Teaching Hotel Château Bethlehem Maastricht
HOTELS & RESTAURANTS
Teaching Hotel Château Bethlehem Maastricht
HOTELS & RESTAURANTS
Nieuwe ideeën in een oud kasteel 12
TEKST Rutger van Oldenbeek FOTOGRAFIE Academie Beeldende Kunsten Maastricht - studenten derde jaar
Ontwerp Studio Makkink & Bey, Merkx + Girod, Richard Hutten, Studio
Château Bethlehem, op de campus van de Hoge Hotelschool Maastricht (HHM), is
Job, Studio Eek en Ruijgrok, D/Dock, Bart Vos, Leon de Lange, Fleur Muris en Marcel van Neer, Gerben van der Molen, Luc Coengracht en Bart Hagevoort
na een ingrijpende verbouwing getrans-
Art director Henk Vos
formeerd tot een ‘Teaching Hotel’ waar
Technisch Adviseur Bart Kockelkoren
studenten hun eerste praktijkervaring in de hotelwereld op kunnen doen. Voor het
Meubilair Satelliet, Breda; FacilityLinQ, Muiden (kamers D/Dock) Vloerbedekking Desso, Waalwijk Wandbekleding Vescom, Deurne
ontwerp selecteerde art director Henk Vos
Verlichting onder meer Philips, Vos Interieurs Maupertuus,
verschillende bekende en jonge ontwerpers,
Greaselighting, QC Factory
inspirerende leeromgeving creëerden.
De studenten aan de Hotel Management School Maastricht lopen als onderdeel van hun opleiding praktijkonderwijs (1e en 2e jaar) twee keer stage in een hotel of hospitality omgeving; tot voor kort gebeurde dat steeds extern. Toen Château Bethlehem leeg kwam te staan, ontstond het idee om voor het praktijk onderwijs een hotel te creëren, zodat ook op de campus zelf het ‘leren op de werkplek’ kan plaatsvinden en er een optimale afstemming tussen theorie en praktijk is. Met de nieuwe hotelomgeving kan de HHM de nieuwste ontwikkelingen en trends in hospitality in het opleidingsprogramma integreren, en maken de studenten al voordat hun carrière begint kennis met ontwerpgericht en conceptueel denken. Doel is overigens niet alleen het inspireren en stimuleren van de studenten, maar ook van de docenten. Château Bethlehem wordt voor het eerst genoemd in de 13e eeuw als Kasteel Limale. In de loop der eeuwen is het kasteel herhaaldelijk verbouwd en uitgebreid. In de 17e eeuw werden drie vleugels aangebouwd rond de binnenplaats, die nu het centrale deel van het kasteel vormt. In de 19e eeuw werd het gebouw – dat inmiddels de status van hoeve had - uitgebreid met een residentie en later met een toren, een kopie
Sanitair Hansgrohe, Villeroy & Boch Sanitair Tegels Mosa, Maastricht Deuren Bod’or, Uden
HOTELS & RESTAURANTS
die samen een unieke, innovatieve en
Teaching Hotel Château Bethlehem Maastricht
Opdrachtgever Hoge Hotelschool Maastricht; coördinatie Vera Dühring
FOTO LINKS Kamer 9, Bathroom (Richard Hutten). De gast bevindt zich in een badkamer van blauwe tegels. Op het plafond een foto van een zwemmende olifant van onderaf gezien FOTO RECHTS BOVEN Exterieur Château Bethlehem FOTO RECHTS ONDER De receptie, ontworpen door Bart Vos
JUNI - JULI 2010 | # 3 | JAARGANG 21
13
Teaching Hotel Château Bethlehem Maastricht
FOTO BOVEN De badkamer van kamer 2, Jurgen Bey’s Fremdkörper. De verschillende grillige muurtjes met tegels in verschillende kleuren contrasteren sterk met het slaapgedeelte, dat een met zacht wandtapijt beklede wanden heeft
HOTELS & RESTAURANTS
FOT ONDER LINKS Kamer 4, de crayon room van Jurgen Bey. De hotelstaf kan met krijt berichten op de muren achterlaten als welkomstcadeau. De wanden, plafonds en meubelen zijn geschilderd met schoolbordverf en er liggen krijtjes waarmee de gasten de voorgeschilderde tekeningen kunnen aanvullen FOTO ONDER RECHTS Kamer 17, de Familiy Room door PietHein Eek. Eek wil in een hotel niet dat zijn kinderen in zijn bed slapen en omgekeerd, maar wel met ze samen zijn. Voor gelijkgestemden ontwierp hij een kamer met bedstee
van die van het nabijgelegen kasteel Jeruzalem. Aan dit kasteel dankt Château Bethlehem ook zijn naam. In 1953 kocht de Hotelschool het kasteel, dat eerst diende als woon- en onderwijsgebouw voor studenten en later als kantoor. Toen in 2008 een nieuw kantoorgebouw op de campus werd opgeleverd, was de weg vrij voor de transformatie van het kasteel tot Teaching Hotel.
