Stichting RIONED stimuleert de rioleringszorg: • platform van overheden en bedrijfsleven • kennisontwikkeling en -verspreiding • behartiger van het rioleringsbelang
Riool in Cijfers 2005 - 2006
bezoekadres postadres telefoon fax email internet
Bouwstede, Galvanistraat 1, Ede Postbus 133, 6710 BC, Ede 0318 63 11 11 0318 63 33 37
[email protected] www.riool.net
Stichting
RIONED
Inhoud Voorwoord 3 Basisgegevens per provincie 4 Lengte riolering - Diameterverdeling vrijvervalriolering 6 Ouderdom - Gebruikt materiaal vrijvervalriolering 7 Percentage gemengd/vrijverval (kaart) 8 Percentage mechanische riolering (kaart) 9 Formatie gemeentelijk rioleringsbeheer 10 Inspectie en reiniging - Pompen en overstorten 11 Afkoppelen per gemeentegrootteklasse - Spreiding in meerkosten 12 Berging in randvoorzieningen 13 Berging in randvoorzieningen (kaart) 14 Afvoerend oppervlak per woning (kaart) 15 Aantal inwoners aangesloten - Aanlegkosten bergbezinkbassin 16 Kosten aanleg en vervanging - Prijsindexcijfers aanleg riolering 17 Rioolrecht per gemeentegrootteklasse 18 Rioollasten en -baten in periode 1985-2005 20 Variatie in rioolrecht 20 Kosten per huishouden 21 Rioolrecht tariefsystemen - Spreiding rioolrecht eenpersoonshuish. 22 Spreiding rioolrecht - Mutatie rioolrecht meerpersoonshuish. 23 Classificatie IBA's, emissie-eisen 24 Kosten IBA’s 25 Studies, planvorming en uitvoering 26 Waterkwaliteitsspoor en monitoring 28 Realisatie basisinspanning 30 Afkoppelen, aantal gemeenten en subsidies 32 Niet-aangesloten percelen, IBA's zorgplicht 34 Zuiveringsprestaties 36 Basisgevens waterschappen 38 Percentages rioolaansluitingen in Europa 40 Overzicht gebruikte bronnen 42 Stichting RIONED 43
Voorwoord Riool in Cijfers 2005-2006 biedt een kwantitatief overzicht van onder meer de aanwezige riolering, voorgenomen maatregelen, planvorming, kosten en financiering. Deze Riool in Cijfers is in grote mate gebaseerd op gegevens verstrekt door de gemeenten en waterschappen. Daarnaast zijn cijfers ontleend aan COELO, CBS en VEWIN. Door de enquêtes en de hoge respons is deze uitgave kwantitatief en kwalitatief aanzienlijk verbeterd ten opzichte van vorige edities. Het karakter van Riool in Cijfers is onveranderd: een handzame presentatie van de kerncijfers over de riolering in Nederland. Nieuw is dat tegelijk de Rioleringsatlas van Nederland is verschenen met meer gegevens en verklaringen en achtergronden. Stichting RIONED dankt allen die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van deze Riool in Cijfers. In het bijzonder bedanken wij de gemeenten en waterschappen voor het bijeenbrengen van hun gegevens. De verantwoordelijkheid voor de samenstelling van Riool in Cijfers berust uiteraard bij Stichting RIONED. Wij hopen dat u Riool in Cijfers 2005-2006 opnieuw veel gebruikt. Hugo Gastkemper, directeur Stichting RIONED, augustus 2005
ISBN 90 73645 41 7 ISSN 1571-7070 © 2005 Stichting RIONED Overname van gegevens is toegestaan mits met bronvermelding: Stichting RIONED, Riool in Cijfers 2005-2006. Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Niettemin sluit Stichting RIONED alle aansprakelijkheid uit voor enigerlei directe of indirecte schade, van welke aard dan ook, die voorvloeit uit of in enigerlei opzicht verband houdt met het gebruik van de informatie in deze publicatie. vormgeving Grafisch Atelier Wageningen druk Modern, Bennekom
2
3
Basisgegevens per provincie Peildatum Aantal gemeentena 1-1-05 % gem. begunstigerb 1-1-05 Aantal inwonersb (x 1.000) 1-1-04 Aantal woningenb (x 1.000) 1-1-04 Aantal huishoudensb 1-1-04 Gemid. aantal pers./huish. (x 1.000) Omg. adressendichtheidc 1-1-04 Bevolkingsdichtheidb (inw. per km2) 1-1-04 Oppervlakte landb (km2) 1-1-04 Oppervlakte waterb (km2) 1-1-04 Aantal RWZI'sb 1-1-03 Zuiveringscapaciteitb (x 1.000 i.e.) 1-1-03 Gezuiverd afvalwaterb (x 1.000 m3/dg) 2003 Gezuiverd afvalwaterb (x 106 m3/jr) 2003 Afgeleverd drinkwaterd (x 106 m3/jr) 2002 Verh. afvalwater/drinkwater
NL 467 90 16.255 6.810 7.054 2,30 1.871 481 33.783 7.745 378 25.156 4.827 1.762 1.126 1,56
Gr. 25 84 574 247 267 2,15 1.456 246 2.336 632 28 816 195 71 45 1,58
Fr. 31 77 642 269 273 2,35 858 192 3.349 2.392 29 1.059 203 74 45 1,64
Dr. 12 100 482 197 200 2,41 693 182 2.642 38 16 826 148 54 29 1,86
Ov. 25 100 1.105 439 454 2,43 1.189 332 3.327 94 37 1.808 293 107 71 1,51
Fl. 6 100 360 138 142 2,54 1.249 254 1.419 993 5 409 66 24 18 1,33
Gld. 56 93 1.967 770 815 2,41 1.117 395 4.975 161 51 3.007 595 217 129 1,68
Utr. 33 88 1.162 472 506 2,30 1.819 838 1.386 63 25 1.714 293 107 77 1,39
