Brussel, 7 mei 2014 Ondersteuningsplan Patiëntveiligheid
Rol van bestuurders en executives in het kwaliteitsbeleid Kristof EECKLOO Universitair Ziekenhuis Gent Universiteit Gent
Kwaliteit in the picture: motieven voor bestuurders en managers • • • •
‘Profit’-motieven: financieel - effectiviteit - efficiëntie - … Maatschappelijke verantwoording (van gemeenschapsgeld) Objectiveren van kwaliteit (België in Europa) Ondersteuning professionals: professionele fierheid, betere samenwerking (effect op personeelstevredenheid, burnout, uitval, …) • Accreditering (NIAZ – JCI – Q-mentum - … ) • Publicaties
IOM 1999: Fouten veroorzaken tussen 44.000 en 98.000 doden + meer dan 1.000.000 patiënten letsels per jaar in Amerikaanse ziekenhuizen
November 2013 Extra aandacht nodig voor:
1. (Over)use of health services - Extra risico - Waste of resources
2. Tools (Six Sigma, Lean, …) 3. Organisational culture - Eliminate intimidating behaviors - Leadership holding everyone accountable for adherence to safe practices
Porter M, Lee TH: The strategy that will fix health care, Harvard Business Review, October 2013
Kwaliteitsbeleid: een gedeelde verantwoordelijkheid Rol ziekenhuizen Rol overheid
Kwaliteitsbeleid zorgvoorzieningen
(Wettelijk) kwaliteitskader
PDSA
Hoofdgeneesheer
Klinische paden
Medische raad
Lean
Comités
Veiligheidsrondes
Zorgprogramma’s
…
SEL’s, LMN’s …
Handhaving (Verplichte) externe verantwoording, controle & feedback + Sanctionering (incl. financieel)
Kwaliteitsbeleid: een gedeelde verantwoordelijkheid Rol ziekenhuizen Rol overheid
Kwaliteitsbeleid zorgvoorzieningen
(Wettelijk) kwaliteitskader
PDSA
Hoofdgeneesheer
Klinische paden
Medische raad
Lean
Comités
…
Zorgprogramma’s SEL’s, LMN’s
Handhaving (Verplichte) externe verantwoording, controle & feedback +
Sanctionering (incl. financieel)
…
Recht op kwaliteitsvolle zorg (Patiëntenrechtenwet 2002)
Kwaliteitsbeleid: een gedeelde verantwoordelijkheid Rol ziekenhuizen Rol overheid
Kwaliteitsbeleid zorgvoorzieningen
(Wettelijk) kwaliteitskader
PDSA
Hoofdgeneesheer
Klinische paden
Medische raad
Lean
Comités
…
Zorgprogramma’s SEL’s, LMN’s
Handhaving (Verplichte) externe verantwoording, controle & feedback +
Sanctionering (incl. financieel)
…
Recht op kwaliteitsvolle zorg = verantwoordelijkheid overheid?
Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende zorg
Evolutie in rol overheid Federaal → (Wettelijk) kwaliteitskader: van structuur tot proces 1963 Structurele erkenningsnormen
1986 Organieke wetgeving
2000 Zorgprogramma’s
2007 Contracten patiëntveiligheid
Vlaanderen → Kwaliteitsdecreet (kwaliteitshandboek, zelfevaluatie, evaluatierapport) → Toezicht Inspectie erkenningsnormen (Input – structuren)
Visitatie (processen en kwaliteitssysteem)
Nalevingstoezicht (feitelijk geleverde zorg)
Kwaliteitsbeleid: een gedeelde verantwoordelijkheid Rol ziekenhuizen
Rol overheid
Kwaliteitsbeleid zorgvoorzieningen
(Wettelijk) kwaliteitskader
PDSA
Hoofdgeneesheer
Klinische paden
Medische raad
Lean
Comités
Veiligheidsrondes
Zorgprogramma’s
…
SEL’s, LMN’s …
Evolutie in rol van bestuur en management?
