmiddel. 5. Zowel intentionele als incidentele woordleersituaties worden gebruikt. 6. De leerkracht heeft kennis van woordenschatonderwijs. 7. De mondelinge activiteiten liggen in de lijn van het thema van het woordenschatonderwijs. 3.4
Het vak Engels
Het vak Engels vergt op onze school veel aandacht vanwege de meertalige situatie waarin onze leerlingen leven. Het doel is om een eerste basis te leggen om te kunnen communiceren met moedertaalsprekers en anderen zowel in de schoolsituatie als daarbuiten,waarbij Engels de gemeenschappelijke taal van communicatie is. Dit is de reden waarom wij het onderwijsaanbod voor Engels hier uitgebreid beschrijven. Doelen 1. Kerndoelen leerstofaanbod voor basisscholen in Nederland Het onderwijs in de Engelse taal is erop gericht dat de leerlingen: eenvoudige gesproken teksten over alledaagse situaties begrijpen; voldoende Engelse woorden begrijpen om gesproken mededelingen te kunnen begrijpen over persoonlijke gegevens, eten en drinken, woonomgeving en tijdsaanduiding; met elkaar kunnen praten over alledaagse situaties; ze hanteren daarbij een begrijpelijke uitspraak; de hoofdzaken van een eenvoudige, geschreven tekst begrijpen; een woordenboek kunnen gebruiken en zo de betekenis van woorden achterhalen. 2. Aanvullende leerdoelen en leerstofaanbod voor de scholen in het buitenland Omdat onze leerlingen wonen in een omgeving waarin bijzonder veel Engels wordt gesproken en de NISL een internationale stroom heeft, streven wij naar een hoger doel dan de kerndoelen aangeven. Met het onderwijs in de Engelse taal willen we bereiken, dat: kinderen Engels kunnen en durven gebruiken als communicatiemiddel; kinderen bereid en in staat zijn de uitingen van anderen te begrijpen door middel van luisteren en lezen; kinderen in allerlei situaties zich op een persoonlijke en begrijpelijke wijze zowel mondeling als schriftelijk kunnen uitdrukken. We onderscheiden de domeinen luisteren, spreken, lezen, schrijven en opzoekvaardigheden. We bieden Engels aan in alle groepen van de Nederlandse Stroom. 3.5
Het International Primary Curriculum (IPC)
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 20/49
Het zwaartepunt van het onderwijs ligt bij de basale vakken taal (Nederlands en Engels), lezen, schrijven en rekenen, en deze zullen het grootste deel van het lesrooster vullen. De leerstof die bij deze vakken wordt aangeboden is dezelfde als op de scholen in Nederland, waardoor aansluiting op het Nederlands onderwijs gegarandeerd blijft. De vorderingen van onze leerlingen zullen continu gevolgd worden aan de hand van het leerling- en onderwijsvolgsysteem (toetsen van CITO en andere methode gebonden toetsen). Voor alle andere vakken en vakgebieden volgen we de leerdoelen van het International Primary Curriculum. Met de verandering van de samenleving en de maatschappij is de internationalisering van het onderwijs een belangrijk punt geworden. In het IPC leren kinderen na te denken over hun huidige gastland en vergelijken dit met andere landen waaronder Nederland en België. Op deze manier nemen kinderen kennis van andere culturen en leren ze denken vanuit meer dan één cultureel perspectief. Het lesmateriaal bestaat uit ‘units of work’. Voor elke bouw (milepost) zijn speciale units ontwikkeld die aansluiten op de ontwikkelingsfase en belevingswereld van het kind in die periode. Een unit of work bestaat uit een centraal thema en heeft een aantal leerdoelen. Hieruit komen de leeractiviteiten voort. Voor elke Milepost staan er doelen beschreven, die de kinderen bereikt moeten hebben aan het eind van die Milepost. Op de NISL is gekozen voor de volgende indeling: Early Years = groep 1-2 en Reception Class, Milepost 1 = groep 3-4 en Year 1/Year 2, Milepost 2(3) = groep 5-6-7. De keuze van de units voor een Milepost worden voor een periode van twee tot drie jaar bepaald, waarbij er bij de NISL op wordt gelet dat alle vakgebieden gelijkmatig verdeeld aan de orde komen. In elk thema komen verschillende vakgebieden aan de orde. Kinderen leren zo op diverse manieren naar een onderwerp te kijken. De activiteiten zijn zo ontwikkeld dat aan verschillende talenten en vaardigheden van kinderen aandacht besteed kan worden. Voordeel van werken met het IPC is dat kinderen de studievaardigheden en een zelfstandigere manier van leren beter ontwikkelen. Door het aanbieden van thematisch onderwijs is er veel ruimte voor de eigen inbreng van kinderen bij de inhoud en de vormgeving van het leren. We sluiten aan bij de vragen die de kinderen inbrengen en stimuleren hen zelf de antwoorden te zoeken en te formuleren. Aan het leerstofaanbod in de units voegen we het onderdeel Nederlandkunde toe, zodat we aan de kerndoelen voldoen, zoals vastgesteld in de Wet op het Primair Onderwijs. Per unit wordt voor elk kind bijgehouden hoe de verschillende talenten en vaardigheden zich per vakgebied ontwikkelen door middel van een registratiesysteem en het maken van een portfolio. Deze registratie en het portfolio vormen de basis voor de rapportage. Met de implementatie van de Internationale Stroom werken de groepen uit dezelfde
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 21/49
Milepost tijdens sommige onderdelen van de unit samen. De units worden samen voorbereid en waar mogelijk worden onderzoeks- en verwerkingsactiviteiten samen gedaan. Daarbij is de instructietaal Engels en zal de Nederlandstalige leerkracht waar mogelijk in het Nederlands ondersteuning bieden. 3.6
Wereldoriëntatie
De leergebieden aardrijkskunde, geschiedenis, kennis over de natuur, maatschappelijke verhoudingen, levensbeschouwelijke stromingen en bevordering van sociale zelfredzaamheid komen tijdens de IPC-units en Nederlandkunde aan de orde in overeenstemming met de kerndoelen. Dit is ook het geval bij de vakken muziek, beweging en dans en handvaardigheid, waarbij de creatieve en expressieve kanten van de brede ontwikkeling die wij nastreven goed tot hun recht komen. Kinderen maken kennis met kunstzinnige en culturele aspecten in hun leefwereld. Bij IPC betekent het dat er niet gewerkt wordt met vakken, maar met ‘units’, waarin de leergebieden geclusterd worden onderwezen aan de hand van thema’s. In de units oriënteren de leerlingen op zichzelf, op hoe mensen met elkaar omgaan, hoe ze problemen kunnen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Ze oriënteren zich op hun natuurlijke omgeving en op de verschijnselen die zich daarin voordoen. Tevens oriënteren ze zich op de wereld, veraf en dichtbij, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. De units zijn er dus op gericht de leerlingen zich te laten ontwikkelen tot wereldburgers. De units moeten nog wel aangevuld worden met specifiek Nederlandse elementen (aardrijkskundig, geschiedkundig en maatschappelijk). Daarom gaan wij in aanvulling op het IPC werken met het vak ‘Nederlandkunde’. De Nederland-specifieke leerstofinhoud ontlenen wij aan de nieuwe kerndoelen. Hierbij wordt in de leerstof zo mogelijk een verband gelegd met het land waar de school staat. 3.7
Bewegingsonderwijs
Bij bewegingsonderwijs, gym en zwemmen, wordt stilgestaan bij het belang van beweging voor de gezondheid en het behouden van een actieve leefstijl. De kinderen leren deel nemen aan een breed scala aan bewegingsactiviteiten, zodat ze een ruim bewegingsrepertoire opbouwen. Er is er veel aandacht voor de ontwikkeling van spelinzicht en sociale en motorische vaardigheden. Ook is de vakleerkracht attent op mogelijke lichamelijke ontwikkelingsachterstanden bij leerlingen. Wel wordt één en ander beperkt door het gebrek aan een adequate sport accomodatie. 3.8
Leergebied-overstijgende kerndoelen
In de Nieuwe Kerndoelen zijn geen aparte leergebied-overstijgende kerndoelen opgenomen. Wel worden in de inleiding van het voorstel hiervoor doelen genoemd "die voor alle leergebieden van belang zijn" :
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 22/49
