Ouderen in veilige handen voor Lize
17 maart 2013 Yvonne Heygele
Wat komt bij u op bij het begrip:
ouderenmishandeling?
Wat is ouderenmishandeling? Ouderenmishandeling is het handelen of het nalaten van handelen van al degenen die in een terugkerende persoonlijke of professionele relatie met de oudere staan, waardoor de oudere persoon lichamelijke en/of psychische en/of materiele schade lijdt en waarbij van de kant van de oudere sprake is van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid.
Verschillende vormen • Lichamelijk (slaan, vastbinden) • Psychisch (dreigen, schelden, dwingen) • Verwaarlozing • Financiële uitbuiting • Seksueel misbruik Vaak meerdere vormen tegelijk
Kenmerken • Moedwillig (opzettelijk): desinteresse, wraak of financieel gewin. • Geen opzet: onmacht, overbelasting van mantelzorger.
Het komt in iedere bevolkingsgroep voor.
Kenmerken • Omgeven door angst en schaamte • De oudere past op de ‘lieve vrede’ • Liever verkeerde aandacht dan isolement • Onzekerheid over de uitkomst van interventie
Proces • • • •
Er ontstaat een patroon Het begint klein, maar escaleert Iemand die zorgt kan pleger worden Vicieuze cirkel van controle, macht en geweld
Wie zijn de plegers? • 43% (klein)kinderen ! • 37% (ex)partner ! • 8% een ander familielid • 9% kennissen of buren • 3% door een beroepskracht Vaak in persoonlijke kring. 71% van de slachtoffers is vrouw.
Hoe vaak? Schattingen zijn moeilijk: • jaarlijks 200.000 slachtoffers. • bij geestelijk gezonde ouderen vanaf 65 jaar: 1 op de 20. • bij dementie: 1 op de 3!
Meldingen: 900 per jaar
Signaleren • Oplettendheid van omgeving is belangrijk: niet-pluis gevoel. • Niet elk signaal duidt op ouderenmishandeling • Wat is de rol van vrijwilligers?
Risicofactoren • • • • •
Sociaal isolement Familiegeschiedenis Toenemende afhankelijkheid van zorg Overbelaste mantelzorger Ingrijpende voorvallen
Bij slachtoffer, pleger of omgeving.
Beschermende factoren • • • • •
Vitaliteit Verbeteren van netwerk Ondersteunen mantelzorgers Sociaal isolement doorbreken Informatie en meer openheid: - Ik ben niet de enige - Dit mag niet!
Landelijk Actieplan • Onderdeel van VWS aanpak Geweld in afhankelijkheidsrelaties • Uitgangspunten: – Veilig voelen en veilig zijn – Vertrouwen in de zorg
• Looptijd tot en met 2014
Landelijk Actieplan 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Preventie Gerichte voorlichting Screening betaald zorgpersoneel Handreiking Vrijwilligers tegen ouderenmishandeling Melden E-learning, trainen en opleidingen Meldpunten Hulp en ondersteuning slachtoffers na een melding Ondersteuning slachtoffers bij ontspoorde mantelzorg Plegeraanpak.
Landelijk Actieplan
Slogans Een veilig thuis, daar maak je je toch sterk voor? Het is eerder ouderenmishandeling dan je denkt Het stopt niet vanzelf
Melden Meldpunt ouderenmishandeling
Onderdeel Steunpunt Huiselijk Geweld
0900 – 126 26 26 (vijf cent per minuut)
Voorlichting ouderenorganisaties
ANBO NOOM PCOB Unie KBO Ministerie van VWS
Voorlichting ouderenorganisaties Doel: • Bespreekbaar maken • Erkennen en herkennen • Bieden handelingsperspectief
Voorlichting ouderenorganisaties • Voor en door-aanpak • Iedere bond op zijn eigen manier: • Langs eigen kanalen • Met eigen invulling
NOOM-invulling • Alle lidorganisaties doen mee. • Eigen invulling van 5 stappen: – Landelijke bijeenkomst, gericht op breed draagvlak + ophalen aanwezige kennis en ervaring t.b.v. de campagne – Training eigen voorlichters – Voorlichtingsbijeenkomsten – Terugkomdag voorlichters – Communicatie via eigen website, bladen, digitale nieuwsbrieven enz.
NOOM-invulling • Opdracht van Ministerie van VWS: voorlichting + bespreekbaar maken niet meer, niet minder • Wat zien we? • Hoe vullen we ‘het gesprek’ in? • Hoe verbinden we dit aan andere thema’s en activiteiten?
Vraag Herkent u het probleem?
Kent u voorbeelden in uw eigen omgeving?
Vraag Vindt u het belangrijk om hier iets aan te doen? Wat zouden we vanuit Lize willen / kunnen doen?
Vraag Hoe maken we ouderenmishandeling bespreekbaar? • Hoe organiseer je een bijeenkomst? (naam, programma, combineren met een ander of breder thema?) • Hoe bouw je een programma op? • Wat heb je nodig? • Welke ondersteuning kan NOOM bieden? • Wat zouden op termijn vervolgstappen kunnen zijn?
