Quickscan echtscheiding en de kerkelijke gemeente november 2012

 

Quickscan  echtscheiding  en  de  kerkelijke  gemeente     november  2012    

 

opzet  

  Hoe:  op  Facebook  en  via  Twitter  zijn  door  de  EO  verschillende  oproepen  gedaan  om  de   quickscan  in  te  vullen.     Wanneer:  23  oktober-­‐  19  november  2012   Door  wie:  ingevuld  door  179  gescheiden  vrouwen  die  ten  tijde  van  de  scheiding  kerkgaand   waren.    

respondenten  

  leeftijd   • gemiddeld  46  jaar  (tussen  26  en  81)     hoe  lang  geleden  gescheiden   • 17%  korter  dan  jaar     • 32%  2-­‐5  jaar     • 51%  langer  dan  5  jaar       nieuwe  relatie   • 54%  is  (nog)  geen  nieuwe  relatie  aangegaan   • 12%  had  binnen  een  jaar  na  scheiding  een  nieuwe  relatie   • 10%  had  in  het  tweede  jaar  na  scheiding  een  nieuwe  relatie   • 25%  had  na  drie  jaar  of  meer  een  nieuwe  relatie     van  de  vrouwen  die  een  nieuwe  levenspartner  heeft,  is   • 51%  getrouwd.   • 16%  woont  samen   • 33%  is  niet  getrouwd  of  samenwonend     kinderen   • 92%  heeft  kinderen   • 40%  kinderen  tussen  0-­‐12  jaar   • 42%  kinderen  tussen  13-­‐18  jaar   • 51%  kinderen  ouder  dan  19  jaar    

 

 

© - Afdeling Onderzoek – Wytske Brouwer 26-11-12

Quickscan Echtscheiding en de kerkelijke gemeente

pastorale  zorg    

Waardering  pastorale  zorg  (schaal  1  tot  10)     tijdens  scheiding   na  scheiding   predikant  (n=156)   5   4   pastorale  werker  (n=111)   5   5   gemeentelid  (n=171)   5   5   Waardering  pastorale  zorg  voor  kinderen  (schaal  1  tot  10)     tijdens  scheiding   na  scheiding   predikant  (n=120)   3   3   pastorale  werker  (n=102)   3   3   gemeentelid  (n=137)   4   4   • •

gemiddeld  wordt  een  5  gegeven  voor  ontvangen  pastorale  zorg.  Er  is  weinig  verschil   voor  en  na  scheiding.   Gemiddeld  wordt  een  3  gegeven  voor  pastorale  zorg  voor  kinderen.  Geen  verschil   voor  en  na  scheiding.  

 

'Predikant/  kerkenraad  maar  ook  gemeente  leden  zijn  bang  om  iets  tegen  je  te  zeggen.  Je   wordt  gemeden,  zelfs  door  de  meeste  vrienden.'     'Ik  bleef  achter  met  4  kinderen,  niemand  in  de  kerk  stak  een  hand  uit  of  bood  een  luisterend   oor  '     'Welke  pastorale  zorg?'     'Er  kwam  niemand  −  niemand  sprak  me  er  over  aan'     'Hoewel  mijn  dochter  door  mijn  man  drie  jaar  lang  was  misbruikt,  moest  ik  van  de  dominee   naar  hem  terug  en  hem  vergeven'     'Ik  heb  enorm  veel  steun  ervaren  vanuit  het  pastorale  team  en  van  een  van  de  oudsten   echtparen'     'Via  de  dominee  ben  ik  gekoppeld  aan  een  vrouwelijk  gemeentelid  die  door  een  zelfde   situatie  is  gegaan'     'De  dominee  kwam  lange  tijd  elke  week  eventjes  lang'     'Voor  mijn  kinderen  was  en  is  er  nog  steeds  geen  aandacht'     'Mijn  kinderen  kregen,  op  één  gesprek  na  vóór  de  scheiding,  geen  enkele  pastorale  bijstand.'     'Ik  kan  me  niet  herinneren  dat  er  ooit  iemand  met  mijn  kind  bezig  was,  behalve  vrienden  uit   de  kerk.'     'De  predikant  deed  wat  hij  kon  maar  de  focus  lag  niet  bij  de  kinderen'     'Er  werd  zo  goed  als  niet  naar  mij  omgekeken,  laat  staan  naar  mijn  zes  kinderen'       Waaruit  bestond  de  zorg  die  u  kreeg  van  uw  gemeente?      