goede werkhouding, gebruik van leerstrategieën, reflectie op eigen handelen en leren, uitdrukken van eigen gedachten en gevoelens, respectvol luisteren en kritiseren van anderen, verwerven en verwerken van informatie, ontwikkelen van zelfvertrouwen, respectvol en verantwoordelijk omgaan met elkaar, zorg voor en waardering van de leefomgeving2. Onze school kiest bij de leergebied-overstijgende doelen voor een brede vorming: emotionele en verstandelijke ontwikkeling, het verwerven van sociale, culturele en maatschappelijke vaardigheden en het ontwikkelen van de creativiteit. Daarnaast hebben wij het ideaal van een brede vorming zelf uitgewerkt naar concrete onderwijsdoelen. Onder het thema sociaal gedrag komen ook problemen aan de orde die zich kunnen voordoen bij terugkeer naar Nederland. Het gebruik van het internet en e-mail kan het leerproces van leerlingen interactief bevorderen en kan leerlingen bovendien stimuleren om te communiceren met leerlingen in Nederland en de rest van de wereld. Nieuwe media worden daarnaast in de klas ingezet bij het vergaren en verwerken van kennis in de verschillende vakgebieden, mede om het zelfstandig leren te bevorderen. De leergebied-overstijgende doelen zijn grotendeels opgenomen in de vakgerichte en persoonlijke leerdoelen van het IPC en worden voor de niet-instrumenteel-cursorische vakken daarom niet apart behandeld. 3.9
Inzet van ICT
Op NISL zijn wij van mening dat informatie- en communicatietechnologie (ICT) een blijvend fenomeen is dat bij steeds meer aspecten van het dagelijkse leven een plaats verovert. Niet iedereen is in staat die vaardigheden te verwerven die vanuit onderwijskundig oogpunt belangrijk worden geacht, zoals informatieverwerkingsvaardigheden of het zelfstandig gebruik van ICT ter ondersteuning van het eigen leerproces. Het onderwijs heeft de verantwoordelijkheid om leerlingen op een veilige, bewuste en kritische manier te leren omgaan met ICT. Hierbij onderscheiden we 4 aandachtsgebieden: · ICT als doel op zichzelf: we hebben het hier over leren werken met de computer. · ICT tbv leren informatieverwerking: we hebben het dan over leren leren en leren informatie verwerken met de computer. · Communiceren: leren communiceren en samenwerken via de computer. · ICT tbv individuele leerlingbegeleiding: het begeleiden van individuele leerlingen in het bereiken van vakgerelateerde leerdoelen. ICT biedt als geen ander medium de mogelijkheid om te differentiëren. Zorg op maat, de individuele begeleiding en differentiatie, kan met behulp van ICT middelen, zoals de computer en geschikte software op gebied van lezen, spelling, woordenschat en 2
Uit: Voorstel herziene kerndoelen basisonderwijs, Ministerie van OCW.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 23/49
rekenen worden vormgegeven. Daarnaast werken ICT middelen uitdagend, verhelderend en motiverend naar de kinderen toe en biedt het de mogelijkheid om het leerproces te ondersteunen en verrijken. De ICT vaardigheden worden nog niet voldoende stapsgewijs aangeboden door middel van gericht ICT-onderwijs. Tevens zijn de competenties van leerkrachten bepalend voor het specifieke aanbod van ICT middelen in het dagelijkse onderwijs in de groep en op school. Kijkend naar de hardware op NISL is te zien dat op NISL zijn er in elke klas werkstations ingericht. De computers zijn aangesloten op een intern netwerk, de centrale server, en hebben een internetverbinding. De server is alleen via een password toegankelijk en worden beschermd door een back-up schijf. Elke leerkracht maakt gebruik van de server voor zgn. docententransfer en leerlingentransfer. Het zijn gebieden op de server waar leerkrachten (docententransfer) en leerlingen (leerlingentransfer) documenten kunnen plaatsen. De huidige structuur is in de verbeteringsfase, gezien een heldere rubricering, onderverdeling en het documents- en bestandsnamen in de documentenstructuur zeer wenselijk is om het gebruiksvriendelijk te maken voor de leerkrachten. Leerkrachten ervaren dat er een gebrek is aan hardware, waarbij we met name doelen op beschikbare heavy duty printers en interactive whiteboards(teamboards/digiborden). Kijkend naar de software zijn de programma’s die wij nu op school gebruiken toereikend. Nieuw aan te schaffen methodes worden altijd beoordeeld op functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid. Het is belangrijk om afspraken vast te leggen met te gebruiken verplichten educatieve programma’s (methode, frequentie), allen ondersteunend voor het leren en de administratie. Een protocol met betrekking tot gebruik van het internet, dat steeds vaker wordt ingezet ter ondersteuning van de vakgebieden Nieuwsbegrip en IPC, moet daar onderdeel van worden. Het domein van NISL heet thenetherlandsschoollagos.com. Dit domein kent een website: wwww.netherlands.school.lagos.com. en kent geen daaraan vastgekoppeld email-domein. Het email account voor de school is web-based onder de naam
[email protected]. Als gevolg van de naamswijziging van de school willen we het schooljaar 2011-2012 een nieuwe domein naam en daar leerkracht email adressen aan te verbinden. Er is bewust voor gekozen om gebruik te maken van e-mail via het internet (web-based) om zo email te kunnen lezen, opslaan, beheren en versturen. Voornemens voor het ICT beleid: Visie en beleid behoeft aandacht; leerlijn ICT vastleggen. Opstellen intern protocol voor leerkrachten en leerlingen; vastleggen afspraken. Analyse van hardware en software pakket (onderdeel van schoolzelfevaluatie). Gefaseerd implementeren van digi/team boards. Verder ontwikkelen van minimale beheersing van ICT vaardigheden door leerkrachten door collegiale coaching en consultatie. Ontwikkelen door collegiale coaching en consulatie. Aanschaffen van externe hardware; 2 kleuren laserprinters, scanner/printer/kopieer. November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 24/49
Implementeren van nieuwe domeinnaam en leerkracht e-mail adressen. Oriënteren op en aanschaffen van een goed administratie programma. Website actueel houden. 3.10
Het volgen van de ontwikkeling: onderwijs op maat
Omgaan met verschillen en klassenmanagement We houden ons bezig met de invulling van adaptief onderwijs, waarbij wij gebruik maken van de door ons geïmplementeerde lesmethodes die de doorlopende leerlijnen waarborgen. Wij willen extra inzetten op zelfstandig werken en het samenwerken van leerlingen. Wij willen daarvoor geschikte materialen aanschaffen, inclusief educatieve software en materialen die leerlingen zelf of onderling kunnen corrigeren. Ook willen wij de leerkrachten nader toerusten om zelfstandig en samenwerkend leren te begeleiden. Binnen onze school hebben we te maken met heterogene groepen, waarbij verschillende jaargroepen bij elkaar zitten. Door middel van gedifferentieerde instructie en goed klassenmanagement proberen we tegemoet te komen aan de verschillen. Klassenmanagement heeft niet alleen tot doel de groep als geheel te managen, maar het accent ligt op het organiseren van zinvolle leermomenten voor alle kinderen. Binnen onze school wordt gebruikgemaakt van gedifferentieerde instructie. Dit is een mix van klassikale instructie, instructie in kleinere groepen en individuele instructie. Afhankelijk van de leerdoelstelling vinden er grote of kleine groepsactiviteiten plaats, ofwel er wordt individueel gewerkt. Een aantal activiteiten, zoals bijvoorbeeld startactiviteiten, mondelinge vaardigheidsactiviteiten en culturele activiteiten, leent zich goed voor een klassikale instructie, waarna in de verwerkingsfase gedifferentieerd gaat worden. Factoren die deel uitmaken van ons klassenmanagement zijn: de inrichting van de klas en het stimuleren en faciliteren van het zelfstandig werken en gebruikmaken van coöperatieve werkvormen. Voor instructies aan kleinere groepen wordt gebruikgemaakt van de zogenaamde instructietafel. Deze staat zo opgesteld dat de leerkracht een groepje kinderen instructie kan geven zonder de andere leerlingen te storen. Ook zetten wij tafels zo neer dat kinderen in groepjes samen kunnen werken. Verder zorgen we ervoor dat leerlingen materialen die ze nodig hebben makkelijk kunnen pakken zonder andere kinderen te storen. Het zelfstandig werken wordt gestimuleerd, zodat de leerkracht rustig instructie kan geven aan andere groepjes. Hiervoor zijn de volgende aspecten onmisbaar: • vooraf instructie gericht op het zelfstandig werken (zie informatie directe instructiemodel op website Stichting NOB); • regels, routines en afspraken, het nakomen van gegeven regels is van belang. Het samen maken van afspraken maakt de kinderen medeverantwoordelijk voor het nakomen ervan; • leerlingen verantwoordelijk maken voor eigen leren: dit kan onder meer door het werken met een taak blad, vooraf aangeven wat leerlingen kunnen doen bij moeilijkheden, leerlingen zelf werk laten controleren, leerlingen laten samenwerken (gebruik van zelfcorrigerende materialen en software is hierbij nuttig); • uitdagende betekenisvolle opdrachten, die niet te moeilijk maar ook niet te makkelijk zijn;
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 25/49
•
een positieve houding van de leerkracht wanneer de kinderen zelf initiatieven en verantwoordelijkheid nemen.
