VORSTELIJK BAARN
Paspoort naar
Vorstelijk Baarn Baarn - Lage Vuursche - Eembrugge www.vorstelijkbaarn.nl
www.vorstelijkbaarn.nl
Colofon Uitgever: Gemeente Baarn • Oplage: 5.000 stuks • Drukker: BakkerBaarn Redactie & conceptontwikkeling: Kevin van den Berg, Roel Esseboom, Harald van der Sluijs • Ontwerp: Ontwerpstudio Bosgra BNO • Creatie: bade.nl • Copywriter: Marina Heij
Paspoort naar Vorstelijk Baarn Je hebt het Paspoort naar Vorstelijk Baarn in handen; een unieke gids die je langs tal van bezienswaardigheden, hoogtepunten en attracties leidt. Op meerdere pagina’s vind je een aanbieding of korting, waardoor jouw bezoek aan Baarn, Lage Vuursche of Eembrugge ook nog eens extra voordelig wordt. Je voordeel kan daardoor oplopen tot meer dan € 125,-. Dus vergeet niet om bij een bezoek aan één van de betrokken ondernemers, de ambassadeurs van Vorstelijk Baarn, dit Paspoort te laten zien. Je krijgt dan een stempel – net zoals in een echt paspoort – en niet te vergeten: een aantrekkelijke aanbieding!*
Mede mogelijk gemaakt door alle ambassadeurs van Vorstelijk Baarn die de bezoekers van Vorstelijk Baarn tijdens hun verblijf trakteren op een leuke aanbieding. Aanbiedingen in dit Paspoort zijn geldig tot 1 maart 2015. De uitgever is niet aansprakelijk voor eventuele wijzigingen in aanbiedingen van de ambassadeurs van Vorstelijk Baarn. Deze ondernemers behouden zich het recht voor om hun aanbiedingen tussentijds te wijzigen.
Op de plattegrond op pagina’s 30 en 31 zie je in één oogopslag waar de ambassadeurs van Vorstelijk Baarn zich bevinden.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
* Aanbiedingen in dit Paspoort zijn geldig tot 1 maart 2015.
© 1 DRUK, MEI 2014
E
Beste bezoeker, Welkom in Vorstelijk Baarn, dat verrassend veel te bieden heeft; een zee aan ruimte, een uitgebreid winkelgebied, een keur aan horecagelegenheden en volop mogelijkheden voor rust en recreatie. Maar óók voor actie en avontuur. Niet zo verwonderlijk dus dat wij hier ruim 2,5 miljoen bezoekers per jaar ontvangen. Ik hoop dat dit Paspoort u zal inspireren om nog meer van Baarn, Lage Vuursche en Eembrugge te ontdekken. Maak kennis met ons bijzondere Oranje-verleden en andere cultuurhistorische hoogtepunten. Met de schitterende natuur die je treft in het hart. Met onze gastvrijheid en gezelligheid: dorps en toch een beetje stads. En met al het andere moois dat door dit Paspoort op uw pad komt. Veel plezier gewenst!
Jhr. M.A. Röell Burgemeester
Inhoudsopgave
Bewonderen & Beleven 06 08 12 14 16 18
4
27 28 38 42 44 47 49 51 53 55 57 58
Vorstelijk Baarn De Brink Evenementen 2014 Station Baarn & Koninklijke wachtkamer Baarnse Bos De Naald van Waterloo Kasteel Drakensteyn Baarnaars en Oranje Lage Vuursche Landgoed Pijnenburg De oorsprong van Baarn M.C. Escher Theater de Speeldoos Eempolder Fietsboot Eemlijn Cantonspark & Wintertuin Pekingtuin Wist je dat...