Pagina 2 van 6

Quickscan Echtscheiding en de kerkelijke gemeente

 

• • • • •

69%  gesprekken   24%  praktische  hulp   13%  financiele  hulp   8%  extra  aandacht  betrokken  kinderen   6%  coaching  opbouwen  nieuw  leven  

• 22%  heeft  geen  zorg  gehad  uit  de  gemeente     'Ik  kreeg  praktische  hulp  met  het  nieuwe  huis'     'Ik  ontving  wel  financiële  hulp:  een  renteloze  lening  om  bepaalde  kosten  te  dekken'     'Er  stonden  wel  eens  spontaan  zakken  met  kleren  voor  de  deur  of  dozen  met   speelgoed'     'De  gemeenteleden  waren  erg  lief  en  ik  werd  bedolven  onder  kaartjes  en  briefjes'     'Mijn  pastoraal  medewerker  heeft  mij  enorm  gesteund  en  mij  weer  op  eigen  benen  leren   staan'     welke  studie/traject  huwelijksbegeleiding  wordt  binnen  uw  gemeente  aangeboden?     • 24%  geen   • 30%  heeft  geen  idee   • 28%  huwelijkscatechese/traject  huwelijksvoorbereiding   • 30%  huwelijkscursus   • 12%  huwelijkspastoraat    

heeft  u  en  uw  ex-­‐partner  studie/traject  huwelijksbegeleiding  binnen  gemeente  gevolgd?    

•

65%   van   de   respondenten   heeft   geen   studie/traject   gevolgd   op   het   gebied   van   huwelijksbegeleiding.  

 

Indien  u  hertrouwt,  overweegt  u  dan  om  deel  te  nemen  aan  een  studie/traject   huwelijksbegeleiding     • 55%  van  de  respondenten  overweegt  dit    

professionele  hulpverlening   • 73%  van  de  respondenten  heeft  professionele  hulverlening  gehad  voor  hun   huwelijkproblemen.    

 

Pagina 3 van 6

 

Quickscan Echtscheiding en de kerkelijke gemeente

tuchtmaatregelen     • Voor  63%  van  de  respondenten  waren  er  geen  tuchtmaatregelen  in  de  gemeente.     • 13%  mocht  niet  deelnemen  aan  het  avondmaal,  11%  mocht  niet  hertrouwen,  8%   mocht  geen  leidinggevenden  taken  uitvoeren.     'Ik  voelde  het  afhouden  van  het  avondmaal  als  een  straf,  terwijl  je  juist  erdoor  bemoedigd   wordt.  Het  vieren  van  het  avondmaal  heb  je  dan  juist  extra  nodig...'     'Toen  bleek  dat  er  huwelijksproblemen  waren  werd  een  brief  thuis  bezorgd  met  de   mededeling:  uitsluiting  van  het  heilig  avondmaal  ongeacht  of  er  al  dan  niet  schuld  is'     'Het  heeft  mij  diep  gekwetst  dat  ik  niet  meer  aan  het  avondmaal  mocht,  ben  hierdoor  een   stuk  verbondenheid  met  de  gemeente  kwijt  geraakt.'      

kerkbezoek      

respondenten  (vrouwen)   exen  (mannen)   gemiddeld       bij  dezelfde  kerk  gebleven   50%   17%   34%   naar  een  andere  kerk   45%   17%   31%   niet  meer  naar  een  kerk   5%   48%   26%   weet  ik  niet     18%       • 5%  van  de  respondenten  gaat  niet  maar  naar  de  kerk   • minstens  48%  van  de  exen  gaat  niet  meer  naar  de  kerk.     • Van  meer  dan  50%  van  de  gescheiden  stellen  gaat  een  van  de  twee  niet  meer  naar  de   kerk.     • 17%  van  de  exen  bleef  dezelfde  kerk  bezoeken  als  voor  de  scheiding.     • 8%  van  de  gescheiden  stellen  zijn  beiden  bij  dezelfde  kerk  gebleven  als  voor  de   scheiding.    

'Het  positieve  is  dat  mijn  relatie  met  God  veel  intenser  is  geworden.  Het  negatieve  gevolg  is   dat  ik  niet  meer  in  een  kerk  kom.'    

'Ik  voel  me  niet  meer  thuis  in  een  gemeente,  die  mij  puur  veroordeelt  omdat  ik  de  scheiding   aanvraag.'    

