Probleemstomata bij Morbus Crohn
Wim Verhelst Stomaverpleegkundige Sint-Jozefkliniek Bornem en Willebroek Congres VLAS Van alles wat
Heelkunde 1 Campus Bornem 21 november 2013
Probleemstomata bij Morbus Crohn
Opzet voordracht Ervaringen delen rond extra-intestinale manifestaties bij 2 stomapatiënten met Morbus Crohn: Casus 1: idiopatische huidirritatie Casus 2: pyoderma gangrenosum
De goede wil en soms het onvermogen, maar uiteindelijk de volharding en een beetje geluk om tot een oplossing te komen…
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem
2.
Morbus Crohn
3.
Casus besprekingen 1 en 2
4.
Besluit
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem
2.
Morbus Crohn
3.
Casus besprekingen 1 en 2
4.
Besluit
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem Sint-Jozefkliniek B & W Heelkunde 1 Stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem Sint-Jozefkliniek B & W • •
1857: oprichting - tem 2005 onafhankelijk! 2006: fusie met AZ Dodoens Willebroek ‘Sint-Jozefkliniek Bornem en Willebroek’ (246 bedden)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem Sint-Jozefkliniek B & W •
2011: renovatie en uitvoering masterplan
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem Sint-Jozefkliniek B & W •
2018 (?): sluiting campus Willebroek en opening ‘AZ SINT JOZEF’
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem Heelkunde 1 •
23 bedden
•
abdominale- en thoracale chirurgie, vaatchirurgie, gynaecologie, urologie, plastische chirurgie
•
jaarlijks 30 stoma’s
• •
↑ tijdelijk ileostoma→T.M.E.-ingreep ↓ urostoma
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem Stomazorg • •
1995: organisatie – stomadossier 2000: 3 stomaverpleegkundigen en stomaconsultatieruimte
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem Stomazorg •
•
2004: poliklinische opvolging en stomaraadpleging op afspraak 2011: elke maandag stomaraadpleging met stomaverpleegkundige
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem
2.
Morbus Crohn
3.
Casus besprekingen 1 en 2
4.
Besluit
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Definitie Gevolgen Symptomen • •
intra-intestinaal (binnen maagdarmstelsel) extra-intestinaal (buiten maagdarmstelsel)
Behandeling • • • •
medicatie voeding heelkunde toekomst
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn (1932 Dr. Burril Crohn)
Definitie • • • • • • • •
morbus (= latijn) ‘ziekte’ ‘aandoening’ chronische ontsteking volledige wanddikte darm ↔ colitis ulcerosa enkel mucosa! wisselend en onvoorspelbaar verloop! aantasting gehele maagdarmkanaal mogelijk ↔ colitis ulcerosa vooral colon! diagnose 15 - 40 jaar België 15000 personen - jaarlijks +500 oorzaken: overactief immuun-systeem, darmflora, ? invloed: roken, erfelijkheid, stress,…
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Definitie •
locaties: - 75% ileum - 50% dunne + dikke darm - soms enkel dikke darm - soms hoog-digestief
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Gevolgen darm • • • • •
wandverdikking onbeweeglijkheid vernauwing verkleving abces- en fistelvorming
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Symptomen •
binnen maagdarmstelsel - darm • • • • • • • • •
diarree (90%) + eventueel bloedverlies koliekpijn → stenose/obstructie darm koorts vermagering → slechte opname anale letsels → rectale fistel blaasinfectie → recto-vesicale fistel vaginaal verlies → recto-vaginale fistel abces huid: fistel darm en huid (bvb thv stoma) klachtenvrij → fistels tussen darmsegmenten!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Symptomen •
binnen maagdarmstelsel • •
•
mond: aften slokdarm: pijn borstkas bij eten→moeilijke doorgang voedsel maag/duodenum: maagpijn, nausea, braken
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Symptomen •
buiten maagdarmstelsel •