N-H 65 88 2.586 1.158 1.201 2,15 3.085 969 2.670 1.421 39 3.940 693 253 173 1,46
Z-H 86 88 3.452 1.500 1.542 2,24 2.688 1.225 2.818 585 72 4.732 1.003 366 258 1,42
Z. 13 100 379 167 161 2,35 802 212 1.788 1.146 18 666 123 45 36 1,25
N-Br. 68 91 2.407 969 1.002 2,40 1.317 489 4.919 162 40 4.470 800 292 170 1,72
L. 47 87 1.139 484 491 2,32 1.112 529 2.153 56 18 1.710 419 153 75 2,04
Bronnen: a) Stichting RIONED b) CBS StatLine c) Omgevingsadressendichtheid, maat voor verstedelijking; CBS StatLine d) VEWIN Waterleidingsstatistiek 2003
4
5
Lengte riolering (2004) Stelseltype Gemengd rioolstelsel Gescheiden stelsel - dwa Gescheiden stelsel - rwa Verbeterd gescheiden stelsel - dwa Verbeterd gescheiden stelsel - rwa Totaal vrijvervalriolering Drukriolering Persleiding beheer gemeenten Totaal gemeentelijke riolering
km buis 49.000 11.000 12.000 3.900 4.400 80.000 15.000 5.500 101.000
Ouderdom vrijvervalriolering waarde (miljard €) 38 6,3 6,9 2,3 2,6 56 1,5 0,7 58
Vrijvervalriolering beheer waterschappen 350 Persleiding beheer waterschappen 7.700
Jaar van aanleg Voor 1950 1950-1959 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2004
Lengte Drukriolering
Verbeterd gescheiden stelsel
Diameterverdeling vrijvervalriolering (mm)
Gescheiden stelsel
km buis 19.000 28.000 14.000 8.000 4.000 1.700 2.000 900 1.200 1.300 80.000
Aandeel (%) 24 35 17 10 5 2 3 1 2 2 100
Aandeel % 5 9 17 24 20 19 6
Ouderdom riolering Gemengd stelsel 19901999
Waarde = vervangingswaarde in miljarden euro's (incl. BTW), prijspeil 1-1-2004. Bronnen: Stichting RIONED (Gemeentelijke en Waterschapsenquête 2005; Leidraad Riolering)
Buisdiameter (mm) t/m 250 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 en groter Totaal
km 4.300 7.200 13.000 19.000 16.000 15.000 5.000
2000- Voor 2004 1950 19501959 19601969
19801989
19701979
Gebruikt materiaal vrijvervalriolering Buismateriaal Beton Kunststoffen Keramiek en overige materialen
2005 72% 25% 3%
Bron: Stichting RIONED, Gemeentelijke enquête 2005
Bronnen: Stichting RIONED (Gemeentelijke enquête 2005; Leidraad Riolering)
6
7
Percentage gemengd/vrijverval
Percentage gemengd van totale vrijverval stelsel
Percentage mechanische riolering
Percentage huishoudens op mechanische riolering van totaal aantal huishoudens
Lager dan 40 0 40 tot 65 0 tot 2 65 tot 80 80 tot 90
2 tot 5 5 tot 10
90 tot 95 10 tot 15 95 tot 100 15 of hoger Onbekend Onbekend
8
9
Formatie gemeentelijk rioleringsbeheer Detachering en uitbesteding 250 fte
Inspectie en reiniging1 Gemeentegrootte (aantal inwoners)
Binnendienst 1100 fte
0-10.000 10.000-20.000 20.000-50.000 50.000-100.000 >100.000 Nederland Buitendienst 1250 fte
Fte2 1,49 1,01 0,80 0,73 0,71 0,79
% Afwijking van GRP3 -22 -41 -38 -21 -12 -27
% Afwijking van werklast3 -24 -33 -29 -18 -12 -20
1) Peildatum 1 januari 2004; Bron: Stichting RIONED, Gemeentelijke enquête 2005 2) Aanwezige formatieplaatsen binnendienst per 10.000 inwoners 3) Percentage afwijking van GRP-formatie resp. werklast, zie de Rioleringsatlas van Nederland.
10
230 (8,0) 990 (8,2) 1.900 (6,4) 990 (7,0) 1.500 (6,8) 5.600 (6,9)
Gereinigd km buis (% vrijvervalstelsel)
340 1.400 3.100 1.600 2.500 9.000
(12) (11) (11) (12) (12) (11)
1) Gemiddelde jaarlijkse hoeveelheid geïnspecteerde en gereinigde vrijvervalriolering per gemeentegrootte; Bron: Stichting RIONED, Gemeentelijke enquête 2005
Formatieplaatsen per 10.000 inwoners1 Gemeentegrootte (aantal inwoners) 0-10.000 10.000-20.000 20.000-50.000 50.000-100.000 >100.000 Nederland
Geïnspecteerd km buis (% vrijvervalstelsel)
Pompen en overstorten Aantal pompen mechanische riolering Aantal gemalen onder beheer gemeenten Aantal gemalen onder beheer waterschappen Totaal aantal gemalen waarvan eindgemalen Totale pompcapaciteit eindgemalen in m3/u Aantal overstorten Aantal nooduitlaten
91.000 13.000 2.200 15.200 1.400 920.000 13.500 4.200
Bron: Stichting RIONED, Gemeentelijke en Waterschapsenquête 2005
11
Afkoppelen per gemeentegrootteklasse1 Gemeentegrootte
% Al afgekoppeld
% Gepland af te koppelen
(aantal inwoners)
(tot 1 januari 2005)
(2005-2010)
0-10.000 10.000-20.000 20.000-50.000 50.000-100.000 > 100.000 Nederland
3,7 3,9 4,3 4,7 3,6 4,3 2
6,9 5,5 7,8 5,1 4,2 5,7 2
1) Hoeveelheden al afgekoppeld en nog gepland af te koppelen oppervlak aangesloten op gemengd stelsel als percentage van het totaal op gemengd stelsel aangesloten oppervlak. Peildatum 1 januari 2004, waarbij zowel stelselverdeling als afvoerend oppervlak van de betreffende gemeenten gebruikt zijn. 2) Percentages op basis van extrapolatie over alle respondenten.
