WELKE TAAL MOET IK OP HET GEMEENTEHUIS SPREKEN?
MOET IK NEDERLANDS SPREKEN OP HET WERK?
IN WELKE TAAL KRIJG IK ANTWOORD?
WAT ZIJN MIJN VOORDELEN ALS IK NEDERLANDS LEER?
WAAR KAN IK NEDERLANDS LEREN?
Nederlands
in vraag en antwoord
H
eb je al gemerkt dat je Vlaamse medeburgers waarderen dat je ze in het Nederlands aanspreekt? De Nederlandse taal is een belangrijk deel van onze identiteit. Toch zijn vele Vlamingen ook bereid om mensen in een andere taal verder te helpen.
Wat wordt er van jou verwacht en wat mag jij van je gesprekspartners verwachten? In dit boekje krijg je antwoorden op concrete vragen over het taalgebruik… in je woonplaats… op het werk… bij de overheid… aan het ACV-loket... bij de VDAB… Krijg je zin om Nederlands te leren of om je Nederlands te verbeteren, dan lees je hier ook
Nederlands in vraag en antwoord
waar dat kan. Veel leesplezier!
1 Taal en wet WELKE
TALEN WORDEN IN
IK SPREEK NEDERLANDS
BELGIË
OFFICIEEL GESPROKEN?
JE PARLE FRANÇAIS
ICH SPRECHE DEUTSCH
Nederlands in vraag en antwoord
3
2 Taal en overheid
Hoe is het taalgebruik wettelijk geregeld?
BELGIË
IS OPGEDEELD IN VIER TAALGEBIEDEN
Moeten mensen die voor een Vlaamse overheid werken Nederlands met je spreken?
• Het Nederlandse taalgebied (Vlaanderen) waar Nederlands de officiële taal is.
JA
• Het Franse taalgebied (Wallonië) waar Frans de officiële taal is. • Het Duitse taalgebied waar Duits de officiële taal is. • Het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad waar Nederlands en Frans de twee officiële talen zijn.
Welke taal spreekt men in Halle-Vilvoorde en Tervuren?
NEDERLANDS De 35 gemeenten van het arrondissement Halle-Vilvoorde en Tervuren behoren tot het Nederlandstalige gebied (Vlaanderen). De officiële taal is hier het Nederlands.
LINKEBEEK
WEZEMBEEK-OPPEM
WEMMEL
KRAAINEM
DROGENBOS
Mag jij een Vlaamse overheid in een andere taal dan het Nederlands aanspreken?
JA,
MAAR…
Alleen de overheden en openbare diensten in Vlaanderen zijn verplicht het Nederlands te gebruiken. Je bent zelf vrij om een taal te kiezen, maar de overheid is niet verplicht om die taal te begrijpen. Het personeel mag in de meeste gevallen alleen maar in het Nederlands antwoorden. Ook officiële documenten moeten in het Nederlands, bijvoorbeeld wanneer je een aanvraag of een dossier indient.
KEN JE DE 7 FACILITEITENGEMEENTEN? SINT-GENESIUS-RODE
Volgens de taalwetgeving moet de streektaal als officiële taal worden gebruikt. In Vlaanderen is die officiële taal het Nederlands. Dit geldt voor het openbaar gezag en het bestuur (bv. politie, medewerkers op het gemeentehuis), gerechtszaken en het onderwijs. Dezelfde verplichting geldt ook voor medewerkers van sociale huisvestingsmaatschappijen, de VDAB, de busmaatschappij De Lijn, de Werkwinkel, De Post, Belgacom, … Ook privébedrijven die in opdracht van de overheid werken moeten de taalwetten respecteren; dit geldt bijvoorbeeld voor een aannemer die wegenwerken uitvoert voor de gemeente.
BEVER
3 Taal en Privé Ben je thuis en in je privéleven verplicht een bepaalde taal te gebruiken?
NEE
Welke taal spreekt men in de faciliteitengemeenten?
NEDERLANDS,
MAAR OP VRAAG KUN JE MET DE OVERHEID OOK IN HET
FRANS
COMMUNICEREN
De faciliteitengemeenten rond Brussel liggen allemaal in het Nederlandse taalgebied. Ze onderscheiden zich van de andere gemeenten omdat er een aantal wettelijke taalafspraken zijn gemaakt. De officiële taal is hier het Nederlands maar toch kun je hier mondeling en schriftelijk met de overheid in het Frans communiceren. Je moet daar wel expliciet om vragen.