gewrichtsaandoeningen • meestal gelijktijdig met darmontsteking • perifere artritis: gewrichtsontsteking met zwelling, roodheid, pijn thv knie, enkel, elleboog, pols • sacro-ileïtis: gewrichtsontsteking thv heiligbeen en bekken (lage rugpijn) • ankyloserende spondylitis/ziekte van Bechterew: verstijving wervelkolom
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Symptomen •
buiten maagdarmstelsel •
•
huidafwijkingen • erythema nodosum: pijnlijke verheven roodpaarse mundstuk vlekken thv O.L. • pyoderma gangrenosum: pijnlijke ulceraties thv ledematen, peristomale zone: paarse wondranden, ‘wandelen’, diagnose a.d.h. aspect, AB weinig effect oogletsels • episcleritis: oogontsteking met verdikte bloedvaatjes • uveïtis: pijnlijke ontsteking voorste oogkamer: troebel zicht, etter (chirurgie!)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Symptomen •
buiten maagdarmstelsel •
•
mondletsels: • aften, zweertjes, ontsteking van lip- en mondslijmvlies, tong (tekort vitamines en mineralen) leveraandoeningen: • littekenvorming galwegen • belasting door medicamenteuze therapie!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Behandeling •
medicatie •
•
klassieke anti-inflammatoire medicatie (1ste lijn): • 5-ASA: - Sulfasalazine 1944 (’60) (Salazopyrine®) - Mesalazine (Pentasa®, Colitofalk®) • orale corticoïden: - Prednisolone (Medrol®) • lokale corticoïden: - Budesonide (Entocort® klysma) - Beclomethasone (Clipper®) antibiotica (aanvulling steroïden) • Ciprofloxacin (Ciproxine®), Metronidazol (Flagyl®)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Behandeling •
medicatie •
‘immuno-modulatoren’ (2de lijn): • invloed afweersysteem • recidieven - complicaties • • •
Azathioprine (Imuran®, Lanvis® = uit de handel) 6-MP (Purinethol®) Methotrexaat/MTX (Ledertrexate®)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Behandeling •
medicatie •
‘biologicals’ (anti -TNF antilichamen) • TNF= tumor necrose factor: eiwit dat bij natuurlijke afweer vh lichaam behoort, ontspoort en zich richt op digestieve stelsel • Infliximab (Remicade® IV/2mnd) • Adalimumab (Humira® SC/1wk) 520€ → 5,65€ opleg • Golimumab (Simponi® SC/1mnd) = toekomst!
•
‘biologicals’ (anti – ICAM) = toekomst! • Vedolizumab (Millenium® IM)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 2.
Morbus Crohn
Behandeling • •
•
voeding: RA/darmsparend→opstoot + rookstop! heelkunde (spaarzaam): • •
resectie bij stenose of bij slechte werking darm seton-techniek bij fistels thv anale sfincter:
•
stoma (vaak ileostoma): • tijdelijk protectief loop →fistels • definitief eindstandig→ totale colectomie
openhouden tvv abces; soms natuurlijke migratie en spontane evacuatie
toekomst: •
beïnvloeding darmflora - stamceltransplantatie?
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem
2.
Morbus Crohn
3.
Casus besprekingen 1 en 2
4.
Besluit
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1: idiopatische huidirritatie
Familiale anamnese
Medische anamnese (1988-2000)
Opvolging (2000-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1: idiopatische huidirritatie
Familiale anamnese
Medische anamnese (1988-2000)
Opvolging (2000-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Familiale anamnese • • • • •
man geboren 1933 (67 jaar 1ste contact in 2000) gehuwd: echtgenote † 10/11/2013 (pneumonie) 2 kinderen gepensioneerd garagehouder (Wartburg-Trabant)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Familiale anamnese •
hobby: biologisch tuinieren: serre op wielen!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1: idiopatische huidirritatie
Familiale anamnese
Medische anamnese (1988-2000)
Opvolging (2000-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1 Medische anamnese (1988 - 2000)
•
1988: diagnose Crohn (leeftijd 55 jaar)
•
1997: heupprothese
•
diabetes type 2 (sinds enkele jaren)
•
thuismedicatie: Pentasa®, soms Imodium® en homeopathie
•
allergie: kleefpleisters?