Berging in randvoorzieningen1 Gemeentegrootte (aantal inwoners)
Berging Berging Berging Berging aangelegd gepland en per woning per woning (m3) verwacht (m3) stelsel (l)2 gemengd (mm)3
0-10.000 10.000-20.000 20.000-50.000 50.000-100.000 > 100.000 Nederland
39.000 190.000 430.000 130.000 190.000 970.000
25.000 110.000 230.000 150.000 100.000 620.000
450 440 400 360 190 320
2,3 2,2 2,0 1,8 1,0 1,6
1) 301 respondenten. Extrapolatie per gemeentegrootteklasse naar aantal woningen. Uitkomsten afgerond op twee significante cijfers. 2) Aantal woningen op gemengd stelsel. 3) Berekend uitgaande van 200 m2 afvoerend oppervlak per woning.
Spreiding in meerkosten afkoppelen 60 50
Euro's per m2
40 30 20 10 0 0
20 40 Aantal gemeenten
60
80
100
120
Bron: COELO, Atlas van de lokale lasten 2005
12
13
Berging in randvoorzieningen
Berging in randvoorzieningen per woning op gemengd stelsel (in liters) 0 1 tot 100
14
Afvoerend oppervlak per woning
Afvoerend oppervlak per woning op vrijvervalstelsel (in m2)
Lager dan 150 150 tot 175
100 tot 200
175 tot 200
200 tot 400
200 tot 250
400 tot 1000
250 tot 300
1000 of hoger
300 of hoger
Onbekend
Onbekend
15
Aantal inwoners aangesloten (1-1-’04)
Kosten aanleg en vervanging
Soort aansluiting Aantal inwoners Gemengd gerioleerd 11.900.000 Gescheiden gerioleerd 2.690.000 Verbeterd gescheiden gerioleerd 1.010.000 Drukriolering 460.000 Totaal niet aangesloten 230.000 (lozen op bodem en oppervlaktewater) Totaal aantal inwoners 16.255.000
Aandeel % 73 17 6,2 2,8 1,4
Aanlegkosten per woning Gemengde stelsels Verbeterd gemengde stelsels Gescheiden stelsels Verbeterd gescheiden stelsels Drukriolering
1997 2.800 3.200 3.500 4.200 6.700
2002 3.500 3.900 4.400 5.200 7.800
2005 3.500 4.000 4.500 5.200 8.300
100
Vervangingskosten per woning Gemengde stelsels Verbeterd gemengde stelsels Gescheiden stelsels Verbeterd gescheiden stelsels Drukriolering
1997 5.500 6.000 7.700 9.000 8.500
2002 6.700 7.400 9.500 11.100 10.100
2005 6.700 7.400 9.500 11.100 10.700
Bron: Stichting RIONED, Gemeentelijke enquête 2005
Bron: Stichting RIONED, Leidraad Riolering
Aanlegkosten bergbezinkbassin
Jaar 1995 1996 1997 1998 1999 2000
2.000 1.750 1.500 1.250
2001
1.000 750
2002
500
2003 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500 525 550 575 600 625 650 675 700 725
Aanlegkosten (euro/m3)
Prijsindexcijfers aanleg riolering
Inhoud BBB (m3)
2004 2005
Peildatum 15 feb 15 feb 15 feb 15 jan 15 jan 15 jan 15 jul 15 jan 15 jul 15 jan 15 jul 15 jan 15 jul 15 jan 15 jul 15 jan
Prijsindexcijfera 100 102 104 106 108 109 112 113 116 120 122 124 125 127 129 131
Bron: CBS StatLine a) De prijsindex is gebaseerd op de prijsontwikkeling van de lonen, materiaal en materieel die nodig zijn voor het aanleggen van een riolering binnen de bebouwde kom.
16
17
Rioolrecht per gemeentegrootteklasse Grootteklasse (x 1.000 inw.) jaar Aantal gemeenten 2002 2005 Aantal inwoners (x 1.000) 2000 2002 2005 Aantal rioolrechtheffende 2002 gemeenten 2005 Lasten riolering per inwoner (€) 2000 2002 2005 Baten riolering per inwoner (€) 2000 2002 2005 Rioolrecht per inwoner (€) 2000 2002 2005 Dekkingspercentage (baten en lasten) 2002 2005 Afvalstoffenheffing per inwoner (€) 2005 Dekkingspercentage afvalstoffenheffing 2001
> 250 150-250 3 4 1.765 2.054 2.078 4 4 58 63 61 54 59 61 47 52 61 94 100 74 88
8 8 1.268 1.361 1.389 7 8 58 66 55 56 60 49 46 41 49 91 89 83 88
100-150
50-100
20-50
10-20
5-10
<5
Nederland
13 13 1.863 1.595 1.622 11 9 48 55 63 34 37 37 29 31 37 67 59 74 88
37 40 2.368 2.658 2.898 34 37 52 59 64 46 53 58 42 47 58 90 91 84 89
174 178 4.958 5.280 5.506 165 170 53 60 64 43 50 57 39 43 57 83 89 73 90
174 155 2.780 2.534 2.259 168 151 63 70 75 48 56 64 42 49 64 80 85 68 86
73 58 787 578 466 71 58 73 83 89 54 63 74 46 55 74 76 83 64 87
13 11 72 45 37 12 10 72 81 87 54 66 79 49 59 79 81 91 87 84
496 467 15.862 16.103 16.255 472 447 56 63 65 46 53 57 41 45 57 85 87 75 88
90
Bronnen: CBS StatLine; Stichting RIONED, Riool in Cijfers 2002-2003
120
80
Dekkingspercentage in 2002 Dekkingspercentage in 2005
70
100
60 Euro per inwoner
80
Percentage
60 40 20
50 40 30 20 10 0
0