De school maakt gebruik van een leerling- en onderwijsvolgsysteem. Echter moet de school zich nog beter bekwamen in het systematisch evalueren van de leeropbrengsten. Door de eigen onderwijskundige kwaliteit beter te analyseren kunnen verbeterplannen, die uit de analyses voortkomen, uitgewerkt worden in een planmatig verbeterbeleid. Het opbrengstgericht leren moet een belangrijke pijler worden op de Kwaliteitsagenda van de NISL. Het systeem van kwaliteitszorg, waar ook het zorgprotocol onder valt, ondersteunt de leerlingenzorg (zie hieronder) en kan een belangrijke functie vervullen bij het verzorgen van onderwijs op maat. Leraren kunnen gezamenlijk de evaluatiegegevens van het systeem analyseren, en daarbij letten op drie niveaus: 1. leerling 2. groep 3. school 1. Leerlingniveau Bij leerling-evaluatie controleert de leerkracht of iedere leerling de lesdoelen heeft bereikt. De leerkracht vergelijkt de prestaties van de leerling met die van medeleerlingen of van een normgroep buiten de school. De informatie uit deze leerlingevaluatie vormt de basis voor een diagnose en voor het formuleren van leerdoelen waarop eventueel extra hulp gericht moet worden voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften (waaronder ook begaafde leerlingen). 2. Groepsniveau Bij groepsevaluatie controleert de leerkracht aan de hand van de klassenstaten/groepsprofielen of de stof over het algemeen goed verwerkt is, of de groepsinstructies het gewenste effect hebben en zo niet, aan welke onderdelen opnieuw aandacht moet worden besteed. De groepsprofielen laten zien welke leerlingen op welke onderdelen onvoldoende presteren en bieden daarmee de informatie die nodig is voor het realiseren van adaptief onderwijs en differentiatie bij instructie en verwerking. 3. Schoolniveau Op schoolniveau is het moeilijk om de prestaties te eiken doordat het aantal leerlingen niet groot is. Stichting NOB en Inspectie Buitenland hebben aangegeven dat ons leeropbrengsten vergelijkbaar zijn en zeker niet onder doen voor die van andere Nederlandse scholen in het buitenland.
3.10.1 De leerlingenzorg Het bieden van goede zorg aan onze kinderen staat centraal in onze school. Als de leerlingen zich prettig en gesteund voelen, is dit een stimulans voor hun leerprestaties. November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 26/49
Wij maken daarbij een onderscheid tussen algemene leerlingenzorg (voor alle leerlingen) en de zorg voor leerlingen die extra aandacht behoeven. Onderwijs op maat betekent voor ons ook zorg op maat. Daarom hebben wij een samenhangende interne structuur voor leerlingenzorg ontwikkeld; het zorgprotocol. We zijn niet alleen geïnteresseerd in leerresultaten een schoolrendementsgegevens, maar ook in het verloop van onderwijsprocessen. Naast een goed systeem voor kwaliteitszorg vinden wij het kwaliteitsbewustzijn van de leerkrachten van groot belang. Hun pedagogische en didactische vaardigheden zijn immers bepalend voor de kwaliteit van ons onderwijs. We streven er naar om zowel op leerling-, groeps als op schoolniveau nog beter opbrengstgericht (met haalbare doelen) te gaan werken. Bij de inrichting van ons onderwijs redeneren we vanuit de onderwijsbehoeften van onze leerlingen. Het bieden van goede zorg aan onze kinderen staat centraal in onze school. Als de leerlingen zich prettig en gesteund voelen, is dit een stimulans voor hun leerprestaties. Wij maken daarbij een onderscheid tussen algemene leerlingenzorg (voor alle leerlingen) en de zorg voor leerlingen die extra aandacht behoeven. Onderwijs op maat betekent voor ons ook zorg op maat. Daarom hebben wij een samenhangende interne structuur voor leerlingenzorg ontwikkeld; het zorgprotocol. We zijn niet alleen geïnteresseerd in leerresultaten een schoolrendementsgegevens, maar ook in het verloop van onderwijsprocessen. Naast een goed systeem voor kwaliteitszorg vinden wij het kwaliteitsbewustzijn van de leerkrachten van groot belang. Hun pedagogische en didactische vaardigheden zijn immers bepalend voor de kwaliteit van ons onderwijs. We streven er naar om zowel op leerling-, groeps- als op schoolniveau nog beter opbrengstgericht (met haalbare doelen) te gaan werken. Bij de inrichting van ons onderwijs redeneren we vanuit de onderwijsbehoeften van onze leerlingen. Daarbij dient de inzet van het zelfevaluatie-instrument van het computerprogramma van CITO LOVS verder te worden onderzocht.
Het systeem van het Zorgprotocol bestaat uit vier deelprocessen: a. systematisch signaleren/observeren b. diagnosticeren c. remediëren d. evaluatie Dit geheel wordt gecoördineerd door een teamlid die de rol als zorgcoördinator vervult. 3.10.2 Signalering Ad.a Systematisch signaleren/observeren Onze school volgt systematisch de vorderingen en ontwikkeling van leerlingen. De leerkrachten: bepalen de voortgang van de leerlingen met methodegebonden toetsen en observatielijsten; bepalen de voortgang van de leerlingen met methodeonafhankelijke toetsen;
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 27/49
bepalen voor leerlingen in de aanvangsgroepen ten minste twee keer per jaar de taalontwikkeling, de ontwikkeling van de wiskundige oriëntatie en de motorische ontwikkeling; stellen voor leerlingen van de overige groepen ten minste twee keer per jaar de leerresultaten vast voor technisch lezen, spelling, begrijpend lezen en rekenen/wiskunde; leggen toetsresultaten vast in leerlingdossiers; leggen toetsresultaten vast in groepsprofielen/klassenstaten; hanteren een toetskalender; hanteren afspraken over hoe ouders betrokken worden als voor hun kinderen een handelingsplan moet worden opgesteld.
