offerte Kwaliteitsverbetering CJG’s Holland Rijnland
de JeugdZaak 21 december 2011
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
1. Inleiding en uitgangssituatie In 2008 opende het eerste Centrum voor Jeugd en Gezin in Holland Rijnland. Inmiddels hebben bijna alle 15 gemeenten een CJG. Elk CJG in Holland Rijnland is een lokale uitwerking binnen de regionale kaders. De ontwikkeling van de CJG’s in Holland Rijnland is onderdeel van het project Ketenaanpak Jeugd. Dit project loopt van 2007 tot 2011 en heeft diverse regionale producten opgeleverd, zoals een regionale visie op het CJG, een regionale pedagogische visie, een gezamenlijke website en een systeem voor telefonische bereikbaarheid. Regio Holland Rijnland wil de komende jaren de CJG’s in haar regio versterken. De basis voor deze doorontwikkeling is de regionale visie. Hiermee wil Holland Rijnland voorbereid zijn op de toekomstige decentralisatie van de jeugdzorg1, waarbij de verschillende financieringsstromen verlegd worden naar de gemeenten. Het CJG zal dan nog meer dan nu dé basisvoorziening zijn voor informatie, advies en eerste hulp bij opvoeden en opgroeien, met aan de achterdeur de mogelijkheid om gespecialiseerde zorg in te schakelen. Deze transitie gaat waarschijnlijk gepaard met een nieuwe wet Zorg voor Jeugd en zal zijn beslag krijgen in de komende jaren. Regio Holland Rijnland wil de komende maanden werken aan: 1. regionale visie op het CJG: actualiseren en concretiseren 2. kwaliteitseisen CJG: formuleren van minimum kwaliteitseisen 3. taken CJG coördinatoren: omschrijving van taken gezien de kwaliteitseisen CJG 4. werkprocessen CJG: beschrijven 5. bedrijfsplan: personeel, informatievoorziening, organisatie, financiën, automatisering/administratie, huisvesting en communicatie. Regio Holland Rijnland heeft de JeugdZaak gevraagd een voorstel te doen voor een traject waarin bovenstaande zaken worden uitgewerkt, rekening houdend met parallelle trajecten, zoals het ontwikkelen van pilots in het kader van de decentralisatie van de jeugdzorg. In de volgende hoofdstukken beschrijven we de gekozen strategie, en de resultaten van bovenstaande onderdelen en de werkwijze om deze resultaten te behalen.
1
De provinciale jeugdzorg (Wet op de jeugdzorg), jeugdbescherming en jeugdreclassering, jeugd-ggz (Zorgverzekeringswet en AWBZ en een stukje pgb) en de zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugd (AWBZ en een stukje pgb) worden overgeheveld naar gemeenten.
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
2. Plan van aanpak Het concretiseren van de regionale visie in kwaliteitseisen van het CJG, het beschrijven van werkprocessen en een bedrijfsplan vraagt inzicht in de huidige praktijk van de CJG’s in Holland Rijnland. Op basis van dit inzicht kan verder gebouwd worden aan bijstelling van de visie, en het beschrijven van de kwaliteitseisen, de werkprocessen en het bedrijfsplan. Om deze opdracht succesvol uit te kunnen voeren is het noodzakelijk dat beleidsambtenaren, managers kernpartners, CJG-coördinatoren en CJG-professionals zijn betrokken. De visie en de concrete uitwerking van de visie moeten een co-creatie worden van alle betrokkenen bij het CJG, zij zijn immers degene die de uitwerking realiseren in de praktijk. Wij zullen het traject uitvoeren in drie fases. 1e fase: huidige praktijk in beeld brengen 2e fase: visie bijstellen en bijbehorende kwaliteitseisen beschrijven 3e fase: bijgestelde visie vertalen naar de praktijk Dit alles resulterend in een beschrijving van de vernieuwde visie, de kwaliteitseisen van het CJG, werkprocessen, functie- en taakomschrijving CJG- coördinatoren en de organisatie van het CJG. We zullen niet alleen de gewenste situatie beschrijven, maar ook de stappen die gezet kunnen worden om deze te realiseren. We hanteren de volgende uitganspunten: - Daar waar keuzes worden gemaakt wordt de werkgroep CJG betrokken. - De regionale visie en uitgangspunten van 1gezin, 1plan zijn leidend. - Betrokkenheid van middenmanagement en professionals is van groot belang