Think tank Henk Vos - die het net opgeleverde Kruisherenhotel in Maastricht had ontworpen - werd ook gevraagd voor het Teaching Hotel.Vos wilde echter niet nog een hotel ontwer-
14
pen, maar kwam met het idee om een groep toonaangevende en jonge designers te vragen – een idee dat goed aansloot op het karakter van de Hotelschool: de weliswaar Nederlandse school bereidt de studenten voor op een managementfunctie in de internationale hotelwereld, en ook Dutch Design is internationaal een begrip. In samenspraak met Vos werd een groep ontwerpers geselecteerd, die vrijwel allen ook aan het definitieve ontwerp bijdroegen. Behalve door gevestigde namen als Studio Makkink & Bey, Merkx + Girod, Richard Hutten, Studio Job, Studio Eek en Ruijgrok, D/Dock en Bart Vos zijn er ruimtes ingericht door de jonge ontwerpers Leon de Lange, Fleur Muris en Marcel van Neer, en door Gerben van der
De designers kregen een beknopte briefing die veel vrijheid bood: er moest rekening worden gehouden met het feit dat hun ontwerp een historisch gebouw betrof waarvan de monumentale elementen moesten worden gerespecteerd, en dat het hotel als leeromgeving een inspiratiebron voor de studenten moest worden. De ontwerpers interpreteerden dit elk op hun eigen manier en de diversiteit in het interieur van Teaching Hotel Château Bethlehem is dan ook groot. Iedere kamer heeft een eigen verhaal; gemeenschappelijk kenmerk is dat vrijwel elke kamer anders is dan wat je in bestaande hotels tegenkomt. Zo is het eerste dat je ziet in de kamers van Studio Job een wc-pot en is de badkamer in een van de kamers van
HOTELS & RESTAURANTS
Broedplaats
Teaching Hotel Château Bethlehem Maastricht
Molen, Luc Coengracht en Bart Hagevoort. De diversiteit aan ontwerpers is echter niet het enige bijzondere aspect aan het Teaching Hotel: er is ook een groot aantal bedrijven uit de top van de relevante industrie als sponsor bij het project betrokken, onder wie Desso, Hansgrohe, Heineken, Mosa, Philips, Satelliet,Vescom en Villeroy & Boch. De koffie is van Lavazza en het bestek en de pannen komen van Kempen & Begeer. De sponsoren leverden een belangrijke bijdrage aan het project en blijven ook na de oplevering van Château Bethlehem bij het project betrokken: samen met de ontwerpers, docenten en studenten vormen ze een ‘innovation circle’ of ‘think tank’ die een keer per jaar samen komt om tot onderlinge inspiratie en nieuwe ideeën voor de hotelwereld te komen. Daarnaast zijn ook de Design Academy en de Academie voor Beeldende Kunsten Maastricht (ABK) als partner bij Château Bethlehem betrokken; zo maakten studenten van de ABK de foto’s van het hotel die bij dit artikel zijn gebruikt.Verantwoordelijk voor de verbouwing was de Hogeschool Zuyd, waarvan ook de HHM deel uitmaakt; bij het ter perse gaan van dit nummer waren echter helaas nog niet van alle ruimtes foto’s voorhanden. FOTO’S BOVEN Kamer 3, Jurgen Bey, Bedspread Frontier. De sprei op het bed en de terugslag van het laken zijn doorgetrokken in de vloer en wanden, een soort parodie op de vaak rigide gerangschikte hotelkamers. De badkamer is net zo groot als de slaapkamer en heeft twee baden waarin de gasten gezellig samen kunnen tv-kijken, of baden FOTO ONDER LINKS Kamer 21, Craft van D/Dock, een hotelkamer waar je je creativiteit tot uiting kunt laten komen. De badkamer kan worden gebruikt als werkplaats, de slaapkamer biedt onderdak aan een kunstverzameling die steeds kan worden uitgebreid FOTO’S ONDER RECHTS Restaurant L’Étoile, ontworpen door Leon de Lange
JUNI - JULI 2010 | # 3 | JAARGANG 21
15
Teaching Hotel Château Bethlehem Maastricht HOTELS & RESTAURANTS
TEKENING LINKS BOVEN Plattegrond begane grond FOTO RECHTS BOVEN Bar Le Coin FOTO ONDER Kamer 20, Eenvoud en Gastvrijheid door Fleur Muris & Marcel van Neer. De oude, originele houten kap vormt de omkadering van het interieur en de elementen staan verspreid in de ruimte opgesteld. Om de meubelen heen ontvouwt zich een veelheid aan plekken en functies
D/Dock (‘Feeding the mind’) ingericht als bibliotheek. Ook het materiaalgebruik is zeer divers en vaak onverwacht: een van de kamers van Richard Hutten is bijvoorbeeld ingericht als badkamer en geheel bekleed met blauwe tegels. In het Teaching Hotel zijn overigens niet minder dan 80 verschillende soorten Mosa-tegels toegepast. Ook zijn er veel speciaal voor het projecten ontworpen materialen, zoals vloerbedekking van Desso en wandbekleding van Vescom. Er zijn in totaal 26 kamers, waarvan er steeds 3 tot 4 door dezelfde ontwerper zijn ingericht.Verder is er een restaurant (het tweede op de campus), een bar, een aantal vergaderruimtes (ontworpen door Luc Coenegracht, docent Bouw & Inrichting
aan de HHM) en uiteraard een receptie. De laatste werd ontworpen door Bart Vos, die ook tekende voor de trappenhuizen en het ganggebied. Daarbij schakelde hij acht studenten van de ABK in, die kunstwerken voor de muren maakten.Vos’ eis daarbij was dat de werken in zijn ontwerp moesten passen, en een relatie met het kasteel hebben. Ook de brochure en het logo van het Teaching Hotel zijn trouwens door ABK-studenten ontwikkeld.Vera Dühring, dean relations & commercial affairs aan de Hotelschool Maastricht en verantwoordelijk voor de coördinatie van het project: “Zo kijken we bij elk onderdeel of het met studenten kan worden uitgevoerd. Maar ook het contact met de zakenwereld en de ontwerpers is belangrijk om tot innovatie te komen. Het hotel is ook een broedplaats, een idee dat steeds verder wordt uitgebreid.”