Op deze wijze kunnen de leerkrachten tijdig problemen signaleren in de ontwikkeling van de kinderen. Bij het signaleren worden de leerkrachten ondersteund door het gebruik van toetsen. We maken regelmatig gebruik van methodegebonden toetsen, maar ook van de door CITO LOVS aangeboden niet- methodegebonden toetsen. Voor deze toetsen hanteren we het volgende toetsschema:
groep: 1 1 1 1
maand: januari januari juni juni
toets: Rekenen voor Kleuters M1 - CITO Taal voor Kleuters M1 -CITO Rekenen voor Kleuters E1 - CITO Taal voor Kleuters E1 - CITO
2 2 2 2
januari januari juni juni
Rekenen voor Kleuters M2 - CITO Taal voor Kleuters M2 - CITO Rekenen voor Kleuters E2 - CITO Taal voor Kleuters E2 - CITO
3 3 3 3 3 3 3 3 3
oktober januari januari januari maart mei juni juni juni
Herfstsignalering ( Leessleutel- protocol) ELLO- tussentoets (Leessleutel- protocol) Spelling M3 - CITO Rekenen M3 – CITO AVI + DMT- CITO Begrijpend lezen - CITO Spelling E3 – CITO Rekenen E3 – CITO AVI + DMT - CITO
4 4
oktober januari
AVI + DMT- CITO Rekenen M4 – CITO
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 28/49
4 4 4 4 4 4 4
januari januari maart juni juni juni juni
Begrijpend lezen M4 - CITO Spelling M4 – CITO AVI + DMT- CITO Begrijpend lezen E4 - CITO Spelling E4 – CITO Rekenen E4 – CITO AVI + DMT – CITO
5 5 5 5 5 5 5 5
oktober januari januari januari maart juni juni juni
AVI Rekenen M5 – CITO Begrijpend lezen M5 - CITO Spelling m5 – CITO AVI + DMT- CITO Rekenen E5 – CITO Spelling E5 – CITO AVI + DMT - CITO
6 6 6 6 6 6 6 6
oktober januari januari januari maart juni juni juni
AVI, indien nodig Rekenen M6 – CITO Begrijpend lezen M6 - CITO Spelling M6 – CITO AVI + DMT- CITO, indien nodig Rekenen E6 – CITO Spelling E6 – CITO AVI + DMT- CITO, indien nodig
7 7 7 7 7 7 7 7
oktober januari januari januari maart mei juni juni
AVI , indien nodig Rekenen M7 – CITO Begrijpend Lezen M7 - CITO Spelling M7 – CITO AVI + DMT- CITO, indien nodig Entree toets groep 7 - CITO Rekenen E7 – CITO Spelling E7 – CITO
8 8 8 8 8
oktober januari januari januari februari
AVI – indien nodig Rekenen M8 – CITO Begrijpend lezen M8 - CITO Spelling M8 – CITO Eindtoets basisonderwijs - CITO
3.10.3 Diagnosticeren
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 29/49
Ad.b. Diagnosticeren De gegevens van de leerlingen worden volgens een vaste procedure besproken en geanalyseerd. Bij de diagnose raadplegen de leraren elkaar als dat wenselijk is. Wij diagnosticeren alle leerlingen die in de Cito-toetst op D- of E-niveau presteren. Ook bij het diagnosticeren maken wij gebruik van toetsen. In het schema staat een overzicht van de diagnostische toetsen. Taaldomein
Toets
Groep
Taalontwikkeling
Taaltoets Alle Kinderen
1 t/m 4
Woordenschat
Taaltoets Alle Kinderen
1 t/m 4
Technisch lezen
Deelvaardigheden aanvankelijk lezen, 2 t/m 5 Struiksma en v/d Leij Lezen naar een hoger niveau, Rebel Klepel
4 t/m 8
Begrijpend lezen
DLE-toets begrijpend lezen
4 t/m 8
Spelling
PI woorddictee
3 t/m 8
Rekenen en Wiskunde DLE-toets
3 t/m 8
3.10.4 Speciale begeleiding: remediëren Ad.c. Remediëren De leerkracht stelt aan de hand van de verzamelde gegevens een (handelings)plan op, om het onderwijs aan te passen aan de behoeften van leerlingen, met het oog op het realiseren van basisdoelen en extra doelen. Vervolgens voert de leerkracht binnen de klas de opgestelde plannen uit. Het remediërend handelen vindt plaats op het niveau van de leerling en het niveau van de groep. Ook dit handelen is waar mogelijk gericht op zelfstandig werken. 3.10.5 Evaluatie: Ad.d. Evalueren Het leerlingzorgsysteem werkt op drie niveaus en wordt ook op die niveaus geëvalueerd: Op leerlingniveau worden de opgestelde handelingsplannen binnen in het handelingsplan genoemde periode geëvalueerd, waarbij steeds gevraagd wordt: is de hulp die we het kind bieden effectief? Op basis hiervan neemt de leerkracht voortgangsbeslissingen.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 30/49
3.11
Op groepsniveau gaat de leerkracht maandelijks na, aan de hand van de klassenstaten/groepsprofielen, of de stof over het algemeen goed verwerkt is, of de groepsinstructies het gewenste effect hebben en zo niet, aan welke onderdelen opnieuw aandacht moet worden besteed. Deze informatie is nodig voor de gewenste differentiatie in instructie en verwerking. De leerkracht neemt dus op basis van deze informatie onderwijskundige beslissingen. Op schoolniveau maakt het team eenmaal per jaar een sterkte/zwakte analyse van het systeem van leerlingenzorg en het totale onderwijsaanbod van de school. Voorzieningen voor leerlingen die extra aandacht behoeven
Naast de individuele handelingsplannen hebben wij in de afgelopen jaren een specifiek aanbod ontwikkeld voor drie groepen leerlingen die extra aandacht nodig hebben. Leerlingen met leer- en opvoedingsproblemen Wij vangen kinderen met leer- en opvoedingsproblemen en moeilijk lerende kinderen zo veel mogelijk op binnen de school. Net als in de afgelopen jaren zal het accent hierbij liggen op de motivatie van de leerlingen als uitgangspunt voor het handelen van de leerkracht (en eventuele andere professionals) en op het afstemmen van het onderwijs op de basisbehoeften van leerlingen. In overleg met de Stichting NOB zal gekeken worden of de school op een verantwoorde wijze tegemoet kan komen aan specifieke leer- en opvoedingsvragen. Waar deze de mogelijkheden van de school te boven gaan, wordt in overleg met de ouders en Stichting NOB gezocht naar een passende oplossing. Daarnaast willen wij in de komende periode de mogelijkheden op onze school voor remedial teaching kritisch bezien en blijvend kijken hoe we die beter kunnen afstemmen op de behoeften. De komende jaren zal steeds duidelijker worden waar de grenzen liggen in ons onderwijs aan kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden. Samen met onze omgeving (ouders, bestuur, externe adviseurs) blijven we bekijken welke problemen wij zelf op kunnen lossen en waarvoor we hulp van andere organisaties nodig hebben. Meerbegaafde leerlingen Onze school wil in het onderwijs extra aandacht bieden aan (hoog)begaafde leerlingen. Deze leerlingen krijgen bij verschillende vakken verrijkingsstof aangeboden. Daarnaast willen wij leerstof uit de bestaande methoden vaker versneld en/of kernachtig aanbieden, het zgn compacten. Met deze maatregelen willen we de kinderen blijven uitdagen. Meertalige leerlingen Een adequate beheersing van het Nederlands als schooltaal/instructietaal is met name voor de aansluiting op het onderwijs in Nederland essentieel. Onze school verzorgt daarom extra aanbod in het Nederlands, ter compensatie van het vaak geringe Nederlandse taalaanbod in de omgeving van de kinderen. Leerlingen die het Nederlands minder goed beheersen, krijgen een aanvullend aanbod Nederlands, afgestemd op hun eigen niveau. We inventariseren de mogelijkheid om een extra aanbod in het Engels te
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 31/49
verzorgen, onder meer om de doorstroming naar het internationaal onderwijs mogelijk te maken. (Naast Nederlands als instructietaal is er natuurlijk ook Nederlands als vak; dat wordt behandeld in paragraaf 3.3.) Onze school heeft ervoor gekozen de cursorische vakken in het Nederlands te blijven geven, maar bij de andere vakken kan Engels de instructietaal zijn. Dit draagt ertoe bij dat de leerlingen zich ontwikkelen tot wereldburgers. Het is mogelijk dat taalzwakkere leerlingen hierbij extra begeleiding nodig hebben. Deze begeleiding zal dan ook beschikbaar zijn.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 32/49
4 4.1
Schoolorganisatie en Ondersteunende processen Juridische organisatie
Nederlands onderwijs wordt sinds 1967 in Lagos verzorgd en op verschillende wijze bestuurd. De huidige bestuursvorm is een stichting. De Stichting "The Netherlands School Lagos" is opgericht op 17 augustus '94 en de Statuten zijn op dezelfde datum bij notariële akte te Lagos vastgesteld. De Stichting staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor 's Gravenhage onder nummer 411 587 81. ‘The Netherlands School Lagos’ is aangesloten bij de Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (Stichting NOB). De Stichting stelt zich ten doel het geven of doen geven van Nederlands Onderwijs in het kader van de Wet op het Basisonderwijs en gaat uit van de gelijkwaardigheid van alle levensbeschouwelijke en maatschappelijke stromingen. Het bestuur is momenteel bezig met de formalisering ‘legal registration’ van de school in Nigeria. Hiervoor moet eerst een Trusteeship worden opgezet, waarbij de Nederlandse Stichting kan fungeren als de promoter voor het Trusteeship. Tevens wordt de school geregistreerd bij ‘Ministery of Education of Lagos State. Naar verwachting zal de officiële procedure dit schooljaar afgerond kunnen worden. 4.2
Bestuurlijke organisatie
Gezien de lokale situatie en de kleinschaligheid van de school vervult het bestuur noodzakelijkerwijs een operationele rol. Het bestuur is verantwoordelijk voor het langetermijnbeleid (strategisch beleid) van de school. Het korte-termijnbeleid (operationeel beleid) is ingebed in dit strategisch beleid en wordt samen door de directeur en het bestuur vormgegeven te worden, zodat de directeur ook goed onderwijskundig leiderschap kan voeren. Ten aanzien van de financiën van de school wenst het bestuur, gelet op de historisch gegroeide situatie, vooralsnog een meer uitvoerend bestuur te zijn. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden die aan de leerkracht/directeur gemandateerd zijn, zijn vastgelegd in een directiestatuut. Het bestuur van de Stichting “The Netherlands School Lagos” wordt door een oudervergadering benoemd en ontslagen. Tenminste één keer per jaar wordt een Algemene Oudervergadering belegd, waar dit recht kan worden uitgeoefend. Het dagelijks bestuur van de Stichting bestaat uit: de voorzitter, de secretaris en de penningmeester. Als regel vindt er tweemaal per jaar een bijeenkomst plaats van de oudervergadering en wel in de maanden november en mei. De bijeenkomst in november behandelt het in het afgelopen jaar gevoerde beleid, de goedkeuring van het verslag van de kascommissie en benoeming van een nieuwe kascommissie. In mei worden de benoeming van bestuursleden en de vaststelling van de schoolgelden en begroting gepresenteerd.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 33/49