1e fase: huidige praktijk In de eerste fase van dit project wordt inzicht verkregen in de huidige uitwerking van de regionale visie in de praktijk. Hierbij wordt gekeken naar de regionale visie, de werkprocessen en de organisatie van het CJG. Huidige praktijk van uitwerking van de regionale visie We gaan na hoe de regionale visie in de praktijk terugkomt. Onderdelen uit de huidige regionale visie, die we willen toetsen aan de praktijk, zijn: - Een CJG is een voorziening voor vragen van alle kinderen, jongeren en ouders o Front-office in elke gemeente o Virtueel CJG - Een CJG kent een eigen profilering - Een CJG is niet alleen gefocust op zorg
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
-
-
Een CJG heeft meerwaarde door het optimaal benutten van de voordelen van samenwerking2 Een CJG is laagdrempelig voor alle doelgroepen3: bereikbaar, bekend en vertrouwd. o Welke doelgroepen worden goed bereikt door het CJG? o Welke doelgroepen worden niet goed bereikt door het CJG? o Worden jeugdigen met een beperking bereikt door het CJG? o Worden doelgroepen gedifferentieerd benaderd? Functionele eisen o Licht pedagogische hulp4
Huidige praktijk van de werkprocessen We beschrijven vier werkprocessen zoals deze nu in de huidige praktijk verlopen. De keuze voor deze vier zijn afgestemd met de opdrachtgever, dd 7 december j.l. Deze vier werkprocessen worden beschreven in termen van: Definitie Stappenplan Competenties Kwaliteitscriteria Gewenste resultaten Randvoorwaarden Het gaat om de volgende vier werkprocessen: - 1e contact met doelgroep o Informatie en advies o Signalering o Inschakelen van hulpverlening - Samenwerking met basisvoorzieningen als het huisartsen, kinderopvang etc. o Consultatie o Signalering door basisvoorzieningen - Samenwerking binnen het CJG: casusoverleg - Relatie met WMO-loket Huidige praktijk van de organisatie van het CJG We beschrijven de regionale organisatie van het CJG. Waar sterke lokale verschillen zijn, zoals b.v. bij het takenpakket van de CJG-coördinatoren, geven we dit aan. Het gaat om de volgende onderdelen: - Organisatie (structuur, verantwoordelijkheden) - Functiepakket CJG-coördinator - Personeel (functieprofielen, omvang functies en samenstelling) - Informatievoorziening o Intern (administratie/automatisering) welke verantwoording naar CJG, welke naar eigen organisatie o Extern (PR doelgroepen, basisvoorzieningen, specialistische hulp)
2
Casusoverleg is een onderdeel van de samenwerking binnen het CJG. Deze wordt besproken binnen de te beschrijven werkprocessen in het CJG. Hier gaat het om het consulteren van professionals samenwerkend binnen het CJG. 3 Doelgroepen zijn volgens de visie niet alleen jeugdigen van -9 maanden tot 23 jaar en hun ouders, maar ook buren, opa’s en oma’s etc. s Een specifieke doelgroep zijn jeugdigen met een beperking. 4 Overige functionele eisen omvatten de te omschrijven werkprocessen.
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
-
Huisvesting Financiën Klantentoetsing: in hoeverre wordt er inzicht verkregen in de bekendheid en tevredenheid bij gebruikers van het CJG.