Kijken & Kopen 6
10 40 46
Winkelen in Baarn Hoeve Ravenstein Woonwarenhuis Nijhof
40
Doen & Ontdekken
28
17 19 21 25 33 41 48
Paleis Soestdijk Manege Zonneveld Bosbad De Vuursche Klimbos Gooi Eemland Midgetgolftuinen Lage Vuursche Kasteel Groeneveld Sportcentrum De Trits
21
25
17
55
Eten & Drinken Dromen & Slapen 22 23 26 35 37 54
Kasteel De Hooge Vuursche Allurecamping De Zeven Linden Bed & Breakfast Bungalowpark De Spar PUUR Lage Vuursche Bed & Breakfast
35
23
37
09 13 15 20 24 32 34 36 43 50 52 56
Grand Café De Kerkbrink Restaurant Joyah Eethuys-Cafe ’De Generaal’ Restaurant Vuur Theehuis ‘t Hooge Erf Café-Restaurant De Lage Vuursche Familierestaurant ‘t Jagershuis Het Vuursche Bos Restaurant Greenfield’s Restaurant & Rederij Eemlust Grand Café De Haven van Eemnes Poffertjeskraam
34
56
Bewonderen & Beleven
Bewonderen & Beleven
Vorstelijk Baarn
6
7
1874 is een belangrijk jaar voor Baarn, op dat moment een klein boerendorpje. Dan wordt de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort geopend, met een station in Baarn. De boeren kijken hun ogen uit! Vanaf dat jaar verandert Baarn in een razend tempo. Heel welgesteld Amsterdam lijkt hier in een nieuwe villa of buitenplaats de vrije tijd te willen doorbrengen. “Vanwege zijn statige bosschen, vol van de aroma’s der ruischende dennen”, zeggen de rijke kooplui en notabelen. Die ongelooflijke aantrekkingskracht heeft Baarn nog steeds. Niet zo verwonderlijk, want hoe vorstelijk is hier de keuze! ’s Morgens met je laarzen in het bos, ’s avonds gezellig naar het theater. Je kunt hier pannenkoeken eten én chic tafelen, kamperen óf slapen in een luxe hotel. Unieke wandel- en fietsroutes voeren je door bossen met eeuwenoude bomen en mooie, verstilde plekjes. Door het weidse poldergebied van de Eem. Langs kastelen en Paleis Soestdijk met haar rijke Oranje-verleden. Maar ook naar plekken vol actie en avontuur. Mountainbikers komen hier van heinde en ver. En in Lage Vuursche vind je het hoogste klimbos van Nederland! Ons bruisende centrum, waar de terrassen lonken, biedt daarnaast tal van speciaalzaken waar topkwaliteit en service hoog in het vaandel staan. De charme van een dorp, de voorzieningen van de stad en een ongekende variatie in natuur, cultuur en ontspanning; dat is wat Baarn maakt tot Vorstelijk Baarn! VORSTELIJK
BAARN
De Brink
9
Dorpsplein met historie Al sinds de Middeleeuwen vormt de Brink hét centrale punt van Baarn, een plein met veel historie. De Brink werd bijvoorbeeld in 1811 door Napoleon bezocht. We vinden hier Het Schoutenhuis, het oudste huis van de Brink. Opvallend zijn verder de Muziektent en de Wilhelminabank, in 1923 onthuld ter gelegenheid van het zilveren regeringsjubileum van koningin Wilhelmina. Het Bronzen Paard (1983) van beeldhouwer Pieter d’Hont verwijst naar de drinkbak voor paarden die hier vroeger stond. Ook tegenwoordig is hier van alles te beleven. Zo zorgen de terrassen en de gezellige markt met tientallen kraampjes voor een levendig tafereel. Een bezoek aan de Pauluskerk is meer dan de moeite waard, vanwege onder meer de koninklijke bank, het eeuwenoude doopvont en het bekende carillon. De toren dateert uit circa 1300.
1 Markt: iedere dinsdag van 8.30 tot 14.00 uur · Bezichtiging Pauluskerk: elke doordeweekse dag van 10.00 tot 16.00 uur · Bezichtiging van de toren met carillon: op afspraak via (035) 542 13 65
Eten & Drinken
Bewonderen & Beleven
8
Eten en drinken in hartje centrum
De Kerkbrink
Het is een doordeweekse dag, de klok boven de Pauluskerk aan de Brink heeft net tien uur geslagen. Terwijl in een voorzichtig ochtendzonnetje het openbare leven al even geleden op gang is gekomen en de parkeerplaats er nog wat verlaten bij ligt, krijgt de bloemenkiosk verse bloemen aangeleverd. Ondertussen zorgen medewerkers van Grand Café de Kerkbrink voor heerlijke verse koffie met gebak naar keuze. Later op de dag kan je hier ook uitstekend terecht voor een lunch, borrelhapje of diner. De Kerkbrink beschikt over een mooi, zonnig terras en is elke dag open. De prima prijs-kwaliteitverhouding is al jarenlang het uithangbord van dit gezellige grand café: veel kwaliteit voor weinig geld.