4.3
Financieel beleid
De NISL is een Nederlandse stichting die voorziet in haar financiële middelen door het heffen van schoolgelden en incidentele sponsoring om kwaliteitsonderwijs in Lagos te kunnen aanbieden. De schoolgelden zijn in evenwicht met andere scholen in Lagos. Het budget en de daaruit voortvloeiende schoolgelden worden ieder jaar door de oudervergadering vastgesteld. De exploitatie is daardoor sterk afhankelijk van het daadwerkelijke aantal leerlingen. Voor een potentiele verhuizing zijn geen reserves aanwezig die een dergelijke operatie kunnen dekken. 4.4
Aannamebeleid
Per ingang van het schooljaar 2011-2012 is het aannamebeleid uitgebreid en aangescherpt. Hieronder staan alle criteria voor het aannemen van leerlingen op NISL in de Engelstalige Admission Policy te lezen: The Netherlands International School Lagos has an open Admission Policy with a wider scope of instruction than a primary school in the Netherlands or the United Kingdom, but with certain limitations. The Admissions Committee, which consists of two NISL-board members and the Director / Head Teacher of the School, will determine who may be admitted to the school in accordance with the following guidelines : Application and Waiting List for Admission 1. Application should be made at least 3 months in advance. An administrative fee of NGN 50,000 is due upon application. Completion of the application and payment of administrative fee does not guarantee admission. 2. Date of completion of application will govern the waiting list for admission. Only duly signed and correctly filled-in application forms, officially registered at the NISL application administration and payment of the non-refundable administrative fee, will be taken into consideration. Criteria for Admission 3. The School does not discriminate on the basis of religion, ethnic background and / or gender. 4. Admissions decisions will be compatible with the school’s mission to serve the educational needs of the Dutch, European and International community in Nigeria and the long-term interests of the school. 5. The Admissions Committee / NISL teaching staff are responsible for maintaining satisfactory level of education. 6. The Admissions Committee advises the Board on admissions under consideration and will provide reasons for admission, and particularly for refusals of admission.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 34/49
7. The Board reserves the right to refuse admission of any child to the school. The Board’s decision in this respect shall be final. 8. Before a child can be considered for admission to the Dutch Stream of the school, the child must have the ability to communicate/read/speak Dutch to a level and fluency acceptable to the Admissions Committee. For this purpose the Head teacher / Special Need’s Coordinator / NISL teaching staff may make such enquiries from the child’s previous school as may be deemed necessary. 9. The Board reserves, such upon the instigation of the Admissions Committee, the right to grant admission subject to such conditions that it deems to impose, in the interest of the child, or the School. Without limiting the Board’s powers as contained aforementioned, where the child fails to meet criteria as mentioned under 7 above, the Board may grant permission to the child on condition that the child takes separate complementary lessons Dutch/English outside the School. 10. In certain cases, after careful evaluation of the child, the Admissions Committee, such where it may be deemed appropriate in close consultation with outside experts, may decide to grant admission on a temporary basis with a probationary period of 2 months, whereupon parents would be advised in writing. Such an probationary arrangement would be considered necessary in the following instances: o where the child ‘s ability to learn or absorb knowledge through the Dutch or British system is considered limited; o where problems can be envisaged and the child’s progress may likely be hindered; o where the child’s standard of comprehension of the Dutch language is considered inadequate for enrolment in the Dutch Stream by the Admissions Committee and where such inadequacy would put the child at a disadvantage if it pursues its education in the school; o for any other reason. If, after the probationary period, the child’s learning has not improved, the Admissions Committee will advise the parents on a more suitable environment in which the child may pursue its education. 11. The School does not offer any form of specialised education. The Board may however, at its absolute discretion, admit a child who would require Special Education in the Netherlands or UK , upon such conditions as the Admissions Committee and the Board deem necessary. Admission and Enrolment 12. Upon admission, the School will inform the parents in writing.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 35/49
13. An Enrolment form needs to be completed together with payment of the Enrolment fee, which is due in full as per the date of Admission . 14. School fees are due in full before the start of each school year. In respect of children admitted in the second term of the school year (for this purpose, after January 1) only 2/3 of the annual school fees set for that school year will be payable before the first day of attendance. In respect of children admitted in the third term of the school year (for this purpose, after March 31) only 1/3 of the annual school fees set for that school year will be payable before the first day of attendance. 15. Failure to pay the above fees (enrolment and school fees) within two months after the due date will automatically forego admission, unless an exception has been granted in writing by the Admissions Committee. 16. A child prematurely withdrawn from or leaving the School for any reason (which will be understood as more than a month of unapproved absence from the school), shall not be re-admitted, unless the Admissions Committee would decide otherwise. 17. In case a child leaves the School before the end of school year, the school fees are not refundable. Changes to Admission policy 18. The Board reserves the right to change at any time the Admission Policy herein. Parents are advised to check on the current Admission Policy at the time of application. 19. The Board reserves the right to adjust the school fees during a school year, would the school’s financial position require this. The Board will provide the rationale for the adjustment and require ratification of the adjusted fees in the bi-annual Parents-Board meetings which are to be held in November and May each year. *******
4.5
Schoolhuisvesting
De huidige locatie is voor een bepaalde tijd beschikbaar gesteld door de Nederlandse overheid. De toekomstige huisvesting van de Nederlandse School zal mede afhankelijk zijn van een verlenging van deze gebruiksovereenkomst.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 36/49
De school is in februari 2007 verhuisd naar deze tijdelijke behuizing op Walter Carrington Cresent, waarbij wij gebruik kunnen maken van de faciliteiten tot 2014. In maart 2011 is er een delegatie van Buitenlandse zaken op bezoek geweest om de compounds de inspecteren. Wij hebben een positief beeld geschetst met betrekking tot het gebruik, onderhoud en de gedane investeringen van het terrein en de gebouwen. De ambities van de NISL zijn om de school te huisvesten op een meer permanente locatie waarbij er de volgende mogelijkheden zijn: 4.6
een continuatie en uitbreiding van de school op de huidige locatie. verhuizen naar/inwonen bij een andere school in Lagos en daar een Nederlandse afdeling starten. een geheel nieuwe locatie aantrekken. Personeelsbeleid
Er wordt aandacht besteed aan functioneren, functies, taken, personeelsvoorziening, professionele ontwikkeling, beoordelen en belonen. We gaan dit jaar starten met het invoeren van een gesprekkencyclus volgens een vastgestelde uitvoeringsregeling (functioneren, beoordelen, voortgang, professionele ontwikkeling). We willen dat leerkrachten de schoolmissie en schoolvisie breed voelen en uitdragen. De doelen van ons personeelsbeleid zijn: het creëren van goede arbeidsvoorwaarden en een duidelijke rechtspositionele basis die zekerheid biedt en perspectieven geeft; het bevorderen van een goede werksfeer en een goed werkklimaat waarin het personeel tot z’n recht komt, zich geaccepteerd en veilig voelt en waar samenwerking bevorderd wordt; komen tot verbetering en optimalisering van de kwaliteit van de arbeid; het realiseren van een effectieve inzet van mensen ten behoeve van de doelstelling van de school: het verzorgen van kwalitatief goed onderwijs; transparantie van het personeelsbeleid en communicatie met de medewerkers wordt gerealiseerd door een goede doelmatige overlegstructuur op teamniveau; een adequate informatievoorziening, waarbij medewerkers te allen tijde zicht hebben op de gehanteerde werkwijzen binnen de school.