Werkwijze We brengen de huidige praktijk in kaart met behulp van de volgende methodes: - Deskresearch van reeds bestaande documenten - Online vragenlijst onder CJG-medewerkers bij alle gemeenten (maximaal 250 medewerkers). Voor de verwerking van kwantitatieve data maakt het geen verschil hoeveel vragenlijsten er worden afgenomen. Het invullen van de vragenlijst kost 15 tot 30 minuten per medewerker. Het vraagt van de CJG’s dus een investering wat betreft tijd. Door de vragenlijst bij alle CJG’s af te nemen krijgen we inzicht in de verschillen tussen de gemeenten. In overleg met de werkgroep CJG kan ervoor gekozen worden om de vragenlijst bij alle of een beperkt aantal CJG-medewerkers af te nemen. - Interviews met de 15 CJG-coördinatoren en 13 managers van de kernpartners. Resultaat Rapportage: Stand van Zaken CJG’s Holland Rijnland, begin 2012, waarin bovengenoemde zaken zijn besproken, met een analyse van de verschillen tussen de gemeenten.
2e fase: visie en kwaliteitseisen De huidige regionale visie is in 2008 vastgesteld. In de tweede fase van dit traject evalueren we de huidige visie en stellen we deze bij. Tevens vertalen we de visie naar een set van kwaliteitseisen, die gezien de bijgestelde visie, voor de CJG’s in Holland Rijnland zouden moeten gelden. Het bijstellen van de visie en het formuleren van de kwaliteitseisen gebeurt in twee werksessies met de werkgroep CJG. Werkwijze Twee werksessies met de werkgroep CJG waarin we ingaan op vragen als: - Wat deugt er wel en niet aan de huidige visie? - Wat ontbreekt er in de huidige visie en verdient aanvulling? - Wat dienen doelgroepen te vinden in het CJG? Wat is de kern van de dienstverlening van het CJG? - Wat zijn de kernboodschappen van het CJG voor het publiek, voor de collegaprofessionals/verwijzers/netwerkpartners, voor het bestuur? - Wat is het imago van het CJG? - Hoe ziet de dienstverlening in het CJG eruit? - Wat houdt werken in het CJG in voor professionals? - Welke minimumeisen zou elk CJG moeten waarmaken? - Welke randvoorwaarden zijn hiervoor nodig? - Welke resultaten mogen verwacht worden? Het resultaat is een nieuwe visie van het CJG Holland Rijnland. Op basis van deze nieuwe visie formuleren we met de werkgroep CJG de kwaliteitseisen.
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
We sluiten deze fase af met een gezamenlijke bijeenkomst voor de CJG-werkgroep en CJGcoördinatoren . Doel van deze bijeenkomst is het eigen maken van de vernieuwde visie en bijbehorende kwaliteitseisen. Deze bijeenkomst dient tevens als aftrapbijeenkomst voor de derde fase: de verdere concretisering van de visie. Resultaat Een bijgestelde visie en minimum kwaliteitseisen van het CJG.
3e fase: Concretiseren van de visie In deze fase geven we de nieuwe visie handen en voeten in de praktijk. We beschrijven vier werkprocessen, we stellen een functie- en taakomschrijving voor de CJG-coördinatoren op en beschrijven een aantal organisatorische5 kanten van het CJG. Tevens zullen we voorstellen doen voor verandermanagement: hoe brengen we de huidige praktijk naar de gewenste praktijk. De volgende werkprocessen zijn in overleg met de opdrachtgever vastgesteld om te beschrijven: - 1e contact met doelgroep o Informatie en advies o Signalering o Inschakelen van hulpverlening - Samenwerking met basisvoorzieningen als het huisartsen, kinderopvang etc. o Consultatie o Signalering door basisvoorzieningen - Samenwerking binnen het CJG: casusoverleg - Relatie met WMO-loket De werkprocessen worden wederom beschreven in termen van: definitie, stappenplan, competenties, kwaliteitscriteria, gewenste resultaten en randvoorwaarden. De concretisering van de visie dient in elke individuele gemeente geïmplementeerd te worden. Binnen deze fase wordt per gemeente gekeken naar de concretisering van de visie. Werkwijze Binnen deze fase vinden zowel focusgroepen als interviews plaats. Focusgroepen: Om de uitwerking concreet aan te laten sluiten bij de praktijk worden focusgroepen per gemeente georganiseerd Deze lokale focusgroepen vertalen de beschreven werkprocessen verder in hun eigen lokale praktijk. In elke focusgroep nemen de beleidsmedewerker, coördinator, 1 of 2 managers van ketenpartners en 1 of 2 medewerkers deel. De focusgroep wordt voorgezeten door een moderator.