4
Nederlands in vraag en antwoord
Privé, met vrienden, familie of collega's op het werk, mag je de taal spreken die je wenst. Dit noemt men de taalvrijheid van het individu. Ook de taal die mensen gebruiken in het culturele, economische en commerciële leven is vrij. In een winkel mag je om het even welke taal gebruiken, maar de winkelier is even vrij als jij om de taal te spreken die hij wenst.
Nederlands in vraag en antwoord
5
4 Taal en werk
5 Taal en VDAB
Welke taal hanteert een bedrijf in Vlaanderen?
Elke werkzoekende moet verplicht ingeschreven zijn bij de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding). De VDAB is een Vlaamse overheidsdienst en is dus gebonden aan de taalwetten.
NEDERLANDS In het bedrijfsleven geldt in principe de vrijheid van taalgebruik. Werknemers en ondernemingen mogen de taal gebruiken die ze willen. Maar ondernemingen in Vlaanderen zijn verplicht het Nederlands te gebruiken voor alle schriftelijke en mondelinge communicatie met hun werknemers. Ook alle officiële documenten (zoals arbeidsovereenkomsten, loonfiches, arbeidsreglement) moeten in het Nederlands worden opgesteld. De ondernemingen mogen deze documenten wel vertalen in een andere taal.
Is een medewerker van de VDAB verplicht om Nederlands met je te spreken?
Welke taal gebruikt een bedrijf in een faciliteitengemeente?
Ook de “Werkwinkels” vallen onder de taalwetten en gebruiken dus enkel het Nederlands, net als de meeste organisaties die instaan voor vorming en opleiding van werkzoekenden.
NEDERLANDS
OF
FRANS
Voor de bedrijven in faciliteitengemeenten gelden grotendeels dezelfde regels voor alle schriftelijke documenten en schriftelijke contacten. Voor de mondelinge communicatie met de werknemers gelden er in de faciliteitengemeenten geen regels en is men dus vrij.
JA Bij de VDAB is het Nederlands de officiële taal met de werkzoekenden. Dit geldt voor de schriftelijke en de mondelinge contacten.
Mag de VDAB eisen dat je Nederlands leert?
JA
Welke taal spreek je zelf met je collega's op het werk?
DE
WIST JE DAT
TAAL DIE JE WILT
Mondelinge of schriftelijke communicatie tussen werknemers onderling is niet onderworpen aan de taalwetten. Ook de contacten tussen een privébedrijf en zijn klanten zijn niet geregeld. Hier geldt dus de vrije keuze van taal.
ER
IN HET JAAR
Vind je gemakkelijker werk als je Nederlands leert of kent?
ER
IN
85 %
2010
WELGETELD
9.529
VAN ALLE VACATURES IN
ANDERSTALIGEN
HALLE-VILVOORDE
NEDERLANDSE
KENNIS VAN HET
LESSEN VOLGDEN IN
NEDERLANDS
HALLE-VILVOORDE?
GEVRAAGD WORDT?
JA De meeste bedrijven in Vlaanderen verlangen van hun werknemers dat ze voldoende Nederlands begrijpen en spreken. • Om te kunnen communiceren met Nederlandstalige collega's en klanten
Kennis van het Nederlands maakt het gemakkelijker voor je om een job te vinden. Daarom vindt de VDAB dat Nederlands leren ook een plicht is voor wie langdurig werkzoekend is. Als werkzoekende ben je immers verplicht om inspanningen te doen om aan werk te geraken. Je moet actief solliciteren en je kunt verplicht worden om je bij te scholen en opleidingen te volgen. Ook het volgen van taalopleidingen hoort volgens de VDAB bij deze plichten.
• Om de richtlijnen van de werkgever te kunnen begrijpen • Om de veiligheidsvoorschriften te kunnen begrijpen Wie geen of onvoldoende Nederlands kent heeft het daardoor veel moeilijker om werk te vinden in Vlaanderen.
6
Nederlands in vraag en antwoord
Nederlands in vraag en antwoord
7
6 Taal en ACV
Waarom Nederlands leren?