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1 Medische anamnese (1988 - 2000)
•
einde 2000: Crohncolitis met multiple fisteltrajecten in gehele colon + bedekte perforatie t.h.v. sigmoïd
•
behandeling: • urgente chirurgie: géén darmvoorbereiding of stomaplaatsbepaling! • totale colonresectie • aanleg definitief ileostoma • hospitalisatie: 1 maand
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1: idiopatische huidirritatie
Familiale anamnese
Medische anamnese (1988-2000)
Opvolging (2000-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging: begeleiding (2000-2013) •
•
Sint-Jozefkliniek Bornem • • • •
•
wekelijks, maandelijks en jaarlijks stomaverpleegkundige chirurg (Dr Bontinck) gastro-enteroloog (Dr Potvin) dermatoloog (Dr Van Hee)
Thuiszorg •
team van 2 dezelfde verpleegkundigen!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1 Opvolging: niet besproken (2000-2013)
•
intra intestinaal •
•
darm: remissie
medicatie • • •
Crohn: Pentasa®, af en toe Imodium® homeopathie andere: Allopurinol®, Emconcor®, Metformax®
Opvolging: besproken (2000-2013)
•
extra intestinaal • • •
idiopathische huidirritatie wond- en stomazorg aanvullende medicatie
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2000 - 2002 observatie •
stoma: • gedurende 2 jaar na stoma-aanleg → géén enkel zorgprobleem • Consecura® 2 delig klik open transparant (Convatec)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
2002 juni: obstructie t.g.v. briden
•
behandeling: urgente chirurgie • ileocoecale resectie • heraanleg ileostoma • plaatsen van buikwandprothese • hospitalisatie: 1,5 maand
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2002 juni post-op observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: • abcedatie/ulceratie naast stoma: spoelen verdunde Isobetadine® dermicum + wiek en afdekken met stomahesivepasta (volledige granulatie na 3 weken) • Consecura® 2 delig klik open transparant
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2002 juni post-op observatie/therapie •
mediane incisie: • abcedatie: chirurgisch openleggen incisie + spoelen met verdunde isobetadine® dermicum + wiek • na ontslag verder met thuiszorg tot uiteindelijk D.A.V. 1x/dag met Hibidil®
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2003 begin februari (8 mnd na stoma-aanleg) observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: • peristomale hernia en prolaps (4cm): stomex- buikband op maat • onder huidplaat = intact: Cavilonspray™ buiten huidplaat = droge irritatie + schilfers: magistrale cortisonenzalf (dermatoloog) • Consecura® 2 delig klik open transparant
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2003 half februari (14 dagen later) observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: • buiten en onder de huidplaat droge irritatie + schilfers • voorstel dermatoloog: over de peristomale huidzone + de mediane incisie: DuoDERM® hydro-actif 20x20 cm (Convatec)/ 3 dagen (=hydrocolloïd) + Consecura® 2 delig klik open transparant
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2003 half februari observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: hernia/prolaps, droge irritatie
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2003 februari – april observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: DuoDERM®: verweking
•
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2003 februari – april observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: DuoDERM®
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2003 mei (na 3 maanden DuoDERM® hydro-actif ) observatie/therapie •
•
stoma en peristomale huid: • huid intact en vanwege kostprijs (=1000Bfr/3pltn) →stop DuoDERM® • Consecura® 2 delig klik open + Cavilon™spray • vervolgens test andere firma’s (Coloplast, Hollister/Dansac, Biotrol en Eurotec): → reactie huid? mediane incisie: verder met DuoDERM®
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2004 februari (9 maanden verder) observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: terug als voorheen! • peristomale huid en opvangsysteem: test Siliconenverband Mepilex® Transfer (Mölnlycke Health Care) + stomahesivepasta + Consecura® 2 delig klik open transparant /3 dagen (Convatec)