2
Grand Café De Kerkbrink · (035) 542 55 85 Brink 12, Baarn · www.dekerkbrink.nl
Een smaakvol kopje koffie of thee Tweede kopje gratis
Ovenvers gebak Bij koffie of thee: een stuk appelgebak voor € 1,-
Kijken & Kopen
Kijken & Kopen
10
11
Het beste van twee werelden
Winkelen in Baarn Baarn kent een levendig winkelgebied, met in het midden de Brink. Dat is het centrale dorpsplein dat de Laanstraat en Brinkstraat met elkaar verbindt. In deze straten heerst een aangename sfeer; de menselijke maat regeert, zou je kunnen zeggen. Dat past helemaal bij het dorpse karakter van Baarn. En dat terwijl je hier een horeca- en winkelaanbod vindt, dat je eerder zou verwachten in een kleine stad. Het beste van twee werelden dus! Naast een aantal landelijke winkelketens zijn er meer dan honderd lokale kwaliteitszaken waar de klant nog ouderwets gastvrij wordt ontvangen en vakkundig wordt geholpen. Bekend tot ver buiten Baarn zijn bijvoorbeeld het kwaliteitsassortiment van de boekhandel, de lekkernijen van de traiteurs, chocolaterieën en patisserieën en uiteraard de trendy modezaken. Nog zo’n prettige bijkomstigheid: er is voldoende parkeergelegenheid én parkeren is nog gratis ook! Koopavond: vrijdag van 19.00 tot 21.00 uur.
Flaneren over eeuwenoude wandellanen Beleef de sfeer van de Oranjes
16
Doen & Ontdekken
Bewonderen & Beleven
Baarnse Bos
17
Paleis Soestdijk e
Het Baarnse Bos is één van de weinige bewaard gebleven 18 -eeuwse parkbossen van Nederland. Het werd destijds in Franse stijl aangelegd: planmatig, royaal en overzichtelijk. Neem rustig plaats op een bankje langs de onlangs gerenoveerde Grote Kom, waar acht lange rechte zichtlanen op uitkomen. Deze werden aangelegd om het landgoed een wijds uitzicht te geven. Een van die lanen kwam vroeger uit bij landhuis De Eult (midden e 17 eeuw) dat al lang verdwenen is. In het Baarnse Bos vind je nog steeds de oorspronkelijke brede wandellanen met eeuwenoude bomen. De smalle, kronkelige voetpaden en de natuurlijke schaduwrijke gangen (de berceaus) zijn minstens zo indrukwekkend. Dit bos was ooit een deftig wandelgebied voor de Oranjes. Zie je in gedachten koningin moeder Emma al wandelen? Bij Eethuys-Café ’De Generaal’ is een wandelkaart van Staatsbosbeheer verkrijgbaar vol met wetenswaardigheden.
Altijd al willen weten hoe Paleis Soestdijk er van binnen uitziet? Hoe een koninklijk gezin hier haar thuis vond? Dat kan! Een bezoek aan Paleis Soestdijk voert naast het officiële en oudste gedeelte van het paleis, de representatieve stijlkamers, ook door enkele privé-vertrekken van de laatste bewoners; prinses Juliana en prins Bernhard. Zij woonden hier tot hun overlijden in 2004. Bij de Oranjerie in de bijzondere Engelse landschapstuin kun je terecht voor een drankje of een heerlijke lunch. Het is ook mogelijk om culturele evenementen en besloten bijeenkomsten, zoals bruiloften, conferenties en (internationale) topontmoetingen, in één van de paleiszalen te laten plaatsvinden. Via de website van Paleis Soestdijk zijn toegangstickets te reserveren en vind je meer informatie over de exposities en evenementen.