Welke taalregels hanteert het ACV in de regio Halle-Vilvoorde? In de communicatie met de verschillende officiële diensten (zoals VDAB, RVA enz.) moet het ACV de taalwetgeving naleven. Alle officiële documenten moeten dus in het Nederlands. Maar daarnaast hebben wij ook een aantal eigen taalregels vastgelegd. Die gaan ervan uit dat het de prioriteit van elke ACV-medewerker is om je op de beste manier van dienst te zijn en je rechten zo goed mogelijk te verdedigen, ongeacht de taal die je spreekt. Omdat er in Halle-Vilvoorde ook veel anderstaligen wonen, helpen we onze leden ook in het Frans (onze tweede taal) als ze (nog) geen Nederlands spreken of begrijpen.
We staan open voor iedereen en helpen je ook graag met het Nederlands. Als je hier woont, is het belangrijk Nederlands te kennen. Door samen dezelfde taal te spreken, zijn we meer verbonden. Het is belangrijk elkaar te begrijpen. Bovendien heb je met je kennis van het Nederlands meer mogelijkheden op het werk of vind je sneller een job. Elk Nederlands woord dat je leert en elke kans die je grijpt om je Nederlands te oefenen is een stap vooruit, daarom zegt onze medewerker:
LOUISE: Nu kan ik samen met de leerkracht bespreken hoe we mijn dochter kunnen helpen. Het Nederlands is een moeilijke taal voor mensen die niet in België geboren zijn. Vooral de uitspraak vind ik moeilijk. Ik durfde het eerst niet goed spreken, ik was er bang voor. Sommige mensen reageerden ook “koud” of kort als ik probeerde te praten met hen. Ik dacht: als mensen me meer zouden helpen, zou ik het sneller kunnen en durven. Toen mijn dochter op school problemen kreeg, ben ik intensief Nederlands gaan leren, een jaar lang. Nu kan ik samen met de leerkracht bespreken hoe we mijn dochter kunnen helpen. Ik heb nu ook meer contact met andere mama's op school. Deze contacten betekenen veel voor mij. En voor mijn taal. Ik spreek beter en beter Nederlands.
YESSE: Ik ben veel gaan solliciteren, maar mijn Nederlands was nooit goed genoeg. IK HELP JE DOOR LANGZAAM TE SPREKEN EN EENVOUDIGE WOORDEN TE GEBRUIKEN. IK BEN TWEETALIG EN HELP JE OOK IN HET FRANS ALS JE ME IN HET NEDERLANDS NIET BEGRIJPT. IK BEGIN EN EINDIG HET GESPREK IN HET NEDERLANDS. IK KAN JE INFORMATIE MEEGEVEN OVER PLAATSEN WAAR JE NEDERLANDS KUNT LEREN. WE DOEN ONS BEST OM ZOVEEL MOGELIJK MENSEN UIT ANDERE TAALGEMEENSCHAPPEN IN ONZE WERKING TE BETREKKEN.
Ik vind België een goed land, maar ik wil dat de mensen hier meer samenkomen. Als je mensen ontmoet, leer je ook sneller Nederlands spreken. Belgen blijven meer binnen en dat maakt babbelen moeilijk. Ik heb veel Nederlands geleerd door naar tv te kijken. Ik ben veel gaan solliciteren, maar mijn Nederlands was nooit goed genoeg. Toen ben ik opnieuw les gaan volgen, elke dag in de voormiddag. Dat was vermoeiend! Maar ik ben blij want nu heb ik werk gevonden als verpleger in een rusthuis. Ik hou ervan om oudere mensen te verzorgen. De contacten met de mensen zijn heel goed en fijn. Het is belangrijk dat ik goed Nederlands ken om met hen te kunnen praten.
SILVIA: Ik probeer altijd Nederlands te spreken als ik met klanten in contact kom. 'Mijn man is een Vlaming maar wij spraken altijd Spaans met elkaar. Met andere mensen sprak ik een beetje Engels.' 'Als je de taal niet kent, kan je moeilijk werk vinden. Daarom heb ik les gevolgd. Daarna kon ik een opleiding volgen en nu werk ik als bediende bij een groot bedrijf. Ik probeer altijd Nederlands te spreken als ik met klanten in contact kom. Nu kan ik ook praten met mijn schoonfamilie en onze buren.' Nederlands in vraag en antwoord
9
Maakt Nederlands je sterker?