•
mediane incisie: zuiver, niet gesloten • Siliconenverband Mepilex® Border (Mölnlycke Health Care)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2004 februari – maart observatie/therapie •
stoma, peristomale huid en mediane incisie:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2004 februari – maart observatie/therapie •
stoma, peristomale huid en mediane incisie:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2004 februari – maart observatie/therapie •
stoma, peristomale huid en mediane incisie:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2004 maart (na 1,5 maand Mepilex®! ) observatie/therapie •
stoma, peristomale huid en mediane incisie: • géén beterschap met Siliconenverband Mepilex®! • herstarten met DuoDERM® hydro-actif • bezoek adv. geneesheer mutualiteit met stomadossier en aanvraag (door dermatoloog) tot gedeeltelijke/verlengde terugbetaling = elke 3 maanden + max. 4 x te verlengen (indien geen volledig wondherstel) = OK! = post-chirurgische chronische wonde die na 6 weken klassieke behandeling geen volledig wondherstel geeft!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2005 mei (na 1 jaar) observatie/therapie • •
stoma en peristomale huid: intact met DuoDERM® mediane incisie: opnieuw vochtig • start hydrocolloïd met zilver: Contreet® Ag (Coloplast) na 23 dagen intact!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2006 (1 jaar verder) observatie/therapie •
stoma, peristomale huid en mediane incisie: intact met DuoDERM®
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2009 (3 jaar verder) observatie/therapie •
stoma, peristomale huid en mediane incisie: intact
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2011 (2 jaar verder) observatie/therapie •
stoma, peristomale huid en mediane incisie: • toename prolaps! • 1x/week DuoDERM® hydro-actif 20x20 cm (Convatec): terugbetaling niet meer aanvaard (3 platen: € 28,56 = € 9,52 pp)! • andere dagen: SenSura® Click 2 delig open (Coloplast) + afplakken met papieren pleisters → voorheen Consecura® 2 delig klik open transparant (Convatec) maar overschakeling vanwege sluiting (klem)
•
afgetekende droge irritatie!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) • •
2012 (1 jaar verder) observatie/therapie •
stoma en peristomale huid: • overschakeling (thuiszorg) DuoDERM® hydroactif 20x20 cm (Convatec) → Varimate® thin hydrocolloïd 20x20cm (Eurotec) (5 platen: € 80,02 = €16 pp) vanwege comfort = dunner! • stomazorg 2x/week = Cavilonspray™ + varimate® ringetje (Eurotec) + Hydrocolloïd + SenSura® Click 2 delig open
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: thuisbezoek! •
stomazorg
Probleemstomata bij Morbus Crohn Casus 1 opvolging (2000-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 1
Opvolging (2000-2013) •
7 november 2013: evaluatie thuisbezoek • • •
• •
gebruik extra hydrocolloïd is enige oplossing bij deze patiënt: oorzaak (allergie, Crohn)? hoge kostprijs (= € 100/maand) momenteel geen bezwaar voor patiënt... ‘hoed af’ voor de thuiszorg: 13 jaar dezelfde twee verpleegkundigen: • zeer goede band met patiënt en echtgenote • vlotte stomazorg en goed op de hoogte • overleg tussen ziekenhuis en thuiszorg patiënt is ondertussen 80 jaar geworden echtgenote 3 dagen na dit bezoek overleden...
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem
2.
Morbus Crohn
3.
Casus besprekingen 1 en 2
4.
Besluit
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2: pyoderma gangrenosum
Familiale anamnese
Medische anamnese (1975-2004)
Opvolging (2005-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2: pyoderma gangrenosum
Familiale anamnese
Medische anamnese (1975-2004)
Opvolging (2005-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Familiale anamnese • • •
vrouw geboren 1948 (56 jaar 1ste contact in 2004 ) gehuwd: echtgenoot Sjörgrensyndroom → chronische reumatische auto-immuunziekte! † 17/2/2013 (levercarcinoom)
• • •
2 dochters waarvan één: 2013 Sjörgrensyndroom huisvrouw woonachtig op 36 km van ziekenhuis: geen rijbewijs, echtgenoot = chauffeur !