5-10 20-50 100-150 >250 <5 10-20 50-100 150-250 Gemeentegrootte (x 1.000 inwoners)
18
Lasten per inwoner in 2005 Baten per inwoner in 2005
NL
5-10 20-50 100-150 >250 10-20 50-100 150-250
NL <5
Gemeentegrootte (x 1.000 inwoners)
19
Rioollasten en -baten in periode 1985-2005 (in mln euro's) Inkomsten uit rioolrecht Totale baten Totale lasten Saldo baten en lasten
1985 142 230 375 145
1990 246 307 435 128
1995 443 534 690 156
2000 645 732 885 153
2001 672 783 948 165
2002 723 848 1.007 158
2003 785 920 1.071 151
a
2004 854 916 1.019 103
2005 923 993 1.056 63
a) Per 1-1-2004 is de systematiek veranderd waardoor de cijfers maar beperkt vergelijkbaar zijn. Zie de Rioleringsatlas van Nederland. Bronnen: CBS StatLine; Stichting RIONED, Riool in Cijfers 2002-2003
Variatie in rioolrecht (in €) Peiljaar 2005 Eenpersoons Laag 23 Hoog 275 Gemiddeld 116 Stijging gemiddelde t.o.v. 2004 (%) 5,6 Mediaan 129 Stijging mediaan t.o.v. 2004 (%) 7,5
Kosten per huishouden (in €) Meerpersoons 36 283 125 5,9 146 6,6
Laag: het rekenkundig gemiddelde van de drie laagste rechten Hoog: het rekenkundig gemiddelde van de drie hoogste rechten Gemiddelde: het gewogen gemiddelde Mediaan: punt waarop evenveel gemeenten een hoger als een lager recht hanteren Bron: COELO, Atlas van de lokale lasten 2005
1.000
Drinkwater Verwarming en gas Electriciteit Afvalverwijdering Verontreinigingsheffing Ingezetenenomslag Rioolrecht Gemeentelijke woonlastenc
Peiljaar 2004 2004 2004 2005 2005 2005 2005 2005
Eenpersoons 108 972 b 519 202 52 38 116 669
Meerpersoons 147 a 972 b 711 aa 253 a 156 a 38 a 125 a 730
a) Gemiddelde is inclusief eenpersoonshuishoudens b) Geen onderscheid tussen een- en meerpersoonshuishoudens mogelijk c) Gemiddeld bedrag dat een huishouden betaalt aan OZB, rioolrecht, reinigingsheffing, minus evt. heffingskorting. Bronnen: CBS StatLine; COELO Atlas van de lokale lasten 2005; VEWIN Waterleidingsstatistiek 2003; NIBUD
Totale lasten Totale baten
Miljoenen euro's
800 600 400 200 0 '85
20
Jaar
'90
'95
'00
'01
'02
'03
'04
21
Rioolrecht tariefsystemen
Spreiding rioolrecht meerpersoonshuis. 300
WOZ-waarde 1% Watergebruik 12%
250
Omvang huishouden 6%
Geen gebruikers heffing 42%
200 150
Euro's
100 Vastrecht 39%
50 0 0
g
g
(
)
Bron: COELO, Atlas van de lokale lasten 2005
20 40 60 Percentage van het aantal gemeenten
80
100
Bron: COELO, Atlas van de lokale lasten 2005
Spreiding rioolrecht eenpersoonshuis.
Mutatie rioolrecht meerpersoonshuish. %
300
120 100
250
80 60 Stijging 2005 t.o.v. 2004
200 150
Euro's
100 50 0 0
22
20
40
60
80
100
40 20 0 -20
10
20
30
40
50
60
70
80
90 100
-40 -60 -80 -100
Percentage van het aantal gemeenten
Percentage van het aantal gemeenten (cumulatief)
Bron: COELO, Atlas van de lokale lasten 2005
Bron: COELO, Atlas van de lokale lasten 2005
23
Classificatie IBA's, emissie-eisen BZV CZV Zwevende stof N-totaal Ammonium P-totaal
IBA klasse 1 monster a 24uur < 250 > 30 < 750 > 30 < 70 > 75 -
b
IBA klasse 2 monster a 24uur < 60 < 30 < 300 < 150 < 60 < 30 -
c
IBA klasse 3a monster a 24uur < 40 < 20 < 200 < 100 < 60 < 30 < 60 < 30 <4 <2 -
c
IBA klasse monster a < 40 < 200 < 60 < 60 <4 <6
3b 24uur c < 20 < 100 < 30 < 30 <2 <3
a) in enig steekmonster mg/l b) percentage verwijdering c) 24 uur volumeproportioneel monster mg/l Toelichting: de emissie-eisen dienen voor de attestering. De eisen zijn afhankelijk van de wijze van bemonstering. Bron: Stichting RIONED, Leidraad Riolering
Specificatie IBA’s na sanering Klasse 3 5.800 Klasse 2 6.800
Klasse 1 20.000
Bestaande situatie (sceptic tank e.d.) 21.000
Totaal na sanering buitengebied 54.000
Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
24
Kosten IBA's in € Aanschaf kale systeem Aanschaf incl. aanleg Aparte voorbezinker (i.n.) Bronbemaling (i.n.) Zakput (bodem) Infiltratiebed (bodem) Leegzuigen (per jaar) Inspectie (excl. storingen) Onderhoud
1 1.600 3.200 900 650 1.100 65 -
IBA-klasse 2 3a 2.750 3.750 4.750 5.750 800 800 900 900 650 650 1.100 1.100 50 50 75 100 75-300 75-300
3b 4.500 7.500 800 900 650 1.100 50 100 75-300
Legenda: i.n. = indien nodig; bodem = bij bodemlozing Bron: Stichting RIONED, Leidraad Riolering, prijspeil 2003.