5
Organisatie (structuur, verantwoordelijkheden), functiepakket CJG-coördinator personeel, informatievoorziening intern en extern, huisvesting, financiën, klantentoetsing.
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
Interviews: In interviews met managers, coördinatoren en beleidsambtenaren worden de gewenste uitwerking van de rol van de CJG-coördinator, de organisatiestructuur, personeel en financiering besproken. Eindresultaat Het eindresultaat van de drie fases is een handboek CJG Holland Rijnland en omvat de regionale visie 2012 met een uitwerking in kwaliteitseisen, werkprocessen, taak- en functieomschrijving CJG-coördinator, organisatiestructuur, personeel en financiering. We zullen niet alleen de gewenste situatie beschrijven, maar ook de stappen die gezet kunnen worden om deze te realiseren. Het streven is de beschrijvingen kort en kernachtig te formuleren. Het is aan de opdrachtgever om het Handboek CJG’s Holland Rijnland te laten vormgeven op een aansprekende en toegankelijk manier. Wij leveren het handboek op met de volgende indeling: - Hernieuwde regionale visie o Doelstellingen o Profilering van het CJG o Functionele eisen (front-office, back-office, virtueel CJG) o Overige aandachtspunten - Pedagogische visie - Kwaliteitseisen CJG - Takenpakket CJG-coördinator - Producten en diensten o Werkprocessen 1e contact met doelgroep Informatie en advies Signalering Inschakelen van hulpverlening Samenwerking met basisvoorzieningen als het huisartsen, kinderopvang etc. Consultatie door basisvoorzieningen Signalering door basisvoorzieningen Samenwerking binnen het CJG: casusoverleg Relatie met WMO-loket - Organisatie (verantwoordelijkheden lijn/staforganisatie en de CJG-projecten) - Personeel (functieprofielen, omvang functies en samenstelling) - Informatievoorziening o Intern (administratie/automatisering) welke verantwoording naar CJG, welke naar eigen organisatie o Extern (PR doelgroepen, basisvoorzieningen, specialistische hulp) - Huisvesting - Financiën
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
3. Opdrachtkader en besluitvorming Opdrachtkader Opdrachtgever is A.M.W. Hogervorst, manager Sociale Agenda en Regionaal Bureau Leerplicht van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland, tevens voorzitter van de projectgroep Ketenaanpak Jeugd. Contactpersoon is Peter Jehee, senior beleidsmedewerker bij de gemeente Katwijk en trekker van het project Doorontwikkeling CJG’s binnen het project Ketenaanpak Jeugd. Het traject van deze opdracht dient in het eerste kwartaal van 2012 producten op te leveren. Onderstaand schema beschrijft de positie van het huidige project. In het eerste kwartaal in 2012 biedt dit project input aan de verbetering van de kwaliteit van CJG’s. Een volgende stap is het transitieproof maken van de CJG’s. 2011 Huidige situatie
2012: Verbetering kwaliteit CJG’s binnen vastgestelde kaders
- concretiseren visie - minimale kwaliteitseisen - minimale taken - werkprocessen - bedrijfsplan
2014/2015: CJG’s zijn ‘transitieproof’
- nieuwe visie op CJG afgeleid van visie op transitie - Pilots etc, etc.
Figuur uit offerteverzoek Opdracht Kwaliteitsverbetering CJG’s In Holland Rijnland 2012
Besluitvorming De producten komen tot stand in samenwerking met de begeleidingsgroep 6. Producten dienen tussentijds gepresenteerd te worden aan de begeleidingsgroep, zodat op basis van hun feedback deze verbeterd en afgerond kunnen worden. In afstemming met hen worden ze gepresenteerd en besproken in de werkgroep CJG, vastgesteld in de projectgroep Ketenaanpak Jeugd en, na advies van het AO Jeugd, vastgesteld in het portefeuillehouderoverleg Sociale Agenda. Dit laatste alleen indien blijkt uit de resultaten dat bestuurlijke vaststelling gewenst is.