7
Paleis Soestdijk · (035) 541 28 41 Amsterdamsestraatweg 1, Baarn · www.paleissoestdijk.nl
Koninklijke wandeling Gratis tweede toegangsbewijs voor de Paleistuin t.w.v. € 5,-
6
Entree: Luitenant Generaal van Heutszlaan www.staatsbosbeheer.nl
Voor de kids Kinderen gratis toegang tot de Paleistuin t.w.v. € 2,(max. twee kinderen)
Bewonderen & Beleven
Bewonderen & Beleven
28
Baarnaars en Oranje
Paleis Soestdijk werd permanent bewoond toen Prinses Juliana, later Koningin, en Prins Bernhard er na hun huwelijk in 1937 hun intrek namen. Zij bleven er wonen tot hun dood in 2004. De band tussen Baarn en de Oranjes bestaat echter al sinds 1815, toen Koning Willem II Paleis Soestdijk – in die tijd nog een jachtslot – cadeau kreeg voor zijn heldhaftige optreden tegen de Fransen. Bijna tweehonderd jaar later werd Prinses Beatrix door de gemeente Baarn verwelkomd als ingezetene. Zij nam in januari 2014 haar intrek in Kasteel Drakensteyn. “Koningin Juliana kwam graag in het centrum van Baarn. Daar deed niemand ingewikkeld over. Dat is volgens mij wel typisch Baarns: het bijzondere en gewone gaan hier hand in hand”, aldus Jan Altenburg, directeur van Paleis Soestdijk.
29
Hoe dan ook, ontmoetingen met het koningshuis leverden altijd bijzondere verhalen op. Zo kon het gebeuren dat je geheel onverwacht iemand van het Koninklijk Huis, inclusief marechaussee in burger die een oogje in het zeil hield, in de Laanstraat tegen het lijf liep. Het verhaal gaat bijvoorbeeld dat Koningin Juliana, gekleed in mantelpak en beladen met boodschappen, bij de lokale boekhandel binnenstapte. Ze is op zoek naar een boek voor WillemAlexander die bijna jarig is. De ietwat nerveuze medewerker maakt samen met de koningin een keuze en pakt het boek in. Met haar hand al aan de deurklink stelde de medewerker haar nog zijn laatste prangende vraag: “Mevrouw, waar zal ik de rekening heen sturen?” Waarop zij antwoordde: “Ach, stuurt u hem maar naar mij.” Ook de plaatselijke banketbakkerij keek niet meer vreemd op bij koninklijk bezoek. Prins Bernard had bijvoorbeeld een bijzonder verzoek: of de banketbakker de vermaarde Panda-cake kon namaken, waarmee het werk van het Wereld Natuur Fonds werd gesteund. Het enige aanknopingspunt was een stukje cake in de vriezer van Soestdijk. De kok ging ermee aan de slag. Maar telkens als de prins een cake had gekocht, kreeg de bakker weer nieuwe instructies. Dan moest-ie wat zoeter of juist niet. Dat ging zo door tot vlak voor het overlijden van de prins.
Bewonderen & Beleven
Bewonderen & Beleven
Jaarlijks twee miljoen bezoekers
38
39
Lage Vuursche De Vuursche is een groot natuurgebied tussen Baarn, Soest, Maartensdijk en Hilversum. Midden in dit gebied ligt Lage Vuursche, een mooi historisch bosdorpje dat deel uitmaakt van de gemeente Baarn. Hier staan enkele fraaie achttiende- en negentiende-eeuwse huizen, waarvan een aantal ruimte biedt aan horeca met een gezellig terras. Lage Vuursche is een populaire bestemming voor recreanten uit de wijde omtrek. Jaarlijks ontvangt het dorp ruim twee miljoen bezoekers voor een wandeling of fietstocht door de bossen, een bezoek aan de vermaarde midgetgolfbaan, het grootste klimbos van Nederland of voor een oer-Hollandse pannenkoek in één van de gezellige restaurants. De Vuursche natuur varieert van loofbossen tot heide en van naaldbos tot drassige gronden. Omdat het gebied zo gevarieerd is, zit het vol met dieren, zoals loslopende runderen, maar ook herten, vossen, hazen en allerlei bijzondere vogels. Vergeet ook de flora niet; in de herfst is het nergens beter paddenstoelen spotten dan hier! In Lage Vuursche staat ook Kasteel Drakensteyn, waar prinses Beatrix na haar ambtsperiode weer is komen wonen. Hoewel het kasteel vrijwel geheel aan het oog wordt onttrokken, heeft het op velen een grote aantrekkingskracht.