25
Studies, planvorming en uitvoering
Hhs. Amstel, Gooi en Vecht Hhs. Delfland Hhs. Hollands Noorderkwartier Hhs. Rijnland Hhs. Schieland/Krimpenerwaard Hhs. De Stichtse Rijnlanden Ws. Aa en Maas Ws. Brabantse Delta Ws. De Dommel Ws. Fryslân Ws. Groot Salland Ws. Hollandse Delta Ws. Hunze en Aa's Ws. Limburg Ws. Noorderzijlvest Ws. Reest en Wieden Ws. Regge en Dinkel Ws. Rijn en IJssel Ws. Rivierenland Ws. Vallei en Eem Ws. Velt en Vecht Ws. Veluwe Ws. Zeeuwse Eilanden Ws. Zeeuws-Vlaanderen Ws. Zuiderzeeland Nederlandc
Aantal gemeenten totaal z.st. 25 7 14 2 44 4 42 23 10 27 7 29 16 21 1 33 31 19 13 5 42 6 24 2 47 0 20 4 13 5 17 2 14 38 a 38 b 17 23 5 9 0 19 1 10 1 3 0 6 2 598 143
(peildatum 1-1-2004)
Optimalisatiestudies
Afvalwaterakkoord
Waterplan
Aantal gemeenten plan uitvoering 2 0 1 0 6 34 7 0 5 2 6 1 1 0 4 0 4 2 3 7 2 10 3 3 6 17 5 0 1 3 0 4 0 2 6 12 4 3 3 2 0 9 3 4 4 2 0 2 0 118 77
Aantal gemeenten plan uitvoering 1 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 9 0 3 6 2 0 0 0 2 0 0 0 0 0 1 0 0 2 1 0 0 3 3 3 0 0 1 0 26 16
Aantal gemeenten plan uitvoering 6 5 9 3 6 7 6 1 3 0 13 3 10 0 6 2 8 5 5 2 11 8 20 6 15 0 13 1 4 0 7 3 4 8 12 6 6 6 3 0 7 3 3 3 3 0 3 0 183 72
Waterkansenkaart/ Afkoppelplan Aantal gemeenten plan uitvoering 0 13 4 4 4 1 6 2 1 0 5 2 3 0 10 3 2 0 2 0 6 8 10 2 0 0 6 0 1 3 7 10 10 15 0 6 5 0 0 13 3 5 0 0 2 0 87 87
Oplopende reeksen; indien uitvoering van maatregelen gestart is, wordt verondersteld dat de planvorming afgerond is en tevens in ontwikkeling geweest is. Een gemeente kan dus slechts eenmaal per studie voorkomen. Legenda: z.st. = zonder een van de genoemde studies; plan = studie in ontwikkeling of afgerond, uitvoering nog niet gestart; uit = uitvoering van maatregelen gestart a) In Rijn en IJssel is na herindeling per 1-1-2005 het aantal gemeenten gedaald van 38 naar 22. b) Waterschap Alm en Biesbosch is per 1-1-2005 opgegaan in Rivierenland c) Gemeenten vallen soms onder meerdere waterschappen, vandaar dat het totaal hoger is dan 467. Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
26
27
Waterkwaliteitsspoor en monitoring (2004) Waterkwaliteitsspoor Aantal Beleidsv. Maatreg. Uitvoering gemeenten gestart vastgesteld <50% Hhs. Amstel, Gooi en Vecht 25 Hhs. Delfland 14 Hhs. Hollands Noorderkwartier 44 Hhs. Rijnland 42 Hhs. Schieland/Krimpenerwaard 10 Hhs. De Stichtse Rijnlanden 27 Ws. Aa en Maas 29 Ws. Brabantse Delta 21 Ws. De Dommel 33 Ws. Fryslân 31 Ws. Groot Salland 13 Ws. Hollandse Delta 42 Ws. Hunze en Aa's 24 Ws. Limburg 47 Ws. Noorderzijlvest 20 Ws. Reest en Wieden 13 Ws. Regge en Dinkel 17 Ws. Rijn en IJssel 38b Ws. Rivierenland 38c Ws. Vallei en Eem 23 Ws. Velt en Vecht 9 Ws. Veluwe 19 Ws. Zeeuwse Eilanden 10 Ws. Zeeuws-Vlaanderen 3 Ws. Zuiderzeeland 6 635 Nederlandd
6 2 8 14 3 0 0 5 6 0 2 4 0 4 2 0 4 0 6 66
9 7 0 8 3 11 0 10 6 3 1 3 0 4 2 0 0 0 64
1 4 36 12 3 5 5 9 0 0 9 3 0 4 0 0 3 0 94
Uitvoering Geen >50% monitoring 9 1 0 8 0 11 0 10 0 3 1 0 0 0 1 6 0 0 50
10 12 0 15 1 23 5 1 8 14 3 36 0 0 5 7 9 20 5 3 9 7 0 2 195
Monitoring overstorten CIW spoor 1 CIW spoor 2 CIW spoor 3 (inventarisatie)a (meetcamp.)a (waterkwaliteit)a 11 2 42 14 8 3 16 17 25 13 7 4 24 47 13 6 8 8 0 6 10 3 3 4 294
2 0 1 10 0 1 8 2 0 3 3 2 0 0 2 0 0 8 18 0 0 0 0 0 60
2 0 1 3 1 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 11
Bij het waterkwaliteitsspoor is sprake van een oplopende reeks: indien maatregelen gestart zijn, wordt verondersteld dat beleidsvorming ook gestart is en bij uitvoering wordt verondersteld dat het maatregelpakket vastgesteld is. Een gemeente kan dus slechts eenmaal voorkomen. a) onderscheid tussen "in ontwikkeling" en "in uitvoering" werd slecht aangegeven, dus de categorieën zijn samengevoegd. b) In Rijn en IJssel is na herindeling per 1-1-2005 het aantal gemeenten gedaald van 38 naar 22. c) Waterschap Alm en Biesbosch is per 1-1-2005 opgegaan in Rivierenland d) Dubbeltelling aanwezig, omdat gemeenten soms onder meerdere waterschappen vallen. Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
28
29
Realisatie basisinspanning (peildatum 1-1-2004) Realisatie randvoorzieningen in m3
