Psychofarmaca bij de ouderen “ Waarom slikken zij ?” A D’Hooghe A. D Hooghe
Ps chofarmaca Psychofarmaca • Benzodiazepines en aanverwanten • Antidepressiva • Antipsychotica
Antips chotica Antipsychotica •
Assessment of antipsychotic prescribing in Belgian nursing homes Int Psychogeriatr 2011 Oct;23 (8)
• •
•
Majda Azermai1, Monique Elseviers1,2, Mirko Petrovic3, Luc Van Bortel1, Robert Vander Stichele1 1Heymans Institute of Pharmacology, Ghent University, Ghent, Belgium 2Department of Nursing Science, Science University of Antwerp Antwerp, Antwerp Antwerp, Belgium 3Service of Geriatrics p/a Heymans Institute of Pharmacology, Ghent University, Ghent, Belgium
76 Woon- en Zorgcentra in België – – – – –
Cross- sectionele C ti l studie t di Gemiddelde leeftijd: 84,8 jaar oud 78% vrouwen Prevalentie van gebruik van antipsychotica : 33% Hoger gebruik bij dementie, slapeloosheid, depressie, jonger dan 80
• Gedragsproblemen en psychiatrische symptomen bij dementie – – – – –
Wanen, hallucinaties, fysieke agressie, agitatie,….. 60% bij thuiswonenden, 80% in WZC Vermindering levenskwaliteit Verhoogde g stress bijj mantelzorger g Frequente reden voor institutionalisatie
Kli i h ttrials: Klinische i l antipsychotica ti h ti bij d dementie ti •
Bescheiden effect op wanen, hallucinaties en agitatie
•
NNT ( meta-analyse van grootschalige RCT’s): 5 tot 14
•
Vergelijking typische versus atypische antipsychotica: – slechts 4 studies – Minder EPS, tardieve dyskinesie
•
Geen FDAG FDA approved d indication: i di ti well een zeer groott ““offff label” l b l” gebruik
Bijwerkingen j g van antipsychotica p y bijj dementie • Typische antipsychotica – Acute EPS – Tardieve dyskinesie
• Atypische antipsychotica – – – – –
sedatie orthostatische hypotensie vallen (diabetes, obesitas, dyslipidemie) serious adverse events (FDA) • cerebrovasculair • overlijden
Bijwerkingen j g van antipsychotica p y bijj dementie • serious adverse events (FDA) •
Cerebrovascular adverse events (2003) – Risperidone (6 placebo gecontroleerde RCT’s) » serious CVAE: 1 1,5% 5% versus 0 0,6% 6% placebo » non-serious CVAE: 1,8% versus 0,6% placebo – Olanzapine (5 RCT RCT’s) s) » RR voor CVAE: 1,8% – Meta Meta-analyse analyse atypische antipsychotica » CVAE: 1,9% versus 0,9% placebo – Typische yp versus atypische yp antipsychotica p y » geen significante toename
Bijwerkingen j g van antipsychotica p y bijj dementie • serious adverse events (FDA) •
Mortaliteit(2003) – Meta-analyse 15 RCT’s: 3,5% mortaliteit versus 2,3% – NNH (Number Needed to Harm): 100 behandelde patiënten met 1 overlijden – Doodsoorzaken: cardiale en infectieuze problematiek p
Alt Alternatieve ti behandelingsmogelijkheden b h d li lijkh d • Geen specifieke behandeling – Bij matige symptomen
• Andere Psychofarmaca • Psychosociale en psychotherapeutische interventies
Alt Alternatieve ti behandelingsmogelijkheden b h d li lijkh d • Geen specifieke behandeling • Andere Psychofarmaca – A Antidepressiva, tid i b benzodiazepines, di i anti-epileptica,….: ti il ti wisselende i l d resultaten, weinig evidentie – Cholinesterase inhibitors en memantine
• Psychosociale P h i l en psychotherapeutische h th ti h iinterventies t ti
Ch li Cholinesterase iinhibitors hibi (H (Holmes l et all 2004)
Alt Alternatieve ti behandelingsmogelijkheden b h d li lijkh d • Geen specifieke behandeling • Andere Psychofarmaca • Psychosociale en psychotherapeutische interventies – – – –
Effect van placebo: 30 tot 50% response rate Trials? niet conclusief, methodologische beperkingen “ Absence of proof is no proof of absence” Financiële haalbaarheid
Alt Alternatieve ti behandelingsmogelijkheden b h d li lijkh d • Geen specifieke behandeling • Andere Psychofarmaca • Psychosociale en psychotherapeutische interventies – – – –
Effect van placebo: 30 tot 50% Trials? niet conclusief, methodologische beperkingen “ Absence of proof is no proof of absence” Financiële haalbaarheid
A b Aanbevelingen li • • • • • • • • • •
Determining etiology of symptoms General therapeutic p considerations Shared decision making Identifying target symptoms Choice of Pharmacotherapy Dosages Monitoring effectiveness Monitoring safety Education of patients and caregivers Considering discontinuing or switching pharmacotherapy
• BEERS criteria – Vermijd gebruik van antipsychotica voor gedragsproblemen bij dementie behalve als niet- farmacologische opties falen en er schade zou kunnen zijn bij de patiënt zelf of anderen
• BEDNURS – Te vermijden: j langdurig g gg gebruik van antipsychotica p y voor nietpsychotische indicaties gezien beperkt effect, cognitieve deterioratie, extra-pyramidale tekens en anti-cholinerge bijwerkingen
• Hoe dit waar maken?
DANK
1