Instroom/doorstoom medewerkers Het leerlingenaantal op de Nederlandse Stroom kan sterk fluctueren, maar is relatief constant geweest over de laatste jaren. Hoe zich dat de komende jaren zal ontwikkelen is niet te voorspellen. Bij een kritische massa van 35 leerlingen zou de huidige formatie van vier groepsleerkrachten op de Nederlandse Stroom gehandhaafd kunnen blijven. Anderzijds kunnen leerkrachten zelf ook kiezen voor een andere uitdaging en hun contract niet laten verlengen. Het bestuur heeft vastgesteld dat het leidinggeven aan de
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 37/49
school niet eenvoudig te combineren is met lesgeven. De directeur heeft met ingang van het lopende schooljaar ambulante tijd toebedeeld gekregen. Professionalisering en ontwikkeling Onze school voert een integraal personeelsbeleid. Dit houdt in dat we aandacht besteden aan de professionele ontwikkeling en competenties van onze medewerkers. Scholing neemt een belangrijke plaats in. Alle leerkrachten nemen eens per jaar deel aan de scholingsdagen van de Stichting NOB of Fieldwork-IPC. Bij de keuze voor de cursussen wordt geprobeerd een koppeling te maken tussen de opgenomen punten in het meerjaren-verbeterplan voor een bepaald schooljaar. Ook wordt gekeken naar het onderhouden van bekwaamheden en vergroten van kennis van de leerkrachten. Er vindt eens per jaar een functioneringsgesprek plaats met de leerkrachten rond december. Rond juni worden beoordelingsgesprekken gehouden. De directie houdt zoveel mogelijk rekening met de match tussen de organisatie-ontwikkeldoelen en de persoonlijke ontwikkeldoelen van de individuele medewerkers. De klachtenregeling (per ingang van het schooljaar 2011-2012 aangescherpt) van onze school voorziet, zoals ook in de schoolgids wordt vermeld, ondermeer in een vertrouwenspersoon ter plekke, terwijl we ook bekend hebben gemaakt hoe het meldpunt vertrouwensinspecteurs in Nederland bereikt kan worden.
4.7
Veiligheidsbeleid
Het NISL Emergency Response Protocol is ontwikkeld op basis van de analyse van het oude Integraal veiligheidsbeleid en de reviews van zowel Shell Security advisors, Head of Security van de Amerikaanse Ambassade en Veiligheidsadviseurs van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De uitgebreide en gedetailleerde analyse van de fysieke als sociale veiligheid hebben geresulteerd in een compact Emergency Response Protocol. Het doel van dit document is te voorzien in een praktisch draaiboek dat formuleert hoe te handelen in geval van een noodsituatie. De NISL board en directie zijn verantwoordelijk voor het Integraal Veiligheidsbeleid en deze zal aan het begin van elk nieuw schooljaar opnieuw geëvalueerd worden. Tussentijdse veranderingen zullen, onder toezicht van het bestuur, door de directeur worden geïmplementeerd. Gezien de huidige veiligheidssituatie in Lagos, Nigeria, is het document zeer actueel en aan wijzigingen onderhevig. 4.8
Klachtenbeleid
In de Nederlandse onderwijswet is geregeld dat schoolbesturen verplicht zijn een klachtenregeling vast te stellen en in te voeren. Volgens de nieuwe wetgeving kunnen ouders en leerlingen klachten indienen over gedragingen en beslissingen, of het nalaten daarvan, van het schoolbestuur en het personeel. De klachtenregeling heeft een belangrijke signaalfunctie met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs. De school November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 38/49
ontvangt zo op eenvoudige wijze signalen, die haar kunnen ondersteunen bij het verbeteren van het onderwijs en de goede gang van zaken op school. Met de regeling wordt een zorgvuldige gang van zaken beoogd, waarmee het belang van de betrokkenen wordt gediend, maar ook het belang van de school en een veilig schoolklimaat. Indien ouders en/of leerlingen klachten hebben over de gang van zaken op school verzoeken de school de volgende stappen de ondernemen: Stap 1: men neemt de klacht rechtsreeks op met de onderwijsgevende op school. Stap 2: vinden ouders en/of onderwijsgevende geen bevredigende oplossing voor het probleem dan wordt de directeur van de school ingeschakeld. De directeur kan overigens ook bij stap 1 bij de kwestie worden betrokken, mits met instemming van beide partijen. Stap 3: mocht de aard van een klacht het niet mogelijk maken om te komen tot afhandeling in onderling overleg of als afhandeling niet naar tevredenheid heeft plaatsgevonden, dan zoekt de school we met het bestuur naar een oplossing. Stap 4: Mocht de aard van de klacht afhandeling in onderling overleg niet mogelijk maken of heeft de afhandeling niet naar tevredenheid plaatsgevonden, dan kan een beroep worden gedaan op de Landelijke Klachtencommissie van de Vereniging van Bijzondere Scholen. De school is aangesloten bij de Landelijke Klachtencommissie van Verenigde Bijzondere Scholen op algemene grondslag. Deze Commissie neemt kennis van klachten over een gedraging of beslissing van iemand die betrokken is bij The Netherlands International School Lagos. De Commissie onderzoekt de ingediende klacht en brengt advies uit aan aan het bevoegd gezag over de gegrondheid van de klacht. De Commissie kan haar advies en aanbeveling doen over de door het bevoegde gezag te nemen maatregelen. http://www.onderwijsgeschillen.nl/klachten/landelijke-klachtencommissie-onderwijs-po-vobve-en-hbo/
Op school is een klachtenregeling aanwezig gebaseerd de Klachtenregeling Nederlands Onderwijs in Het Buitenland van de Stichting NOB. Deze klachtenregeling voorziet ook in een klachtenprocedure in geval van discriminatie, seksuele intimidatie of agressie . Vertrouwenspersoon- inspecteur Binnen het kader van de klachtenregeling dient de school een vertrouwenspersoon aan te stellen. Er kan besloten worden om de aan de school verbonden vertrouwens persoon in te schakelen. Deze zal in voortdurend overleg met alle betrokkenen nagaan of de klacht door bemiddeling bevredigend kan worden opgelost. Voor het schooljaar 2011-2012 is dat binnen het leerkrachten team Mevr. Heleen van der Harst. Ook binnen het bestuur is een vertrouwens persoon aangesteld, Mevr. Marianne Verhoev.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 39/49
Taken van een vertrouwenspersoon: de vertrouwenspersoon is aanspreekpunt bij klachten. de vertrouwenspersoon gaat na of door bemiddeling een oplossing kan worden bereikt, dan wel of de gebeurtenis aanleiding geeft tot het indienen van een klacht. de vertrouwenspersoon verwijst de persoon met de klacht, indien noodzakelijk en wenselijk, door naar andere instanties. de vertrouwenspersoon neemt de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht en is verplicht tot geheimhouding van alle zaken die vernomen worden. Scholen en vertrouwens personen kunnen bij vertrouwensinspecteurs terecht voor vragen, advies en ondersteuning bij ongewenst gedrag in het onderwijs zoals: seksuele intimidatie en seksueel misbruik lichamelijk geweld grove pesterijen geweld discriminatie Taken van de vertrouwensinspecteur: het fungeren als aanspreekpunt het adviseren over eventueel te nemen stappen het bijstaan bij het nemen van stappen gericht op het zoeken naar een oplossing het desgevraagd begeleiden bij het indienen van een klacht of het doen van aangifte 4.9
Contacten