Hhs. Amstel, Gooi en Vecht Hhs. Delfland Hhs. Hollands Noorderkwartier Hhs. Rijnland Hhs. Schieland/Krimpenerwaard Hhs. De Stichtse Rijnlanden Ws. Aa en Maas Ws. Brabantse Delta Ws. De Dommel Ws. Fryslân Ws. Groot Salland Ws. Hollandse Delta Ws. Hunze en Aa's Ws. Limburg Ws. Noorderzijlvest Ws. Reest en Wieden Ws. Regge en Dinkel Ws. Rijn en IJssel Ws. Rivierenland Ws. Vallei en Eem Ws. Velt en Vecht Ws. Veluwe Ws. Zeeuwse Eilanden Ws. Zeeuws-Vlaanderen Ws. Zuiderzeeland Nederland
Nodig
Aangelegd
24.000 91.440 83.299 47.000 41.148 6.600 100.700 51.600 60.101 14.923 30.745 551.556d
1.200 6.000 400 47.000 66.000 44.500 24.563 3.000 35.000 17.500 54.331 4.587 18.154 630 322.865 d
Totaal aantal gemeenten
Aantal gemeenten dat basisinspanning realiseert per 1-2005
25 14 44 42 10 27 29 21 25 31 13 42 24 47 20 13 17 38 b 22 c 23 9 19 10 3 6 574e
10 2 6 4 4 3 11 2 3 23 1 35 7 25 4 5 1 4 3 10 2 10 2 0 5 182
2005-2010 wks/gaa 14 2 12 3 34 34 33 30 6 2 22 7 18 0 19 10 22 0 8 0 9 0 7 2 14 10 21 0 16 3 8 0 16 7 34 14 19 12 13 2 7 4 8 0 8 5 3 3 1 0 372 150
na 2010 wks/gaa 1 1 0 0 4 4 5 2 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 3 0 0 0 3 3 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 20 12
a) Uitstel in overleg i.v.m. het inzetten van het waterkwaliteitsspoor (wks) of grootschalig afkoppelen van hemelwater (ga) b) In Rijn en IJssel is na herindeling per 1-1-2005 het aantal gemeenten gedaald van 38 naar 22. c) Waterschap Alm en Biesbosch is per 1-1-2005 opgegaan in Rivierenland d) Totaaltelling exclusief bijschatting. e) Gemeenten vallen soms onder meerdere waterschappen, vandaar dat het totaal hoger is dan 467. Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
30
31
Afkoppelen, aantal gemeenten en subsidies (peildatum 1-1-2004) Aantal gemeenten totaal waarvan met afkop.proj. Hhs. Amstel, Gooi en Vechtstreek Hhs. Delfland Hhs. Hollands Noorderkwartier Hhs. Rijnland Hhs. Schieland/Krimpenerwaard Hhs. De Stichtse Rijnlanden Ws. Aa en Maas Ws. Brabantse Delta Ws. De Dommel Ws. Fryslân Ws. Groot Salland Ws. Hollandse Delta Ws. Hunze en Aa's Ws. Limburg Ws. Noorderzijlvest Ws. Reest en Wieden Ws. Regge en Dinkel Ws. Rijn en IJssel Ws. Rivierenland Ws. Vallei en Eem Ws. Velt en Vecht Ws. Veluwe Ws. Zeeuwse Eilanden Ws. Zeeuws-Vlaanderen Ws. Zuiderzeeland Nederlandd
25 14 44 42 10 27 29 21 33 31 13 42 24 47 20 13 17 38 b 38 c 23 9 19 10 3 6 598
15 12 44 42 10 16 16 21 25 20 13 33 24 13 20 8 3 37 33 20 9 14 10 3 498
(Maximale) subsidies Waterkwaliteitsbeheerder Waterkwan. Provincie Globale studie Uitwerking Uitvoering (€/m2) (€/m2) (€/m2) project bodem water tot 80% per plan 13,00a 20,00a 0,00 0,00 50% per plan 5,00 5,00 0,00 0,00 4,00 €10.000 per gemeente 5,00 5,00 0,00 0,00 5,00 5,00 0,00 0,00 50% per plan 2,50 2,50 0,00 0 0 3,00 2,00 0,00 0,00 1,80 1,35 2,00 2,00 0 0 4,00 4,00 0,00 0,00 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 45% per plan 4,10 2,30 2,00 2,00 0 0 1,80 1,80 0,00 1,80 €8,00 per woning €0,50 per m2 4,00 4,00 0 0 2,00-4,00 2,00-4,00 0,00 0 0 5,00 5,00 0,00 50% per plan 2,00 2,00 0,00 €5.000 per plan 4,00 4,00 0,00 0,00 0 0 1,81 1,81 50% per plan 1,82 1,82 4,00 2,00 0,00 3,00 3,00 2,00 2,00 0,00 0,00 per project bekeken -
a) Alleen in kader van het waterkwaliteitsspoor b) In Rijn en IJssel is na herindeling per 1-1-2005 het aantal gemeenten gedaald van 38 naar 22. c) Waterschap Alm en Biesbosch is per 1-1-2005 opgegaan in Rivierenland d) Gemeenten vallen soms onder meerdere waterschappen, vandaar dat het totaal hoger is dan 467. Legenda: bodem = bij bodemlozing; water = bij lozing op oppervlaktewater; Waterkwan. = Waterkwantiteitsbeheerder Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
32
33
Niet-aangesloten percelen, IBA's, zorgplicht, aantal overstorten (peildatum 1-1-2004) Niet-aangesloten Totaal Totaal 2002 na sanering Hhs. Amstel, Gooi en Vecht 5.342 Hhs. Delfland 5.250 Hhs. Hollands Noorderkwartier 10.000 Hhs. Rijnland 6.788 Hhs. Schieland/Krimpenerwaard 950 Hhs. De Stichtse Rijnlanden 1.849 Ws. Aa en Maas 7.470 Ws. Brabantse Delta 5.420 Ws. De Dommel 3.313 Ws. Fryslân 16.336 Ws. Groot Salland 8.200 Ws. Hollandse Delta 5.890 Ws. Hunze en Aa's 7.157 Ws. Limburg 7.000 Ws. Noorderzijlvest 5.027 Ws. Reest en Wieden 1.674 Ws. Regge en Dinkel 12.500 Ws. Rijn en IJssel 9.800 Ws. Rivierenland 7.685 Ws. Vallei en Eem 4.650 Ws. Velt en Vecht 2.788 Ws. Veluwe 2.664 Ws. Zeeuwse Eilanden 3.010 Ws. Zeeuws-Vlaanderen 2.761 Ws. Zuiderzeeland 4.150 Rijkswaterstaat Nederland 147.674