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2: pyoderma gangrenosum
Familiale anamnese
Medische anamnese (1975-2004)
Opvolging (2005-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Medische anamnese (1975-2004) •
1964: appendectomie
•
1975: diagnose Crohn (leeftijd: 27 jaar) • •
•
1977- 1997: recidiverende opstoten •
•
diarree - colitis + anale fistel behandeling: Salazopyrine® - Vivonex® (voeding)
behandeling: Salazopyrine® - Imuran®
1991: bilaterale varicectomie
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Medische anamnese (1975-2004) •
1998: recidiverende opstoten met eerste extra- intestinale manifestaties: • • • • •
•
ernstige pancolitis (gehele colon), géén ileïtis fissuren (anaal en recto-vaginaal) arthritis linker enkel erythema nodosum (O.L.) uveïtis ogen
behandeling: • •
•
Salazopyrine®, Medrol®, Flagyl®, Entocort® Imuran®
resultaat: •
progressief beterschap
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Medische anamnese (1975-2004) • •
1999 - 2004: wisselend verloop behandelingen: • •
•
Methotrexaat, Imuran®, Lanvis®, opstart 2001 Remicade®
hospitalisaties: • •
sanering fistels, plaatsen setons gewrichtsontstekingen + erysipelas O.L. (enkele maanden)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Medische anamnese (1975-2004) •
einde 2004: diepe ulcera thv colon transversum + linker colon en flegmoneuze sigmoïditis met rectovaginale fistels
•
behandeling: • resectie colon transversum + linker hemicolectomie; behouden darmdelen: • •
15cm colon ascendens 20cm rectum
• aanleg (tijdelijk?) eindstandig colostoma
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2: pyoderma gangrenosum
Familiale anamnese
Medische anamnese (1975-2004)
Opvolging (2005-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging: begeleiding (2005-2013) • •
•
Sint-Jozefkliniek Bornem • • • •
•
stoma -en sociaal verpleegkundige chirurg (Dr Bontinck en Prof Pattyn, UZ Gent) gastro-enteroloog (Dr Potvin, 20 jaar opvolging) dermatoloog (Dr Van Hee)
Gasthuisberg Leuven • • •
•
2005 bijna dagelijks (op vraag van de patiënt) vervolgens wekelijks, maandelijks en jaarlijks
Prof Rutgeerts (gastro-enteroloog) Prof Segaert (dermatoloog) IBD Research Group (Inflammatory Bowel Disease)
Huisarts/ géén thuiszorg!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2 Opvolging: niet besproken (2005-2013)
•
intra intestinaal •
•
extra intestinaal • •
•
darm en recto-vaginale fistels (dmv colono): remissie en na verloop fragiele sluiting fistels
gewrichtontstekingen (artritis hals, enkels, rug) oogletsels (episcleritis en uveïtis)
medicatie • •
Crohn darm: Remicade® en vanaf 2007: Humira® Analgetica (gewrichten, stomazorg) : Dolantine® IM, SC pijnpomp, Oxycontine® en Oxynorm® p.o.
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2 Opvolging: besproken (2005-2013)
•
extra intestinaal • • •
pyoderma gangrenosum en erythema nodosum wond- en stomazorg aanvullende medicatie
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 januari – februari (2 mnd na stoma-aanleg) observatie •
stoma: • 1ste consult na stoma-aanleg: → géén zorgprobleem • 1delig ledigbaar zakje (Convatec), • zelfstandige stomazorg •
2de consult: ulcera met ettercollectie en onderlinge ondermijningen onder de huidplaat + uitstralende roodheid
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 januari - februari (2 mnd na stoma-aanleg) therapie •
stoma: • advies dermatoloog: biopt: Pyoderma Gangrenosum aan de hand aspect/verloop! • wondzorg ulcera: Seasorb® (alginaat) + afdekken en circulair rond stoma pastastrip + Alterna 2 delig click open transparant (Coloplast) • medicatie: start AB: Flagyl® p.o. en later Minocycline
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 januari - februari therapie •
Seasorb® + pastastrip (Coloplast)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 maart - mei observatie •
stoma: • ‘wandelende’ ulcera met ondermijningen • géén lekkage opvangsysteem!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 maart - mei therapie •
stoma: • advies chirurg: openen ondermijningen • wondzorg ulcera: Aquacell® Ag (Convatec) en later Contreet®Ag (Coloplast) + DuoDerm® huidplaat (Convatec) pastastrip en/of stomahesivepasta circulair + 2 delig Alterna (Coloplast)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 maart - mei therapie • •
openen ondermijningen (2x) zorg met Aquacell en Duoderm (Convatec)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 juni – juli (half jaar na stoma-aanleg) observatie •
stoma: • wondherstel • vaststelling regelmatig lekkage (stomakanteling, beweeglijk stoma!)
•
onderste ledematen: • 1ste vaststelling eczemateuze manifestaties rechter voet (enkel) met verdere uitbreiding
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 juni - juli therapie •
stoma: • test convexsystemen (lekkages) van alle firma’s doch stop (pijn, irritatie, druknecrose?); verdere zorg met Duoderm hydro-active (Convatec) en later Decoderm® comp. + 2 delig Alterna (Coloplast)
•
onderste ledematen: • advies dermatoloog: Betnelan® V, later Decoderm® compositum zalf met Jelonet® vetverband
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 juni - juli therapie • •
Decoderm® + compres + 2delig convex Alterna (Coloplast) na 4 dagen necrose tgv convex of pyoderma?