Waar kun je Nederlands leren?
JA
HET HUIS
• Je zult beter begrijpen wat officiële diensten van je vragen. • Je kunt je vragen duidelijker formuleren en wordt dus beter geholpen.
VAN HET
NEDERLANDS
IS EEN IDEAAL STARTPUNT
Er zijn overal in en rond Brussel initiatieven om je te helpen Nederlands te leren. Wil je weten welke mogelijkheden er in je buurt zijn en welke taalopleiding jou het beste past, neem dan contact met het Huis van het Nederlands. Als je werkzoekend bent, kun je ook terecht bij de VDAB of bij de lokale Werkwinkel.
• Je maakt meer kans om werk te vinden. • Je inspanningen om Nederlands te leren worden gewaardeerd door je Nederlandstalige buren, collega's en vrienden. • Je kunt beter deelnemen aan sociale, culturele en sportieve activiteiten. Vlamingen kennen meestal verschillende talen en zullen je vaak verder helpen in een andere taal dan het Nederlands. Maar zij verwachten van hun nieuwe buren ook dat ze een inspanning doen om Nederlands te leren. De meeste Vlamingen zijn echt niet veeleisend op dat vlak. Eenvoudige woorden zoals 'goedemorgen' of 'goedendag', 'dank je wel' en 'tot ziens' doen vaak wonderen. En hoe vaker je Nederlands spreekt, hoe beter je het zult spreken.
In het Huis van het Nederlands zit je echt aan de bron. Alle cursussen en andere initiatieven in Vlaams Brabant om Nederlands te leren worden er opgevolgd. Je krijgt er het advies van een consulent die samen met jou uitzoekt welke cursus jou het beste past. Daarbij houdt hij rekening met de moeilijkheidsgraad en je niveau, je mogelijkheden, je specifieke wensen, je agenda enzovoort.
Kan iedereen in het Huis van het Nederlands terecht?
JA,
HET IS ZELFS GRATIS!
Het Huis van het Nederlands staat open voor iedereen ouder dan 18 jaar die Nederlands wil leren of zijn kennis van het Nederlands wil uitbreiden. De diensten zijn volledig gratis. Inburgeraars, migranten die al langer in het land verblijven, Franstalige Belgen, ambtenaren van de Europese unie, personen die tijdelijk in Vlaanderen komen wonen en werken, … ze worden allemaal verder geholpen in het Huis van het Nederlands. Sommige spreken nog geen Nederlands, anderen hebben al een behoorlijk niveau. En jij?
Ben je geïnteresseerd in een cursus?
NEEM
HUIS VAN HET NEDERLANDS! JE VINDT EEN AFDELING IN JE WWW.HUISVLAAMSBRABANT.BE. OF BEL NAAR HET GRATIS NUMMER 0800/123 00 .
DAN CONTACT OP MET HET
BUURT OP
Welkom!
ELK
WOORD MAAKT JE STERKER Nederlands in vraag en antwoord
11
Elke werkdag van 9u tot 12u en op dinsdagnamiddag van 15u tot 18u30
Pastoor Bolsstraat 68 1652 Alsemberg
Ninoofsesteenweg 176 1700 Dilbeek
Kerkplein 20-21 1930 Zaventem
A. Quintusstraat 43 1600 Sint-Pieters-Leeuw
Gildenstraat 2 1840 Londerzeel
Toekomststraat 17 1800 Vilvoorde
Vanden Eeckhoudstraat 11 1500 Halle
Steenweg 24 1730 Asse
Pastoor Woutersstraat 22 1850 Grimbergen
Opperstraat 49 1770 Liedekerke
Kattestraat 20 1745 Opwijk
TELEFONISCH TE BEREIKEN VIA CONTACT-CENTER: tel.:
02 557 88 88
Elke werkdag van 9u tot 12u30 en van 13u tot 17u (gesloten op vrijdagnamiddag - dinsdagavond bereikbaar tot 18u)
EEN UITGAVE VAN ACV BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE IN SAMENWERKING MET:
mei 2011
OPENINGSUREN:
V.U.: ACV, Ben Debognies, Pletinckxstraat 19, 1000 Brussel
Vormgeving: Ronny Peters
ACV-Dienstencentra in Halle-Vilvoorde