289 240 8.078 1.750 100 100 279 3.032 160 12.500 2.100 1.750 1.800 750 3.182 745 3.000 1.500 250 75 922 1.800 2.400 1.980 4.165 52.947
Bestaande oplossing oa. septic tank 0 0 6.718 0 50 40 120 759 0 0 1.560 1.738 300 50 0 0 300 1.000 180 0 0 300 2.300 1.840 3.115 20.370
Sanering door IBA1 IBA2
IBA3
Aantal gemeenten Totaal Brede Aantal zorgplicht overstorten
92 0 0 1.300 0 20 10 1.525 0 12.130 500 0 0 0 1.035 0 2.400 0 35 0 646 0 25 0 0
57 0 1.122 200 50 0 0 409 48 370 10 0 300 0 2.147 478 0 125 35 75 0 300 50 0 1.050
140 240 238 250 0 40 149 339 112 0 30 12 1.200 700 0 267 300 375 0 0 276 1.200 25 140 0
25 12 44 42 13 27 29 21 33 31 13 42 24 47 20 13 17 38 a 38 b 23 9 19 10 3 6
10 0 3 14 0 8 8 0 0 1 14 26 17 8 14 20 1 8 14 0 3 6
19.718
6.826
6.033
599 c
175
605 744 1.212 1.215 300 422 455 634 407 1.015 277 1.450 680 709 493 330 333 493 1.446 253 211 206 455 206 91 370 15.012
Risicovolle overstorten per 1-1-2005 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 2 3 0 0 0 0 1 0 0 0 4 0 0 4 0 16
a) In Rijn en IJssel is na herindeling per 1-1-2005 het aantal gemeenten gedaald van 38 naar 22. b) Waterschap Alm en Biesbosch is per 1-1-2005 opgegaan in Rivierenland c) Gemeenten vallen soms onder meerdere waterschappen, waardoor het totaal hoger is dan 467. Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
34
35
Zuiveringsprestaties (peildatum 1-1-2004)
Hhs. Amstel, Gooi en Vechtstreek Hhs. Delfland Hhs. Hollands Noorderkwartier Hhs. Rijnland Hhs. Schieland/Krimpenerwaard Hhs. De Stichtse Rijnlanden Ws. Aa en Maas Ws. Brabantse Delta Ws. De Dommel Ws. Fryslân Ws. Groot Salland Ws. Hollandse Delta Ws. Hunze en Aa's Ws. Limburg Ws. Noorderzijlvest Ws. Reest en Wieden Ws. Regge en Dinkel Ws. Rijn en IJssel Ws. Rivierenland Ws. Vallei en Eem Ws. Velt en Vecht Ws. Veluwe Ws. Zeeuwse Eilanden Ws. Zeeuws-Vlaanderen Ws. Zuiderzeeland Nederland
Aantal rwzi
Hydraulische capaciteit ‘04 rwa (waarvan dwa) 1.000 i.e. 1.000 m3/u
13 5 21 33 3 17 9 18 9 29 9 40 17 18 17 9 22 14 42 9 7 8 11 7 5 392
2.730 2.125 1.170 2.360 530 1.510 1.630 1.530 1.670 1.060 700 1.800 420 2.330 600 520 1.130 1.350 1.300 1.250 450 1.060 520 200 400 30.300
53,8 57,0 46,1 65,6 21,1 40,6 59,2 54,2 77,2 46,3 21,5 75,8 18,8 14,8 29,4 11,2 55,8 43,8 44,6 33,8 14,1 26,0 15,8 7,4 14,0 950
(20,5) (15,4) (14,4) (12,8) (19,5) (15,7) (17,6) (13,0) (6,8) (27,7) (5,4) (20,0) (7,8) (12,0) (14,3) (12,8) (8,5) (5,8) (5,7) (2,4) -
Gezuiverd (1.000 i.e.) totaal comm. bedr. 1.900 1.650 1.640 1.640 432 330 1.074 1.403 821 1.280 590 1.477 1.040 700 590 1.387 1.110 643 1.960 1.370 424 384 450 686 436 1.050 709 980 863 573 392 1.222 448 1.160 528 26.300 -
102 582 690 340 277 590 40 250 338 290 -
Gezuiv. (106 m3/j) waarvan dwa 111 123 93 114 40 68 96 88 102 93 30 150 28 153 48 24 65 69 78 56 23 55 29 15 27 1.800
28 57 53 57 14 23 38 -
Rendement (%) BZV 98 95 98 98 98 98 97 98 97 97 98 97 97 98 95 99 98 98 98 98 98 98 95 98 99 98a
P-tot N-Kjel. 75 77 83 82 83 85 78 77 80 83 78 82 85 75 75 81 77 78 76 82 81 85 77 80 89 80a
90 91 90 94 90 91 90 92 86 88 90 67 92 89 91 85 62 86 93 87a
N-tot 56 57 83 80 81 78 75 77 60 79 78 72 80 79 51 85 84 78 73 78 82 78 43 73 85 74a
Legenda: comm. = communaal; bedr. = bedrijven; BZV = biochemisch zuurstofverbruik; P-tot = P-totaal; N-Kjel. = N-Kjeldahl; N-tot = N-totaal; alle rendementen zijn percentages afname door zuivering. a) Rekenkundig gemiddelde Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
36
37
Basisgegevens waterschappen (peildatum 1-1-2004) Hhs. Amstel, Gooi en Vecht Hhs. Delfland Hhs. Hollands Noorderkwartier Hhs. Rijnland Hhs. Schieland/Krimpenerwaard Hhs. De Stichtse Rijnlanden Ws. Aa en Maas Ws. Brabantse Delta Ws. De Dommel Ws. Fryslân Ws. Groot Salland Ws. Hollandse Delta Ws. Hunze en Aa's Ws. Limburg Ws. Noorderzijlvest Ws. Reest en Wieden Ws. Regge en Dinkel Ws. Rijn en IJssel Ws. Rivierenland Ws. Vallei en Eem Ws. Velt en Vecht Ws. Veluwe Ws. Zeeuwse Eilanden Ws. Zeeuws-Vlaanderen Ws. Zuiderzeeland Nederland
Aantal inwoners 1.200.000 1.200.000 1.140.450 1.320.000 356.000 730.000 700.000 751.000 900.000 650.000 360.000 1.130.315 420.000 1.141.889 375.000 212.000 600.000 630.000 1.002.000 600.000 200.000 415.000 267.000 107.000 367.000 16.774.654