Handhaving (Verplichte) externe verantwoording, controle & feedback + Sanctionering (incl. financieel)
« Boards on board » → Raad van bestuur als cruciaal onderdeel van kwaliteitssysteem → Institute for Healthcare Improvement (IHI, 2007) ► Evidentie (hoofdzakelijk US!): Vaughn T et al. Engagement of Leadership in Quality Improvement Initiatives: Executive Quality Improvement Survey Results,”, Journal of Patient Safety, March, 2006, 2-9. Jiang H et al., Board Oversight of Quality: Any Differences in Process of Care and Mortality?, Journal of Healthcare Management 54(1):January/February 2009, 15-30. Jha A and Epstein A, Hospital Governance and The Quality of Care, Health Affairs, 29, no. 1, 2010, 182-187. Millar R et al., Hospital Board Oversight of Quality and Patient Safety: A Narrative Review and Synthesis of Recent Empirical Research, Milbank Quarterly, 2013, vol. 91, no. 4
Millar R et al., Hospital Board Oversight of Quality and Patient Safety: A Narrative Review and Synthesis of Recent Empirical Research, Milbank Quarterly, 2013, vol. 91, no. 4
Karakteristieken raden van bestuur die geassocieerd zijn met betere outcomes en procesindicatoren: 1)
Kwaliteitscomité
2)
Gebruik van boordtabellen met kwaliteitsinformatie
3)
Strategische doelstellingen m.b.t. kwaliteit
4)
Interactie tussen raad van bestuur en staf over kwaliteitsstrategie
5)
Betrokkenheid in selectie kwaliteitsinitiatieven
6)
Kwaliteit als specifiek thema op bestuursvergaderingen
7)
Tijdsbesteding > 25% naar kwaliteit
8)
Evaluatie senior executives gelinkt aan kwaliteitsindicatoren
9)
Vergoeding senior executives gelinkt aan kwaliteitsindicatoren
10) Board geïdentificeerd als instantie met grootste impact op kwaliteitsverbetering
Jha A and Epstein A, Hospital Governance and The Quality of Care, Health Affairs, 29, no. 1, 2010, 182-187.
Meest recente publicatie:
- Hospital Leadership and Quality Tool (HLQAT) - 300 ziekenhuizen - Respondenten: - board members - directieleden - klinisch managers - Relatie met performantie
Conclusies:
- Alle praktijken hebben positieve relatie met performantie, no « magic bullet » - Board members meer positief in hun beoordeling dan Csuite (geloven misschien teveel wat hun wordt doorgegeven?)
Wat beweegt er in Vlaamse/Belgische ziekenhuizen? Enkele recente trends:
• Comité patiëntveiligheid • Managementfuncties m.b.t. kwaliteit • Herpositionering van kwaliteitsmedewerkers
Bron: Advisory board
Wat beweegt er in Vlaamse/Belgische ziekenhuizen? Enkele recente trends:
• Comité patiëntveiligheid • Managementfuncties m.b.t. kwaliteit
• Herpositionering van kwaliteitsmedewerkers • Accreditering: - Extern referentiekader - Focus bestuur en management niet op inhoud accrediteringsprogramma - Wel: borging en opvolgen verbetering
Effect van accreditering?
2006:
Pre-accreditation
2007 - 2008: Accreditation period 2009 - 2010: Post-accreditation
Hoe? Opvolgen verbetering op geaggregeerd niveau (cfr. financiële ratio’s)
Vereist educatie!
Hoe? Werken aan cultuur
• Eliminating intimidating behaviors (Cfr. Chassin)
• Voorbeeldgedrag: veiligheidsrondes
Hoe? Kwaliteit integreren in beleidscyclus (incl. begroting) en Enterprise Risk Management Staines A. The impact of quality improvement programs on clinical outcomes for patients, ISQua, Edinburgh, 2013.