Serveertechnieken Behalve van bekende ontwerpers zijn er ook ruimtes ingericht door (nog) minder bekende talenten. De ontwerper van het nieuwe restaurant L’Étoile, Leon de Lange, werd gekozen door middel van een competitie aan de Design Academy Eindhoven. Zijn concept ‘A Classroom’ vormt het fundament van een experimentele omgeving, waar studenten van de HHM en Design Academy gaan in de toekomst samenwerken rond seizoenthema’s. Het restaurant is ingericht als lesruimte, met een schoolse opstelling van de meubelen die de student helpt bij het leren van protocollen, serveertechnieken en etiquette. Voormalig student aan de HHM en badkamer award winnaar Gerben van der Molen (van bureau Stars Design) ontwierp twee suites: de ‘In the park’ suite refereert aan het prachtige park rond Château Bethlehem, dat ‘naar binnen’ wordt gehaald, bijvoorbeeld door het behang en de vloerbedekking met bla-
16
Op de website van de HHM geven alle designers een toelichting op hun ontwerpen en is uitgebreide informatie over de totstandkoming van Château Bethlehem te vinden: www.hotelschoolmaastricht.nl.
Daar kunnen ook kamers worden gereserveerd.
HOTELS & RESTAURANTS
Teaching Hotel Château Bethlehem Maastricht
deren, kikkers en salamanders. De ‘Cut the crap’ suite is simpel en zonder luxe. Maar achter een gesloten schuifdeur lonkt een compleet ingerichte wellnessruimte, te zien door een gaatje in de deur en afzonderlijk bij te huren. In beide suites staan Cubi’s, een kubus die is voorzien van onder meer een bed, een badkamer, een TV en een kluis. De Cubi is ontwikkeld door de bekende Maastrichtse hotelier Paul Rinkens en ook te vinden in de Qbic Hotels. De onlangs aan de Maastrichtse Academie voor Architectuur afgestudeerde architecten Fleur Muris en Marcel van Neer ontwierpen twee kamers waarin de gasten voor het verblijf uitleg nodig hebben van de aankomende hoteliers, en die zo interactie en gastvrijheid ‘uitlokken’. Heineken-ontwerper Bart Hagevoort ten slotte tekende voor bar Le Coin (ingericht door Satelliet). Hierin staan de studenten die achter de bar werken centraal doordat ze op een podium staan en het publiek op lagere barkrukken zit. Lichtontwerper Etienne Bindels ontwierp een lichtplan dat op elk moment van de dag voor de juiste sfeer zorgt. Teaching Hotel Château Bethlehem is inmiddels enkele weken geopend en heeft de eerste gasten ontvangen. In sommige gevallen zullen de vaak ‘onorthodoxe’ kamers even wennen zijn, zoals die van Richard Hutten vol blauwe tegels, of de geheel in één kleur (grijs) uitgevoerde One Colour kamer van Piet-Hein Eek.Vera Dühring tot slot: “De Amerikaanse stadssociologe Jane Jacobs zei eens over creatieve steden ‘Old ideas can sometimes use new buildings; new ideas must use old buildings’. Dat is ook een fantastische omschrijving voor het Teaching Hotel, waar in in een oud kasteel nieuwe ideeën en een nieuwe leeromgeving ontstaan. Een mooiere opdracht dan dit kon ik niet krijgen.” FOTO BOVEN De badkamer-bibliotheek van kamer 23 (D/Dock – Mind) FOTO ONDER Schets van kamer 24 (D/Dock – Heart), voorzien van een keuken waar met een klein gezelschap kan worden gekookt of kan worden toegekeken wanneer een student een maaltijd bereidt.
JUNI - JULI 2010 | # 3 | JAARGANG 21
17