6
Bestaande uit Peter Jehee, Marjon Goedhart en Bronja Nijk
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
4. Inzet en doorlooptijd resultaat 1e fase: huidige praktijk
2e fase: visie en kwaliteitseisen visie
Werkzaamheden Deskresearch Vragenlijst opstellen, in overleg met 2 managers en 2 CJGcoördinatoren Afnemen vragenlijst en analyse Opstellen vragenlijsten voor interviews met CJGcoördinatoren en managers kernpartners 10 interviews met CJG-coördinatoren 5 interviews met managers kernpartners Analyse uitkomsten interviews Opstellen rapport Bespreking rapport CJG-werkgroep Feedback verwerken in rapport Voorbereiding werksessies
Werksessies Beschrijven visie en kwaliteitseisen Bijeenkomst CJG-werkgroep en CJG-coördinatoren voorbereiden en uitvoeren 3e fase: concretiseren visie Deskresearch: verzamelen best practices Focusgroep per gemeente 4 (groeps)interviews met managers, CJG-coördinatoren en beleidsadviseurs Verwerken focusgroepen en interviews in eindrapportage Bespreking concept eindrapport in CJG-werkgroep Verwerken feedback en opleveren eindrapportage
periode Januari Januari Januari Januari Januari Januari januari Januari Februari Februari Februari Februari/Maart Maart Maart Maart/april Maart Maart Maart/april April April
TOTAAL UREN
Voor akkoord Datum:
Datum:
Namens opdrachtgever
Namens opdrachtnemer
……………………………………………………………………
……………………………………………………………….
Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland
de JeugdZaak BV
A. M. W. Hogervorst Manager Sociale Agenda en Regionaal Bureau Leerplicht, voorzitter projectgroep Ketenaanpak Jeugd
Marian van Leeuwen Directeur
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl
BIJLAGE Even voorstellen De JeugdZaak is een BV met een collectief van zelfstandig adviseurs. De verschillende onderdelen van dit traject, gericht op kwaliteitsverbetering van de CJG’s in Holland Rijnland, vragen expertise op het gebied van de zorg voor jeugd en gezin, organisatiekunde, onderzoek en informatieverzameling. Om in voldoende mate in deze expertise te voorzien zullen de volgende personen van de JeugdZaak aan dit traject meewerken:
Marian van Leeuwen: Marian is pedagoog en deskundig op het gebied van de Centra voor Jeugd en Gezin en de decentralisatie van de jeugdzorg. Voor dit traject is ze projectleider en contactpersoon voor de opdrachtgever. Tijdens haar werk in de jeugdzorg studeerde ze pedagogiek met een bestuurskundige invalshoek. Later werkte ze in de preventieve zorg voor jeugd, o.a. bij een GGD en volgde de module Strategisch opereren in de openbare gezondheidszorg van de Master of Public Health. Ze is als adviseur o.a. bij diverse gemeenten betrokken bij CJG ontwikkeling en de op handen zijnde transitie van de jeugdzorg.
Bert Prinsen:
Bert Prinsen was tot 30 september 2011 werkzaam als expert Jeugdzorg & Opvoedhulp bij het Nederlands Jeugdinstituut te Utrecht. Op 1 oktober 2011 begon hij als zelfstandig adviseur voor opvoedingsondersteuning, CJG-vorming en jeugdbeleid bij de Opvoedzaak. Hij kan bogen op nationaal en internationaal erkende expertise op het terrein van opvoedingsondersteuning en ‘family centres’ zowel wat betreft de professionele uitvoering en regievoering als wat betreft jeugdbeleid. De OpvoedZaak en de JeugdZaak hebben een nauwe samenwerkingrelatie.
Zefanja Brouwer:
Zefanja studeerde in 2010 cum laude af voor de Master Opvoedingsondersteuning aan de UvA. Voor haar scriptie deed ze onderzoek naar feedbackverzameling binnen verschillende CJG's. Op dit moment werkt ze als zelfstandige en houdt ze zich bezig met opdrachten omtrent het CJG, jeugdzorg en opvoedondersteuning.
Rijksstraatweg 81 | 1396 JG Baambrugge | M 06-13444215 | BTW 850861202B01 | KvK 53384237 | E
[email protected] | www.dejeugdzaak.nl