'Ik  voel  me  niet  meer  thuis  in  mijn  kerk  en  wil  ergens  anders  een  nieuwe  start  te  maken.'    

'Zodra  ik  mijn  oude  gemeente  binnen  loop  begin  ik  te  huilen:  Ik  voel  veroordeling,  onbegrip   en  mensen  ontlopen  me.'    

'Ik  wil  geen  lid  meer  zijn  van  een  kerk  met  zulke  slechte  hulpverlening.'    

'Mijn  ex-­‐partner  gaat  niet  meer  naar  de  kerk,  heeft  zich  van  God  losgemaakt.'    

'Als  dit  instituut  de  liefde  van  Christus  zichtbaar  moet  maken,  wil  ik  daar  geen  deel  van  zijn'    

Pagina 4 van 6

 

Quickscan Echtscheiding en de kerkelijke gemeente

reacties  van  pastorale  werkers    

wat  heb  je  geleerd  van  pastoraal  begeleiden  bij  echtscheiding?     'Dat  je  als  ouderling  nooit  op  tijd  ingelicht  wordt.'     'Dat  er  niet  veel  aan  te  verhelpen  is.  Begrip  en  ondersteuning  is  het  enige  wat  je  kan  doen  en   afwachten  tot  men  weer  redelijk  kan  denken.'     'Ieder  verhaal  heeft  meer  dan  twee  kanten,  (volwassen)  kinderen  zijn  ook  vaak  betrokken   gemeentebreed:  belangrijk  zijn  cursussen  zoals  premarriage  e.d.  (  preventie).'     'Iedere  situatie  is  uniek  De  wereld  waarin  wij  leven  is  zo  gebroken  dat  een  echtscheiding   soms  onontkoombaar  is.  Mensen  die  hier  mee  te  maken  hebben,  hebben  meer  aan  Gods   genade  dan  aan  een  oordeel.'     'Ik  was  altijd  gericht  op  herstel  en  stond  niet  open  voor  scheiden.  Soms  is  het  echt  genoeg  en   moet  er  een  streep  getrokken  worden,  dat  is  iets  wat  in  de  kerk  dikwijls  niet  tot  de  opties   behoort.'     'Dat  bespreekbaarheid  van  relatieproblemen  veel  groter  moet  worden.  Dat  scheiding  ook   'scheidend'  werkt  in  kerkenraden  en  gemeente.  er  ontstaat  partijdschap  die  over  schuld  lijkt   te  gaan.  Dat  er  onmacht  is  binnen  kerkenraden  en  het  vaak  alleen  over  de  schuldvraag  lijkt  te   gaan.'     'Ik  heb  ontdekt  dat  degene  die  gescheiden  is  het  psychisch,  emotioneel,  geestelijk,  soms  ook   materieel,  erg  zwaar  heeft.  Vaak  speelt  grote  onzekerheid  een  rol,  schuldgevoel,  enz.  Wat   een  eenzaamheid  vaak  en  wat  heeft  de  persoon  het  nodig  om  aandacht  te  krijgen,   betrokkenheid  vanuit  de  kerkelijke  gemeente.  Wat  is  het  ook  nodig  dat  gemeenteleden   hiermee  om  leren  gaan,  er  aandacht  is  ook  voor  de  kinderen,  ook  zij  hebben  het  vaak  erg   moeilijk  met  de  scheiding  en  ook  met  het  feit  dat  andere  kinderen  wel  beide  ouders  onder   één  dak  hebben  en  zij  niet.  Wat  is  het  belangrijk  om  te  zien  juist  ook  naar  deze  mensen,  ook   als  zij  de  neiging  hebben  zich  terug  te  trekken.  '     'Toerusting  in  de  gemeente  is  heel  erg  belangrijk.  Zoals  huwelijkskring,  themaavonden,   marigeencounter  of  familylife  van  agape.  en  contact  blijven  houden  met  alleenstaande   ouders  (diakonaat  /  pastoraat).'     'Dat  je  meestal  te  laat  erbij  betrokken  wordt,  het  tij  valt  dan  haast  niet  meer  te  keren.  En  ook   pastorale  zorg  laat  zich  makkelijk  verwarren  met  allerlei  hulpverleners  rollen,  en  dat  wil  ik   juist  niet  (  meer).'     'Contact  blijven  zoeken  met  beide  partners  is  belangrijk.  −  Het  is  moeilijk  om  gemeenteleden   te  stimuleren  om  beide  partners  heen  te  blijvenstaan.'    