4.9.1 Afstemming op voorschoolse educatie Om de aansluiting tussen voorschoolse periode en de kleutergroepen te verbeteren, biedt de school met ingang van het school jaar 2007-2008 onderdak aan een onafhankelijke Engelstalige, internationale peuterspeelzaal, die geen geïntegreerd deel van de NISL is. Uitgangspunt van het onderwijs is het stimuleren van een brede ontwikkeling van de kinderen, door op een speelse manier een beroep te doen op hun eigen betrokkenheid. Daarbij speelt de interactie tussen de kinderen en de leerkrachten een belangrijke rol en worden ook de ouders zo veel mogelijk betrokken. Ook kunnen eventuele problemen vroegtijdig worden gesignaleerd, waarna gerichte hulp kan worden geboden (zie ook paragraaf 3.10). Voor onze leerlingen, die opgroeien in een meertalige omgeving, is de taalontwikkeling uiteraard een belangrijk punt van aandacht. Door het internationale karakter van de peuterspeelzaal, waar de instructietaal Engels is, wordt hieraan in de voorschoolse periode niet voldoende aandacht besteed. Dit zou in de toekomst van invloed kunnen zijn op de resultaten in het Nederlandse taalonderwijs.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 40/49
4.9.2 Contact met de ouders Contacten met ouders zijn erg belangrijk ter ondersteuning van het leerproces van de kinderen. Onze school wil de belangrijke rol die ouders hierbij hebben meer voor het voetlicht brengen. Omgekeerd is het belangrijk dat ouders weten wat er op school aan bod komt, zodat zij hierop thuis kunnen inspelen. Nu al doet de school 3 keer per jaar verslag van de vorderingen aan de ouders, 2 keer in de vorm van geschreven verslagen en daarop volgende vijftienminutengesprekken en 1 keer mondeling. Aan het begin van het schooljaar organiseren wij een bijeenkomst met ouders, waarin wij de werkwijze voor het komende schooljaar toelichten. Tijdens deze informatieavond zal ook het belang van thuis Nederlands spreken naar voren komen, en zullen we tips geven hoe ouders het Nederlandse taalaanbod kunnen vergroten. Een ander aspect dat we de komende periode zullen bekijken is in hoeverre ouders betrokken kunnen worden bij werkzaamheden die het onderwijsleerproces ondersteunen. 4.9.3 Externe contacten: netwerkvorming Onze school is, hoewel groeiende, kleinschalig. Dat betekent dat alle bestuurlijke en organisatorische werkzaamheden om de school in stand te houden in verhouding veel tijd innemen. Tot dusver is het met de inzet van bestuursleden en ouders gelukt om de school draaiende te houden, en de taken uit te voeren die hierbij horen. Onze school blijft op dit punt echter kwetsbaar. Om dit te ondervangen heeft het bestuur zich in het verleden georiënteerd op samenwerking met andere scholen in Lagos, Nigeria. Samenwerking tussen besturen en wellicht op termijn bestuurlijk samengaan van gelijkgerichte scholen zou kunnen leiden tot efficiëntere inzet van menskracht en tot kwaliteitsverhoging van organisatorische en bestuurlijke aspecten. Tot op heden is er wegens verschillen in visie, financiële en logistieke factoren nog geen partnerschool gevonden binnen de gemeenschap hier in Lagos.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 41/49
5
Integrale zorg voor kwaliteit
Op basis van de voorgaande hoofdstukken hebben we voor de komende vier jaar een aantal beleidsvoornemens geformuleerd op het gebied van onderwijs, personeel, financiën en overige terreinen. Deze zullen in de komende periode volgens de hierboven beschreven structuur worden uitgewerkt in verbeterplannen. 5.1
Visie en missie: de opdracht van onze school
5.2
blijvende aandacht voor aansluiting met het Nederlands onderwijs; consolidatie en evaluatie van het taalbeleidsplan; systematisch analyseren en evalueren van kwaliteitszorg; ontwikkeling van leerlingen en de resultaten van de school. Bepaling van de kwaliteit van de school
In de Wet op het Primair Onderwijs valt ten aanzien van de kwaliteitszorg en het schoolplan het volgende te lezen: Het beleid met betrekking tot de bewaking en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs omvat in elk geval op welke wijze het bevoegd gezag bewaakt dat die kwaliteit wordt gerealiseerd en vaststelt welke maatregelen ter verbetering van de kwaliteit nodig zijn. WPO, artikel 12, lid 4 De nadruk in ons beleid en in onze kwaliteitszorg ligt op het primaire proces: de kwaliteit van leren en onderwijzen. Wij vinden het belangrijk om duidelijk over kwaliteitsopbrengsten te communiceren, zodat helder wordt wat kwaliteitszorg oplevert voor leerlingen, individuele medewerkers en het team als geheel. Bestaande kwaliteit en gerealiseerde verbeteringen moeten worden onderhouden: kwaliteit moet worden geborgd. Het handhaven van de kwaliteit van ons onderwijs wordt bemoeilijkt door de vele personele wisselingen waarmee een Nederlandse school in het buitenland nu eenmaal te maken heeft. Om dit te ondervangen besteden wij extra veel aandacht aan de overdracht van taken aan nieuwe medewerkers. Zo is er een map waarin alle belangrijke beleidsdocumenten worden verzameld. Nieuwkomers kunnen zich zo eenvoudig inlezen. Verder maken wij gebruik van de volgende middelen om kwaliteit te borgen:
planmatig werken: handelingsplannen, weekplanningen, meerjarenplanning, verbeterplannen; standaardiseren: gemeenschappelijke afspraken maken en elkaar daarop aanspreken; schoolplan/verbeterplan/ meerjarenbeleidsplan;
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 42/49
5.3
jaarverslag; handboek; directie-bestuurs statuut; activiteitenkalender voor bestuur en leerkrachten; toetskalender; herhaald agenderen van evaluaties (met als vraag: ‘Voldoen we nog steeds aan afgesproken kwaliteitseisen?’ of: ‘Zijn nieuwe kwaliteitseisen nodig?’); het periodiek evalueren van het kwaliteitssysteem zelf: werkt de gebruikte indeling bij kwaliteitsbepaling bijvoorbeeld nog; geven de begrippen kwaliteit bepalen, verbeteren, bewaken en borgen voldoende duidelijkheid; helpen de verbeterplannen daadwerkelijk om de veranderingen te realiseren? Formuleren van verbeterpunten: beleidsvoornemens en -plannen
5.3.1 Opbrengstgericht werken Hoe staan we ervoor? Opbrengstgericht werken is een belangrijke pijler op de kwaliteitsagenda van NISL. We willen meer op de leeropbrengsten gaan focussen om zo vast te stellen waar zwakke plekken in ons onderwijs zitten, de voortgang in beeld te brengen en verbeterpunten op te stellen. Schoolzelfevaluatie We hebben kennis gemaakt de Schoolzelfevaluatie, dat ons helpt te analyseren wat er verder ontwikkeld moet worden. Taalbeleidsplan In 2009 is het Taalbeleidsplan opgesteld, waaruit een taal/lees verbeterplan is opgesteld. De opbrengsten van taal en lezen behoeven speciale aandacht. Dmv van dit plan worden acties genoemd en doelen gesteld en is de school bezig om de opbrengsten voor taal en lezen op een hoger niveau te brengen. Monitoren dmv zorgprotocol Om de opbrengsten te meten maken we gebruik van de methodegebonden toetsen, CITO LOVS toetsen en observaties. Leerkrachten, zorgcoördinator en directie/bestuur volgen de vorderingen van de leerlingen systematisch. Sinds 2009-2010 worden toetsresultaten van zowel methodegebonden toetsen als niet-methodegebonden toetsen gemonitord door het team. In besprekingen worden toetsresulaten geanalyseerd en acties opgesteld, die leiden tot verbetering. Resultaten van leerlingen en eventuele verbeteracties worden tijdens ouderavonden ook met de ouders besproken. Wat willen we over 4 jaar?