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 augustus – september (1 mnd verder) observatie •
•
stoma: • eczemateuze vochtige roodheid tot buiten peristomale zone: Candida, allergie, lekkages? onderste ledematen: beterschap
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 augustus – september therapie •
stoma: • Daktarspray, Cavilonspray, Aquacell® met Varihesive® plaat (minder lekkage) en later Alione® verband (Coloplast) op aangetaste zone/ 1 à 2 dagen
•
onderste ledematen: Decoderm® comp verder
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 oktober – december (1 jaar stoma-aanleg) observatie •
stoma: zeer minieme droge irritatie (oktober)
•
onderste ledematen: • toename en uitbreiding letsels: vochtig, rood, gezwollen en pijnlijk (dermatitis)!
•
armen, borsten, rug: • rode eczemateuze afgetekende manifestaties (jeuk): erythema nodosum?
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 oktober - december observatie •
onderste ledematen en armen: eczemateuze manifestaties!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 oktober – december therapie: •
stoma: • Seasorb® (kleine wondjes) + Comfeel® plus transparant + pastastrip + Alterna 2 delig click open (Coloplast) + gordel
•
onderst ledematen, armen, borst en rug: • o.a. Dermovate®, Fucicort®, Fucidine® en magistrale bereidingen met chloorhexidine, zinkoxyde (consult Prof Rutgeerts/Segaert)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2005 oktober – december observatie/therapie: •
algemeen beterschap!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2006 observatie •
stoma: • af en toe lekkages met kleine oppervlakkige en wisselende ulceraties: Seasorb® + Comfeel plus® transparant + pastastrip + Alterna 2 delig click(Coloplast) + gordel
•
onderste ledematen: • rode, vochtige en pijnlijke zwellingen, met opstijgende roodheid naar gehele been tot in liesstreek: magistrale zalfbereidingen (Prof Segaert)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2006 observatie: •
onderste ledematen:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2007 observatie: •
stoma: • af en toe lekkages, beperkte ulceratie • vorming peristomale hernia (april) en éénmalige vaststelling hematomen (juli)
•
onderste ledematen: géén beterschap: dermatitis = gevolg van Crohn en/of Remicade®?
•
andere: armfractuur na val thuis (april)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2007 observatie: •
onderste ledematen en voeten: dermatitis en korstvorming!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2007 therapie: •
stoma: • lekkages: Adapt® thin rings 98mm (Hollister) tvv pastastrip (Coloplast): 2 à 3 dagen lekvrij! • stomex-buikband op maat (hernia)
•
onderste ledematen: • flebografie en allergietesten (Leuven)=OK • magistrale bereidingen (Prof Segaert)
•
medicatie: Pentasa® en Medrol®
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2007 september voorstelling patiënt op IBD Research Group (Inflammatory Bowel Disease) •
Belgische vereniging die artsen met speciale interesse in IBD verenigt voor gezamelijke studies en overleg
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2007 september IBD Research Group: •
voorstel van Prof uit Luik (opleiding Canada): Protopic® zalf (→atopische dermatitis, onderdrukt afweersysteem en remt ontstekingen)
• •
•
op ulcera stoma (3x/wk Protopic® + stukje compres + Comfeel plus + Adapt ring (Hollister) + Alterna 2 delig click (Coloplast) op onderste ledematen: dagelijks
medicatie: • Ledertrexate® IM, Foliumzuur po
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2007 december observatie/therapie: •
stoma en onderste ledematen: beperkte en wisselende resultaten na 3 maanden Protopic® zalf → STOP!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2008 observatie/therapie: •
•
stoma: • ulcera: bloemsuiker, Elidel® 1% crème (vgl. Protopic®), Contreet/Biatain®Ag, alginaten • toename peristomale hernia! onderste ledematen: wisselend verloop: zalven
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2009 (4 jaar na stoma-aanleg) observatie/therapie: •
stoma: hernia + nieuwe grote ulcera: alginaten
•
onderste ledematen: 1mnd ZH: erysipelas met necrose: Meladerm® honingzalf
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2009 observatie/therapie: • •
recto-vaginale fistel: fragiele sluiting vraagstelling patiënte: sluiten stoma? • anale manometrie met pelvische reëducatie en tapiocalavementen → training sfincter!