  Toelichting  op  vraag:  Hoe  vindt  u  dat  uw  gemeente  pastorale  zorg  verleent  aan  gescheiden   mensen?    

'Blijft  een  moeilijke  kwestie.  Mensen  die  na  een  scheiding  binnenkomen  worden  beter   getolereerd  en  men  kan  zich  makkelijker  anoniem  gedragen.'     'We  doen  wat  we  kunnen,  maar  je  voelt  je  redelijk  machteloos.'    

Pagina 5 van 6

Quickscan Echtscheiding en de kerkelijke gemeente

'Redelijke  mate  van  inzet,  wel  blijvend  gevoel  van  ontoereikendheid.'     'Wij  doen  ons  best,  maar  mijn  ervaring  is  dat  mensen  die  scheiden  reeds  vinden  dat  de   gemeente  waarin  ze  komen,  gefaald  heeft.  Er  zit  niet  alleen  pijn  in  en  rondom  een  scheiding,   maar  ook  in  wat  niet  geboden  is.'     'We  komen  van  heel  ver  en  hebben  hier  nog  niet  echt  een  goed  antwoord  op.  Dikwijls  is  het   afhankelijk  van  de  betrokken  ouderling  hoe  die  reageerd  en  dat  kan  erg  verschillend  zijn.  Ik   ben  dan  ook  blij  dat  we  in  ieder  geval  met  drie  ouderlingechtparen  naar  de   inspiratiebijeenkomst  gaan.'     'Het  blijkt  steeds  weer  dat  er  allerlei  factoren  zijn  waardoor  de  kerk  tekort  schiet.  Tijdsgebrek   kan  een  oorzaak  zijn,  soms  ook  trekt  degene  die  gescheiden  is  zich  snel  terug;  er  zijn  al  zoveel   zorgtaken  vaak  en  dan  nog  werk,  zodat  de  persoon  de  energie  soms  ontbreekt  om  te  werken   aan  sociale  netwerk  of  ook  nog  eens  hulp  te  ontvangen.  Het  blijft  zoeken  hoe  ermee  om  te   gaan,  zowel  voor  de  kerk  als  de  gescheiden  persoon  (en  hun  gezin).'     'De  kerkenraad  (ouderlingen  en  diakenen,  en  predikant)  dienen  hun  gezamenlijke   verantwoordelijkheid  op  te  pakken.  Bezinning,  toerusting  in  crisispastoraat,  bewogenheid   met  de  ander.  niet  veroordelend.'     'Er  'glippen'  nog  zoveel  gemeenteleden  tussen  de  vingers  door.  Dit  omdat  ze  zelf  heel   regelmatig  niet  aangeven  dat  ze  in  scheiding  liggen  en  ook  hebben  best  veel  ouderlingen  en   ook  het  pastorale  team  niet  de  'tools'  om  goed  te  handelen.'     'Bij  ons  is  de  zorg  voor  gescheiden  mensen  vooral  gelinkt  aan  mij  als  predikant.  Dat  zou  beter   verbreed  kunen  worden,  omdat  gescheiden  mensen  behoefte  hebben  aan  een  nieuw   netwerk.  Ik  vind  dat  met  name  de  zorg  aan  thuis  wonende  kinderen  beter  kan.  '     'Heel  ingewikkeld  ervaar  ik  de  situatie  van  gescheiden  gemeenteleden  die  beiden  lid  zijn   gebleven  van  onze  gemeente,  vooral  rondom  avondmaalsvieringen.'     'Daarover  heerst  in  de  gemeente  stilzwijgen,  een  verlegenheid,  denk  ik.'     'Het  verschilt  erg  per  situatie:  hangt  af  van  wat  mensen  ook  toelaten.  Onze  gemeente  heeft   oog  voor  gescheiden  mensen  en  toch  blijft  het  volgens  mij  een  eenzame  weg.'     'We  proberen  er  te  zijn  voor  de  betrokkenen,  maar  het  gevoel  bekruipt  mij  ook  wel  dat  het   nooit  genoeg  is.'     'Het  is  heel  moeilijk  om  pastorale  zorg  te  verlenen  omdat  mensen  die  in  een  echtscheiding   zitten  vaak  niet  erg  open  staan  voor  pastorale  zorg.  Na  de  echtscheidingsperiode  zie  ik  dat   die  houding  wat  bij  draait  en  mensen  meer  openstaan  voor  pastorale  zorg.'    

Pagina 6 van 6