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 43/49
o Opbrengstgericht werken: plaatsvinden van structurele analyse/monotoring van leeropbrengsten, waarbij heldere, specifieke, uitdagende prestatiedoelen worden geformuleerd voor de school als geheel, maar ook op groeps- en leerlingniveau; o Continueren, consolideren en evalueren van het NISL taalbeleidsplan> taal/leesverbeterplan: vanuit analyse en daaruit voortkomende verbeterstappen komen tot verbetering van de taal- en leesontwikkeling/resultaten; o De schoolzelfevaluatie is een vast onderdeel in het jaarprogramma. Hoe gaan we dat bereiken? o Toetsresultaten bespreken volgens zorgstructuur, op groeps-, maar ook op schoolniveau en daaraan verbeterplannen koppelen. o Heldere doelen formuleren en tussenevaluaties plannen en uitvoeren om voortgang te bespreken. o Regelmatig schoolspecifiek evaluatie-onderwerp bepalen en bespreken in DS stream meeting. (2011-2012) o Administratie instrument (bij voorkeur meertalig) invoeren en gebruik maken van zelfevaluatie van LOVS computersysteem. (2011-2012) o Voortzetten van taal/leesverbeterplan en beoordelen of genoemde stappen en acties worden uitgevoerd en leiden tot verbetering van de resultaten. o Protocol Tutorlezen opstellen (2011-2012) 5.3.2 Leeromgeving Hoe staan we ervoor? Leerkrachten op NISL bieden veel structuur en rust in de groep. Aandacht voor klassenmanagement is daarbij van essentieel belang. De leerkracht staat steeds minder centraal en leerkrachten zijn nu bezig meer in te spelen op de individuele behoeften van het kind. Dit doen we door nieuwe methodes en andere werkvormen in te zetten en waar mogelijk extra ondersteuning te bieden in de klas door de groepsleerkracht of buiten de klas door collegiale Remedial Teaching. Wat willen we over 4 jaar? o ICT wordt breder en meer ingezet bij het creëren van een rijkere leeromgeving door aanschaf van nieuwe software en de gefaseerde implementatie van Digiborden. o Verbetering van het klassenmanagement met daarin aandacht voor aanscherpen leerlijn zelfstandig werken en toepassen van coöperatieve werkvormen, waarbij ingespeeld wordt op de leer- en ontwikkelingsbehoeften van het kind. o Aantrekkelijke leeromgeving met uitdagende leermiddelen, waarbij gekeken wordt naar vernieuwen en/of aanvullen van bestaande methodes. o Meer kennis vergaren binnen het team over Handelings Gericht Werken.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 44/49
Hoe gaan we dat bereiken? o Evalueren en aanpassen/verder uitwerken van leerlijn voor het zelfstandig werken (2012-2013). o Herzien leerlijn Rekenen-automatiseren (2011-2012). o Gefaseerde invoering digiborden (2011-2015). o Uitvoeren traject Handeling Gericht Werken op afstand (2012-2015). 5.3.3 Adaptief Onderwijs Hoe staan we ervoor? We hebben een zorgprotocol geschreven, waarin de zorgstructuur op NISL helder beschreven is. De leerkrachten op NISL voelen zich verantwoordelijk voor de optimale ontwikkeling van ieder individueel kind en vinden het belangrijk dat ouders betrokken zijn bij het zorgtraject van hun kind. De zorgplicht die 1 augustus 2012 ingevoerd zal gaan worden, houdt in dat ouders met een specifieke zorgvraag bij de school terecht kunnen. Kan de basisschool de zorg niet bieden dan zal een passend onderwijszorg-arrangement moeten worden aangeboden, ‘passend onderwijs’. Gezien de bijzondere situatie van NISL kunnen wij ons op basis van het aannamebeleid beroepen op het niet laten instromen van een leerlingen indien wij onvoldoende tegemoet kunnen komen aan de specifieke onderwijsbehoeften. Wat willen we over 4 jaar? o Volledig werkend zorgprotocol in de school, dat richting geeft aan onderwijsontwikkeling en de individuele zorg voor leerlingen. o De onderwijsbehoeften van de leerlingen (ook sociaal en emotioneel) zijn het uitgangspunt voor pedagogisch en didactisch handelen van de leerkracht, waardoor leerkrachten zich nog meer moeten gaan verdiepen om vaardigheden te vergroten hoe om te gaan met leerlingen met leeruitdagingen. o Meer preventief kunnen handelen en vooraf bepalen wat een leerling nodig heeft in plaats van achteraf met inzet van handelingsplannen ‘repareren’. o Meer kennis hebben van Handeling Gericht werken. Hoe gaan we dat bereiken? o Scholing/verdieping van het leerkrachten team op gebied van (NT-2) taalverwerving, Handelings Gericht Werken; inservice training, bijscholing St NOB, Leerarrangementen Zorgonderwijs van Fontys(LOZB), vakliteratuur lezen. o Onderzoeken en aanschaffen van het te gebruiken instrument dat de sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen volgt en ook handelingsadviezen geeft. (2011-2013) o Aanschaf ondersteunende materialen.
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 45/49
6
Samenvattende beleidsvoornemens; wat willen we over 4 jaar?
6.1
De onderwijskundige processen en vormgeving van het onderwijs op NISL o aanscherpen en evalueren van de Zorgstuctuur en Kwaliteitszorg, waarbij de school (half)jaarlijks de kwaliteit van haar opbrengsten evalueert en planmatig aan verbeteractiviteiten werkt; o opbrengstgericht werken: plaatsvinden van structurele analyse/monotoring van leeropbrengsten, waarbij heldere, specifieke, uitdagende prestatiedoelen worden geformuleerd voor de school als geheel, maar ook op groeps- en leerlingniveau; o de tussen- en eindopbrengsten liggen boven de ondernorm van de Inspectie. o continueren, consolideren en evalueren van het NISL taalbeleidsplan> taal/leesverbeterplan: vanuit analyse en daaruit voortkomende verbeterstappen komen tot verbetering van de taal- en leesontwikkeling/resultaten; o de schoolzelfevaluatie is een vast onderdeel in het jaarprogramma; o we formuleren een ICT-beleid en streven naar een betere integratie van ICT binnen het normale lesprogramma; oa dmv aanschaf digiborden; o instrument aanschaffen om de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen/groepen te kunnen volgen; o blijvende aandacht voor aansluiting met het Nederlands onderwijs, waarbij de school de kwaliteit van leren en onderwijzen waarborgt; o wij streven naar een continuering en consolidering van de internationalisering van ons onderwijs door middel van integratie met de Internationale Stroom om Nederlands onderwijs in Lagos te kunnen borgen; o waarborgen van gestelde doelen in het taalbeleidsplan; we oriënteren ons op de aanschaf van methodes en/of aanvullingen voor de vakken technisch en begrijpend lezen en spelling om zo het taalleesonderwijs te verbeteren; o we oriënteren ons op de aanschaf van methodes voor drama en muziek en ontwikkelen een doorgaande leerlijn voor drama, muziek en de creatieve vakken tekenen en handvaardigheid.
6.2
Ondersteunende processen
aanscherpen en actueel houden van het aannamebeleid; oriënteren op integratie van Nursery MiniMaxi-Max binnen de NISL; formaliseren van maandelijks overleg tussen Nursery MiniMaxi-Max en de leerkrachten van de onderbouw van de NISL; oriënteren op aanschaf en invoering van een systeem (ParnasSys of Schoolfit) om administratieve processen op school beter te laten verlopen als mede zich te krijgen op ontwikkeling van de leerlingen en de resultaten van de school oriënteren op de aanschaf en de implementatie van Kwaliteitskaarten; opnemen van NISL in bezoekregeling van Stichting NOB voor onderwijskundig en bestuurlijk advies
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 46/49
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 47/49
Bijlage 1
Formulier ‘Vaststelling/instemming van schoolplan’
FORMULIER ‘Vaststelling/instemming van schoolplan’ *
School: The Netherlands International School Lagos Adres: 13A/B Walter Carrington Crescent Postcode/plaats/land: Victoria Island, Lagos, Nigeria
Het bevoegd gezag van bovengenoemde school heeft het
van ___2011_________ tot ____2015_________ *
geldende schoolplan van deze school vastgesteld.
* maximaal vier jaar
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015
Pagina 48/49
November 2011
Schoolplan NSL 2011 – 2015,
Pagina 49/49