•
leven: echtgenoot hartchirurgie met complicaties
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2010 (4 jaar na stoma-aanleg) observatie/therapie: •
stoma: • januari: sluiten stoma uitgesloten wegens ↓sfincter! • april: herpositionering stoma → contralaterale zijde (Prof Pattyn,UZ Gent) wegens ↑ hernia, pijnlijke en moeilijke stomazorg • juni (2mnd na aanleg stoma): peristomaal grote ulcera: met alginaten beter!
•
november: gluteaal abces + botcontact re: ZH met uitruiming + wiekverband 1mnd; tgv IM insp.?
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2011 observatie/therapie: •
stoma: • 31 dec 2010 : spoedopname wegens parastomale eventratie met inklemming → chirurgisch herstel met prothese! • 31 jan 2011: heropname wegens wonddehiscentie met vrijliggen prothese → VAC-therapie gedurende 1maand • dec 2011: recidief 2 kleine hernia tot heden!
•
leven: echtgenoot leverkanker: chirurgie UZ Leuven: geen stomaconsulten!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2012 observatie/therapie: • •
stoma: af en toe ulcera onderste ledematen: wisselend verloop: zalven
•
leven: • voorjaar: heupfractuur op parking supermarkt (aangereden door echtgenoot) • najaar: echtgenoot palliatief stadium leverkanker: geen stomaconsulten!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) • •
2013 observatie/therapie: •
• • • • •
stoma: intact • Askina® spray(Biotrol) + Adapt ring (Hollister) + Alterna 2 delig click (Coloplast) onderste ledematen: intact (cortisonenzalven) pijnlijke gewrichten ogen: wisselend verloop darm: remissiestatus medicatie: Humira ® SC/2 weken, oxynorm ® p.o.
•
leven: februari overlijden echtgenoot thuis
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: thuisbezoek! •
stoma en peristomale zone
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: thuisbezoek! •
lichaam en onderste ledematen:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: thuisbezoek! •
stomaverzorging: combinatie firma’s!
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: thuisbezoek! •
stomaverzorging:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: thuisbezoek! •
stomaverzorging:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: thuisbezoek! •
stomaverzorging:
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: thuisbezoek! •
stomaverzorging:
Probleemstomata bij Morbus Crohn Casus 2 opvolging (2005-2013)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 3.
Casus 2
Opvolging (2005-2013) •
6 november 2013: evaluatie thuisbezoek •
•
• • •
wond- en stomazorg bij pyoderma gangrenosum → ideaal wondverband? → analgetisch wondverband ? boodschap van de ‘fiere’ patiënte: doe zoveel mogelijk zelfstandig: dit geeft je zelfvertrouwen = geluk in dit ‘onzeker’ leven! pas overgrootmoeder geworden op 65 jaar! haar stoma is altijd een ‘hij’ als hij stout is, en een ‘roosje’ als ze braaf is haar zakje noemt ze vaak voor de buitenwereld ‘spaarpotje’: ‘ik moet naar huis want ik moet mijn spaarpotje gaan leegmaken’
Probleemstomata bij Morbus Crohn 1.
Stomazorg Sint-Jozefkliniek Campus Bornem
2.
Morbus Crohn
3.
Casus besprekingen 1 en 2
4.
Besluit
Probleemstomata bij Morbus Crohn 4.
Besluit
Morbus Crohn •
wisselend verloop met combinatie van intra- én extra intestinale manifestaties: • • •
•
fysieke- maar ook psychologische- en relationele impact op de patiënt vraagt van de zorgverlener een zekere flexibiliteit: moeilijk anticiperen: ‘achter de feiten aanlopen’! overleg tussen de patiënt zelf, collega’s in de zorgverlening en firma’s biedt soms onverwachte oplossingen (‘blind staren’ en overaanbod zorgmaterialen) zoek steeds naar ‘aanvaarbare’ oplossing voor de patiënt èn zorgverlener (ook al is die niet perfect)
Probleemstomata bij Morbus Crohn 4.
Besluit
Dank •
mijn stomapatiënten
•
artsen, mijn hoofdverpleegkundige en collega’s op de afdeling en in de thuiszorg
•
alle firma’s stoma- en wondzorg: Geert, Barbara, Filip, Nele en Vicky
•
mijn gezin!
Probleemstomata bij Morbus Crohn
DANK VOOR UW AANDACHT!