Aantal gemeenten 25 12 44 42 13 27 29 21 33 31 13 42 24 47 20 13 17 38 a 38 b 23 9 19 10 3 6 599c
Oppervlakte km2 Fte totaal land water totaal 700 604 96 400 386 14 409 2.000 1.940 60 1.175 504 317 215 830 780 50 270 1.640 1.605 35 375 1.708 1.618 90 477 1.535 1.474 61 355 3.550 3.400 150 595 1.200 1.140 60 336 1.435 1.362 73 376 2.130 400 2.200 2.155 45 280 1.440 1.390 50 276 1.375 1.320 55 219 1.350 339 1.950 1.910 40 350 1.609 1.470 139 1.062 1.035 27 220 900 1.360 1.333 27 214 970 377 755 727 28 1.64,3 1.475 1.000 475 230 35.066 26.649 1.575 69.81,3
Fte riolering 9 3,4 4 2 4 3,8 8 6 10 3 5 1 4,7 2 3 3 5 5,2 2,5 1,8 1 2,5 1 1 91,9
Persleiding (km buis) 134 230 452 206 52 141 339 304 250 765 161 345 425 532 600 277 118 348 583 155 220 173 374 169 340 7.693
Vrijverval (km buis) 0 4 11 0 0 54 26 50 3 0 8 0 5 0 1 3 22 6 44 20 19 69 345
Aantal gemalen 50 36 135 68 53 52 100 139 67 262 42 102 120 142 125 100 37 100 170 31 72 48 95 60 43 2.249
Bij het waterkwaliteitsspoor is sprake van een oplopende reeks, indien maatregelen gestart zijn, wordt verondersteld dat beleidsvorming ook gestart is en bij uitvoering wordt verondersteld dat het maatregelpakket vastgesteld is. Een gemeente kan dus slechts eenmaal voorkomen. a) In Rijn en IJssel is na herindeling per 1-1-2005 het aantal gemeenten gedaald van 38 naar 22. b) Waterschap Alm en Biesbosch is per 1-1-2005 opgegaan in Rivierenland c) Gemeenten vallen soms onder meerdere waterschappen, vandaar dat het totaal hoger is dan 467. Bron: Stichting RIONED, Waterschapsenquête 2005
38
39
Percentages rioolaansluitingen in Europa 1970
Nederland België Bulgarije Denemarken Duitsland Finland Frankrijk Griekenland Hongarije Ierland Italië Malta Noorwegen Oostenrijk Polen Portugal Spanje Tsjechië Zweden Zwitserland
Rioler.
Zuiver.
44 88 53 -
100
28 85 -
21
56 100 -
1980 Individ.
55 51
14 25 17
59 63 35
15
Rioler.
Zuiver.
86 100 23 88 69 94 1 40 48 11 80 43 38 35 6 18 65 69 100 82 73
1990 Individ.
Rioler.
Zuiver.
96 100 67 86 99 76 100 17
43 47 66 67 100 77 74 72 100 55 38 40 73 71 94 90
1998 Individ.
Rioler.
13
98 82 67 89 93 79 79
100 46 55 100 98 99 97
48 100 80 82 55 82
54
11 19
23
74 93 96
Zuiver.
2001 Individ.
33 11
18
75 91
20 19
89 5 86 100 100
Rioler.
Zuiver.
98 100 68 56 81 100 52 100 80 91 86 100 75 91 86 100 96 100
2004 Individ.
32
20 14
Rioler.
Zuiver.
Individ.
99 100 95 93 -
Legenda: Rioler. = Percentage bevolking aangesloten op riolering, ongeacht of daarna zuivering plaatsvindt Zuiver. = Percentage bevolking aangesloten op riolering waarvan afvalwater gezuiverd wordt Individ. = Percentage bevolking aangesloten op kleinschalige (individuele) afvalwaterverzameling en -zuivering Bron: Eurostat
40
41
Overzicht gebruikte bronnen
Stichting RIONED
CBS, StatLine, www.statline.nl (2005) COELO, Atlas van de lokale lasten 2004 (2004) COELO, Atlas van de lokale lasten 2005 (2005) Eurostat, http://epp.eurostat.cec.eu.int/ (2005) NIBUD, www.nibud.nl (2005) Stichting RIONED, begunstigersadministratie (2005) Stichting RIONED, Enquête Waterschappen 2002 (2002) Stichting RIONED, Enquête Waterschappen 2005 (2005) Stichting RIONED, Enquête Gemeenten 2005 (2005) Stichting RIONED, Leidraad Riolering (divers) Stichting RIONED, Riool in Cijfers 2000-01 (2000) Stichting RIONED, Riool in Cijfers 2002-03 (2002) VEWIN, Waterleidingsstatistiek 2003 (2003)
Stichting RIONED stimuleert de zorg voor de riolering en water in de stad in Nederland. Zij is het platform waarin overheden, het bedrijfsleven en onderwijs samenwerken. Door haar werkwijze – voor en door de participanten – hebben de activiteiten van de stichting een groot draagvlak. Als koepelorganisatie is zij zowel het kenniscentrum als de behartiger van het rioleringsbelang. Goede rioleringszorg vereist een voortdurende ontwikkeling en professionaliteit op technisch, bestuurlijk en financieel gebied. Daarom laat Stichting RIONED onderzoek uitvoeren, stelt zij kennis beschikbaar en fungeert zij als vraagbaak. Deelnemers in Stichting RIONED: • gemeenten • waterschappen • provincies • ministeries • leveranciers van buizen • overige toeleverende bedrijven • ingenieursbureaus • aannemers in de grond-, weg- en waterbouw • onderwijsinstellingen Zie www.riool.net voor uitgebreide informatie over de activiteiten van Stichting RIONED.
42
43