Case studies in drie door experten best gekende ziekenhuizen voor kwaliteitsmanagement
1. Intermountain Healthcare, Salt Lake City, US 2. Jönköping County Council, Zweden 3. Reinier de Graaf Group, Delft, Nederland
The improvement threshold phenomenen
Staines A. The impact of quality improvement programs on clinical outcomes for patients, ISQua, Edinburgh, 2013.
Staines A. The process of designing a patient safety program, IHI, Orlando, 2011.
Wat beweegt er in Vlaamse/Belgische ziekenhuizen? Enkele recente trends:
• Comité patiëntveiligheid • Managementfuncties m.b.t. kwaliteit
• Herpositionering van kwaliteitsmedewerkers • Accreditering • Meten, indicatoren & externe verantwoording
Meten • Klinische proces- en outcome-indicatoren (VIP2) • Incident Meld- en Leersysteem • Global Trigger Tool en steekproeven • Mortality & Morbidity Conferences / complicaties • Heropnames
Transparantie: risico of hefboom? DS 13 december 2013
DS 17 maart 2014
Impact publiek maken performantiegegevens?
Mogelijke kwaliteitsverbetering door:
1. Stimulans voor zorgaanbieders om kwaliteit te verbeteren
HOE?
2. Stimulans voor zorggebruikers om lage kwaliteitsaanbieders in te wisselen voor hoge kwaliteitsaanbieders
Marshall MN, Shekelle PG, Leatherman S, Brook RH. The Public Release of Performance Data. JAMA. 2000; 283(14):1866-1874. Werner RM, Asch DA. The Unintended Consequences of Publicaly Reporting Quality Information. JAMA 2005; 293(10):1239-1244. Fung CH, Lim Y-W, Mattke S, Damberg C, Shekelle PG. Systematic Review: The Evidence That Publishing Patient Care Performance Data Improves Quality of Care. Annals of Internal Medicine 2008;148(2):111-123.
Impact publiek maken performantiegegevens? Hafner JM, Williams SC, Koss RG, Tschurtz BA, Schmaltz SP, Loeb JM. The perceived impact of public reporting hospital performance data: interviews with hospital staff. International Journal for Quality in Health Care. 2011; 23(6):697-704.
Publieke rapportering performantiegegevens leidt tot: 1. Verhoogde betrokkenheid management/bestuur in performantieverbetering 2. Stimuleert cultuur van verantwoording 3. Leidt tot betere interne vertrouwdheid met indicatoren 4. Beïnvloedt of herfocust organisatieprioriteiten 5. Doet vragen rijzen over kwaliteit data
Wat beweegt er in Vlaamse/Belgische ziekenhuizen? Enkele recente trends:
• Comité patiëntveiligheid • Managementfuncties m.b.t. kwaliteit
• Herpositionering van kwaliteitsmedewerkers • Accreditering • Meten, indicatoren & externe verantwoording
• Artsen in raden van bestuur
Wat beweegt er in Vlaamse/Belgische ziekenhuizen? Enkele recente trends:
• Comité patiëntveiligheid • Managementfuncties m.b.t. kwaliteit
• Herpositionering van kwaliteitsmedewerkers • Accreditering • Meten, indicatoren & externe verantwoording • Artsen in raden van bestuur
• De toekomst: transmurale focus
De uitdaging: transmuraal kwaliteitsbeleid
Ideaal:
Bron: http://interlinks.euro.centre.org/
Ondersteuning van preventieve zorg en professionele mondzorg
Undergraduate opleiding Tandarts verpleging
Kwetsbare ouderen in WZC
Vorming van de verplegenden en verzorgenden
Onderzoek
Permanente vorming
Postgraduate opleiding
Zorgverleners (tand)artsen
Realiteit: Eigen bestuursstructuren Fragmentaire financiering
Gerkens S, Farfan MI, Desomer A, Stordeur S, De Waroux M, Van de Voorde C, Van de Sande S, Leonard C. Het Belgische Gezondheidssysteem in 2010. Health Services Research (HSR). Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). 2010. KCE Reports 138A. D/2010/10.273/59.
Bestuur = linking pin?