Bewonderen & Beleven
Bewonderen & Beleven
De oorsprong van Baarn
1
2 1. Pekingtuin (oud) 2. Pekingtuin 3. Baarnsteijn 4. Gers-Au
44
45
5. Pauluskerk 6. Hotel Central 3
We gaan duizenden jaren terug in de tijd. Al vanaf 8000 tot 4500 v. Chr. heeft de mens zich in de omgeving van de Eem, de rivier waar Baarn aan ligt, opgehouden. Dat blijkt uit archeologisch onderzoek. Baarn had door kruistochten (rond 1300), die lijfeigenen tot vrije mannen maakten, veel nieuwe bewoners getrokken. Het was immers een gunstige plek voor een nederzetting. De Eem bood verbinding met de zee, de oeverlanden waren geschikt voor het vee en in de hoger gelegen gebieden was je veilig voor het zeewater. Dijken waren er natuurlijk nog niet. Bovendien leverden de bossen meer dan voldoende brand- en timmerhout. Station
Hotel Zeiler, Stationsplein
5
7. Laanstraat
6
4
7
Rond 1500 telde Baarn negenhonderd inwoners. Echte groei ontstond tussen het einde van de achttiende eeuw en circa 1830. Toen telde Baarn zo’n 1800 inwoners. Er kwamen spinscholen en fabrieken, waaronder patisserie De Ruyter aan de Brinkstraat, die met de fabricage van de vermaarde gestampte muisjes begon. Pas na de totstandkoming van de spoorverbinding met Amsterdam in 1874 volgt de ontwikkeling van een agrarisch naar een karakteristiek villadorp. Baarn kwam in trek als zomerverblijf bij rijke regenten en kooplieden die hier weelderige buitens en jachthuizen bouwden. Ook het toerisme neemt dan toe. Tijdens het interbellum kreeg de middenstand een sterke impuls en kwam ook de sociale nieuwbouw van de grond. In onze tijd wil Baarn vooral een aantrekkelijke woonplaats met moderne voorzieningen zijn, maar wel met behoud van de oude charme. Op dit moment telt Baarn ruim 24 duizend inwoners.
Wereldberoemd graficus van Baarnse bodem
46
Bewonderen & Beleven
Kijken & Kopen
Een dagje heerlijk woonshoppen
47
Nijhof
Nijhof is een begrip in Baarn en ver daarbuiten. Het unieke woonwarenhuis is het resultaat van een ondernemende familie, die een hout- en afbraakhandel in 60 jaar tijd wist uit te laten groeien tot ‘De beste Woonwinkel van Nederland’. Op ruim 18.000 m2 vind je alles om van je huis je thuis te maken. Van stoer gereedschap, ijzerwaren en bouwmaterialen tot aan de mooiste interieurstoffen, complete badkamers, keukens, actuele woonsferen en design materialen. Altijd aangevuld met professioneel product- en interieuradvies. Nijhof biedt onderdak aan onder meer Rivièra Maison, Lifestyle, Auping Plaza, Baderie, Blond Amsterdam, Pip en VTWonen. Bovendien is er een kinderspeelplaats en een La Place restaurant. Bouwcenter Nijhof maakt het assortiment, ook voor de (semi-)professional, compleet. Het woonwarenhuis is alle dagen van de week geopend.
27 Woonwarenhuis Nijhof · (035) 548 61 11
Minervaweg 3, Baarn · www.nijhofbaarn.nl
Met vlag en wimpel
Vlaggenstok en -houder, Nederlandse vlag en oranje wimpel voor € 12,95
Lekker picknicken
Grenen picknickbank ‘Oslo de Luxe’ van € 159,- voor € 99,-
M.C. Escher Het werk van Maurits Cornelis Escher (1898-1972) vind je over de hele wereld. Hij is vooral bekend om zijn houtsneden, houtgravures en lithografieën, waarin hij speelde met wiskundige principes. Zijn tekeningen verbeelden vaak onmogelijke constructies en in elkaar passende, meetkundige patronen die geleidelijk in verschillende vormen veranderen. Escher heeft bijna 30 jaar in Baarn gewoond en hier zijn bekendste werken gemaakt. Komende vanaf de A1, bij de afslag Baarn/Soest, imponeert bijvoorbeeld het kunstwerk de Escher-bol op de rotonde. In het gemeentehuis zien we twee prachtige Escherramen en een grote muurplastiek. Voor Het Baarnsch Lyceum ontwierp hij twee tegelzuilen, die ook bij de nieuwbouw zijn meeverhuisd, en bij Sociëteit De Vereeniging op het Stationsplein staat een Escher-monument. Verder kennen we hier een M.C. Escherlaan, waar de huizen aan de voorgevel een tegel met Escher-motief hebben. Escher ligt begraven op de Nieuwe Begraafplaats van Baarn.
Pekingtuin Oase van groen
56
Bewonderen & Beleven
Eten & Drinken
Nostalgie en poedersuiker
57
Poffertjeskraam
Terwijl de kinderen in de Pekingtuin spelen, komt de heerlijke geur van net gebakken poffertjes je al tegemoet. Vaders, moeders, opa’s en oma’s bestellen: “Doe maar grote porties hoor!” Ieder jaar vanaf april staat hij er weer: de nostalgische poffertjeskraam, die dateert van 1847. In hoog tempo draait de poffertjesbakker de lekkernijen om, een indrukwekkend schouwspel, om ze vervolgens rijkelijk met poedersuiker te bestrooien. Het is er altijd gezellig druk, vooral met mooi weer, in het weekend en op feestdagen. De Poffertjeskraam is geopend van dinsdag tot en met zaterdag ven 11.00 tot 20.00 uur en op zondag van 12.00 tot 20.00 uur. Je kunt zowel binnen zitten, als buiten op het terras.
35 Poffertjeskraam · 06 217 054 02
Lekker loom luieren met een boek in het gras, een picknick met vrienden, kinderen die in oude bomen klimmen, een potje jeux de boules of bijzondere vogels in de volière van dichtbij bekijken. De Pekingtuin is een oase van groen in het hart van Baarn. Oorspronkelijk hoorde dit park bij het in Chinese stijl gebouwde landhuis Peking van de Amsterdamse koopman Scherenberg, die ook het landhuis Canton bezat. De landhuizen bestaan al lang niet meer, maar het park wordt nog steeds omgeven door villa’s en koetshuizen. Anders dan de naam doet vermoeden, is de Pekingtuin dus geen tuin en kent het ook geen Chinese kenmerken meer. Afgezien dan van het Chinees-Indisch restaurant dat hier is gevestigd. De muziektent, waar soms optredens in de buitenlucht plaatsvinden, stamt uit 1948. Verder zijn er meerdere speeltoestellen voor kinderen, een fontein en een veldje voor honden.
Pekingtuin, ter hoogte van de Javalaan, Baarn
36 Pekingtuin
Koffie plus Tweede kopje gratis
Lekker grote porties Twee grote porties poffertjes met twee drankjes voor € 12,50
Ingangen aan de Javastraat, Stationsweg en Bosstraat, Baarn
Bewonderen & Beleven
Koninklijke weetjes
58
Wist je dat... …koningin Emma ervoor heeft gezorgd dat Baarn een eigen ziekenhuis kreeg? …koningin Emma op de Torenlaan een naaldvakschool voor een groot deel bekostigde, waardoor Baarnse meisjes konden leren handwerken? …koningin Wilhelmina de rode brievenbus tegenover Paleis Soestdijk groen liet schilderen, omdat ze hem lelijk vond? …koningin Juliana zelf paddenstoelen zocht en die meenam voor de kok met de opdracht ze in het avondmaal te verwerken? …koningin Juliana een trouw bezoekster van Theater de Speeldoos was? …koningin Juliana en Prins Bernhard privé op 4 mei hun krans bij het bevrijdingsmonument in het Amalia-park legden? …koningin Beatrix en Prins Claus met hun kinderen ieder jaar de intocht van Sinterklaas in Baarn meemaakten? …de prinsessen vrijwel altijd op de fiets naar hun school in Baarn gingen?
VORSTELIJK BAARN
Paspoort naar
Vorstelijk Baarn Baarn - Lage Vuursche - Eembrugge www.vorstelijkbaarn.nl
www.vorstelijkbaarn.nl